• No results found

Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1908 · dbnl

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1908 · dbnl"

Copied!
480
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1908

bron

Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1908. H.B. Heyde, Paramaribo 1907

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_sur001190801_01/colofon.php

© 2012 dbnl

(2)

[Advertenties]

(3)

voorkant schutblad

(4)

Voorwoord.

L.S.

Een oud-bekende, de Surinaamsche Almanak, komt thans voor de een en twintigste maal zich bij het publiek aanbevelen.

Het is mijn voornemen, den vroeger ingeslagen weg, verder te bewandelen.

Er zal ernstig naar worden gestreefd, den Almanak zoo volledig en betrouwbaar mogelijk te maken, in de hoop, dat dan ook deze gids op geen enkele schrijftafel meer zal ontbreken.

Ik verbeeld mij niet, dat het doel, hetwelk ik mij voor oogen heb gesteld, reeds ten volle bereikt is. Een beroep op de toegevendheid van het publiek zal daarom noodig zijn.

Voor wenken en opmerkingen omtrent den inhoud van den Almanak, houdt

ondergeteekende zich ten zeerste aanbevolen. Aan hen die reeds bij de

samenstelling van dezen jaargang hun

(5)

2

wenschen kenbaar maakten, wordt hiervoor oprechte dank betuigd.

Aanbevelend, B. HEYDE

Param., October 1907.

(6)

Kalender 1908

met opgaaf van Hoogste Waterstand aan de Steenen trap te Paramaribo,

enz.

(7)

5

Januari.

Hoogste Waterstand

Steenentrap te Paramaribo.

Nieuwe Maan 3 Dagn. des

jaars.

Eerste Kwartier 10 Volle Maan 18 Laatste Kwartier 26 Springtij 5 en 20

nm.

vm.

3 34 3 4

Nieuwjaar.

1 Woensd.

1

4 27 4

2 Donderd.

2

5 19 4 53

N.M 3 Vrijdag

3

6 8 5 43

4 Zaterdag 4

6 55 6 31

Spring 5 Z o n d a g

5

7 41 7 18

Drie Koningen.

6 Maandag 6

8 27 8 4

7 Dinsdag 7

9 11 8 49

8 Woensd.

8

10 1 9 36

9 Donderd.

9

10 54 10 27

E.K.

10 Vrijdag 10

11 40 11 17

11 Zaterdag 11

- 47 - -

12 Z o n d a g 12

1 46 1 12

13 Maandag 13

2 50 2 21

14 Dinsdag 14

3 44 3 19

15 Woensd.

15

4 30 4 9

16 Donderd.

16

5 10 4 51

17 Vrijdag 17

5 46 5 28

V.M.

18 Zaterdag

18

(8)

- 34 - -

28 Dinsdag 28

2 1 1 17

29 Woensd.

29

3 15 2 38

30 Donderd.

30

4 15 3 45

31 Vrijdag

31

(9)

6

Februari.

Hoogste Waterstand

Steenentrap te Paramaribo.

Nieuwe Maan 2 Dagn. des

jaars.

Eerste Kwartier 9 Volle Maan 17 Laatste Kwartier 25 Springtij 4 en 19

nm.

vm.

5 10 4 42

1 Zaterdag 32

5 57 5 38

N.M.

2 Z o n d a g 33

6 42 6 19

3 Maandag 34

7 25 7 3

Spring 4 Dinsdag

35

8 5 7 45

5 Woensd.

36

8 41 8 23

6 Donderd.

37

9 28 9 4

7 Vrijdag 38

10 16 9 52

8 Zaterdag 39

11 10 10 43

E.K.

9 Zon d a g 40

- - 11 34

10 Maandag 41

- 48 - 21

11 Dinsdag 42

2 16 1 40

12 Woensd.

43

3 20 2 52

13 Donderd.

44

4 10 3 46

14 Vrijdag 45

4 52 4 34

15 Zaterdag 46

5 26 5 11

Septuagesimae.

16 Z o n d a g 47

5 58 5 42

V M.

17 Maandag 48

6 27 6 14

18 Dinsdag

49

(10)

1 40 - 52

27 Donderd.

58

2 59 2 19

28 Vrijdag 59

4 2 3 30

29 Zaterdag

60

(11)

7

Maart.

Hoogste Waterstand

Steenentrap te Paramaribo.

Nieuwe Maan 2 Dagn. des

jaars.

Eerste Kwartier 9 Volle Maan 18 Laatste Kwartier 25 Springtij 4 en 19

nm.

vm.

4 54 4 28

Vasten-zondag.

1 Z o n d a g 61

5 39 5 16

N.M.

2 Maandag 62

6 22 6 -

3 Dinsdag 63

7 - 6 41

Aschdag.

Spring 4 Woensd.

64

7 38 7 19

5 Donderd.

65

8 17 7 57

6 Vrijdag 66

8 56 8 36

7 Zaterdag 67

9 40 9 18

8 Z o n d a g 68

10 31 10 5

E.K.

9 Maandag 69

11 32 10 55

10 Dinsdag 70

- 30 - -

11 Woensd.

71

1 40 1 1

12 Donderd.

72

2 49 2 20

13 Vrijdag 73

3 41 3 18

14 Zaterdag 74

4 23 4 4

15 Z o n d a g 75

5 - 4 43

16 Maandag 76

5 32 5 17

17 Dinsdag 77

6 3 5 48

V.M.

18 Woensd.

78

6 33 6 18

Spring 19 Donderd.

79

(12)

2 46 2 7

28 Zaterdag 88

3 45 3 15

29 Z o n d a g 89

4 33 4 9

30 Maandag 90

5 15 4 54

31 Dinsdag

91

(13)

8

April.

Hoogste Waterstand

Steenentrap te Paramaribo.

Nieuwe Maan 1 Dagn. des

jaars.

Eerste Kwartier 8 Volle Maan 16 Laatste Kwartier 23 Nieuwe Maan 30 Springtij 3 en 18

nm.

vm.

5 54 5 84

N.M.

1 Woensd.

92

6 82 6 13

2 Donderd.

93

7 9 6 50

Spring 3 Vrijdag

94

7 47 7 28

4 Zaterdag 95

8 27 8 7

5 Z o n d a g 96

9 10 8 48

6 Maandag 97

9 57 9 33

7 Dinsdag 98

10 57 10 27

E.K.

8 Woensd.

99

- - 11 21

9 Donderd.

100

- 57 - 17

10 Vrijdag 101

2 10 1 37

11 Zaterdag 102

3 7 2 43

Palmzondag.

12 Z o n d a g 103

3 51 3 32

13 Maandag 104

4 28 4 10

14 Dinsdag 105

5 3 4 47

15 Woensd.

106

5 35 5 19

V.M. Is. Pas.

16 Donderd.

107

6 18 5 52

Goede Vrijdag.

17 Vrijdag 108

6 43 6 26

Spring 18 Zaterdag

109

(14)

4 10 3 46

28 Dinsdag 119

4 51 4 30

29 Woensd.

120

5 34 5 10

N.M.

30 Donderd.

121

(15)

9

Mei.

Hoogste Waterstand

Steenentrap te Paramaribo.

Eerste Kwartier 8 Dagn. des

jaars.

Volle Maan 16 Laatste Kwartier 23 Nieuwe Maan 30 Springtij 2 en 18

nm.

vm.

6 15 5 52

1 Vrijdag 122

6 44 6 27

Spring.

2 Zaterdag 123

7 22 7 3

3 Z o n d a g 124

8 - 7 41

4 Maandag 125

8 41 8 20

5 Dinsdag 126

9 25 9 3

6 Woensd.

127

10 17 9 51

7 Donderd.

128

11 22 10 49

E.K.

8 Vrijdag 129

- - 11 45

9 Zaterdag 130

1 16 - 40

10 Z o n d a g 131

2 20 1 52

11 Maandag 132

3 11 2 49

12 Dinsdag 133

3 54 3 34

13 Woensd.

134

4 32 4 14

14 Donderd.

135

5 9 4 50

15 Vrijdag 136

5 47 5 28

V.M.

16 Zaterdag 137

6 27 6 7

17 Z o n d a g 138

7 10 6 47

Spring.

18 Maandag

139

(16)

3 45 3 20

27 Woensd.

148

4 28 4 6

Hemelvaart.

28 Donderd.

149

5 8 4 48

29 Vrijdag 150

5 47 5 27

N.M.

30 Zaterdag 151

6 27 6 7

31 Z o n d a g

152

(17)

10

Juni.

