Barent Pietersz. Kompas, Geur van geestelijcke specerijen, uytgebreyt in eenige stichtelijcke rym-wercken, over verscheyde stoffe · dbnl

(1)

eenige stichtelijcke rym-wercken, over verscheyde stoffe

Barent Pietersz. Kompas

bron

Barent Pietersz. Kompas, Geur van geestelijcke specerijen, uytgebreyt in eenige stichtelijcke rym-wercken, over verscheyde stoffe. Claas Braaw, Haarlem ca. 1690

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/komp001geur01_01/colofon.php

(2)

[O Ziele! dorst naer 's Levens Heyl-fontijn]

Wat Heyl-schat dat in Jesus leyt, Werdt noyt van allen uytgeseyt.

Stem: Psalm 116. Ick heb den Heer Lief.

O Ziele! dorst naer 's Levens Heyl-fontijn;

Reyck halst naer Jesus, wel-bron der genaaden Wilt uw gemoet door Jesus bloedt versaaden:

Ia tracht altijdt sijn Boesem-vriendt te zijn.

Hy roept: selfs groove sondaers tot zijn heyl.

Als die sich over 't Menschdom wil erbarmen:

Hy staet met wijde uytgestreckte armen, En houd zijn gunst voor alle sondaers veyl:

Voor alle sondaers, die verlegen staen Als raadeloos, door 't sonde-pack belaaden.

Wil Jesus graegh ontlasten, wijss'lijck raaden:

Wat wegh sy hebben uyt en in te slaen.

Om heylighlijck, en veylighlijck, te gaen De naeste wegh: naer 't eeuwigh zaaligh Leven.

Welcks Wet en Plicht is zonneklaer beschreven Wat schaad'lijckst' is; wat veylighst' dient gedaen.

Den ouden Mensch, en 't vuyl bevleckte kleedt, Moet uytgedaen; den nieuwen aengetoogen, En hert en ziel gereynight naer vermoogen, En al den tijdt in waare deught besteet.

De lust des vleesch dient krachtigh neergedruckt, Door lijden, strijden, kruyssen en versaecken:

Door vasten, weenen, bidden, ernstigh waecken:

En 't hert met kracht al 't werelts mooy ontruckt.

Soo 't heyl-padt gaen door goet en quaet gerucht, Mits, welbewustheydt van een reyn geweeten, Schoon of men asch, of traanen broodt moest eeten.

Beswangert gaend' met stercke Hemel-sucht.

Gehoorsaemheydt aen d' opper-majesteyt:

Is dan een plicht, voor al die heyl beminnen;

(3)

En 't heylloos quaet door wel doen overwinnen, Sich held'lijck draagen in der Christ'nen strijt.

Door herts geloof op aller hooftman sien:

Op Jesus, heylrijck doch, onschuldigh lijen, Om ons van schuldt, van doodt, van hel te vrijen.

't Welck buyten Jesus niet en kond' geschien.

Maer o! wie siet wat hier al dient beschouwdt?

Den schepper selfs de hooghste noodt aenvaerden, Die d' aerde seegent, hanght hoogh boven d' aerden;

Gereckt, genagelt aen 't vervloeckte houdt.

Siet welck een Mensch! wie sagh ooyt sijns gelijck;

Die sulcken bitt'ren pers alleen most treeden, Met soo veel sucht, met traanen en gebeeden Om ons te saaligen: in't eeuwigh rijck.

Siet hem, beanghst, mismaeckt in d'hooghste graet, Tot een spicktaeckel aen dien kruys-boom hangen:

Om d'arme sondaers in gena t' omvangen.

Voor welcks behoudt hy selfs sijn leven laet.

Siet hem voldoen, de wet en onse schult.

Hy lest voor ons sijns Vaders vuur'ge tooren.

Als sonder 't welck 't heel-all' noch was verlooren.

O grootst' randtsoen door d' hooghste liefd' vervult!

Maer o! wat eyscht dees grootste offerhandt?

't Groost ziels-rantsoen, dat eeuwigh is van waerden, Welck 't Menschdom soo tot heyl-hoop wederbaerden:

Ia rijcks-genooten maeckt, van 't zaaligh Landt.

O ziel-geschenk! dat elck die 't raeckt verplicht:

Tot wederliefd', tot danckbaerheydt aen Goode, Tot waer' betrachting' aller zijn gebooden.

Sy zijn dan swaer, of middelbaer, of licht.

Soo eenigh Koninck trouwe dienaers heeft;

Die hy gebiedt te gaen door duysend dooden!

Voor kleyn soudy, voor schrael behoeft in nooden:

Ia dickmaels veel meer neemt, als hy wel geeft.

O hoe behoord' dan Jesus goude leer,

Sijn heyligh voorbeeldt, ons staegh op te wecken?

Sijn grootst' soudy, elck als door 't vuur te trecken?

En volgen soo ons aller Opper-heer.

Barent Pietersz. Kompas, Geur van geestelijcke specerijen, uytgebreyt in eenige stichtelijcke rym-wercken, over verscheyde stoffe

(4)

Het weerloos Lam, 't zy waert ooyt heenen gaet, Al most het zijn door d' alderhartste weegen,

Schoon sonder schuldt de swaerste kruyssen dreegen.

Daer dickmaels 't aldergrootste heyl in staet.

Want onder 't lijden stroomt de zeegen-vloedt:

't Verquicklijckst' nat, dat 't Paradijs doet groeyen.

O die haer hof met traanen veel besproeyen!

Daer groeyen, hemel-vruchten in 't gemoedt.

Want Jesus is daer veeltijdts hovenier:

Daer 't suchtent Tortel-duyfje sich laet hooren.

't Hart ziel-gekerm, klinckt soet in Jesus ooren:

Verr' boven veel gejuygh van aertsch pleysier.

Ia daer de oogen schier sijn uyt geweent, Daer prijst men Godt, daer laet sich Jesus vinden Om gaa te slaen; om sacht'lijck te verbinden.

Al waer maer 't hert niet is te hart versteent.

Ia, selfs melaetsche: vol van sonde-seer Redt ghy, o lieve Jesus! van haer quaalen;

En die u met wat danckbaerheydt betaalen, Bewijst ghy uw' genaade, meer en meer.

O liefste Jesus! die 't gekroockte riet

Niet breecken wilt, het roockent vlas niet blussen.

O mocht mijn ziel u eens voor eeuwigh kussen!

En sweven soo staegh boven al 't verdriet.

ô Jesus liefd'! hoe treckt ghy 't vroom gemoet?

O heylbron Godts! ghy moet ons meer behaagen, Dat wy naer u, met ziels-begeert' meer jaagen, Als 't dorstigh hert naer 't verste water doet.

Soo most elcks ziel steets blijven uytgestreckt, Om Jesus door 't geloof in 't hert t' ontfangen;

Om naer 't volmaeckt' rijck halsend' te verlangen O zaligh! all', dien Jesus derwaerts treckt.

Al 't goedt, dat ooyt de held're son bescheen, Is buyten Jesus weynigh waert te achten.

O laet ons dan naer Jesus d'heylbron trachten!

Wie Iesus heeft, heeft oock het noodighst' een.

En nevens dien het alderbeste deel:

Dat Maria voor alles heeft verkooren,

(5)

Een schat, dat niemant grooter ooyt quam vooren:

Want Iesus is het waerdighst' ziels juweel.

O ziels juweel! o waertste peerel-schadt!

O Paradijs! o lust-hof aller vroomen!

Hoe swemt die ziel in levens water-stroomen:

Die Iesus volght tot in des Hemels stadt?

O soet geniet! veel Heem'len op der Aerdt.

Geduurigh uyt Godts volle Troost-bron drincken;

En eeuwighlijck, gelijck de son te blincken;

En o wie weet wat Iesus noch bewaert!

