• No results found

door Prof. Mr P. ].

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "door Prof. Mr P. ]. "

Copied!
8
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Zaterelag 21 Maart 1953 • No. 249

VRIJHEID EN DEMOCIATIE

ln . het teken onzer Jaarvergadering

CZie ·pag. 2)

WE EK BLAD V A N DE VOLKS PARTIJ. VOOR VR IJH.ËID EN DEMOCRATIE

DE BRIEF VAN SULTAN HAMID

door Prof. Mr P. ].

· B

ij de behandeling der strafzaak, die voor het gerechtshof te Djakarta tegen Sul~

tan Hamid 11 aanhangig is, is bekendheid . gegeven aan een brief, die op 14 Maart 1950 door de Sultan is gericht tot Koningin J uliana.

De brief,. waàrop nimmer schijnt te zijn ge~

antwoord, werpt er nog eens een schel licht op, hoezeer de Nederlandse Regering in ge~

breke is ~ebleven het. bepaalde bij art. 2 der · wet op de -overdracht der souvereiniteit a~

de Republiek der Verenigde Staten van In~

donesië na te lèven.

Ten einde hier alle misverstand bij voor~

baat uit te sluiten, moet er op gewezen wor.- den, dat de. verantwoordelijkheid voor deze houding der Regering uitsluitend rust op de toenmalige Ministers. De onschendbaarheid der Koningin is een zo primair beginsel van ons 9içmdwettelijl< recht, dat deze opmerking op het eerste gezicht volkomen ovérbodig .timet schijnen. De publicarte··van een brief als die· van de Sultàri, dü! een zo rechtstreeks beroep doet op de .liefde der Koningin voor zijn land èn volk. zou echter

zo

gemakkelijk bij deze of gene het denkbeeld kunnen doen ontstaan, dat hier een reactie van Hare Ma- jesteit persoonlijk had mogen zijn verwacht, dat het nodig is aan een dergelijke· gédachte aanstonds de kop in te drukken. De aangele- genheid, in de brief vermeld, is geheel en al een aangelegenheid van regeringsbeleid. Der~

gelijke zaken moeten door de Koningin wor- den behandeld met haar Ministers. Wat in dit overleg wordt besproken, weten wij niet

· en mogen wij niet weten. Het behoort tot datgene, wat men vroeger het .. geheim van het Noordeinde" noemde en wat wij thans als het .,geheim van Soestdijk" zouden kun- nen aanduiden. Wat echter uit dergelijke be- sprekingen ook als een handelen of een ont- houding van handelen naar buiten moge tre- den, is voor de volle verantwoordelijkheid der Ministers. De Koningin is - om met Thorbecke te spreken - in het oordeel, dat wij over het regeringsbeleid vellen in het mill$t niet betrokken. Zij is buiten· en boven de strijd, die met de M·inisters wordt gevoerd.

W

ij hébben het niet honoreren van het in de brief op de Koningin gedaan beroep dus te beoordelen als een ministeriële daad.

Als zodanig kan ons oordeel niet hard genoeg zijn. De brief roept in herip.nering, dat op 27 December 1949 de souvereiniteit aan de Re- publiek der Verenigde Staten van Ir1donesië is overgedragen en dat sedertdien de Rege- ring van die Republiek door onwettige mid- delen, waarbij de bepalingen harer cqnstitu- tie met voeten. werden getreqen, tot opheffing der deelgebieden is overgegaan.

Nieuws heeft de brief ons in dit opzicht niet gebracht. De feiten, waarop hij doelt, hebben reeds in Mei 1950 in de Tweede Ka- mer h.et onderwerp ui.tgemaakt van een uit-

voerige gedachtenwisseling met de toenma- lige Minister Van Maarseyeen. Die gedach- tenwisseling heeft aanleiding gegeven tot het indienen van een motie vanwege de V.V.D.

fractie der Kamer, welke motie door de meer~

derbeid der Kamer werd afgewezen. Die meerderheid, bestaaride uit de socialisten, de katholieken en enkele christelijk~historischen,

heeft daarmede op dit punt de verantwoorde~

lijkbeid voor het regeringsbeleid aanvaard.

• •

D! V. V.D. fractie had hier een bijzondere verantwoordelijkheid. Door haar was immers het amendement ingediend, dat ge- leid had tot het opnemen van art. 2 in de wet op de souvereiniteitsoverdracht. Zonder de opneming van dit artikel had de fractie het niet voor haar verantwoording kunnen nemen aan die wet haar stem te geven.

~. Wat waS··hier,,toch de zaak? De grond~

. · wets~herzieiiing vàti 1918 had ~Óor .de over- gang naar een nieuwe r~chtsorde voor de tot het Koninkrijk ·behorende gebieden ee~ áan~

tal voorwaarden gesteld. Een dier vo"orwaar~

den was, dat de Republiek der Verenigde Staten van Indonesië een federale- en geen eenheidsstaat zou zijn, alsmede dat die delen van Indonesië, die buiten deze federatie zou- den willen blijven, daartoe gerechtigd zouden zijn en hun betrekkingen tot· het Koninkrijk der Nederlanden afzonderlijk zouden kunnen regelen.

