bron
Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1900. Erve J. Morpurgo, Paramaribo 1899
Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_sur001190001_01/colofon.php
© 2011 dbnl
voorkant schutblad
[Advertentie]
L.S.
Wederom in staat gesteld de uitgifte van den Surinaamschen Almanak te kunnen doen plaats vinden, bevelen wij zijn 13n jaargang met even veel vertrouwen als in vorige jaren in de welwillendheid van het publiek aan, en zeggen voor de ons andermaal betoonde hulp bij de samenstelling van het werk onzen innigen dank.
Erve J. Morpurgo.
Paramaribo,
September 1899.
7
Verklaring omtrent den Almanak.
De M a a n c i r k e l of het G u l d e n g e t a l bestaat in een tijdkring van 19 jaren, na verloop van welken de nieuwe en volle manen weder bijna op dezelfde dagen van het jaar invallen.
De E p a c t a is het getal, dat, volgens den Almanak, den ouderdom der maan bij den aanvang van het jaar aanwijst, waaruit volgt, dat, wanneer de nieuwe maan op den In Januari invalt, de E p a c t a van het jaar n u l is, doch in het volgende jaar zij e l f zal wezen, omdat het maanjaar slechts 354 dagen heeft en het Zonnejaar elf dagen meer telt. In het derde jaar daarna zou zij alzoo d r i e e n d e r t i g moeten zijn; doch men trekt, zoodra de E p a c t a dertig dagen of eene volle maan zou te boven gaan, van dit getal 30 af, en krijgt dus in het gesteld geval niet d r i e en d e r t i g , doch d r i e dagen.
Men kan door middel van den E p a c t a voor elke maand den dag der nieuwe maan en den ouderdom der maan op een bepaalden dag vinden.
De Z o n n e -c i r k e l is een tijdkring van 28 jaren, na verloop van welken de dagen der week weder op denzelfden dag der maand invallen.
Deze tijdkring heeft echter zijn naam niet ontleend aan den schijnbaren omloop der zon, maar aan den Zondag, of den dag aan de zon gewijd.
De Z o n d a g s l e t t e r is een der zeven eerste letters van het alphabet, om in elk de dagen, van af den 1n Januari, te noemen. De letter, welke de Zondagen van het jaar aanwijst, wordt Z o n d a g s l e t t e r geheeten. Een schrikkeljaar heeft twee Zondagsletters, als: eene van 1 Januari tot 24 Februari, en eene andere van 25 Februari tot het einde des jaars. Daar nu de dagen der week, na een tijdsverloop van 28 jaren, met dezelfde dagnamen overeenkomen, zoo moeten na datzelfde tijdsverloop ook de Zondagsletters terugkeeren.
Verklaring der Teekens van den Zodiak.
♈ Aries of Ram.
♉ Taurus of Stier.
♊ Gemini of Tweelingen.
♋ Cancer of Kreeft.
♌ Leo of Leeuw.
♍ Virgo of Maagd.
♎ Libra of Weegschaal.
♏ Scorpius of Schorpioen.
♐ Sagittarius of Schutter.
♑ Capricornus of Steenbok.
♒ Aquarius of Waterman.
8
Tijdtafel aantoonende den stand der uurwerken op hetzelfde oogenblik op verschillende plaatsen van den aardbol.
Tijdperken voor het jaar 1990.
Jaren.
Sedert
6613 de Juliaansche periode
5661 de schepping der wereld 5660, en van
24 Sept. 1900
1900 de geboorte van Christus
1836 de verwoesting van Jeruzalem
1825 de jaartelling der Javanen
1317 de tijdrekening der Mahomedanen
408 de ontdekking van Amerika door
Columbus
403 de Christelijke Kerkhervorming
318 den Gregoriaanschen of nieuwen stijl
305 de inbezitneming van de Kust van
Guyana
267 het bezit der kolonie te 's Hage bij
accoord aan de W.-I. Comp voor f 260000 is overgedragen, 6 Jan. 1633
266 de bemachtiging van het eiland Curaçao
238 Karel II, Koning van Engeland, de kolonie heeft weggeschonken, 2 Juni 1662
233 den vrede te Breda, waarbij Sariname als bezit der Nederlanden vastgesteld wordt, 31 Juli 1667
233 de herneming der kolonie door A.
Krijnssen in 1667
228 het dominium utile van Suriname,
hetwelk Zeeland voor zich had
behouden, aan de Algemeene Staten der Nederlanden is overgegaan
226 door den vrede te West-Minster het bezit van Suriname aan Nederland is
gewaarborgd, 9 Februari 1674
212 Van Aerssen van Sommelsdijk vermoord werd, 19 Juli 1688
87 het herstel der onafhankelijkheid v/d
Vereen Nederl.
86 Suriname bij tractaat van 13 Augustus 1814 door de Engelschen aan Nederland is teruggegeven
82 de slavenhandel opgeheven en daarvan te Suriname afkondiging is gedaan, 28 December 1818
79 den zwaren brand te Paramaribo, 21 Januari 1821
37 de vrijverklaring der slaven in de kolonie Suriname, 1863
34 de inwerkingtreding van het
Regeerings-Reglement, 1 Januari 1865
Verschillende mijlmaten in Nederlandsche ellen.
