De singende swaens toe-gift boven den lof-sangh der heyligen bestaende in verscheyde geestelijcke liedekens

(1)

der heyligen bestaende in verscheyde geestelijcke liedekens

Willem de Swaen

bron

Willem de Swaen, De singende swaens toe-gift boven den lof-sangh der heyligen bestaende in verscheyde geestelijcke liedekens. Antwerpen, Guilliaem Lesteens 1655

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/swae006sing03_01/colofon.php

© 2013 dbnl

(2)

Des singende swaens toe-gift.

Pater noster &c. Onsen vader &c.

Stem: O Galathee! mijn schoon Veldt-godin.

GOdt-Vader! die in d' hooge Hemel zijt, Die zijt geweest voor al-le eeuw', en tijdt:

Ge-be-ne-dijden//ten al-len tijden,

Wy moeten u-we Naem in vree en strijdt. Ge-be-ne-dij-den.

2. Geheylicht zy, ô Vader! uwe Naem, Och of verbreydt wierdt over-al uw' faem!

Vader! dit wenschen//d' Eng'len, en menschen;

Maeckt, vader! ons, om dit te doen, bequaem.

3. Laet komen ons in 't schoone Hemelrijck,

Willem de Swaen, De singende swaens toe-gift boven den lof-sangh der heyligen bestaende in verscheyde geestelijcke liedekens

(3)

Ons, die gemaeckt ghy hebt van aerd' en slijck.

Dat op dees aerde // in grooter waerde Zy uwe will', end' ons' aen d'uwe g'lijck.

4. Wilt geven Heer! aen ons, ons dag'lijcx broodt, Geeft spijs, geeft dranck, geeft kleeding voor ons noodt.

Geneest ons' wonden // vergeeft ons' sonden, Vergeeft ons schuldt door uw' genade groot,

5. G'lijck wy vergeven yder sijn misdaedt, 't Welck tegen ons gevroght heeft nijdt of haet.

Wilt ons niet brengen // wilt niet gehengen, Dat de bekooringh ons doet eenich quaedt.

6. Wilt van den quaden ons verlossen, Heer, Die eertijts wilden g'lijck zijn u in eer', Die in de helle // ons soeckt te quellen, Die ons te quellen ophout nimmermeer.

Age, vincis.

Ave Maria &c. Weest gegroet Maria &c.

Stem: Die reyn liefde vierich. Ofte: Doet uw' ooghjes open:

Ave Vrou der Vrouwen, Godes waerdste Bruyd!

Door wien onderg'houwen Wordt den Helschen Guyt;

Die eertijts bekooren Evam

(4)

quam in 't Pa—ra—dijs:

De-se uytverkoore Zijt ghy,

Maget vroet en wijs.

Die eertijts.

2. Gratiâ Tu plena In den hoochsten graed;

Tu salutis vena, En ons' Toeverlaet.

Ghy zijt Coninginne

Van het schoone Hemelrijck:

's Hemels Keyserinne!

Ghy hebt niemandt uws gelijck.

3. Dominus est tecum Alder-reynste Maeght!

Vtinam & mecum!

Die uw' bystandt vraeght.

Alderliefste Moeder!

Aldertrouwste Voorsprakers!

Weest by ons' Behoeder Mijnder saecken Middelers.

4. Tu es benedicta Onder 't Vrouw geslacht.

Nobis Tu Relicta In dees duyst're nacht.

Bidt des Hemels Coningh, Dat hy mijne sond' vergeeft;

Brengt m' in 's Hemels wooningh, Waer met Godt ghy eeuwich leeft.

Age, vincis.

(5)

Credo in Deum Patrem &c.

Stem: Schoon' Ionckvrou! wiens eerbaer &c. Marce! die des Heeren leven.

Siet den Singenden Swaen fol. 102.

“Ick geloof in Godt Almachtich, Die den Vader is van all';

Die uyt niet den Hemel krachtich Heeft gemaeckt, en 't aerdtsche dal.

“Ick geloof in onsen Heer, Die van boven quam hier ne'er,

“Godes Soon // uyt sijn Throon,

Iesum Christum die is waerdich alle eer. Ick geloof &c.

2. “Wien van d'Heyl'gen Geest ontfangen, Heeft Maria Maeght gebaert;

Die voor ons met groot verlangen Veel geleden heeft op d'aerd,

“Wien gekruyst Pilatus heeft, Die den darden dagh we'er leeft.

Die het gracht // na den nacht,

In den morgen, glorieus ons weder geeft.

3. “Die geweest is in de helle, D'wijl in 't graf het lichaem lach, Die daer Wet is wesen stellen Na sijn heerlijck gesach.

“Die verhuyst na 's Hemels Landt Is geweest met groote standt;

Waer dat hy // t'allen ty,

“Sit verheven aen sijn's Vaders rechterhandt.

4. “Hy van daer sal wederkomen, (Soo den Heer heeft selfs geseyt.) Och of wy daer aengenomen Werden van sijn Majesteyt!

Dan sal oordeel geven hy

(6)

Over 't geen gedaen hebt ghy Vroegh of laet // metter daedt,

Of met woorden; niet en sal daer raecken vry.

5. Ick geloof oock metter harten In den Trooster Heyligh Geest, Die van druck, en sware smarten, Voor sijn gracy ons geneest.

Ick geloof Een Christen-Kerck

“Die is heylich in haer werck:

All' Gemeen // anders gheen,

Waer van dolen menschen veel (gelijck ick merck.) 6. “Ick geloof dat alle gaven

Van de Heyl'gen, zijn gemeen, 't Is haer preecken, 't is haer slaven, 't Zijn verdiensten, die ick meen.

“Ick geloof oock datter is, Onser schuldt vergiffenis;

Dat de sond' // die de mond

Komt te biechten, wort vergeven, 't is gewis.

7. “Ick geloof oock, dat verrijsen Sal ons lichaem na de doodt:

Dan sal Iesus vonnis wijsen Over yder, kleyn en groot.

Ick geloof, ick vast neem aen, Dat wy sullen binnen gaen Altemael // in de zael

Van den Hemel, soo wy zijn van sond' ontslaen.

8. “Ick geloof een eeuwich leven Na dees levens korten tijdt.

Godt wil aen ons allen geven, Dat wy zijn met hem verblijdt.

Laet ons bidden Godt den Heer, Dat wy sonden doen niet meer, Op dat hy // ende wy,

In den Hemel mogen zijn in grooter eer.

Age, vincis.

(7)

De Thien Geboden Godts.

Stem: Jan de Nivel. Ofte: Mijn hartje wil nu vluchten. Ofte: Brande Appellé.

Ofte: Lest gingh ick my vermaecken. Ofte: Het Maentje schijnt soo helder.

1. Wilt boven al beminnen, Met hart en all' uw' sinnen, Den al-der-hoochsten Godt:

Wilt bo—ven al Godt eeren.

2. Wilt y-de-lijck niet sweeren;

Met niemandt steeckt de spot.

Wilt bo—ven al.

3. 2. Wilt d'Heylich dagen vieren, En uw' gebeden stieren

Tot die in d'Hemel zijn.

4. Eert Vader, ende Moeder, Eert Biecht-va'er, en den Hoeder Uws zielen Medicijn.

(8)

5. 3. Met wille, noch met wercken En sult ghy Leeck, noch Klercken Niet staen, noch wenschen doodt.

6. Voor Overspel wilt beven, Wilt niet in on-echt leven, Ontvlucht d'onkuysheydt snoodt.

7. 4. Wilt u van stelen wachten, Bedwinght doch uw' gedachten Hier van, al hebt ghy noodt.

8. Wilt niemandt vals opleggen, Wilt nimmer leugens seggen, 't Zy kleyn die zijn, of groot.

5. Hier by soo moet ghy leeren, Dat noyt ghy meucht begeeren 9. 10. Een anders Vrouw, of goet;

Noch knecht, noch Os, noch wooningh:

Dit leert ons 's Hemels Coningh.

Weest dese leeringh vroedt.

Age, vincis.

Vijf Geboden van de H. Kerck.

Stem:Een Ionckvrouw, die mijn hart &c. Ofte: Prins Robbert Mars. Siet den Singende Swaen. fol: 236.

De Vijf Geboden van de Kerck Houdt die in grooter waerd':

't Zy dat ghy Leecken zijt of Klerck, Die neerstelijck bewaert.

In all'

(9)

het gene sy ghebiedt Moet volgen ghy haer sin;

't Is uwe Moeder; waerom niet?

Of is soo kleyn uw' min?

In all' het.

2. De vijf geboden dese zijn, Waer op dat dient gelet, Is dat ghy met de helsche pijn Niet worden wilt omset.

1. Het eerst' Gebodt van dese vijf Gaet d'Heylich-dagen aen,

't Gebiedt dat elck-een, man of wijf, Sijn werck moet laten staen.

