1
Groene recreatie voor gezond stedelijk leven
Achtergronddocument
UTRECHT BUITEN
2
3
Utrecht Buiten
Groene recreatie voor gezond stedelijk leven
Achtergronddocument
Aangeboden aan:
Provincie Utrecht 21 augustus 2019
Auteur(s):
Anneke van Mispelaar Karin Blokzijl
Daphne van der Veer Projectnummer 2019-1302
Foto voorblad: downunder.nl (fotograaf Eric Kleinberg)
4
Inhoudsopgave
A. Inleiding 5
Schaalniveaus 5
A.1
Leeswijzer 6
A.2
B. Vraaganalyse 7
Regio Utrecht groeit 7
B.1
Trends in de buitenrecreatie zorgen voor andere behoeften 10 B.2
Inzicht in behoeften met de leefstijlvinder 12 B.3
C. Leefstijlprofielen en buitenrecreatie behoeften 14
Leefstijlprofielen buitenrecreatie 22
C.1
D. Aanbodanalyse en confrontatie met de vraag 29
Typering en beoordeling van het aanbod 29
D.1
Factsheet per deelzone 29
D.2
Landschap 74
D.3
Verbindingen 76
D.4
Verblijfswaarde 78
D.5
Identiteit en bekendheid 82
D.6
E. Overig 84
Deelnemers werkateliers 84
E.1
5
A. Inleiding
Dit is het achtergronddocument bij het hoofdrapport ‘Utrecht Buiten:
groene recreatie voor gezond stedelijk leven’, een ontwikkelperspectief voor de recreatiezone in de regio Utrecht. De elf adviezen in het
hoofdrapport steunen op de vraag- en aanbodanalyse die is opgenomen in dit achtergronddocument.
Schaalniveaus A.1
De vraaganalyse is uitgevoerd op verschillende
schaalniveaus (zie figuur 1):
Regio Utrecht opgedeeld in de gemeente Utrecht en de randgemeenten*
Regio Utrecht (gemeente Utrecht en de
randgemeenten samen) opgedeeld in kwadranten
Gemeente Utrecht (exclusief de randgemeenten) in kwadranten
Het recreatieve aanbod is bekeken op het niveau van de 22 individuele deelzones van de recreatiezone.
*Randgemeenten zijn: Bunnik, De Bilt, Houten, IJsselstein, Lopik, Montfoort, Nieuwegein, Stichtse Vecht, Utrechtse Heuvelrug, Vijfheerenlanden, Wijk bij Duurstede, Woerden en Zeist
Figuur 1: De verschillende schaalniveaus
6
Leeswijzer A.2
Het achtergronddocument begint met Hoofdstuk B, waarin de vraag naar groene buitenrecreatie wordt beschreven. Vanuit bevolkingsprognoses, sociale demografie, leefstijlen en algemene trends in recreatiegedrag wordt gekeken naar de vraag. Hoofdstuk C geeft een uitgebreidere toelichting op de zeven leefstijlen van de leefstijlvinder van SAMR, die gebruikt zijn bij zowel de vraag- als de aanbod-analyse. Hoofdstuk D bevat de aanbodanalyse en begint met factsheets van de 22 deelzones, gevolgd door een nadere beschouwing per thema (landschap, verblijfswaarde, identiteit en bekendheid) en een confrontatie met de vraag.
De adviezen in het hoofdrapport die gaan over verbindingen hebben een belangrijke basis in het onderzoek van Track Landscapes (toegankelijkheid van groengebieden in de regio Utrecht), dat parallel aan dit onderzoek werd uitgevoerd. Hoofdstuk D geeft een indruk van het type analyse dat Track Landscapes heeft gedaan. Voor de volledige analyse verwijzen we naar het rapport van Track Landscapes.
7
B. Vraaganalyse
Om inzicht te krijgen in de vraag naar buitenrecreatie, zijn de volgende aspecten bekeken:
De (verwachte) bevolkingsgroei
Sociaal-demografische kenmerken en ontwikkelingen
Algemene trends in recreatiegedrag
De buitenrecreatiebehoeften per leefstijl aan de hand van de leefstijlvinder
De volgende paragrafen bevatten de belangrijkste conclusies.
Figuur 2: De vier dimensies van de vraaganalyse
Regio Utrecht (de U10 gemeenten, Lopik & Montfoort) groeit tot 20351 in inwonersaantal met ongeveer 13% tot ruim 1 miljoen inwoners (zie tabel 1). In absolute zin komen er ruim 110.000 inwoners bij (exact 115.014).
Ter vergelijk: Alkmaar telt ongeveer 110.000 inwoners.
Tabel 1: Bevolkingsgroei regioUtrecht
2018 2035 Ontwikkeling 2018-2035 Absoluut Relatief
Gemeente Utrecht 347.574 444.888 97.314 28,0%
Randgemeenten 539.500 557.200 17.700 3,3%
Totaal 887.074 1.002.088 115.014 13,0%
Regio Utrecht in kwadranten
Om tot een logische confrontatie met het aanbod te komen, is de regio Utrecht opgedeeld in kwadranten. Dit is gedaan op basis van
gemeentegrenzen, barrières en deelzones (zie figuur 3). Binnen deze kwadranten vallen dus zowel de gemeente Utrecht als de
randgemeenten. Soms wordt in het bijzonder gekeken naar de kwadranten binnen de gemeente Utrecht.
Figuur 3 laat zien dat de meeste groei zal plaatsvinden in het Westelijke kwadrant (Woerden, Montfoort, Utrecht Vleuten – de Meern, Utrecht West, Utrecht Zuid-West en Utrecht Leidsche Rijn).
Het Noordelijke kwadrant (Stichtse Vecht, Utrecht Overvecht, De Bilt) zal het minste groeien.
1 Omdat de beschikbare cijfers over de bevolkingsgroei maar lopen tot 2035 maken we hier gebruik van planhorizon 2035 in plaats van 2040.
8 Figuur 3: Bevolkingsgroei in de kwadranten van regio Utrecht
Meeste groei in gemeente Utrecht
Deze groei concentreert zich met name in de gemeente Utrecht
Met een verwachte bevolkingsgroei van 28% komen hier bijna 100.000 inwoners bij.
Binnen de gemeente komen er in absolute zin de meeste inwoners bij in Leidsche Rijn (+24.300) en Zuidwest Utrecht (+19.500).
Ook in de binnenstad (+10.500), en Utrecht Oost (+10.400) wordt een hoge bevolkingsgroei verwacht.
In kwadranten binnen de gemeente Utrecht:
o Utrecht Noord: bevolkingsgroei van ongeveer 12.500 (16%) tot 2035; laagste groei van Utrechtse kwadranten o Utrecht Oost: bijna 25.000 inwoners (28%) erbij tot 2035 o Utrecht Zuid: aantal inwoners groeit met bijna 22.000
(34%) tot 2035; dit is relatief sterkste groei van Utrechtse kwadranten
o Utrecht West: Zowel absoluut (ruim 152.000) als relatief (+34%) sterke bevolkingsgroei
Groei in randgemeenten
Bevolkingsgroei van 17.700 tot 2035.
In absolute zin groeit het aantal inwoners tot 2035 het sterkst in Vijfheerenlanden (+4.300), Zeist (+3.500) en Stichtse Vecht (+3.400).
In vier gemeenten wordt een daling van het aantal inwoners verwacht, namelijk in gemeente IJsselstein, Lopik, Montfoort en Wijk bij
Duurstede.
Sociaal-demografische kenmerken
Utrecht is een jonge regio met relatief veel eenpersoonshuishoudens.
Onderstaand de belangrijkste ontwikkelingen en ruimtelijke verschillen op een rij.