7407 ellen Geographische of Duitsche mijl, 15 op
één graad
1000 ellen Nederlandsche mijl of Kilometer
5556 ellen Uur gaans of Hollandsche mijl, 20 op één
graad
5651 ellen Oud uur gaans van 1590 Rijnlandsche
roede
1852 ellen Engelsche of Fransche Zeemijl, 60 op
één graad
4444 ellen Oude Fransche mijl, lieu commune, 25
op één gr.
1609 ellen Engelsche landmijl van 5280 Engelsche
voeten
6173 ellen Portugeesche mijl, 18 op één graad
7066 ellen Spaansche mijl, Legua real, van 25000
Sp. vtn.
1597 ellen Paal op Java van 400 Rijnlandsche
Israëlietische Feestdagen.
15-16 Mrt.
Hamansfeest
14-21 Apr.
Paschen
3-4 Juni.
Pinksteren
5 Aug.
Verw. v. Jeruzalem
24-25 Sept.
Nieuwjaar 5661
3 Oct.
Groot-Verzoendag
8-9 Oct.
Loofhuttenfeest
14 Oct.
Groot Palmdag
15 Oct.
Onthoudingsfeest
16 Oct.
Vreugde der Wet
17 Dec.
Inwijdingsfeest
Christelijke Feestdagen.
1 Jan.
Nieuwjaar
6 Jan.
Drie Koningen
11 Febr.
Septuagesima
27 Febr.
Vastenavond
28 Febr.
Aschdag
8 April Palmzondag
13 April.
Goede Vrijdag
15-16 April.
Paschen
24 Mei.
Hemelvaartsdag
3-4 Juni.
Pinksteren
2 Dec.
Ferste Advent
25-26 Dec.
Kerstmis
Quatertempers.
1) Den 7, 9 en 10 Maart.
Millioen Duitsche Mijlen.
Ontdekt door Uitgebreidheid
De Aarde: 0.
Omwenteling om de As.
Omwenteling om de Zon.
Afsland r.d.
Zon.
Hemellichamen.
1,328460 25 d. 5 u. 38
m Zon
Bijd. oud.
bekend 0,0565
24 u. 5 m 0 j. 87 d. 23
u.
8 Merrurius
Bijd. oud.
bekend 0,828
23 u. 20 m 0 j. 224 d.
17 u.
15 Venus
Bijd. oud.
bekend 1
24 u. 56 m 1 j. 0 d. 6 u.
21 Aarde
Bijd. oud.
bekend 0.17
24 u. 31 m 1 j. 321 d.
17 u.
32 Mars
Piazzi in 1801 0,007
onbekend 4 j. 2[...]9 d.
57 Ceres
Olbers in 1802 0,015
onbekend 4 j. 220 d.
57 Palias
Harding in 1804 0,005
onbekend 4 j. 133 d.
55 Juno
Olbers in 1807 0,00003
onbekend 3 j. 229 d.
49 Vesta
Bijd. oud.
bekend 1546,60
9 u. 56 m.
11 j. 314 d.
20 u.
108 Jupiter
Bijd. oud.
bekend 887,34
10 u. 16 m.
29 j. 166 d.
23 u.
199 Saturnus
Herschell in 1781 77,47
onbekend 84 j. 5 d. 20
u.
398 Uranus
Leverrier in 1846 onbekend
164 j. 285 d.
636 Neptunus
De Maan is 51000 mijlen van de Aarde verwijderd. Zij loopt om de Aarde rond in 29 dagen, 12 uren en 44 minuten.
Jupiter heeft 4, Saturnus 7 en Uranus 6 Manen of Satellieten.
Een Duitsche mijl, waarop hierboven gewezen is, bedraagt 7407 Meters = 1966 Rijnlandsche roeden. Zij is gelijk aan 1/15 middelbare graad.
Zons- en Maansverduisteringen.
In het jaar 1900 zullen er 2 Zons- en 1 Maansverduistering plaats vinden, en wel op:
28 Mei eene totale Zonsverduistering, ged. onzichtb. te Greenwich.
12 Juni eene ged. Maansverdustering, ged. onzichtb. te Greenwich.
21 Nov. eene ringvormige Zonsverduist., onzichtb. te Greenwich.
Breedte en Lengte van eenige plaatsen in Suriname.
W. Lengte van Greenwich.
Noorder Breedte.
NAMEN.
53 gr. 59 m. 53 s.
5 gr. 44 m. 57 s.
Westh. v.d. mond der Marowijne of punt Galibi
54 gr. 4 m. 54 s.
5 gr. 50 m. 51 s.
Kaaimanshoofd of Gros Bois
54 gr. 16 m. 26 s.
5 gr. 53 m. 7 s.
Mond. v.d. Wia-Wiakreek
54 gr. 12 m. 17 s.
5 gr. 58 m. 47 s.
Mond. v.d. Motkreek De mond. v.d. Mutappica en Warappe-kr. zijn door aanslibbing om de West verlegd
55 gr. 10 m. 14 s.
5 gr. 57 m. 29 s.
Braamspunt
55 gr. 9 m.
5 gr. 49 m. 24,5 s.
Hervormde kerk te Paramaribo
55 gr. 44 m. 59 s.
5 gr. 57 m. 22 s.
Beersromp
55 gr. 53 m. 18 s.
5 gr. 53 m. 57 s.
Noordhoek der Saramacca
55 gr. 53 m. 56 s.
5 gr. 50 m. 52 s.
Oosthoek der Coppename
56 gr. 19 m. 42 s.
5 gr. 53 m. 22 s.
