Vergaderbundel commissie Ruimte 19-06-2018 deel 1

COMMISSIE RUIMTE PUBLIEKSAGENDA

Datum : 19 juni 2018 Tijd : 20.00 uur Locatie : Raadzaal

U vindt de stukken digitaal op raad.asten.nl vanaf 8 juni 2018.

Nr.

0. Opening

1. Vaststellen agenda

2. Besluitenlijst van de vergadering van 22 mei 2018 3. Ingekomen stukken, gericht aan de raad:

Voor kennisgeving aannemen:

a. Brief van 7-5-2018, Raad van State: Beroep Bp Buitengebied 2016 b. Brief van 8-5-2018, erfgoedvereniging Bond Heemschut, vereniging:

Jaarverslag 2017

c. Brief van 9-5-2018, Nederlandse Maag Lever Darm Stichting (MLDS): Meer openbare en opengestelde toiletten

d. Brief van 9-5-2018, A.B. Veenstra Holding B.V.: Kennisneming standpunt Beekstraat 20 m.b.t. bouwen loods t.b.v. opslag gekalibreerd zand

e. Brief van 17-5-2018, Stichting VAC, Adviescommissie Wonen: Jaarverslag 2017 f. Brief van 17-5-2018, Stichting NLVOW: Ondersteuning projecten voor

oprichting van windparken

In handen van b&w ter voorbereiding:

g. Brief van 29-5-2018, Provincie Noord-Brabant: Nieuwsbrief N279 Veghel-Asten In handen van b&w ter afdoening:

h. Brief van 6-5-2018, dhr. M. van de Beek: Verzoek om betrokkenheid bij plannen rond sloop Basisschool ’t Lover (zie besloten deel)

i. Brief van 31-5-2018, Raad van State: Verzoek indiening stukken verweerschrift m.b.t. beroep bestemmingsplan Industrielaan Prins Bernhardstraat 2017

4. Voorontwerpbestemmingsplan Verzamelplan 2018-2 (opiniërend) In maart van dit jaar zijn we weer gestart met een nieuwe ronde van het verzamelbestemmingsplan waarvoor aanvragers ruimtelijke onderbouwingen

konden indienen. Er is een ruimtelijke onderbouwing ingediend en daarnaast zijn er enkele ambtelijke wijzigingen die zijn opgenomen in voorliggend

voorontwerpbestemmingsplan Asten Verzamelplan 2018-2.

Het betreft:

-locatie Voordeldonk 55;

-bosperceel tussen de Aa en Zuid-Willemsvaart;

-begrenzing Florapark -algemene parkeerregels

5. Vaststelling bestemmingsplan Asten Verzamelplan 2018-1 (adviserend) In september 2017 is de procedure opgestart voor het verzamelbestemmingsplan

“Asten Verzamelplan 2018-1”. Het plan bevatte ontwikkelingen op de locaties:

- Antoniusstraat 6 te Heusden;

- Diesdonk 41 te Ommel;

- Emmastraat 51 te Asten;

- Kloosterstraat 8 te Ommel;

- Wilhelminastraat 24 te Asten;

- Wolfsberg 19-21 te Asten.

Verder zijn er nog enkele kleine ambtelijke wijzigingen in het bestemmingsplan verwerkt. Dit betreffen de volgende locaties:

- Graf op het R.K. kerkhof te Asten;

- Markt 12 te Asten;

- Strook grond naast Heerbaan 31.

Bij het ontwerpbestemmingsplan is de locatie Wilhelminastraat 24 te Asten uit het Verzamelplan gehaald.

In een memo van 8 februari jl. aan de commissie Ruimte is aangegeven dat er een aantal ambtshalve wijzigingen aan het ontwerpbestemmingsplan zijn toegevoegd.

In deze memo hebben we ook toegelicht waarom deze locaties zijn toegevoegd.

Het betreffen hier wijzigingen op de onderstaande locaties:

- Prins Bernhardstraat 56 te Asten;

- Aanpassing regels voor veehouderijen n.a.v. nieuwe Verordening ruimte;

- Kluisstraat ong. te Ommel.

Het ontwerpbestemmingsplan “Asten Verzamelplan 2018-1” heeft met ingang van 9 februari 2018 gedurende 6 weken voor een ieder te inzage gelegen. Er zijn negen zienswijzen ingediend. Het plan is op enkele punten aangepast naar aanleiding van de zienswijzen:

- Voor de locatie Diesdonk 41 te Ommel is op de verbeelding een geurzone opgenomen waarbinnen geen geurgevoelige functies zijn toegestaan;

- Voor de locatie de Pijlstaartweg 10 te Asten is op de verbeelding de aanduiding

‘specifieke vorm van agrarisch – melkveehouderij’ toegevoegd;

- Naar aanleiding van een ingediende zienswijze is de locatie Dijkstraat 72 te Asten aan het vast te stellen bestemmingsplan toegevoegd. Conform de zienswijze is voor deze locatie het bestemmingsvlak ‘agrarisch – agrarisch bedrijf’ verkleind;

- Voor de locatie Emmastraat 51 te Asten is de inrichtingstekening van het parkeerterrein opgenomen als bijlage bij de regels.

In het voorliggende vast te stellen bestemmingsplan is ambtshalve de locatie Koningsplein 1 te Asten toegevoegd en is de bestemming nutsvoorziening op de locatie Prins Bernhardstraat 56 op verzoek van de ontwikkelaar verwijderd.

Voorgesteld wordt het bestemmingsplan gewijzigd vast te stellen.

6. Jaarrekening Blink 2017 en (meerjaren)begroting Blink 2018 – 2022 (adviserend)

De gemeenschappelijke regeling Blink biedt de jaarrekening 2017 en de (meerjaren) begroting Blink 2018 – 2022 aan en stelt de gemeenteraad in de gelegenheid gevoelens hieromtrent kenbaar te maken. De jaarrekening laat een negatief saldo zien van ca. 33.000 euro.

7. Informatief overleg met de bestuurder over lopende belangrijke processen en projecten, o.a. verbonden partijen: (Blink, ODZOB)

8. Stukken ter kennisneming aan de commissie

a. Lijst van toezeggingen en dynamische termijnkalender 9. Rondvraag en sluiting

COMMISSIE RUIMTE AGENDA

Datum : 19 juni 2018 Tijd : 20.00 uur Locatie : Raadzaal

U vindt de stukken digitaal op raad.asten.nl vanaf 8 juni 2018.

Nr.

0. Opening

1. Vaststellen agenda

2. Besluitenlijst van de vergadering van 22 mei 2018 3. Ingekomen stukken, gericht aan de raad:

Voor kennisgeving aannemen:

a. Brief van 7-5-2018, Raad van State: Beroep Bp Buitengebied 2016 b. Brief van 8-5-2018, erfgoedvereniging Bond Heemschut, vereniging:

Jaarverslag 2017

c. Brief van 9-5-2018, Nederlandse Maag Lever Darm Stichting (MLDS): Meer openbare en opengestelde toiletten

d. Brief van 9-5-2018, A.B. Veenstra Holding B.V.: Kennisneming standpunt Beekstraat 20 m.b.t. bouwen loods t.b.v. opslag gekalibreerd zand

e. Brief van 17-5-2018, Stichting VAC, Adviescommissie Wonen: Jaarverslag 2017 f. Brief van 17-5-2018, Stichting NLVOW: Ondersteuning projecten voor

oprichting van windparken

In handen van b&w ter voorbereiding:

g. Brief van 29-5-2018, Provincie Noord-Brabant: Nieuwsbrief N279 Veghel-Asten In handen van b&w ter afdoening:

h. Brief van 6-5-2018, dhr. M. van de Beek: Verzoek om betrokkenheid bij plannen rond sloop Basisschool ’t Lover (zie besloten deel)

i. Brief van 31-5-2018, Raad van State: Verzoek indiening stukken verweerschrift m.b.t. beroep bestemmingsplan Industrielaan Prins Bernhardstraat 2017

4. Voorontwerpbestemmingsplan Verzamelplan 2018-2 (opiniërend) (portefeuillehouder T.M. Martens, info: m.vantienen@asten.nl)

5. Vaststelling bestemmingsplan Asten Verzamelplan 2018-1 (adviserend) (portefeuillehouder T.M. Martens, info: m.rooijakkers@asten.nl)

6. Jaarrekening Blink 2017 en (meerjaren)begroting Blink 2018 – 2022 (adviserend) (portefeuillehouder T.M. Martens, info: t.smits@asten.nl)

7. Informatief overleg met de bestuurder over lopende belangrijke processen en projecten, o.a. verbonden partijen: (Blink, ODZOB)

8. Stukken ter kennisneming aan de commissie:

a. Lijst van toezeggingen en dynamische termijnkalender 9. Rondvraag en sluiting

- Concept -

BESLUITENLIJST COMMISSIE RUIMTE

van de openbare vergadering van de commissie Ruimte van 22 mei 2018 in het gemeentehuis.

Geluidsfragmenten van de vergadering zijn per agendapunt terug te luisteren op raad.asten.nl.

Aanwezig:

De voorzitter F.C. van Helmond

De leden per fractie

CDA J.G. Leenders, G.T.A.M. van den Eijnde, H.M. ter Voert Algemeen belang (AB) F.A.A.M. van de Kerkhof, F.G.A. Hurkmans

Leefbaar Asten (LA) M.A.T.M. van den Boomen, A.H.J. Driessen

PGA S.R. Niessen, M.F.A.G. van Oosterhout

D66-HvA M.J.M. van den Eijnden

VVD I.M.J. van Oosterhout-Swinkels

De genodigden wethouder Th.M. Martens (ThM)

Ambtelijke ondersteuning M. van Tienen-Bekkers, M. Rooijakkers-Thijssen

De griffier M.B.W. van Erp-Sonnemans

Met kennisgeving afwezig P.W.J.M. van de Ven-Schriks, J.S.D.M. van Strijp - - -

Nr. Onderwerp Besluit

Opening De voorzitter heet de commissieleden welkom

en wenst eenieder succes bij de start van de nieuwe raadsperiode.