Het zou het meest regelmatig zijn geweest.

indien de bevolkingsgroepen, die van de laat- ste bevoegdheid wilden gebruik maken, in de gelegenheid zouden zijn geweest zich daaromtrent uit te spreken, vóór de souve- reiniteit werd overgedragen. Dit zou ook het meest in overeenstemming zijn geweest met Nederlands verantwoordelijkheid tegenover de bevolking.

Aanvankelijk heeft ook niet anders in de bedoeling gelegen dan ald\ls te handelen.

Doordat de Regering, mede door de op haar .uitgeoefende' iilternationale; druk; -in "bet voor--

jaar van 1949 een haar door de heer Beel, destijds Hoge Vertegenwoordiger van de Kroort in Indonesië, aan de hand gedaan plan tot vervroegde souvereiniteitsoverdracht had aanvaard, is de loop van zaken ten slotte een andere geworden. Dientengevolge moesten de waarborgen voor dit .. zelfbeschikkings~

. recht" der verschillende bevolkingsgroepen.

worden neergelegd in de ter Ronde Tafel Conferentie met de Indonesische delegaties gesloten overeenko~sten, die voor zover Ne- derland aanging, bij de wet op de souverei- niteitsoverdracht werden bekrachtigd. Ver- scheidene leden der Staten~generaal; óok

•buiten de V.V.D. fractie, heeft dit zwaar op de maag gelegen. Zij vroegen zich af, welke zekerheid er zou zijn, dat deze overeenkom- sten van Indonesische zijde inderdaad zouden worden nagekomen. De voorstellers van het

Oud

amendement, dat tot artikel 2 leidde, meen- den, dat het minste, wat hier mocht worden verlangd, was, dat de wet zelf de Regering met zoveel woorden de verplichting zou op- leggen voor de nakoming der bepalingen omtrent het zelfbeschikkingsrecht te waken.

Dit geschiedde in deze vorm, dat de Regering zorg zou dragen; dat bij de Verenigde Na~

ties de stappen zouden worden gedaan, .die bevorderlijk zouden kunnen zijn aan het vol~

ledig tot zijn recht komen van het zelfbe~

schikkingsrecht, zoals dit in de overeenkom ...

sten der Ronde Tafel Conferentie was neer ...

geiegd. In die overeenkomsten was met name opgeRomen de bevoegdheid om bij volksstem- ming te beslissen of een bepaald gebiedsdeel al dan niet tot de Verenigde Staten van In- donesië zou willen behoren.

De ha~r .hier opgedragen verplichting nu

·.. heeft áe Regering volkomen veronacht- zaamd. In het géval van Ambon is dit al heel duidelijk aan de dag getreden. Ambon is met geweld onder hét gezag van de Repu~

bliek Indonesië gebracht. Het heeft niet de kans gekregen zich bij volksstemming uit te spreken. Bovendien was de Republiek, waar- in men het opsloot. niet de federale republiek.

waartoe men zich ter Ronde Tafel Confe- rentie had verbonden en die in de voorlopige constitutie was neergelegd. Men had volko- men in strijd met de bepalingen van die con~

stitutie langs gewelddadige weg de federa~e

staat. in een eenheidsstaat omgezet. Het is

over deze gang van zaken, dat sultan Hamid reeds in Maart 1950 zijn noodkreet tot . de Koningin heeft gericht.

Op Ambon heeft men toen de Republîek der Zuid-Molukken uitgeroepen. Dat men daartoe niet gerechtigd was, is op zichtelf juist. Ik heb destijds in de Tweede Kamer erkend. dat men het een revolutionaire daad mocht noemen. Maar het was ee.t;1 revolutie~

naire daad, waar~oe men gedwongen was

~ dopt ei!n revolutionaire d~~q van.and«•· zij-

<k,: ~aMë.;!Ji,.be't-·sc:lienden der wettige constitutie. Revolutionair riaar de vorm was de daad van Ambon in haar wezen anti-revo~

lutionair.. . . ..

· Het h~eft mij destijds· zeer teleurgesteld.

dat de Regering zich bij al deze voldongen feiten zo gelaten. heeft .neergelegd. Ik achtte dit rondweg beschamend. Wij lieten bevol- kingsgroepen. die NedeJ,"Iand altijd zeer trouw waren geweest, in de steek. Door de bekend- heid,· die thans de brief van Hamid 11 heeft gekregen, valt op dit alles nog eens het volle licht. Over de tegen hem aanhangige straf~

zaak wens ik mij van ieder oordeel te ont- houdén. Over de brief van Maart 1950 mo~

gen wij echter het stilzwijgen niet bewaren.

Deze is niet anders dan een dringend beroep om recht te verschaffen. Dat de Nederland- se Regering dat beroep onbeantwoord heeft gelaten, strekt niet te harer ere.