Post Coronie
57 gr. 0 m. 7 s.
5 gr. 57 m. 29 s.
Nieuw-Rotterdam, voormalige woning v.d.
districts-commissaris aldaar
Het Metrieke Stelsel.
Egypte en de meeste Zuid-Amerikaansche Rapublieken. De Engelsche maat is nog in gebruik, en de Engelsche voet is in Rusland en Noord-Amerika ingevoerd.
Denemarken en Noorwegen gebruiken de oude Pruisische voetmaat. Zweden heeft zijne eigene maat.
Het M.S. is voor Nederl. Oost-Indië aangenomen in 1838, doch tot heden aldaar nog niet algemeen ingevoerd. In de West-Indische bezittingen is het M.S. in 1874 ingevoerd.
Tafel van de veelvouden en onderdeelen der Metrieke Maten en Gewichten,
zooals die zijn voorgeschreven in de wet van 7 April 1809, Staatsblad No. 57.
Lengtematen.
10 Kilometer of Mijlen.
= 1 Myriameter
10 Hectometers.
= 1 Kilometer of Mijl
100 Meters of Ellen.
= 1 Hectometer
10 Meters of Ellen.
= 1 Dekameter of Roede
De grondslag en de eenheid is de Meter of El.
10 Decimeters of Palmen.
= 1 Meter
10 Centimeters of Durmen.
= 1 Decimeter
10 Millimeters of Strepen.
= 1 Centimeter
Vlaktematen.
1 Hectare of Bunder = 100 Aren of □ Roeden.
De eenheid is de Are of □ Roede.
1 Centiare, □ Meter of □ El.
Ruimte of Lichaamsmaten.
1 Dekastère = 10 Stère of Teerling Meters.
De eenheid is de Stère, Teerling Meter of Wisse.
1 Decistère = 0,1 Stère, Teerling Meter of Teerling El.
1½ Teerling Meter is de inhoud van een scheepston, waarvan de bevrachting gerekend wordt op 1000 Kilogrammen.
Inhoudsmaten.
De eenheid is de Liter, Kan of Kop.
10 Deciliters of Maatjes.
= 1 Liter
10 Centiliters of Vingerhoeden.
= 1 Deciliter
Gewichten.
1 Myriagram = 10 Kilogrammen of Ponden.
De eenheid is de Kilogram of Pond.
1 Kilogram = 10 Hektogrammen of Onzen.
1 Hektogram = 10 Dekagrammen of Looden.
1 Dekagram = 10 Grammen of Wichtjes.
1 Gram = 10 Decigrammen of Korrels.
Voor lichte of kostbare waren is de Gram de eenheid, verdeeld in 10 Decigrammen, de Decigram in 10 Centigrammen en de Centigram in 10 Milligrammen.
Maten en Gewichten, nog in gebruik in de Nederl. West-Indische Bezittingen.
Logarithmus.
Waarde in Meters.
Lengtematen.
Sariname: Amsterdamsche el (0.688 M.)
Rijnlandsche voet (0.314 M. = ⅙ vadem
1.3163898 20,72
Landmaat: Ketting = 66 Rijnl. voet.
Logarithmus.
Waarde in cA of M2 Vlaktematen.
3.6324229 4205
Suriname: akker = 10 □ kettingen = 43560 Rijnl. □ voet
1 bunder = ± 2⅓ Surin.
akker
Logarithmus.
Waarde in dM3. of L.
Inhoudsmaten.
0,5563025 3,60
(Natte waar). Engelsch Gallon = 6 pint
Pint = 0.6 L.
Gewichten.
Amsterdamsch ℔ en Engelsch avoir du poids.
(100 Amst. ℔ = 109 Eng. ℔).
Herleidingstafelen.
Herleiding van lengtematen.
Meters in rijnlandsche maat en omgekeerd.
Meters.
Rijnl.
Voeten.
Rijnlandsch Meters.
Meters.
Rijnl.
Voeten.
Rijnlandsch Meters.
D.
V.
D.
V.
1,88 6
1 19, 6
0.31 1
2 3,
1
2,21 7
4 22, 7
0.63 2
4 6,
2
2,5 8
6 25, 8
0.94 3
7 9,
3
2,83 9
8 28, 9
1.26 4
9 12, 4
0,04
= 1/16
0,09
=
⅛
0,17
=
¼
0,34
=
½
0,69
= 1
1,38
= 2
2,06
= 3
2,75
= 4
¾
= 0,5
1 9/16
= 1
3 1/16
= 2
4 7/16
= 3
Herleidingstafel voor een Chroaometer die 130 tikken in de minuut maakt.
sec.
t.
sec.
t.
sec.
t.
sec.
t.
26.77 58
18.00 39
9.23 20
0.46 1
27.23 59
18.48 40
9.69 21
0.92 2
27.69 60
18.99 41
10.15 22
1.38 3
28.15 61
19.38 42
10.61 23
1.85 4
28.61 62
19.83 43
11.08 24
2.31 5
29.08 63
29.31 44
11.54 25
2.77 6
29.54 64
20.77 45
12.00 26
3.23 7
30.00 65
21.23 46
12.46 27
3.69 8
30.46 66
21.60 47
12.92 28
4.15 9
30.92 67
22.15 48
13.38 29
4.61 10
31.38 68
22.61 49
13.85 30
5.08 11
31.85 69
23.08 50
14.31 31
5.54 12
32.31 70
23.54 51
14.77 32
6.00 13
32.77 71
24.00 52
15.23 33
6.46 14
33.23 72
24.46 53
15.69 34
6.92 15
33.69 73
21.92 54
16.15 35
7.38 16
34.15 74
25.38 55
16.61 36
7.85 17
34.61 75
25.85 56
17.08 37
8.34 18
35.08 76
26.31 57
17.54 38
8.77 19
sec.
t.
sec.
t.
sec.
t.
