Pieter Joost de Borchgrave, David de Simpel en A.E. van den Poel, Verzameling der dichtwerken over de Belgen · dbnl

(1)

Pieter Joost de Borchgrave, David de Simpel en A.E. van den Poel

bron

Pieter Joost de Borchgrave, David de Simpel en A.E. van den Poel, Verzameling der dichtwerken over de Belgen. P.F. de Goesin-Verhaeghe, Gend 1810

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/borc009verz01_01/colofon.php

© 2016 dbnl

(2)

Eerpryzen plechtiglyk toegewezen aen

P.J.

DE

B

ORCHGRAVE

, Ontfanger der directe Contributien, tot Wacken, eersten Prys.

D

AVID DE

S

IMPEL

, tot Staden, Arrondissement van Cortryk, tweeden Prys.

A

UG

. E

UG

.

VAN DEN

P

OEL

, Chirurgien, tot Wacken, derden Prys.

Pieter Joost de Borchgrave, David de Simpel en A.E. van den Poel, Verzameling der dichtwerken over de Belgen

(3)

Carmina societati alostanae divae catharinae dedicata.

soCIetatI

DIVae CatharInae saCrae Magnas gratIas!

Cernere tam pulchrum quam vellet uterque triumphum!

AEger uterque, foras neuter adire valet.

eCCe beLgarUM LaUDes!

At vos, illustres socii, Belgarum promite Laudes;

Et bene certanti praemia digna date.

MoDo aCCresCat paX!

CresCent beLgarUM LaUDes.

Muneris hoc vestri est, modo pax accrescat in orbe!

Crescet Belgarum gloria, crescet honos.

beLgas aLostUM ConDeCorat sUos.

Carmine sed merito quis te celebrabit, Alostum, Quum patriam gaudes sic decorare tuam?

Ut facis, ô linguam Flandrorum perge fovere, Flandrorum mores si retinere cupis!

Virtutes sequere, artesque et decora alta parentum:

Exemplum serae posteritatis eris.

ALOSTUM(anagr.)OS ALTUM.

Omen habes; tibi namque os altum ab origine prima, Magna sonaturum docta Minerva dedit.

(4)

seLeCtUs orDo LoCorUM.

1.

CarMen Dat eXCeLLens.

2.

eCCe seCUnDUM.

3.

en aLterUM

non proCUL a praeCeDente.

Caetera sCrIpta qUIDeM neC InanIs pIgnora pennae.

annI DeCIMa qUarta CaeterIs

aLosto gLorIosIor.

H. COLLIN. E.B.VANDENGHEYN.

(5)

Aenspraek by de uytdeeling der eer-penningen.

At simul Heroum laudes et facta Parentis

Jam legere, et quae sit poteris cognoscere virtus.

Virg. Bucol. ecl. IV. . 26. et 27.

TRiumph! den blyden stond is eyndelyk verschenen, Zoo lang belooft, gewenscht op Aelstersch Helicon;

De schaduw, die hem dekte, is in den nacht verdwenen Voor dichtkonst, die nu praelt gelyk een' middag-son.

Die ed'le stygt ten top, omhuld met gulde straelen,

Op Seraphs - vlerken, nu z' haer vrienden onderschraegt, En laet een glinster van haer dicht-vuer op hun daelen.

Terwyl wy hier ter eer dier waerde hemel-maegd, In haere tempel-choor den grootsten feestdag vieren,

Die in onz' vaderstad haer oyt wierd toegewyd, Daer vlaendersch dichter-schaer met haere eer-bannieren,

Zoo glansryk zig vertoont op onzen letter-stryd...

De midden-eeuw herleeft, wanneer m' op land-juweelen Apollos zoonen zag verciert met 't eer metael, Wanneer gansch nederland daer in om stryd wou deelen,

En ieder roemde op zoo schoonen zege-prael.

Die konst-min, schoon gebluscht, door binnenlandsche krygen, Door ramp van 't vaderland, was dog noit uytgedooft;

(6)

De burgers des Olimps die schenen wel te zwygen,

Maer noit wierd vlaendersch jeugd van haere harp berooft.

Z' haelt adem, overal bloeid weer die kwynend iever, Wyl ook onz' maetschappy des neêrlands dichters nood Te zingen Belgis Kroost, en niets behaegd ons liever,

Dan dat onz' konstzael hun bevat in haeren schoot....

Zie neder CATHARINuyt 't hoogst der hemel kringen;

Bestrael met uwen geest deez' waerden dichter-stoet, Die hier ter uwer eer op gulde harpen zingen;

Omhul hun konstryk breyn met bovenaerdschen gloed...

Weest drymael wellekom, geleerde konstminnaeren!

Zoo lang van ons betragt in Pindus heyligdom;

Hier bloeyen lauwers voor zoo groote ieveraeren, Hier wagt u 't eer-metael; weest drymael wellekom ô Barden onzer eeuw! gy hebt naer eysch gezongen

Grootvaders oude deugd, den roem van Nederland;

Uw schrand'ren geest heeft zig door 't ruym des tyds gedrongen, Wat is uw dichtwerk ons een waerd en heylig pand.