Gemeente Utrecht:
o Relatief veel eenpersoonshuishoudens
o Relatief veel inwoners met migratie-achtergrond o Ten opzichte van randgemeente lager gemiddeld
besteedbaar inkomen
o Relatief sterke groei van inwoners van 65+, ten opzichte van andere leeftijdscategorieën binnen de gemeente
Randgemeenten:
o Relatief laag aandeel eenpersoonshuishoudens o Meeste meerpersoonshuishoudens
o Hoog aandeel huishoudens in de leeftijd 65+
o Hoog besteedbaar inkomen ten opzichte van gemeente Utrecht en Nederland
o Relatief sterke groei van inwoners van 65+, ten opzichte van andere leeftijdscategorieën binnen de
randgemeenten
9
Utrecht Noord (gemeente):
o Hoog aandeel inwoners met migratie-achtergrond o Laag gemiddeld inkomen
o Enige kwadrant met groei in aandeel 0-14 jarigen. Afname in aandeel groep 15-29 jaar
Utrecht Oost (gemeente):
o Hoog aandeel eenpersoonshuishoudens (65%) o Laag aandeel inwoners met migratie achtergrond o Hoog aandeel huishoudens in de leeftijd tussen 15 en 29
jaar
o Relatief hoog inkomen
o Met groeiend aandeel inwoners in leeftijdsgroep 65-84 jaar
Utrecht Zuid (gemeente):
o Hoog aandeel inwoners met migratie-achtergrond o Relatief laag inkomen
o Aandeel 15-29 jarigen neemt sterkste af en aandeel 65-84 jarigen neemt sterkste toe
Utrecht West (gemeente):
o Laag aandeel eenpersoonshuishoudens
o Hoog aandeel inwoners in de leeftijd tussen 30 en 64 o Relatief hoog gemiddeld inkomen
o Sterke afname aandeel 0-14 jarigen en voornamelijk groei in aandeel 65-84 jarigen
Betekenis van sociaal-demografische ontwikkelingen voor buitenrecreatie
Vergrijzing leidt tot meer vraag naar buitenrecreatie, ook buiten piekmomenten. Deze oudere doelgroep heeft over het algemeen behoefte aan meer comfort, veiligheid en mooie routes en voorzieningen voor de e-bike.
Eenpersoonshuishoudens zijn minder geneigd om buiten de stad in het groen te recreëren, zij hebben een sterkere oriëntatie op stadsparken.
De drempel voor deze doelgroep kan verlaagd worden door plekken voor ontmoeting te creëren, duidelijke bestemmingen / entrees te maken en groene verbindingen bij wijze van spreken vanaf de voordeur te maken.
De groei van hogeropgeleiden en de inkomensstijging leidt tot een toename van recreatie in het groen rond de stad, tot hogere bestedingen maar ook tot kritischer consumenten.
Figuur 4: Betekenis van sociaal-demografische ontwikkelingen voor buitenrecreatie
10
Trends in de buitenrecreatie zorgen voor andere B.2
behoeften
Trends in de buitenrecreatie zorgen voor andere behoeften van de recreant. De behoeften van mensen lopen steeds meer uiteen én trends in de buitenrecreatie zijn cumulatief. Wat we vroeger deden – gewoon wandelen, fietsen, picknicken – doen we nu nog steeds, maar daar komen andere dingen bij (zoals geo-coaching en bootcampen). De diversiteit aan activiteiten in het groen neemt toe en groengebieden met een grotere variëteit worden hoger gewaardeerd.
Dit gaat gepaard met een enorme uitdaging om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de behoeften van mensen. Er kunnen een aantal achterliggende trends worden onderscheiden:
1. De consument is veeleisender en kritischer
Nederlandse huishoudens krijgen het alleen maar drukker, waardoor de beschikbare vrije tijd afneemt. Als gevolg hiervan worden de mensen kritischer en veeleisender ten aanzien van hun beschikbare vrije tijd.
Mensen willen hun schaarse vrije tijd namelijk zo kwalitatief hoogwaardig mogelijk indelen. De verwachtingen ten aanzien van de vrije tijd worden daardoor steeds hoger. Onderscheidend vermogen wordt steeds
belangrijker voor dagrecreatie. Recreanten zijn opzoek naar comfort, luxe en verwenmomenten (Pretwerk, 2018).
Dat de beschikbare vrije tijd afneemt betekent echter niet dat er minder activiteiten worden ondernomen. In tegendeel, er worden juist steeds meer vrijetijdsactiviteiten ondernomen (Utrechters er op uit,
2010/Trendrapport NRIT, 2017).
2. Beleving en betekenis is al langere tijd de nieuwe norm
Vanwege de schaarse vrije tijd worden beleving en betekenis van steeds groter belang. De beleveniseconomie draait op volle toeren: mensen willen genieten en intense ervaringen opdoen. In de huidige maatschappij moet er meer worden gedaan en meegemaakt in het leven (Wandelnet, 2018). Recreanten willen een ervaring die bij hun leefstijl, wensen en verwachtingen past. De ene consument is namelijk de andere niet. De beleving die mensen zoeken kan een spectaculaire ervaring zijn, een hoge
‘pret-factor’ hebben, of juist rust, ontspanning of gezelligheid geven. Ook kan eenzelfde gebeurtenis door mensen zeer verschillend worden beleefd, afhankelijk van karakter, kennis, ervaring, leeftijd, humeur etc.
Beleving van en wensen over de groene ruimte rondom de stad lopen daardoor ook sterk uiteen. Het landschap ontwikkelt zich tot een
recreatielandschap dat de grondslag is voor vele interpretaties door vele soorten recreanten die allemaal hun eigen verhaal hebben of willen hebben over dat landschap. Kwaliteit, variatie, recreatie op maat en vernieuwing zullen steeds belangrijker worden (Stichting Recreatie KIC, 2008a).
Kleinschalig en authentiek
Binnen de beleveniseconomie is bovendien een verschuiving te zien van grootschalige, massale en eenmalige belevenissen naar kleinschalige persoonlijke belevenissen. Authenticiteit is hierbij van belang (Stichting Recreatie, 2008). De interesse voor cultuurhistorie neemt daarbij ook toe.
Het beleefbaar maken en vermarkten van cultuurhistorische objecten, zoals de Nieuwe Hollandse Waterlinie, krijgt de laatste jaren steeds meer aandacht. Ook in het landschap zijn recreanten vooral op zoek naar authenticiteit, identiteit en cultuurhistorie (Kenniscentrum Recreatie, 2008).
Collectieve beleving
Om de intensiteit van de beleving te vergroten is een gevoel van
collectiviteit tegenwoordig van steeds groter belang. Het samen zijn met
11 meer om betekenis, verdieping, bewustzijn en verbinding.
3. Buitenrecreatie is het nieuwe sporten (natuur en gezondheid) Steeds vaker wordt gekozen voor buitenrecreatie, zoals wandelen en fietsen boven een officiële sport. De laatste 15 jaar is individueel sporten namelijk veel populairder geworden, ook in de buitenlucht. Het aantal buitensporters is de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen (Wandelnet, 2018).
Ook is er de laatste jaren hernieuwde aandacht voor de natuur, omdat natuur steeds meer geassocieerd wordt met gezondheid en ontspanning.
Gebieden waar men de natuur kan beleven door er zelf actief te zijn – door bijvoorbeeld te wandelen, fietsen of kanoën – zijn populairder.
Ook het belang van makkelijk bereikbare groene gebieden nabij de (woon)omgeving als gezondheids-beïnvloedende factor neemt toe.
Groen in de leefomgeving kan bijdragen aan het oplossen van belangrijke gezondheidsproblemen, als overgewicht (40% van de volwassenen en 31% van de kinderen), depressie en diabetes (Kenniscentrum Recreatie KIC, 2008a).
Ten derde wordt ‘fun’ steeds belangrijker, als vorm van gezonde
ontspanning. Mensen besteden - ook op volwassen leeftijd - meer tijd aan spelen voor ontspanning en plezier of om te leren (applied- of serious gaming).