3. Men mach op d'heyl'ge dagen gheen Verbode wercken doen,

Is datmen van het Helsch' geween Ons' zielen wil behoe'n.

2. Ten tweeden, moetmen hooren Mis Met goe' aendachtigheyt:

Ey! hout doch in gedachtenis Het geen u wort geseyt.

3. 4. Ten darden, moet ghy derven vleysch Als 't Godes Kerck begeertl

En vasten moet ghy na den eysch Van die de Kerck regeert.

4. Ten vierden, moet ghy eens in 't jaer Afbiechten u misdaedt:

Laet zijn uw' Biecht oprecht, en klaer, En achterhout gheen quaedt.

5. 5. Ten vijfden, moet gh' op Paesschens tijdt

(10)

Ontfangen 't Sacrament:

Des maeckt u eerst de sonden quijt, Op dat ghy 't niet en schendt:

Ontfangt met all' eerbiedigheydt Het Lichaem van uw' Heer.

Dit is tot u in 't kort geseydt;

De Kerck gebiedt niet meer.

Age, vincis.

De VII. Sacramenten des H. Kercks, van Christo selfs ingestelt 1. Het Doopsel.

2. Het Vormsel.

3. Het H. Sacrament des Autaers.

4. De Biechte.

5. Het Heylige Olysel.

6. Het Priesterschap.

7. Het Houwelijck.

Stem: Vierde Carileen. Ofte: 't Ruycken van het Musqueljaet.

Go-des waere Kerck die leert,

Dat den Heer Iesus selfs heeft in-ghestelt ('k Segg' gheen twee, maer)

Seven Sacramenten tot ons' sa--ligheydt:

Welc—ke sy ten hooghsten eert, Om dat die brengen

(11)

ons in 's Hemels veldt, Waer dat A-dam ons hadt

door sijn sonden eertijdts af-ge-leydt.

1. 2. Dese zijn de Biechte, en den Doop, Die tot de grond' // doen wegh de sond', Die ons hart // hadt omwart

Met ee-ne starc-ke knoop.

3. Hier by komt 't Hooghwaerdigh Sa-cra-ment, 't Welck on-der schijn // van broodt en wijn, Christus is // 't is gewis;

Want hy dat selfs bekent.

Hier by komt.

(12)

4. 2. 't Vormsel is oock een van die

't Welcken ons graty geeft, en ons vervroomt

Tegen 't geen het welcken ons kan trecken van het waer Geloof.

Ey! ick bidd', seght my eens wie

Niet en weet waerom datmen 't Vormsel noemt?

't Vormsel is te seggen machtich Vroomsel tegen 's Vyants roof.

5. 't Priesterschap is oock van dese een;

6. Waer by oock gaet // den Eenten-staet.

Hier by seght // 't laetst' Gerecht 7. Is d'Oly, anders gheen.

Dit's de Leer van Godes ware Kerck, Die niet en faelt // die noyt en dwaelt;

Maer blijft vast // als een quast, En als een starcke Serck.

3. Godt geeft ons dat dese all'

Wel gebruyckt mogen worden 't allen tijdt!

Wacht niet langh met Doopen, noch met Biechten, doet het metter spoedt:

Op dat ghy van 't Helsch' geschal

Wesen meught na uw's levens endt bevrijdt;

Ia oock mee genieten meught des Hemels alderhoochste Goedt.

Iesu lief! doet ons doch dese gunst Dat w'uyt uw' zael // en van u mael, Van uw' vreught // en geneught, Niet worden uytgevunst.

Ey! vergint aen ons des Hemels hof:

Laet w'u daer sien // laet w'u belie'n, Laet ons daer // komen, waer Gesongen wordt uw' lof.

Age, vincis.

(13)

Daer zijn tweederley soorten van wercken der Barmhertigheyt: als Lichamelijcke, ende, Geestelijcke.

1. De Hongerige spijsen.

2. De Dorstige laven.

3. De naeckte kleeden.

4. De Vreemdelingen herbergen.

5. De Siecken besoecken.

6. De Gevangene verlossen.

7. De Dooden begraven.

1. De Sondaers straffen.

2. De Onwetende leeren.

3. Voor de salighz sijns naesten bidden.

4. De twijfelachtige goeden raed geven.

5. De Bedroufde vertroosten.

6. Het onrecht verduldiglijck lijden 7. Dat tegen ons misdaen is, vergeven.

Stem:O schoone Krielea. Of: Daer was een ronden dans.

Hoort Christe-mensch, hoort toe; Ey!

luystert gaeuw nae 't geen ick u vermaen;

Soo sult ghy ('k weet niet hoe) Ver-blijden u, ghy sul'er nemen aen.

De Wercken der Bermhartigheydt

U sullen worden uytgeleydt. De Werken.

2. Daer zijnder tweederley,

(14)

G'lijck Augustinus eertijts heeft geseydt;

Ick bidd' met soet geschrey

Zijt doch om die te doen altijdt bereydt.

De seven gaen het lichaem an, Waer ick nu sal beginnen van.

1. 3. Dien honger heeft, dien spijst;

2. Die dorstich is, die moet gelaeft oock zijn:

Want dese dingen prijst

Heer Iesus, onser zielen Medicijn.

3. Gheeft kleed'ren aen die gheen en heeft;

4. En aen de vreemde herbergh gheeft;

5. 4. De siecke lieden vandt,

Siet dat ghy noyt dit loff'lijck werck verfoeyt.

6. Verlost uyt haren bandt

Die geen, die in den Kercker zijn geboeyt.

7. De doode lieden brengt na 't gracht.

Na dese wercken altijdt tracht.

De Geestelijcke.

5. Soo zijnder desghelijck

Oock seven and're, die de ziel gaen aen:

Die in het Hemelrijck

Ons sullen brengen, soo wy die ontfaen.

1. Straft uwe eve-naesten sond, Geneest met u vermaen haer wond'.

2. 6. Die zijn onwetend', leert, En onderrecht uw' botte medelit.

De saligheyt begeert

3. Van uwe naesten, neerstich voor die bidt.

5. Geeft uwe naesten goeden raedt, En helpt haer metter haer, en daedt.

6. 7. Vertroost een droevigh hart:

6. Lijdtsaemich zijt in alle swarigheyt.

7. Vergeeft den druck, en smart, Aen u gedaen, en 't geen u is mis-seydt.

Vaert wel, mijn lieve Christe-mensch!

En leeft na dese mijne wensch.

Age, vincis.

(15)

De Seven Hooft-Sonden.

1. Hoovaerdigheyt.

2. Gierigheyt.

3. Onkuysheyt.

4. Nydigheyt.

5. Gramschap 6. Gulsigheyt.

7. Traegheyt.

Stem: Princesse! hier koom ick by nacht. Ofte: Iesu! hier heb ick gevroght.

Siet den Singenden Swaen. fol: 355.

Neemt op seven Sonden acht, Dach en nacht,

Siet dat ghy van die u wacht:

Sy zijn wortels, oft' Hooft-sonden, Die ons' ziel // die ons' ziel

Ten hoochsten wonden. Sy zijn &c.

1. 2. Dese zijn Hoovaerdigheyt, 2. Gierigheyt,

3. En des lichaems vuyligheyt:

Waer uyt spruyten veel gebreeken, G'lijck voor dees // g'lijck voor dees Meer is gebleecken.

4. 3. Hier aen volght de Nydigheyt, Soomen seyt,

Die ten hoochsten dient beschreyt:

Die niet lijden mach de vreughden, Noch oock sien // noch oock sien Een anders deughden.

5. 4. Gramschap is het vijfde quaedt, Of misdaedt,

't Welck oock wordt genoemt den haet:

Waer uyt spruyten, roepen, tieren, Laster Goodts // laster Goodts, En qua manieren.

6. 5. Hier by komt de Gulsigheyt, Die verbreyt

Over-al is, en verspreyt:

Die den Rijcken-vreck in d'Helle Heeft gebrocht // heeft gebrocht By sijn gesellen.

7. Traegheyt is de laetste sond'

(16)

Die doorwondt

Onse ziel oock tot de grond:

Die de menschen snel doet loopen Na de hell', na de hell'

Door haer wanhoopen.

7. Siet eens wat een vuylen-bras, En moeras.

Datter komt uyt desen tas:

Schuyt die sonden all' uw' dagen, Soo sult ghy // soo sult ghy Uw' Godt behagen.

8. Gunt, ô alderhoochsten Godt, Ons dit lot,

Dat wy doen na uw' gebodt:

Wilt die gracy aen ons geven, Dat hier na, dat hier na Wy eeuwich leven.

Age, vincis.