EMANUEL Altijdt.

Op Christi Lijden.

Stemme: Courante Labare: of, ô Volheydt van ontfermenis.

1. WAt is de liefde overgroot,

Die ons van Godt, den overgoeden Vader, En onuytputtelijcken Ader,

Is toegebracht, uyt sijnen vollen schoot?

Dat hy sijn Zoon, die lief en waerd In heerlijckheydt by hem was. Hier op aerdt, In needrigheydt en kleynheydt heeft gesonden,

Op dat sijn doodt, En dierbaer' wonden, Ons verlost' van noodt.

2. d'Elend' des Menschen was seer groot:

Sy lagen al te saem soo in de sonden, Dat niemandt sijnen broeder konde Verlossen; of vry maecken van den doodt,

En moest het tot in eeuwigheydt, Soo laten staen; doch Godes goedigheydt,

(6)

Die was soo groot! dat hy in 't laetst' der tijden, Sijn Soone sond,

Door welckers lijden, Hy ons vree verkond'.

3. O groote gunst aen ons gedaen!

ô Iesu! geef dat wy het doch te deegen, In onse herten overweegen,

Wat dat ghy al voor ons hebt uytgestaen:

Veel smaet, veel hoon, veel bitt're spot, Dat was, o Heer! hier op der Aerdt u lot,

Wat hebt ghy voor den Mensch niet al verdragen?

't Was Vaders wil, En welbehagen, Daerom waert ghy stil.

4. Doe ghy in bang' aenvechting' waerd, Hoe is u 't sweet, door droefheydt afgeloopen

Als dropp'len bloedts, die needer droopen, Van u gesegend aensicht, op de Aerd'!

Doe spraeckt ghy: Vader kan het zijn,

Soo laet dees Kelck doch gaen voorby, van mijn, (Aldus hebt ghy tot driemael toe gebeeden,)

Maer indien niet, Ick ben te vreeden, Dat uw' wil geschiet.

5. O anghst! en bangheydt overgroot, Die dit onschuldigh Lam heeft moeten lijden!

Soo dat hy tot sijn Iong'ren seyde:

Mijn Ziele is bedroeft tot aen der doodt.

Maer hier mee was 't noch niet gedaen, Hy moest op 't lijdens padt noch verder gaen, Laet ons, sprack hy, (tot haer met slaep beladen)

Nu gaen, want, hy Die my verraden Sal, die is naby.

6. Sijn Reden was noch niet gedaen, Of Iudas quam met een seer groote schaare,

Als tegen een der Moordenaaren,

Met stock en zwaerdt, om het te grijpen aen,

(7)

Daer wierdt dees Iesus vol Goetheydt, Gelijck een Schaep ter slachtingh heen geleydt, Tot binnen in des Hoogen-Priesters Zaale,

Alwaer hy tot Verscheyden maalen, Grouw'lijck is bespot.

7. In 't Richthuys sprack men 't vonnis uyt;

Dat hy aen 't Kruys moest werden opgehangen, O vonnis al te fel en strange!

Voor dien, uyt wien noyt iets dan 't goede spruyt.

Aldus is hy van haer gewondt, En dat niet anders als om onse sond',

Wie werdt dan niet tot weder-liefd' bewoogen?

Wanneer hy siet, Het groot meedoogen, Ons van Godt geschiedt.

8. Uw' wonden neem ick tot toevlucht, Gelijck een Duyf de Steenrots, voor't vervolgen

Des wreeden Havicks, die verbolgen Geduurigh haer najaeght. Tot u ick sucht,

Voor satans macht, beschermt doch mijn, Laet uwe wonden my een toevlucht zijn!

Geef dat ick mijnen vyandt mach beginnen, Door hulp van dy,

Te overwinnen, Heere help doch my!

J.J.K.

Op de Liefde Godts tot den Mensch. Toegepast op de Woorden, 1.

Johannes 3, vers 1. 2, 3. Siet hoedanige Liefde heeft ons de Vader gegeven, &c.

Stemme: Psalm 100. of, Onse Vader in &c.

1. O! Die Godts liefde recht beseft;

Die 't eeuwigh Ziels-geluck betreft:

(8)

Door 't mildt geschoncken Hemels Lam, Dat door zijn doodt, ons' doodt wegh nam.

2. Siet aen wat liefde Godt ons geeft, Waer door men weer als eeuwigh leeft, Door 't dier verworven Jesus Bloedt:

Wat 's dat een stroom van liefdens vloedt?

3. Hoe springht dien ader 's levens bron?

Wiens schijnsel klaerder dan de Zon Verlicht, dien eeuw'ge duysternis:

Verbreeckt dien helse slavernis.

4. Verbint, geneest, maeckt heel den wondt, Gequetst, door lust des vleesches sondt:

Van Adam in den Hof begaen.

Door Christus weer aen 't Kruys voldaen.

5. O dat volmaeckte Offer-beeldt!

Uyt 's Vaders liefde voort geteelt!

Verlaet sijn Throon en Heerlijckheydt, Geeft ons dat heyl ter Zaligheydt.

6. Hier door tot Kind'ren Godts genaemt, 't Geen voor de Wereldt niet betaemt.

Door dien sy met te recht erkent, Dat Godt haer die volmaecktheydt sendt.

7. Wy, door 't geloof dan dus genoemt, Hier wordt iets anders hooghs geroemt:

Wat deel een recht Kindt Godts verwacht, Als hem 't volmaeckt wordt aengebracht.

8. Hier wordt geen schijn, maer sijn gemelt, En een gelijcke staet gestelt:

Als Godt te sien gelijck hy is, In d' heerelijckste gestaltenis.

9. Een beter sien sal 't zijn, als 't was Op Thabor, by dien Elias,

Daer Petrus riep: 't is hier goedt zijn.

Verselt met Jesus glans en schijn.

10. Schoon Paulus door verruckte geest In vreught, ten Hemel is geweest.

't Is stuck-werck, by 't verwachte sien:

Dat dan volmaeckt'lijck sal geschien.

(9)

11. Wanneer 't gesicht in d' eeuwigheydt:

In 't Hemels wesen wordt geleydt.

By 't Lam, in 't licht en schoonste schoon Te sweven, voor Godts heyl'gen Throon.

12. Te sien Gods klaerheyt wesentlijck, En Jesus in sijn Koninckrijck.

Dan is het stuck-werck heel vergaen, Door dien het wesen wordt ontfaen.

13. Voor 't laetst den Text te kennen geeft:

Die dese hoope in het heeft, (Een plicht vereyscht tot dit genot,) Hem reynight, na 't voorbeelt van Godt.

14. Het moet al reyn, en suyver zijn.

In 't wesen heyligh, en geen schijn:

Dit tot het Kindtschap Godts behoort, Want die gaen recht door d' Enge Poort.

Soeckt na 't Best.

[Wie sich met Jesus wil versellen]

Wie Jesus door het Kruys omvanght:

Meer schats als hy begrijpt, ontfanght.

Stemme: Sal ick noch langh in heete tranen. Of, Leert my, ô Heer, uw' wegen kennen.

1. WIe sich met Jesus wil versellen In vriendelijcke maetschappy, Moet 's levens wandel soo aenstellen:

Dat Jesus dien gevalligh zy.

Door het soet en suur, Tegens natuur, Moet hy sich laten leyden, of 't schoon smert:

Eer iemandt Iesus lief Discipel werdt.

2. Die Iesus boesem-vriendt wil blijven;

En altijdt in zijn gracy staen.

Moet heylighlijck, in al 't bedrijven Zijn ziel-oogh steedts op Iesus slaen.

En volgen hem, Staegh op sijn stem,

(10)

Op zijn geheylight salighmaeckent woordt, Als Iesus Dienaers billick toebehoort.