4. Diversiteit van activiteiten neemt toe
Naast het feit dat er steeds vaker buiten gerecreëerd wordt neemt de diversiteit aan activiteiten die men onderneemt in het groen ook toe (met name in (stads)parken). Zo zijn activiteiten als bootcamps en wielrennen populairder. Deze toegenomen diversiteit betekent ook dat de wensen veranderen: een groengebied met veel activiteit wordt vaak positiever
Groenonderzoek Amsterdam, 2013).
(Nieuwe) vormen van fietsrecreatie zijn populairder
Een activiteit waarbinnen de laatste jaren veel variatie ontstaan is, is fietsen. Niet alleen de vertrouwde fiets is te zien in de buitenlucht, maar ook de bakfiets, transportfiets, driewielers, speedpedelecs, velomobielen, ligfietsen et cetera winnen populariteit. Daarnaast neemt ook nog steeds het gebruik van de elektrische fiets toe, met name onder de ouderen.
Daarnaast neemt het aantal fietsende forenzen toe: meer dan 3,6 miljoen mensen wonen op fietsafstand van hun werk (Fietsersbond, 2018).
5. Wandelen en fietsen zijn tijdloze vormen van buitenrecreatie Ondanks alle nieuwe vormen van activiteiten in de buitenlucht, blijven wandelen en fietsen de populairste buitenrecreatie activiteiten.
Wandelen en fietsen doet iedereen al jaren, en zal ook in de komende jaren gedaan blijven worden. In Utrecht (54%) fietsen de inwoners vaker dan de gemiddelde Nederlander (49%) (Fietsplatform en Wandelnet, 2018).
Wandelen staat echter nog altijd stipt op nummer 1. Het belang van wandelen wordt door vele recreanten ingezien, niet alleen als
rustgevende activiteit maar ook om het voorkomen van een depressie of burn out. De meeste wandelaars wandelen dicht bij huis in rust en stilte.
12
Inzicht in behoeften met de leefstijlvinder B.3
Regio Utrecht
Om meer inzicht te krijgen in de voorkeuren van de inwoners als het gaat om vrijetijdsbesteding, hebben we de zogenaamde leefstijlen in kaart gebracht2, zie uitgebreide toelichting op de leefstijlen in hoofdstuk C. Elke leefstijl heeft zijn eigen vrijetijdsbehoeften- en wensen. Figuur 5 geeft een indruk van hoe de buitenrecreatiebehoefte tussen twee leefstijlen kan verschillen.
Figuur 5: De buitenrecreatiebehoeften van de avontuurzoeker en harmoniezoeker
2Om de vraag van de inwoners in beeld te brengen gebruiken we de Leefstijlvinder, die gebaseerd is op het BSR-model. Dit model is speciaal ontwikkeld voor vrijetijdsbesteding.
Op www.leefstijlvinder.nl vindt u meer uitleg.
Figuur 6 laat zien welke leefstijlen de inwoners van de regio Utrecht (Utrecht Buiten) hebben. In vergelijking met Nederland (niet in de figuur) telt de regio Utrecht relatief veel stijlzoekers, plezierzoekers en
rustzoekers.
Figuur 6: Leefstijlen vrijetijdsbesteding inwoners gemeente Utrecht, Randgemeenten en Utrecht Buiten
De gemeente Utrecht heeft een ander profiel dan de randgemeenten:
relatief veel plezierzoekers (24,5%), avontuurzoekers (23,7%) en stijlzoekers (18,7%). Deze groepen zijn meer gericht op het individu en zijn tegelijkertijd iets extraverter.
In de randgemeenten zijn de stijlzoekers (21,6%), rustzoekers (17,5%) en plezierzoekers (17,4%) het sterkst vertegenwoordigd.
Plezierzoekers houden van uitbundiger vermaak in (grotere) gezelschappen, stijlzoekers zijn op zoek naar luxe, comfort en
uitdaging. Een rustzoeker heeft daarentegen niet zoveel nodig en geeft 0%
5%
10%
15%
20%
25%
Plezierzoekers
Harmoniezoekers
Verbindingzoekers
Rustzoekers Inzichtzoekers
Stijlzoekers Avontuurzoekers
Gemeente Utrecht Randgemeenten Utrecht Buiten
13 0%
10%
20%
30%
40%
Plezierzoekers
Harmoniezoekers
Verbindingzoekers
Rustzoekers Inzichtzoekers
Stijlzoekers Avontuurzoekers
Noord Oost Zuid West
dichtbij huis).
De avontuurzoekers zijn het minst sterk vertegenwoordigd in de randgemeenten. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de
avontuurzoekers binnen de regio Utrecht vooral in gemeente Utrecht wonen en niet in de randgemeenten.
Ook binnen de gemeente Utrecht kunnen we kijken naar de vraag aan de hand van leefstijlen per kwadrant (zie figuur 7). Wat opvalt is:
Het oostelijke kwadrant telt relatief veel avontuurzoekers (38%) en stijlzoekers (22%).
Plezierzoekers zijn met name oververtegenwoordigd in het noordelijke (30%) en het zuidelijke (28%) kwadrant.
De overige leefstijlen zijn vrij evenwichtig over de kwadranten verdeeld.
Figuur 7: Leefstijlverdeling in de kwadranten van gemeente Utrecht
we de volgende ruimtelijke accenten in de verdeling van leefstijlen:
In de gemeenten in het zuidwesten en meer naar de randen toe is de harmoniezoeker een relatief grote doelgroep
De gemeente in het noordoosten hebben relatief veel avontuurzoekers
Figuur 8: Ruimtelijke accenten van de leefstijlverdeling in de randgemeenten
Harmoniezoeker Stijlzoeker
Avontuurzoeker
14
C. Leefstijlprofielen en
buitenrecreatie behoeften
Dit hoofdstuk geeft een uitgebreide toelichting op de leefstijlen.
Vrijetijdsgedrag verklaard in leefstijlen
De leefstijlen voor recreatie & toerisme geven inzicht in de
vrijetijdswensen- en behoeften van Nederlanders. Deze leefstijlen laten zien waar mensen in hun vrije tijd of op vakantie behoefte aan hebben. En wat de verschillen hierin zijn. Het ene 55+ koppel is het andere niet. De één wil namelijk rust en regelmaat, de ander juist drukte en sensatie.
Leefstijlen gaan hiermee een stap verder dan de traditionele indeling van doelgroepen zoals oud, jong, gezinnen, koppels, veel te besteden, weinig te besteden etc.
Vier basisleefstijlen geven inzicht in drijfveren
In de basis kent Nederland vier leefstijlen met ieder hun eigen manier van in het leven staan: creatief, harmonieus, controlerend en veilig. De leefstijlen baseren zich op het wetenschappelijke model BSR™ wat staat voor Brand Strategy Research van SAMR. Dit model ontrafelt de drijfveren van mensen en wat te doen om mensen in beweging te krijgen. Van oorsprong is het model gericht op marketing (welke boodschap, welke tone of voice en via welk kanaal zijn de groepen te bereiken), maar het wordt steeds vaker ook gebruikt voor productontwikkeling (welk aanbod sluit aan op de leefstijlen).
Aan de hand van gedrags-verklarende dimensies zijn uit vier basisleefstijlen de uiteindelijke zeven leefstijlen opgesteld.
Figuur 9: De leefstijlvinder met zeven leefstijlen
Hierna volgt allereerst per leefstijl een algemeen recreatieprofiel. In paragraaf C.1 zijn deze vertaald naar specifieke leefstijlprofielen voor buitenrecreatie met voorbeelden van voorzieningen uit de regio.
15
Avontuurzoeker ‘Maika’
Deze avontuurlijke en creatieve recreanten zijn voor veel in, zolang het een nieuwe ervaring is of bijdraagt aan hun zelfontwikkeling.
