Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1899
bron
Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1899. Erve J. Morpurgo, Paramaribo 1898
Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_sur001189901_01/colofon.php
© 2012 dbnl
L.S.
Erkentelijk voor de den Surinaamschen Almanak bij voortduur betoonende
deelneming, bevelen wij den 12n jaargang met vertrouwen in de welwillendheid van het publiek aan.
Het den Surinaamschen Almanak toegekende nut waarborgt ons eene goede ontvangst, welke hem ongetwijfeld ook nu weder zal ten deel vallen.
Onze dankbetuiging aan allen voor de hulp, die zij ons bij de samenstelling blijven verleenen.
Erve J. Morpurgo.
Paramaribo,
September 1898.
6
[Advertentie]
Verklaring omtrent den Almanak.
De M a a n c i r k e l of het G u l d e n g e t a l bestaat in een tijdkring van 19 jaren, na verloop van welken de nieuwe en volle manen weder bijna op dezelfde dagen van het jaar invallen.
De E p a c t a is het getal, dat, volgens den Almanak, den ouderdom der maan bij den aanvang van het jaar aanwijst, waaruit volgt, dat, wanneer de nieuwe maan op den 1n Januari invalt, de E p a c t a van het jaar n u l is, doch in het volgende jaar zij e l f zal wezen, omdat het maanjaar slechts 354 dagen heeft en het Zonnejear elf dagen meer telt. In het derde jaar daarna zou zij alzoo d r i e e n d e r t i g moeten zijn; doch men trekt, zoodra de E p a c t a dertig dagen of eene volle maan zou te boven gaan, van dit getal 30 af, en krijgt dus in het gesteld geval niet d r i e e n d e r t i g , doch d r i e dagen.
Men kan door middel van de E p a c t a voor elke maand den dag der nieuwe maan en den ouderdom der maan op een bepaalden dag vinden.
De Z o n n e -c i r k e l is een tijdkring van 28 jaren, na verloop van welken de dagen der week weder op denzelfden dag der maand invallen.
Deze tijdkring heeft echter zijn naam niet ontleend aan den schijnbaren omloop der zon, maar aan den Zondag, of den dag aan de zon gewijd.
De Z o n d a g s l e t t e r is een der zeven eerste letters van het alphabet, om in elk de dagen, van af den 1n Januari, te noemen. De letter, welke de Zondagen van het jaar aanwijst, wordt Z o n d a g s l e t t e r geheeten. Een schrikkeljaar heeft twee Zondagsletters, als: eene van 1 Januari tot 24 Februari, en eene andere van 25 Februari tot het einde des jaars. Daar nu de dagen der week, na een tijdsverloop van 28 jaren, met dezelfde dagnamen overeenkomen, zoo moeten na datzelfde tijdsverloop ook de Zondagsletters terugkeeren.
Verklaring der Teekens van den Zodiak.
♈ Aries of Ram.
♉ Taurus of Stier.
♊ Gemini of Tweelingen.
♋ Cancer of Kreeft.
♌ Leo of Leeuw.
♌ Virgo of Maagd.
♎ Libra of Weegschaal.
♏ Scorpius of Schorpioen.
♐ Sagittarius of Schutter.
♑ Capricornus of Steenbok.
♒ Aquarius of Waterman.
♓ Pisces of Visschen.
Chronologische Cirkels.
19 Het Gulden-Getal
12 De Rom. Indictie
18 De Epacta
A De Zondagsletter
Tijdtafel aantoonende den stand der uurwerken op hetzelfde oogenblik op verschillende plaatsen van den aardbol.
9
Tijdperken voor het jaar 1899.
Jaren.
Sedert
6612 de Juliaansche periode
5660 de schepping der wereld 5659, en van 5 Sept. 1899
1899 de geboorte van Christus
1835 de verwoesting van Jeruzalem
1824 de jaartelling der Javanen
1316 de tijdrekening der Mahomedanen
407 de ontdekking van Amerika door
Columbus
402 de Cristelijke Kerkhervorming
317 den Gregoriaanschen of nieuwen stijl
304 de inbezitneming van de Kust van
Guyana
265 de bemachtiging van het eiland Curaçao
237 Karel II, Koning van Engeland, de kolonie heeft weggeschonken, 2 Juni 1662
232 den vrede te Breda, waarbij Suriname als bezit der Nederlanden vastgesteld wordt, 31 Juli 1667
232 de herneming der kolonie door A.
Krijnssen in 1667
227 het dominium utile van Suriname,
hetwelk Zeeland voor zich had
behouden, aan de Algemeene Staten der Nederlanden is overgegaan
225 door den vrede te West-Minster het bezit van Suriname aan Nederland is
gewaarborgd, 9 Februari 1674
85 Suriname bij tractaat van 13 Augustus 1814 door de Engelschen aan Nederland is teruggegeven
81 de slavenhandel opgeheven en daarvan te Suriname afkondiging is gedaan, 28 December 1818
78 den zwaren brand te Paramaribo, 21 Januari 1821
36 de vrijverklaring der slaven in de kolonie Suriname, 1863
33 de inwerkingtreding van het
Regeerings-Reglement, 1 Januari 1866
Verschillende mijlmaten in Nederlandsche ellen.