3. Roept Iesus ooyt: komt uyt den Scheepe, Verlaet nu Vader en Vis-net;

Of werdt men scherper aen gegreepen:

Van Tol of Geldt-vanghst af geset.

Soo moet men mee, Door Zandt en Zee,

Door weeghjes, schoon mer nauw'lijcks door kan sien.

Wat Iesus wil, sal 't wel zijn, moet geschien.

4. Om allerswack geloof te stercken, Toont Iesus veeltijdts groote macht;

Door veel miraeckeleuse wercken, Op Zee te wand'len in der nacht,

Of door Visvanghst, Naer groot verlanghst, Soo veel te vangen; als licht nooyt meer beurt:

Dat door de veelheydt, net en herten scheurt.

5. Dan lockt hy elck door Hemels Leeringh, Daer hy 'er veel al zaaligh prijst,

Zielroerlijck Preeckt: tot ziels bekeeringh;

Of meenigh duysent Menschen spijst,

Met weynigh Broodt, noch veel meer noodt Op twaelf korven brocken, 't zy hoe kleyn.

Waer doorder meer als doen gespijst moest zijn.

6. Dan gaet hy grondigh onderwijsen:

Wat zijn Discip'len zijn verplicht.

Om haer 't volmaeckt zijn aen te prijsen, Dat sy (door haer klaer Hemels licht) Het krom geslacht, Dat altijdt tracht, Te wand'len in de dicke duysternis, SOud' redden van haer ziels verdoemenis.

7. Dan sprack hy door gelijckenissen:

Van Hemel-rijck, van Peerel-schat.

Op dat sy meerder souden Vissen:

Naer 't veel meer waerdiger als dat, Dat Iesus noemd: Hoe hoogh beroemd, Hoe sterck gelieft, gesocht, soo is 't doch slijck, By 't eeuwigh heerlijck Hemels Koninckrijck.

8. Naer seer veel groote wonderdaaden, Leyd' Iesus zijn Discip'len voort,

(11)

Tot heerlijckheydt, in hooger graaden, Die hem doen volghde als 't behoort.

Naer Thabor toe, Wie werdt ooyt moe Te dencken, wat of daer wel is geschiedt, Daer men op d'Aerd' dien kleynen Hemel siet?

9. O Hemels droppelen, en straalen!

O Ziels verquicklijck' Hemels Wijn!

Wie sal die heerlijckheydt afmaalen:

Als Iesus zonne-klaer aenschijn, Daer Moyses was, en Helias,

En Petrus: met meer selschap wierdt vertoont, Hoe d' Opper-heer zijn boesem-vrienden loont.

10. Maer o! 't blijft hier niet altijdt Somer, De Son niet altijdt even klaer:

Al wordt den Mensch hoe langhs hoe vromer, Soo volght hem 't Kruys doch echter naer.

Het goudt moet hier, Eerst in 't proef-vier, Eer het recht glansigh is, en luyster heeft.

Soo werckt de Heer met dien hy 't Hemels geeft.

11. Doch om hier waerdigh toe te werden, Vereyst eerst wichtigh werck gedaen, In lijden, strijden, te volherden;

Sich selfs versaeckingh door te gaen:

De Heyl-geboon, Van Godes Soon, De Liefde-plichten die ons Iesus hiet, Soo te volbrengen als hy die gebiet.

12. De Druyf moet eerst de pers passeeren, Eer desselfs Most het hert verheught:

Soo moet een Christen 't Lijden leeren, Eer dat hem volght des Hemels vreught.

Op 't Hemel-spoor, Gaet Iesus voor Beladen met het alderswaerste Kruys, De goude sleutel van het Hemels Huys.

13. O Heylrijck middel aller vroomen!

Waer door sy zijn tot Godt geraeckt.

Wie noch wil in den Hemel komen,

Draegh sorgh dat hy 't Heyl-kruys nooyt wraeckt.

Want sonder Kruys, Komt daer geen t'Huys.

(12)

Ia 't Kruys Christi is noch die goude Leer:

Waer langhs men op klimt tot den Opper-Heer.

14. In 't Kruys-school laet sich Iesus vinden, Met ons te worst'len in 't Gebedt.

O aller Heylant! ziels beminden, Ghy sweeft daer, soo men 't wel belet.

Ia d' Engel-schaer, Onthoudt sich daer, Schoon of mer haer soo klaer niet sien en kan, Soo zijnser echter altijdt om en an.

15. Dies heeft het Iesus strickt bevoolen, Aen al wie hem recht volgen sal,

Dat die in 't Kruys of Lijdens-schoolen Sich naerstigh oeff'nen moet, voor al In druck en strijdt, Sijns levens tijdt:

Want die met Iesus hier Kruys draagen moet.

Die vindt in 't Kruys wel 't naeste Hemels soet:

16. Soo aen Stephanus is gebleecken, Die selfs de Hemel open sagh.

Oock aen veel hondert duysent Leecken Van Iesus, daer zijn Kruys op lagh.

Selfs op die stont, Wiert haer gegont Veel Hemels vreughde-straalen in 't gemoet.

O heylrijck Kruys! dat sulck miraeckel doet.

17. Soo werckt de Heer om 't herts Geloove Te stercken, o die 't vatten kon!

En't ziel-oogh staegh naer 't bovenst' boven Liet sweven, ver boven de Son.

Op dat wanneer Hy, immermeer,

Met Iesus onder 't Kruys most gaen, gedruckt, Dat dan de Ziel in 't Hemels wierdt verruckt.

18. Om daer met Paulus te beschouwen Dat alderschoonste Hemel schoon;

Om staegh door 't seecker herts vertrouwen Te doelen, naer des levens Kroon,

Daer al 't volmaeckt, Aen een geschaeckt, De Kroon, de Throon, en 't eeuwigh Ziels-jolijt, Dat duuren sal in alle Eeuwigheydt.

19. O Heyl-standt! van veel hooger waerde

(13)

Als 't Aerts vernuft begrijpen kan.

Al 't heerlijckst' van de gantsche Aerde Is daer maer enckel schaduw' van.

't Goudt, dreck en slijck: By 't Hemelrijck.

Eens Konincks standt, maer lout're slaaverny:

By 't Kindtschap Godts, en 's Hemels Meelody.

20. ô Iesus wilt ons Ziel bekroonen!

Maeck ons doch onvergeet'lijck wijs:

Dat ghy graegh in ons hert wilt woonen O Allervroomen Paradijs!

Waer Iesus is, Daer is gewis,

Ten minst' een kleynen Hemel op der Aerd'.

Die 't leet versacht, en duysendt vreughde baerd.

EMANUEL Altijdt.

De Ziele, beschouwende de volheydt in Jesus, is ten hooghste daer op verlieft.

Stemme: Blijdtschap van mijn vlied. Of, Sooder iemandt vraeght, &c.

1. JEsus, waerde Heer!

Soud' ick u niet minnen?

Ia vast meer en meer Drucken in mijn sinnen?

Soud' ick u, mijn schat, Niet altijdt aenkleven?

Daer ghy 't al bevat, Wat my dient ten leven.

Ghy, als 't waertste pandt, Van Godts lieve handt,

Zijt voor my geschoncken Heer Doen ick in de sond'

Buyten uw Verbondt

Lach, heel diep versoncken neer.

O uw' Offerhande,

(14)

Doet mijn innighst branden, Settet alls in de vlam:

't Doet mijn herte trecken, En tot u opwecken, O mijn Iesus! lieve Lam,

2. Ghy zijt overschoon, Ia de schoonst' van alle;

Godts beminde Soon.

Heel vry van misvalle, Ghy zijt deughdigh, wijs, Rijck van alle schatten, Waerdigh alle prijs, Goedt, niet om te vatten, Vol begeerlijckheydt, Vol van heerlijckheydt.