Wie zijn de Avontuurzoekers?
Deze recreanten zijn creatief, avontuurlijk, eigenwijs en geïnteresseerd in anderen. Ook omschrijven ze zichzelf als intelligent en ondernemend. Ze vinden het lekker om hun eigen gang te gaan, en vinden het dan ook niet erg om alleen te zijn. Als ze met anderen optrekken, dan zijn dat het liefst
creatieve en vernieuwende denkers, of mensen die weten wat ze willen.
Ze hechten veel waarde aan vrijheid, uniek zijn en genieten van het leven.
Wat betekent vrije tijd?
Fijn, vrije tijd! Tijd voor zelfontwikkeling, tijd om nieuwe dingen te beleven, tijd om creatief bezig te zijn. En ook: tijd om je leven te overdenken, tijd om je in te zetten voor een ander. Tijd om je leven te verbreden en geïnspireerd te raken. Hoe ze dat doen? Bijvoorbeeld door culturele activiteiten te ondernemen, door een cursus te volgen of vrijwilligerswerk te doen. En, niet te vergeten: lekker naar buiten. Van avontuurlijke outdoor activiteiten tot wandelen in een natuurgebied of op het strand, ze doen het allemaal. En ze doen het vaak: vergeleken met de doelgroepen gaan zij er relatief vaak een dagje op uit in Nederland. Daar willen ze ook best voor reizen: heel Nederland door of naar het
buitenland is voor hen geen probleem. Avontuurzoekers trekken graag hun eigen plan trekken en gaan liever niet met grote groepen weg. Ook hoeft voor hen niet van te voren vast te liggen wat er precies gaat gebeuren; juist de ongeplande en last minute dingen zijn zo leuk!
Avontuurzoekers zijn iets vaker vrouwen (57%), en relatief vaak 50+ers (57%) en alleenstaanden (31%). Ze verdienen vaak tot modaal (60%), hoewel ze relatief hoog opgeleid zijn (46%).
16
Plezierzoeker ‘Roxanne’
Plezierzoekers houden van feesten en de hort op gaan met vrienden. Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd.
Wie zijn de plezierzoekers?
Plezierzoekers zijn spontaan, vrolijk en gezellig. Ook
omschrijven ze zichzelf als avontuurlijk, impulsief en eigenwijs.
Waarden die ze belangrijk vinden zijn uitdaging, uniek zijn en succes in het leven. Ze hebben het liefst veel mensen om zich heen, en trekken er dan ook graag op uit met familie, vrienden en kennissen. Ze houden van leuke dingen ondernemen: voor hen staat plezier hebben in het leven op nummer één. Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd!
Wat betekent vrije tijd?
Vrije tijd is voor de Plezierzoekers tijd om het hoofd leeg te maken, tijd om je te laten gaan, om geëntertaind te worden en nieuwe avonturen te beleven: leuke dingen doen! Daar hoeft geen verder doel achter te zitten, het is genoeg om gewoon vermaakt te worden. Bijvoorbeeld door naar een festival of evenement te gaan, te feesten, of een pretpark te
bezoeken. Maar ook de bioscoop, een escaperoom of casino past bij deze groep. Gezelligheid en plezier zijn het meest belangrijk. Spontane
plannen, met een groep op pad, op plekken waar veel gebeurt,
Plezierzoekers zijn eigenlijk overal wel voor te porren. Ze trekken er dan ook relatief vaak op uit, in vergelijking met de andere doelgroepen. Lang leve de lol!
Hoe zien de Plezierzoekers er uit?
Plezierzoekers zijn ongeveer net zo vaak vrouwen (54%) als mannen (46%). Het zijn het veelal jongeren tussen 18 en 34 jaar (56%), en veel minder vaak 50+’ers (18%). We zien ook veel gezinnen met kinderen in deze categorie (42%). Plezierzoekers zijn vaak middelbaar opgeleid (49%), qua inkomen verschillen ze niet van de rest van Nederland.
17
Harmoniezoeker ‘Lieneke’
Vrije tijd is tijd voor het gezin, de familie of vrienden. Harmoniezoekers zijn pas echt blij, als iedereen in het gezelschap tevreden is.
Wie zijn de Harmoniezoekers?
Harmoniezoekers zijn hartelijke, gezellige mensen, met veel interesse in anderen. Ze omschrijven zichzelf als gemoedelijk, vrolijk en zachtaardig. In het leven hechten ze veel belang aan geborgenheid, gastvrijheid en vriendschap. Ze nemen de tijd voor het gezin, trekken er graag op uit met (of naar)
familie, vrienden en kennissen, en vinden een goede relatie met buren en familie heel belangrijk. Het hoeft voor hen allemaal niet zo vreemd; doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg.
Wat betekent vrije tijd?
Voor Harmoniezoekers staat samenzijn in hun vrije tijd centraal. Tijd met het gezin, met familie en vrienden, maar ook met de partner: hoe meer zielen, hoe meer vreugd! Eén van de favoriete bezigheden van deze groep? Winkelen! Maar ook voor meer ‘actieve activiteiten’ zoals
zwemmen of een bezoekje aan een dierenpark of pretpark trommelen zij hun vrienden of familie graag op. Naast gezelligheid houdt de
Harmoniezoeker ook van rustig aan doen. Zoals heerlijk ontspannen in de sauna. Als ze een dagje op pad gaan, is het belangrijkste dat er voor iedereen wat te doen is, en dat het gezellig is. Daarin kunnen ze ook goed genieten van de kleine dingen.
Harmoniezoekers zijn vaker vrouwen (74%), in de leeftijd 35-49 jaar (35%), in huishoudens met kinderen tot 12 jaar (28%), of
tweepersoonshuishoudens in de leeftijdscategorie 50-64 jaar (27%). Ze zijn vaak middelbaar opgeleid (57%), en verdienen vaak (iets meer dan) modaal (43%).
18
Verbindingszoeker ‘Hans’
Verbindingszoekers zetten zich graag in voor anderen. Daarnaast genieten ze van natuur en knusse sfeer.
Wie zijn de verbindingszoekers?
Verbindingszoekers zijn, bovenal, geïnteresseerd in anderen.
Het zijn behulpzame, evenwichtige mensen die zichzelf omschrijven zichzelf als ‘gewoon’ en hartelijk. Voor
Verbindingszoekers zijn gastvrijheid, sociale verbondenheid en ‘doe maar gewoon’ belangrijke waarden. Ze vinden het dan ook belangrijk om een goede relatie te onderhouden met buren en familie, met harmonie en gezelligheid. Er voor elkaar zijn, dat is toch hartstikke normaal?
Wat betekent vrije tijd?
Vrije tijd betekent voor deze groep zeker geen verspilde tijd. Het is juist tijd die je op een hele nuttige manier kan gebruiken. Bijvoorbeeld door je in te zetten voor een ander, met vrijwilligerswerk of bij een vereniging.
Ook zijn Verbindingszoekers graag in beweging: wandelen en fietsen in de natuur vinden ze heerlijk. Tot slot hebben ze ook een duidelijke culturele interesse. Zo zijn ze graag zelf creatief, maar bezoeken ze ook graag een theater of museum. Het liefst gaat de Verbindingszoeker samen op pad, want alleen is ook maar zo alleen. Vrije tijd is voor Verbindingszoekers tijd voor hun partner, familie en vrienden. Ze genieten van de kleine dingen, vinden een authentieke sfeer belangrijk en staan ook open voor
verrassingen en nieuwe dingen. Gezelligheid, genieten en ontspanning.
Dat is vrije tijd!
Hoe zien de Verbindingszoekers er uit?