7407 ellen Geographische of Duitsche mijl, 15 op
één graad
1000 ellen Nederlandsche mijl of Kilometer
5556 ellen Uur gaans of Hollandsche mijl, 20 op één
graad
5651 ellen Oud uur gaans van 1500 Rijnlandsche
roeden
1852 ellen Engelsche of Fransche Zeemijl, 60 op
één graad
4444 ellen Oude Fransche mijl, lieue commune, 25
op één gr.
1609 ellen Engelsche landmijl van 5280 Engelsche
voeten
6173 ellen Portugeesche mijl, 18 op één graad
7066 ellen Spaansche mijl, Legua real, van 25000
Sp. vtn.
1507 ellen Paal op Java van 400 Rijnlandsche
voeten
1852 ellen Paal op Sumatra
10
Israëlietische Feestdagen.
24 Febr.
Hamansfeest
26 Mrt.-2 Apr.
Paschen
15-16 Mei.
Pinksteren
16 Juli.
Verw. v. Jeruzalem
5-6 Sept.
Nieuwjaar 5660
14 Sept.
Groot-Verzoendag
19-20 Sept.
Loofhuttenfeest
25 Sept.
Groot Palmdag
26 Sept.
Onthoudingsfeest
27 Sept.
Vreugde der Wet
27 Nov.
Inwijdingsfeest
Christelijke Feestdagen.
1 Jan.
Nieuwjaar
6 Jan.
Drie Koningen
29 Jan.
Septuagesima
14 Febr.
Vastenavond
15 Febr.
Aschdag
26 Maart Palmzondag
31 Maart.
Goede Vrijdag
2 April.
Paschen
11 Mei.
Hemelvaartsdag
21 Mei.
Pinksteren
3 Dec.
Eerste Advent
25 Dec.
Kerstmis
Ontdekt door Uitgebreidheid
De Aarde: O.
Omwenteling om de As.
Omwenteling om de Zon.
Afstand v.d.
Zon.
Hemellichamen.
1,328460 25 d 5 u.
38m Zon
Bijd. oud.
bekend 0,0565
24 u. 5m 0 j. 87 d. 23
u.
8 Mercurius
Bijd. oud.
bekend 0,828
23 u. 20 m 0 j. 224 d.
17 u.
15 Venus
Bijd. oud.
bekend 1
24 u. 56 m 1 j. 0 d. 6 u.
21 Aarde
Bijd. oud.
bekend 0,17
24 u. 31 m 1 j. 321 d.
17 u.
32 Mars
Piazzi in 1801 0,007
onbekend 4 j. 219 d.
57 Ceres
Olbers in 1802 0,015
onbekend 4 j. 220 d.
57 Palias
Harding in 1804 0,005
onbekend 4 j. 133 d.
55 Juno
Olbers in 1807 0,00003
onbekend 3 j. 229 d.
49 Vesta
Bijd. oud.
bekend 1546,60
9 u. 56 m.
11 j. 314 d.
20 u.
108 Jupiter
Bijd. oud.
bekend 887,34
10 u. 16 m.
29 j. 166 d.
28 u.
199 Saturnus
Herschell in 1781 77,47
onbekend 84 j. 5 d. 20
u.
398 Uranus
Leverrier in 1846 onbekend
164 j. 285 d.
636 Neptunus
De Maan is 51000 mijlen van de Aarde verwijderd. Zij loopt om de Aarde rond in 29 dagen, 12 uren en 44 minuten.
Jupiter heeft 4, Saturnus 7 en Uranus 6 Manen of Satellieten.
Een Duitsche mijl, waarop hierboven gewezen is, bedraagt 7407 Meters = 1966 Rijnlandsche roeden. Zij is gelijk aan 1/15 middelbare graad.
11
Zons- en Maansverduisteringen.
In het jaar 1899 zullen er 3 Zons- en 2 Maansverduisteringen plaats vinden, en wel op:
eene ged. Zonsverduistering, onzichtb.
te Greenwich.
11 Jan.
eene ged. Zonsverduistering, zichtbaar te Greenwich.
7 Juni
eene totale Maansverduistering, onzichtb. te Greenwich.
22-23 Juni
eene ringvormige Zonsverduist., onzichtb. te Greenwich.
2 Dec.
eene ged. Maansverduistering, zichtbaar te Greenwich.
16 Dec.
Breedte en Lengte van eenige plaatsen in Suriname.
W. Lengte van Greenwich.
Noorder Breedte.
NAMEN.
53 gr. 59 m. 53 s.
5 gr. 44 m. 57 s.
Westh. v.d. mond der Marowijne of punt Galibi
54 gr. 4 m. 54 s.
5 gr. 50 m. 51 s.
Kaaimanshoofd of Gros Bois
54 gr. 16 m. 26 s.
5 gr. 53 m. 7 s.
Mond. v.d. Wia-Wiakreek
54 gr. 12 m. 17 s.
5 gr. 58 m. 47 s.
Mond. v.d. Motkreek De mond. v.d. Matappica en Warappe-kr. zijn door aanslibbing om de West verlegd
55 gr. 10 m. 14 s.
5 gr. 57 m. 29 s.
Braamspunt
55 gr. 9 m.
5 gr. 49 m. 24,5 s.