53.08 115
44.31 96
35.54 77
53.54 116
44.77 97
36.00 78
54.00 117
45.23 98
36.46 79
54.46 118
45.69 99
36.92 80
54.92 119
46.15 100
37.28 81
55.38 120
46.61 101
37.85 82
55.85 121
47.08 102
38.31 83
56.31 122
47.51 103
38.77 84
58.61 127
49.85 108
41.08 89
59.08 128
50.31 109
41.54 90
59.54 129
50.77 110
42.00 91
60.00 130
51.23 111
12.46 92
51.65 112
42.92 93
52.15 113
43.3[...]
94
52.61 114
43.85 95
Gewichten en Inhouden bij belading van Zeeschepen.
De scheepston komt overeen met 1000 K.G. gewicht.
Het scheepslast = 2 scheepston = 2000 K.G. gewicht wordt gerekend eene ruimte in te nemen van 2,83 kub. Meter.
Het gewicht van die ruimte verschilt echter naar de koopwaar en zoo doet:
K.G.
een last:
950 Cassia
1500 Cochenille
2000 Ebbenhout
1200 Foelie
1500 Gom-Copal
1400 Gom-elastiek en Cuttap.
900 Hennep
1200 Huiden (los)
1300 Indigo
1100 Kamfer
950 Kaneel
1800 Koffie (in balen)
1200 (in hoornschil)
1650 Koffie (in vaten)
2000 Koffie (in veegsel)
Kina 950 a 1000 K.G. al naar mate frink gestampt wordt of niet.
15
Soortelijke Gewichten,
A. Vaste Lichamen.
1,656 Beenderen
1,051, nat 1,191 Bolletrie droog
0,94 Boter
0,93 Caoutchaue
2,72-3,05 Cement
3,5 Diamant
1,81 Gips Gebrande
0,97 Gips Gegoten, droog
2,64 Glas, Vensters-
2,46 Glas, Spiegel-
2,89 Glas, Kristal
3,20-3,78 Glas, Flint-
18,6-19,1 Goud, Gedegen
19,25 Goud, gegoten
19,31-19,34 Goud, geslagen
2,51-3,05 Graniet
1,197, nat 1,255 Groenhart droog
0,98 Guttapercha
1,07 Hars
0,92 IJs (bij 0° C)
7,79 IJzer, Zuiver
7,06-7,10 IJzer, Giet-
7,6-7,8 IJzer, Staaf-
7,6-7,75 IJzer, Draad-
1,97 Ivoor
0,56-1,06 Mahonte
2,52-2,85 Marmer
0,8 Meel, Tarwe
8,6 Menie
8,4-8,71 Messing, Gegoten
8,52-8,62 Messing, Gewalst
8,43-8,73 Messing, Getrokken
1,40-2,20 Metselsteen, Gewone
1,52-2,29 Metselsteen, Klinkers
0,70-1,16 Papier
1,0[...]1 Pek
0,43-0,89 Pijnhout
21,45 Platina
2,38-2,19 Porselein
7,26-7,80 Staal, Cement
7,50-7,81 Staal, Gefrischt
7,83-7,92 Staal, Giet-
1,21-1,51 Steenkolen (in stukk.)
1,61 Suiker, witte
7,29 Tin
0,92-0,94 Vet
2,58-2,59 Vuur- of Keisteein
0,97 Was
1,40-1,64 Zand (fijn en droog)
1,90-2,05 Zand (fijn en vochtig)
1,37-1,39 Zand (grof)
10,10-10,47 Zilver, Gegoten
10,51-10,62 Zilver, Gehamerd
6,8-7,05 Zink, Gegoten
7,19-7,21 Zink, Gewalst
1,023-1,034 Bier
1,480 18 Chloroform
1,041 15 Eiwit
0,7365 Ether
1,27 15 Glycerine (watervrij)
13,596 Kwik
0,945 15 Levertraan
0,935 15 Lijnolie
1,025 15 Melk
0,928 15 Olijfolie
0,836 15o Petroleum
0,914 15 Raapolie
0,914 15 Ricinusolie
1,53 15 Salpeterzuur (49,9oB)
1,195 Teer
0,873 16 Terpentijnolie
1,000 4 Water gedistill
1,029 Water Zee- (gemidd)
0,99-1,002 Wijn
1,192 15 Zoutzuur (14% HCI)
1,842 15 Zwavelzuur (66% B)
Thermometerschalen.
C. Celsius.
R. Reaumur.
F.
R.
C.
F.
R.
C.