Gy opent Clios boek, doorloopt de wyde kringen Der eeuwen, 't wyl g' u waegd op een ongangbaer pad.

(Wie durft in het geheym van Belgis kindsheyd dringen?

Een ondoorzienbaer vloers bedekt onz' bakker-mat.) Gy schetst ons 't moedig hert der kloekste van de Gallen,

Hun iever tot de konst, en tot den akker-bouw;

Wat staetsomwenteling hun is ten deel gevallen,

Hun stryd met 't roomsche volk schryft ons uw pen getrouw.

(7)

Gy maelt ons Godefroi, den luyster van de helden, Wanneer de kruys-magt om het graf des Heylands vogt.

Wat roem geeft ons zyn wieg, en Gend mag altyd melden, Den vyfden Karel wierd in my eens voortsgebrogt.

Uw vindingryk pinceel verbeeld ons naer het leven Der oud'ren vryheyds-min, hun dorst naer helden-daên, Die 't spaensche jok verbrak, den grooten Phlips deed beven,

En 't monster Alba durfd' manmoedig wederstaen, Wanneer zyn moord-byl goot het edel bloed ter aerde

Des braeven Lamorals, en Hornes dapper held;

(Eerwaerde schimmen! wil de reyne huld' aenvaerden, Met welk nog 't vaderland uw martel-dood vergeld.)..

Wat zien we onz' koopbedryf ten hoogsten top verheven, Hoe word dit opgeciert van uw doordringend breyn;

Wat hebt g' onz' akkerbouw den grootsten lof gegeven, Onz' velden schynen u 't goud-ryk Peru te zyn;

En vremd en nagebuer deeld steeds in hunne schatten:

Noch weêr noch arebeyd valt d'akkerman te zuer;

't Schynt dat dees landvolk erft natuerkund te bevatten:

De vrugt der neerstigheyd staet by hun noyt te duer.., Wanneer uw dicht-geest raekt de taek der wetenschappen,

Hoe zeer breyd hy zig uyt op dit oneyndig pad;

Daer klimt onz' vlugge jeugd, vol moed, langs gulde trappen Ten tempel van 't geheug, hoe praelt door u die schat Van Neêrlands roem en eer, voor 't oog van alle volken;

Gy zet de vlaemsche school den hoogsten luyster aen,

(8)

Den grooten Rubens heft gy boven zwerk en wolken, Den bytel van Quesnoy pronkt eeuwig in uw' blaên....

Uw konst bouwt 't vaderland, voor alle na-geslachten Een eer-zuyl, die den tyd uyt eerbied voor u spaert;

Een pronk-stuk, 't welk uw' naem voor altyd zal doen agten, Zoo lang ons land en tael bestaen zal op der aerd.

Genoeg... ô konst-minnaers! die heden t'onzer eeren Den lof der Belgen zingt, gy hebt ons wensch voldaen, Gy hebt aen ieder volk hier door bestaen te leeren,

Hoe edel dat het is uw voet-spoor in te gaen, Om steeds den vluggen geest zoo ryk te laeten wyden

In 't groot geschiedenis-boek; ter eer van 't vaderland;

Waer door aen d'helden-schim der alderoudste tyden Een zege-boog ten prael, voor eeuwig word geplant...

Ontfang de kroonen thans, die uw vernuft betaemen, Bereyd, door Themis hand, uyt groene lauwer-blaên;

Ontfang ook onze huld, terwyl uw' waerde naemen Aen dezen tempel-trans oneyndig schitt'ren gaen.

Ontfang het eer-metael, de winnaers toegewezen, Het pronke voor altyd op uw' eerwaerde borst;

Uw schedel çiere een kroon, wiens glans komt opgerezen, Vry meer als 't diadeem van eenig aerdsche vorst...

Gae voorts, geleerde schaer, en doe de konst herleven Gun ons uw vriendschap, zoo zyn wy steeds eens-gezind En toonen wy voortaen, door eenen geest gedreven

Dat nu, en eeuwiglyk by ons de liefde wind.

(9)

Aan het taal, dicht- en tooneel-kundig

genootschap gekent onder de spreuk: aMor VInCIt binnen de stad Aelst, ter gelegenheid van zyn zevenste eeuw-gety, Dry-voudigen redestryd en plegtige uitreiking van deszelfs onderscheide eer-lauwrieren.

TRIOMF! dien grooten dag is eindelyk geboren,

Waar op uw Broeder-Schaar, waar op uw' maatschappy, Die door geen' staats orkaan haar' glans ooit heeft verloren,

Viert, in de grootste praal, haar zevens te eeuwgety.

Triomf! uw schedel torst die schoone jubelblaaren, Waar voor de Diadeém haar glinsters duiken moet!

Wat overheerlyk groen van zeven-honderd jaaren Omschaduwt in dit uur uw dierb'ren broederstoet!

Juicht, Belgen! juicht om 't meest, deelt in den roem en praale Die 't Jubel-vierend-Aelst van dag word toegewyd!