Hervormde kerk te Paramaribo
De Meterconventie van 20 Mei 1875 is onderteekend door België, Denemarken, Duitschland, Frankrijk, Italie, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Rusland, Spanje, Turkije, Zweden en Noorwegen, Vereenigde Staten van Noord-Amerika, Venezuela en Brazilië.
Het Metrieke stelsel is i n g e v o e r d in België, Duitschland, Frankrijk, Griekenland, Italië Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Rumenië, Spanje, Zwitserland, Egypte en de meeste Zuid-Amerikaansche Republieken. De Engelsche maat is nog in gebruik, en de Engelsche voet is in Rusland en Noord-Amerika ingevoerd.
Denemarken en Noorwegen gebruiken de oude Pruisische voetmaat. Zweden heeft zijne eigene maat.
12
Het M.S. is voor Nederl. Oost-Indië aangenomen in 1838, doch tot heden aldaar nog niet algemeen ingevoerd. In de West-Indische bezittingen is het M.S. in 1874 ingevoerd.
Tafel van de veelvouden en onderdeelen der Metrieke Maten en Gewichten
zooals die zijn voorgeschreven in de wet van 7 April 1869, Staatsblad No. 57.
Lengtematen.
10 Kilometer of Mijlen.
= 1 Myriameter
10 Hectometers.
= 1 Kilometer of Mijl
100 Meters of Ellen.
= 1 Hectometer
10 Meters of Ellen.
= 1 Dekameter of Roede
De grondslag en de eenheid is de Meter of El.
10 Decimeters of Palman.
= 1 Meter
10 Centimeters of Duimen.
= 1 Decimeter
10 Milimeters of Strepen.
= 1 Centimeter
Vlaktematen.
1 Hectare of Bunder = 100 Aren of □ Roeden.
De eenheid is de Are of □ Roede.
1 Centiare, □ Meter of □ El.
Ruimte of Lichaamsmaten.
1 Dekastère = 10 Stère of Teerling Meters.
De eenheid is de Liter, Kan of Kop.
10 Deciliters of Maatjes.
= 1 Liter
10 Centiliters of Vingerhoeden.
= 1 Deciliter
Gewichten.
10 Kilogrammen of Ponden.
= 1 Myriagram
De eenheid is de Kilogram of Pond.
10 Hektogrammen of Onzen.
= 1 Kilogram
10 Dekagrammen of Looden.
= 1 Hektogram
10 Grammen of Wichtjes.
= 1 Dekagram
10 Decigrammen of Kerrels.
= 1 Gram
Voor lichte of kostbare waren is de Gram de eenheid, verdeeld in 10 Decigrammen, de Decigram in 10 Centigrammen en de Centigram in 10 Milligrammen.
13
Maten en Gewichten, nog in gebruik in de Nederl. West-Indische Bezittingen.
Logarithmus.
Waarde in Meters.
Lengtematen.
1.3163898 20,72
Suriname: Amsterdamsche el (0.688 M.) Rijnlandsche voet (0.314 M. = ⅙ vadem) Landmaat: Ketting = 66 Rijnl. voet
Logarithmus.
Waarde in cA of M2 Vlaktematen.
3.6324229 4205
Suriname: akker = 10 □ kettingen = 43560 Rijnl. □ voet
1 bunder = ± 2⅓ Surin.
akker
Logarithmus.
Waarde in dM3. of L.
Inhoudsmaten.
0,5563025 3,60
(Natte waar). Engelsch Gallon = 6 pint
Pint = 0.6 L.
Gewichten.
Amsterdamsch ℔ en Engelsch avoir du poids.
(100 Amst. ℔ = 109 Eng. ℔).
Herleidingstafelen.
Herleiding van lengtematen.
Meters in rijnlandsche maat en omgekeerd.
Meters.
Rijnl. Voeten.
Rijnlandsch Meters.
D.
V.
0.31 1
2 3,
1
0.63 2
4 6,
2
Meter.
Amst. el.
0,04
= 1/16
0,09
=
⅛
0,17
=
¼
0,34
=
½
0,69
= 1
1,38
= 2
2,06
= 3
2,75
= 4
¾
= 0,5
1 9/16
= 1
3 1/16
= 2
4 7/16
= 3
14
Herleidingstafel voor een Chronometer die 130 tikken in de minuut maakt.
sec.
t.
sec.
t.
sec.
t.
sec.
t.
26.77 58
18.00 39
9.23 20
0.46 1
27.23 59
18.46 40
9.69 21
0.92 2
27.69 60
18.92 41
10.15 22
1.38 3
28.15 61
19.38 42
10.61 23
1.85 4
28.61 62
19.85 43
11.08 24
2.31 5
29.08 63
20.31 44
11.54 25
2.77 6
29.54 64
20.77 45
12.00 26
3.23 7
30.00 65
21.23 46
12.46 27
3.69 8
30.46 66
21.69 47
12.92 28
4.15 9
30.92 67
22.15 48
13.38 29
4.61 10
31.38 68
22.61 49
13.35 30
5.08 11
31.85 69
23.08 50
14.31 31
5.54 12
32.31 70
23.54 51
14.77 32
6.00 13
32.77 71
24.00 52
15.23 33
6.46 14
33.23 72
24.46 53
15.69 34
6.92 15
33.69 73
24.92 54
16.15 35
7.38 16
34.15 74
25.38 55
16.61 36
7.85 17
34.61 75
25.85 56
17.08 37
8.31 18
35.08 76
26.31 57
17.54 38
8.77 19
sec.
t.
sec.
t.
sec.
t.