181,4 66,4
83 266,0
104,0 130
179,6 65.6
82 264,2
103,2 129
177,8 64,8
81 262,4
102,4 128
176,0 64,0
80 260,6
101,6 127
174,2 63,2
79 258,8
101,8 126
172,4 62,4
78 257,0
100,0 125
170,6 61,6
77 255,2
99,2 124
168,8 60,8
76 253,4
98,4 123
167,0 60,0
75 251,6
97,6 122
165,2 59,2
74 249.8
96,8 121
163,4 58,4
73 248,0
96,0 120
161,6 57,6
72 246,2
95,2 119
159,8 56,8
71 244,4
94,4 118
158,0 56,0
70 242,6
93,6 117
156,2 55,2
69 240,8
92,8 116
154,4 54,4
68 239,0
92,0 115
152,6 53,6
67 237,2
91,2 114
153,8 52,8
66 235,4
90,4 113
149,0 52,0
65 233,6
89,6 112
147,2 51,2
64 231,8
88,8 111
145,4 50,4
63 230,0
88,0 110
143,6 49,6
62 228.2
87,2 109
141,8 48,8
61 226,4
86,4 108
146,0 48,0
60 224,6
85,6 107
138,2 47,2
59 222,8
84,8 106
136,4 46,4
58 221,0
84,0 105
134,6 45,6
57 219,2
83,2 104
125,6 40,6
52 210,2
79,2 99
123,8 40,8
51 208,4
78,4 98
122,0 40,0
50 206,6
77,6 97
120,2 39,2
49 204,8
76,8 96
118,4 38,4
48 203,0
76,0 95
116,6 37,6
47 201,2
75,2 94
114,8 36,8
46 199,4
74,4 93
113,0 36,0
45 197,6
73,6 92
111,2 35,2
44 195,8
72,8 91
109,4 34,4
43 194,0
72,0 90
107,6 33,6
42 192,2
71,2 89
105,8 32,8
41 190,4
70,4 88
104,0 32,0
40 188,6
69,6 87
102,2 31,2
39 186,8
68,8 86
100,4 30,4
38 185,0
68,0 85
98,6 29,6
37 183,2
67,2 84
F, Fahrenheit.
F.
R.
C.
96,8 28,8
36
95,0 28,0
35
93,2 27,0
34
91,4 26,4
33
89,6 25,6
32
87,8 24,8
31
86,0 24,0
30
84,8 23,2
29
82,4 22,4
28
80,6 21,6
27
78,8 20,8
26
60,8 12,8
16
59,0 12,0
15
57,2 11,2
14
55,4 10,4
13
53,6 9,6
12
51,8 8,8
11
50,0 8,0
10
48,2 7,2
9
46,4 6,4
8
44,6 5,6
7
42,8 4,8
6
41,0 4,0
5
39,2 3,2
4
37,4 2,4
3
35,6 1,6
2
33,8 0,8
1
32,0 0,0
0
30,2 0,8
1
28,4 1,6
2
26,6 2,4
3
24,8 3,2
4
23,0 4,0
5
21,2 4,8
6
19,4 5,6
7
17,6 6,4
8
15,8 7,2
9
14,0 8,0
10
17
Vreemd Geld-Zilveren Geldstukken en Munten.
(Molesworth's poeketbook of Engineering formulae.)
F i j n . Totaal
gewicht Gr.
Trooi(*) Zilverw. in
pence à 5 sh.
per oz.
Onderdeclen.
Geldstuk of Munt.
LAND.
925 87,270
10,09 12 pence
Shilling Engeland
900 412,49
46,40 100 centen
Dollar Amerika
900 190,512
21,43 100 krenzer
Frorin Oostenrijk
825 77,162
8,05 100
centimes Franc
België
916,67 180,000
20,625 100 centen
Rupee Ceylon
800 15,743
11,57 100 oere
Kroon Denemarken
900 19,290
2,17 100 aspere Piaster
Egypte
835 77,162
8,05 100
centimes Franc
Frankrijk
900 85,727
9,64 100
pfenning Mark
Duitschland
835 77,162
8,05 100 lepta
Drachma Griekenland
945 154,324
18,23 100 centen
Gulden Holland
916,67 180,000
20,625 192 pie
Rupee Indië
835 77,162
8,05 100
centisimi Lire
Italië
800 115,743
11,57 100 oere
Kroon Noorwegen
916,67 385,809
44,20 1000 reis
Milree Portugal
868 320,000
34,72 100 kopeck
Roebel Rusland
810 80,125
8,112 100
centisimos Peseta
Spanje
800 115,743
11,57 100 oere
Kroon Zweden
835 77,162
8,05 100
Franc Zwitserland
10000 1 M.
27777 0.6 M.
250000 0,2 M.
2500 2 M.
23679 0.65 M.
100000 0,25 M.
1111 3 M.
20408 0.7 M.
111111 0,3 M.
625 4 M.
17777 0,75 M.
81633 0,35 M.
277 6 M.
15625 0,8 M.
62500 0,4 M.
156 8 M.
13841 0,85 M.
49382 0,45 M.
18
Smeltpunt van eenige stoffen.
Grad. Cels.
2500 Platina
1500-1600 Smeedijzer
1400 Staal, dunvloeiend
1300 Staal, dikvloeiend
1200 Grijs gietijzer
1059 Wit gietijzer
1100-1250 Goud gietijzer
1050-1200 Koper
1000 Zilver
360 Zink
330 Lood
230 Tin
109 Zwavel
61 Gele was
Waarde in Ned. Ct. van eenige in gebruik zijnde muntsperiën.
= f 12. - 1 Pond Sterling
= f 0.50 1 Franc
= f 0.50 1 Lire
= f 2. - 1 Goud. en Zilv. Roeb.
= f 1. - 1 Papieren Roebel
= f 1.20 1 Oostenrijksche Flor.