Ciert met uw letterloof zyn glorieryke zaale, En stuit de grimmigheid der laster-zieke nyd.

Hef, schrand'ren heer CAUDRON! het adelyk gebeente,^(*) In dit zoo heuglyk uur, al juichende uit het graf:

Werp, werp een starrend' oog op Aelstersch eergesteente, Waar aan wel eer uw geest zoo grooten luister gaf.

(*) Guilliam Caudron, eenen der grootste en beroemste dichteren van zynen tyd, geboren ten jaare 1607 binnen de stad Aelst, en overleden ten jaare 1692.

(10)

Voeg uwe praalfestoens by hunne jubeltelgen;

Geef eer aan uwe Stad, aan uwe maatschappy;

Ja, plaatst u in den rang van onz' gekroonde Belgen Op 't glorieryk gestoelt' van Kunst en Poëzy.

Wat roem en heerlykheid voor u, ô Aelsterlingen!

Te zien in uwe zaal, een kamp, een' rede-stryd,

Waar Belgen, op uw vraag, hun' Vaders grootheid zingen, En stellen voor elks oog van uit den vroegsten tyd.

Te regt viert gy uw feest, te regt zyn de edle kranssen Van uwe jubelnymf omstraald van godlyk licht, Van goud, van hemelgloed en duizend flikkerglanssen,

Die in geen westerkim ontzinken aan 't gezigt.

Gaat voort, o Broeder tal! in vlyt en kundigheden;

Zyt trotsch op 't Jubelgroen van zeven-honderd jaar:

Wie volgde u op het spoor, wie stapte in uwe schreden Die geenen hinderpaal, geen stronkels wierd gewaar?

Gy hebt uw guldenspreuk^(*)de grootste kragt gegeven;

Zy blonk, in al uw doen, als in een gouden plaat:

Zy was en bleef de ziel, de dryfvéer en het leven, Waar door uw Maatschappy tot heden is in staat.

Gaat voort, reikt haar de hand, schuilt onder haare vlerken, Doet huide aan liefde en kunst, als broeders van een bloed;

Zoo zal de laatste Belg uw praal, uw grootheid merken, En roemen op den bloei van zulk een Dichterstoet.

MYD ALTYDNYD.

(*) Amor vincit.

(11)

Bespiegeling over de Belgen.

Gedicht dat den gouden Eer-Penning heeft behaalt.

‘Het is een loffelyken arbeid

De daaden des Vaderlands te verhaalen.’

Ovid. Trist. 2. 1. 322.

LAATBogaerts schrandre veêr aan Berg en Tiber-zoomen,^1.

Den roem van Romlus vest, het trotsch en edel Roomen, Vry schetsen vol van zwier, in keur van heldendicht, Ja, Roomens Monarchy doen schittren in 't gezigt:

Ik zing, ontvlamd van drift, myn' dierb're landgenooten!

Ik zing het heldenbloed, waar uit ik ben gesprooten!

Kortom, ik zing den Belg, zyn onverschrokken trouw, Zyn kunst, zyn koopmanschap, zyn landen akker-bouw.

Myn geest laat zig niet uit in zyn bespiegelingen, Om langs een fabelweg in 's oudheids schoot te dringen,

Daar alles, met een wolk van donkerheid bedekt, Slegts door een harssenschim gevoel en aandagt wekt:

Neen, 'k wraak die dweepery, 'k zie myn voorvaders vad'ren Uit dien alouden stam, geslach en levensad'ren

Der Celten voortgeteeld, met meer bestendigheid, Hoe ver uit ons gezigt door eeuw en tyd geleid:

(12)

'K zie in dit moedig volk, in die doorluchte telgen, Die met den ed'len naam, die met den naam van Belgen^2.

Door Cesar zyn beëerd, het overheerlyk bloed, Waar aan ons Vaderland zyn' oorsprong danken moet.

Gelyk de held're zon, met donkerheid bedoken En na een lange wyl, aan 't sterflyk oog ontbroken,

Haar goud en hemelgloed spreid met een' nieuwen glans, Zoo gloort myn Vaderland, omzwagteld met een krans Van eik, van mirthegroen en kraakende eerlauwrieren:

Zoo schitterd zynen moed, in schaduw der banieren, Die zich van agter 't gaas der tydsgordynen toont En tot dit heuglyk uur ons vrye ziel bewoont.

Den edelen Romein, zoo groot in oorlogsdaaden, Zoo topzwaar van lauwrier, van glorie overlaaden,

Ja, grooten Cesar zelve, in 't midden van zyn praal, Bewonderd' hunnen moed, by 't bliksemen van 't staal:

Wat stond hy niet verbaasd op ons celtische telgen, Als hy, ‘de dapperste der Gaulen zyn de Belgen’,³

Als eene gouden spreuk liet vloien uit zyn' mond!

Geen wonder 't roomsche volk in hen die fierheid vond:

Hun zwaard blonk niet alleen om sterkgespierde leden, De vrouwelyke kunn', hoe vol van tederheden^4.