De Acht Saligheden.

1. Saligh zijn de arme van geeste, want het Rijck der Hemelen hen toebehoort.

2. Saligh zijn de Sachtmoedige: want sy de aerde sullen besitten.

3. Saligh zijn sy die drouvig zijn: want sy sullen vertroost worden.

4. Saligh zijn sy die honger en dorst hebbe na de rechtveerdigheyt:

want sy sullen verzaedt worden.

5. Saligh zijn de Bermhartige: want sy sullen bermhaerigheyt verwerven.

6. Saligh zijn de suyvere van harten: want sy sullen Godt sien.

7. Saligh zijn de vreedsamige: want sy sullen Kinderen Godts genoemt worden.

8. Saligh zijn sy die vervolginge lijden om de Rechtveerdigheydt: want het Rijck der Hemelen hen toebehoort.

Stem: Och! ick mach wel drouvigh schreyen. Ofte: O Maria! die als heden.

Iesus Christus is voor de-sen (Soo

(17)

wy by Mat-tthae-us lesen) Op een hoogen bergh gegaen,

En gaf aen 't volck dit schoon vermaen.

1. Saligh zijn die armoed' lijden, Want hen toekomt na dees tijden 't Alderrijckste Hemels hof,

Waer wort gesongen Godes lof. Saligh zijn.

2. 2. Saligh zijn de sacht van harte, Die verdragen 's vyants smarten, Die niet loonen quaedt met quaedt, Maer dat vergeven in der daedt:

Want die sullen 's Hemels Landen, 's Hemels aerde, 's Hemels stranden Komen in, met groote vreught, Om dese hare groote deught.

3. 3. Saligh zijn de drouve menschen, Want sy sullen na haer wenschen Eeuwich zijn by Godt verblijdt, Van alle soort' van smart bevrijdt.

Des soo wilt uws zielen wonden Hier beweenen; en de sonden Die uw' naesten heeft misdaen, Eer komt uw' ziel van hier te gaen.

4. 4. Saligh zijn die vroome Vorsten,

(18)

Die na Godes Wetten dorsten;

Ofte na d'Rechtveerdigheyt, Die na het Hemelrijck ons leydt:

Want versadicht sullen worden Dese selfde, na de orden Van den Heer in 's Hemels zael, Waer wort gehouden 't eeuwich Mael.

5. 5. Saligh zijnse die beschermen Hare naesten, end' ontfermen Als sy zijn in druck en pijn;

Want Godt sal haer bermhartich zijn.

6. Saligh zijn die haer begeven Tot een suyver Maeghden-leven, En die suyver zijn van hart,

't Welck noyt d'Onkuysheyt heeft beswart.

6. Want die sullen zijn behouwen, Die de suyverheut bemint,

Die is de suyv're wel gesint.

7. Saligh zijn die Vrede-maecken, Of die leggen schorsde saecken Haerder eve-naesten ne'er,

Want die zijn Kind'ren van den Heer.

8. 7. Saligh zijn die Christe-leden, Die te Landen, oft' in Steden Komt vervolgingh over 't hooft, Die worden van haer goet berooft:

Want die sullen sonder faelen Komen in des Hemels zaelen, 't Hemelrijck haer toebehoort,

G'lijck dat getuycht heeft 't eeuwich Woort.

8. Saligh ghy, die in uw' dagen Uytgestaen hebt wreede vlagen, Die vervolgingh hebt gele'en.

G'hebt tot de blyschap groote re'en, Want uw' loon sal uytgelese Deftich, in den Hemel wesen;

Des soo lijdt met vrolijckheyt,

(19)

Een groote kroon is u bereydt.

9. Lieve Iesu! Heer der Heeren!

Wy met groote vlijdt begeeren Na te komen dese leer;

En dat, o Iesu! 't uwer eer.

Ey! gewaerdicht ons te geven Dat wy na dit droevich leven, En na dees bedruckten tijdt, Zijn eeuwelijck met u verblijdt.

Age, vincis.

*****

Van de Vier Uyterste. 1. De Doodt. 2. Het Oordeel. 3. De Helle. 4. De Hemelsche Glory.

De Doodt.

Stem: Repicavan. Ofte: Willibrorde! die Hollandt hebt bekeert.Siet den Singende Swaen. fol: 278. Ofte:Sint Iosephe! ô man & co. Siet fol: 41.

O Mijn zieltje! uw' scheydens tijdt komt aen, Ghy sult in korten tijdt van hier vergaen, Ghy sult in korten tijdt van hier vergaen.

Gh' wort gedwongen te sterven // te derven All' 's werelts vreughden, en haer soetigheyt, All' 's werelts vreughden,

All' 's werelts vreughden, en haer soetigheyt.

2. Adieu vrinden! adieu all' mijn geslacht, Die my hebt seer bemint, en groot geacht, Die my hebt seer bemint, en groot geacht, Laet uw' tranen nu loopen // met hoopen, Gheeft voor het lesten uwe handt aen my, Gheeft voor het lesten

Gheet voor het lesten uwe handt aen my.

3. Adieu Landen! adieu mijn geldt en goedt;

(20)

Ick wil u laten met een bly gemoedt, Ick wil u laten met een bly gemoedt:

'k Hoop, mijn zieltje zal erven // verwerven Den schoonen Hemel, en des Hemels vreught, Den schoonen Hemel,

Den schoonen Hemel, en des Hemels vreught.

4. Maer eylacy! waer of ick komen sal?

Mijn hartjen is beklemt als in een val, Mijn hartjen is beklemt als in een val, Als ick bedenck mijn wonden // mijn sonden, Die Godt Almachtich hebben seer vergramt, Die Godt Almachtich,

Die Godt Almachtich, hebben seer vergramt.

5. Iesu Christe! mijn Godt! mijn Opper-Heer!

Ick neem tot uwe wonden mijne keer, Ick neem tot uwe wonden mijne keer.

Wilt mijn zieltje bedencken // en schencken Des Hemels gracy, daer ick na verlangh, Des Hemels glory,

Des Hemels glory, daer ick na verlangh.

Age, vincis.

't Oordeel.

Stem: Un jour joy la turnelle. Ofte: De Tortel-duyve hoorden ick weenen.

Hoe langh dat sal mijn le-ven dueren Is my van Godt noch niet voorseyt:

Maer ick ver-

(21)

wacht ten allen uyren

Nae dit bedrouf-de doodts bescheydt.

Ick ben geslagen gantsch ter ne'er, Ick vrees te sterven,

'k Vrees dat ick sal

Den Almogenden A L dit leven derven. Ick ben.

2. Want ick met sonden ben beladen, Ick ben beswaert met groote schuldt.

En der sal wesen gheen genade, Godt sal met gramschap zijn vervult:

Hy sal in 't Oordeel met my tre'en, Hoe sal ick beven!

Als gheen gebe'en

Noch gheen drouvich gesteen, My sal voordeel geven.

3. Ick schudd', en beef voor Godes Oordeel, Daer 't Reecken-Boeck sal open gaen:

Ach! daer sal niemandt hebben voordeel, Elck na sijn werck sal loon ontfaen.

O lieve Iesu! toont gena, Laet my mijn sonden Afwasschen dra, Iesu1 eer 't is te spa, In uw' roode wonden.

4. Waer zijn mijn sinnen, Godt Almachtich!

(22)

En mijne oogen waer zijn die?

Dat ick dit naeuw'lijcx ben gedachtich, Dat ik op 't Oordeel niet en sie.

Ach! ach! mijn hart is seer benout Om mijn misdaden:

Des oogen douwt, Toont nu dat het u rouwt, Soo krijcht ghy genade.

5. Daer sullen komen groote klachten Van Satan, die my heeft benijdt;

Daer sullen woorden, en gedachten In 't voorschijn komen op dien tijdt.

Ach! wat sal ick beginnen gaen!

Waer sal ick vluchten?

Ick heb misdaen,

'k Ben met sonden belae'n, 'k Wil die hier besuchten.

6. 'k Sal schroomich zijn om aen te hooren,

“Gaet ghy van my in 't eeuw'ge vyer, Gaet by de Duyvels, die verlooren Oock hebben 's Hemels groot playsier.

Och of op my dien Donderslach Niet quam te vallen!

Och of ick sach Mijne ziel op dien dach Binnen 's Hemels wallen.

7. O lieve Iesu! Heer der Heeren!

Siet hoe ick voor u nederkniel.

O lieve Iesu! wilt vereeren Uw' Hemelsch' Hof aen mijne ziel.

Ick bidd' u, door u dierbaer bloedt, En door u lijden,

-Mijn schult versoet,

Wilt met 't Opperste Goedt Eeuwich my verblijden.

Age, vincis.

(23)

De Helle.