Priester, Koninck, en Propheet, Oorsprongh van al 't goedt:

Troost voor 't swack gemoedt, Die 't oock alles kent en weet.

Van wien alle stroomen Vloeyen, en af komen, Ia van wien het alles quam.

't Welck my doet opwecken, En mijn herte trecken Tot u, o mijn lieve Lam!

3. Ghy mijn Bruydegom, Voorspraeck, by den Vader In het Heylighdom, Ey kom nu wat nader.

O mijn hooghste lust!

Laet mijn Ziel na desen Van u zijn gekust, En heel zijn genesen.

Heylight ghyse meer en meer, Alderliefste Heer!

Maeckse voortaen soo bequaem, Datse voort en voort,

Altijdt, soo 't behoort

(15)

Leeft, tot eere van uw' naem.

O mijn Uytverkoore!

Wilt mijn bee verhooren, O ghy, scheut uyt Davids Stam!

Laet my noch eens spreecken, Hoor mijn innigh smeecken, O mijn Iesus lieve Lam!

4. Laet het eens geschien, Namaels in uw' Throone, Dat ick u mach sien, En dan by u woonen.

O mijn Bruydegom!

Laet my u dan Trouwen, In uw Heylighdom, Bruyloft met u houwen:

Maecken bly geschal, Met uw lief getal,

Met uw diergekochte schaer, Singen 't nieuwe Liedt, Vry van al 't verdriet, Uw' lof roemen voor en naer.

O dan mijn Beminde!

Laet my u soo vinde Och! dat dit my overquam!

Met wat liefde-voncken, Soud' ick u toeloncken?

O mijn Iesus lieve Lam!

Behoedt uw' Ziele.

Op 't Lijden Christi.

Door Kruys, in Huys.

Stemme: Als een Herder sijne Schapen, &c.

WIe schreydt niet, van groote vreughde, Die Iesus daer hangen siet?

(16)

Wie verheught sich niet, (vol jeughde) Die geret is uyt verdriet?

En verlost is uyt beswaren:

Uyt de duysternis in 't licht.

Wie en laet geen lof opvaren?

En voldoet alsoo zijn plicht.

Nu een Mensche uytverkooren;

Van veel Eeuwen langh voorseydt, Uyt Maria is gebooren;

En ons heeft den wegh bereydt:

Door zijn lijden, en zijn sterven Aen het Kruys: 't vervloeckte hout.

Om den Hemel te doen erven;

Aen elck die op hem betrouwt.

Siet op 't voorbeeldt, ons gegeven Door Iesus, volmaeckt Patroon Wilt met errenst hem na streven.

Om te krijgen 's levens Kroon.

Door Kruys, lijden, en versaecken;

Door een recht vernieuwt gemoedt:

Tracht ten Hemel in te raecken, By al 't opperst heylsaem goedt:

't Soet, dat Iesus eens sal schencken Na den grooten Oordeel-dagh, Om zijn Kinders milt te drencken, Wel hem, die dat eenmael sagh!

Als 't geheym sal openbaren, In Godts Konincklijcke Sael, Heer, laet ons dan mee vergaren, Tot uw eeuwigh Bruylofts-mael.

Den tijdt is kort.

t' Samen-spraeck tusschen Godt en Mensche: als noodigend' Bruydegom, en weygerende Bruydt.

Stemme: De thien Geboden: of, Staet op mijn Bruydt, &c.

Bruydegom.

(17)

Ick moet na die grond oorsaeck vragen, Wat of dogh dese saeck beduydt?

2. Daer ick soo langh, ja seer veel Iaren, Naer u soo ernstigh heb gevrijt:

Ia u gulhertigh ginck verklaren, Mijn hert en ziels genegentheydt.

3. Hoe dat ick in 't naer, eensaem Leven, Geen rust, noch lust: maer onlust vondt.

Waer door ick sterck wierdt aengedreven Te soecken, of ick t' een'ger stondt

4. Een weer-pertuur sou mogen vinden, Die haer met my in Echt en Trouw, Soo onverbreeck'lijck wou verbinden:

Als ick met haer wel willen souw.

5. Maer och! nu alles scheen gevonden:

Een tweede ziel, een Bruydt, een Vrouw, Ia, nu wy Echt'lijck zijn verbonden:

Nu krijght mijn Bruyt, mijn Vrouw, berouw.

6. Ia, nu 't gemest al is geslagen;

En nu de Bruyloft is bereydt, Nu schijnt het haer niet te behagen;

Nu toont sy onvernoeg'lijckheydt.

7. Dies moet ick schier van droefheydt sterven:

Naer dien sy haer voor mijn versteeckt, Sy wil, en ick moet, eensaem swerven.

Waer door sy mijn weeck hert schier breeckt.

8. Dies bid ick, komt my weer te vooren, ô Bruydt! en opent hert, en mondt,

Ick moet u weyger-reden hooren, Of die op reden zijn gegrondt.

Bruydt.

9. Ach! ach! de noot breeckt wil en wetten, Natuur, gaet veeltijdts boven leer,

Die veeltijdts plicht en deught beletten, Die maeckt dat ick van u begeer:

10. Of ick doch magh voldoen met swijgen;

En leven in mijn eensaemheydt:

Ia of ick mocht een Scheyt-brief krijgen, Ick schrick voor u, o Majesteyt!

(18)

Bruydegom.

11. O liefste Bruydt! wat mooght ghy wenschen?

Verschrickt ghy voor het salighst lodt?

Is d'eensaemheyt niet goet voor Menschen:

Soo is 't rampsalighst sonder Godt.

12. Ghy meught my immers niet verlaten, Die openbaerlijck zijn getrouwdt.

Wie 't Houwlijck breeckt, dien blijft Godt haten, Om dat die zijn verbondt niet houdt.

13. Hebt ghy mijn eenigh quaedt sien plegen?

Of eenigh feyl aen mijn gehadt?

Of zijt ghy ergens in verlegen?

Soo bid ick u, dogh, toont my dat.

Bruydt.

14. Ick ben niet waert, met u te spreecken;

Mijn oogen voor u op te slaen:

Veel minder, kan ick qua gebreecken Van u met waerheydt wijsen aen.

15. De oorsaeck van mijn anghst en smerte, Die is niet een, maer veelderley:

Daer leydt my als een pack op 't herte, Waer van ick noyt kan werde vry.

16. 't Gemoet beswaert sich boven maten, Ick blijf altijdt in swaren strijdt,

Mijn plichten kom ick naer te laten, Ick twijffel aen mijn zaligheydt.

17. 't Geloof is swack, ja schier verstorven, De hoop is t'eenemael als doodt;

Ick ben door sonden gansch verdorven, Want die zijn onuytspreeck'lijck groot.

Bruydegom.

18. Uw' hoopeloosheydt, doet mijn hoopen.

Uw' sucht, uw' strijdt, maeckt klaer bekent:

(Schoon u, de tijdt wat schijnt t'ontloopen) Dat ghy niet sorgeloos en bent.

19. Uw' worstelingh, uw' wil, uw' pogen, Gans zonneklaer te kennen geeft,

Schoon ghy wat kleyn schijnt van vermogen, Geensins niet doodt zijt, maer noch leeft.

(19)

20. Och! och! hoe wens'lijck waer't, dat veelen U in dien strijdt oock volghde naer,

Die nu dickmaels in geenen deelen, Noch lijdt, noch strijdt, werden gewaer.

21. En daerom dienter meer verklaringh Van u te komen aen den dagh;

Meer kracht van reden tot beswaringh, Eer ick u recht beklagen magh.

Bruydt.

22. Och! dorst ick maer, mijn reden stellen?

Waer in die zijn gelegen al.