Vliegt, als ontvlamd van woede en vaderlandschen vlyt, By 't donker van den nagt, held Julius ten spyt,

In 's vyands leger plaats, waar zy met eigen' handen Richt slagt' op slagting aan, wyl duizend' tenten branden

(13)

En kaatsen vlam en smook naar 't hemelig azuur:

Tuigt Noordzee, Seine en Rhyn, tuigt Marne van dit vuur,^5.

Wier heldre schittering vloog danssend langs uw stroomen En spreidde een morgenrood op uw' begrasde zoomen:

Tuigt, tuigt aan 't naneefschap, by 't klatren van uw' vloed, De grootheid van den Belg en zyn' heldinnenstoet.

'T is uit dien dappren drom, voor staal en vuur geboren, Dat Roomen, de eer des krygs, zyn ruiters heeft verkoren,^6.

Wyl hunne gouden speêr in Romlus vesten blonk En 't juichende eer-klaroen door zyne bergen klonk.

Verscheen hy 't roomsche volk, held Cesar, als een wonder, Wat roem zong hem het oost, daar zynen oorlogs donder

Met zoo veel meerd're kragt en woede wierd gehoord!

Daar, daar hy met Robert, veschanssing, burgt en poort Ja, tot de sterkste vest en stad wist te verdelgen!^7.

Hoe schrik'lyk wierd zyn naam, den naam van onze Belgen!

'T aloud Bethunien, met doodschrik overlaan, Moest hunne kruisbanier zien op zyn wallen staan, Daar alles was bedekt met nimmer telb're lyken!

Jerusalem, den roem en paarel aller ryken,^8.

Draagt tot aan s' waarelds eind 't geheugen van hun praal!

'K zie grooten Godefroy den eersten met het staal Nog klav'ren op haar' vest, aan 't hoofd van ons Belgieren:

Ik zie op Jebus muur zyn trotsche vaandels zwieren, En Turk en Sarazyn, bespot van merg en bloed, Al kruipende in het stof vernederd voor zyn' voet.

(14)

De lucht slaat nog te rug held Dieriks glorie toonen,

Wier hand, uit Sions vest, de schoonste en waardste kroonen, Die oyt de waareld zag, in 't Neérland heeft gebragt,^9.

Den zoenprys tusschen God en 't menschelyk geflagt.

Nog verder klom hun drift, in weêrwil der gevaaren En 't barn'en van den nood, by 't klimmen hunner jaaren:

Geen' Albe, geen' tyran, geen' snooden Attila,^10.

Dat schrikdier van zyn' tyd, die well' van ongenâ, Dien geessel van Gods wraak, die 't aarderyk deed beven, Konde aan onz' Heldenschaar noch schrik noch yzing geven;

Men dugt geen' krygsorkaan, geen' hagelbni van lood, Men vliegt, ontzelfd van woede, in d'armen vam de dood:

Een kenmerk, uit wat bloed onz' Belgen zyn geboren!

Een' luister, dien het goud, de vier paar duizend spooren,^11.

Ontrukt met eigen hand aan Vrankryks ruitery, Hoe schoon, hoe luisterryk, zet allen luister by.

'k Zwyg' van dien ed'len Belg, dien oostenrykschen parel, Dat wonder van zyn tyd, dien grooten Keizer Karel,^12.

Die zyne goude wieg zoo zeer heeft overlaân, In Odoacers vest, van zege op zege blaân.

'k Zwyg' van onz' Heldenaars, beroemt door zoo veel praalen, Op Deners, Gaul en Brit, Germaanen en Wandaalen;

'k Zwyg' van hun vlyt en trouw, verknogt aan regt en staat, Waar van de voorige eeuw' nog haare merken laat.^13.

'k Zwyg' van ons eigen bloed, van onze tyd-genoten, Aen wier doorluchte borst het teeken hangt gesloten

(15)

Van onvergang'lyk eer, ons helden toegeleid,

Door vorst en vryen Frank, als 't loon der dapperherd.^14.

Geen' eeuw, geen tydsgevrigt, 't geen' geene lauwerkroonen Van onze Scevolas en Brutussen kàn toonen:

Den klein en minsten blik in 's lands historieblaân, Verliest zich in den Belg en grootheîd zyner daân.

De faam kroont niet alleen hun' schorre krygstrompetten;

Zy weet de schranderheyd een' glorie by te zetten,

Die zig niet schaamen moet voor die van 't veld van eer.

Wat zuilen voor de Kerk, wat fakkels voor Godsleer, Wat mannen voor den staat, wat vaders voor 't gemeente Vervoegden niet hun roem, by 't edel puikgesteente

't Geen' om den schedel gloort van 't dierbaar Vaderland!

Zwygt Grieken! roemt niet meer, den zetel van 't verstand, De cierbloem van Europ', het uitgeleerde Athenen

Duikt zyn verzilverd hoofd; uw' luister is verdwenen:

Uw' Wyzen, die weleer met zoo veel held'ren glans, Om 's wysheids heiligdom, en trotschen tempeltrans, In 't aanzien van 't heelal, als zeven starren blonken^15.