Stem: Et ce Mars grand Dieu &c. Ofte: Isser yemandt uyt Indien gekomen.

Ofte: Had ick dysent ysere tongen.

'K Wou dat levend' wy ver-soncken In de Hell',

Waer dat solpher wordt ghedroncken;

Hoort ghy 't wel?

Ey! daelt ne'er, neemt uw' keer Met gedachten na dat vyer, Let op 't helsch' getier, Eer ghy sterft // eer ghy erft Na uw' doodt des Vyants landt, En den helschen brandt.

Ey! daelt ne'er.

2. Let op de vervloeckte Geesten, En haer pijn:

Let op de verdomde beesten Die daer zijn:

Siet de smart // die haer haet Nimmermeer verlaten sal, Siet haer bitt're gall':

(24)

Ruyckt de stanck // hoort de klanck, Of 't geschrey dat daer geschiedt;

Siet haer groot verdriet.

3. Siet hoe dat de boose Eng'len, Sonder endt,

Rontom de verdomden heng'len, O torment!

Haer gehuyl // haer gepruyl, De verdomde bitter valt, En haer staeghs omwalt:

Siet den dreck // siet het peck 't Welck gegoten wort in haer Met een groot gebaer.

4. De Serpenten, en de slangen Van dat huys,

Rontom hare lijven hangen, O wat kruys!

Stondt op stondt // wordt gewondt Haer consciency, van een worm, Met een droef gestorm:

Smeet op smeer // beet op beet, Krijgen sy met groot geweldt;

Dus haer Satan quelt.

5. Hierenboven moeten branden Eeuwich sy;

En sy zijn van d'helsche banden Nimmer vry:

Dach op dach // roepen s'ach!

Ach! ach! ach! ach! ach! eylaes:

Dit is haer geraes:

Desen galm // desen psalm Krijten sy met diep gesteen, En met swaer geween.

6. Sy noch Sonn', noch Maen verwachten, Och, wat raedt!

Haren druck in duyst're nachten Staeghs bestaet.

Eeuwich plaeght // eeuwich zaeght

(25)

Haer gemoedt die duysternis, Daer gheen licht en is:

't Is al arm // 't is gekarm Dat daer eeuwich omme-gaet, Sonder een'ghe haet.

7. Komt, ô menschen! en wilt dencken Van nu af,

Hoe dat moet die zielen krencken Dese straf:

En hoe swaer // dat het daer Is te blijven 't allen tijdt, Noyt van pijn bevrijdt:

Daerom wacht // dach en nacht, U van 't geen 't welck Godt vergrampt, Altijdt vroomich kampt.

8. Eene sonde kan u brengen, Na uw' doodt,

By die boose helsche krengen, In die noodt:

Des soo waeckt // ende braeckt Altijd om uw' saligheyt, Hier uw' sond' beschreyt.

Wilt dit doen, wilt u spoen Tot des Hemels-waerde deught, Die het hart verheught.

9. Lieve Iesu! Heer der Heeren!

Grooten Godt!

Wilt ons t'gheender tijdt verne'eren Tot dat Kot!

Iesu, wenckt // Iesu brenckt Ons in 's Hemels schoon Paleys, Waer is eeuw'ge peys:

Toont gena // roept ons dra Uyt dees weerelt tot u, Heer!

Doet ons dese eer.

Age, vincis.

(26)

De Hemelsche Glory.

Stem: Van malle Symon. Ofte: Waer treckt dus haestich henen &c. Ofte: O Maegt mijn Bruyd, seght wat lust u &c.

De Hemelsche Glo-ry is die groote loon, Die sijne dienaers in des Hemels throon, Nae 's werelts leven // is gewoon te geven Ons' een'gen Salighmaker, Godes Soon.

Het is die loon, die on-ge-me-te vreughd, Die Go-des vrinden krij-gen voor haer deughd In 's Hemels hoven // waer sy eeuwigh loven, En dancken Godt

(27)

ten al-len tijdt verheught.

Menschen maeckt // dat ghy raeckt Door uw' schoone deughden, Door den strijdt // die ghy lijdt, Tot des Hemels vreughden:

Waer gheen droufheydt wesen sal, G'lijckerwijs op d'aerdtsche dal;

Noch gheen kommer, noch gheen druck;

Maer een onbepaelt geluck.

Waer sonder smart // sal zijn ons haer,

't Welck hier is met swarigheyt omwart. Menschen.

2. Noyt hebben oogen van de mensch gesien Hoe dat de Heyl'gen eeuwich haer vervlie'n:

(28)

Ick kan niet seggen // 'k weet niet uyt te leggen Met wat aendachtigheyt sy Godt belie'n.

Sy loven Christum met een bly gemoedt.

Die haer geschoncken heeft het hoochste Goedt:

En Godes Moeder // looft oock ons' Behoeder, Die ons verlost heeft door sijn dierbaer bloedt.

Och of ick // stof en slick, Eeuwich mocht aenschouwen In wat standt // in dat Landt Is de Vrouw der Vrouwen!

Die 't daer all' te boven gaet, Die beneffen Iesus staet;

Die daer is de Coningin, Die regeert als Keyserin:

Och op wat tijdt // sal ick bevrijdt Van dees werelt, met haer zijn verblijdt!

+Apoc. 21. v. 10. & seqq.

3. Des Hemels poorten zijn als Kristallijn,⁺ Noch klaerder zijnse die daer binnen zijn:

Met goude platen // zijn beleydt haer straten, Daer is noch Maen, noch Starr', noch Sonne-schijn:

Want Godes klaerheyt is soo wonder groot, Dat Godes Heyl'ghen hebben gheensins noodt Van eenich duyster // want des Heeren luyster Haer wonderlijck verlicht na hare doodt.

Och wanneer // sal die eer Eens aen my geschieden, Dat mijn Godt // tot dat lot Sal mijn ziel ontbieden?

Och of ick mijn Godt daer sach!

Ick verlangh na desen dach.

O mijn een'tghe Toeverlaet Iesu! brengt my tot dien staet.

O Iesu mijn! // Ziels-Medicijn!

Laet my met u drincken 's Hemels-wijn.

4. Wat dunckt u, menschen! is 't niet uwen sin, Dat t'samen komen wy den Hemel in?

Waer Godes vrinden // zijn alleen te vinden, Op welcke Christus heeft geleyt sijn min.

(29)

Ick hoor u seggen met een bly gemoedt, Die minn'lijck vragen doet ons hartje goet.

Och of wy t'samen // in den Hemel quamen, Waer niet en is als vreughdens overvloedt.

't Is all' niet // datmen siet In dees droeve weerelt:

Heft u oogh // na om-hoogh, Daer is 't all' bepeerelt.

Ghy daer binnen komen sult, Soo ghy schuwt der sonden schuldt:

Onderhout de Wetten Goodts Tot uw' laetste uyr des doodts:

Dan sal 't geschie'n // dat ghy sult sien Iesum, die ons eeuwich sal verblie'n.

5. Ons' Salichmaker heeft dit selfs geseydt, Dat tot den Hemel dese wegh ons leydt:

Des wilt wel letten // op des Heeren Wetten;l Maeckt dat ghy eerst uw' sonden hier beschreyt.

Daer sal niet komen binnen 's Hemels Zael, Voor 't moet gesuyvert wesen altemael:

Des laet uw' sonden // wascht uw's zielen-wonden, Soo sult ghy komen daer met groote prael.

Straecx begint // Godt bemint, Sonder langh te wachten:

Dient den Heer // meer en meer, Met all' uwe krachten:

Dan sult ghy na 's levens endt Vry zijn van het helsch' torment;

Dan sult ghy in 's Hemels Hof Eeuwich singen Godes lof.

Och of het Lam // van Iudas stam, Ons te samen in sijn Hemel nam!

Age, vincis.

(30)

Lof-Sangh, Ter eeren van onse L. Vrouwe,

die-men gebruyckt van den Vesper-tijdt voor den eersten Sondagh des Advents,

tot onse Lieve Vrouwe Licht-Misse toe, den avondt daer ingesloten.

Alma Redemptoris Mater.

Heylige Moeder des Verlossers.

Stem:Conditor alme syderum, Ofte: Iesu corona Virginum. Item, Al hebben de Princen haren wensch. Ofte: Alleluya den blyden toon, Ofte: Als op een aengenamen dagh. Siet den Singenden Swaen fol: 298.

Maria! ghy hebt voortghebracht Heer Iesum, die was langh verwacht:

Die d'open Poort des Hemels blijft, Die met u bidden ons gerijst. Die d'open.

2. Die ons' Verlosser hebt gebaert, D'Heer van den Hemel, en van de aerd',

(31)

Die zijt de Starr' des werelts Zee, Wiens Soon ons lost van 't eeuwich wee.