Hoogste Waterstand

Steenentrap te Paramaribo.

Eerste Kwartier 7 Dagn. des

jaars.

Volle Maan 14 Laatste Kwartier 21 Nieuwe Maan 28 Springtij 1, 16 en 30.

nm.

vm.

7 2 5 44

Spring.

1 Maandag 153

7 89 7 20

2 Dinsdag 154

8 15 7 50

3 Woensd.

155

8 53 8 84

4 Donderd.

156

9 35 9 14

Isr. Pinksteren.

5 Vrijdag 157

10 24 9 59

Isr. Pinksteren.

6 Zaterdag 158

11 29 10 56

E.K. 1e.

Pinksterendag.

7 Z o n d a g 159

- - 11 50

2e.

Pinksterendag.

8 Maandag 160

1 18 - 44

9 Dinsdag 161

2 22 1 52

10 Woensd.

162

3 17 2 52

11 Donderd.

163

4 4 3 42

12 Vrijdag 164

4 47 4 26

13 Zaterdag 165

5 32 5 9

V.M.

14 Z o n d a g 166

8 18 5 55

15 Maandag 167

7 5 6 42

Spring.

16 Dinsdag 168

7 51 7 28

17 Woensd.

169

8 41 8 15

18 Donderd.

170

(18)

4 52 4 30

27 Zaterdag 179

5 33 5 12

N.M.

28 Z o n d a g 180

6 9 5 51

29 Maandag 181

6 45 6 27

Spring 30 Dinsdag

182

(19)

11

Juli.

Hoogste Waterstand

Steenentrap te Paramaribo.

Eerste Kwartier 6 Dagn. des

jaars.

Volle Maan 13 Laatste Kwartier 20 Nieuwe Maan 28 Springtij 15 en 30.

nm.

vm.

7 17 7 1

1 Woensd.

183

7 51 7 34

2 Donderd.

184

8 23 8 7

3 Vrijdag 185

8 57 8 40

4 Zaterdag 186

9 38 9 17

5 Z o n d a g 187

10 26 10 2

E.K.

6 Maandag 188

11 28 10 57

7 Dinsdag 189

- - 11 51

8 Woensd.

190

1 29 - 51

9 Donderd.

191

2 40 2 7

10 Vrijdag 192

3 37 3 18

11 Zaterdag 193

4 29 4 2

12 Z o n d a g 194

5 21 4 57

V.M.

13 Maandag 195

6 9 5 46

14 Dinsdag 196

6 56 6 33

Spring.

15 Woensd.

197

7 41 7 19

16 Donderd.

198

8 24 8 3

17 Vrijdag 199

9 10 8 46

18 Zaterdag

200

(20)

5 53 5 34

N.M.

28 Dinsdag 210

6 24 6 18

29 Woensd.

211

6 56 6 40

Spring.

30 Donderd.

212

7 25 7 10

31 Vrijdag

213

(21)

12

Augustus.

Hoogste Waterstand

Steenentrap te Paramaribo.

Eerste Kwartier 5 Dagn. des

jaars.

Volle Maan 12 Laatste Kwartier 18 Nieuwe Maan 26 Springtij 14 en 28

m.

vm.

9 55 7 40

1 Zaterdag 214

8 26 8 10

2 Z o n d a g 215

9 - 8 43

3 Maandag 216

9 45 9 22

4 Dinsdag 217

10 42 10 13

E.K. Verw. v.

Jerus.

5 Woensd.

218

11 57 11 19

6 Donderd.

219

- 56 - -

7 Vrijdag 220

2 9 1 29

8 Zaterdag 221

3 19 2 49

9 Z o n d a g 222

4 18 3 50

10 Maandag 223

5 10 4 46

11 Dinsdag 224

5 57 5 35

V.M.

12 Woensd.

225

6 39 6 19

13 Donderd.

226

7 20 7 -

Spring.

14 Vrijdag 227

8 - 7 41

15 Zaterdag 228

8 44 8 22

16 Z o n d a g 229

9 30 9 6

17 Maandag 230

10 22 9 54

L.K.

18 Dinsdag

231

(22)

6 - 5 43

27 Donderd.

240

6 28 6 14

Spring.

28 Vrijdag 241

6 58 6 43

29 Zaterdag 242

7 26 7 12

30 Z o n d a g 243

7 59 7 42

31 Maandag

244

(23)

13

September.

Hoogste Waterstand

Steenentrap te Paramaribo.

Eerste Kwartier 3 Dagn. des

jaars.

Volle Maan 10 Laatste Kwartier 17 Nieuwe Maan 25 Springtij 12 en 27

nm.

vm.

8 34 8 16

1 Dinsdag 245

9 16 8 55

2 Woensd.

246

10 14 9 45

E.K.

3 Donderd.

247

11 31 10 52

4 Vrijdag 248

- 30 - -

5 Zaterdag 249

1 49 1 7

6 Z o n d a g 250

3 3 2 31

7 Maandag 251

4 1 3 35

8 Dinsdag 252

4 50 4 28

9 Woensd.

253

5 34 5 13

V.M.

10 Donderd.

254

6 16 5 55

11 Vrijdag 255

6 56 6 37

Spring.

12 Zaterdag 256

7 36 7 16

13 Z o n d a g 257

8 17 7 56

14 Maandag 258

9 1 8 38

15 Dinsdag 259

9 52 9 25

16 Woensd.

260

10 54 10 20

L.K.

17 Donderd.

261

11 50 11 28

18 Vrijdag 222

- 48 - -

19 Zaterdag

263

(24)

6 29 6 14

Israël. Nieuwj.

Spring.

27 Z o n d a g 271

7 1 6 45

28 Maandag 272

7 34 7 17

29 Dinsdag 273

8 15 7 54

30 Woensd.

274

(25)

14

October.

Hoogste Waterstand

Steenentrap te Paramaribo.

Eerste Kwartier 3 Dagn. des

jaars.

Volle Maan 9 Laatste kwartier 17 Nieuwe Maan 25 Springtij 11 en 27

nm.

vm.

9 - 8 37

1 Donderd.

275

10 - 9 30

2 Vrijdag 276

11 21 10 40

E.K.

3 Zaterdag 277

- - 11 50

4 Z o n d a g 278

1 35 - 55

Groot-Verzoendag.

5 Maandag 279

2 47 2 16

6 Dinsdag 280

3 42 3 18

7 Woensd.

281

4 28 4 6

8 Donderd.

282

5 10 4 50

V.M.

9 Vrijdag 283

5 51 5 31

Loofhuttenfeest.

10 Zaterdag 284

6 30 6 11

Spring.

11 Z o n d a g 285

7 10 6 49

12 Maandag 286

7 51 7 31

13 Dinsdag 287

8 34 8 11

14 Woensd.

288

9 24 8 58

Groot Palmdag.

15 Donderd.

289

10 22 9 50

16 Vrijdag 290

11 15 10 54

L.K. Onth.

feest.

17 Zaterdag 291

- 8 Vreugde der

18 Z o n d a g

292

(26)

6 39 6 26

Spring.

27 Dinsdag 301

7 18 6 58

28 Woensd.

302

8 1 7 39

29 Donderd.

303

8 52 8 26

30 Vrijdag 304

9 56 9 24

Reformatie.

31 Zaterdag

305

(27)

15

November.

Hoogste Waterstand

Steenentrap te Paramaribo.

Eerste Kwartier 1 Dagn. des

jaars.

Volle Maan 8

Laatste Kwartier 15 Nieuwe Maan 23 Eerste Kwartier 30 Springtij 10 en 25

nm.

vm.

11 11 10 33

E.K.

Allerheiligen.

1 Z o n d a g 306

- - 11 39

2 Maandag 307

1 15 - 37

3 Dinsdag 308

2 23 1 53

4 Woensd.

309

3 18 2 54

5 Donderd.

310

4 4 3 42

6 Vrijdag 311

4 48 4 26

7 Zaterdag 312

5 27 5 8

V.M.

8 Z o n d a g 313

6 7 5 47

9 Maandag 314

6 47 6 27

M. Luther, geb.

Spring.

10 Dinsdag 315

7 28 7 7

11 Woensd.

316

8 10 7 49

12 Donderd.

317

8 54 8 31

13 Vrijdag 318

9 42 9 17

14 Zaterdag 319

10 39 10 8

L.K.

15 Z o n d a g 320

11 32 11 10

16 Maandag 321

- 25 -

17 Dinsdag

322

(28)

7 10 6 48

26 Donderd.

331

7 57 7 83

27 Vrijdag 332

8 48 8 22

28 Zaterdag 333

9 45 9 16

1e Advent.