Zyn voor het sterf'lyk oog in eeuwigheid ontzonken.

Zwygt, zeg ik, roemt niet meer; den edelen Belgier Ontvrong reeds lang uw schim dien gulden eerlauwrier, En steeg uw' kundigheid oneindig ver te boven.

Wat vloed van Wetenschap is uit het heerlyk Loven, Uit 's lands beroemde school, ontstaan en voort gevloeid!

In wat een' waarelds stad heeft zoo de kunst gebloeid,

(16)

Het nut der uitvinding en hooge wetenschappen!

Het oog vind zig verward in de onderscheiden trappen, Waarop, als met de hand, Minerv' haar' kind'ren leid.

Hier weid men met den geest in Gods verholenheid, En vest het verr'ziende oog in wondervolle boeken;

Daar weet de kragt der kunst natnur zoo t'onderzoeken, Dat z'in het verste pit van haar' geheimen dringt, En aan d'onvatlykheid, die haar zoo digt omringt, Op vleug'len van den geest behendig weet te ontdraagen.

Ginds wikt men 't heilig recht in Themis gonden waagen, En schift met ryp beleid het onwaar van het waar, Terwyl een Esculaap oogt kragt en werking naar Van kruid en artzeny tot in de fynste deelen.

Wie voelt op dit gezigt niet oog en geesten streelen!

Wie ziet dit heiligdom in zoo veel luister staan, Die zig niet vind verrukt, ontzelft en aangedaan!

Wat wezentlyk getal, wat rei van puikverstanden Met kranssen om de kruin, en lauwers in de handen,

Zyn uit dit letterveld, zyn van dit kunstaltaar Gekeert naar hunne woon in ruim dry honderd jaar!

My dunkt, 'k zie in dit uur d'heer Goessens als herleven:^16.

'k Zie uwen Aelsterling aan 't rustig graf ontheven:

Hy bied u 't zegegroen, geplukt door zynen geest In dien beroemden stryd, tot eiering uwer feest.

Gelyk de woeste zee, door kragt van wind en baaren Het aard en ryssig werk, die borstweêr voor gevaaren;

(17)

Die haar zoo digt omringt, by wylen open rekt, En 't aangelegen land met wat'ren overdekt,

Zoo wist deeze ed'le school, trotsch Griek' en roemryk Roomen, Ons landstreek met een zee van wysheid te overstroomen,

In wier bepaareld nat en golvend kristalyn, Ons dierbaar Vaderland, by wysheids zonneschyn, Zich ophoud en verkwikt als in een beemd van roozen, Terwyl den nagebuur en vreemdeling moet bloozen

En 't starrende oog verzengt aan haaren hemel-gloed, Vervoerd door bitzen nyd, (die hen beheerschen moet.) Haar invloed strekt zich uit in 't hart van alle Staaten, Zy flikkert op de kuif van Vorst en Onderzaaten,

Ja, ziet haar' puiksaffier geklonken in den staf, Die roomens-myterhoofd zal zwaeien tot aan 't graf.^17.

Geen afgewyderd oord, geene ondermaansche kringen, Ja, zelfs tot in den schoot der tegen-voetelingen,

Daer Lovens gloriezon haar' glans niet heeft verspreid Door mannen van vernuft, van kunst en schranderheid.

Geen wonder, dat dees plaats, door volk en burger vad'ren, Wier wysheidlievend bloed ontstolbaar vloeid door dè ad'ren,

Zoo moedig wierd beschud voor 't leliaansche zwaard:

Neen, neen 't Paladium scheen hen veel meerder waard Dan eigen have en goed, ja, waardiger dan 't leven;

Een' trouw', een' helden-deugd, die Karel heeft verheven En door een edel goud, een' sleutel van zyn' hand, Beantwoord, als een Vorst en Vader van het Land.^18.

(18)

O gloirieryk geslacht! ô langberoemde Belgen!

Myn' geest vind zig misleid in uwe lauwer-telgen!

Wat lei-zeel, grooten God! rigt myn zoo bange schreêr, In 't dool, in 't kronkel-pad van zoo veel schranderheen.

'k Sla nauwelyks het oog van myn geletterd Loven, 'k Ben nauw die zwaare taak van oefening te boven

Of 'k vind my in een' drang van nieuwe grootheên staan;

Elk bied aan 't Vaderland de schoonste glorieblaân.

Den waarden heer Verbiest laat bloed-verwant en maagen,¹⁹ Om 't evangeliewoord de volk'ren voor te draagen,

Die nog verzonken zyn in 's afgronds gruwelleer:

Oud China ziet dien tolk, dien Godgezalfden heer Nog nauwlyks in zyn' schoot, of werpt hem in de boeien:

Verbiest laat 's Keizers wraak, en schorre donders loeien, Trotseert het rampgeval, en geeft de schoonste blyk Van zyn' begaafden geest, tot heil van 't Keizerryk.