1. Vaststellen agenda Vastgesteld cf. voorstel.

De omvraag begint bij de fractie CDA.

2. Besluitenlijst van de openbare vergadering van 27 februari 2018.

Ongewijzigd vastgesteld.

3. Ingekomen stukken gericht aan de raad a. Brief van 7-2-2018, Raad van State:

Verzoek om indiening verweerschrift m.b.t. beroep Bp Asten-Veegplan 2017-1

b. Brief van 15-2-2018, Zandpluim B.V.:

Verslag aanvraag

omgevingsvergunning Gezande baan 39A (Z11-374)

c. Brief van 8-3-2018, OTTO Work Force I B.V.: Brandbrief over vastleggen mogelijkheden huisvesting

arbeidsmigranten

d. Brief van 20-3-2018, Broekhoven, D van: Zienswijze plan Kloosterstraat (Verzamelplan 2018-1)

e. Brief van 29-3-2018, Metropoolregio Eindhoven: Uitkomsten PON

Cf. voorstel voor kennisgeving aangenomen.

Aan de orde gesteld:

b. D66-HvA; reactie ThM

c. AB, PGA, D66-HvA; reactie ThM*

d. AB, PGA, D66-HvA; reactie ThM*

e. AB, PGA, D66-HvA; reactie ThM*

Commissie Ruimte d.d. 22 mei 2018

Nr. Onderwerp Besluit

onderzoek Poolse Arbeidsmigranten binnen de Metropoolregio Eindhoven f. Brief van 20-4-2018, OTTO Work

Force I B.V.: Noodzaak huisvesting arbeidsmigranten

g. Brief van 24-4-2018, Vereniging Milieudefensie: Energietransitie naar gasloos wonen

h. Brief van 26-4-2018, Vereniging Huisvesters Arbeidsmigranten:

Verzoek onderkenning urgentie huisvesting arbeidsmigranten i. Brief van 25-4-2018,

Vogelbescherming Nederland: input voor een groen collegeakkoord

f. AB, PGA, D66-HvA; reactie ThM*

g. LA, PGA; reactie ThM

h. AB, PGA, D66-HvA; reactie ThM*

i.D66-HvA, PGA; reactie ThM

3. Ingekomen stukken gericht aan de raad j. Brief van 13-3-2018, Wijnberg, LC:

Zienswijze ontwerp-bestemmings- plan Asten, verzamelplan 2018-1 Kloosterstraat

k. Brief van 20-3-2018, Althuizen, P:

Zienswijze ontwerpbestemmingsplan Asten Veegplan 2018-1, Pijlstaartweg 10

l. Brief van 22-3-2018, Sumrin Advocaten: Zienswijze nms. 2 belanghebbenden op

ontwerpbestemmingsplan Asten veegplan 2018-1

m. Brief van 22-3-2018, Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie: Zienswijze diverse belanghebbenden op

ontwerp-bestemmingsplan Asten verzamelplan 2018-1

n. Brief van 22-3-2018, Afdeling Asten Van de Zuidelijke Land- en

Tuinbouworganisatie: Zienswijze op ontwerp bestemmingsplan veegplan 2018-1: de Kaag Ommel

o. Brief van 22-3-2018, Verhees, AJA:

Zienswijze op ontwerp

bestemmingsplan Asten verzamelplan 2018-01

p. Brief van 22-3-2018, Heuvel, JFM van den: Zienswijze op ontwerp-

bestemmingsplan Asten verzamelplan 2018-1 Diesdonk 41

q. Brief van 5-4-2018, Provincie Noord- Brabant: Zienswijze ontwerp-

bestemmingsplan Loverbosch fase 2 2017

r. Brief van 4-5-2018, Raad van State:

Ingediend beroep op

bestemmingsplan Industrielaan Prins Bernhardstraat 2017

Cf. voorstel in handen gesteld van B&W ter voorbereiding.

Aan de orde gesteld:

j. PGA;

l. PGA; reactie ThM

m. CDA, D66-HvA, PGA; reactie ThM

n. CDA, PGA; reactie ThM

o. CDA, PGA

q. D66-HvA, LA, PGA; reactie ThM

r. D66-HvA, LA, PGA; reactie ThM

Commissie Ruimte d.d. 22 mei 2018

Nr. Onderwerp Besluit

3. Ingekomen stukken gericht aan de raad s. Brief van 16-2-2018, Velden, GCM

van der: Dringend verzoek om de verkeerssituatie op de Markt drastisch te veranderen

Cf. voorstel in handen gesteld van B&W ter afdoening.

Aan de orde gesteld:

s. LA; reactie ThM*

4. Evaluatie bestemmingsplannen- systematiek werken met veegplannen (informerend, met presentatie)

(PH T.M. Martens, info: m.vantienen@asten.nl)

Presentatie is gegeven door mw. Van Tienen en mw. Rooijakkers.

De commissie heeft kennis genomen van de presentatie en het informerend voorstel.

Vragen zijn beantwoord, suggesties worden meegenomen. De commissie is voor dit moment voldoende geïnformeerd*.

5. Informatief overleg met de bestuurder over lopende belangrijke processen en projecten, o.a. verbonden partijen (Blink, ODZOB).

Aan de orde is gesteld:

- Opening Fietspad Meijelseweg 27 juni (ThM)

6. Stukken ter kennisneming aan de commissie

a. Memo Doelmatig waterbeheer - Jaarplan 2018

(PH T.M. Martens, info: p.smeets@asten.nl) b. Memo voortgang Bereikbaarheids-

agenda en studie bundelroutes (PH T.M. Martens, info:

m.vantienen@asten.nl) c. Lijst van toezeggingen

Cf. voorstel voor kennisgeving aangenomen:

- Aan de orde gesteld:

- a. CDA, PGA; reactie ThM

- b. LA; reactie ThM*

- c. AB; reactie ThM*

7. Rondvraag en sluiting Aan de orde is gesteld:

- verkeersveiligheid/snelheid Floralaan (CDA;

reactie ThM)

- overlast roeken (CDA; reactie ThM)

- noodmaatregelen water Kanaalzone (CDA;

reactie ThM)

- coalitieakkoord Helmond mbt

industrieterrein BZOB (CDA, D66-HvA;

reactie ThM)

- glasvezel (AB, VVD; reactie ThM)*

- veiligheid wegwerkzaamheden (AB; reactie ThM)

- publicatie vergunningen en aanvang werkzaamheden (AB; reactie ThM)

- gebruik Antoniusschool (AB; reactie ThM)*

- veiligheid A67 (AB; reactie ThM)

- paal Eeuwig levenplein (AB, VVD; reactie ThM)

- fietspad Otterdijk bereikbaarheidsakkoord (D66-HvA; reactie ThM)

- update consequenties onderzoek

gecombineerde luchtwassers (D66-HvA;

reactie ThM)

- paaltjes Koningsplein-Julianastraat (VVD;

reactie ThM)

- fietspad Dijkstraat (VVD; reactie ThM)

Commissie Ruimte d.d. 22 mei 2018

Einde vergadering 22:00 uur.

Toezegging PH Afd Afdoening

*3c,d

e,f,h Diverse vragen worden doorgeleid naar

ph en schriftelijk beantwoord HvM R&O Nog in te plannen

*3s Opgave autoluwer centrum ThM R&O Aanpak cf. coalitieakkoord

*4 De cie ontvangt nogmaals de

Tussentijdse informatie Verzamelplan 2018-1

ThM R&O Direct per mail, via griffier

*4 Diverse vragen worden schriftelijk beantwoord, o.a. juridische

mogelijkheid om besluittekst te splitsen, grafische weergave lopende bp-

procedures, communicatie en termijnen

ThM R&O Nog in te plannen

*6b De cie wordt geïnformeerd over het ontbreken van verbreding fietspad Dijkstraat in bereikbaarheidsakkoord

ThM R&O Nog in te plannen

*6c De cie wordt tussentijds geïnformeerd

over zorgwoningen ondergrond Unitas JS R&O Nog in te plannen

*7 Vraag over glasvezel wordt doorgeleid

naar ph en schriftelijk beantwoord HvM R&O Nog in te plannen

*7 De cie wordt geïnformeerd over de juridische onderbouwing gebruik Antoniusschool

ThM R&O Nog in te plannen

griffier

mr. M.B.W. van Erp-Sonnemans

N:G!7L:L> 6::= ^{- ?=>EBG@ ;>KLM BB} JKJ><A LKIJ: :D

DMMP bMZ PQ SQYQQZ`Q 4_`QZ C[_`Na_ )0'

,.)' 4: 4EF8A

:8@88AF8 4EF8A

UZ][W[Y]Z

& /*- $"#&

:

g"C (, $)0-

/:LMF

. YQU )'(/

4GKGMFF>J

)'(.',*)0&(&D)

9OD>GF>JD

3GEB<ALBG@>G

=%D%E% PQ :^[[` ;Qa\ZQ^

'.'$+)-+.'(

4G=>JO>JI

4_`QZ

5\ 5aU`QZSQNUQP 4_`QZ )'(-

5JH<>=MJ>

5Q^[Q\

:QMOT`Q TQQ^&YQb^[ac#

;UQ^NUV dQZP UW a $ `Q^ UZR[^YM`UQ $ _`aWWQZ PUQ NQ`^QWWUZS TQNNQZ [\ PQ N[bQZbQ^YQXPQ

\^[OQPa^Q%

4MZSQdUQZ PU` NQ^UOT` SQMa`[YM`U_QQ^P U_ MMZSQYMMW`# U_ PU` ZUQ` [ZPQ^`QWQZP%

;[[SMOT`QZP#

PQ S^URRUQ^

7Q S^URRUQ U_ [\ (' QZ (( YQU SQ_X[`QZ%

DUVW_cM`Q^_`MM`

&'&)*$(&$

,"'