Ick souder haest seer veel op tellen, Een groot register in getal.

23. Soo uyt mijn, als uw' sware reden, Die ghy doet, mijn Bloedt-Bruydegom.

Waer door ick niet voor u durf treden, Ick schaem my, dat ick u soo nom.

Bruydegom.

24. Ey! ey! mijn Bruydt bedwingh u tonge, Weeght, en bedenckt u woorden recht.

Wat heeft u daer toe aengedrongen, Om dat te seggen, dat ghy seght?

25 Wat reden zijnder om te schroomen?

En u te schamen voor mijn naem?

O 't zijn van u maer swaer droomen!

Ia puer verciersels o onbequaem.

Bruydt,

26. Nu ick mijn stant ga overwegen;

En insie wat ick heb gedaen, Nu werdt ick hertelijck verlegen:

Mijn ziel komt anghst en beven aen.

27. Want, siet, ick vuyl katijf der sonden, Heb my verbonden aen een Man:

En heb my dwaes'lijck onderwonden, Het geen ick niet volbrenghen kan.

Bruydegom.

28. Wilt doch soo haestigh niet uytvaren, Ghy loopt het spoor der waerheydt mis:

Ick wil mijn Huysvrouw nooyt beswaren, Met iets dat haer onmoog'lijck is.

29. Ick wil 't gekroockte riedt niet breecken;

(20)

Noch 't roockent vlas niet blusschen uyt:

Maer tot behulp, mijn handt uytsteecken, Als ick maer hoor mijn Bruydts geluyt.

30. Gelijck ick openbaer, veel toone Voor u, en allemans gesicht:

Dat ick het swacke wil verschoone;

Mijn jock is soet, mijn last is licht.

31. Mijn Goetheyt, soud 't niet konnen lijden;

Mijn Liefde, soud 't niet mogen sien.

't Souw tegens mijn nature strijden:

Onmoog'lijck heeden te gebien.

Bruydt.

32. Hoe Bruydegom! zijn dan u woorden Van tweederley natuur en kracht?

Dat ick noch onlanghs van u hoorde, Dat leyt noch vers in mijn gedacht.

33. Hoe ghy het oordeel komt te drijgen:

Ia selfs op yder onnut woordt.

Wie sal geen schrick der zielen krijgen, Die het met aendacht leest of hoort!

34. U Booden komen my wel nooden Ter Bruyloft, als met bly geschal.

Ghy noemd het 't Feest der soeter Brooden:

Maer ach! de saus is Eeck en Gal.

35. Want, wie onwaerdigh komt te eten, Die eet en drinckt het oordeel in.

Dat kan ick nimmermeer vergeten, Maer 't leydt my altijdt in den sin.

36. Dit, doet my voor u tafel schricken;

En vreesen, of ick onverhoedt

Mijn ziele licht'lijck mocht verstricken;

En schuldigh maecken, aen u bloedt.

37. Dies wil ick liever my verbergen;

Ia mijn onthouden, van u dis;

Als dat ick u soud mogen tergen;

Of eeten mijn verdoemenis.

Bruydegom.

38. O teer gemoedt! o dwaes'lijck oordeel!

Die 't nuttighst eynde niet verstaet:

(21)

Maer selfs u aldergrootst, ziels-voordeel, Versmaet ghy, boven 't quaetste quaedt.

39. Och! och! de alderswaerste dingen Die weeght ghy licht, de lichte swaer, Ghy schrickt, en vliedt voor zegeningen:

Ghy loopt met vreught in ziels-gevaer.

40. Ick soeck u maer te onderwijsen, Dat ghy met aendacht eeten moet, Dat dan de geest en kracht der spijse, Eerst recht terdeegh de zielen voedt.

41. Ick soeck uw' ziele te verquicken, Door 't geestelijck nutten van de spijs:

Maer ghy schijnt anghst'lijck te verschricken, Voor 't Godlijck, heylsaem onderwijs.

Bruydt.

42. Soo ester voor een sterf'lijck Koninck Tweemael in onmacht nederviel:

Hoe soud ick dan, voor u vertooningh Niet schricken, in mijn teere ziel!

43. Ghy zijt de schoonste aller schoonen:

En ick ben van de vuylsten aerdt.

Ghy draeght de Kroone aller Kroone, Daerom ben ick voor u vervaert.

44. Uw' oordeelen, uw heyligh wesen, 't Herdencken van mijn eygen standt, Doen my verschricken, en seer vreesen.

En dat is oock geen wonder, want, 45. Al die niet recht zijn wederbooren, De sulcke die veroordeelt ghy:

Die moeten eeuwigh gaen verlooren, Wee dan de Wereldt, en wee my!

Bruydegom.

46. Wel hoe mijn Bruydt, waer wilt ghy heene?

Dat ghy my voor soo hart belijdt, Ghy schemer-ooght, en siet alleene Op 't punt van mijn rechtvaerdigheydt.

47. Mijn grondeloose goedigheden, Die siet ghy bott'lijck over 't hooft.

Mijn liefde, trouw, gena en vreede,

(22)

Daer schijnt dat ghy niet aen gelooft.

48. Soo ick op 't quaet geen straf en dreyghde, Soo wierdt het quaedt doen, noyt belet,

Ia elck soud' daer zijn hert toe neyge:

Meer doen, als mijn Gebodt en Wet.

49. Dat ick mijn Wet soo nau bepaale, Is, dat ghy noyt van 't heylsaem goedt, Niet, sorgeloos'lijck af soud' dwalen:

Dat ghy met ernst betrachten moet.

50. Is 't billijck, dat een Soon sijn Vader, Een Knecht, sijn Heere vreest en eert?

Soo is 't voor 't Schepsel, noch veel nader Te doen, al wat zijn Godt begeert.

51. Dus, laet u van de wijsheydt raden, Doet altijdt liefst, dat Godt gebiet.

Vliet, in sijn armen der genade;

Hoed u voor eeuwigh ziels verdriet.

Bruydt.

52. De geest is wel gewilligh Heere!

Maer, 't Vleesch is swack tot noodigh werck:

Doch, om mijn van u Wet te keeren, Soo schijnt het onverwinn'lijck sterck.

53. Ick sta gepranght, wat sal ick kiesen?

In saecken soo beswarelijck.

Soeck ick mijn selfs, 'k moet Godt verliesen.

O schrick! dat 's te gevarelijck.

54. Hoe sal ick veylighst tot u komen:

Voor wien de Eng'len staen bevreest?

Ia selfs de aldervroomste vromen, Die zijn voor u bevreest geweest.

55. Ick ben met Abram, As, en Aerde;

Ick ben met Jacob, al te snoodt, Om soo in Konincklijcke waerde Met u te zijn een Disgenoodt.

Bruydegom.

56. Wat practiseert ghy al uytvluchten;

En veel verschoonsels, tot u saeck?

Soo ghy niet walght van 's Hemels vruchten, Soo komt, en proeft haer soete smaeck.

57. Dat zijn mijn alderwaertste gasten:

(23)

Die schaem-root komen aen den Dis, En niet lichtvaerdigh toe en tsten Daer sulck een reyn geselschap is.

58. O lieve Bruydt! mijn Uytverkooren, Laet u bewegen, komt tot mijn,

O weygert niet! of ghy moet hooren:

Mijn vonnis recht voor groot en kleyn.

59. Die weygeren, en excuseeren Met my te houden Avondtmael, Die sullen naermaels oock ontbeeren De sit-plaets, in des Hemels Zael.

60. En sit dan, aen mijn Tafel neder, Eet van mijn Broodt, drinckt van mijn Wijn, Soo sal ick naermaels met u weder

Eeuwigh volmaeckt'lijck vrolijck zijn.