Wat wond'ren ommekeer! men bryzelt zyne banden, Men juicht zyn wysheid toe, men draagt hem op de handen;

Hy word een Mandarin, een lid van 't ryksgebied, Daar 't volk om hals en borst de gulden schakels ziet.

Wat moest Van Ravensteyn in eer, in agting wezen,^20.

Wat deugd moest langs zyn' oog niet zyn in 't hart te lezen, Daer Trenten hem herkende als 's keizers zendeling, Om in den ruimen schoot dier kerkvergadering Zyn hooge orakeltaal, zyn stem te laaten hooren, En als een praalbazuin, in die beroemde kooren,

(19)

Met godelyk geweld, en evangeliekragt Te dringen door de ziel van volk en oppermagt.

Griffon doet godeszaad onwrik'bre wortels schieten^21.

In 't gloeiend Morea,^(*)bekeert de Maronieten;

Hy rukt door 't heylgeloof, omstraald van 't eeuwig licht, Den sluier van den geest, den blinddoek van 't gezigt;

Daar Busbeck aan den staat scheen 't heilzaamst hand te leenen, Door Keizer Ferdinand, als Afgezant van Weenen,^22.

By grooten Soliman 't bestuur wierd toevertrouwd.

't Is niet dan heerlykheid wat oog en geest beschouwt.

Maar hoe! wat nieuw gezigt! wat rei van kunstenaaren!

Den bodem word bestroeid van eeuwiggroene blaâren.

Den adem van hun geest welt, als een hemelbron, Zyn balsem-geuren uit op 't juichend helikon:

'k Zie teeken- schilder- bouw- en beitel-kund herleven;

'k Zie, 'k zie hen hand aan hand den grootsten luister geven;

Geen troon, geen kapitool, geen tempel, geen altaar, Geen schouwburg, geene zaal, geen praal- of pronkpilaar, Geen standbeeld, geen cieraad, ja, geene zeekasteelen In wier verhevenheid en schikking zy niet deelen;

Jat, boeien oog en geest aan hun betoov'rend schoon 't Geen tot in 't minste stip zoo wonder staat ten toon.

Wat Belgen zyn weleer langs die vergode wegen, Als 't loon van moeit en zweet, ten top van eer gestegen.

(*) Morea en Smirna, gelegen in den Levant.

(20)

De schat, dien 't Vaderland omvat in zynen schoot, Strekt hunnen naam en roem tot borst-wêer voor de dood.

Hoe schoon wist hun penseel, door gladde en vlugge trekken, Den schedel met een groen van eeuwige eer te dekken,

Wyl de ed'le beitel-kunst haar merken wist te slaan, In marmer, in porfier, die nimmer zal vergaan.

Waar heerscht niet hunne kunst door meesterlyke stukken!

Waar weet zy niet den geest, hoe schrander, te verrukken!

Wat afgelegen ryk, wat oord, wat waarelds deel,

Waar Rubens, waar Van Dyck niet leven door 't penseel!^23.

Waar grooten Jan van Eyk in 't goud niet staat geschreven,^24.

Die de edle schilder-kunst een ouverganklyk leven, Door kragt van olieverv, sints lang heeft toegewyd Als fenix zyner eeuw, als 't wonder van zyn' tyd:

Eene uitvinding, een roem, die zyne stadgenooten, Tot aan dit heuglyk uur, met drift heeft overgooten,

Om langs het spoor der kunst, omkranst van zegegroen;

Te schitt'ren aan zyn' zyde op Neêrlands praalblazoen:

Dit tuigen ons Suvée, Calloingne en Odevaere,^25.

Die 't glorieryk Parys, ja, elken teekenaere,

Hoe kunstryk, hoe begaafd, ontwrongen in den stryd Dry eerste praalfestoens, den vremdeling ten spyt.

Suvée steeg langs dien trap naar grootscher eerlauwrieren, Oud Roomen moest nog meer Apelles schedel cieren,

Het roer dier groote school, Europas pronk-juweel,^26.

Viel twee maal aan zyn' zorg en schranderheid ten deel.

(21)

Met wat ontvlamden drift ziet g'onze jeugdelingen In de agting-volle-paân van hunne vaders dringen!

Zy toonen door hun vlyt, hun navorsching en moed Hoe ver zy waardig zyn aan d'afkomst van hun bloed.

Gaat van de kleinste plaats tot in grootste steden, Beschouwt hun oeffening, hun nutte bezigheden,

Elk teekent en boetseert, leert bouwkunde en natuur By de aangenomen zorg, by 't loffelyk bestuur, Van kundige overheên, van waare Mecenaaten.

Wat gloor, wat heerlykheid, wat luister voor ons staaten!

Wat jaspis, wat smaragd, wat ed'le diamant

Baart niet de schoot der kunst, om volk en vaderland In 't aanzien van 't heelal, de trotsche borst te cieren!

Elk oogslag word ontmoet van lagchende eer-lauwrieren;

'k Zie in het ruim verschiet, in uw aloude stad, Die glorieryke wieg, die gouden baker-mat, Die Maertens u wel-eer door zyn' geboort vereerde:^27.