#'%(")*(+#*++(

$'

!"*$()*""*

3DQ`[a^MP^Q_C[_`Na_))*)*,'':8 G`^QOT`

263-0+12/'4-*

DMMP bMZ E`M`Q

4RPQXUZS NQ_`aa^_^QOT`_\^MMW C[_`Na_ )''(0

),''84 7QZ ;MMS

D447 H4A EF4F8

-0,*.1/*0

!% /*- $,#&

K44>AD%

< 58;4A78?71 PZ$

$C4D1 RQR

7M`aY * YQU )'(/

BZPQ^cQ^\ 4_`QZ NaU`QZSQNUQP2 )'(.',*)0

:QMOT`Q PMYQ_ QZ TQ^QZ#

<Z TQ` WMPQ^ bMZ b[^QZ MMZSQTMMXPQ \^[OQPa^Q YMMW UW S^MMS bMZ PQ Y[SQXUVWTQUP SQN^aUW [Y MMZ PQdQ \^[OQPa^Q MX_ \M^`UV PQQX `Q ZQYQZ%

<Z PQ dMMW c[^P` PQ b^UVcM^UZS_d[ZQ ,'$(''Y XMZS_ PQ ^UVW_cQS 4-. `Q^ PU_Oa__UQ SQ_`QXP%

7QdQ d[ZQ NQ`^QR` QQZ NQXMZSQZd[ZQ bMZ PQ cQSNQTQQ^PQ^ dUVZPQ DUVW_cM`Q^_`MM`%

7Q SQYQQZ`Q NUQP` [\ S^[ZP bMZ TQ` NQ\MMXPQ UZ TQ` NQ_`QYYUZS_\XMZ PQ cQSNQTQQ^PQ^ bMZ PQ ^UVW_cQS PQ SQXQSQZTQUP [Y QQZ MPbUQ_ aU` `Q N^QZSQZ [bQ^

b[[^SQZ[YQZ N[acMO`UbU`QU`QZ% 7U` `Q^ b[[^W[YUZS PM` [Z`cUWWQXUZSQZ

\XMM`_bUZPQZ PUQ TQ` RaZO`U[ZQ^QZ bMZ PQ ^UVW_cQS WaZZQZ NQXQYYQ^QZ%

7QdQ d[ZQ c[^P` SQN^aUWQXUVW SQYQ`QZ aU` PQ M_ bMZ PQ PUOT`_` NUVSQUQSQZ ^UVNMMZ#

cMM^[ZPQ^ [[W PQ `[Q$ QZ MR^U` c[^P` SQ^QWQZP%

EUZP_ VMM^ QZ PMS b^MMS` DUVW_cM`Q^_`MM` [Y QQZ PQ^SQXUVWQ NQXMZSQZd[ZQ UZ NQ_`QYYUZS_\XMZZQZ [\ `Q XM`QZ ZQYQZ% B[W MZPQ^Q UZR^M_`^aO`aa^NQTQQ^PQ^_

b^MSQZ PQ^SQUUVWQ d[ZQ_ UZ ^aUY`QXUVWQ \XMZZQZ [\ `Q ZQYQZ%

<W NQZ bMZ YQZUZS PM` PQdQ NQXMZSQZd[ZQ UZ TQ` MMZ PQ [^PQ dUVZPQ

NQ_`QYYUZS_\XMZ PUQZ` `Q c[^PQZ SQTMZPTMMRP# [Y d[P[QZPQ# UZ TQ` WMPQ^ bMZ QQZ S[QPQ ^aUY`QXUVWQ [^PQZUZS# b[[^ PQ W[^`Q QZ XMZSQ `Q^YUVZ PQ NQ_`MMZPQ UZR^M_`^aO`aa^ `Q NQ_OTQ^YQZ QZ TQ` SQN^aUW PMM^bMZ `Q cMM^N[^SQZ%

<Z QQZ `cQQ`MX aU`_\^MWQZ TQQR` a UZSQ_`QYP YQ` PQ bQ^`MXUZS bMZ TQ` NQXQUP bMZ DUVWcM`Q^_`MM` UZ NQ_`QYYUZS_\XMZZQZ bMZ SQYQQZ`QZ% 7U` NQ`^[R PQ

NQ_`QYYUZS_\XMZZQZ ?QU_a^Q 6QZ`Q^ 5QXRQXP bMZ PQ SQYQQZ`Q HQZU[ QZ

5QP^UVbQZ`Q^^QUZ @MM_N^MOT` bMZ PQ @MM_S[ac# !\^[OQPa^QZaYYQ^ )'(+'+(,)

^Q_\QO`UQbQXUVW )'(*')(')"

E\QOURUQW cUX UW Z[S UZSMMZ [\ QQZ MMZ`MX [ZPQ^PQXQZ bMZ TQ` NQ^[Q\_OT^UR`%

7Q IQ` NQTQQ^ ^UVW_cM`Q^_`MM`_cQ^WQZ !IN^" U_ UZPQ^PMMP [\ [ZPQ^TMbUSQ X[OM`UQ ZUQ` bMZ `[Q\M__UZS%

7Q b^UVcM^UZS_d[ZQ TQQR` QQZ _`MZPMM^PN^QQP`Q% 7QdQ SQXP` ZUQ` MXXQQZ b[[^ PQ T[[RP^UVNMMZ b[[^ PQ T[[RP^UVNMMZ# YMM^ [[W b[[^ PQ `[Q$ QZ MR^U``QZ% ;Q` bQ^_OTUX

DUVW_cM`Q^_`MM`KaUP$

AQPQ^`MZP DUVW_cM`Q^_`MM` Ka`P$

AQPQ^XMZP

4bQZaQ6Q^MYU]aQ(), -))(>H @44EFD<6;F C[_`Na_))*)

*,'':8 G`^QOT`

F '//.0.+(,' 9 '//.0.+(,(

ccc%^UVW_cM`Q^_`MM`%ZX )BAF78FC9DEBBA

?[QWEXMNNQ^_

8 #)$%((,$#)

1AE>9A@9D>

DIE)'(/&(.'++

5G>9A@9D>

%#$*#(&%, (<=?7;9 A SQQZ

DIE<A9BD@4F<8 DUVW_cM`Q^_`MM`KaUP$

AQPQ^XMZP DUVW_cM`Q^_`MM` KaUP$

AQPQ^XMZP

[\PQbQ^NQQXPUZS U_`QbQ^WXM^QZP[[^PQ XUSSUZSbMZ TQ`\Q^OQQX bMZPQ

NQdcMM^YMWQ^ZMNUV`[Q^U`bMZPQ^UVW_cQS 4-.% 7M`aY

DUVW_cM`Q^_`MM`_`QX`dUOT[\TQ`_`MZP\aZ`PM`PQd[ZQZUQ`bMZ`[Q\M__UZSU_b[[^ *LQUd[UM

^QQP_bQ^XQQZPQ[YSQbUZS_bQ^SaZZUZSQZ% [Z_WQZYQ^W

DIE)'(/&(.'++

<WbQ^`^[acQ^[\a `TMZ_TUQ^YQQb[XP[QZPQ`Q TQNNQZSQeZR[^YQQ^P%

<WbQ^d[QWa[Y`[QW[Y_`USQO[^^Q_\[ZPQZ`UQ[bQ^PQdMMW`Q^UOT`QZMMZ1 DUVWcM`Q^_`MM`KaUP$AQPQ^XMZP

`%M%b%PQ TQQ^?%EXMNNQ^_

C[_`Na_))*)

*,'' :8 G`^QOT`

;[[SMOT`QZP#

78 @<A<EF8DH4A<A9D4EFDG6FGGD8AI4F8DEF44F#

ZMYQZ_ PQdQ#

T[[RP IQ^WQZ\MWWQ`DIE DUVW_cM`Q^_`MM`KaUP$AQPQ^XMZP#

PT^%C%4%J% EYQQ`_

Bond Heemschut, Vereniging tot Bescherming van Cultuurmonumenten in Nederland.

Opgericht in 1911. Beschermvrouwe: H.K.H. Prinses Beatrix

Erfgoedvereniging Heemschut | Nieuwezijds Kolk 28 | 1012 PV Amsterdam | www.heemschut.nl | info@heemschut.nl Amsterdam, mei 2018 Geacht College van Burgemeester en Wethouders, Geacht Raadslid,

Erfgoedvereniging Bond Heemschut is een landelijke vereniging en sinds 1911 actief in de bescherming van erfgoed. Door allerlei ontwikkelingen kunnen monumentale panden, fraaie interieurs, historische dorps- of stadsgezichten en karakteristieke landschappen verdwijnen of ernstig aangetast worden. Heemschut probeert dit te voorkomen. Heemschut heeft in iedere provincie een commissie met vrijwilligers die zich inzetten voor het bedreigd erfgoed.

Waarom is erfgoed zo belangrijk? Allereerst omdat het gaat om de ziel van onze samenleving.

Het maakt deel uit van onze identiteit en is een tastbare herinnering aan ons verleden.

Daarnaast zijn toeristen en recreanten altijd geïnteresseerd in het verleden van een plaats en houden over het algemeen van:

- een straatbeeld met mooi opgeknapte monumenten;

- een rustiek landschap met oude elementen;

- interessante verhalen uit het verleden die verteld worden;

- een bloeiende cultuur met tradities.

Dit doet niet alleen de samenleving deugd maar het zorgt ook voor interesse van mensen van buitenaf. Die willen dan uw gemeente bezoeken en erin verblijven. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat erfgoed goed is voor het welzijn en welvaart van een gemeenschap. Mensen willen zich graag vestigen, wonen op een sfeervolle plek, in een omgeving die rijk is aan erfgoed. Erfgoed is dus goed voor het welbevinden van de eigen bevolking, bedrijvigheid en toerisme. Geld besteden aan erfgoed is dus geen kostenpost, maar een investering in welzijn en economische ontwikkeling.