Veruit de meeste Verbindingszoekers zijn 50 jaar of ouder (79%), en de meeste huishoudens bestaan uit twee personen (49%). We zien in deze groep dus veelal empty nesters. Verbindingszoekers zijn relatief vaak laagopgeleid (30%), maar binnen deze groep zijn er niet minder hoogopgeleiden dan gemiddeld (34%). De meeste Verbindingszoekers verdienen tot modaal (60%). Ze zijn ook vaak gepensioneerd (29%).
19
Inzichtzoeker ‘Jacques’
Inzichtzoekers willen dingen leren en ervaren, in de natuur en met culturele activiteiten.
Wie zijn de inzichtzoekers?
Inzichtzoekers zijn bedachtzame, serieuze en intelligente mensen. Ook omschrijven zij zichzelf als evenwichtig en zakelijk. Ze vinden het niet erg om alleen te zijn, want dan kunnen ze mooi hun eigen gang gaan. De rust en ruimte om hen heen die ze daardoor verkrijgen vinden ze fijn.
Belangrijke waarden voor Inzichtzoekers zijn rationaliteit, daadkracht, privacy/rust en ‘doe maar gewoon’. Maar ook vrijheid om te doen wat ze willen is erg belangrijk voor ze. Als ze niet op pad gaan naar culturele activiteiten of natuur, dan vinden ze het ook heerlijk om rustig thuis te zijn, een beetje te klussen, TV te kijken en het nieuws te volgen. Ze houden van informatie; ‘meten is weten’!
Wat betekent vrije tijd?
Vrije tijd is geen tijd om stil te zitten. Het is tijd voor zelfontwikkeling, tijd die je bewust moet besteden. In deze tijd kun je doen en laten wat je zelf wilt, in vrijheid. Nuttige dingen doen, dingen leren. Daarvoor is rust en stilte ook belangrijk. Inzichtzoekers hebben zo hun vaste activiteiten, zoals museumbezoek en het bekijken van bezienswaardige gebouwen, of wandelen in een natuurgebied. Deze recreanten vermijden liever drukke plekken en gaan, als het even kan, niet met grote groepen weg. Ze trekken graag hun eigen plan. In de natuur bijvoorbeeld, want dat vinden ze prettig.
Inzichtzoekers zijn relatief mannen (76%) en vaak 50 jaar of ouder (67%).
Ze wonen vaak in éénpersoons- of tweepersoonshuishoudens (29% en 47%). Inzichtzoekers zijn relatief vaak hoogopgeleid (50%), ze verdienen meestal modaal of iets meer (44%).
20
Stijlzoeker ‘Daniëlle’
Stijlzoekers gaan ervoor: in hun vrije tijd worden ze graag geprikkeld, en zoeken ze de uitdaging op.
Wie zijn de stijlzoekers?
Stijlzoekers zijn intelligent, zelfverzekerd en doelgericht. Ze hebben een sterk karakter, en omschrijven zichzelf ook wel als zakelijk, ondernemend en leidinggevend. Stijlzoekers zijn graag onder gelijkgestemden, die waarden als ambitie, uitdaging en daadkracht met hen delen. En die waarderen dat de Stijlzoekers zeggen waar het op staat, ook als anderen het daar misschien niet mee eens zijn.
Stijlzoekers gaan ervoor in het leven: zowel in hun werk, als in hun vrije tijd worden ze graag geprikkeld, en zoeken ze de uitdaging op. Verveling is niet aan hen besteed. Liever besteden ze hun tijd aan sporten en feesten.
Gáán!
Wat betekent vrije tijd?
De actieve en strevende levensstijl van Stijlzoekers komt ook duidelijk naar voren in hun vrije tijd en vakantie. ‘Work hard, play hard’ is het adagium van deze groep. Ze staan eigenlijk overal wel voor open, zolang het ze maar op een bepaalde manier prikkelt. Ze trekken er vaak op uit, en deze dagen kunnen dan ook op veel manieren worden ingevuld.
Bijvoorbeeld door zelf actief te sporten, maar een sportwedstrijd bezoeken is evengoed een alternatief. Aan de andere kant vinden Stijlzoekers het ook heerlijk om zichzelf te laten verwennen, en te genieten van exclusieve activiteiten. Minder vaak dan andere
doelgroepen bezoeken ze een natuurgebied om te wandelen of fietsen. Al kan ook dat, onder de juiste omstandigheden, voor hen interessant zijn.
Hoe zien ze Stijlzoekers er uit?
Recreanten in deze groep zijn relatief vaak mannen (74%), tussen de 18 en 34 jaar oud (35%). Het zijn relatief vaak huishoudens met kinderen (35%), en relatief weinig alleenstaanden. Ze zijn vaak hoogopgeleid (50%), en verdienen relatief vaak modaal of hoger (23%).
21
Rustzoeker ‘Bert’
Rustzoekers houden recreatie graag letterlijk en figuurlijk dicht bij huis. Ze zijn het liefst in de eigen, vertrouwde omgeving.
Wie zijn de rustzoekers?
Rustzoekers vinden zichzelf hele gewone mensen. Ze omschrijven zichzelf als kalm, behulpzaam, bedachtzaam en zachtaardig. Ze houden van rust en regelmaat, en voelen zich het meest op hun gemak in hun eigen, vertrouwde
omgeving. Ze vinden het fijn als ze lekker hun eigen gang kunnen gaan, en vinden het dan ook niet erg om alleen te zijn. Ze houden ervan om op hun gemak thuis te zijn, een beetje te tuineren, te klussen en tv te kijken. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.
Wat betekent vrije tijd?
Voor deze groep gaat recreëren over tot rust komen, en even geen gedoe.
Voor hen hoeft het allemaal niet zo druk en moeilijk. Gewoon lekker rondom het eigen huis iets doen, een beetje tuinieren, wellicht een rondje fietsen of wandelen, dan zijn ze al gauw tevreden. Een lekker dagje voor hen kan ook een middag vissen zijn, of vrijwilligerswerk doen. Ze hoeven niet ver weg te gaan, nieuwe dingen te doen, of zich te omringen met veel andere mensen. In hun vrije tijd genieten ze juist van de rust en stilte, en van de kleine dingen in het leven.
Het zijn zowel mannen (54%) als vrouwen (46%), meestal 50 jaar of ouder (57%) en relatief vaak alleenstaanden (28%). Ze zijn meestal laag- of middelbaar opgeleid (48% en 30%), en verdienen iets vaker lager dan modaal (56%).
22
Leefstijlprofielen buitenrecreatie C.1
De buitenrecreatiebehoefte van de…
Avontuurzoeker
Motivatie Typische buitenrecreatie Voorbeelden uit zones Anders dan anders, uniek, vernieuwend
Avontuurlijk, uitdagend, ondernemend
Zelfontwikkeling
Creatief
Bewust
Afstand is minder van belang
“Hiken en crossen” ipv.