53.08 115
44.31 96
35.54 77
53.54 116
44.77 97
36.00 78
54.00 117
45.23 98
36.46 79
54.46 118
45.69 99
36.92 80
59.54 129
50.77 110
42.00 91
60.00 130
51.23 111
42.46 92
51.69 112
42.92 93
52.15 113
43.38 94
52.61 114
43.85 95
Gewichten en inhouden bij belading van Zeeschepen.
De scheepston komt overeen met 1000 K.G. gewicht.
Het scheepslast = 2 scheepston = 2000 K.G. gewicht wordt gerekend eene ruimte in te nemen van 2,83 kub. Meter.
Het gewicht van die ruimte verschilt echter naar de koopwaar en zoo doet:
K.G.
een last:
950 Cassia
1500 Cochenille
2000 Ebbenhout
1200 Foelie
1500 Gom-Copal
1400 Gom-elastiek en Guttap.
900 Hennep
1200 Huiden (los)
1300 Indigo
1400 Kamfer
950 Kaneel
1800 Koffie (in balen)
1200 (in hoornschil)
1650 Koffie (in vaten)
2000 Koffie (in veegsel)
1000 Nagelen
1500 Peper (in balen)
2000 Rijst
1500 Sago
2000 Suiker
800 Tabak
930 Thee
2000 Tin
900 Vlas
650 Wol
Kina 950 à 1000 K.G. al naar mate flink gestampt wordt of niet.
Soortelijke Gewichten.
A. Vaste Lichamen.
1,656 Beenderen
1,051, nat 1,191 Bolletrie droog
0,94 Boter
0,93 Caoutchouc
2,72-3,05 Cement
3,5 Diamant
1,81 Gips Gebrande
0,97 Gips Gegoten, droog
2,64 Glas, Vensters-
2,46 Glas, Spiegel-
2,89 Glas, Kristal
3,20-3,78 Glas, Flint-
18,6-19,1 Goud, Gedegen
19,25 gegoten
19,31-19,34 Geslagen
2,51-3,05 Graniet
1,197, nat 1,255 Groenhart droog
0,98 Guttapercha
1,07 Hars
IJs (bij 0oC) 0,92
7,79 IJzer, Zuiver
7,06-7,50 IJzer, Giet-
7,6-7,8 IJzer, Staaf-
7,6-7,75 IJzer, Draad-
1,97 Ivoor
2,3-3,18 Kalk, Gebrande
1,80-2,63 Klei
8,9-8,90 Koper, Gegoten
8,78-9 Koper, Gesl. of Draad
Koper, Geel (Zie Messing).
1,8-2,66 Krijt, Wit
0,24 Kurk
2,5-2,8 Kwarts
11,376 Lood (bij 14oC.)
0,56-1,06 Mahonie
2,52-2,85 Marmer
0,8 Meel, Tarwe
8,6 Menie
8,4-8,71 Messing, Gegoten
8,52-8,62 Messing, Gewalst
8,43-8,73 Messing, Getrokken
1,40-2,20 Metselsteen, Gewone
1,52-2,29 Metselsteen, Klinkers
0,70-1,16 Papier
1,071 Pek
0,43-0,89 Pijnhout
21,45 Platina
2,38-2,49 Porselein
7,26-7,80 Staal, Cement
7,50-7,81 Staal, Gefrischt
7,83-7,92 Staal, Giet-
1,21-1,51 Steenkolen (in stukk.)
1,61 Suiker, witte
7,29 Tin
0,92-0,94 Vet
2,58-2,59 Vuur- of Keisteen
0,97 Was
1,40-1,64 Zand (fijn en droog)
1,90-2,05 Zand (fijn en vochtig)
1,37-1,49 Zand (grof)
10,10-10,47 Zilver, Gegoten
1,041 15 Eiwit
0,7365 0 Ether
1,27 15 Glycerine (watervrij)
13,596 0 Kwik
0,945 15 Levertraan
0,935 15 Lijnolie
1,025 15 Melk
0,918 15 Olijfolie
0,836 15o Petroleum
0,914 15 Raapolie
0,914 15 Ricinusolie
1,53 15 Salpeterzuur (49,9oB)
1,195 - Teer
0,873 16 Terpentijnolie
1,000 4 Water gedistill.
1,029 - Water Zee- (gemidd.)
0,99-1,002 Wijn
1,192 15 Zoutzuur (14% HCI)
1,842 15 Zwavelzuur (66% B)
16
Thermometerschalen.
C. Celsius.
R. Reaumur.
F. Fahrenheit.
F.
R.
C.