29 Z o n d a g 334

10 50 10 17

E.K.

30 Maandag

335

(29)

16

December.

Hoogste Waterstand

Steenentrap te Paramaribo.

Volle Maan 7 Dagn. des

jaars.

Laatste Kwartier 15 Nieuwe Maan 23 Springtij 9 en 25

nm.

vm.

- - 11 16

1 Dinsdag 336

- 42 - 5

2 Woensd.

337

1 51 1 19

3 Donderd.

338

2 50 2 24

4 Vrijdag 339

3 40 3 17

5 Zaterdag 340

4 26 4 4

2e Advent.

6 Z o n d a g 341

5 10 4 49

V.M.

7 Maandag 342

5 51 5 31

8 Dinsdag 343

6 30 6 11

Spring.

9 Woensd.

344

7 9 6 50

10 Donderd.

345

7 47 7 29

11 Vrijdag 346

8 25 8 6

Inwijdingsfeest.

12 Zaterdag 347

9 4 8 44

3e Advent.

13 Z o n d a g 348

9 47 9 24

14 Maandag 349

10 37 10 10

L.K.

15 Dinsdag 350

11 26 11 5

16 Woensd.

351

- 15 - -

17 Donderd.

352

1 27 - 51

18 Vrijdag 353

2 31 1 59

19 Zaterdag

354

(30)

8 38 8 10

27 Z o n d a g 362

9 29 9 3

28 Maandag 363

10 23 9 56

29 Dinsdag 364

11 24 10 53

E.K.

30 Woensd.

365

- - 11 48

Oudejaar.

31 Donderd.

366

(31)

t.o. 17

Kleurendruk van H.B. Heyde Eene Indianenfamilie.

(Uit Suriname in Beeld.)

(32)

Beknopt Overzicht der Indianen van Suriname.

Van de verschillende rassentypen die men langs de straten van Paramaribo ziet loopen, zijn de Indianen of oorspronkelijke bewoners van Suriname, wel de meest interessante. Zij toonen wat uiterlijk aangaat, veel overeenkomst met Koelie's en Maleier. Hun kleur is evenwel iets rooder van tint; vooral van wege de koesoewee (roekoe) waarmede zij zich insmeren.

Het aantal Roodhuiden is thans zeer beperkt in Suriname en gaat vermoedelijk de 1200 niet te boven. Reeds zijn de Warrau's bijna geheel van onzen bodem verdwenen, terwijl de Arowakken en Caraïben, Ojana's, Trio's enz. hen wel binnen afzienbaren tijd zullen volgen.

Het verschil tusschen de drie bovengemelde Indianenstammen is zeer gering.

Toch hebben de Arowakken een over het algemeen lichtere tint alsmede plattere neuzen, evenals de Warrau's, die echter veel donkerder van kleur zijn en eene toenadering schijnen te vormen tot het negerras. De Caraiben staan zoowat tusschen beiden in, doch bezitten dikwijls ware arend- of jodenneuzen. De Ojana's zijn van den Caraïben stam.

De taal van al deze volkstammen verschilt oppervlakkig aanmerkelijk, maar schijnt op éen gemeenschappelijken grondslag te berusten.

Naar reisbeschrijvingen te oordeelen, moeten de Indianen in vroegere eeuwen zeer talrijk in Guiana geweest zijn, getuige o.a. Raleigh, die in 1595 de Wilde kust bezocht en tot de conclusie kwam dat ‘hij, die het land zou veroveren tusschen de Orinoco en de Amazone, rijker zou zijn en over een grooter aantal volkeren den scepter zou voeren dan de Koning van Spanje en de Sultan van Turkije. En thans!

Schamel gekleed of liever ongekleed, de mannen veelal in broeken en borstrokken, de vrouwen primitief bedekt met lendenschortjes en een doek over de boezem, bezoeken de overlevenden van dit grootsche rijk, de stad om er feest te vieren d.w.z.

zich te bedrinken. Ook in hunne dorpen geven zij dikwijls groote

(33)

18

drinkfeesten waarbij gedanst wordt. De dansers versieren zich dan met vederen en beschilderen hun lichaam. Vooral met Koninginne verjaardag vindt een algemeene samenkomst van Roodhuiden in Paramaribo plaats. De kapiteins of opperhoofden, gehuld in een oude schuttersuniform, met of zonder sabel, maken dan hun

opwachting bij Z. Ex. den Gouverneur en ontvangen eenige geschenken. Na een verblijf van enkele dagen in de stad, trekken alle terug naar hunne dorpen, indien men eenige met palmbladeren bedekte hutten zoo mag noemen. En toch leven zij daar gelukkig en tevreden van de opbrengst van jacht en visscherij alsmede de teelt van kassave, dat geraspt en in een matapi (buisvormige mand) tot meel verwerkt, tot ronde, platte brooden gebakken wordt. De vrouwen verrichten het zwaarste werk.

Zij bakken tevens het aardwerk (waterkannen, prapi's enz.), breien hangmatten enz.

terwijl de mannen zich met vlechtwerk (pagalen. makotjes enz.) bezighouden. Het eenige zware werk dat zij verrichten, is het omhakken van boomen in het woud ter aanlegging van een kostgrond, waar de kassave enz. geteeld worden.

De vaardigheid van Indianen bij het gebruik van boog en pijlen, is welbekend.

Vroeger gebruikten zij pijlen waarvan de punten vergiftigd waren met oerali, een snelwerkend zwaar vergift. In den strijd tegen hunne vijanden gebruikten zij ook knotsen, terwijl zij, voor de invoering van stalen bijlen, enz., steenen werktuigen gebruikten.

Thans echter heeft elke Indiaan stalen werktuigen, terwijl de knotsen nog slechts als curiosa vervaardigd worden. In stede van boog en pijlen, gebruiken de meesten tevens geweren.

De Roodhuid van thans is stilzwijgend van aard; hij praat nooit meer dan noodig is. Zijne hartstochten zijn getemperd. Verwonderingen laat hij nimmer blijken. Maar het sterkst ontwikkeld is bij hem het gevoel van onafhankelijkheid, dat hem den blanken doet mijden en in hen slechts de verleiding tot de zonde zien. Nimmer hebben onze voorouders dan ook de Indianen, vooral Caraïben tot slaven kunnen maken, evenals de negers. Liever dan zich onder het juk te krommen, pleegden velen zelfmoord.

Anderen gordden zich ten strijde aan, en een dans uitvoerende, waarbij zij in zich

den tijgergeest opwekten, vielen zij als Kainema's of wrekers hunne onderdrukkers

aan en aten de verslagen lichamen der vijanden op, teneinde te voldoen aan den

geest, die hen bezielde. Inderdaad, zoo lastig hebben de voorvaderen onzer

Roodhuiden het den vorigen gouverneurs gemaakt, dat in 1684 Gouverneur van

Sommelsdijck, vindende dat god Mars faalde, de hulp inriep der godin Venus. Hij

nam nl. een Arowaksch meisje tot vrouw, hetgeen den vrede met de ontevreden

Roodhuiden ten gevolge had.

(34)

Deze vrede was voor hen zeer voordeelig, want de handel in roode slaven hield op.

Zij beschouwden zich van toen af als vrienden der blanken en waren behulpzaam bij het opvangen van weggeloopen negerslaven, hoewel het vrijwel zeker is, dat zij vele slaven behulpzaam waren om te ontvluchten.

Het vroegere godsbegrip onzer Roodhuiden kan teruggevonden worden uit hun taal, legenden enz.

Zij erkennen een Almacht of Geest van het Goede, die evenwel werkt door de booze geesten, Joleka, en den dood. Het Heelal wordt voorgesteld als vervuld van de Zonneslang of Lichttrilling, een godsbegrip, hetwelk schijnt af te stammen van een voormaligen hoogen trap van beschaving des geestes. De ziel wordt als onsterfelijk beschouwd.

Reeds eeuwen geleden is er met de bekeering onzer Roodhuiden tot het

Christendom een aanvang gemaakt. In 1674 waren Paters Jezuiten werkzaam aan de Boven-Marowijne (Lawa) terwijl de Moravische broeders in 1735 verschenen.