3. Uw' oogen slaet uyt 's Hemels wolck Te hulpe komt het vallend' volck.

“'t Welck op te staen soeckt uyt sijn quaedt, 't Welck rouw verweckt van sijn misdaedt.

4. Ghy, die gebaert hebt wonderlijcke Den Schepper, die ons schiep uyt slijck;

Die Maeght gebleven zijt altijdt, Die zijt geweest van sond' bevrijdt.

5. Aen wien den Engel Gabriel Geboodtschapt heeft na Godts bevel, Dat Godes Soon sou worden vleys, Die vreden maecken quam, en peys.

6. De Sondaers (Moeder-Godts!) ontfermt, De Sondaers van de hell' beschermt:

De Sondaer by uw' Soon gedenckt;

De Sondaers in den Hemel brenckt.

Age, vincis.

Lof-Sangh. Ter eere van onse Lieve Vrouwe, diemen ghebruyckt van Licht-Misse tot Paesschen.

Ave Regina Caelorum.

Weest gegroet Coninginne der Hemelen.

Stem:Als Garinth sijn ooghjes open dee.

Weest gegroet, ô Hemels Coningin!

Wien dat Cherubin, eer bewijst, en wien looft Se-

(32)

raphin.

Wiens groote eer uyt-singt, dat 't klinckt, Godts hof, 't Welck u noemt haer Vrouw, En onser al behouw, wat lof

Is Maget dit? seght uyt, Godts Bruydt.

2. Weest gegroet, ô Wortel ende Poort,

Die hebt voortgebracht, op dees aerd', in een stal, 't eeuwigh Woordt, Dat Woordt, het welck is Godt, wat lot, is dit

Dat ghy brenght voort dat Licht, 't Welck d'Hemel heeft gesticht, ey bidt!

Dat ons gheest 's Hemels kroon, uw' Soon.

3. Weest verblijdt, ô Glorieuse Maeght!

Alder-schoonste Vrouw, tot wien Godt, boven al, liefde draeght:Die boven al zijt reyn, die kleyn, geweest

Op deser aerde zijt,

Altijdt gebenedijt // wien vreest Het vuyle helsch' gebroedt, en bloedt.

4. Lustigh dan, ô schoonder als de Maen,

Bovenmaten schoon, boven al, 't welcken heeft 's Hemels baen.

Ick bitter tot u sucht, beducht, heel seer Voor 't eeuwigh helsch' torment;

Bidt dat op 's levens end, den Heer Des Hemels, my bevrijdt, verblijdt.

Age, vincis.

(33)

Lof-Sangh Van onse Lieve Vrouwe, diemen ghebruyckt van

Paesch-avondt tot Saterdaeghs na Pinxteren, den avondt ingesloten.

Regina Caelo Laetare.

Coninginne des Hemels verblijdt u.

Stem: Veldt-Goddin // dien ick min. Ofte:

Dorothee! Ach! uw' twee. Siet den Singende Swaen. fol: 47.

Weest verblijdt // t'allen tijdt 's Hemels Coninginne Alleluya, alleluya,

Ick u opdraegh all' mijn sinnen. Alleluya // &c.

2. Want ghy hebt // die 't all' scheyt, Maeght! in u ged ragen,

Alleluya // alleluya,

Godt in u had groot behagen.

3. Desen Heer // heeft sijn keer Uyt het graf genomen,

En is we'er op d'aerd' gekomen.

4. Onverwacht // uyt het gracht Is uw' Soon verresen;

G'lijck voorseyt hy had voor desen.

5. Weest verheught // weest verneught, Waerdtste Godes Moeder!

Alleluya // alleluya, Opgestaen is ons Behoeder.

6. Maget bidt // dat wy 't Wit Van den Hemel raecken, Alleluya // alleluya,

En dat wy ons Godt genaecken.

Age, vincis.

(34)

Lof-Sangh Van onse Lieve Vrouwe, diemen ghebruyckt van Saterdaeghs avondt, den eersten na Pixteren, tot den Advent toe.

Salve Regina, Mater Misericordia.

Weest gegroet Coninginne, Moeder der bermhartigheyt.

Stem: De darde Carileen. Ofte: Waerom benje sprakeloos. Ofte: Alderliefste Iesu mijn. Siet den Singende Swaen. fol: 6.

Groot Princes van 's Hemels hof, Coninginne // Keyserinne!

'k Singh u lof;

O Maria! weest gegroet:

Weest gegroet, die aen yder u toont goedt,

“Moeder der bermhartigheyt, Onse Hoop, en all' onse soetigheyt!

Ghy ons leven zijt,

Ghy zijt die altijdt ons verblijdt, Toont gena // doet dat dra,

Want wy zijn in sware strijdt. Moeder &c.

2. “Vrouw! u roepen wy nu aen, Die met wonden // die met sonden Zijn belae'n.

“Wy die Evaes kind'ren zijn

Roepen u, weest doch ons een Medicijn, Wy in ballinghschap gestelt,

Lijden hier van de helle groot geweldt.

“Tot u suchten wy,

Moeder Godts! staet ons vroomich by.

Ons gesteen // ons geween Siet eens aen, en maeckt ons bly.

(35)

3. Godes Moeder wonder groot!

Middelersse // voorsprakersse In ons noodt:

Keert eens uw oogen ne'er,

En beveelt hart'lijck ons aen onsen Heer.

Weest ons in dit ballinghschap Eene voet, en tot saligheyt een trap.

Aen ons allen toont

Uwe Vrucht, die in d'Hemel woont, Dien ghy siet // die 't verdriet, 't Welck wy lijden, namaels loont.

4. O genadich Koningin!

Maget soete // wy u groete Met goe' min:

Bidt voor ons uw' lieven Soon,

En verkrijcht, dat hy ons geeft 's Hemels kroon.

Bidt voor ons, ô Moeder Goodts!

Krachtich bidt, staet ons by in d'uyr des doodts.

Weest ons eene muyr,

Vroome Vrouw! in ons' laetste uyr:

Breeckt de kracht // breeckt de macht Van de hell', die ons valt suyr.

Age, vincis.

Lof-Sangh. O Gloriosa Domina. O Glorieuse Vrouwe.

Stem: Als schoone Carileen. Ofte: Adieu schoon Europa.

Seer glo-ri-eu-se Vrouw!

Ons' Troost, en ons' Behouw, Mari' ge-be-ne-dijt,

Ten al-len

(36)

tijdt.

Seer glo-ri-eu-se Vrouw!

Ons' troost, en ons' Behouw, Mari' ge-be-ne-dijdt, Ten al-len tijdt.

Verheven boven Sonn' en Maen, En boven starre // die wy van var-re Omhoogh sien staen. Verheven.

2. Die altijdt heeft geleeft, Die u geschapen heeft, Dien laest ghy sijnen dorst Met uwe borst.

't Welck eertijts Eva door haer quaedt Heeft weghgenomen // dat's weer gekomen Tot d'oude staet.

3. De sond is op de vlucht Gedreven door de Vrucht, Dien ghy hebt Maeght gebaert Op dese aerd'.

Door dese Vrucht hebt ghy, ô Maeght!

Ons we'er gegeven // ons' zielen leven, 't Welck Godt behaeght.

4. Wy zijn ten hoochst' verblijdt Om dat gh' een Venster zijt Van 't schoone Hemels hof Voor die zijn stof.

(37)

Des hoochste Conincx Deur zijt ghy, Die ons van sonden // der zielen wonden, Gemaeckt heeft vry.

5. Ghy zijt een schijnend' Licht, Wy zijn in u gesticht,

Want ghy helpt elck-een voort, O Hemels Poort!

Ghy, ô verloste Heydendom!

Wilt u verblijden // ten allen tijden, In dese Blom.

6. Verkondight 's Magets eer, Die d'alderhoochsten Heer Voor 't menschelijck geslacht Heeft voortgebracht.

Lof zy Godts Soon, en glory groot, Die is gebooren // uyt d'uytverkoore Mariaes schoot.

7. Godt-Vader zy oock prijs In 's Hemels Paradijs,

En op dees gantsche aerd', Die hy bewaert.

Godt Heylich-Geest gelooft moet zijn, Die ons verneugen // die ons verheugen Moet in ons' pijn.

Age, vincis.

Lof-Sangh.

Memento Salutis Auctor.

Gedenckt Wercker onser Saligheyt.

Stem: O Galathee! mijn schoone Veldt-Goddin.Godt Vader! die in d'hooge

&c. Siet fol: 1.

Gedenckt, ô Wercker onser Saligheyt, (Wiens lof den Hemel, en de aerd' verbreydt)

(38)

Dat ghy voor desen // het eyge wesen

envaert hebt van ons' slechte Mensch'lijckheyt. Dat ghy &c.