266,0 104,0
130
264,2 103,2
129
262,4 102,4
128
260,6 101,6
127
258,8 100,8
126
257,0 100,0
125
255,2 99,2
124
253,4 98,4
123
251,6 97,6
122
249,8 96,8
121
248,0 96,0
120
246,2 95,2
119
244,4 94,4
118
242,6 93,6
117
240,8 92,8
116
239,0 92,0
115
237,2 91,2
114
235,4 90,4
113
233,6 89,6
112
231,8 88,8
111
230,0 88,0
110
228,2 87,2
109
208,4 78,4
98
206,6 77,6
97
204,8 76,8
96
203,0 76,0
95
201,2 75,2
94
199,4 74,4
93
197,6 73,6
92
195,8 72,8
91
194,0 72,0
90
192,2 71,2
89
190,4 70,4
88
188,6 69,6
87
186,8 68,8
86
185,0 68,0
85
183,2 67,2
84
181,4 66,4
83
179,6 65,6
82
177,8 64,8
81
176,0 64,0
80
174,2 63,2
79
172,4 62,4
78
170,6 61,6
77
168,8 60,8
76
167,0 60,0
75
165,2 59,2
74
163,4 58,4
73
161,6 57,6
72
159,8 56,8
71
158,0 56,0
70
156,2 55,2
69
154,4 54,4
68
152,6 53,6
67
153,8 52,8
66
149,0 52,0
65
147,2 51,2
64
145,4 50,4
63
143,6 49,6
62
141,8 48,8
61
146,0 48,0
60
138,2 47,2
59
136,4 46,4
58
134,6 45,6
57
132,8 44,8
56
131,0 44,0
55
129,2 43,2
54
127,4 42,4
53
125,6 40,6
52
123,8 40,8
51
122,0 40,0
50
120,2 39,2
49
118,4 38,4
48
116,6 37,6
47
114,8 36,8
46
113,0 36,0
45
111,2 35,2
44
109,4 34,4
43
107,6 33,6
42
105,8 32,8
41
104,0 32,0
40
102,2 31,2
39
100,4 30,4
38
98,6 29,6
37
96,8 28,8
36
95,0 28,0
35
75,2 19,2
24
73,4 18,4
23
71,6 17,6
22
69,8 16,8
21
68,0 16,0
20
66,2 15,2
19
64,4 14,4
18
62,6 13,6
17
60,8 12,8
16
59,0 12,0
15
57,2 11,2
14
55,4 10,4
13
53,6 9,6
12
51,8 8,8
11
50,0 8,0
10
48,2 7,2
9
46,4 6,4
8
44,6 5,6
7
42,8 4,8
6
41,0 4,0
5
39,2 3,2
4
37,4 2,4
3
35,6 1,6
2
33,8 0,8
1
32,0 0,0
0
30,2 0,8
1
28,4 1,6
2
26,6 2,4
3
24,8 3,2
4
23,0 4,0
5
21,2 4,8
6
19,4 5,6
7
17,6 6,4
8
15,8 7,2
9
14,0 8,0
10
Vreemd Geld-Zilveren Geldstukken en Munten.
(Molesworth's pocketbook of Engineering formulae.)
F i j n . Totaal
gewicht Gr.
Trooi(*) Zilverw. in
pence à 5 sh.
per oz.
Onderdeelen.
Geldstuk of Munt.
LAND.
925 87,270
10,09 12 pence
Shilling Engeland
900 412,49
46,40 100 centen
Dollar Amerika
900 190,512
21,43 100 kreuzer
Frorin Oostenrijk
825 77,162
8,05 100
centimes Franc
België
916,67 180,000
20,625 100 centen
Rupee Ceylon
800 15,743
11,57 100 oere
Kroon Denemarken
900 19,290
2,17 100 aspere Piaster
Egypte
835 77,162
8,05 100
centimes Franc
Frankrijk
900 85,727
9,64 100
pfenning Mark
Duitschland
835 77,162
8,05 100 lepta
Drachma Griekenland
945 154,324
18,23 100 centen
Gulden Holland
916,67 180,000
20,625 192 pie
Rupee Indië
835 77,162
8,05 100
centisimi Lire
Italië
800 115,743
11,57 100 oere
Kroon Noorwegen
916,67 385,809
44,20 1000 reis
Milree Portugal
868 320,000
34,72 100 kopeck
Roebel Rusland
810 80,125
8,112 100
centisimos Peseta
Spanje
800 115,743
11,57 100 oere
Kroon Zweden
835 77,162
8,05 100
centimes Franc
Zwitserland
830 18,565
1,93 100 aspere Piaster
Turkije
Hoeveelheid planten noodig om eene Hectare te beplanten.
Aantal noodig op een hectare:
Geplant op eenen onderlingen afstand van:
Aantal noodig op een hectare:
Geplant op eenen onderlingen afstand van:
Aantal noodig op een hectare:
Geplant op eenen onderlingen afstand van:
(*) Trooisch gewicht: 1 grein = 0,0648 fransche gram, 24 = 1.555, 480 = 31.1035 enz.
12346 0,9 M.
40000 0,5 M.
1000000 0,1 M.
11080 0,95 M.
33058 0,55 M.
444444 0,15 M.
10000 1 M.
27777 0,6 M.
250000 0,2 M.
2500 2 M.
23679 0,65 M.
100000 0,25 M.
1111 3 M.
20408 0,7 M.
111111 0,3 M.
625 4 M.
17777 0,75 M.
81633 0,35 M.
277 6 M.
15625 0,8 M.
62500 0,4 M.
156 8 M.
13841 0,85 M.
49382 0,45 M.
Smeltpunt van eenige stoffen.
Grad. Cels.