wandelen en fietsen
Outdoor
Avontuurlijke
outdooractiviteiten: mtb,
kitesurfen, wielrennen, klimmen, skaten
Wandelen / fietsen buiten de gebaande paden
Hedendaagse kunst & cultuur in het groen (openluchtbioscoop, festival Into the great wide open, landart)
Vernieuwende horeca: pop-up restaurant in een kas, hippe horeca op een fort, bierbrouwerij aan stadsrand
Duurzame initiatieven (stadslandbouw)
Vrijplaatsen / stedelijke rafelranden (creatief)
Yoga in het bos
Festival Tweetakt @ Fort Ruigenhoek
Koningshof Maarschalkerweerd
Pluktuin Amelis’hof
De Veldkeuken
Horeca in fort De Batterijen
Down Under (kitesurfen)
Avontuur Natuur Harmelen Ik ga buiten
de gebaande paden
23
Plezierzoeker
Motivatie Typische buitenrecreatie Voorbeelden uit zones “Een dag niet gelachen is een dag niet geleefd”
Veel vermaak, veel activiteit
Attracties
Recreatieplas met veel voorzieningen
Klimbos/grote speeltuin
Uitbundige groepsactiviteiten:
solexrijden, paintballen
(Grote) festivals, openluchtbioscoop
Horeca: gezellige drukte
Strandbad en waterspeeltuin Maarsseveense Plassen
Down Under
De Bosspeeltuin Maximapark
Key West Beachhouse, Theehuis Rhijnauwen
Verknipt festival, Soenda festival Een dag niet
gelachen, is een dag niet
geleefd
24
De buitenrecreatie behoefte van de…
Harmoniezoeker
Motivatie Typische buitenrecreatie Voorbeelden uit zones “Gewoon gezellig” (met familie, vrienden, kennissen)
Samen zijn: ‘hoe meer zielen, hoe meer vreugd’
Belangrijk dat er voor iedereen iets te doen is
“Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg”: genieten van de kleine dingen
Kosten bewust
Kinderboerderij
Boerengolf
Speeltuin
Pannenkoekenrestaurant
Picknicken
Wandelen, fietsen, zwemmen
Geertjes Hoeve (beleefboerderij)
Speelbos Gagelbos
Speelbos Nieuw Wulven
Fort aan de Klop
Pannekoekenbakker Maarsseveense Plassen
‘Gewoon gezellig’ met vrienden, familie
en kennissen
25
Verbindingszoeker
Motivatie Typische buitenrecreatie Voorbeelden uit zones Natuur- en cultuur liefhebber;
authentieke sfeer
Sociale verbondenheid, samen zijn, geïnteresseerd in anderen
Gezelligheid, genieten en ontspanning
Kosten zijn belangrijk
Horeca bij de boer
Boerderijwinkel, streekmarkt
Rondleiding bij de molen
Streekmuseum
Vrijwilligerswerk bij Utrechts landschap
Groepsactiviteit: trashwalking, vollemaanwandeling, voedsel plukken, lammetjesdag, appelplukdag, insectenhotel bouwen
Workshop: vachtvilten, mandvlechten etc.
Werken in volkstuin
Blotevoetenpad
De Moestuin Maaschalkerweerd
Boerderijwinkel ‘Nooit Gedacht’
Bloempluktuin Amelis’Hof
Streekmuseum Vredegoed
Binnenste Buiten Festival (@ Fort bij Rijnauwen)
Vlinderhof Maximapark
Avontuur Natuur Harmelen Contact met
anderen, een authentieke en
knusse sfeer
26
De buitenrecreatie behoefte van de…
Inzichtzoeker
Motivatie Typische buitenrecreatie Voorbeelden uit zones Dingen leren, intellectuele verdieping
Informatie: ‘meten is weten’
Kritische consument
Betekenisgeving
Thematische wandeling of fietstocht (op eigen houtje)
Natuureducatie:
bezoekerscentrum of rondleiding Natuurmonumenten
(kleinschalig)
Erfgoed: forten, kastelen etc.
‘Buitenmusea’:
Waterloopbos/Arboretum
Geocaching
NHW fietsroute
Waterliniemuseum Fort bij Vechten
Landgoed Haarzuilens en Kasteel de Haar
Fort bij Rijnauwen (rondleiding Staatsbosbeheer)
Spionnenroute Fort bij ’t Hemeltje
Avontuur Natuur Harmelen
Vlinderhof Máximapark Stilzitten is
zonde: ik wil leren en ervaren
27
Stijlzoeker
Motivatie Typische buitenrecreatie Voorbeleden uit zones Prestatie neerzetten (bijv. sport)
Luxe en comfort
Prikkel, uitdaging
Exclusieve activiteiten, status
Is bereid om te betalen voor kwaliteit
Golf
Wellness
Met een sloepje varen
Lange afstands wandelen/fietsen
Avontuurlijke sporten
Bijzondere, luxe horeca (buitenplaats)
SpaSereen
Down Under
Met sloepje over de Vecht varen
Maarsseveense plassen (duiken en watersport)
Restaurant Vroeg (Bunnik)
Holland Opera op Fort bij Rijnauwen
Buitenplaats Slangevegt
Bistro Belle Oud Zuilen Ik wil
genieten van exclusieve activiteiten
28
De buitenrecreatie behoefte van de…
Rustzoeker
Motivatie Typische buitenrecreatie Voorbeelden uit zones Gaat er niet graag op uit
Dicht bij huis
Eigen vertrouwde omgeving
Rust en stilte
Tuinieren
Rondje wandelen of fietsen dicht bij huis
Middagje vissen
Maximapark (ommetje maken)
Strijkviertel (vissen) Ik wil tot rust
komen dicht bij huis, geen
gedoe
29
D. Aanbodanalyse en
confrontatie met de vraag
Typering en beoordeling van het aanbod D.1
Om een compleet beeld te krijgen en te kijken of er vanuit de 22
deelzones voldaan kan worden aan de recreatievraag- en behoeften is het recreatieve aanbod systematisch in beeld gebracht door Bureau BUITEN.
Het recreatieaanbod is een gelaagd samenspel van landschap,
verbindingen (paden, routes, externe bereikbaarheid), voorzieningen, identiteit en bekendheid. Op deze dimensies is het aanbod in beeld gebracht.
Figuur 10: Gelaagd aanbod
Drie werkateliers
Onderdeel van het volledig maken van de aanbodanalyse waren een drietal werkateliers (voor aanwezigenlijst zie hoofdstuk E). Voor deze werkateliers zijn verschillende partijen uitgenodigd met kennis over (een deel van) de 22 deelzones, waaronder gemeenten, provincie, particuliere
eigenaren, terreinbeherende organisaties, marketingorganisaties
aanbodanalyse te verifiëren en verder aan te vullen. Ook zijn de
deelnemers gevraagd om de 22 zones te beoordelen en te scoren op de zes aspecten van de piramide. Hier kwamen ook ideeën over
ontwikkelrichtingen uit voort.
Factsheet per deelzone D.2
De totale aanbodanalyse, gebaseerd op feitelijke informatie verzameld door Bureau BUITEN en aanvullende informatie vanuit de werkateliers, hebben we overzichtelijk weergegeven in de vorm van 21 factsheets:
Één factsheet per zone (deelzone 8 en 9 zijn bij elkaar gevoegd, omdat deelzone 8 heel klein is en grenst aan deelzone 9).
Deze factsheets bestaan uit één pagina met tekstuele informatie en één kaart waarop een overzicht te vinden is van het recreatieve aanbod.
Alle 21 factsheets zijn gecheckt en aangevuld door de aanwezigen van de verschillende werkateliers.
De factsheets zijn als volgt opgebouwd:
Basisinformatie (gemeenten, omvang, deelgebieden)
Landschap (typering Kwaliteitsgids Utrechtse landschappen en Cultuurhistorische Atlas, natuur, erfgoed)
Paden en routes (aanwezigheid van bepaalde paden en routes) > op basis van de data aangeleverd door de provincie
Bereikbaarheid (entrees/toegangspoorten/parkeren) > zelf verzameld en aangevuld tijdens de werkateliers
Voorzieningen (typen, voorzieningendichtheid, evenementen) > op basis van UBase en LISA, aangevuld vanuit de werkateliers (in deze lijst kunnen dus voorzieningen ontbreken)
Identiteit (sterkte van identiteit, identiteitsdragers)
Bekendheid (aantrekkingskracht, bezoekersaantallen, recreatieve druk, online vindbaarheid) > op basis van NBTC-Nipo onderzoek (2014)
Beleid en harde plannen/projecten in uitvoering
Een aantal van deze onderwerpen hebben een uitgebreidere uitleg nodig om duidelijk te maken wat we hier mee bedoelen:
30 Publiek toegankelijke dagrecreatieve voorzieningen
Bij het in kaart brengen van het voorzieningenaanbod (als één van de onderdelen van het gelaagde aanbod) in de deelzones hebben we ons gericht op publiek toegankelijke dagrecreatieve voorzieningen, die al dan niet tegen betaling bezocht kunnen worden.