61. Die haer met reynder witte zijde;

Met kleed'ren der gerechtigheydt, Inwendigh naer den geest bereyden, Die zijn dan waer'lijck wel bereydt.

62. Die sullen eeuwigh jubileeren Met d' Eng'len, in Godts Koninckrijck, Daer 't Haleluja looft de Heere Sal wesen, eeuwigh Godt gelijck.

EMANUEL Altijdt.

De suchtende Bruydt, haer toevlucht nemende, tot haren beminde Bruydegom Iesus.

Stemme: Al wat men hier in dese Wereldt siet: of, Nu treurt mijn Ziel, &c.

1. MYn soete Jesus! lieve waerde Heer, Ey hoor na 't suchten van u Schaepje teer, ô Bruydegom! u liefd' mijn herte raeckt, Dies mijne ziel eerbiedigh tot u naeckt.

2. Heer! mach ick wesen u beminde Bruydt?

Soo wil 'k mijn herte voor u storte uyt:

Ick sucht en ween en swerf in dees' Woestijn Om dat ick graegh oock woud' behoude zijn.

(24)

3. Ick denck wel Heer! als ick u hulp verloor, Ick quammer immers niet behoude door, Soo ghy my niet versterckte met u geest, Soo was het langh al met my uyt geweest.

4. Want mijn vyanden zijn te machtigh veel, Die my verhind'ren om dat beste deel

Te soecken, Heer! gelijck Maria dee, Ey sta my by! dit is mijn ziele bee.

5. Ick woud' wel graegh wat veel by vroome zijn, Maer 't schijnt dat dit niet wesen mach met mijn, Als somtijdts wat maer niet soo langh ick woud, Heer dat ick u maer steedts by my behoud'!

6. Och Heer! ghy weet ick wordt somtijdts belet, Als ick onweerdigh, voor u mijn Gebedt

Uytstorten wil, als 'k voor u nederkniel, Om u de noodt te seggen van mijn ziel.

7. Och 't schijnt ick ben alhier in 't worstel-perck!

Doch 'k wil niet klagen over 't sware werck, Het valt my licht, als ghy maer in 't gemoet My ondersteunt en steets genade doet.

8. Het mach alhier wat op en neder gaen, Als maer mijn ziel mach in u gunste staen, Soo is 't geen noot, hoe meer en herder strijdt, Hoe meerder winst en vreughde na dees tijdt.

9. Ick weet hier is de plaets van ruste niet, Dan sulcke die alleen in Godt geschiedt.

De Wereldt is een Doolhof voor 't gemoedt, Die menigh Mensch verstickt en hinder doet.

10. En evenwel ick bender by en in.

d'Een soeckt vermaeck, een ander soeckt gewin.

Maer 't geen ick soeck, en daer ick meest na haeck, Is, hoe ick best daer saligh uyt geraeck.

11. Doch is 't u wil, dat ick hier noch wat swerf?

Dit 's al mijn bee dat ick uw' gunst verwerf, In soet, in suur, in leven, en in doodt, Och lieve Heer! my noyt van u verstoot.

12. Hoe wel dat ghy hier toe wel reden hadt, Want ick soo dickwils weeck van 't rechte padt,

(25)

Dit is my leet, o Heer my hulpe doet!

Dat ick voortaen recht leve uyt 't gemoedt.

13. Versterckt, en oock vertroost my met uw geest, Op dat ick leef als eender die u vreest,

Laet Vaer, noch Moer, noch Broer, noch Suster mijn, Noyt liever doch dan u mijn Heere zijn.

14. Want, soo wie iemandt meer als u bemindt, Die is onwaerdigh om te zijn u Kindt,

Dies ghy, o Heer! sult zijn de liefste mijn.

Och laet ick oock u lieve liefste zijn!

15. Geeft my uw' Liefd' en Trouw, tot onderpandt, En brengh my haest by u in 't Vaderlandt,

Niet uyt verdienst, maer door uw' dierbaer Bloedt, Daer men alleen door zaligh worden moet.

Altijdt aendachtigh.

Lijdens Troost.

Toon: Psalm 103. Mijn Ziele wilt.

1. LEert door 't Geloof te leven, in al 't lijden.

Hoe 't Godt oyt schickt, u hert'lijck te verblijden, Als die wel weten, ja verseeckert zijn,

Dat Kruys, en Lijden, onder Godts gehengen, Veel meer ziels-heyl en zegen toe kan brengen.

Als al des Wereldts Rijcken waerdigh zijn.

2. Indien wy d' oogen slaen op alle vroomen, Waer door sy zijn tot hooger heyl gekomen, Soo vindt men klaer, dat sulcks verkregen is Door Kruys, en Lijden, ja door 't hoog beproeven.

Dies schijnt ons 't Kruys nootsaeck'lijck te behoeven, Want buyten 't kruys-spoor loopt men d'heyl-bron mis.

3. Siet Abraham, dien waerden vriendt van Gode, Hoe was hy als omcingelt in veel noden?

Gepranght, beproeft in sulck een hoogen graet:

Maer hy geloof, hy hoopt, als buyten hoope, Dies komt hem, Godt, in sijnen strijdt toe loope, En helpt hem uyt, en blijft zijn toeverlaet.

(26)

4. Bemerckt men voorts, de sware tobbelingen, Van al Godts Uytverkoore Lievelingen:

't Waer' lijders, strijders, ja kruysdragers al, Die swemmend' door veel diepe lijdens stroomen, Noch eynd'lijck zijn aen 't heylrijck Landt gekoomen, Daer eeuwigh rust naer lust beklijven sal.

5. En boven al siet aen Godts lieven Soone!

't Grootst lijdens-baecken dat men oyt kan toonen, Die sonder schuldt, het meest geleden heeft:

Om ons, van schuldt en straffe te verschoonen.

Dies draeght hy nu de waerste Kroon der Kroonen, Die Godt met recht een sulcker helden geeft.

6. 't Kruys mach dan wel een Hemels heylbron heete:

Want waerlijck, waer 't dat wy recht koste weete, Wat vrucht, en nut het aen de zielen doet.

Het sou ons als een Iacobs Leer verstrecken, Om 't hert van al 't Aertsch, Hemelwaerts te trecken;

Ia Godt by ons doen woonen, in 't gemoedt.

7. 't Sou dan soo schuw, als nu niet zijn bevonden.

Want daer men sonder 't Kruys versmoort in sonden, Daer maeckt het heyligh Kruys, ons schoon en reyn.

Gelijck als 't vuur, het gout zijn glans moet geve:

Soo krijgen wy, Wel onder 't Kruys te leven, Een held're Sonne-glans, voor Godts aenschijn.

8. In 't Kruys, is dan soo grooten heyl gelegen, Dat Godt de Heer hem altijdt laet bewegen, In 't selschap sijns Kruysdragers mee te gaen:

Tot scherm, en schildt, in vuur en waters-nooden, Daer hy dan toont, te zijn een Godt der Gooden, Daer 't al wat leeft, voor beeft en stil moet staen.

9. En echter hoeft den vroomen noyt te vreesen.

Terwijl hy nergens sonder Godt kan wesen, Soo rust Geloof, en Hoop, op fondament.

Daer 't lijden aenwast, in de hooghste graden, Daer wassen oock Godts wond'ren, in genaden:

Die heylrijck maecken in Godt sonder endt.

10. Wie sal dan weyg'ren Christi Kruys te dragen?

En dragende doen morren, of hardt klagen?

(27)

Als of het streckten ter rampsaligheydt.

O dat sou 't Kruys verdubb'len, en verswaren.

Die 't willigh dragen, als veel Martelaren, Dien werdt de Kroon des Levens toegeseydt.

11. Indien meest elck soo rijck halst na die dingen, Die waerlijck veel 't rampsaligh eyndt toebrengen;

Als rijckdom, vleeschlust, en gewaende eer.