= f 0.50 1 Oost-Hong. Kroon
= f 0.60 1 Duits. Reichsmark.
Koning en Koningin: Zijne of Hare Majesteit.
Prins en Prinses van den bloede: Zijne of Hare Koninklijke Hoogheid.
Prins en Prinses niet van den bloede: Zijne of Hare Hoogheid.
Graaf of Gravin: Hooggeboren Heer of Vrouwe.
Baron of Barones, Jonkheer of Jonkvrouw(1): Hoog Welgeboren Heer(2)of Vrouwe.
Niet-adellijke aanzienlijke personen: WelEdelGeboren Heer of Vrouwe.
19
Deftige burgerij: WelEdele Heer of Vrouwe.
Terwijl de echtgenooten van jalle bovenstaanden, zonder uitzondering, met: Mevrouw worden aangesproken.
Voor andere personen is het algemaen gebruikelijk zich te bedienen van: den Heer of Mejuffrouw.
De titel van: Excellentie behoort te worden gegeven aan Ministers in functie, diplomaten met rang van buitengewoon Gezant, Ministers van Staat, den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië, aan Admiraal of Vice-Admiraal, Generaal der Infanterie of Luitenant-Generaal(3), terwijl die door den Koning, ten Hove, ook nog is toegekend aan: de Grootmeesters, den Opper-Hofmarschalk, Opper-Oeremoniemeester, Opper-Kamerheer, Opper-Stalmeester,
Opper-Jagermeester en de verdere Groot-Officieren van Hoogstdeszelfs Huis.
Andere hooggeplaatste Staatsambtenaren, voorzitter of leden der Hooge Collegien van Staat, in of niet meer in functie, van oud-ministers af, hoofdambtenaren tot en met referendaris en hoofd-officieren, worden betiteld met HoogEdelGestrengen Heer. De overigen en de subalterne officieren, d.w.z. luitenants ter zee eerste en tweede klasse, kapiteins, ritmeesters en eerste of tweede luitenants, met
WelEdelGestrengen Heer.
Aan burgemeesters, wethouders en raadslieden werd voormaals gerekend het EdelAchtbare Heer toe te kennen. In de laatste jaren worden de burgemeesters evenwel in officieele stukken met: WelEdelGestredgen Heer betiteld.
De rechterlijke collegiën voeren de navolgende titels:
De Hooge Raad: dien van EdelHoogAchtbare Heeren.
De Gerechtshoven: dien van EdelGrootAchtbare Heeren.
De Arrondissements-Rechtbanken alsmede de Kantonrechters: dien van EdelAchtbare Heeren.
Curatoren eener Hoogeschool worden met EdelGrootAchtbare Heeren, Hoogleeraren met HoogGeleerde, zij die den akademischen graad van Doctor verkregen met WelEdelZeerGeleerden Heer betiteld. Predikanten, voor zoover ze laatstgenoemden graad niet bezitten, met WelEerWaarde Heer, indien wel: alsdan met WelEerWaarden
20
Tafel aanwijzende den dag der week waarop een of ander datum van de jaren 1990 tot 1952 valt(*)
I
Juli Juni
Mei.
Apr.
Mrt.
Febr Jan.
4 2
6 4
1 1
5 1909, 1915, 1926, 1937, 1943
5 3
7 5
2 2
6 1910, 1921, 1927, 1938, 1949
6 4
1 6
2 3
7 1905, 1911, 1922, 1933, 1939, 1950
7 5
2 7
4 4
1 1900, 1906, 1917, 1923, 1934, 1945 1951
1 6
3 1
5 5
2 1901, 1907, 1918, 1929, 1935, 1946
2 7
4 2
6 6
3 1902, 1913,
3 1
5 3
7 7
4 1903, 1914, 1925, 1931, 1942
S c h r i k k e l j a r e n .
3 1
5 3
7 6
3 1908, 1936
5 3
7 5
2 1
5 1904, 1932
1 6
3 1
5 4
1 1912, 1940
6 4
1 6
3 2
6 1916, 1944
4 2
6 4
1 7
4 1920, 1948
2 7
4 2
6 5
2 1924, 1952
7 5
2 7
4 3
7 1928
Dec.
Nov.
Oct.
Sept.
Aug.
3 1
5 3
7 1909, 1915, 1926, 1937, 1943
4 2
6 4
1 1910, 1921, 1927, 1938, 1949
5 3
7 5
2 1905, 1911, 1922, 1933, 1939, 1950
6 4
1 6
3 1900, 1906, 1917, 1923, 1934, 1945 1951
7 5
2 7
4 1901, 1907, 1918, 1929, 1935, 1946
1 6
3 1
5 1902, 1913, 1919, 1930,
2 7
4 2
6 1908, 1936
4 2
6 4
1 1904, 1932
7 5
2 7
4 1912, 1940
5 3
7 5
2 1916, 1944
3 1
5 3
7 1920, 1948
1 6
3 1
5 1924, 1952
6 4
1 6
3 1928
Tafel aanwijzende den dag der week, enz.