2. Gedenckt, ô Heer! dat ghy gebooren zijt Uyt eene Maeght, die was van sond' bevrijdt:

Die sonder smette // uw' heyl'ghe Wette Trouw' onderhouden heeft ten allen tijdt.

3. Wilt ons ontfangen op ons levens endt, Bevrijdt ons, Moeder! van het oud' Serpent, 't Welck t'allen tijden // met list, en strijden, Ons soeckt te brengen tot het helsch' torment.

4. Prijs, glory, lof, zy u, ô hoochsten Heer!

Die uyt een Maeght gebooren zijt wel-eer.

Lof zy den Vader // wien w'allegader,

Met d'Heyl'gen Geest, staeghs loven meer en meer.

Age, vincis.

Magnificat. Soeckt den Feest van onse lieve Vrouwe Visitatie, in den Singende Swaen. fol: 168.

Ave Maris Stella. Soeckt den Feest van onse Lieve Vrouwe Hemelvaert, in den Singende Swaen, fol: 206. Daer sult ghy 't vinden.

(39)

Een opdraginge sijnes zelfs, geheel en gantsch tot dienst van Maria, des Heeren Moeder.

Stem: Kits Almande. Ofte: O eenigh voedtsel van mijn Ieught. Ofte: Weest nu, ô Bataviers! niet slof.

Pronck, en Cieraed van 't Hemelrijck, 't Welck noyt gesien heeft uws gelijck, Maria al---tijdt Maeght, Me-Vrouwe!

Door wien veel menschen zijn behouwen:

Ick u danck, ick u loof, ick u prijs, ick u eer, Ick u groet, ick u gun, ick u wensch, ick begeer Dat ghy meught altijdt groot

(40)

zijn geacht,

Nae uw' eer, nae uw' macht, nae uw' prael, nae uw' staet, Metter haet, metter ziel, metter mondt, metter daedt Ben ick die daer nae tracht.

Hierom val ick te voet U Maget! met ootmoet,

En ick wensch dat ick u staeghs mach dienen;

Dit wil my uw' Soon verlienen. Hierom val.

2. Komt Eng'len neder dalen hier, Komt af, maer komt met soet geswier, Komt Seraphin, en wilt my leeren, Hoe ick uw' Coningin moet eeren:

Die ghy acht, die ghy vyert, die ghy eert, die ghy mindt, Die de macht, die het hooft, die de moed, vroom verwint

Van den Draeck, die de sond' heeft gewrocht,

Door sijn trots, door sijn nijt, door sijn haet, door sijn spijt, Die bevecht, die benijt, die bespot, ons altijt,

Aen wien wy zijn verknocht Door onse boose sond, Die onse ziel door-wondt;

(41)

Wien dees waerde Maeght van ons doet ruymen Met all' sijne boose luymen.

3. 'k Geloof dat ghy my seggen sult, Dat ick der sonden boose schuldt My quijt moet maken voor het eesten;

Want de zond' haer mishaeght ten meesten.

Ick neem 't aen, ick nu haet, ick nu laeck, ick nu laet Alle nijdt, alle haet, alle sond, alle quaet,

Metter haest, metter spoed, metter vlijdt,

Het verdriet, en het spijt, en het knaecht, en het rouwt, Boven maet, mijn gemoedt, ach! mijn hart is benout,

Och of 't eens wierdt verblijdt!

Door u, ô waerde Maeght!

Die Godt ten meest' behaeght,

Moet ick dese vreughd en deughd verkrijgen, Wiens lof noyt ick sal verswijgen.

4. Als ick sal zijn van sonden vry, Dan sal mijn hartje wesen bly, Dan sal ick volgen nae uw' deughden, Dat sal my zijn een groote vreughde.

All' mijn hoop, all' mijn wensch, all' mijn troost, all' mijn vreughd, All' mijn treck, all' mijn sin, all' mijn lust, en geneughd,

Is, dat ick u in deughd volgen mach.

Och wanneer, op wat tijt, op wat maent, op wat stond, Sal ick, Maeght! dienen u uyt oprecht 's harten grond:

Och of ick sagh dien dagh!

Dan sou ick zijn verblijdt, Voor doodt noch hell' vermijdt.

Gewaerdight, Maeght! voor my te verwerven, Dat ick uwe deughd mach erven.

5. O alderwaerdtste Moeder Goodts!

Die ons bystaet in d'uyr des doodts, O alderschoonste Vrouw! Princesse!

En mijns ziels eenige Vooghdesse.

Reyne Maeght, die uw' Godt meest behaeght, boven al Die daer oyt zijn geweest, van 't begin, op dit dal,

Die den mensch niet en laet in 't verdriet,

(42)

Maer hem helpt, hem gerijst, hem vertroost, hem bevrijt, Van de schand, van den brand, van den haet, vande nijd,

Die hem in all's voorsiet.

Ick val ter aerde ne'er, 'k versoeck met groot begeer,

Dat ghy my gewaerdight in mijn leven Uwe minste gunst te geven.

6. Dan sal ick, Maeght! behouden zijn, Dan sal ick mijnen Medicijn

In d'Hemel komen aen te schouwen, Waer dat ghy zijt de Vrouw der Vrouwen:

Die gebiedt, die belast, die bedrijft, die regeert, 't Geen ghy wilt; en die doet all' het geen ghy begeert'

Nae de macht die ghy hebt van uw' Soon:

Die u eert, die u acht, die u dient, die u draeght, Als Princes, Coningin, Keyserin, als sijn Maeght,

Die van al spant de kroon.

Verkrijcht, ô Maget reyn!

Dat ick mach zijn hier kleyn;

Dat ick nae mach volgen uw' voetstappen, En by u koom door die trappen.

Age, vincis.

Eer-Dicht, en Lof-Sangh, Getrocken uyt de Litanië van S. Ioseph, des Heeren Iesu Christi Moeders waerden Bruydegom.

Stem: Repicavan. Ofte: Willibrotde! die Hollandt &c. Siet den Singende Swaen fol: 278.

O Iosephe! Godts Moeders

(43)

Bruydegom,

Des werelts pa-rel, en des Hemels Blom, Des werelts pa-rel, en des He---mels Blom.

Ghy zijt van Godt verkooren, ghebooren, Tot Voedtster-Vader van sijn lie-ven Soon, Tot Voedtster-Vader,

Tot Voedtster-Vader van sijn lie-ven Soon. Ghy zijt onsen.

2. Sint Iosephe! ô Man nae Godes hart!

O vromen Trooster in al onse smart, O vromen Trooster in al onse smart.

Ghy zijt eenen vergaerder // bewaerder Van duysent deughden, die Godt in u vondt, Van duysent deughden,

Van duysent deughden, die Godt in u vondt.

3. Een Getrouwe, en wijse Godes Knecht Zijt ghy geweest in all' uws ziels-gevecht, Zijt ghy geweest in all' uws ziels gevecht.

Ghy zijt een Man goetaerdigh // Rechtvaerdigh By Godt Almachtigh, (soo de Schrift getuyght)

(44)

By Godt Almachtigh,

By Godt Almachtigh, (soo de Schrift getuyght.) 4. Den Bewaerder van 's Magets Suyverheydt, End' een Getuygh van 's Magets Eerbaerheydt, End' een Getuygh van 's Magets Eerbaerheydt Zijt ghy geweest voor desen // (soo w'lesen) En haer Getrouwen Leydtsman over-al, En haer Getrouwen

En haer Getrouwen Leydtsman over-al.

5. Ghy geweest zijt diep in Oodtmoedigheydt, G'hebt uyt-geschenen in de Reynigheydt, G'hebt uyt-geschenen in de Reynigheydt.

O! ghy hebt veel Zegen // verkregen, En groote Graty door uws waerde Bruydt, En groote Graty,

En groote Graty door uw' waerde Bruydt.

6. G'hebt seer Vyerigh in d'Liefde Godts geweest, Ghy zijt vervult geweest met d'Heyl'gen Geest, Ghy zijt vervult geweest met d'Heyl'gen Geest.

Ghy by Godt zijt seer machtigh // en krachtigh Om te verwerven 't geen ons noodigh is, Om te verwerven,

Om te verwerven 't geen ons noodigh is.

7. Daerom buygh ick ter aerde ne'er mijn le'en;

En ick versoeck, Iosephe! uw' gebe'en, En ick versoeck, Iosephe! uw' gebe'en.

Hebt doch met my meedoogen; // uw' oogen Slaet uyt den Hemel op mijn arme ziel, Slaet uyt den Hemel,

Slaet uyt den Hemel op mijn arme ziel.

8. Wilt verkrijgen met uwe waerde Vrouw, Dat na dit leven ick uw' Soon aenschouw, Dat na dit leven ick uw' Soon aenschouw.