In bijgaand jaarverslag vindt u informatie over bedreigd erfgoed in Brabant waar de commissie Noord- Brabant van Heemschut zich in 2017 voor heeft ingezet. Als collegelid of raadslid zult u ook regelmatig geconfronteerd worden met bedreigd erfgoed. Mocht u daarbij behoefte hebben aan advies dan willen wij u graag helpen. Samen met u willen wij ons sterk maken voor bedreigd erfgoed in uw gemeente.

Mocht u nog geen lid zijn van Heemschut dan is het zeker het overwegen waard om dit wel te worden: ik verwijs u hiervoor naar onze website www.heemschut.nl

Met vriendelijke groet,

Gerard van der Vliet,

Voorzitter commissie Noord-Brabant, www.heemschut.nl

info@heemschut.nl

bijlage jaarverslag 2017 Commissie Noord-Brabant Heemschut

Jaarverslag 2017

Provinciale commissie Noord-Brabant

Inleiding

Erfgoedvereniging Heemschut is de grootste en één van de oudste particuliere verenigingen voor bescherming van cultuurmonumenten. Sinds 1911 zetten actieve burgers zich in voor de waardering en het behoud van waardevolle monumenten en cultuurlandschappen in Nederland. Dit werk doen we met de inzet van vrijwilligers die deskundig zijn. Alle provincies en de hoofdstad Amsterdam hebben een eigen provinciale commissie, die lokaal te werk gaat. De leden van deze commissies laten hun stem horen als cultuurhistorische waarden in het geding zijn. Dat doen ze het liefst vooraf, door gemeenten en provincies te wijzen op de cultuurhistorische waarden van het gebouwde en aangelegde erfgoed. Op basis van meldingen ondernemen ze actie om gebouwen en gebieden te behoeden voor achteruitgang en ondergang.

Voor u ligt het jaarverslag van de provinciale commissie Noord-Brabant. Dit verslag bevat een overzicht van de behandelde projecten, geschreven (al dan niet in concept verkerende) beleidsstukken, en andere activiteiten die de commissie in 2017 heeft uitgevoerd. In 2017 zijn er zes vergaderingen gehouden. De vergaderingen vonden plaats op onze vaste vergaderlocatie, het provinciehuis te ‘s-Hertogenbosch. Met uitzondering van de vergaderingen in mei en in september, deze vonden plaatst in ‘s Hertogenbosch (gemeente) en Werkendam.

In 2017 hebben er enkele veranderingen in de commissie plaatsgevonden. De heer Stefan Sweijen heeft in mei besloten te stoppen met het commissiewerk voor Heemschut Brabant. Dhr. Sweijen heeft zich jaren fanatiek ingezet voor het Brabantse erfgoed, het laatste jaar in de functie van secretaris. Vanaf mei 2017 vervult dhr. Ad Spanjers de rol van secretaris. Tevens hebben wij afscheid genomen van aspirant lid dhr. Peter van de Schee. Dhr. Jan van Gils vervult momenteel de functie van waarnemend voorzitter van het algemeen bestuur van Heemschut. Om deze reden heeft dhr. Van Gils zijn functie als voorzitter van de commissie Brabant tijdelijk overgedragen aan dhr. Gerard van der Vliet.

In december 2017 bestond de commissie uit de volgende leden:

Leden provinciale commissie Noord-Brabant:

Dhr. Ir. Jan van Gils Dhr. drs. Ir. Harrie Boot

Mevr. drs. Miriam van den Dries Dhr. ing. Tom van Eekelen

Dhr. ing. Gerard van der Vliet (voorzitter) Dhr. drs. Ad Spanjers (secretaris)

Dhr. ing. Frans van Gessel (penningmeester) Mevr. drs. Annemiek van der Made

Mevr. Janneke Hille, MSc Dhr. Architect Huub Oome Dhr. Joost Ankone, MSc Externe adviseurs:

Mevr. Ir. Judith Toebast

Dhr. drs. Harrie Maas (namens Monumentenhuis Brabant) Adres secretariaat:

heer Ad Spanjers Beethovengaarde 150 5344 CK OSS

ad.spanjers@home.nl

Lopende zaken

(gestart voor 2017)

Asten - ‘Anneke de Bruijn’, Koningsplein 16 (verwaarlozing en sloopdreiging)

In Asten staat nog één van de drie panden overeind, die tot de woningen en winkels van Anneke de Bruijn behoorden. Dit is de winkel, die in zeer zorgwekkende en bouwvallige staat verkeert. Tegen de sloopvergunning heeft Heemschut een zienswijze ingediend. In het beroep heeft de rechter zowel Heemschut als de Stichting Anneke de Bruijn (in nauwe samenwerking) in het gelijk gesteld, waarna er een bouwhistorisch onderzoek is uitgevoerd.

Naar aanleiding van dit onderzoek zijn de Stichting en Heemschut in overleg gegaan met de wethouder. Afspraak is dat het pand grondig wordt verbouwd, waarbij de hoofdvorm en waardevolle delen worden behouden.

Etten – Leur, Obelisk in een plantsoen, Luchtvaartmonument , Rijsbergseweg 98, Graaf de Lambertplantsoen

Gedenknaald ten behoeve van het eerst opgestegen vliegtuig in Nederland in 1909. Het monument is in 1935 opgetrokken. Het onderhoud aan het monument, dat aan het verzakken was, is ondeskundig en zonder

vergunning uitgevoerd. De gemeente heeft toegegeven zonder vergunning te hebben gehandeld en heeft aangegeven alsnog de vergunningsprocedure te laten lopen. De gemeente heeft laten weten, na overleg met de plaatselijke monumentencommissie, pas een vergunningprocedure op te starten als het monument weer toe is aan een groot-onderhouds beurt.

Heeswijk - Willibrorduskerk

Deze kerk (uit 1895, neogotische stijl, ontworpen door Petrus Stornebrink) staat te koop, maar wel met een restauratieachterstand van 1,3 miljoen euro. Het kerkbestuur en het Monumentenhuis hebben Heemschut

gevraagd om mee te denken over de toekomst van deze kerk. In 2017 heeft een planontwikkelaar een plan voor de Wilibrorduskerk en zijn omgeving ingediend bij de monumentencommissie. Dit plan hielt niet genoeg rekening met de cultuurhistorische waarden en is door de commissie afgewezen. Er wordt gezocht naar een passende herbestemming.

Oosterhout - beleidsstuk Kerkenvisie

In 2014 heeft de gemeente Oosterhout een kerkenvisie opgesteld. De visie was onvoldoende en werd door de gemeenteraad afgekeurd. Het plan wordt opgezet een nieuwe kerkenvisie te schrijven. In 2015 kwam het bericht dat de kerkenvisie niet door de gemeente werd opgepakt. De parochie heeft hierna wel een kerkenvisie opgesteld. Eind 2016 bleek dat de gemeente besloten had de kerken afzonderlijk te bekijken en eventueel beschermen.

Heemschut heeft schriftelijk aangegeven de Mariakerk waardevol te achten een aan te dragen voor gemeentelijk monument. Helaas heeft de huidige wethouder besloten geen monumenten aan te wijzen.

Roosendaal - Sint-Janskerk (Sint Jan de Doper), Markt 2

Door herbestemming in 2013 wordt het interieur van de kerk bedreigd (harde muziek en gebruik). In 2013 wordt, met goedkeuring van de monumentencommissie, een biechtstoel omgebouwd tot bar. Heemschut volgt de zaak in samenwerking met Stichting Beeld. Nader onderzoek van Heemschut leert dat de monumentencommissie onwettig blijkt en er wordt bezwaar tegen de vergunning gemaakt. In 2015 oordeelt de rechter dat de commissie niet deskundig was. In 2016 heeft de uitbater de opdracht

Rijksmonument Gemeentelijk monument

Luchtvaartmonument Asten

Sint-Janskerk

overgedragen aan BOEi, waardoor de kerk momenteel in eigendom is van BOEi. Helaas is de kerk nog steeds niet uit de gevarenzone. De nieuwe eigenaar wil de kerk ontdoen van haar ornamentiek. In 2017 bleef de gemeente in gebreken en heeft er een gesprek met de provincie plaatsgevonden. Inmiddels zoeken BOEi, Heemschut en de plaatselijke stichting Beeld naar een passende herbestemming.

Schaijk – woonhuis Jan de Jong, Rijksweg 56

Er is door Heemschut een aanvraag tot rijksmonument gedaan bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. In 2017 wordt het huis van Jan de Jong (architect), in zuivere Bossche School stijl gebouwd, op de rijksmonumentenlijst geplaatst. Heemschut is hier verheugd over.

Son en Breugel – aanwijzing gemeentelijke monumenten

De gemeente Son en Breugel heeft in 2016 een nieuw monumentenbeleid opgesteld. Als vervolg heeft de gemeente twee monumentenlijst gemaakt:

een A-lijst met potentiële gemeentelijke monumenten en een B-lijst met cultuurhistorisch waardevolle panden. Naar de bevolking toe is dit nooit goed uitgelegd. Met als gevolg dat er weerstand is ontstaan door eigenaren, van wie het pand op één van deze twee lijsten terecht was gekomen. Men vreesde voor de vrijheid. Een aantal bezwaarmakers verenigde zich in de stichting ‘Samen Sterk’. Zij spande een rechtszaak aan tegen de gemeente.

Son en Breugel heeft daarom de lijsten teruggetrokken en besloten dat ze eerst naar haar eigen bezit gaat kijken of er een monumentale status aan toegekend kan worden. Heemschut Brabant houdt de ontwikkeling in de gaten.