II
4 3
2 1
D. 1 W. 1
D. 1 M. 1
V. 2 D. 2
W. 2 D. 2
Z. 3 V. 3
D. 3 W. 3
Z. 4 Z. 4
V. 4 D. 4
M. 5 Z. 5
Z. 5 V. 5
D. 6 M. 6
Z. 6 Z. 6
W. 7 D. 7
M. 7 Z. 7
D. 8 W. 8
D. 8 M. 8
V. 9 D. 9
W. 9 D. 9
Z. 10 V. 10
D. 10 W. 10
Z. 11 Z. 11
V. 11 D. 11
M. 12 Z. 12
Z. 12 V. 12
D. 13 M. 13
Z. 13 Z. 13
W. 14 D. 14
M. 14 Z. 14
D. 15 W. 15
D. 15 M. 15
V. 16 D. 16
W. 16 D. 16
Z. 17 V. 17
D. 17 W. 17
Z. 18 Z. 18
V. 18 D. 18
M. 19 Z. 19
Z. 19 V. 19
D. 20 M. 20
Z. 20 Z. 20
W. 21 D. 21
M. 21 Z. 21
D. 22 W. 22
D. 22 M. 22
V. 23 D. 23
W. 23 D. 23
Z. 24 V. 24
D. 24 W. 24
Z. 25 Z. 25
V. 25 D. 25
M. 26 Z. 26
Z. 26 V. 26
D. 27 M. 27
Z. 27 Z. 27
Z. 31 V. 31
D. 31 W. 31
7 6
5
Z. 1 Z. 1
V. 1
M. 2 Z. 2
Z. 2
D. 3 M. 3
Z. 3
W. 4 D. 4
M. 4
D. 5 W. 5
D. 5
V. 6 D. 6
W. 6
Z. 7 V. 7
D. 7
Z. 8 Z. 8
V. 8
M. 9 Z. 9
Z 9
D. 10 M. 10
Z. 10
W. 11 D. 11
M. 11
D. 12 W. 12
D. 12
V. 13 D. 13
W. 13
Z. 14 V. 14
D. 14
Z. 15 Z. 15
V. 15
M. 16 Z. 16
Z. 16
D. 17 M. 17
Z. 17
W. 18 D. 18
M. 18
D. 19 W. 19
D. 19
V. 20 D. 20
W. 20
Z. 21 V. 21
D. 21
Z. 22 Z. 22
V. 22
M. 23 Z. 23
Z. 23
D. 24 M. 24
Z. 24
W. 25 D. 25
M. 25
D. 26 W. 26
D. 26
V. 27 D 27
W. 27
Nederlanden, overleden 23 November 1890, en van
H.M. Adelaïde EMMAWilhelmina Thérèse van Weldeek-Pyrmont, geb. 2 Aug.
1858, Koningin-Weduwe der Nederlanden.
Wilbelmina Maria Sophia Louisa, Tante der Koningin, geb. 8 April 1824, gehuwd 8 October 1842 met den toenmaligen Erf-Groothertog, sedert 8 Juli 1853 regeerende Groot
22
hertog van Saksen-Weimar-Eisenach. Overleden 23 Maart 1897. Uit dit huwelijk:
1o. Karel August Willem Nicolaas Alexander Michaël Bernard Hendrik Frederik Stefanus, Erf-Groothertag, geb. 31 Juli 1844. gehawd 26 Augustus 1873 met de Erf-Groothertogin Paulina Ida Maria Olga Heuriette Catharina, geb. 15 Juli 1852, dochter van Prins Herman en Prinses Augustine, zoon Prins Willem Ernst, geb. 10 Juni 1876.
2o. Maria Alexandrina Anna Sophia Augusta Helena, geb. 20 Januari 1846, gehuwd 6 Februari 1876 met Hendrik VII, Prius von Reusz, geb. 14 Juli 1825.
3o. Elisabeth Sybila Maria Dorothea Louisa Anna Amalia, geb. 18 Februari 1854.
Willem Frederik Karel (wijlen Groot Oom der Koningin), Prins der Nederlanden geb. 28 Febr. 1797 te Berlijn, overl. 8 Sept. 1881 nabij 's Gravenhage, weduwn. 6 Dec. 1870 van Prinses Louisa Augustina Wilhelmina Amalia, geb. 1 Febr. 1808, dochter van wijlen Koning Frederik Willem III van Pruisen, met wien hij 21 Mei 1825 gehuwd was; uit welk huwelijk twee dochters, als:
I. Wilhelmina Frederika Alexandrina Anna Louisa (nu wijlen), Prinses der Nederlanden, geb. 5 Aug. 1828, overl. 30 Maart 1871, gehuwd 19 Juni 1850 met den toenmaligen Kroonprins, nu wijlen Koning van Zweden en Noorwegen: (Koning van af 8 Juli 1859 tot zijn overlijden 18 Sept. 1872). Uit dit huwelijk: Prinses Louisa Josephina Eugenia, geb. 31 Oct. 1851, thans Kroonprinses van Denemarken.
II. Wilhelmina Frederika Anna Elisabeth Maria, Prinses der Nederlanden, geb. 5 Juli 1841, gehuwd 18 Juli 1871 met Willem Adolf Maximiliaan Karel, Vorst zu Wied, geb. 22 Augustus 1845. Uit dit huwelijk:
1o. Erfprins Willem Frederik Herman Otto Karel, geb. 27 Juni 1872.
2o. Willem Frederik, geb. 26 Maart 1876.
3o. Willem Federik Adolf Herman Victor, geb. 7 Dec. 1877.
4o. Prinses Wilhelmina Frederika Augusta Alexandrina Maria Elisabeth Louisa, geb. 24 October 1880.