2500 Platina
1500-1600 Smeedijzer
1400 Staal, dunvloeiend
1300 Staal, dikvloeiend
1200 Grijs gietijzer
1059 Wit gietijzer
1100-1250 Goud gietijzer
1050-1200 Koper
1000 Zilver
360 Zink
330 Lood
230 Tin
109 Zwavel
61 Gele was
Waarde in Ned. Ct. van eenige in gebruik zijnde muntspeciën.
= f 12. - 1 Pond Sterling
= f 0,50 1 Franc
= f 0.50 1 Lire
= f 2. - 1 Goud. en Zilv. Roeb.
= f 1. - 1 Papieren Roebel
= f 1.20 1 Oostenrijksche Flor.
= f 0.50 1 Oost-Hong. Kroon
= f 0.60 1 Duits. Reichsmark
= f 0.66⅔ 1 Deensche Kroon
= f 2.70 1 Portug. Milreis
= f 0.50 1 Peseta
= f 2.50 1 Dollar
= f 0.60 1 Shilling
= f 0.05 1 Pence
= f 0.02 ½ 1 Amerik. Cent
= f 1. - 1 Rupee
Opgave van Titels en Praedicaten
Koning en Koningin: Zijne of Hare Majesteit.
Prins en Prinses van den bloede: Zijne of Hare Koninklijke Hoogheid.
Prins en Prinses niet van den bloede: Zijne of Hare Hoogheid.
Graaf en Gravin: Hooggeboren Heer of Vrouwe.
Baron of Barones, Jonkheer of Jonkvrouw(1): Hoog Welgeboren Heer(2)of Vrouwe.
Niet-adellijke aanzienlijke personen: WelEdelGeboren Heer of Vrouwe.
Deftige burgerij: WelEdele Heer of Vrouwe.
Terwijl de echtgenooten van alle bovenstaanden, zonder uitzondering, met:
Mevrouw worden aangesproken.
Voor andere personen is het algemeen gebruikelijk zich te bedienen van: den Heer of Mejuffrouw.
De titel van: Excellentie behoort te worden gegeven aan Ministers in functie, diplomaten met rang van buitengewoon Gezant, Ministers van Staat, den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië, aan Admiraal of Vice-Admiraal;
Generaal der Infanterie of Luitenant-Generaal(3), terwijl die door den Koning, ten Hove, ook nog is toegekend aan: de Grootmeesters, den Opper-Hofmaarschalk;
Opper Ceremoniemeester, Opper-Kamerheer, Opper-Stalmeester,
Opper-Jagermeester en de verdere Groot-Officieren van Hoogstdeszelfs Huis.
Andere hooggeplaatste Staatsambtenaren, voorzitter of leden der Hooge Collegien van Staat, in of niet meer in functie, van oud-ministers af, hoofdambtenaren tot en met referendaris en hoofd-officieren, worden betiteld met HoogEdelGestrengen Heer. De overigen en de subalterne officieren, d.w.z. luitenants ter zee eerste en tweede klasse, kapiteins, ritmeesters en eerste of tweede luitenants, met
WelEdelGestrengen Heer.
Aan burgemeesters, wethouders en raadslieden werd voormaals gerekend het EdelAchtbare Heer toe te kennen. In de laatste jaren worden de burgemeesters evenwel in officieele stukken met: WelEdelGestrengen Heer betiteld.
De rechterlijke collegiën voeren de navolgende titels:
De Hooge Raad: dien van EdelHoogAchtbare Heeren.
De Gerechtshoven: dien van EdelGrootAchtbare Heeren.
De Arrondissements-Rechtbanken alsmede de Kantonrechters: dien van EdelAchtbare Heeren.
Curatoren eener Hoogeschool worden met EdelGrootAchtbare Heeren, Hoogleeraren met HoogGeleerde, zij die den akademischen graad van Doctor verkregen met WelEdelZeerGeleerden Heer betiteld. Predikanten, voor zoover ze laatstgenoemden graad niet bezitten, met: WelEerWaarde Heer, indien wel: alsdan met WelEerwaarden ZeerGeleerden Heer.
De R.K. geestelijkheid bezigt de navolgende titulatuur:
Bisschop: Zijne Doorluchtige Hoogwaardigheid, kanunnik: HoogEerwaarde Heer, deken en pastoor: ZeerEerwaarde Heer, kapelaan: WelEerwaarde Heer.
Een opper-rabbijn heeft WelEerwaarde ZeerGeleerde Heer en een Rabbijn of Rabbinale assesoren WelEerwaarde Heer tot titel.
(3) Aan Schout-bij-Nacht en Generaal-Majoor, alhoewel tot de vlag en opper-officieren behoorende, alzoo niet.
20
Tafel aanwijzende den dag der week waarop een of ander datum van de jaren 1897 tot 1952 valt.(*)
I.
Juli Juni
Mei.
Apr.
Mrt.
Feb.
Jan.
4 2
6 4
1 1
5 1897, 1909, 1915, 1926, 1937, 1943
5 3
7 5
2 2
6 1898, 1910, 1921, 1927, 1938, 1949
6 4
1 6
2 3
7 1899, 1905, 1911, 1922, 1933, 1939 1950
7 5
2 7
4 4
1 1900, 1906, 1917, 1923, 1934, 1945 1951
1 6
3 1
5 5
2 1901, 1907, 1918, 1929, 1935,
1941, 1947
3 1
5 3
7 7
4 1903, 1914, 1925, 1931, 1942
S c h r i k k e l j a r e n .