(2)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE !1 MAART 1958 - PAG. J

ALLEN OP NAAR UTRECHT

U trecht - zo leerdeD. wij het .in onze lang vervlogen 'I!Cbooija-

~ - is het middel,punt des lands.

9Jize meester uit Jutplmas of daarom- frent afkomstig, sprak van Utrechts Dom als .,an een 1i-er werE:ldwonde!en.

Bij mijn eerste bezoek aan de oude bisschopsstad maakte dit denkbeeldig

ae~fisch :mDidelpuat op mij, trots Jrlnd van de Amstebtad, eerl]J'k gezegd aiet bijster veel ind:rak. Keesters be- wondering voor de Dom echter vond ik gerechtvaardigd. Die ranke toren, tUigraan in steen, verhief zijn nog niet 'gerestaureerde. verweerde llijlers zo moedig omht:IGC. dat ce er als recht-

JPeDa wel eerlaied'YOOI' gevoe:- · Jen .moest. Maar cl:e stad, waarboven bij . als èèn trouwe wáker zo weemoe-

dig uitkeek; ademde de waardige niaar wat· gezapige rust, die ze aan Beets en Bronsveld wel verschuldigd scheèn.

"'"

..

H et Utrecht met zvulege Stat.imrs- plein. zijD nauwe straten en ;zijn

•tille grachten heeft in een halve eeuw een volSlagen metamorphose doorgemaakt. Zijn Dom ls verjongd en verheft ZijD. stenen kantwerk 11-Gts omboog als voelt hij zicll gedragen en omhooggestuwd door het tintelen- de leven dat zoemt en gonst rondom :p.jn kolosvoeten. E11 de stad zelve is méér dan geogr.afisclt middelpunt in menig opzicht b.art van Nederland ge- worden. Een hart met véle kameren.

Eén voor de Jaarbeurs, en een voor N.S. Eén voor de kunst en een - de outiste en bèst.e - V'OOl' de wetensehap.

Eén voor het tourisme eh een voor de vergaderzucbt, die beide wel tot de kenmerken van het mod.erne levoen behoren.

Echte vergaderzucht viert haar hoogtijden in Utrecht. En dan natuur- lijk in hèt gebouw 1iat kenmer- kend voor Utrecht, ook de ver- gaderzucht leidt in de banen van Kun- sten en Wetenschappen. He.t "Gebouw"

<dat daarom .ó6k het jaarlijks vapier-

pàiat is voor de v.v .D.o.ers, die im- mers politiek zien als een kunst èn een wetenschap en 1iie begrijpen dat Vrijheid s De!DOCl'atie kostelijke maar tere vruchten :zijn. slechts le-

vensvatbaar t i l duunaam, waar ze gekweekt a lehoed W8l'den iioor een wijsheid 1tie liefde tot ket sclloBe, het

ware en het goede in zich verenigt.

N .aar dit Utrecht dus begeven zich a.s. Vrijdag de V.V.D"ers uit den llmde om daar die avcnd e1 de daàr- op volgende dag .Uch ién te weten met allen' ·die de beginselen lnuiner

partij voorstaan en er de vertegen- woordigers van zijn in onze open~ · colleges, onze leden van Eerstè ên · Tweede Kamer, onze Staten- en

Raadsl~.

Begiruiel e:n organisatie zijn voor een I5GBd politiek leven gelijkelijk an- misbaar. Het beginsel eist telkens

. -

Dieuwe bezinning wil het klare ge- stalte kr'ijcen voor het bewustzijn van zijn aanhangers en tot daadkracht lei·

den in de conerete situatie van het actuele leven. Bet nut van partijver- gaderingen schuilt daarom allereerst in de gelegenheid die zij tot deze be- zinning bieden. De V. V.D. mag zich gel1Ikkii Jll'ijzea à het bEIBit 'fNLn een

"fllOrzitter, die 'VIOOl' elk-e jaarvergade- ring een openingswoord weet te vin- den, dat de partij eonfronteert zowel met de vragen van de dag als met de richtlijnen die zij aan haar beginselen cmt1eent ter be.paling vaa de bQudjng welke zij 4aartegen0ftr heeft aan te

nemea. Dat ..,eningsw.oQrd pleect in w1e het aanhoren geneigdheid tot ua~

derlinge discussie wakker te roepen die op haar beurt weer ten goede komt aan ons aller principiële be-

wustwording. En ook ditmaal reikt de iDvloed. die er van het opeaingnpoord uitgaat, Wl' builJen de wqader.zaa4 daar prof. Ouds !'ede immers weer per nldio wordt uit&ezoftden.