De meeste Indianen zijn katholiek, hoewel van een ware bekeering geen sprake kan zijn, zoolang de Piaaimannen, die zich als collega's beschouwen van de Paters, de blanken (en niet ten onrechte) beschouwen als rustverstoorders en aanbrengers van Yawasere (tering). Wanneer dan ook de eerste Indiaan in werkelijkheid zal bekeerd zijn, zal ook de laatste van Guiana's oorspronkelijke bewoners zich hebben gevoegd bij zijne voorvaderen in het Verloren Paradijs.

Klaaglied van een stervenden Caraib.

Wat stormen ook woeden en kraters braken Ons dierbaar Guiana bleef immer gespaard, Wij leefden er allen gelukkig te zamen, Guiana was waarlijk een hemel op aard.

Doch ziet, daar verscheen in de rustige wat'ren, Een tal van galjoenen, met strijders aan boord, En de zalige rust en d'eeuwige vrede,

Was toen in ons midden voor altijd gestoord.

Wij hebben de blanken als vrienden ontvangen, Toch trokken zij moordend door 't vreedzame woud, Zij wilden ons allen als slaven doen werken,

Verblind door den glans van het stralende goud.

Zij brachten geweren en kruit en kanonnen, En verspreiden alom het vernielende lood, Wij hebben geleden, en bloedig gestreden.

Geen Roodhuid toch vreest voor den nad'renden dood.

Thans zijn wij weer vrij, maar de rust is geweken, De rooden verlaten als geesten het land,

Hun ras zal weldra van d'aarde verdwijnen.

Verdreven door blanken met bloedige hand.

(35)

20

Verklaring omtrent den Almanak.

De M a a n c i r k e l of het G u l d e n g e t a l bestaat in een tijdkring van 19 jaren, na verloop van welken de nieuwe en volle manen weder bijna op dezelfde dagen van het jaar invallen.

De E p a c t a is het getal, dat, volgens den Almanak, den ouderdom der maan bij den aanvang van het jaar aanwijst, waaruit volgt, dat, wanneer de nieuwe maan op den 1n Januari invalt, de E p a c t a van het jaar nul is, noch in het volgende jaar zij e l f zal wezen, omdat het maanjaar slechts 354 dagen heeft en het Zonnejaar elf dagen meer telt. In het derde jaar daarna zou zij alzoo d r i e en d e r t i g moeten zijn; doch men trekt, zoodra de E p a c t a dertig dagen of eene volle maan zou te boven gaan, van dit getal 30 af, en krijgt dus in het gesteld geval niet d r i e e n d e r t i g , doch d r i e dagen.

Men kan door middel van de E p a c t a voor elke maand den dag der nieuwe maan en den ouderdom der maan op een bepaalden dag vinden.

De Z o n n e - c i r k e l is een tijdkring van 28 jaren, na verloop van welken de dagen der week weder op denzelfden dag der maand invallen.

Deze tijdkring heeft echter zijn naam niet ontleend aan den schijnbaren omloop der zon, maar aan den Zondag, of den dag aan de zon gewijd.

De Z o n d a g s l e t t e r is een der zeven eerste letters van het alphabet, om in elk der dagen, van af den 1n Januari te noemen. De letter, welke de Zondagen van het jaar aanwijst, wordt Z o n d a g s l e t t e r geheeten. Een schrikkeljaar heeft twee Zondagsletters, als: eene van 1 Januari tot 24 Februari, en eene andere van 25 Februari tot het einde des jaars Daar nu de dagen der week, na een tijdsverloop van 28 jaren, met dezelfde dagnamen overeenkomen, zoo moeten na datzelfde tijdsverloop ook de Zondagsletters terugkeeren.

Watergetijen.

Wanneer de maan nieuw of vol is, heeft men te Paramaribo te 6 uren hoog, gewoonlijk 6 uren later laag water; echter maakt dit bij veelvuldige regens wel eens een weinig verschil vallende de eb alsdan vroeger in, en houdende tevens langer aan.

Men heeft hier vier dagen vóór den dag van, en vier à vijf dagen na nieuwe of volle maan spring, echter zijn de vloeden na nieuwe of volle maan sterker dan die van den voorspring, men heeft dus niet meer dan ⅓ van eene maansmaand doodtij, in welk laatste geval het water wel 3 voeten minder hoog vloeit dan met

springvloeden.

Men heeft de sterkste of hoogste springvloeden in de maanden April en

September, ontstaande doordien de zon den vierden

(36)

April en den achtsten September de breedte van Paramaribo passeert en, alsdan in overeenstemming met de maan komende het krachtigst op het water medewerkt.

Echter kan men door den verschillenden stand der maan (daar zon en maan ter bekoming van hooge springvloeden samen moeten werken) wel eens de hoogste vloeden in de maanden Maart, Mei of in Augustus en October hebben.

Als eenen gemakkelijken en vasten stelregel kan men in Suriname ten opzichte der vloeden aannemen, dat het bij der maan op- en ondergang in Beneden Suriname hoogwater is; en dus, wanneer de maan het hoogste punt harer loopbaan of den meridiaan van Paramaribo bereikt heeft, is het aldaar laagwater, gevolgelijk is het water bij Braamspunt met eene klimmende of rijzende maan vallende, en wanneer de maan over het hoogste punt van haren cirkel gekomen en dus dalende is, dan is het water rijzende. Tengevolge van dien heeft men bij het opkomen der maan hoog water, bij eene rijzende maan eb, bij den hoogsten stand der maan laag water, bij dalende maan vloed, en bij het ondergaan der maan weder hoogwater.

Chronologische Cirkels.

9 Het Gulden-Getal

6 De Rom. Indictie

27 De Epacta

ED De Zondagsletter

Zons- en Maanverduisteringen.

In het jaar 1908 zullen er 3 zonsverduisteringen plaats vinden; de maan wordt dit jaar niet verduisterd.

1. 3 Jan. 8 u. 8 m. namidd. M.E.T.

(*)

eene algeheele verduistering van de zon, zichtbaar in Marshall Archipel en eindigende 4 Jan. 1 u. 23 m.

2. 28 Juni 2 u. 29 m. 'snm. eene gedeeltelijke zonsverduistering, zichtbaar in Noord-Amerika, den Grooten Oceaan, noordkust van Zuid-Amerika, noordelijk deel van den Atl. Oceaan, noordwestel. Afrika en zuidw. Europa en eindigt 8 u. 31 m.

3. 23 Dec. 10 u. 7 m. vm. eene ringvormige zonsverduistering, zichtbaar in Zuid-Amerika, en eindigende 3 u. 23 min.

Tijdperken voor het jaar 1908.

jaren Sedert

6621 de Juliaansche periode

5669 de schepping der wereld 5667, en van

20 Sept. 1907

(*) M.E.T. = Middel Europ. Tijd. Onze tijd te Paramaribo verschilt ongeveer 4 uren later.

(37)

22

1833 de jaartelling der Javanen

1326 de tijdrekening der Mohamedanen van

14 Febr. 1907

326 den Gregoriaanschen of nieuwen stijl

313 de inbezitneming van de Kust van

Guyana

275 het bezit der kolonie te 's Hage bij

accoord aan de W.-I. Comp. voor f 260000 is overgedragen, 6 Jan. 1633

274 de bemachtiging van het eiland Curaçao

246 Karel II, Koning van Engeland, de kolonie heeft weggeschonken, 2 Juni 1662

241 den vrede in Breda, waarbij Suriname

als bezit der Nederlanden vastgesteld wordt. 31 Juli 1667

241 de herneming der kolonie door A.

Krynsen in 1667

236 het dominium utile van Surin., 'twelk Zeel.

voor zich had behouden, aan de Algem.

St. der Nederl. is overgegaan

234 door den vrede te West-Minster het bezit van Suriname aan Nederland is

gewaarborgd, 9 Februari 1674

220 Van Aerssen van Sommelsdijk verm.

werd, 19 Juli 1688

196 den inval en brandschatting van J.

Cassard, 8 Oct. 1712

104 den aanvang van den zoogenaamden Engelschen tijd

95 het herstel der onafhankelijkheid v/d

Vereen. Nederl.

94

Suriname bij tractaat van 13 Augustus

1814 door de Engelschen aan Nederland

(38)

18 Z.M. Willem III, Koning der Nederlanden en Overzeesche Bezittingen, Prins van Oranje, Groot Hertog van Luxemburg, overleden is, 23 Novemb. 1890

10 Z.M. Wilhelmina, Koningin der

Nederlanden en Overzeesche Bezittingen, Prinses van Oranje, ingehuldige werd, 31 Aug. 1898

9 den brand te Paramaribo, 25 26 Jan.