Tilburg en Eindhoven - Van Mierlo Bank(gebouwen)

(Eindhoven, Wal 15 en Tilburg, Spoorlaan 346)

Kraaijvanger Architecten heeft opdracht gekregen om voor verschillende Brabantse steden soortgelijke bankgebouwen te ontwerpen. In Tilburg, Eindhoven, Den Bosch en Helmond zijn de exemplaren nog te zien. Het is naoorlogse architectuur die wat betreft grandeur iets van Italiaanse palazzi wegheeft. De plannen om dit bankgebouw in Tilburg (met deuromlijsting van Hans Claesen) te slopen zijn ondertussen van de baan en ook in Eindhoven blijft het gebouw gespaard en wordt daar opgenomen in nieuwbouwplannen.

De Eindhovense variant is de rijkst vormgegeven variant. Er is een raam van Louis van Roode en de deuromlijsting is van Niel Steenbergen.

Hank (gemeente Werkendam) - Gemaal Vissershang, Vissershang 4 Gemeente is bereid het gemaal op de monumentenlijst te zetten, als

Heemschut zelf de waardebepaling maakt. Gemaal Vissershang 4 blijkt deel uitgemaakt te hebben van een reeks gemalen (21 in totaal) die elektrisch aangedreven werden vanuit een centrale in Hank. Deze elektrische centrale en de gemalen functioneerden in 1902 al elektrisch. Een unicum! Momenteel zijn er nog vier andere gemaaltjes die min of meer intact zijn. De centrale is reeds gemeentelijk monument.. Ondanks toezeggingen is de aanwijzing tot gemeentelijk monument in 2017 nog steeds geen feit.

Heusden - Kasteel d’Oultremont

Heemschut Brabant kreeg een melding dat het roze kasteel d’Oultremont (uit het voormalige pretpark Land van Ooit) aan verwaarlozing onderhevig is.

Omdat het gaat om een rijksbeschermd monument is de eigenaar verplicht het pand te onderhouden. Een aantal enthousiaste vrijwilligers pakt plannen op om dit terrein op te knappen, maar de gemeente ging hier niet in mee.

Eind 2016 wordt bekend dat de realisatie van een diagnostisch medisch centrum met internationale uitstraling op dit terrein van de Poort van

Van Mierlo Bankgebouw

Gemaal Vissershang

d’Oultremont

Zundert – Markt 25 (Tantes van Van Gogh)

Heemschut Brabant is benaderd om actief mee te denken met een werkgroep die zich verzet tegen de grootschalige nieuwbouw aan het historisch waardevolle Van Goghplein in Zundert. Aan dit plein liggen onder andere het Van Goghkerkje, de kosterwoning en het pand dat in de volksmond de Tantes van Van Gogh is genaamd. Al deze objecten herinneren aan Vincent van Gogh, maar zijn voor veel inwoners van Zundert ook het mooiste plekje van Zundert. Voor dit gebied is een ontwerpbestemmingsplan ter inzage gelegd, dat resulteerde in 55 zienswijzen. Hiernaast heeft

een petitie een kleine 800 ondertekenaars opgeleverd, die zich negatief uitspreken over het plan. Helaas was dit onvoldoende en heeft de

gemeenteraad het plan aangenomen. De werkgroep maakt in 2018 de stap naar de Raad van State, om alsnog cultuurhistorie (zowel ruimtelijk als objectniveau) mee te laten nemen in de planvorming.

Lid werkgroep bepleid behoud Tantes van Van Gogh (en Van Goghplein)

Werkgroep Monumentale Kunst

Naast de provinciale commissies beschikt Heemschut over een aantal landelijk opererende werkgroepen. Een van deze werkgroepen betreft de Werkgroep Monumentale Kunst. De werkgroep is actief in behoud monu- mentale kunst en monumentale kunst is kunst die ofwel aan het gebouw vastzit ofwel onlosmakelijk bij het gebouw hoort. Denk hierbij aan reliëfs aan gevels van bijvoorbeeld naoorlogse architectuur.

De werkgroep monumentale kunst maakt jaarlijks zelf een jaarverslag. Dit verslag zal in de loop van 2018

gepuliceerd worden op www.heemschut.nl. Tevens zal een beknopte versie in het tijdschrift worden gepubli-

ceerd.

Nieuwe Projecten

(gestart in 2017)

Eersel, Achterste Donk 4

Het wijzigen van een bestemmingsplan in cultuurhistorisch gebied. Plan is om vijf nieuwbouwwoningen tegen een middeleeuws gehucht van een tiental compact gesitueerde boerderijen te zetten. Ook het omzetten van twee bedrijfswoningen in burgerwoningen behoort tot het plan. Dit gehucht is gebouwd in een U-vorm en is zeer speciaal. Er is niet op tijd bezwaar ingediend tegen wijzigen bestemmingsplannen en melder vraagt zich af of gemeente niet verplicht moet zijn omwonenden op de hoogte te stellen van wijzigen bestemmingsplan. Het zou wel getuigen van goed bestuur maar verplicht is het niet.

Gilze en Rijen stationsgebouw

Station Gilze Rijen is een spoorwegstation gelegen aan de zuidzijde van de kern Rijen. Het station wordt bemenst door vrijwilligers die optreden als gastheer en-vrouw. Vrijwilligers hebben een prijs gekregen van de NS voor hun diensten, maar tijdens de feestelijke prijsuitreiking bleef het bij een eervolle vermelding. Het stationsgebouw is slecht onderhouden en is een gemeentelijk monument. Het is een a-symmetrisch uit drie bouwdelen bestaand bakstenen utiliteitsgebouw van de NS. Bouwjaar 1915/1916.

Door de bemoeienis van Heemschut met dit monument is er een afspraak tot stand gekomen tussen gemeente, NS en Heemschut en is beloofd achterstallig onderhoud eerder te plannen dan de bedoeling was.

Hank - Muraltmuurtjes

In Hank sloopte men begin 2017 delen van Muraltmuur ten behoeve van in- uitritten parkeerplaatsen. De gemeente heeft eerst het stuk muur gesloopt en later pas vergunning aangevraagd. Heemschut heeft een zienswijze ingediend (in 2016), maar deze is opgepakt als een bezwaar aangezien de procedure binnen de gemeente niet liep zoals het hoort. De vergunning is aangevraagd en meteen verleend door Werkendam, nadat de muur gesloopt was. Heemschut Brabant heeft zich na dit proces ingezet voor waardering van de Muraltmuren.

Klundert - sgraffito Joop Sjollema in vml. Badhuis

Vier jaar na oplevering van dit pand werd er in 1957 een kunstwerk op de gevel van het badhuis geplaatst. Dit kunstwerk werd geplaatst ter eren van het 600 jarig bestaan van Klundert. Het pand is recent herbestemd tot kantoor, de huidige gebruiker wil graag vensters in de gevel van het kunstwerk maken. Omwonenden maken zich zorgen over mogelijke aantasting van het kunstwerk. Heemschut Brabant is met de verschillende partijen om tafel gaan zitten met als resultaat dat de grote vensters plaats gemaakt hebben voor kleinere kijkgaten.

Klundert - Oude Stadhuis, Stadhuisring 1

Een omwonende zag dat er tijdens reguliere onderhoudswerkzaamheden delen van het glas in lood werden uitgenomen en vervangen. Hij maakte zich zorgen over de kwaliteit en legaliteit van deze werkzaamheden en contacteerde Heemschut Brabant. Omdat de gemeente zelf

Rijksmonument Gemeentelijk monument

Gilze Rijen Station

foto Eersel/Vessem. Achterste Donk

Hank Muraltmuurtjes

de werkzaamheden. Er werd geconstateerd dat de werkzaamheden niet volgens de kwaliteitsrichtlijnen werden uitgevoerd en om deze reden werd er geen vergunning aangevraagd. In overleg wordt momenteel naar een oplossing gezocht.

Oirschot - boerderij Bestseweg 3

Naoorlogse boerderij. Het pand Bestseweg 3 te Oirschot dreigt gesloopt te worden. Het huidige pand is een wederopbouwboerderij van de hand van architect Jac. Priem. (In de nacht van 24 oktober 1944 bij de bevrijding van Oirschot is het oorspronkelijke pand door brand verwoest.) De huidige boerderij uit 1947 is bijzonder vanwege zijn opzet met een aangebouwde stal en schuur aan de achterzijde en zijn monumentaal voordeurkozijn met voordeurraampje. In de gevel van de schuur zit de wederopbouwtegel 1947.Op de plaats van de huidige wederopbouwboerderij zijn twee eigentijdse woningen gepland. Zowel de SBEO als de heemkundekring ” De Heerlijkheid Oirschot” zijn van mening dat door de sloop van de boerderij Oirschot, Bestseweg 3 een karakteristiek en waardevol pand, dat gerekend mag worden tot het Oirschots monumentaal erfgoed, verloren zal gaan.

Ook Erfgoedvereniging Heemschut staat achter het verzoek dit pand te behouden en ondersteunt SBEO en de Heemkundekring hierin. Het verdient aandacht het waardevolle naoorlogse erfgoed in kaart te brengen en hier beleid op te ontwikkelen. Iets kan maar één keer gesloopt worden. In dit specifieke geval hoopt Heemschut dat de gemeente alsnog de waarde van dit pand inzet om de nieuwe eigenaren te overtuigen zeer zorgvuldig te werk te gaan. Probeer dat wat waardevol is (waaronder de contouren) in ieder geval te behouden

Oosterhout – Vlaamse Schuur Hespelaar 24 a Den Hout

Dit gemeentelijk monument en gelegen in het beschermde dorpsgezicht is illegaal ontdaan van zijn rieten kap en een deel van de houten constructie.

De gemeente heeft opverzoek van Heemschut de eigenaar aangesproken dat er een omgevingsvergunning aangevraagd moet worden. Daarnaast is er gevraagd de kapconstructie af te dekken tegen weersinvloeden. Aan dit verzoek is eind 2017 nog geen gehoor gegeven.