3 1
5 8
7 6
3 1908, 1936
5 3
7 5
2 1
5 1904, 1932
1 6
3 1
5 4
1 1912, 1940
6 4
1 6
3 2
6 1916, 1944
4 2
6 4
1 7
4 1920, 1948
2 7
4 2
6 5
2 1924, 1952
7 5
2 7
4 3
7 1928
Dec.
Nov.
Oct.
Sept.
Aug.
3 1
5 3
7 1897, 1909, 1915, 1926, 1937, 1943
4 2
6 4
1 1898, 1910, 1921, 1927, 1938, 1949
5 3
7 5
2 1899, 1905, 1911, 1922, 1933, 1939 1950
6 4
1 6
3 1900, 1906, 1917, 1923, 1934, 1945 1951
7 5
2 7
4 1901, 1907, 1918, 1929, 1935, 1946
1 6
3 1
5 1902, 1913, 1919, 1930, 1941, 1947
2 7
4 2
6 1903, 1914, 1925, 1931, 1942
S c h r i k k e l j a r e n .
2 7
4 2
6 1908, 1936
4 2
6 4
1 1904, 1932
7 5
2 7
4 1912, 1940
5 3
7 5
2 1916, 1944
3 1
5 3
7 1920, 1948
1 6
3 1
5 1924, 1952
6 4
1 6
3 1928
Tafel aanwijzende den dag der week, enz.
II.
4 3
2 1
D. 1 W. 1
D. 1 M. 1
V. 2 D. 2
W. 2 D. 2
Z. 3 V. 3
D. 3 W. 3
Z. 4 Z. 4
V. 4 D. 4
M. 5 Z. 5
Z. 5 V. 5
D. 6 M. 6
Z. 6 Z. 6
W. 7 D. 7
M. 7 Z. 7
D. 8 W. 8
D. 8 M. 8
V. 9 D. 9
W. 9 D. 9
Z. 10 V. 10
D. 10 W. 10
Z. 11 Z. 11
V. 11 D. 11
M. 12 Z. 12
Z. 12 V. 12
D. 13 M. 13
Z. 13 Z. 13
W. 14 D. 14
M. 14 Z. 14
D. 15 W. 15
D. 15 M. 15
V. 16 D. 16
W. 16 D. 16
Z. 17 V. 17
D. 17 W. 17
Z. 18 Z. 18
V. 18 D. 18
M. 19 Z. 19
Z. 19 V. 19
D. 20 M. 20
Z. 20 Z. 20
W. 21 D. 21
M. 21 Z. 21
D. 22 W. 22
D. 22 M. 22
V. 23 D. 23
W. 23 D. 23
Z. 24 V. 24
D. 24 W. 24
Z. 25 Z. 25
V. 25 D. 25
M. 26 Z. 26
Z. 26 V. 26
D. 27 M. 27
Z. 27 Z. 27
W. 28 D. 28
M. 28 Z. 28
D. 29 W. 29
D. 29 M. 29
V. 30 D. 30
W. 30 D. 30
Z. 31 V. 31
D. 31 W. 31
7 6
5
Z. 1 Z. 1
V. 1
M. 2 Z. 2
Z. 2
D. 3 M. 3
Z. 3
W. 4 D. 4
M. 4
D. 5 W. 5
D. 5
V. 6 D. 6
W. 6
Z. 7 V. 7
D. 7
Z. 8 Z. 8
V. 8
M. 9 Z. 9
Z. 9
D. 10 M. 10
Z. 10
W. 11 D. 11
M. 11
D. 12 W. 12
D. 12
V. 13 D. 13
W. 13
Z. 14 V. 14
D. 14
Z. 15 Z. 15
V. 15
M. 16 Z. 16
Z. 16
D. 17 M. 17
Z. 17
W. 18 D. 18
M. 18
D. 19 W. 19
D. 19
V. 20 D. 20
W. 20
Z. 21 V. 21
D. 21
Z. 22 Z. 22
V. 22
M. 23 Z. 23
Z. 23
D. 24 M. 24
Z. 24
W. 25 D. 25
M. 25
D. 26 W. 26
D. 26
Nederlanden, overleden 23 November 1890, en van
H.M. Adelaïde EMMAWilhelmina Thérèse van Waldeck-Pyrmont, geb. 2 Aug.
1858, Koningin-Weduwe der Nederlanden.
Wilhelmina Maria Sophia Louisa, Tante der Koningin, geb. 8 April 1824, gehuwd 8 October 1842 met den toenmaligen Erf-Groothertog, sedert 8 Juli 1853 regeerende Groothertog van Saksen-Weimar-Eisenach. Overleden 23 Maart 1897. Uit dit huwelijk:
22
1o. Karel August Willem Nicolaas Alexander Michaël Bernard Hendrik Frederik Stefanus, Erf-Groothertog, geb. 31 Juli 1844, gehuwd 26 Augustus 1873 met de Erf-Groothertogin Paulina Ida Maria Olga Henriette Catharina, geb. 15 Juli 1852, dochter van Prins Herman en Prinses Augustine, zoon Prins Willem Ernst, geb. 10 Juni 1876.