Het gaat hier dus niet om verblijfsrecreatieve voorzieningen, zoals B&B’s en hotels.
Maneges en zwembaden zijn buiten beschouwing gelaten, omdat hier vaak een lidmaatschap voor nodig is.
Golfbanen/clubs zijn wel meegenomen, omdat deze vaak een groot deel van het landschap beslaan.
De beschikbare data heeft een rol gespeelt bij de selectie van de voorzieningen, we hebben pragmatisch gebruik gemaakt van wat beschikbaar is (de voorzieningenlijst komt uit UBase en LISA en is aangevuld door Bureau BUITEN aan de hand van GIS-analyse,
locatiebezoek, aanvullend bureau-onderzoek en de input die geleverd is tijdens de werkateliers). Er is geprobeerd dit overzicht zo volledig mogelijk (kloppend) te maken.
We hebben hierbij een straal van 5 meter gehanteerd rondom de grenzen van de deelzones.
De dagrecreatieve voorzieningen zijn ingedeeld in de volgende categorieën:
Erfgoed/cultuur (opengesteld voor publiek > minimaal elke maand toegankelijk met bijv. een rondleiding, zoals buitenplaatsen, forten, musea)
Horeca
Kinderen (speeltuinen/speelbossen, kinderboerderijen etc.)
Sport (vissen, watersporten (duiken, surfen) etc.)
Waterrecreatie (waterrecreatie die niet onder actieve sport valt, dus:
bootverhuur, kanoverhuur etc.)
Zwemplas/zwemwater
Overig (landgoedwinkels, volkstuinen, wellness etc.)
Evenementen (o.a. festivals, kerstmarkten en kermis) staan niet als voorziening op de kaart, maar zijn wel genoemd in de factsheet.
Dit geeft een beeld van wat voor type evenementen er in een bepaalde deelzone worden georganiseerd.
Het overzicht van de voorzieningen is ook gebruikt voor een aantal kaarten in het hoofdrapport.
Online vindbaarheid
Een beoordeling van de online vindbaarheid van de deelzones staat ook op de factsheets, daarbij is gekeken naar de volgende aspecten:
Heeft de deelzone (of recreatiegebieden daarbinnen) een duidelijke gebiedsnaam, is het te googelen?
Wordt er online goede praktische informatie geboden (over bereikbaarheid, recreatiemogelijkheden etc.)
Is er ook sprake van wervende/verleidelijke (beeldende) communicatie?
Wordt er ook actuele informatie op website(s) geboden (over evenementen of bijvoorbeeld de eikenprocessierups?) Kaarten in de factsheets
Een deel van de informatie is gevisualiseerd op kaart:
Deelgebieden binnen de deelzone (dit kunnen bijvoorbeeld recreatieplassen, natuurgebieden of landgoederen zijn)
Alle dagrecreatieve voorzieningen. Om de kaart overzichtelijk te houden zijn alleen de publiekstrekkers/grotere voorzieningen met naam op de kaart gezet. De lokale/kleinere voorzieningen staan niet met naam, maar wél als stip op de kaart.
Fietsknooppuntennetwerk, wandelknooppuntennetwerk, klompenpaden
HOV-haltes (data van U-OV, niet alle openbaar vervoer haltes worden hierin in meegenomen, want het is niet allemaal hoogwaardig
openbaar vervoer), parkeerplaatsen en TOP’s
Hondenlosloopgebieden (data van Doggydating)
Ter volledigheid staat op de volgende pagina een overzicht van alle 22 deelzones in de recreatiezone.
31 Naam deelzone
1 Overgang Heuvelrug- Veenweidegebied
2 Oostelijke Verbindingszone 3 Voorportaal Kromme Rijn 4 Langs de Kromme Rijn 5 Amelisweerd
6 Kruispunt Limes-NHW 7 Laagraven
8 Lekdijk
9 Eiland van Schalkwijk 10 Lekoever Vianen 11 Ten zuiden van Vianen 12 Kromme IJssel
13 Tussen IJsselstein en Montfoort 14 Reijerscop e.o.
15 Ten Oosten van Woerden 16 Omgeving Huize Harmelen,
Breudijk en Vijverbos 17 De Haar en omgeving 18 Vechtoever en Veenderij 19 Maarseveense Plassen e.o.
20 Noorderpark, Ruigenhoek en Gagelbos
21 Haarrijnseplas 22 Strijkviertel
32
OVERGANG HEUVELRUG-VEENWEIDEGEBIED
Deelzone 1 BasisinfoGemeente: De Bilt
Omvang van de zone: circa 1497 ha Deelgebieden & beheerders:
Beukenburg (beheer/eigendom: Utrechts Landschap)
De Leyen (beheer: Recreatie Midden Nederland, eigendom: Utrechts Landschap)
Landschap
Polder/agrarisch landschap; bos
Typering in Kwaliteitsgids Utrechtse landschappen
Groene Hart: opstrekkende ontginning
Nieuwe Hollandse Waterlinie: veen
Utrechtse Heuvelrug: De Laagten Typering in Cultuurhistorische atlas (CHAT)
Militair erfgoed: Nieuwe Hollandse Waterlinie
Natuur
Deels NNN en geen Groene Contour (zie kaart p. 74)
Erfgoed & toegankelijkheid
Opengesteld erfgoed: Geen
Niet opengesteld erfgoed: Geen Paden & routes
Fietsknooppuntennetwerk
Wandelknooppuntennetwerk
Klompenpaden
Bereikbaarheid
Entrees/toegangspoorten/parkeren
Geen TOP
HOV-halte dichtbij (Treinstation Bilthoven
Parkeren bij de Leyen
Voorzieningen
Zwemplas/water
Erfgoed/cultuur
Horeca
Sport
Waterrecreatie
Kinderen
Overig
Voorzieningendichtheid Hoog | midden | laag
Evenementen
Geen
Hondenlosloopgebieden
Heidepark Bilthoven
Identiteit
Identiteit van het gebied is: sterk | matig | zwak
Identiteitsdragers (landschap, erfgoed, voorzieningen)
Overgangsgebied Heuvelrug-veenweide
Bekendheid
Bereik/aantrekkingskracht regionaal | stedelijk | lokaal
Bezoekersaantallen
50.000-100.000 (NBTC-Nipo, 2014)
Recreatieve druk
Midden: sprake van oververhitting noch onderbenutting
Online vindbaarheid
Duidelijke gebiedsnaam
Goede praktische online informatie
Wervende / verleidelijke communicatie
Actuele informatie op website(s)
Beleid / projecten
Harde plannen/projecten in uitvoering
Aanpassing A27/A12 Ring Utrecht
Beleid:
Ruimtelijke ambities Nationaal Park Heuvelrug
Zoneringskaart Nationaal Park Heuvelrug
Structuurvisie Gemeente De Bilt 2030
33
34
OOSTELIJKE VERBINDINGSZONE
Deelzone 2 BasisinfoGemeente: Utrecht, De Bilt
Omvang van de zone: circa 1562 ha Deelgebieden & beheerders:
Hooge Kampse Plas (beheer: Utrechts Landschap)
Fort Voordorp (beheer: familie Van Denderen)
Park Bloeyendael (beheer: Stichting Bloeyendael)
Landgoed Sandwijck (beheer: Utrechts Landschap)
Landgoed Vollenhoven (beheer: de Landgoed Vollenhoven B.V. en Stichting Vrienden Landgoed Vollenhoven
Fort de Bilt (beheer: ProDemos) Landschap
Polderlandschap; landgoederen; forten