•••

Is Wil"mellllie kracllt ia pri11Cipieel ~ zicht het -eerste, onmiddellijk daar·

na moet het effect iD ~

opzicht genoemd worden, wanneer we

ons rekenschap geven van het belang onzer jaarvergaderingen. Organisatie

·is in ouze kringen e"enlijk &t.oos het zwakkle pUDt. We moeten .dat, helaas, ook in mae tijd weer ervarea,. DU 4e g110te waarde van één vrijzinmee par- tij blijkbaar door sommigen nog niet, nog steeds niet wordt ingezien, hoe- zeer tie tijdsomstandigheden juist de

DEZE BURGER

heeft met §f'O'fle beltt:ngstening in <k N-ew York lfeTald Tribune een artikel gelezeK, wattri'lf. een vroeger -- Oelcmgf'liike 'h;emi- xhe politicus - dr Heijdrich, die tlutns in ballingsclulp te

Washington woont - zijn indruk over de heer Malenkof geeft.

Dr Heydrich heeft eens vier vur ttaast de Mer Malenkof aan tafel gezeten; .aan .een maaltijd in hiet Krem.Un. En vkr uur 1WltBt iemand aan tàfel zitten is wel iets om even een indruk te krijgen.

Dr Heijdrich vertelt dat, toen hij de heer Malenkof zag. binnen- komen, hij dacht dat dit éé1t geweldige spieroumiet wa3; doeh

toen hij naderbij kwam, zag hij, dat wat hij voor spiertJulKlets had aangezien, vet was: een gladde, gelijkmatige dikté; een 'Dreemde, fascinerende dikte, met twee kleine, doordringende ogen.

Veel meer Aziatisch, datJ. Europees, vertelt dr Heydrich.

Staiin, zo 1X!f'telt hij 'DerdeT, was een onmiskenbanr, overwel- digend genie: ,.a towering-genius". De heef" JrG'tenkof maakte niet die indruk, wèt een .van grote slimheid en .ont>erzettelijkheid

óók een van sluwe voorzichtigheid. . '

_Dr Heyd:rich~ artikel is wel interessant - Jlet stond in de Europese editie van de New Y~k Hemlel t'1Wu~ van oorige Zate'rdag. de tu?ertiende, e'l& om het helema4t u l-ezen '~Met U dat nummer maar in handen zien te· krijgen. Ik kaA er niet a.Ues van ~ verteRen. Bovmmm beoot het tennen, die· ter ke»- 8Chetsing 'Dan· een bftrimd ~ 1Mt .-brtliiloelük *'

Ik heb er w.el de Btell.iae Pulrok 'DaA gekregen dat de heer Malenkof een, voor W esterJ.Ï1l41en nóg onbegrijpelijker flii4R w

zijn dart Stalin ums en dat wij, eewooudige 'burgen, nog "beteT mllen ~- be~ dat bet ·Oostea het VOIItlm en t1at het Westen het Westen is • .en dlû die twee elluuLr aooit zull1!R. O'llt- moeten naar en in ile geest.

Wij ~ en wij ·begrijpen dat "OO'rl.du,-end te weinig.

Wij legQD&, in O'JII.Ze, ttmt.elijk prot~mcia.ahe, verwatenheid.

altijd maar weer deze l./de ma&tstaven fLaa" aa.n -oue Azill1i:sche tegenspelers, die tvU .aan ons zelve aanleggen. Het is moeilijk d4t niet te doen, doch het is, nu me-er drm ooit, noodzakelijk.

Wij hebben 'het, in onze meest 'lucide ogenblikken, over het .,mysterie ·.,an de Azi4tisehe ziel". - E• mi.ssehi.ea hebben, op het zelffie ogenblik, de anderen het over h.et ,.mysterie vaft de

Westerse ziel". ,

Uit het artikel mtn .dr Heytlrich kreeg ik in ieder geval de in- druk, dat het zieleleven van de heer Matenkof 'll!Óg. verder roan ons begrip 'Derwijderd is. dan dat van StaJin alti# is geweest.

De dikte van de heer Matenkof heeft daar, dacht ik, met zó '!'eel mee te maken, als zijn ogen .en tvat dááT achter schuil gaat.

Het wordt een tijd "an OOg m0€izamer -km'lttenfezen voor DEZE BURGER

politiek-vrijzinnigen tot eenheid no·

pen.

Echter ook onder hen, die het be·

sitaau van eea grote en sterke vrijzin·

nige vo!kspaltij we! edtennen als ge- wenst en geboden, Js er nog vaak zo weinig werkelijk toegewijd zijn aan het ])artij-organisme. Welnu, ook voor dezen is het goed, dat ooze pal'tij laaar ClOIJ3re&sen bmldt, vamvaar .ook iD dit opzicht YOtmeDiie en biDdende kracht kan uitgaan, zowel onder baar leden als onder hen die het moesten zijn.

Immers door deze vergaderingen plaatst de partij zich weer eena voor enkele dagen in .het middelpunt der belaDg$te].lálg van allen. die ook als ze pea partijlid zijn de betekeilil der politiek toch wel beseffen en daarmee de betekenis van een partij die juist ook door haar congressen zich een be·

langrijke factor in het politieke bestel toont. Mochten ook ditmaal tot nu toe afzijdigen door wat zij horen en lezen in onze jaarvergadering opgewekt woeden tot haru: toe te treden. En mochten velen ,die nu reeds tot llaar behor.en, tloor wat Zij ~r aBze jaar- vergadering horen <>f lezen geMerkt worden in hun aanhankelijkheid. hun toewijding, hun offervaardigheid, hun bereidheid 1>m voor de partij, clie k>ch ook de hunne is, iets te doen!