Roosendaal - Interbestuurlijk Toezicht

Helaas is Heemschut Brabant de afgelopen jaren betrokken geweest bij projecten in de gemeente Roosendaal. Een voorbeeld hiervan is de Sint Janskerk, een project dat al jaren loopt. Maar ook minder lang lopende projecten zoals het Tongerloohuis en een nieuw geplaatst hekwerk in het Vrouwenhof. Omdat de gemeente naar mening van Heemschut Brabant en de plaatselijke Stichting Beeld niet of onvoldoende reageert op vragen en opmerkingen van de twee stichtingen is er gekozen deze problematiek bij de provincie aan te kaarten door middel van Interbestuurlijk toezicht. Ondanks twee uitstel data dat Heemschut en stichting Beeld antwoord zouden krijgen is er nog geen antwoord gekomen in 2017 van de provincie.

Roosendaal - Tuin en park nabij landgoed Vrouwenhof

Het landgoed Vrouwenhof kent naast een Rijksmonument gelegen aan Vrouwenhoflaan 1 een aangelegde tuin met daarin een vijver en een openlucht theater (beiden met hoge cultuurhistorische waarden). Het openlucht theater heeft te kampen met aanhoudend vandalisme waardoor besloten is door de gemeente in samenwerking met de stichting openlucht theater een hek neer te zetten van twee meter hoog. Dit hek kent een zeer grillig verloop daar het landgoed een wandelpad structuur kent.

Wandelpaden lopen met het plaatsen van het hekwerk dood voor het

wandelend publiek en verstoort de zichtlijnen in het landgoed. Heemschut

Brabant is in overleg met de betrokken partijen om te zoeken naar een

Tilburg - Sacramentskerk Schijndel

alternatieve oplossing.

Roosendaal - Ambachtsschool

Deze ambachtschool uit 1948 (ontwerp van Jacques Hurks) krijgt een nieuwe bestemming. De school wordt verbouwd tot woningen. In zijn directe omgeving zullen diverse nieuwbouw woningen gebouwd worden.

De nieuw te realiseren plannen lijken op hoofdlijnen redelijk goed doordacht. Er zijn een aantal aandachtspunten zoals het doorbreken van vloeren waardoor er vides in woningen ontstaan en het aanleggen van verdiepte dakterrassen. Om de monumentale waarden zo goed mogelijk te waarborgen heeft Heemschut Brabant in samenwerking met het Hurks genoodschap het pand voordragen voor de gemeentelijke monumentenlijst.

Helaas weigert de gemeente dit verzoek in behandeling te nemen zolang er plannen voor herontwikkeling zijn.

Rucphen – De Heimolen, Heimolendreef 24

De molen die vrijwilliger wordt gedraaid is tevens een opleidingsmolen voor vrijwilliger molenaars. Heemschut Brabant is benaderd door een vrijwilliger die zich grote zorgen maakt voor de instandhouding van de molen. De eigenaar, de gemeente Rucphen, reageert terughoudend wanneer men wordt aangesproken over de instandhouding van de molen.

Uiteindelijk heeft de gemeente ingestemd met een gezamenlijke inspectie afspraak op locatie. De hieruit voortkomende tekortkomingen worden gerapporteerd aan het college van Rucphen

Terheijden - Schansstraat

Midden in het dorp Terheijden is een woningbouwproject op poten gezet waarbij 40 woningen gebouwd worden in de directe omgeving van twee rijksmonumenten: De Schans en boerderij Het Blokhuis. Heemschut Brabant heeft geen problemen met de nieuwbouw van de wijk, maar vraagt wel aandacht voor de bestaande cultuurhistorische waarden van het terrein.

In het eerste plan werd er geen rekening gehouden met bestaande ruimtelijke structuren zoals paden en de kinderkop bestrating uit 1890.

Heemschut heeft een met de plaatselijke bevolking gedragen zienswijze ingediend en gebruik gemaakt om in te spreken bij de opinie vorming van de Raad. Deze handelswijze heeft geresulteerd in het aanpassen van het concept bestemmingsplan waarbij een cultuurhistorische paragraaf is toegevoegd. Duidelijk is ook geworden dat de boerderij het Blokhuis buiten het nieuwbouwproject wordt gehouden. Gezien de staat van deze boerderij wordt overwogen de gemeente aan te schrijven om over te gaan tot aanschrijving v.w.b. het in gebreken blijven van instandhouden.

Tilburg - Sacramentskerk, Ringbaan Oost, in het verlengde van de Nieuwe

Bosscheweg

Na jaren gestreden te hebben voor behoud van de Sacramentskerk,

ontworpen door Martinus van Beek in het interbellum, is eind 2017 de beuk in het schip van de kerk gegaan. Nu is het vooraanzicht er nog wel, dus de voorgevel en de toren zonder spits, maar achter deze gevel bevindt zich een gapend gat. Veel partijen hebben zich ingezet voor het behoud, waaronder Heemschut. Gelukkig zijn de beelden (van baksteen) behouden en uit de kerk gehaald en herplaatst in Koningsoord Berkel – Enschot. Ook hier heeft Heemschut aan meegewerkt namelijk de werkgroep monumentale kunst (WMK). Het achterliggende klooster is al eerder aangewezen als rijksmonument en is verder ongemoeid gebleven.

Tilburg - theater MIDI, oorspronkelijk bioscoop, Heuvelring

Het Midi-pand in Tilburg moet een gemeentelijk monument worden. Dat

Ambachtschool Roosendaal

Terheijden - spandoeken

de gemeente. In deze projectgroep is ook Heemschut vertegenwoordigd.

Het Midi-pand is een bijzonder voorbeeld van Tilburgse wederopbouw- architectuur. Het gebouw werd in de vijftiger jaren ontworpen door de Tilburgse architect Jos Schijvens. Burgemeester Cees Becht opende de bioscoop in februari 1959. De omgevingscommissie bepleit in ieder geval de voorgevel te behouden, maar voor een monumentale status is het gebouw teveel aangetast. De gevel is echter nog sterk herkenbaar en volgens de commissie onlosmakelijk onderdeel van het verhaal van Tilburg.

Vught, gebouw Rozenoord, Elisabethstraat 1 en aanliggend gebouw Vliertstraat 74

Rozenoord is een groot complex dat vele vierkante meters beslaat. De gebouwen zijn van 1937 en zien er nog gaaf uit. De stijl is die van de Delftse School. Er zijn zorgen over dit gebouw omdat er in de nabije toekomst geen functie meer voor is en er al veel gesloopt is in Vught. De eerder door de gemeente ingeschatte € 1,2 miljoen voor renovatie van het pand wordt niet meer ingezet. Ooit is het o.a. gebruikt als theater en bioscoop is. Nu is het (nog) in gebruik door ABZ (een stichting met een aantal cursussen) en de harmonie kunst en vriendschap. Een ander deel van het complex is als school gebouwd en deels nog jaren als peuterspeelzaal gebruikt, een ander deel voor en door Jeugdwerk. Er wordt aan Heemschut gevraagd of het pand nu een monumentenstatus verdient. Een gemeentelijke momumentenstatus zou onderzocht moeten worden. Er is door Heemschut contact opgenomen met de gemeente Vught en gevraagd naar mogelijkheden. Twee commissieleden hebben een vergadering van de monumentencommissie bijgewoond op 7 augustus 2017 om mogelijkheden te onderzoeken. De monumentencommissie is zich goed bewust van de waarde van het pand maar ziet wel problemen om alle gebouwen te behouden. Zij gaan eerder voor een deel.

Zundert - Vlaamse schuur aan Raambergweg

Bij een Vlaamse schuur aan de raambergweg 13 te Klein Zundert is sprake van ernstig achterstallig onderhoud. Grote gaten in het rietendak zorgden voor snel verval. De eigenaren wilden de schuur laten voorzien van een nieuw dak om waarde vermindering te voorkomen. Tevens wilden zij dat de agrarische bestemming omgezet zou worden naar een woonbestemming en op deze manier hun investering zichzelf terug zou betalen bij verkoop in de nabije toekomst. De gemeente gaf aan dat er voor een woonbestemming teveel m2 bijgebouwen aanwezig zijn en men de Vlaamse schuur of een hiernaast gelegen plaatijzeren loods (nog vrij gaaf) moest slopen. Dit was volgens de gemeente mogelijk omdat alleen het hoofdgebouw beschermd was. De eigenaar koos voor sloop van de Vlaamse schuur omdat er dan niet hoeft te worden geïnvesteerd.

In dit proces heeft Heemschut Brabant een belangrijke rol gespeeld in verduidelijking van bescherming en communicatie tussen gemeente en eigenaar. De monumentomschrijving geeft aan dat ook de bijgebouwen en omgeving culhistorisch van waarde zijn. De Vlaamse schuur blijft nu behouden.

Vlaamse schuur Klein Zundert Vught

Tilburg - Midi theater

Uitgelicht

Etten- Leur - klooster, internaat: Edward Poppe, Edward Poppelaan 12

Het Internaatgebouw, voormalige Juvenaat Edward Poppe is een naoorlogs pand dat relatief gaaf is, een groot draagvlak voor behoud onder de bevolking kent en in goede technische staat verkeert. Het stond op de nominatie gesloopt te worden. Door gezamenlijke inzet van diverse partijen waaronder Heemschut is in de raadsvergadering van 19 december 2017 besloten het hele juvenaat te behouden en te herbestemmen. Hiervoor is door de raad een amendement aangenomen. Dit is ruim een jaar na de presentatie van de eerste plannen, waarin vooral werd uitgegaan van sloop.