Daer elck by na, onlijd'lijck om wil lijden, Ia onvermoeyt selfs tot de doodt toe strijden;

Daer 't al met haer moet dalen Helwaerts neer.

12. Noyt recht beseffen sy haer dwaes begeeren:

Die vleeschlust, boven Christi Kruys waerdeeren, Sijn met Esau berooft, van 't recht verstandt:

Die 't Moes-gerecht tot lijfs vermaeck verkiesen, Voor 't weynigh Aertsch, den zegen Godts verliesen.

Dat waerdigh deel van 't eeuwigh Vaderlandt.

13. Ach! of al 't grootste gros der Wereldlingen, 't Gewicht des saecks soo diep in 't hert ontfingen!

Dat elck verstand'lijck acht gaf, op de saeck Van 't eeuwigh wel of 't eeuwigh qualijck varen.

Dat sou in veel een ander wesen baren, Om meer te snacken na 't volmaeckt vermaeck.

14. Naer 't eeuwigh, en oneyndigh jubileeren:

Met Godt, en alle Eng'len te verkeeren In 't opper Heyl-koor, van Godts Koninckrijck.

Wat schaet het dan, of wy 't Aertsch heyl ontbeeren, Ia of men hier door 't Lijden most verteeren, Als wy verheerlijckt, Godt, werden gelijck?

15. Ter plaetsen daer die Heyl-bron sal ontspringen, Tot ziels verquickingh aller Hemelingen,

Die hier haer Lijden hebben afgeleen Die hier hebben gesucht, geweent, gebeeden, Geworstelt, om in 't saligh Landt vol Vreede Te komen, en met Godt te werden een.

16. Saligh, volmaeckt, het aenschijn Godts t' aenschouwen!

Eeuwigh met alle vroomen Bruyloft houwen, Eeuwigh gekroont te zijn, tot Christi Bruydt:

(28)

Eeuwigh volmaeckt, in d' hoogste graedt gepresen;

Vereenight met het Wesen aller Wesen,

Geen sterf'lijck Mensch kan dat heyl spreecken uyt.

EMANUEL Altijdt.

Over Philip. 3. Vers 20. Onse wandel is in den Hemel.

Stemme: Wanneer het herdt nu klaer.

1. O Paulus! wie kan toch de staet van u doorgronden?

Uw' woorden die zijn vreemt, voor 't dierelijck verstandt.

Keunt ghy twee wegen vlugh betreen, op eender stonden?

Ghy woont immers op d'Aerdt, en leeft in 't vreemde Landt!

Dat is wat groots van uw geroemt, Dees' spreeck-wijs werdt selden gehoort.

Laet ons eens hooren hoe ghy 't noemt, Of zijt ghy d'Hemel in geboort,

Om voor: Godts Soon: en Throon: ten toon: u staegh te stellen?

En by: de ry: der Engelen u te versellen?

2. Wie baende u de wegh, en uw' Mede-dienaaren?

Wie gaf u vleugelen? en wie ontsloot Godts Rijck?

Of wierdt ghy dan ontmenscht, om 't heyl Godts na te waaren?

Wel wie trock u soo hoogh? ey geeft ons klare blijck!

Of is 't uw' ziel t' ontsterf'lijck deel, Dat inden hooghsten Hemel stijght?

En 't vleesch op d'Aerd? ja dit 's 't verscheel:

Dat yder na sijn oorspronck hijght.

Als 't vlijs: onwijs: sijn eys verkrijght; dat 's sijn vermaecke Hoe souw: hoe souw: hoe souw: de ziel, niet na Godt blaecke?

(29)

3. Maer och een stervelingh, hoe sal die dit afmalen?

't Moet heyligh zijn en reyn, eer 't hier bequaem toe is.

Elck' ademtoght, verselt met sucht na d' Oppersalen:

Dit brenght drie Hemelen, in ons gedachtenis:

De eerste Hemel-wolck en Lucht, Daer Vogels onder sweeven t' saem:

De tweede daer 't oogh dickmaels vlucht Daer d' leegers Sterren staen, met naem;

Daer Maen: en Son: al-om: niet stom t' elkens verrijsen.

Dit weckt, en treckt, een vroom gemoet, om Godt te prijsen.

4. Maer 't hooghst, is 't Paradijs, dat Godts drie eenigh Wesen Bewoont, daer 't Engeldom staegh sweeven voor sijn Throon;

't Bevel geswint voldoen, wiens dienst ten top geresen Is: in een volmaeckte heylige vreughdens toon.

Den Hemel dreunt van dese Ry:

Want hare dienst regeeren is.

Sy zijn doorvloeyt, en gloeyt seer bly Van 't afschijnsel des Lams. Gewis

Verwachten sy: dat by haer sal oock mede raecken:

't Getal haer's Broeders, 't welck de vreught sal grooter maecken.

5. Hier's dan uw' burgerschap, door Christus Bloedt verworven.

Let wat een groote liefd'! hy lost' ons van de Aerdt, En kocht ons Burger-recht. Daer voor is hy gestorven.

Die plaets heeft hy bereydt, door sijne Hemelvaert.

Dien schoonen diamanten Throon Voor eeuwigh toegewijt, o Schat!

Den Hemeling, hier na ter woon, En nu al tot een wandel-padt.

O wat: is dat: een schat: die 't vat, voor d' Hemellingen?

Denckt dan: wat Man: doch kan: hem van: vreughde bedwingen.

(30)

6. Daer men een Voorspraeck heeft, ten Hemel ingedrongen Die bidt voor sijn Dienaers, o heyligh, suyver een!

Wiens harde hert, wert niet tot lof en danck gedwongen?

Voor soo een erref-deel! 't Iuweel is ongemeen.

Wat is d' oorsaeck die Godt bewoogh Tot sulcken liefde sonder maet?

Die 't nietigh Schepsel steldt soo hoogh, En verklaert ons nevens sijn staet?

Wie magh: wie magh: wie magh: wie magh dit heyl verkonden?

Door liefd': door liefd': doorklieft: doorgrieft: lagh hy doorwonden.

7. Wel op aendachte ziel! aenschouwt dese Fonteyne.

Hier stroomt Water en Bloedt, tot uwer lafenis;

Melck, Mergh en Wijn, om niet, elcks ziel tot Medicijne.

Die maer sich selfs af staet, en leeft soo 't Gods wil is.

dragen om in haer gedacht:

Het bitter sterven van de Heer.

Dit laeft de ziel met nieuwt kracht, In al haer noot, dat sy Godt weer

Met liefd': met liefd': staegh volgen na: in al haer wegen.

Dus kroont: dus kroont: dus kroont: Godt haer weder met segen.

8. Yder spoet dan sich selfs, en soeck veel op te beuren:

Na 't Hemels wandel-pat, ja spoort vry yder aen Door 't bidden, weenen en suchten, dees Hemels deuren Wel nauw voor 't Vleesch en Bloedt: doch echter door te gaen.

Daer vindt m' een Leer wel Hemels hoogh, Door d'heyls-gedachten en 't antwoordt.

Dit werdt ontdeckt voor 't zielen oogh 't Welck 't heyligh voornemen brenght voort.

Dat goe beloften sendt tot Godt: met 's geestes veder.

Wat Seraphijnen kracht, dus bracht: ons gins en weder?

(31)

9. O! 't is een vonck van liefd' die van Godts Throon komt stralen.

Die heeft haer gans bedwelmt, ja 't is dien Magineet, Die de vroomen 't gemoedt in 't heyl schier doet verdwalen.

Dat men sich selfs, en al, voor die tijdt maer vergeet.

Ach! dat hen op dees Thabor, maer Een Tabernaeckel wierdt gebouwt!

Godts gunst verscheen haer daer soo klaer, 't Scheen alles louter in fijn goudt.