N aast de ()peningsrede zijn het vooral twee punten, die ditmaal onze jaarvergadering belàngrijk ma-

ken~ bet Gemeenteprogram dat vast- gesteld moet worden èn de bespre- king, die naar wij hopen geïnitieerd 'zal worden door de inleiding v;~n ons Kamerlid, de· beer Korthals. Onme le-

ds kennen ons Tweede Kamer•

lid ·óók als overtuigd aanhanger van de gedachte der eenwording van Eumpa, voor we1k!er tot :standkoming .hij als Nederlands gedelegeerde onver-

moeid werld .. Dat hem . nu .de ~le­

genheid 'WOI'dt .~ _op een j:aai tet:CadeniDC · het WiDàei ~ iA te leiden: "Onze bo1tenlandse betreltkin·

gen., bewijst niet alleen, dat cms RMfdbestuur lwem deze taak parne toevertrouwt maar ook. dat het van de urgentie dezer aangelegenheid diep doordrongen is.

Wï; hopen dat a niet alleen door -erw BoGtdbestuur. maar door de par- tij in haazo geheel aldns zal worden gevoeld. En dat dit dan ook uit de discussies -oW!l' dit ptmt zal blijken.

~De .aetualiteit van ()JlS nieuwe ge- meeateprogram als punt van bespre- lting op de jaarvergadering wordt vol·

doende gemotiveerd door het :lleit dat we over twee maanàen vlak v-oor de raadsverkiezingen staan.

Reeds deze drie - agenda-punten doen ons goede verwachtingen kOes- teren over het bezeek op delle .14ar- vez:gadering onzer Partij.

Utrecllt-1953 worde zo een nieuwe mijlpaal op de weg, die de V.V.D. <>P- waarts voert!

G. A. DE RIDDER .

Degenen, die Utrecht te

niet In staat ZIJD ••

ons kunnen de

Partijcongres te

bezoeken,

OPENINGSREDE van prof. mr OUD

op VRIJDAG 27 MAART

a.s .. , 's avonds om 8.05 uur

beluisteren

VIa

de zender HILVERSUM Il (298 m.)

(3)

VRUHEID EN DEMOCBAXIE

* u.an WEEK to.t WEEK *

(West)Europa let op Uw saeck ·

Het seeretariaat van de Economische Commis- sie voor Europa van de Verenigde Naties 11eeft een omvangrijk rapport gepubliceerd over de economische. toestand van ons werelddeel, waaruit o.m. blijkt, dat de industrialisatie in de Sowjet-Unie zich sneller voltrekt dan in West- Europa.

Weliswaar wordt geconstateerd, dat de vorde- ringen op- dit gebied iit Rusland ten koste gaan van de ontwikkeling van de landbouw en van het I&Vet:lspeil van de bevolking, doch 't feit blijft.

dat de industrialisatie zich achter het IJzeren Gor- dijn sueller ontwikkelt ~n-bij ons in het Westen.

een omstandigheid, die te denken geeft.

Dit is een teken aan de w-and.

Wij zien hier, dat de geschiedenis zich herhaalt, waarbij wij denken aan de industriële ontvrikfre. · ling van Duitsland en Japan vóór de oorlog, die wemwaar ook ging ten koste van de levensstan•

daard van de betrokken volkeren, doeh die in feite in zich hield een zich voorbereiden op een werekl- ccDflict.

Het zal er voor West-Europa - dus ook voor Nederland - om gaan te trachten de productivi- teit op te voeren, zonder de SOciale posiüe van de werkende massa aan te tasten.

Voorwaar geen gemakkelijke opgave, doch de cijfers van achter het IJzeren Gordijn maken wel duidelijk. dat wij allen - zowel werkgever als werknemer - alles. in het werk zullen moeten stellen om onze vrijheid te verdedigen.

Het kan daarbij goed ziln te stipuleren, dat in dit opzicht de belangen van werknemer en werk- gever volkomen parallel lo~n.

Immers, het behoud van onze vrijheid i.s ons hoogste goed, dat verre in betekenis uitreikt boven vaak. helaas kunstmatig opgewekte, geschill€n, die in het niet zinken, indien men van bei~ zijden bereid is de grote l:ijll.en, waarom het gaat, in het oog te houden.

Moge de ontwikkeling, die 'zich in dit opzicht achtff het IJ:i!eren Gordijn voltrekt, een ernstige waarsëhuWing·zijn, oàk V()Or-.\len~ die irl; ons laml

~ ~~id: .l?:ovèn ~lles meit:n·. · ·-·•···· • !•i:

. ·.·

In dr

memortam

Herman B. Baruch

,, Dezer dagen werd in New York. bekenit ge- maakt, dat dr. Herman B. Baruch, die van 1947 tot 1949 ambassadeur van de Verenigde Sta- ten in Nederland is geweest. in zijn woning in Wyandacb op Long Island in de ouderdom van 30 jaar is overleden.