1899, waarbij verscheidene gebouwen met daarin zich bevindende waarden, hoek Waterk. en Heiligenw., in den asch zijn gelegd

7 de wijziging en aanvulling van het

Reg.-Regl. voor Suriname, 2 Februari 1901

5 de Regeering bij Wet heeft goedgekeurd om tusschen Paramaribo en het

Lawagebied een' spoorweg aan te leggen, en dat gebied te exploreeren, 21 Juli 1903

3 die verbinding is genaderd tot aan

Republiek (Boven-Para) en feestelijk ingewijd op 28 Maart 1905

2 de Bacovecultuur met

Gouvernementssteun is goedgekeurd 1

Augustus 1906

(39)

23

Christelijke Feestdagen.

1 Jan.

Nieuwjaar

6 Jan.

Drie Koningen

16 Febr.

Septuagesimae

1 Mrt.

Vasten-zondag

4 Mrt.

Aschdag

12 April Palmdag

17 April Goede Vrijdag

19 April Paschen

28 Mei Hemelvaartsdag

7 Juni Pinksteren

29 Nov.

Eerste Advent

25-26 Dec.

Kerstmis

Israëlitische Feestdagen. (5669e j.)

17 Mrt.

Hamansfeest

16-17 Apr.

Paschen

5-6 Juni Pinksteren

6 Aug.

Verw. v. Jeruzalem

26-27 Sept.

Nieuwjaar 5669

5 Oct.

Groot-Verzoendag

10 Oct.

Loofhuttenfeest

15 Oct.

Groot Palmdag

17 Oct.

Onthoudingsfeest

18 Oct.

Vreugde der Wet

12 Dec.

Inwijdingsfeest

(40)

Nederlanden, overleden 23 Nov. 1890, en van H.M. Adelaïde E

MMA

Wilhelmina Thérèse van Waldeck-Pyrmont, geb. 2 Aug. 1858, Koningin-Weduwe der

Nederlanden. Gehuwd 7 Febr. 1901 met Z.K.H. Prins H

ENDRIK

W

LADIMIR

A

LBERT

E

RNST

, Hertog van Mecklenburg Schwerin.

Wilhelmina Maria Sophia Louise, Tante der Koningin, geb. 8 April 1824, gehuwd 8 October 1842 met den toenmaligen Erf-Groothertog, sedert 8 Juli 1853 regeerende Groothertog van Saksen-Weimar-Eisenach. Overleden 23 Maart 1897. Uit dit huwelijk:

1o. Karel August Willem Nicolaas Alexander Michaël Bernard Hendrik Frederik Stefanus, Erf-Groothertog, geb. 31 Juli 1844 gehuwd 26 Augustus 1873 met de Erf-Groothertogin Paulina Ida Maria Olga Hendriette Catharina, geb. 15 Juli 1852, dochter van Prins Herman en Prinses Augustine, zoon van Prins Willem Ernst. geb. 10 Juli 1876.

2o. Maria Alexandrina Anna Sophia Augusta Helena, geb. 20 Januari 1846,

gehuwd 6 Februari 1876 met Hendrik VII, Prins von Reusz, geb. 14 Juli 1825.

(41)

24

3o. Elisabeth Sybila Maria Dorothea Louisa Anna Amalia geb. 18 Februari 1854.

Willem Frederik Karel (wijlen Groot-Oom der Koningin), Prins der Nederlanden, geb. 28 Februari 1797 te Berlijn, overleden 8 September 1881 nabij 's Gravenhage, weduwn. 6 Dec 1870 van Prinses Louisa Augustina Wilhelmina Amalia, geboren 1 Febr. 1808, dochter van wijlen Koning Frederik Willem III van Pruisen, met wie hij 21 Mei 1825 gehuwd was; uit welk huwelijk twee dochters, als:

I. Wilhelmina Frederika Alexander Anna Louisa (nu wijlen), Prinses der Nederl.

geb. 5 Aug. 1828, overl. 30 Maart 1871, gehuwd 19 Juni 1850 met den toenmaligen Kroonprins, nu wijlen Koning van Zweden en Noorwegen: (Koning van af 8 Juli 1859 tot zijn overlijden 18 Sept. 1872). Uit dit huwelijk: Prinses Louisa Josephina Eugenia, geb. 21 Oct. 1851, thans Kroonprinses v.

Denemarken.

II. Wilhelmina Frederika Anne Elisabeth Maria, Prinses der Nederlanden, geb.

5 Juli 1841, gehuwd 18 Juli 1871 met Willem Adolf Maximiliaan Karl, Vorst zu Wied, geb. 22 Aug. 1845. Uit dit huwelijk:

1o. Erfprins Willem Frederik Herman Otto Karel, geb. 27 Juni 1872.

2o. Willem Frederik, geb. 26 Maart 1876.

3o. Willem Frederik AdolfHerman Victor, geb. 7 Dec. 1877.

4o. Prinses Wilhelmina Frederika Augustina Alexandrina Maria Elisabeth Louisa, geb. 24 October 1880.

5o. Prinses Wilhelmina Augusta Frederika Maria Louisa Elisabeth, geb. 28 Januari 1883.

Wilhelmina Frederika Louisa Charlotte Marianne, wijlen Groot-Tante der Koningin, geb. 9 Mei 1810, gehuwd 14 Sept. 1830 met nu wijlen Prins Frederik Hendrik Albert van Pruisen, geb. 4 Oct. 1800, den 28 Maart 1849 gescheiden. Overl. 29 Mei 1883.

Uit dit huwelijk:

I. Frederik Willem Nicolaas Albrecht, geb. 8 Mei 1807, Regent van het Hertogdom Brunswijk sedert 27 Oct. 1885, gehuwd 19 April 1873 met Prinses Maria dochter des Hertogs van Saksen-Altenburg, overl. Sept. 1906; uit welk huwelijk:

1o. Prins Willem Ernst Alexander Frederik Hendrik, geb. 15 Juli 1874.

2o. Prins Willem Frederik Karel Ernst Joachim Albrecht, geb. 27 September 1876.

3o. Prins Frederik Willem Victor Karel Ernst Alexander Hendrik, geb.

12 Juli 1880.

II. Frederika Wilhelmina Louisa Elisabeth Alexandrina, geb. 1 Febr. 1842, gehuwd

(42)

Verjaardagen van het Koninklijk Huis.

1876.

Hendrik Wlademir Albert Ernst, Hertog van

April 19.

Mecklenburg-Schwerin, Prins-Gemaal van H.M.

Koningin Wilhelmina der Nederlanden

1841.

Wilhelmina Frederika Anna Elisabeth Maria, dochter Juli 5.

van wijlen Z.K.H. Prins Frederik (Gehuwd met den Prins zu Wied)

1858.

Adelaïde Emma

Wilhelmina Thérèse van Aug. 2.

Waldeck-Pyrmont,

Koningin-Moeder, Weduwe van Z.M. Willem III

1880.

Wilhelmina Helena Paulina Maria. Prinses van Oranje, Aug. 31.

Koningin, Dochter van Z.M.

Willem III

Ministers van Koloniën sedert 1848.

G.L. Baud, benoemd 21 November 1848 tot 18 Juni 1849.

E.B. van den Bosch, tot 3 October 1849.

C.F. Pahud, tot 1 Januari 1856.

Mr. P. Meijer, tot 18 Maart 1853.

J.J. Rochussen, tot 1 Januari 1861.

Mr. J.S. Losij, Minister van Marine, tijdelijk belast met het beheer van het Departement, tot 9 Januari 1861.

Jonkh. J.P. Cornets de Groot v. Kraijenburg, tot 11 Maart 1861.

Mr. J. Loudon, tot 1 Februari 1862.

G.H. Uhlenbeek, tot 4 Januari 1863.

O.H. Betz, Minister van Financiën, tijdelijk belast met het beheer van het Departement, tot 2 Februari 1863.

J.D. Fransen van de Putte, tot 30 Mei 1866.

Mr. P. Meijer, tot 16 September 1866.

N. Trakranen, tot 19 Juli 1867.

J.J. Hasselman, tot 4 Juni 1868.

E. de Waal, tot 15 November 1870.

L.G. Frox, Minister van Marine, tijdelijk belast met het beheer van het Departement. tot 4 Januari 1871.

Mr. P.P. van Bosse, tot 6 Juli 1872.

J.D. Fransen van de Putte, tot 27 Augustus 1874.

Mr W. Baron van Goltstein, tot 11 September 1876.

Mr. Alting Mees, tot 3 November 1877.