Maer 't werdt, het werdt, het werdt, haer haest ontnomen:

Als sy: als sy: als sy: maer by, haer selven komen.

10. O Heer! ons Vader, Godt, ey sterckt doch u Dienaren!

Die sonder uwe hulp, doch niet zijn, als maer stof.

Ey weckt, en treckt haer al! en wilt haer doch verklaren, In uw' waer Koninckrijck, daer m' eeuwigh roemt u lof.

Dit bid en wensch ick door uw' Soon.

Die ons dit heyl heeft toegebracht, Looft, looft, voor dit genaden loon Mijn ziel, die Godt, met alle kracht.

Singht lof: singht lof: singht lof; roemt Godt: tot aen u ende.

Dit's 't heyl, dit's 't heyl, dit's 't heyl, daer 'k mijn oogen heen wende.

Elck heeft garen sijn ooghwit, Maer die verwint het al besit.

Weghwijse, naer's Hemels Reyse:

Toon: Al wat men hier in dese Wereldt siet, &c. Of, Nu treurt mijn zien, &c.

1. WIe wilder mee, naer 't nieuw Ierusalem?

Die maeck sich ree, en preparere hem:

Om soo aenstonts, te geven sich op reys Naer 't Hemelrijck, dat eeuwigh Paradijs.

(32)

2. Die schoonste Stadt, die Godt selfs heeft gebouwt, Met Parel-poorten, straten van fijn goudt,

Soo overschoon, als een doorluchtigh glas O zaligh Mens! die daer eens Burger was.

3. Die Erfgenaem mocht wesen van dat Rijck;

En deelgenoot met d' Eng'len te gelijck:

Van't eeuwigh heyl, van 't opperst ziels-genot, Van 't wesentlijck vereenigen met Godt.

4. O hooghste trap der vreughde! gans volmaeckt, Welck heyls naerdencken, hert, en ziele raeckt.

O! dat men dat, eens wesentlijck mocht sien.

't Hert, sou van 't Aertsch, steets naer het Hemels vlien.

5. Maer al die Hemels Borgers willen zijn, Moet' eerst passeeren des Werelds Woestijn.

Dees Wildernis, der zielen Doolhof, quaedt, Daer 't seer gevaerlijck is, door 't valsch verraet.

6. Want meenigh duysent vyandt, woont daer in, Die stadigh locken, door haer valse min,

Door soet, en sacht, door schijn van heerlijckheydt.

En och! soo werdt de Mensch te licht verleydt.

7. Want de natuur die neyght sigh derwaert heen:

Naer 't sacht, en 't soet, naer 't hoogh, en 't ampt bekleen.

Schoon dat doodts-strick der zielen daer in leydt, 't Wort niet gelooft, voor men 't te laet beschreyt.

8. Den Hemel wijst wel klare wegen aen, Soo om te mijden, als om in te slaen, Maer d'eygen wil, die wil toch na haer sin, Al liep haer spoor soo vlack ter hellen in.

9. Schoon alle Leeraers, roepen overluydt:

Siet toe, siet toe, ey gaet niet sijdwaerts uyt!

De Wegh is breedt, de Poort is ruym en wijt, Die naer de Hel ter ziels verdoem'nis leyt.

10. Maer o! dat werdt van weynigh recht gehoort, Elck gaet meest in zijn eyge wegen voort.

Men merckt niet aen, wat ruym of engh beduyt.

Soo dwaelt elck meest, door zijn selfs vals besluyt.

11. De naeste Hemel-wegen loopt men mis:

(33)

Hoe wel elck roept, dat hy genegen is Om mee te gaen na 't eeuwigh Vaderlandt:

Maer men blijft staen, en treckt geen werck ter handt.

12. Om geestelijcke wapenen te smeen, Om door Geloof, en vierige Gebeen Tot Godt te gaen, om hulp en onderstandt, Of men soo mocht verkrijgen d' overhandt:

13. Van Satan, Wereldt, eygen Vleesch en Bloedt, 't Welck men bestrijden en verwinnen moet:

Dien Amaleck en Philistijn verslaen

Om 't Hemel-spoor doch veylig door te gaen.

14. 't Lichaem der sonden, moet gekruyst, gedoodt, De quade lusten, beyde kleyn en groot;

Het Wereldts-kleedt, de pracht en overdaedt Moet alles wegh, want Godt sulcks dood'lijck haet.

15. De weder-wraeck, de vleeschelijcke strijdt, De eygen-baet, de vuyle gierigheydt,

Moet alles eerst verhuysen uyt het hert:

Eer dat den Mensch, recht Hemels Borger werdt.

16. Elck proef dan scherp, en ondersoeck altijdt, Of hy oock vordert, of gevangen leydt:

Of zijn gemoedt, zijn hert, zijn ziel op Aerts, Of rust, met lust, of wandelt Hemelwaerts?

17. Des Hemels wegen, zijn bysonder smal, Waer aen men sonne-klaer bekennen sal, Of men afdwaelt, dan of men baetwaerts gaet, Wie 't spoor maer volght, soo 't afgebaeckent staet.

18. Dat 's recht te gaen door d'enge levens Poort, Het heyligh Pat: van ware weergeboort.

Daer dwaelt men niet, maer vordert ongemeen Naer 't Dorp vernoeght, en Jacobs Hemels Steen.

19. Om daer te rusten in de nare nacht, Op 't steene kussen, dat soo soet en sacht Den Pelgrom valt, die naer den Hemel rijst:

Dat men sulck hart, voor Lichaems sacht ver prijst.

20. Want, als men uyt dien soeten slaep ontwaeckt, En dat dien schoonen, lieven dagh genaeckt,

Waer in men siet die rechte Hemel Leer:

(34)

Soo kan men klimmen, tot den Opper-heer.

21. Door een werckdadigh herts-geloove goedt, Dat door de liefde graegh Godts wille doet Om dat men 't weet dat voor gehoorsaemheydt, Door Godts gena, den Hemel werdt bereydt.

22. O Hemels Pelgroms! wordt ghy moe of madt, Rust in Godts wil, denckt op die schoone Stadt Daer ghy heen gaet: is 't hier wat hart of bangh, O! 't quaetste quaet, blijft by 't Geloof niet langh.

23. Hongert u ziele? eet wat Hemels Broodt, Dorst u? drinckt Levens Water, in u noodt.

Wat Melck en Wijn, waer door ghy werdt versterckt, En 't heyl bereyckt, daer 't Hemels oogh op merckt.

24. Neemt dat gericht op al u wegen mee:

Dat meer voldoedt als 't Aerdtrijck en de Zee;

Dat den Armijt, en Pelgroms rijcker maeckt, Als een, die tot een 's Konincks Kroon geraeckt.

25. Dan is men al in 's Hemels Voor-portael;

En houd inwendigh, Geest'lijck Avondtmael.

Waerdoor en hert, en ziele soo verheught,

Dat het schier smelt, selfs in dees schaduw' vreught.

26. Maer o! hoe dan! als 't hert eens wesentlijck Met alle Vroomen, in Godts koninckrijck

Sal zijn, en sien, en smaecken sonder smert?

Als men volmaeckt met Godt vereenight werdt.

27. O alderhooghste, heerlijck Hemels hoogh!

Noch nooyt gesien van 't sterf'lijck Menschen oogh:

Noch nooyt volmaeckt ten vollen overdacht:

Wat heerlijck heyl, den Hemelingh verwacht.

EMANUEL Altijdt.

De Ziele gevoelende hare swackheydt, sucht tot den Heere om genade en kracht.

Op de Wijse: Van de 5 Psalm. Verhoort ô Godt, &c.

1. VErhoort o Godt! mijn woorden klachtigh!

Ey merck doch wel mijn suchten aen!