2o. Maria Alexandrina Anna Sophia Angusta Helena, geb. 20 Januari 1846, gehuwd 6 Februari 1876 met Hendrik VII, Prins von Reusz, geb. 14 Juli 1825.
3o. Elisabeth Sybila Maria Dorothea Louisa Anna Amalia, geb. 18 Februari 1854.
Willem Frederik Karel (wijlen Groot Oom der Koningin), Prins der Nederlanden geb. 28 Febr. 1797 te Berlijn, overl. 8 Sept. 1881 nabij 's Gravenhage, weduwn.
6 Dec. 1870 van Prinses Louisa Augustina Wilhelmina Amalia. geb. 1 Febr.
1808, dochter van wijlen Koning Frederik Willem III van Pruisen, met wien hij 21 Mei 1825 gehuwd was; uit welk huwelijk twee dochters, als:
I. Wilhelmina Frederika Alexandrina Anna Louisa (nu wijlen), Prinses der Nederlanden', geb. 5 Aug. 1828, overl. 30 Maart 1871, gehuwd 19 Juni 1850 met den toenmaligen Kroonprins, nu wijlen Koning van Zweden en Noorwegen: (Koning van af 8 Juli 1859 tot zijn overlijden 18 Sept. 1872). Uit dit huwelijk: Prinses Louisa Josephina Eugenia, geb. 81 Oct. 1851, thans Kroonprinses van Denemarken:
II. Wilhelmina Frederika Anna Elisabeth Maria, Prinses der
Nederlanden, geb. 5 Juli 1841, gehuwd 18 Juli 1871 met Willem Adolf Maximiliaan Karel, Vorst zu Wied, geb. 22 Augustus 1845.
Uit dit huwelijk:
1o. Erfprins Willem Frederik Herman Otto Karel, geb. 27 Juni 1872.
2o. Willem Frederik, geb. 26 Maart 1876.
3o. Willem Frederik Adolf Herman Victor, geb. 7 Dec. 1877.
4o. Prinses Wilhelmina Frederika Augusta Alexandrina Maria Elisabeth Louisa, geb. 24 October 1880.
5o. Prinses Wilhelmina Augusta Frederika Maria Louisa Elisabeth, geb. 28 Januari 1883.
Wilhelmina Frederika Louisa Charlotte Marianne, wijlen Groot-Tante der Koningin, geb. 9 Mei 1810, gehuwd 14 Sept. 1830 met nu wijlen Prins Fredrik
2o. Prins Willem Frederik Karel Ernst Joachem Albert, geb.
27 September 1876.
3o. Prins Frederik Willem Victor Karel Ernst Alexander Hendrik, geb. 12 Juli 1880.
II. Frederika Wilhelmina Louisa Elisabeth Alexandrina. geb. 1 Febr.
1842, gehuwd 9 Dec. 1865 met den Hertog Willem van Mecklenburg-Schwerin, wed. 28 Juli 1879.
Verjaardagen van het Koninklijk Huis.
1841 Wilhelmina Frederika Anna Elisabeth Maria, dochter Juli 5.
van wijlen Z.K.H. Prins Frederik (Gehuwd met den Prins zu Wied)
1858 Adelaïde EMMAWilhelmina Thérèse van
Aug. 2.
Waldeck-Pyrmont,
Koningin-Moeder, Weduwe van Z.M. Willem III
1880 WILHELMINAHELENA
PAULINAMARIA, Prinses Aug. 31.
van Oranje, Koningin, Dochter van Z.M. WILLEM
III
Ministers van Koloniën sedert 1848.
G.L. Baud, benoemd 21 November 1848 tot 18 Juni 1849.
E.B. van den Bosch, tot 30 October 1849.
C.F. Pahud, tot 1 Januari 1856.
Mr. P. Meijer, tot 18 Maart 1858.
J.J. Rochussen, tot 1 Januari 1861.
Mr. J.S. Losij, Minister van Marine, tijdelijk belast met het beheer van het Departement, tot 9 Januari 1861.
Jonkhr. J.P. Cornets de Groot v. Kraijenburg, tot 14 Maart 1861.
Mr. J. Loudon, tot 1 Februari 1862.
G.H. Uhlenbeck, tot 4 Januari 1863.
G.H. Betz, Minister van Financiën, tijdelijk belast met het beheer van het Departement, tot 2 Februari 1863.
J.D. Fransen van de Putte, tot 30 Mei 1866.
Mr. P. Meijer, tot 16 September 1866.
N. Trakranen, tot 19 Juli 1867.
J.J. Hasselman, tot 4 Juni 1868.
E. de Waal, tot 15 November 1870.
L.G. Brox, Minister van Marine, tijdelijk belast met het beheer van het Departement, tot 4 Januari 1871.
Mr. P.P. van Bosse, tot 6 Juli 1872.
J.D. Fransen van de Putte, tot 27 Augustus 1874.
Mr. W. Baron van Goltstein, tot 11 September 1876.
Mr. F. Alting Mees, tot 3 November 1877.
Mr. P.P. van Bosse, Minister van Staat, tot zijn overlijden 21 Februari 1879.
Jonkhr. H.O. Wichers, Minister van Marine, tijdelijk belast met het beheer v.h.
Departement, v. 26 Febr. tot 12 Maart 1879.
O van Rees, tot 20 Augustus 1879.