(43)

Mr P.P. van Bosse, Minister van Staat, tot zijn overlijden 21 Februari 1879.

Jhr. H.O. Wichers, Minister van Marine, tijdelijk belast met het beheer van het Departement, van 26 Febr. tot 12 Mrt. 1879.

O. van Rees, tot 20 Augustus 1879.

Mr. W. Baron van Goltstein, tot 1 September 1882.

Jhr. Mr. W.M. de Brauw, tot 23 Februari 1883.

W.F. van Erp Taalman Kip, Minister van Marine, tijdelijk belast met het beheer van het Departement, tot 23 April 1883.

F.G. van Bloemen Waanders tot 24 November 1883.

(44)

A.W.P. Weitzel, Minister van Oorlog, tijdelijk belast met het beheer van het Departement, tot 26 Februari 1884.

Mr. J.P. Sprenger van Eijck, tot 20 April 1888.

Mr. L.W.C. Keuchenius, tot 27 April 1890.

Mr. A.E. Baron Mackay, tot 20 Augustus 1891.

Mr. W.K. Baron van Dedem, tot 8 Mei 1894.

Mr. J.H. Bergsma, tot 26 Juli 1897.

Mr. J.T. Cremer, tot 31 Juli 1901.

Jhr. Mr. T.A.J. van Asch van Wijck, opgetreden 1 Aug. 1901 overleden 9 September 1902.

J.W. Bergansius, Minister van Oorlog, tijdelijk belast met het beheer van het Departement.

A.W.F. Idenburg, tot 15 Augustus 1905.

Mr. D. Fock, opgetreden 15 Augustus 1905.

Gouverneurs van Suriname, gerangschikt naar de jaren van opvolging.

1665/1667 Maurits de Rama, Bevelhebber

1667/1669 Abraham Krijnssen, Kommandeur

1669/1671 Philip Julius Lichtenbergh, Gouverneur

1671/1677 Pieter Versterre, Luitenant-Gouverneur

1677 Abel Thisso, Kommandeur a.i.

1677/1678 Tobias Adriaenssen, Kommandeur

1678 Abel Thisso, Kommandeur a.i.

1678/1680 Johannes Hensius, Gouverneur

1680 Everhard van Hemert, Kommandeur a.i.

1680/1683 Laurens Verboom, Kommandeur a.i.

1683/1688 Cornelis van Aerssen v. Sommelsdijk,

Gouv.-Gener.

1688/1689 Abraham v. Vredenburgh, Komm.

Gouv.-Gener. a.i.

1689/1696 Jan van Scharphuizen,

Gouverneur-Generaal

1696/1707 Mr. Paul van der Veen,

Gouverneur-Generaal

1707 Mr. Wilhelm de Gruyter,

Gouverneur-Generaal

1707/1710 Franc. Anthony de Raineval, Komm.

Gouv.-Gener a.i.

1710/1715

Joh. de Goyer, Gouverneur-Generaal

(45)

1715/1716 Franç. Anthony de Raineval, Komm.

Gouv.-Gener. a.i.

1710/1717 Johan Mahony, Gouverneur-Generaal

1717/1718 Franç. Anthony de Raineval, Komm.

Gouv.-Gener. a.i.

1718/1721 Johan Coutier, Gouverneur-Generaal

1721/1722 Franç. Anthony de Raineval, Komm.

Gouv.-Gener. a.i.

1722/1727 Hendrik Temminck,

Gouverneur-Generaal

1727/1728 Johan Bley, Kommandeur

Gouverneur-Generaal a.i.

1728/1734 Mr. Carel Emelius Henry de Cheusses,

Gouv.-Gener.

1734 Johan Franç. Cornel. de Vries, Komm.

Gouv.-Gen. a.i.

1734/1735 Jacob Alexander Henry de Cheusses,

Gouv.-Gen. a.i.

1735 Johan Franç. Cornel. de Vries, Komm.

Gouv.-Gen. a.i.

Door 't overlijden van J.F.C. de Vries, namen de Raden van het Hof van Politie

en Crimineele Justitie het Bestuur

(46)

voorloopig over, van den 20 Juni 1735 tot op den 27n December 1735.

1735/1737 Johan de Raije, Heer van

Breukelerwaard, Gouv.-Gen.

1737/1738 Gerard van de Schepper, Komm. Gouv.

Gener. a.i.

1738/1742 Gerard van de Schepper,

Gouverneur-Generaal

1742/1751 Mr. Jan Jacob Mauricius,

Gouverneur-Generaal

Hendrik Ernst Baron van Spörcke, Mr. Carel Bosschaert en Mr. Jeronimo de Swart Stenis, Commissarissen tot onderzoek naar de klachten tegen den

Gouverneur-Generaal Jan Jacob Mauricius in 1750.

1751/1752 Hendrik Ernst Baron van Spörke,

Gouv.-Gen. a.i.

1752/1754 Wigbold Crommelin, Komm.

Gouv.-Gener. a.i.

1754/1756 Pieter Albert van der Meer,

Gouverneur-Generaal

1756/1757 Jan Nepveu. Gouverneur-Generaal a.i.

1757 Wigbold Crommelin,

Gouverneur-Generaal

1757/1768 Wigbold Crommelin,

Gouverneur-Generaal

1768/1770 Jan Nepveu, Gouverneur-Generaal a.i.

1770/1779 Jan Nepveu, Gouverneur-Generaal

1779/1780 Bernard Texier, Gouverneur-Generaal

a.i.

1780/1783 Bernard Texier, Gouverneur-Generaal

1783/1784 Mr. Wolph. J. Beeldsnijder Matroos,

Gouv.-Gen. a.i.

1784/1790 Mr. Jan Gerard Wichers,

Gouverneur-Generaal

1790/1792 Jurriaan Franç. de Friderici, Komm.

Gouv.-Gen a.i.

1792/1803 Jurriaan Franç. de Friderici,

Gouv.-Generaal

1802/1803 Willem Otto Bloys van Treslong,

Gouv.-Gener. a.i.

1803/1804

Pierre Berrangier, Commissaris-Generaal

(47)

Sir Charles Green, en Samuel Hood, Engelsche Bevelhebbers, nemen de kolonie Suriname den 28n April 1804 bij capitulatie over.

Engelsch tusschenbestuur.

1804/1805 Sir Charles Green, Gouverneur-Generaal

1805/1808 William Carlion Hughes, Luit.-Gouvern.

1808/1809 Sir John Wardlau, Luit.-Gouvern. a.i.

1809/1811 Charles Graaf Bentinck,

Gouverneur-Generaal

1811/1816 Pinson Bonham, Luit.-Gouvern

William Benjamin van Panhuys, Gouv.-Gen. 1816, neemt de kolonie van de Engelschen over, den 27n Febr. 1816.

1816/1822 Mr. Cornelis Reinard Vaillant, Gouv.-Gen.

a.i.

1822/1827 Abraham de Veer, Gouverneur-Generaal

1827/1828 Johannes van den Bosch,

Commissaris-Generaal

1828/1831 Paulus Roelof Cantz'laar,

Gouverneur-Generaal

1831 Mr. Evert Ludolph Bn. van Heckeren,

Gouv.-Gen. a.i.

1831/1838 Mr. Evert Ludolph Bn. van Heeckeren,

Gouv.-Gen.

(48)

1838/1839 Mr. Philippus de Kanter, Gouv.-Gen. a.i.

1839/1842 Julius Constantijn Rijk,

Gouverneur-Generaal

1842 Mr. Philippus de Kanter, Gouv.-Gen. a.i.

1842/1845 Burchard Jean Elias, Gouv.-Gen.

1845 Mr. Philippus de Kanter, Gouv.-Gen. a.i.

1845/1852 Reinier Frederik Baron van Raders,

Gouverneur

1852 Mr. Philippus de Kanter, Gouverneur a.i.

1852 Coenraad Barends, als oudste v/d Kolon.

Raad

1852/1855 Jhr. Johan George Otto Stuart von

Schmidt auf Altenstadt, Gouverneur

1855/1859 Charles Pierre Schimpf. Gouverneur

1859/1867 Reinhard Frans van Lansberge,

Gouverneur

1867/1873 Willem Hendrik Johan van Idsinga,

Gouverneur

1873/1882 Jhr. Cornelis Ascanius van Sypesteyn,

Gouverneur

1882/1885 Johan Herbert August Willem Baron van

Heerdt tot Eversberg, Gouverneur

1885/1888 Mr. Hendrik Jan Smidt, Gouverneur

1888/1889 Mr. Warmolt Tonckens JLz., Gouverneur

a.i.