De heer Baruch heeft in een. voor ons land zeer gewichtige periode een niet minder bela~ijke

positie vervuld. Immers, zijn. ambassadeurschap

wet o.m. in de periode van de Indonesische. kwes·

tie, wàaromtrent kan worden gezegd, dat de be·

handeling bietvan door Amerika in de Veilig.

lw!-Jds.raad door zeer vele Nederlanders ontstem- ming heeft gewekt. De heer Baruch heeft voorat iD deze tijd ongetwijfeld een niet · beniidenswaar·

di8e moeilijke taak gehad.

Daarnaast hebben zich. in deze period.e ook. ont- 'll'ikkelingen voltrokkea, c:ti.e VQOr OllS land zeer lleifzaam z.ijn geweest waarbij wi,i met name den- ken aan het verlenen van de Marshallhulp, die door de geatorven. Amerikaanse ambassadeur op een energieke en: krachtige· wijze is bepleit en bevorderd.

' Daarvoor is ons land hem ongetwijteld dank verschuldigd. Hij ruste in vrede.

..

.

"'

Pengel ageert

De heer Pengel, Surinaams politicus, roert zich.

De heer Pengel is ontevreden over het be- leid van het huidige Surinaamse kabinet, dat, naar het inzicht van de heer Penge1, zich te weinig ge- legen laat liggen aan Suriname's autonomie. Daal'

·de heer Pengel in de Surinaamse verhoudifllen, een invloedrijk man is, mag men aannemen dat de

·dagen van het huidige Surinaamse kabinet geteld zijn.

Op zich zelf is dit niet bijzonder belangwekkend.

. Want men zal er goed aan doen SUriname zelt .en zijn interne· politieke leven in de juiste vertwu- .dingen te zien~ een arm en verwaarloosd land, met 'een bevolkingstal dat geringer is dan dat van· de atad Haarlem, waar de politiek een opwindend spel is; oqeveer de enige attractie die het land biedt.

. Dit eenmaal voor ogen houdende zijn de oppo•

llitie en de invloed van de heer Pengel niet on·

Interessant De heer Pengel afrijdt om het Ieid.er- llllllp van de Qoeoolae ll'oep, die veel Ictelllel' in

aantal is dan de Aziatische rest van de bevolking;

doch die door een ingenieus-ondemocra:tisch kies- stelsel, niettemin de grootste politieke macht bezit.

De Javanen, de Hindoestaui's en de· Chinezen zijn onderling verdeeld. Het Europées"Nedèl'landse element is slechts enige honderden groot. ·

Men dient voor ogen te houden dat ia de Creool- se groep de tegenstellingen niet gering zijn en dat de heer Pengel het "volkse" ·element in die groep vertêgenwoordigt.

De huidskleur van de heer Pengel is· donkerder dan die van veie- andere. Creoolse vooraanstaanden.

ln Europees-Nederland wordt heel wat minder be·

tekenis. gebecht aan schakeringen van huidskleur, dan juist onder Creolen onderling. Dáár zijn die schakeringen van veel groter betekenis dan de Europeeër. die deze materie niet keilt,. ooit zou

· durY~en te geloven. · - · · , · geziml. is. wat in Suriname geschiedt,. zeker niet on,-mtetessant.

De strijd. die de heer Pengel voert, gaat fu eerste instantie· om de hegemonie in de· Creoolse kring.

In tweede instantie, doch tegelijkertijd, om de iD·

terne verhoudingen in het Koninkrijk der Neder- landen.

Want met zoveel woorden heeft de heer Pengel de huidige Surinàamse regeerders verweten. dat zij de Gouverneur te veel macht laten. Hetgeen wil zeggen: Europees Nederland te veel macht laten.

Ongetwijfeld zal van Nederlandse zijde de in- vloed van de heer Pengel geminimali3eerd wor·

den.. Dit is een. blijkbaar onuitroeibare, koloniale gewoonte. Onuitroeibaar, ofschoon zij altijd op ver- rassende teleurstelling uitloopt.

Wij zullen er goed aan doen deze minimalisering bij voorbaat af te wijzen.

E.

.. .. *

Televisie-problemen (1) B li,ikens verslagen uit de dagbladen is dezer

dagen tijdens een bijeenkomst te Rotterdam van de Publicity club bet vraagstuk ~o en eon- tra de commerciële televisie behandeld, waar van

-~n opmerkingen zijn gemaakt, die, te-

FJ~ ~ •. ~\::wij voor een in. ons land geheel nieuw ,vraagstuk s.ûla.n,. het overdenken waard zijn.

,_,.y~ van de eommerciêla telev·isie W8lt

de he«;.J. M.•Br.ulclel. eeQ: iJi ParijS WOiletlde .Ne~

~~ze~:~~~:

Hij zag de televisie als het ~st~ reclame-middel, dat er ooit is geweest.