5o. Prinses Wilhelmina Augusta Frederika Maria Louisa Elisabeth, geb. 28 Januari 1883.
Wilhelmina Frederika Louisa Charlotte Marianne, wijlen Groot-Tante der Koningin, geb. 9 Mei 1810, gehuwd 14 Sept 1830 met nu wijler. Prins Frederik Hendrik Albert van Pruisen, geb. 4 Oct. 1800, den 28n Maart 1849 gescheiden. Overl. 29 Mei 1883.
Uit dit huwelijk:
I. Frederik Willem Nicolaas Albert, gab. 8 Mei 1837, Regent van het Hertogdom Brunswijk sedert 27 October 1885, gehuwd 19 April 1873 met Prinses Maria, dochter des Hertogs van Saksen-Altenburg, uit welk huwelijk:
o Prins Willem Ernst Alexander Frederik Hendrik, geb. 15 Juli 1874.
2o. Prins Willem Frederik Kurel Ernst Joachem Albert, geb. 27 September 1876.
3o. Prins Frederik Willem Victor Karel Erust Alexander Hendrik, geb. 12 Juli 1880.
II. Frederika Wilhelmina Louisa Elisabeth Alexandrina, geb. 1 Febr. 1842, gehuwd 9 Dec. 1865 met den Hertog Willem van Mecklenburg-Schwerin, wed. 28 Juli 1879.
Verjaardagen van het Koninklijk Huis.
1841 Wilhelmina Frederika Anna Elisabeth Maria, dochter Juli 5.
van wijlen Z.K.H. Prins Frederik (Gehuwd met den Prins zu Wied)
1858 Adelaïde EMMAWilhelmina Thérèse van
Aug. 2.
Weldeck-Pyrmont,
Koningin-Moeder, Weduwe van Z.M. Willem III
1880 WILHEEMINAHELENA
PAULINAMARIA, Prinses Aug. 31.
van Oranje, Koningin, Dochter van Z.M. WILLEM
III
Ministers van Koloniën sedert 1848.
G.L. Baud, benoemd 21 November 1848 tot 18 Juni 1849.
E.B. van den Bosch, tot 30 October 1849.
C.F. Pahud, tot 1 Januari 1856.
Mr. P. Meijer, tot 18 Maart 1858.
J.J. Rochussen, tot 1 Januari 1861.
Mr. J.S. Losij, Minister van Marine, tijdelijk belast met het beheer van het Departement, tot 9 Januari 1861.
Jonkhr. J.P. Cornets de Groot v. Kraijenburg, tot 14 Maart 1861.
Mr. J. Loudon, tot 1 Februari 1862.
G.H. Uhlenbeek, tot 4 Januari 1863.
G.H. Betz, Minister van Financiën, tijdelijk belast met het beheer van net Departement, tot 2 Februari 1863.
J.D. Fransen van de Putte, tot 30 Mei 1866.
Mr. P. Meijer, tot 16 September 1866.
N. Trakranen, tot 19 Juli 1867.
Mr. W. Baron van Goltstein, tot 11 September 1876.
Mr. F. Alting Mees, tot 3 November 1877.
Mr. P.P. van Bosse, Minister van Staat, tot zijn overlijden 21 Februari 1879.
Jonkhr. H.O. Wichers, Minister van Marine, tijdelijk belast met het beheer v.h.
Departement, v. 26 Febr. tot 12 Maart 1879.
O. van Rees, tot 20 Augustus 1879.
Mr. W. Baron van Goltstein, tot 1 September 1882.
Jonkh. Mr. W.M. de Brauw, tot 23 Februari 1883.
W.F. van Erp Taalman Kip, Minister van Marine, tijdelijk belast met het beheer van het Departement, tot 23 April 1883.
F.G. van Bloemen Waanders, tot 24 November 1883.
A.W.P. Weitzel, Minister van Oorlog, tijdelijk belast met het beheer van het Departement, tot 26 Februari 1884.
Mr. J.P. Sprenger van Eijck, tot 20 April 1888.
Mr. L.W.C. Keuchenius, tot 27 April 1890.
Mr. AE. Baron Mackay, tot 20 Augustus 1891.
Mr. W.K. Baron van Dedem, tot 8 Mei 1894.
Mr. J.H. Bergsma, tot 26 Juli 1897.
Mr. J.T. Cremer, opgetreden 26 Juli 1897.
Gouverneurs van Suriname, gerangschikt naar de jaren van opvolging.
1665/1667 Maurits de Rama, Bevelhebber
1667/1669 Abraham Krijnssen, Kommandeur
1669/1671 Philip Julius Lichtenbergh, Gouverneur
1671/1677 Pieter Versterre, Luitenant-Gouverneur
1677 Abel Thisso, Kommandeur ad interim
1677/1678 Tobias Adriaenssen, Kommandeur
1678 Abel Thisso, Kommandeur ad interim
1678/1680 Johannes Hensius, Gouverneur
1680 Everhard van Hemert, Kommandeur ad interim
1680/1683 Laurens Verboom, Kommandeur ad
interim
1683/1688 Cornelis van Aerssen v. Sommelsdijk,
Gouv-Gener.
1688/1689 Abraham v. Vredenburgh, Komm.
Gouv.-Gener. a.i.
1689/1696 Jan van Scharphuizen,
Gouverneur-Generaal
1696/1707 Mr. Paul van der Veen,
Gouverneur-Generaal