1889/1891 Jhr. Mr. Maurits Adriaan de Savornin

Lohman, Gouv.

1891/1894 Jhr. Mr. Titus Anthony Jacob van Asch

van Wijck, Gouverneur

1894 Mr. Warmolt Tonckens JLz., Gouverneur a.i. van van 14 Mei - 14 Sept.

1894/1896 Jhr. Mr. Titus Anthony Jacob van Asch

van Wijck Gouverneur

1896/1899 Mr. Warmolt Tonckens JLz., Gouverneur

1899 Mr. Jan Wouter van Oosterzee,

Gouverneur a.i. van 5 Juni-18 December 1899 Mr. Warmolt Tonckens JLz., Gouverneur Mr. Jan Wouter van Oosterzee,

Ondervoorzitter van den Raad van

Bestuur, wordt door den Gouverneur, die

(49)

op medisch advies rust moet nemen, en zich met den gang van zaken niet mag inlaten, overeenkomstig art. 28bis van het Regeerings-Reglement, bij

proclamatie dd. 5 Juli 1901, opgedragen tijdelijk het dagelijksch beleid van zaken op zich te nemen.

Mr. Warmolt Tonckens JLz. Gouverneur, bij proclamatie dd. 21 Juli 1901 het dagelijksch beleid van zaken weder in handen genomen hebbende, treedt echter af 4 October 1902.

1902/1905 Cornelis Lely, Gouverneur

David Hendrik Havelaar, Gouverneur a.i.

van 12 September-18 November 1905

1905 Alexander Willem Frederik Idenburg,

Gouverneur, aanvaardt het Bestuur 18

November

(50)

Gouverneurs van Curacao,

sedert den tijd waarop Curaçao en de overige W.-I. eilanden administratief gescheiden zijn van de kolonie Suriname.

1848/1849 Rutgers Hermanus Esser

1849/1854 Jhr. Isaac Johannis Rommelman Elsevier

Jr.

1854/1856 Mr. Jacob Bennebroek Gravenhorst

1856/1859 Reinhart Frans van Lansberge

1859/1866 Johannis Didericus Crol

1866/1870 Mr. Abraham Matthieu de Rouville

1870/1877 Herman François Gerardus Wagner

1877/1880 Hendrik Bernardus Kip

1880/1882 Joh. Herb. Aug. Willem Brn. v. Heerdt tot

Eversberg

1882/1890 Nicolaas van den Brandhof

1890/1901 Mr. Charles Augustinus Henry Barge

1901 Jhr. J.O. de Jong van Beek en Donk

Verjaardagen van Vorsten

en andere Hoofden van Buitenlandsche Mogendheden, waarvan er Consuls in de kolonie gevestigd zijn.

Italië.

1901 Yolanda Marghuérita,

Kroonprinses van Italië Juni 1.

1869 VICTOR EMANUEL III

(Victor Emmanuel Nov. 11.

Ferdinand Maria Januara),

Koning van Italië, gehuwd

met Prinses Hélène van

Montenegro, geb. 8 Jan

(51)

Duitschland.

1887 August Willem Hendrik

Gunther Victor, 4e zoon van den Keizer-Koning Jan. 26.

1859 WILLEM II (Frederik

Willem Victor Albert), Kon.

Jan. 27.

v. Pruisen, Keiz. van Duitschland, geh. 27 Febr.

1881 met Prinses Auguste Victoria Frederika Louisa Theodora Jenny, geb. 22 Oct. 1858

1882 Frederik Willem Victor

August Ernst, Kroonprins Mei 6.

van het Duitsche Keizerrijk, 1e zoon

1883 Willem Eitel Frederik

Christiaan Karel, 2e zoon Juli 7.

1884 Adalbert Ferdinand

Berengar Victor, 3e zoon Juli 14.

1888 Oscar Karel Gustaaf Adolf, 5e zoon

Juli 27.

1892 Victoria Louisa Adelaide

Mathilda Charlotte, dochter van Willem II

Sept. 13.

1890 Joachim Frans Humbert,

6e zoon Dec. 17.

Groot-Brittannië.

1867 Louisa Victoria Alexandra Dagmar, gehuwd 27 Juli Febr. 20.

1889 met Alexander Duff,

1e Hertog van Fife, oudste

dochter des Konings

(52)

1865 George Frederik Ernst

Albert, Prins van Wales, Juni 3.

Hertog van Cornwal en Rothesay, Graaf van Dublin, Chester, Enz., gehuwd 6 Juli 1893 met Victoria Mary, Prinses van Teek, geboren 26 Mei 1867

1868 Victoria Alexandra Olga

Maria, 2e dochter des Konings

Juli 6

1841 EDUARD VII (Albert

Eduard) Koning van Nov. 9.

Groot-Brittannië en Ierland, Keizer van Indië, geh. 10 Maart 1863 met Alexandra C.M.C.L. Julia, oudste dochter van den Koning van Denemarken, geb. 1 Dec. 1844

1869 Maud Charlotte Maria

Victoria, 3e dochter des Nov. 26.

Konings, geh. 22 Juli 1895 met Hakon IV, Koning v.

Noorwegen (Karel, Prins v. Denemarken)

De Fransche republiek

sedert den val van het Keizerrijk in 1870.

Adolphe Thiers, in 1797 te Marseille geboren, overleden in 1877, president van 1871 tot 1873.

Maarschalk Marie Edmé Patrin de Mac Mahon, Hertog van Magenta, geb. te St. Sully (Saône et Loire) in 1808, overleden 17 October 1893, president van 1873 tot 1879.

Jules Grévy, geb. te Mon-Sous-Vaudry (Jura gebergte) 1807, overleden in 1891, president van 1879 tot 1887.

Sadi Carnot, geb. te Limoges in 1837, president van af 1887, vermoord te Lyon 24 Juni 1894.

Casimir Perrier, geb. te Parijs 8 November 1847, president van af 27 Juni 1894, zijn ontslag genomen 15 Januari 1895.

Feilx Faure, geb. te Parijs 31 Januari 1841, president van af 17 Januari 1895, overleden 16 Febr. 1899.

Emile Loubet, geb. te Marsanne, departement Drôme, op 31 December 1838,

president van 18 Februari 1899 tot 18 Febr. 1906.

(53)

Clemend Armand Fallières, geb. in Gascogne 1841, president van af 18 Februari 1906.

Noord-Amerika.

Theodore Roosevelt, president, geb. te New-York op 27 Oct. 1858.

Nationale Feestdagen.

Geboortedag van Generaal George Washington.

22 Febr.

‘Decoration day’

30 Mei

De dag der onafhankelijkheidsverklaring.

4 Juli

(54)

Namen der presidenten sedert 1789.

Afgetreden.

Opgetreden.

Geboorteplaats.

4 Mrt. 1797 30 Apr. 1789

Virginia George

Washington*

4 Mrt. 1801 4 Mrt. 1797

Massachussets Johan Adams

4 Mrt. 1809 4 Mrt. 1801

Virginia Thom Jefferson*

4 Mrt. 1817 4 Mrt. 1809

Virginia James Madison*

4 Mrt. 1825 4 Mrt. 1817

Virginia James Monroe*

4 Mrt. 1829 4 Mrt. 1825

Massachussets John Quinhy

Adams

4 Mrt. 1837 4 Mrt. 1829

Zuid-Caroline Andrew Jackson*

4 Mrt. 1841 4 Mrt. 1837

New-York Martin van Buren

4 Apr. 1841 4 Mrt. 1841

Virginia William H.

Harrison†

4 Mrt. 1845 4 Apr. 1841

Virginia John Tylor

4 Mrt. 1849 4 Mrt. 1845

Noord-Carolina James Knox Polk

9 Juli 1850 4 Mrt. 1849

Virginia Jachary Taylor†

4 Mrt. 1853 6 Juli 1850

New-York Millard Fillmore

4 Mrt. 1857 4 Mrt. 1853

Newhampshire Franklin Pierce

4 Mrt. 1861 4 Mrt. 1857

Pennsylvanie James Buchanan

15 Apr. 1865 4 Mrt. 1861

Kentucky Abraham Lincoln*†

4 Apr. 1869 15 Apr. 1865

Nrd.-Carolina Andrew Johnson

4 Apr. 1877 4 Mrt. 1869

Ohio Ulysses S. Grant*

4 Apr. 1881 4 Mrt. 1877

Vermont Rutherford B.