Typering in Kwaliteitsgids Utrechtse landschappen
Groene Hart: opstrekkende ontginning
Nieuwe Hollandse Waterlinie: veen
Rivierengebied: Kromme Rijn
Rivierengebied: Flank
Typering in Cultuurhistorische atlas (CHAT)
Militair erfgoed: Nieuwe Hollandse Waterlinie
Historische buitenplaatsen: Stichtse Lustwarande
Natuur
Deels NNN en Groene Contour ( zie kaart p. 74)
Erfgoed & toegankelijkheid
Opengesteld erfgoed:
o Fort de Bilt
o Landgoed Sandwijck
Niet opengesteld erfgoed:
o Fort Voordorp (evenementenlocatie) o Landgoed Vollenhoven
Paden & routes
Fietsknooppuntennetwerk
Wandelknooppuntennetwerk
Klompenpaden Bereikbaarheid
Entrees/toegangspoorten/parkeren
Geen TOP
HOV-halte dichtbij (P+R De Uithof; WKZ; Rijnsweerd Noord; Rijnsweerd Zuid)
Parkeren (Parkeerplaats Fort Voordorp) Voorzieningen
Zwemplas/water
Erfgoed/cultuur
Horeca
Sport
Waterrecreatie
Kinderen
Overig
Voorzieningendichtheid Hoog | midden | laag
Evenementen
Geen
Hondenlosloopgebieden
Geen
Identiteit
Identiteit van het gebied is: sterk | matig | zwak
Identiteitsdragers (landschap, erfgoed, voorzieningen)
Loft 88
Buitenplaats Sandwijck
Bekendheid
Bereik/aantrekkingskracht regionaal | stedelijk | lokaal Bezoekersaantallen
Onbekend
Recreatieve druk
Laag: gebied structureel onderbenut, meer bezoekers gewenst
Online vindbaarheid
Duidelijke gebiedsnaam
Goede praktische online informatie
Wervende / verleidelijke communicatie
Actuele informatie op website(s) Beleid / projecten
Harde plannen/projecten in uitvoering
Aanpassing A27/A12 Ring Utrecht
Voorveldsepolder gebiedsproces Beleid:
Beheerplan Sandwijck
Gebiedsvisie De Bilt West
Gebiedsvisie De Bilt Zuid
Ruimtelijke ambities Nationaal Park Heuvelrug
35
36
VOORPORTAAL KROMME RIJN
Deelzone 3 BasisinfoGemeente: Utrechtse Heuvelrug, Bunnik, Zeist Omvang van de zone: circa 1276 ha
Deelgebieden & beheerders:
Buitenplaats Wulperhorst (particulier beheer)
Buitenplaats Groenoord (particulier beheer)
Landgoed Rijnwijck (particulier beheer)
Landgoed de Reehorst (beheer: Stichtings Landgoed de Reehorst)
Golfbaan Kromme Rijn
Landschap
Agrarisch landschap; landgoederen
Typering in Kwaliteitsgids Utrechtse landschappen
Rivierengebied: flank
Rivierengebied: Kromme Rijn
Rivierengebied: Langbroek
Typering in Cultuurhistorische atlas (CHAT)
Historische buitenplaatsen: Stichtse Lustwarande
Natuur
Deels NNN en Groene Contour ( zie kaart p. 74)
Erfgoed & toegankelijkheid
Opengesteld erfgoed:
o Landgoed Rijnwijck
Niet opengesteld erfgoed:
o Buitenplaats Wulperhorst o Buitenplaats Groenoord
o Landgoed de Reehorst (congrescentrum)
Paden & routes
Fietsknooppuntennetwerk
Wandelknooppuntennetwerk
Klompenpaden Bereikbaarheid
Entrees/toegangspoorten/parkeren
TOP Slot Zeist
HOV-halte dichtbij (Treinstation Driebergen-Zeist;
Treinstation Bunnik)
Parkeren bij Landgoed de Reehorst en Slot Zeist
Voorzieningen
Zwemplas/water
Erfgoed/cultuur
Horeca
Sport
Waterrecreatie
Kinderen
Overig
Voorzieningendichtheid Hoog | midden | laag
Evenementen
Geen
Hondenlosloopgebieden
Geen
Identiteit
Identiteit van het gebied is: sterk | matig | zwak
Identiteitsdragers (landschap, erfgoed, voorzieningen)
Rivierenlandschap
Buitenplaatsen
Pannenkoekenhuis Princenhof
Paviljoen Buiten
Bekendheid
Bereik/aantrekkingskracht regionaal | stedelijk | lokaal
Bezoekersaantallen Onbekend
Recreatieve druk
Midden: sprake van oververhitting noch onderbenutting
Online vindbaarheid
Duidelijke gebiedsnaam
Goede praktische online informatie
Wervende / verleidelijke communicatie
Actuele informatie op website(s)
Beleid / projecten
Harde plannen/projecten in uitvoering
Geopark Heuvelrug Beleid:
Uitvoeringsstrategie Bunnik
Ruimtelijke ambities Nationaal Park Heuvelrug
Omgevingsvisie Kromme Rijngebied
Zoneringskaart Nationaal Park Heuvelrug
37
38
LANGS DE KROMME RIJN
Deelzone 4 BasisinfoGemeente: Utrecht, Bunnik, Zeist Omvang van de zone: circa 1418 ha Deelgebieden & beheerders:
Landgoed Oostbroek (beheer: Utrechts Landschap)
Landgoed Niënhof (beheer: Utrechts Landschap) Landschap
Agrarisch landschap; landgoederen; bos; Kromme Rijn
Typering in Kwaliteitsgids Utrechtse landschappen
Nieuwe Hollandse Waterlinie: Oude Stroomruggen
Rivierengebied: Kromme Rijn
Rivierengebied: flank
Typering in Cultuurhistorische atlas (CHAT)
Historische buitenplaatsen: Stichtse Lustwarande
Militair erfgoed: Nieuwe Hollandse Waterlinie
Natuur
Deels NNN en Groene Contour zie kaart p. 74)
Erfgoed & toegankelijkheid
Opengesteld erfgoed:
o Slot Zeist (wekelijkse rondleidingen) o Landgoed Oostbroek
Niet opengesteld erfgoed: Geen
Paden & routes
Fietsknooppuntennetwerk
Wandelknooppuntennetwerk
Klompenpaden
Bereikbaarheid
Entrees/toegangspoorten/parkeren
TOP Slot Zeist
HOV-halte dichtbij (P+R De Uithof; WKZ; UMC;
Heidelberglaan)
Parkeren bij Kasteel Cammingha en Slot Zeist Voorzieningen
Zwemplas/water
Erfgoed/cultuur
Horeca
Sport
Waterrecreatie
Kinderen
Overig
Voorzieningendichtheid Hoog | midden | laag
Evenementen
Kerstmarkt landgoed Oostbroek
Slot Zeist Ashtonia Hondenlosloopgebieden
Geen
Identiteit
Identiteit van het gebied is: sterk | matig | zwak
Identiteitsdragers (landschap, erfgoed, voorzieningen)
Rivierengebied
Nieuwe Hollandse Waterlinie
Slot Zeist
Bekendheid
Bereik/aantrekkingskracht regionaal | stedelijk | lokaal
Bezoekersaantallen Onbekend
Recreatieve druk
Laag: gebied structureel onderbenut, meer bezoekers gewenst
Online vindbaarheid
Duidelijke gebiedsnaam
Goede praktische online informatie
Wervende / verleidelijke communicatie
Actuele informatie op website(s) Beleid / projecten
Harde plannen/projecten in uitvoering
Aanpassing A27/A12 Ring Utrecht
Liniepark Rijnsweerd
Fietspad Zeist – USP
UPS bij wandelroutes & paden Beleid:
Uitvoeringsstrategie Bunnik
Omgevingsvisie Kromme Rijngebied
Ruimtelijke ambities Nationaal Park Heuvelrug
Zoneringskaart Nationaal Park Heuvelrug
Ontwikkelstrategie Utrecht Science Park e.o.
Structuurvisie Gemeente De Bilt
39