Son (en Breugel) – Sint Petrus Bandenkerk, Kerkplein 5

Deze naoorlogse kerk uit 1960, ontworpen door architecten Geenen en Oskam, is zeer opvallend door de steenreliëfs in de voorgevel en de grootte van de kerk als een markthal. Er zijn geen (hinderlijke) pilaren die in de weg staan. De steenreliëfs in de voorgevel verwijzen naar de eerste paus Petrus en het ontwerp is van Leo Geurtjens. De kerk is op tweede kerstdag 2017 aan de eredienst onttrokken, over sloop van het gebouw wordt al sinds 2014 gesproken. Heemschut maakt zich sterk voor behoud van deze bijzondere reli-architectuur.

Standdaarbuiten - Keenesluis, Barlaaksedijk (geen nummer)

De Keenesluis aan de Barlaaksedijk is een voormalige schutsluis met aflaatkanaal. Het oudste deel dateert van 1760, de sluis is in de loop van de 19e eeuw verder uitgebreid. Sinds 2010 is Heemschut actief betrokken bij deze sluis. Er is gestreden voor restauratie en het beleefbaar maken van de sluis (o.a. door het terugplaatsen van scheprad en de sluis weer bevaarbaar te maken). Tijdens de Nationale Sluizendag op 26 oktober 2017 is bekend gemaakt dat de Keenesluis voor een groot deel gerestaureerd wordt.

Waterschap Brabantse Delta, provincie Noord-Brabant, Rijkswaterstaat en Rabobank West-Brabant Noord stellen hiervoor financiële middelen beschikbaar. Mevrouw Peters, buurvrouw van de sluis en Heemschut Brabant waren vanaf het eerste uur actief. De sluis is op verzoek van Heemschut aangewezen tot gemeentelijk monument. Het samenwerken tussen de stichting en Heemschut is een schoolvoorbeeld hoe om te gaan met burgerparticipatie.

Tilburg, Gemeentelijke Sociale Dienst (gebouw), Besterdring 235

Het typische jaren zeventig gebouw (1978) van de Tilburgse architect Jac.

van Oers is een eyecatcher. Er is gebruik gemaakt van cortenstaal voor de bovenbouw en voor de begane grond zijn er blauwe tegeltjes gebruikt.

De achtvorm komt zowel in interieur als in exterieur terug. Het markante gebouw grenzend aan de spoorzone en ook refererend aan die spoorzone en aan treinen (raamcoupé’s). is uniek in Nederland en vertelt ook het verhaal van Tilburg. Vele Tilburgers gingen hier een uitkering aanvragen toen de textielindustrie in elkaar stortte. Heemschut heeft opdracht gegeven een waardenstelling te laten maken. Hieruit blijkt de uniciteit van het gebouw. Toch is de gemeente Tilburg vooralsnog niet van plan de sloopplannen te laten varen. De actiegroep ‘het Blauwe gebouw’ waar ook Heemschut deel van uitmaakt hoopt dat de politiek niet alleen kijkt naar waar het grootste economische gewin te behalen valt. In nieuw te bouwen appartementen of in het behoud van een karakteristiek Tilburgs gebouw.

Edward Poppe Etten Leur

Keenesluis tijdens Nationale Sluizendag

Het Blauwe gebouw Tilburg Petrus Bandenkerk in Son

Bron: Heemschut, Chris Booms

Overige activiteiten

Documenten:

Monumentencommissies en samenstelling hiervan

Monumentencommissies zijn verplicht en behoren uit meerdere deskundigen te bestaan. Mocht een gemeente geen eigen commissie hebben, moet dit worden uitbesteed aan externe (deskundige) bureaus. In de praktijk loopt het vaak anders. Uit onderzoek van Heemschut (2012) blijkt dat veel gemeenten geen of geen voltallige monumentencommissie hebben Dit item wordt door Heemschut Brabant in 2018 opnieuw opgepakt en het onderwerp krijgt aandacht in diverse dagbladen. Het artikel genereert een hoop commotie wat zelfs leidde tot kamervragen.

Kadermap

De kadermap is in 2017 door commissie Brabant uitgebreid.

Excursie(s):

In 2017 is er door de commissie Noord-Brabant een excursie georganiseerd naar Strijp S te Eindhoven. Dit is het voormalige industriegebied van Philips. Nu is het een ‘booming area’ in Eindhoven waar allerlei ontwikkelingen gaande zijn en waar de meeste gebouwen een herbestemming hebben gevonden.

Overig:

Nationaal Monumentencongres

Enkele leden van de commissie zijn naar het Nationaal Monumentencongres in Leeuwarden geweest. Hier zijn diverse lezingen bijgewoond.

Open Monumentendag

Tijdens de open monumentendagen is er op diverse locaties in Brabant geflyerd door commissieleden.

Drukwerk:

Jaarverslag 2016

Begin 2017 is het jaarverslag 2016 gedrukt in kleine opmaak (500 st.) en verstuurd naar gemeenteraad en college van Burgemeester en wethouders een kopie van het jaarverslag gestuurd .

Excursie Strijp S

Nieuwezijds Kolk 28, 1012 PV Amsterdam T 020 622 52 92 | E info@heemschut.nl

E heemschut.brabant@gmail.com

www.heemschut.nl

Geachte raads- en commissieleden, Graag inboeken

Griffier van één van de gemeenten waar geen verkiezingen zijn gehouden of geen onderhandelingen (meer) lopen:

Kunt u bijgaande informatie op de lijst van ingekomen stukken plaatsen, zodat raadsleden in uw gemeente zijn geïnformeerd over wat we aan andere gemeenten hebben toegestuurd? Voor hen is de Formatiewijzer nog steeds een nuttig

instrument om te zien dat partijen van links tot rechts elkaar kunnen vinden in meer openbare en/of opengestelde toiletten. Ook de verhalenbundel en factsheet

behouden hun waarde natuurlijk voor hen. De brief aan de onderhandelaars en informateurs kunt u desgewenst achterwege laten.

Vragen?

U kunt mij bellen op 06 37 33 37 93. Vanwege vakantie zal ik niet meer mijn mail lezen t/m 15 mei. Vanaf maandag 7 mei kunt u ook terecht bij mijn collega Sandra Helmus, woordvoerder van de Maag Lever Darm Stichting: sandrahelmus@mlds.nl, 06 53 17 60 18. Zij kan ook eventuele persvragen beantwoorden.

Alvast hartelijk bedankt namens iedereen die weleens naar het toilet moet!

Met vriendelijke groet, Ivo Thonon

Kwartiermaker Waarkaniknaardewc

Help!

Waar kan

ik naar de wc?

Verhalenbundel

(Eind)Redactie: Sabrina Pesuwarissa-van Loon & Maag Lever Darm Stichting Illustraties: Rudi Jonker

Vormgeving: Beeldblinkers

Deze verhalenbundel is naar een idee van de Maag Lever Darm Stichting

Met grote dank aan allen die hebben meegewerkt aan deze verhalenbundel:

Carlijn, Bianca, Taco, Cor, John, Bobby, Magdalena, Jasper, Monique, Mieke, Miriam, Corina, Monique, Wilma, Jan, Helena, Ralph, Helma, Ria, Roos, Jet.

www.waarkaniknaardewc.nl

© 2018 MLDS Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgaven mag worden gereproduceerd en/of verveelvoudigd op welke wijze dan ook, of worden opgeslagen in een database, zonder voorafgaande toestemming van de MLDS. MLDS is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave.

Colofon

Voorwoord

Als je in het buitenland bent, valt het vaak ineens op: zo veel mogelijkheden om even naar het toilet te kunnen. Waarom hebben we dat in Nederland eigenlijk zo slecht georganiseerd met elkaar?

Dit is een bundel met indringende verhalen.

Verhalen van mensen met een darmziekte, mensen in een rolstoel, mensen met een stoma, mensen met incontinentie of mensen met een andere chronische beperking, waardoor ze vaker dan gemiddeld naar het toilet moeten. Deze mensen zijn voortdurend bezig met de vraag:

‘Waar is het dichtstbijzijnde toilet?’. De verhalen zijn waargebeurd en vertellen de toiletervaringen van mensen zoals jij en ik. Indrukwekkende en schrijnende verhalen, waaruit de schaamte, paniek en het isolement spreken. Ze maken de noodzaak duidelijk dat er iets moet gebeuren. En snel!

De Maag Lever Darm Stichting maakt zich samen met patiëntenverenigingen sterk om voldoende openbare toiletten te realiseren. Liefst schoon,

rolstoeltoegankelijk en met een prullenbak. Veel toiletten zijn er zelfs al. In winkels, horecazaken, openbare gebouwen, bij bedrijven. Maar bijna niemand stelt ze open. De detailhandel wil spullen van het personeel veilig houden. De horeca is bang voor vieze toiletten. De gemeente maakt geen beleid.

Wij roepen de Tweede Kamer en het kabinet op om in de wet of afgeleide besluiten op te nemen dat om de 500 meter een toilet moet zijn in elk stadcentrum. Dit kan een openbaar toilet zijn of een publiek toegankelijk toilet bij een winkel, horeca of instelling.

We vragen je de verhalen te lezen en in beweging te komen. Iedereen wordt blij van een toilet in de buurt!

Amersfoort, april 2018 Bernique Tool

Directeur Maag Lever Darm Stichting

Vernederend

Ik ben onderweg om voorlichting te geven aan een meisje dat ook een stoma krijgt. Op de snelweg krijg ik plots diarree en mijn stomazakje zit direct vol. Ik MOET nu een toilet vinden.

Ik parkeer de auto half op de stoep. Iemand steekt zijn middelvinger naar mij op. Ik stap uit en in de haast laat ik mijn sleutels vallen. Ik buk en voel de druk van mijn stomazakje toenemen, waarna het los knalt.

Tranen prikken achter mijn ogen.

De warme poep verspreidt zich aan de binnenkant van mijn panty en jurkje.

Ik gris mijn noodpakket, een handdoek, trui en spijkerbroek, van de achterbank en loop een supermarkt binnen.

‘Zou ik alstublieft gebruik mogen maken van het toilet?’, vraag ik.