Hayes

19 Sept. 1881 4 Mrt. 1881

Ohio James A. Garfield†

4 Mrt. 1885 20 Spt. 1881

Vermont Chester Arthur

4 Mrt. 1889 4 Mrt. 1885

New-Yersey Grover Cleveland

4 Mrt. 1893 4 Mrt. 1889

Indiana Benjamin Harrison

4 Mrt. 1897 4 Mrt. 1893

New-Yersey Grover Cleveland

14 Mrt. 1901 4 Mrt. 1887

William McKinley†

1)

Ohio

15 Spt. 1901 New-York

Theodore Roosevelt*

De van een * voorziene namen zijn die van Presidenten, die bij hunne aftreding zijn herkozen, en die met een † van hen die binnen den termijn voor hunne aftreding bestemd, d.i. 4 jaren, overleden zijn.

1) Te Buffalo op 9 Sept. 1907 door een' Poolschen anarchist, Léon Czolgoz, ernstig gewond door 2 revolverschoten, welke den 14 d.a.v. den dood tengevolge hadden.

(55)

Voor ééns mag de aftredende worden herkozen, hetgeen sedert Washington, reeds met 9 Presidenten is geschied.

Portugal.

1887 Lodewijk Philippus Maria

Karel Amelius Ferdinand Mrt. 21.

Victor Manuel Anton Laurens Michel Raphaël Gabriël Gonzago Xaverus Franciscus van Assisi, Benedictus, Hertog van Braganza, oudste zoon des Konings

Karel 1 (Ferdinand Lodewijk Maria Victor Sept. 28.

Michel Raphael Gabriel

Gonzago Xaverus

Franciscus van Assisi,

Jozef Simon, Koning van

Portugal en der

(56)

1863 Algarven aan deze zijde

der Zee en aan gene zijde in Afrika, Heer van Guinea, door verovering,

scheepsvaart en handel van Ethiopië, Arabië, Perzië en Indië, etc., geh.

22 Mei 1886 met Maria Amelia Orleans, Prinses van Frankrijk, dochter van den Graaf van Parijs

1889 Manuel Maria Philippus

Karel Amelius Lodewijk Nov. 15.

Michel Raphaël Gabriël Gonzago Xaverus Franciscus van Assisi, Eugenius, Hertog van Beja, Infante van Spanje, 2e zoon des Konings

Consuls van Buitenlandsche Mogendheden.

Italië: Mr. H. Benjamins, R. Bol. O., Kr. van Italië, C.

Groot-Britannië en Ierland: J.R.W. Pigot, C.

Noord-Amerika: Dr. W.H. Bradley, Consulair-Agent.

België: A.F.C. Curiel, V.C.

Duitsche Rijk: H.B. Heyde, R. , C.

Frankrijk: M.H. Stephan.

Noorwegen: A.M.W. ter Laag, C.

Portugal: R.N.G.M. Bär von Hemmersweil.

Algemeene Wetenswaardigheden.

Tafel van de veelvouden en onderdeelen der Metrieke Maten en Gewichten.

(zooals die zijn voorgeschreven in de wet van 7 April 1869; Staatsblad No. 57)

Lengtematen.

10 Kilometer of mijlen.

= 1 Myriameter

10 Hectometers.

= 1 Kilometer of Mijl

100 Meters of Ellen.

= 1 Hectometer

10 Meters of Ellen.

=

1 Decameter of Roede

(57)

De grondslag en de eenheid is de Meter of El.

10 Decimeters of Palmen.

= 1 Meter

10 Centimeters of Duimen.

= 1 Decimeter

10 Milimeters of Strepen.

= 1 Centimeter

Vlaktematen.

1 Hectare of Bunder = 100 Aren of □ Roeden.

De eenheid is de Are of □ Roede.

1 Centiare, □ Meter of □ El.

(58)

Groep Caraïben.

(Uit Suriname in Beeld.)

(59)

33

Ruimte of Lichaamsmaten.

1 Decastère = 10 Stère of Teerling Meters.

De eenhied is de Stère, Teerling Meeter of Wisse.

8 Decistère = 0,1 Stère, Teerling Meter of Teerling of El.

1½ Teerling Meter is de inhoud van een scheepston, waarvan de bevrachting gerekend wordt op 1000 Kilogrammen.

Inhoudsmaten.

10 Hectoliters of Vaten.

= 1 Kiloliter

10 Decaliters of Schepels

= 1 Hectoliter, Vat of Mud

10 Liters, Kannen of Koppen.

= 1 Decaliter

De eenheid is de Liter, Kan of Kop.

10 Deciliters of Maatjes.

= 1 Liter

10 Centiliters of Vingerhoeden.

= 1 Deciliter

Gewichten.

10 Kilogrammen of Ponden.

= 1 Myriagram

De eenheid is de Kilogram of Pond.

10 Hectogrammen of Onsen.

= 1 Kilogram

Decagrammen of Looden.

= 1 Hectogram

10 Grammen of Wichtjes.

=

1 Decagram

(60)

Logarithmus.

Waarde in Meters Lengtematen.

Suriname: Amsterdamsche el (0.688 M.)

Rijnlandsche voet (0.314 M. = ⅙ vadem)

1.316390 20,72

Landmaat: Ketting = 66 Rijnl. voet

Logarithmus.

Waarde cA. of M

2

Vlaktematen.

9.682862 4294

Suriname: akker = 10 □ kettingen = 43560 Rijnl. □ voet

1 bunder = p.m. 2⅓ Surin.

akker

Logarithmus.

Wrde in dM

3

of L.

Inhoudsmaten.

0,5563025 3,60

(Natte waar). Engelsch Gallon = 6 pint

Pint = 0 L.

Gewichten.

Amsterdamsch pd. en Engelsch avoir du poids.

(61)

34

Herleidingstafel.

Herleiding van lengtematen.

Meters in Rijnlandsche maat en omgekeerd.

Meters.

Rijnl. Voeten.

Rijnlandsch.

Meters.

D.

V.

0.31 1

2 3,

1

0.63 2

4 6,

2

0.94 3

7 9,

3

1.26 4

9 12,

4

1.57 5

11 15,

5

1.88 6

1 19,

6

2.21 7

4 22,

7

2.5 8

6 25,

8

2.83 9

8 28,

9

Ellen in meters en omgekeerd.

Meter.

Amst. el.

0,44

= 1/15

0,09

=

0,17

=

¼

0,34

=

½

Meter.

Amst. el.

0,69

= 1

1,38

= 2

2,06

= 3

2,75

=

4

(62)

sec.

t.

0.46 1

0.92 2

1.38 3

1.85 4

2.31 5

2.77 6

3.23 7

3.69 8

4.15 9

4.61 10

5.08 11

5.54 12

6.00 13

6.46 14

6.92 15

7.38 16

7.85 17

8.31 18

8.77 19

9.23 20

9.69 21

10.15 22

10.61 23

11.08 24

11.54 25

12.00 26

12.46 27

12.92 28

13.38 29

13.85 30

14.31 31

14.77 32

15.23 33

15.69

34

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Deze autoriteit is hiertoe bij Koninklijk Besluit benoemd, met machtiging zich daarbij, voor zoover hem dit noodig voorkomt, te doen bijstaan door den luit.. kwartiermeester van

Den 6 Mei, dus zeer korten tijd na de aankomst van dezen Gouverneur, werd de Kolonie aangetast door eene vloot van negen Fransche oorlogschepen en een bombardier-galjoot, onder

Het Bestuur van het Departement Paramaribo, der Maatschappij: Tot Nut van 't Algemeen, erkent dankbaar den ijver en de welwillendheid, welke de Commissie, benoemd tot de redactie

Willem IV, (Hendrik) Koning van Schoiland, Ierland en Hanover, geboren den 21 sten Augustus, 1765, aanvaardt de Regering den 26 sten Junij,

Lodewijk Karel August, geboren den 25 sten Augustus, 1786, aanvaardt de Regering den 13 den October,

Lodewijk Karel August, geboren den 25 sten Augustus, 1786, aanvaardt de Regering den 13 den October,

Karel Leopold Frederik, geboren den 29sten Augustus, 1790, aanvaardt de Regering den 30sten Maart, 1830; gehuwd den 25sten Julij, 1819, met Sophia Wilhelmina van Zweden, geboren

Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1895.. Met den zelfden ijver als te voren toog hij weder aan den arbeid, doch zij die vroeger onder en met DE G RANADA hadden gewerkt, bespeurden