Men kan. aldus de heer Brandel, de televisie,

~eel ot. niet,. onmogelijk tegenhouden. De invloed" van: de televisie op het bioseoopbez~

achtte hij in kleine plaatsen voelbaar, docJJ; .in de grote steden niet. Volgens spr. werd in 1951 in to- taal 600 miJlioen dollar voor de progr.muna's uit4 gegeven en in dat. jaar w-erd vijftig procent van het redamebudget van ondernemingen voor tele·

visie gebruikt.

Spr. was van oordeel,. dat de televisie in Ame·~

rib. die in parti(!U}iere handen Is, ieder voldoe4 Ding geeft. Spr. was echter de- mening toegedaan, dat voor Europese begrippen de onderbreking van de ))l'ogramma'$ voor reclame irriterend is.

EeD. opmerking overigens; die wij niet gaarne tot de oaze zouden. maken. Mem kan toch moeilijk beweren, dat b~ v. de onderbreking in de bioscopen · voor- reclamedoeleinden fniter:end: geno.emd moet worden. Buitendien, indien de psychologische moeilijkheden· van dit probleem de enige warèn,.

zou het er met de televisie in ons llmd heel wat gunstiger voorstaan.

Er zijn eclrter vraagstukken vari ander:e aard,.

die veel zwaarder wegen en die, naar het 01UI wil VOOl'k.omen.. uitstekend werden belicht deor de

s~etaris van de Nederlandse TeleYis.iesticbtiD&

de heer J. W. Rengeling. die als zijn l'll:elSinC te kennen gaf, dat de commerciële ~ in ona land niet gewenst Irulét worden geacht. Hij= zag het als. de taak van d.e televisie· om naast veallt-r woorde ontspanningsprogramma's uitzendingen te geven van educatieve en culturele aard.

Ook hij had Amerika bezocht, doch zij.n indruk was beslist niet, dat de Amerikaan met de com·

merciële televisie tevreden is. Vamaar dan ook, dat, gelijk SPJ:. mededeelde,. de Amerikaanse re•

gering thans beslist heeft, dat er ook 126' niet·

zakelij,ke. s.tations moeten komen.

Ziedaar in gro.te tl'ekken twee meningen tegen- over elkaar geplaatst, die ongetwijfeld de aaDdacht zullen trekken van allen, die het televisievraag·

s.tuk in ons land nauw aan het hart ligt.

•••

Televisie-problemen (11))

1 s tot dusverre voor beide meningen wel feta

te zeggeD, zij hebben oos van beide kanten

.tliet z.eeJ: kunnen ()Vertuigen en zij vonmden. dan ook geen st&k. pleidooi voor een pro of contra imake de c~e televme..

Meer ste~ leek 0116 echter de "'JJDK•

lring van de beer Rengeling toen hiJ-de vraag op·

!I MAART 191J3 - PAG. I

wierp, of reclame via de telev,sie zakelijk veel nut heeft, zowel voor de adverteerder als voor de te-

levisie. '

Ook in de verre toekomst, zal een adverteerder V<>lgens de heer Rengeling, in Nederland niet meer .dan één station ter ~schikking heb~n. IrJj achtte dus de vraag gerechtigd, of de uftgaven voor de adverteerders wel lonend zouden zijn.· ': · . - ·

:a~ven<Üen moet men volgens ·de seèreta~is ~à~

de N.T.S. niet te veel verwachten van het !inan;;

, ciële voordee~ v~ol:'. d~ Televisiestichting zelf. Het beperkte bedr~g., dat zou bin~nkom~ri. aldus spr.

zou aanzienlijk verminderci' moeten: worden door e:ldra uitgaven· aan àrtisten en personeel.· Even- min een sterlte rèdenering Cóntra de comm:erciëlê televisie.

. Steek~oudeni;Ier v.;~s evenwel.zijn ~g:Ument;'~'

de televisiereclame 1U ons. land niet, zoals in Ame~ · rika wel het . geval is, een . vergroting va:n hét rê·

ciaroebudget ial veroorzaken. De tendens in Nel derland zal e..e.rder zijn, aldUs betoogde de heet;' Rengeling. dat. er ,e.en g~, vepchui~ ~o~t eq.

, dat ~ _groo~ .J_r<\larD.e·tn,E:.Ili.qm, .m .Nec:W~!l. 4-o pers. de nadei!@ g~v:i'>~gep· _zou_ ondervJnderi~ '~t' zou betekenen, . (fat 'het . pers I'Iog m~t- miJeitè

zoo lrosten haar zeer beian,grijke vOddiChtende

taak uit te oefenen, omdat. de financii!le potiitie nog benarder zou worden.

• • *

Televisie~problemen ( 111)

H oewel wij geenszins willen beweren, dat wij door het standp-unt van de secretaris van de · Nederlandse Televisiestichting geheel zijn over~

tuigd, moet wörden erkend, dat hij hier een argu.

ment heeft gelanceerd, dat het overdenken ten volle waard is en dat dan ook ten volle dient te worden gewikt en gewogen als. het er 01n gaat een gefundeerd standpunt in te nemen pro of contra commerciële televisie.