‘Nee, sorry dat mag hier niet. De horecazaak verderop gaat over een kwartiertje open’, zegt de kassamedewerkster.

‘Kunt u alstublieft een uitzondering maken? Mijn stomazakje is lek. Ik moet echt.’

Via mijn knieholte voel ik een straal poep richting mijn schoenen gaan. Ik ruik de zure poeplucht en anderen ruiken en zien het waarschijnlijk ook.

Dit is zo vernederend.

‘Help mij alsjeblieft’, stamel ik en begin te huilen.

‘Sorry, maar het mag niet van mijn baas.’

Met de handdoek tussen mijn benen, ren ik naar de bosjes achter de supermarkt. Ik trek mijn panty uit en de vieze jurk over mijn hoofd. Rillend van de kou sta ik in de bosjes….in mijn ondergoed.

Ik verschoon mezelf en huil geluidloos.

Ik plak een schoon stomazakje op mijn buik en trek schone kleren aan.

Vol schaamte loop ik terug naar mijn auto.

Ze moesten eens weten hoe vernederend dit is.

Dat ik steeds banger word om mij in het openbaar te begeven uit angst geweigerd te worden bij een toilet….Ik start mijn auto en verman mijzelf voor het bezoek dat ik moet gaan brengen.

Hopelijk zijn er meer openbare toiletten tegen de tijd dat zij haar eerste lekkage krijgt.

Carlijn (38 jaar)

Stomadraagster

Mijn stomazakje zit vol

Behandeld als een klein kind

Zodra ik de deur uitga, kijk ik waar ik naar het toilet kan. Ik heb inmiddels goede ervaringen met de supermarkten van Albert Heijn en Hoogvliet, maar helaas heb ik ook minder fijne ervaringen. Het gevoel dat je krijgt bij een weigering, is afschuwelijk.

Paniek

Ik fiets samen met mijn man en moet acuut naar het toilet. Acuut is in mijn geval dat ik direct moet.

Ik kan het met geen mogelijkheid ophouden.

Snel loop ik Bakkerij Van Maanen binnen. Ik vraag netjes of ik gebruik mag maken van het toilet in het koffiehoekje, maar ik word geweigerd. Als een klein kind word ik op mijn plaats gezet, het toilet is alleen

bestemd voor klanten. Ik moet zo nodig en door de afwijzing word ik overspoeld door een vlaag van paniek, want waar kan ik dan wel? En red ik het op tijd? Ik ben nog net op tijd bij de Albert Heijn, maar de situatie is afschuwelijk.

Ik ga nooit meer naar Bakkerij Van Maanen!

Het gevoel dat je krijgt bij een weigering terwijl je zo nodig moet, is afschuwelijk. Dat wil ik nooit meer meemaken.

Bianca (50 jaar)

PDS

Acuut is in mijn geval, direct!

Behandeld als een

klein kind Een gemiste kans

Behoefte om gezellig uit te gaan hebben we allemaal, alleen de belemmeringen moeten opgelost worden.

Uit eten

Mijn restaurantkeuze hangt af van de menukaart, kwaliteit van het restaurant, entourage, maar vooral van de vraag of ik naar binnen én naar het toilet kan. In Leidsche Rijn in Utrecht zijn de laatste jaren genoeg nieuwe horecagelegenheden gebouwd. Gek genoeg zijn ze niet altijd

rolstoeltoegankelijk. Dat is treurig voor mij en mijn vrienden als we uit eten gaan, maar ook voor de uitbaters. Ze verdienen het meeste van hun inkomsten aan drank. Toch hoor ik mezelf regelmatig tegen de bediening zeggen: ‘Ik zou nog wel wat willen drinken en langer willen blijven, maar ik kan hier niet naar het toilet! Aan mij verdient u niets’, en ik en mijn vrienden vertrekken eerder. Een gemiste kans dus!

Gesloten

Soms is er wel een openbaar toilet in de buurt, maar dat is vaak ‘s avonds gesloten. Zorg gewoon voor meer (openbare) rolstoeltoegankelijke

toiletten, die ook toegankelijk zijn voor iemand met hoge nood maar zonder rolstoel. Want als je moet, dan moet je en dan wil je niet belemmerd worden door een bordje met een rolstoel op de deur.

Taco (44 jaar)

Dwarslaesie

De wildplasser

Een bekeuring en twee waarschuwingen heb ik ondertussen op mijn naam staan. Helaas heb ik een zwakke blaas en kan ik het op sommige momenten niet ophouden.

Betrapt

We zijn aan het wandelen in het Amsterdamse Bos. Opeens voel ik enorme aandrang, nergens is natuurlijk een toilet in de buurt.

Dus ik zoek snel een boom.

Net als ik klaar ben, komen er twee vrouwelijke boswachters aanlopen. Ze hebben me betrapt!

Ik probeer mijn situatie uit te leggen, maar er is geen gesprek mogelijk. Ironisch gezien ligt het daar vol uitwerpselen.

De wildplasser

Omgeven door hondenplas en hondendrollen schrijven de twee een bekeuring uit.

Achteraf gezien is de bekeuring ten onrechte omdat het buiten de bebouwde kom was, maar zelfs mijn schriftelijke bezwaar wordt terzijde gelegd.

Als ik kon kiezen

Ik heb helaas regelmatig dat ik naar het toilet moet en nergens kan. Toiletten in natuurgebieden zijn er niet of zijn afgesloten. Openbare toiletten in de stad zijn ook moeilijk te vinden. Heel vervelend, want als ik zou kunnen kiezen, zou ik het ook prettiger vinden om gewoon op een toilet mijn behoefte te doen in plaats van verscholen in een hoekje of achter een boom.

Cor (69 jaar)

Zwakke blaas

Ik probeerde mijn situatie uit te leggen,

maar er was geen gesprek mogelijk

Die plee-figuur

De enige manier om in winkelcentrum De Scholver in Capelle aan den IJssel naar het toilet te kunnen, is beleefd vragen of je

‘even mag’.

Wachten tot je klaar bent

Nergens in het winkelcentrum is een openbaar toilet te vinden. In de Albert Heijn zit achter de dienstingang een prachtig, ruim toilet. Wanneer ik aan een medewerker vraag of ik naar het toilet mag, word ik redelijk welwillend naar dat toilet gebracht. De medewerker blijft dan ‘rustig’

wachten totdat ik de toiletdeur weer open. ‘Dat moet van de baas’, zeggen ze. Dat is overkomelijk als je ‘een keertje’ moet, maar als je vaker (of vaak) moet, zoals ik, dan is het een probleem. Zodra ik de winkel binnenloop, voel ik een niet te stuiten drang om een toilet te bezoeken. Als ik daaraan geen gehoor geef, komt alles binnen een minuut of vijf in mijn dagelijkse luier terecht, of erger…

Weer die drang

Welk personeelslid gelooft mij als ik wéér die onweerstaanbare drang krijg, iedere keer als ik daar loop? Soms probeer ik thuis al te gaan en het te forceren, maar dat is meestal zinloos. Zodra ik me op een plek bevind waar ik niet (anoniem) naar een toilet kan, slaat de stress toe. Dus ook in het winkelcentrum waar we vaak komen. Binnen twee á drie weken zou ik daar als ‘die pleefiguur’ worden beschouwd die altijd naar het toilet moet.

Ik red het niet altijd

Ik probeer nog wel eens naar huis te rijden, maar dat red ik vaak niet. En het kan anders, dat laten de Bijenkorf, Mc Donald’s en La Place zien. Daar kan je gaan zonder dat iemand op je let en je staat op te wachten, omdat dat van de baas moet.

John (73 jaar)

Dit is shit

Ik moet en heel snel! Ik ben in de stad en zie nergens een toilet. Krom van de pijn loop ik snel de volgende straat in. Een golf van misselijkheid en paniek overspoelt me. Dan zie ik een lunchroom: Ik ben gered!

Ik ren naar binnen en twijfel, mijn beleefdheid wint het van mijn krampen.

‘Zou ik even naar het toilet mogen?’, vraag ik netjes aan de serveerster.

‘Alleen als u wat heeft gegeten of gedronken’, is haar reactie. Ik had eigenlijk niet gerekend op een afwijzing en kijk haar geschrokken aan.

‘Ik heb de ziekte van Crohn en kan het echt niet ophouden’, zeg ik vol schaamte en paniek.

Ondertussen zoek ik naar mijn toiletpas. Maar het heeft geen zin, het antwoord is en blijft nee. Tijd om in discussie te gaan heb ik niet, want ik voel iets in mijn broek en weet niet of het een scheetje is of dat ik al te laat ben.

De angst dat ik dadelijk met mijn hele broek vol poep zit, is groot. Ik haast me naar buiten, op zoek

naar een andere plek waar ik wel kan en mag.

Tranen rollen ondertussen over mijn wangen. Nog net op tijd bereik ik de bibliotheek, waar ik snikkend op het toilet ga zitten. Ik weet niet zo goed wat meer pijn doet: de krampen of de afwijzing.

Een kwartier later verzamel ik al mijn moed en loop terug naar de lunchroom. Ik ben oprecht nieuwsgierig waarom ze bleef weigeren. ‘Zo zijn gewoon de regels en we hebben veel negatieve ervaringen’, zegt ze, ‘maar het is niet persoonlijk’.

Hoezo niet persoonlijk, ze weigert mij toch???

Ik doe nog een poging en geef uitleg over de nare emoties, schaamte en pijn, mijn ziekte en de gevolgen als ik niet kan gaan. Maar ze haalt haar schouders op en herhaalt wat ze eerder zei.

Vol onmacht en verdriet loop ik naar buiten. Ik snap het echt niet. Maar één ding weet ik zeker: Hier ga ik nooit meer heen. Dit was echt shit, maar dat moet ze niet persoonlijk zien.

Sabrina (37 jaar)

Ziekte van Crohn