Die aan den Vlaanderling die schoone druk-kunst leerde, Ja, in het Nederland den eersten heeft gebragt.

'k Zie grooten Hondius doordrongen van gedagt, 28 Die, die uit eigen geest, zoo kunstig wist te snyden In koper en ivoor, dat elk tot in deez' tyden,

De vrugten van zyn vlyt te regt bewond'ren moet.

Wie wyd aan 't Vaderland geen gift, geen' offergloed Op 't smookend kunstaltaar? herinnert u Van Mander, In dicht en schilderkunst berugt, ja, even schrander;

(22)

Hy, die in eene vlek en licht en oorsprong nam,

Tot wat een' rang van roem zyn geest en wysheid kwam:

Stapt in het kabinet der nederlandsche dichters, Zoo talryk, zoo vervuld van taal en dichtkunst stigters;

Ziet in wat staatig kleed van geest en kunstwaardy, Van Halen hem verbeeld door kragt van poëzy:^29.

Er straalt een godlyk licht uit zyn gezegend wezen, De trekken van 't gelaat doen ons zyn grootheid lezen:

Het koopryk Amsteldam, dat zyne vlyt en geest Gewikt had naar den eisch, ontbloot tot aen de keest, Liet Mander, na zyn dood, met kraakend eer-lauwrieren, Warsch van cipressen loof, den veegen schedel cieren:

Zoo wierd die letterheld, gekroond, in de aard geleid.

O weêrgaêlooze praal! een hulde, een plegtigheid, Die Vondel, Hoogvliet, Zeeus, Antonides, noch ander Hoe trotsch, zyn toegewyd: roemt Belgen op Van Mander!

Hy kaatst dien ed'len glans, zoo groot, zoo ongewoon, Van uit het vraetig graf, tot uwe gloriekroon.

De kunst kan om 't heelal den grootsten luister geven;

Maar zoo met billykheid een landstreek wierd verheven Om haaren akkerbouw, 't is die van 't Vaderland;

't Is die, daar vrouw Natuur, door haar zoo milde hand, Ontluikt een praaltapyt van haar bekoorlykheden;

En Ceres en Dian', verrukt ten reie treden,

Wyl Duizend veld-sefiers door toei en vlegten slaan, En lisp'len tusschen 't groen van vlas en klaverblaân,

(23)

By 't ryzend koormuziek van schelle filomelen, Van dart'lend pluimgejuich en vliegende orgelkelen,

Die, wyl dat Phebus slaat zyn' rossen in 't gespan, Begroeten om te meest den noesten akkerman,

En schynen 't bigglend zweet aan 't aangezigt te ontdragen.

ô Veld! ô lustpriëel! ô Eden onzer dagen!

Waar voert gy mynen geest door uw aanvallig schoon, Het geen van plant tot plant zoo cierlyk staat ten toon!

Hier ziet men 't goud-geel graan en oog en geest verrukken!

't Gewigt van zyne bloem doet aar en halem bukken En blinkt door 't donzig vlies, dat haar besloten houd!

Daar ziet men een gezigt, een' stroom van golvend goud, Een uitgestrekte vlakt' schier zonder perk of paalen, Met ryp en ryzig vlas, in vollen luister praalen.

Ginds levert ons het veld een koolzaad schildery, Zoo heerlyk voor natuur, zoo nut en vol waardy Die overvloeit en giet een zee van oliedroppen,

Terwyl de klimmend' hopp' haar' groene malsche toppen Voert hutslend langs de stang gedreven door de lugt.

ô Ciersel van het veld! ô wonderbaare vrugt!

Wie zal, hoe afgerigt, de duist en duizend bellen, Geslingerd door elkaâr, aan uwe ranken tellen!

Myn Zangster moet verrukt in uwe reien staan,

Omschaduwd van uw groen, en schoon gepaarde blaân.

Dat vry Oostindiën zyn roem draage op muskaaden,^30.

Japan en Borneo met Kamfer overlaaden,

(24)

Zich kroonen met de bloem van dit welriekend hout:

Dat Tymor en Solor in 't schoone zandelwoud,

Het geen hun eiland ciert, een trotschen toon doen hooren:

Ja, dat America zyn kakauw sta te vooren, En Java zich verheffe in zyne koffy plant;

De vrugt, die 't lagchend veld van 't dierbaar Vaderland Verschaft uit zynen schoot, en reikt door duizend handen, Trotseert, in heerlykheid, die roostende Oosterlanden,

Ja, streeft hun vremd gewas, hun heete specery, En geurig balsemhout oneindig ver voor by.

Beschouwt ons edel graan, zoo nuttig, zoo van waarde, Beschouwt dien ryken oogst, beschouwt dien roem der aarde,

Waar mede ons vrouw Natuur zoo mild beschonken heeft, En mensch, en beest een zee van heilzaam voedsel geeft.

Wat schatkist heeft het vlas voor 't Vaderland ontsloten!

Wat rykdom, welk een goed niet over ons gegoten!