In elk geval dient niet uit het oog te worden verloren, ·dat uit reelamèoogpunt wat het kosten·

\'raagstuk en. _het te bestlijken afzetterrein be- treft, de verhoudingren in ons land geheel anders liggen dim in Amer'ika, waar men . met veel cm·

tere - dus meer economische - eenheden werlr:f.

Alle commerciële producten, die b.v. op onz.

nationale taal zijn afgestemd (wij denkim o.m. aan het Nederlandse boek) moeten · in ons land dóor bet kleine afzetgebied ongetwijfel~ .een hogere kostprijs: in zich dragen dan Q.V. in een uitge"- _strekt lànd ars . Ame~ika het geval zai zi:ln. .

., Als zodanig _a.al d.e J.delne omvang v.au.. ons land . een handicap. blijven. HQe dit ook·. zi;t. wij maken

met betrekking to~. bet televisiev~ in ·ons

\and n.og maar. zeer geringe vorderïnaea en bet ware te wensen, dat bet jangste debat l>ehndeld op de hierboven· genoemde bijeenkomst. VIUl . de Publicüyclub mede de stoot zou. kunnen geven dil probleem nog eens met nieuwe belangstellinlf te

bestuderèn en te bespreken. Aan hilt televisie-

»raagstu,k zitten zo.veel facetten dat een gedegen gedachtenwisseling wel zeer noodzakelijk is.

* * •

De werkende

schuldig?

vrouw· ·-1.

, .. 1_. • •• !1

Gelijk te doen gebruikelijk, heeft d.e diredev va:n de KoninlWjke Utrechtse Jaarbeurs,.~.

Milius. aan de vOOl"avond van de openjDg dezer beurs,. die deze. week heeft plaats gevonden een belangrijke rede gehouden, die wij in ftle. Pemnl Biet ia alle opzichten tot de ooze zouden wille maken.

Zo beeft de heer Milius o.m. het vraagstuk van de werkloosheid in ons land aangeroerd,. waarbij hij als een der oorzaken van dit ernstige Ptobleem noemde de grote toeneming van het a:a:llta1 wer•

kende ~huwde vrouwen. Dit is geemzins eelt nieuw geluid. Het werd in de adlter ons ~, ' c:rlsisjariiin; van vóór de O<Jrlog maar al te vaak ge•

boord.

Wij twijfelen echter sterk aan de juistheid van dit argument, dat telkenmale maar weer naar vo~

ren komt, wanneer het werkloosheidsvraagstuk aan de orde wordt gesteld.

Immers, men dient wel te bedenken, dat in de overgrote meerderheid van gevallen, waar de ge., huwde vrouw in het bedrijfsleven werkzaam is.l het hier gaat · om z.g. ,,part-time jobs" (een uit.:

drukking ook door mr. Milius gebezigd). Het gaat hier dus in zeer vele gevallen om arbeid, waarbij de belooiag dusdanig laag is,. dat een gezinshoofd de zijnen er niet van zou kun:nen ondel-boooen, Het moet dan ook ernstig worden betwijfeld of de arbeid van de gehuwde vrouw voor de arbeida·

ó:larkt werkelijk zo, nadelig is als vaak wordt ver·

ondersteld. · ·

WeWeht zou het aanbeveling verdieae.Et, indiell terzake eens een goed opgezette ettqufte werd «e·

houden, die ons nadere en meer steekhoudeBde gegevms zou kunnen opleveren. Het probleem is emstig genoeg om er onderzoekingen o?er te doeD, om :m tot wnntwoon:le eoftelusfew te :kunMD.

komen.

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

omdat alles verpolitiekt is,omdat de a-christelijke,neutrale partijen(waarin de kleine kernen zitten van doordrammende afbrekers van alles wat traditie en

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of

Oud heeft deze liberale beginselen in zijn lange politieke leven nooit verloo- chend. Hij was een begiliSelvast man, die iedere dogmatiek afwees. De indivi- duele

Voor Kuyper blijft Hugo de Groot echter de hoogste autoriteit in het volkenrecht. Diens doortochtsideeën vindt men, hoewel Kuyper zich niet openlijk hiervan een

Kranig ge- lijk als hij zegt, dat de gelden die Nederland van plan is bij te dragen tot de ruimtevaart beter besteed zou- den kunnen worden voor een onder- zoek

een niet onbedenkelijke bedreiging in voor de huidige constellatie van het ministerie van onderwijs, kun- sten en wetenschappen, want ook de KVP ziet wel in dat

Het lijkt ons toch mogelijk in 3 jaar naast wat woordkennis en enkele heel eenvou- dige grammaticale regels, de regelmatige (wij spreken niet van de

Een van Ode middelen voor het vinden van een goede Einstieg is te weten wanneer men in oppositie moet gaan. Want politiek van de juiste maat weet door de