Vaert wel, mijn wel-gesinde // beminde Patroon Iosephe! 'k bidd' u, bidt voor my, Patroon Iosephe!

Patroon Iosephe! 'k bidd' u, bidt voor my.

Age, vincis.

(45)

Aenroepinge van Maria, om bystandt in onse noodt.

Stem: De Liefde maeckt couragie. Ofte: Komt Schepper Geest beneden. Siet den Singende Swaen fol: 131.

Maria Maeght, en Moeder Van Iesus ons' Behoeder,

Aensiet // 't verdriet // dat hier aen ons geschiedt.

Den Helschen loosen loerder, Der zielen boos vervoerder

Wilt niet // verbiedt // te doen dat Godt gebiedt:

Hy komt gestadigh quellen, Ontrusten ons gemoedt;

Hy wil ons verzellen By 't vuyle helsch' gebroedt.

Wy geduerigh zijn in groote strijdt,

Hy ons bijt // hy ons aendoet alle spijt. Wy geduerigh &c.

2. Tot u w' ons' stem verheffen, Belet ghy Satans keffen.

Uw' kracht // uw' macht // hy vreest, en uwe wacht.

Wilt vroom ons' saeck betreffen, Maeckt onse wegen effen;

Ey! jacht // ey! tracht // ons t'helpen dagh en nacht.

Ghy zijt die hebt vertreden Het hooft van 't oud' Serpent;

Ghy zijt tot wien heden Ons' oogen zijn gewendt.

Moeder! wilt verhooren ons' gebe'en,

Ons gesteen // ey! drooght af ons drouf geween.

3. Ghy zijt die Vrouw bevonden, Die Satan heeft verslonden;

Wel-aen // wilt staen // ons by dan in dees baen.

Wy hebben meenigh wonden Gekregen door ons' sonden;

(46)

Belae'n // vergaen // sijn wy van Christus Vaen:

Wy willen weder keeren Tot Christum onsen Heer;

Wy door u begeeren Te komen tot hem we'er.

“Daerom Moeder der Bermhartigheydt!

Voor ons pleyt // tot uw' Soon ons weder leydt.

4. Let, Maget! op ons' zielen, Want Satan op ons' hielen

Staeghs let // sijn net // heeft hy voor ons geset.

De Hell' wil ons vernielen;

Des wy voor u ne'er knielen,

Belet // verplet // sijn list door u gebedt.

O waerdeste Vrouw der Vrouwen!

Uw' hulp wy roepen aen:

Maeckt dat wy behouwen Door u, in d'Hemel gaen.

W'hopen dat 'et door u sal geschie'n Dat verblie'n // wy ons sullen, en Godt sien.

Age, vincis.

Lof-Dicht. Van Maria, des Heeren Moeder.

Stem: Coridon ontsteken. Ofte: Aertje die is aerdigh. Ofte: Met een groot verlangen.

Waer is trouwer Moeder Op de gantsche aerd',

Dan die ons Behoeder Iesum heeft ghe

(47)

-baerdt.

On-be-smet gebooren, On-be-smet ontfaen, Is dees uytverkoore

Uytghele-se Maen. On-be-smet.

2. Waer is trouwer minne, Waer is trouwer hart, Waer zijn trouwer sinnen, 't Zy in druck of smart, Als 'er zijn gevonden In dees Keyserin?

Die noyt een'ge sonden G'hadt heeft in haer sin.

3. Alle Godes wetten Staeghs sy onderhiel.

Noyt de sond' besmetten Hare suyv're ziel:

S'heeft haer gantsche leven Gheenigh quaedt gedaen, Noyt heeft sy bedreven 't Welck haer kon mis-staen.

4. Sy heeft 't hooft vertreden Van het helsch' Serpent, Sy heeft vroom gestreden Tot haer's levens end.

S'heeft haer Soon sien sterven Staende onder 't Kruys, S'heeft haer Soon sien erven 't Schoone Hemels huys.

5. Waer sy oock gekomen

(48)

Is na hare doodt.

S'is daer opgenomen S'is daer wonder groot.

Boven Cherubinnen Is sy daer gestelt, Boven Seraphinnen In des Hemels veldt.

6/ Sy gaet 't all' te boven Dat daer boven is;

Haer de Eng'len loven, Als haer grootst' Abdis.

Laet ons oock bewijsen Eer aen dese Vrouw, Wien de Eng'len prijsen, Die is ons behouw.

7. 's Hemels Coninginne!

Zijt van ons gegroet:

's Hemels Keyserinne!

Bidt ons' Opper-Goedt, Bidt den Heer der Heeren, Bidt uw' lieven Soon, Dat hy wil vereeren Ons sijn's Hemels Throon.

Age, vincis.

Lof-Sangh, Van Maria, des Heeren Moeder.

Stem:Lest op een tijdt in 't groene dal.

Maria! Maeght en Moeder t'saem,

Als suycker soet is aen mijn hart uw' Naem:

Sy

(49)

is al-tijdt bestorven in mijn mondt, Sy troost my stondt op stondt.

't Zy waer ick gae of stae,

Ick denck op u, Godts Moeder! vrough en spae.

All' mijn's harts gedachten // t'allen tijdt verwachten Door u, Godts genae. 't Zy waer.

2. My is bekent, dat menigh mensch Door u gebedt verkregen heeft sijn wensch:

Ghy my niet minder doen sult, waerdste Vrouw!

Ick u dit toe betrouw.

Ghy zijt mijn Patroners,

Ghy zijt mijn aldergrootste Voorsprakers;

Ghy, ô Godes Moeder! // zijt by ons Behoeder Mijne Middelers.

3. Dit weet ick wel, ô waerde Maeght!

Ick weet dat sorgh ghy altijdt voor mt draeght.

'k Ben meenighmael door u verlost geweest Van Satan, die u vreest:

Ick ben in angst en strijdt,

Door u, ô Moeder Godts! geweest verblijdt:

'k Ben uyt Satans netten // die mijn ziel besetten, Door u g'weest bevrijdt.

(50)

4. O klare Sonn'! ô held're Maen!

Zee-starre schoon, Mari', op 's wereldts baen!

Vertroosterers, en hilp in mijne noodt, Die dickmaels ick genoot.

O Hemels Coningin!

Hoe sal ick toonen aen u mijne min?

Och of ik u prijsen // en u eer bewijsen Kon nae uwe sin!

5. O Iesu lief! O Magets Soon!

Vergunt dat ick by dese Maget woon:

Vergunt dat ick haer eeuwigh loven mach;

Och of dien tijdt ick sagh!

O Hemels groot Cieraet,

Maria Maeght, mijn eenigh Toeverlaet!

Wilt voor my verwerven // dat ick nae mijn sterven Koom tot 's Hemels Staet.

Age, vincis.

Lof-Sangh Van M'aria, des Heeren Moeder.

Stem:Komt nu Flora, schoonste Veldt-Godin.

O Poort des Hemels, 's Hemels Coningin!

Ghy waerdigh 'zijt een hooghsten al—le min:

Want ghy die Moeder zijt, die heeft ghebaert (Siet wat een eer)

Den aldergrootsten Heer, Die

(51)

d'Hemel schiep, en d'aerd'. Want ghy.

2. Ghy vroom verwonnen hebt den helschen Draeck, Ghy zijt in duysternisse onse baeck;

Ghy van des Vyants listen ons bevrijdt, Ghy baerdt ons rust,

Ghy zijt ons' harten lust, Ghy zijt die ons verblijdt.

3. O alderreynste Maghet! wien 't Serpent Heeft nimmermeer met eenigh sond' geschent.

Tooren van David, Tooren van Yvoor, O Huys van Gout!

Ons' swackheyt onderhoudt,

“Verleent aen ons u oor.

4. O Morgen-starre, onser allen hoop, Tot wien de Sondaers nemen haren loop.

“Vertroosterersse van die zijn in noodt;

Der Christen vreught, Om dat ghy haer doet deught, En bystandt in de doodt.

5. All' Godes Eng'len u bewijsen eer, Waerom dan wy niet, Moeder van ons' Heer?

Het is ons leet dat wy niet hebben u Genoegh ge-eert,

Noch uwe lof vermeert, Dan wy beginnen nu.

6. O Moeder Godts! gelieft ons by te staen Soo langh wy sullen zijn op 's werelts baen:

Leydt tot den Hemel ons by uwen Soon;

Verwerven wilt, Dat hy ons' Vyandt stilt;

Verkrijcht ons 's Hemels kroon.

Age, vincis.

(52)

Lof-Dicht Van Maria, des Heeren Moeder.

Stem: Gelijck als de witte Swanen. Ofte: Voorburgh! eel door u landts-douwen. Siet den Singende Swaen. fol: 19.

'k Wensch u veel gelucx, Godts Moeder!

Veel gelucx in uwen staet:

U, die baerden ons' Behoeder Onser allen Toeverlaet, Die geswachtelt is in doecken, Voor ons all',

Wien het Heydendom quam soecken In het stal. Die &c.

2. Och ick wensch dat ick kon prijsen U, na uwe waerdigheyt,

Met de tongen van de Wijsen;

En met haer welspreeckentheyt!

Want ghy zijt de pronck der Vrouwen, 's Hemels vreught,

In wien all' die Godt aenschouwen Zijn verheught.

3. O ghy zijt de Coninginne Van het schoone Hemelrijck, Wien ick opdraegh all' mijn minne, Ick, die aerde ben, en slijck.

Ghy zijt all' mijn minnen waerdich, Waerdeste Vrouw!

Ghy geweest zijt altijdt vaerdich Mijn behouw.

4. U aenbidden all' de Eng'len, En bewijsen groote eer;

Sy haer stemmen t'saem vermeng'len, Sy haer hoofden buygen ne'er.

En aldus de Eng'len loven Haer Princes,

(53)

Die haer alleen gaet te boven Als Vooghdes.

5. Ghy de hoochsten zijt verheven In den Hemel, naest uw' Soon, Die geschoncken, en gegeven Heeft aen u de hoochste kroost:

Die in alles wil volbrengen U gedenck;

Die in alles wil gehengen Uwen wenck.

6. Vrouw! wy dickmaels sien gebeuren, Dat veel gaven door u krijcht,

Door u, (waerde Hemels Deure!) All' die geen, die voor u nijcht.

Die met vlijtige gebeden U aenbidt,

Die beschiet in 's Hemels stede 't Eeuwich wit.

+D. Anselm, lib. de Excel.

Virginis: Velocior non numquam en salus invocao nomine Mariae, quam invocao nomine Iesu: non quod illa potentior fit absit quam per illum ipsa est potens) sed quia Manem Filius sic vuls honorare.

7. Merck'lijck eerder sal verwerven⁺ Godes gracy, dien persoon,

Die aenbidden, en omswerven U sal meerder als uw' Soon.

Niet dat ghy hebt meerder krachten, Gheensins, Maeght!

't Uwer eeren hy dees machten U toe draeght.

8. Uw' Soon Iesus is Almachtich, Die u (Maghet) dus versiet;

Door hem g'worden zijt ghy krachtich Ons te vrijden van 't verdriet.

Dus wil Iesus u vereeren 't Allen tijdt;

Uwe eer wil hy vermeeren, 't Spijt die 't spijt.

9. Vrouw! gewaerdicht te verkrijgen, Dat ick heylich leven mach:

Ey! verkrijcht dat my bedrijgen D'hell' niet mach op d'laetsten dach.

(54)

Laet my gracy by u vinden, 's Hemels Poort!

Die gebaert hebt die u minden, 't Eeuwich Woort.

Age, vincis.

Lof-Dicht Van Maria, des Heeren Moeder.

Stem: 't Windichje daer het bosch af drilt. Ofte: Lof zy Maria triumphant.

Ofte: Sancta Theresa! Spaensche Maeght, Siet den Singende Swaen. fol:

242.

Lof zy u alderwaerdeste Maeght!

Die hebt Godes Soon behaeght:

Coninginne // Keyserinne Van het hooge Hemels hof, 't Welck singht geduerich uwen lof.

2. Ghy 's Hemels Coningh hebt ontfaen Ghy 's Hemels Coningh hebt ontfaen, Hy ons vleys in u nam aen:

Coninginne // &c.

3. Ghy hebt Elisabeth besocht, Ghy hebt Elisabeth besocht, Ghy hebt daer veel goets gevrocht:

Coninginne // &x.

4. Ghy Iesum Christum hebt gebaert, Ghy Iesum Christum hebt gebaert, In een stal op dese aerd':

Coninginne // &c.

5. Ghy van drie Vorsten zijt gegroet, Ghy van drie Vorsten zijt gegroet, Die u eerden met ootmoet:

Coninginne // &c.

6. G'hebt in den Tempel tot Godts eer, G'hebt in den Tempel tot Godts eer

(55)

Opgedragen onsen Heer.

Coninginne // &c.

7. Ghy na Egypten zijt gevlucht, Ghy na Egypten zijt gevlucht, Met uw' alderschoonsten Vrucht.

Coninginne // &c.

8. Ghy hebt vermist u lieve Kindt, Ghy hebt vermist u lieve Kindt, Maer siet, ghy dat weder vindt.

Coninginne // &c.

9. Ick ben verlooren door de sond', Ick ben verlooren door de sond', Och of ghy my weder vondt.

Coninginne // &c.

10. Soeckt mijne ziel met neerstigheyt, Soeckt mijne ziel met neerstigheyt, En die in den Hemel leydt.

Coninginne // Keyserinne Van het hooge Hemels hof, 't Welck singht geduerich uwen lof.

Age, vincis.

Gebedt Tot Maria, des Heeren Moeder.

't Welck in de Broederschap van onse Lieve Vrouwe wort gelesen, waer mede sy verkooren wort tot Patronersse &c.

Stem: Philis komt u buygen. Ofte: Menschen komt aenloopen. Siet den Singende Swaen, fol: 170.

Alderwaerdeste Moeder, Die Godt ons' Behoeder Maghet hebt gebaert!

Ick verkies u tot Me-Vrouw, En tot Patroners op heden,

Op u stel ick mijn berouw. Ick &c.

(56)

2. Ick sal t'allen tijden U, Me-Vrouw belijden, En mijn Voorsprakers.

En ick vast'lijck neem voor my, Dat ick u noyt sal verlaten;

Ick voor Godt dit nu bely.

3. Ick sal noyt onbreken In uw' lof te spreken, 'k Sal u spreken voor.

Ick sal tegen u niet doen, Noch oock laten yet geschieden;

Godt wil my daer voor behoe'n.

4. Maghet uytgelesen!

Ick sal altijdt wesen Tot uw' dienst bereydt.

Soo veel als in my sal zijn, Sal ick maecken te beletten Tegen u het tongh-fenijn.

5. Ick sal staeghs u eeren, Ia uw' eer vermeeren Maer ick kan of mach:

Des soo neemt tot slaef my aen, Is dat 't eenichsins kan wesen, Wilt tot Dienaer my ontfaen.

6. Och of ick kon mercken, Dat gh' in all' mijn wercken, Vroomich my stondt by!

Ey! en wilt verlaten niet

My, uw' dienaer, in mijn sterven!

Dan met gracy my versiet.

7. Als my sal omringen Satan, en bespringen, Staet doch my dan by.

Ey! wilt in des Hemels Hof,

Waerde Moeder Godts! my brengen, Waer gesongen wort Godts lof.

(57)

Aenroep aen Maria, des Heeren Moeder, voor een geluckige doodt.

Stem: O Godt! ô liefde groot! Ofte: Maria Moeder Maeght!

Getrou---we Voorsprakers // getrouwe Patroners, Maria al—tijdt Maeght // die meest hebt Godt behaeght.

Ick bid' u, ey! bidt doch alderliefste Moeder Goodts!

Ey! staet my doch by in de uyr des doodts. Ick bidd' u.

2. Des Hemels Koningin // des Hemels Keyserin!

Des Hemels groote Poort! // ick bidd' u my verhoort.

Ick bidd' u &c.

3. O Tooren van yvoor! // verleent aen my gehoor.

O waerdich huys van gout! // mijn arme ziel aenschout.

Ick bidd' u &c.

4. O Styarre van de Zee! // aensiet mijn droevich wee.

Des Sondaers Toeverlaet! // uw' oogen op my slaet.

Ick bidd' u &c.

5. Maria Maeght, en Vrouw! // verlost my uyt den rouw.

(58)

Bevrijdt my van de Hell' // besorght my 't eeuwich Wel.

Ick bidd' u, ey! bidt doch, alderliefste Moeder Goodts!

Ey! staet my doch by, in de uyr des doodts.

Age, vincis.

Opdraginge sijns selfs tot dienst van Maria, des Heeren Moeder.

Stem:Diana reyn, die gingh om baden haer.

Maria schoon, veel schoonder als de Maen, Verkore Son, neemt in u dienst my aen.

Mijn hartje tracht // by dagh en nacht, Te dienen u, ô Vrouw!

Want ghy die zijt // die ons be-vrijdt Van al----le druck en rouw. Mijn.

2. Och of ick kon u dienen soo 't behoort!

U, Starr' der Zee; U, waerde Hemels-Poort!

U, Huys van gout // die onderhout, En breeckt des Duyvels macht:

U, Voorsprakers // U, Middelers