Het peruaansche goud zwigt voor de kostlykheid, Die in die ed'le vrugt voor ons besloten leid:

Haar nut strekt zich niet uit tot eenig huisgesinnen, Zy laat'er duist en duist het noodig voedsel winnen;

Zy word, van hand tot hand, gekaatst als eenen bal, En geeft een broodgewin, dat niemand schutten zal;

Ja, schier van aan de wieg tot d'hoogste levens-jaaren, [Ho]e weinig van begryp, hoe zwak, hoe onervaaren,

Neemt zy hen by de hand, gelyk een' moeder doet, En leid hen tot een werk dat nimmer einden moet.

(25)

ô Vlas! ô heilzaam vlas! wie zal uw' gouden draaden, Met paarlen, ryk van roem, en glorie overlaaden,

Die m' uwen stam ontrolt, vervolgen met den geest!

Wat goudmyn' opent zich in zulk een kleine keest!

Wilt u van veld tot veld, van vrugt tot vrugt begeven, Elk bied u zynen kelk, en schynt als opgeheven

Om u den honigraad te storten in den mond:

Werpt uw bespieglend oog op onzen akkergrond;

Ziet hoe de veldeling, van in den vroegen morgen,

Ten kost van zoo veel zweet, verslaafd aan duizend zorgen, Het goed, dat vrouw Natuur bewyst aen 't Vaderland, Zet groei en kragten by door zyn behulpzaam hand.

Hoe schoon weet zynen vlyt onze akkers niet te leggen!

Hier sloopt hy een gebergt, daar veld hy stronk en heggen, En gints vult hy een laagte, een gragt, een waterpoel, Ja 't heyl der zuinigheid staat hem gestaag ten doel, En weet aan haare zyde al juichend te spanseeren;

Wyl d'alvoorzienigheyd haar' hagelwitteveêren, Als eenen zilv'ren douw, spreid op ons kanaän, Daar melk en honig vloeit zoo veel'er vloeien kan.

Maar zagt! wat nieuwe glans! wat ongewoone luister Onttrekt zich aan den nagt, aan 's oudheids aklig duister

En spreid zyn heerlykheid zoo wezendlyk ten toon!

Wat trotsche ryksvorstin zie ik den elpen troon Beklavr'en voor myn' geest, omheint van zoo veel praale, Hoe! de edle koopmanschap? ja, door den Graef Van Maele,^31.

(26)

Van in de veertiende eeuw, gebragt tot zulk een stand, Dat zy, als in 't gezigt van volk en Vaderland,

Van vreemd en nagebuur, in handeling ervaaren, Gevest wierd op een' troon van goude moer-pilaaren

Als 't pronk-stuk van Euroôp', waar door de Brugsche stad Wel eer dien grooten naam van ‘Gouden waareld’ had:^32.

Een' naam, een' eigendom die zy te regt liet blyken;

De koopliên, d'handelaars, schier uit ontelb're ryken, Den rykdom, schat en goed, gestapeld t' allen kant, Zyn ver uit ons bereik, schetst geen bedreven hand, Ja, geen' Ephesiaen^(*)door keur van kunst-penseelen.

De winst der koopmanschap, die m' uit de verste deelen Des waarelds, in deez' vest zag vloeien als een vloed, Bragt Brugge tot den trap van zoo veel overmoed, Dat z'haare ridder-schaar in Doornyk liet beschouwen, Verheerlykt door een' stoet van dry paar honderd vrouwen,^33.

Getoeid en uitgedost in zyde en blinkend, goud, Wyl adelyk gesteente en riekend balsem-hout Vermengden glans en geur by 't cieren hunner leden.

Zoo groot was haare magt ver boven and're steden, Dat Dinus zig alleen tot borge heeft gesteld^34.

Voor 't losgeld van den Graaf, die in het turksch beweld Of harde slaverny, al strydend, was gevallen.

De nutte koopmanschap, liet in d'aloude wallen

(*) Appelles.

(27)

Waar Rubens, waar Van Dyk het eerste daglicht zag^(*)35.

Met geenen mind'ren glans haar gouden glorievlag Op scheep- of stapel-plaats, op beurs en torens waeien:

De staf dien haere hand zoo heerschend wist te zwaeien, Wierd door het zwalpend zout, het zeenat oversproeid, Zoo ver men handel dryft, zoo ver het water vloeid.

Doch waarom in 't verschiet van lang verloopen jaaren De grootheid van den Belg by zyne handelaaren

Ontdekt en aangehaald, daar tot dit heuglyk uur Ons koopryk Vaderland, met vreemd en nagebuur De schoonste koopmanschap en handel weet te dryven, Ja, schier van pool tot pool, ziet haaren luister styven,

En toont de zuinigheid, de zorg, de nyv're vlyt, Die aan den wakk'ren Belg sints lang zyn toegewyd?

Wat taak van handeling voor vorst en onderdaanen Zyn niet ons horenvee, zyn niet ons dierb're graanen,

En onwaardeerbaar vlas, die bron van kostlykheid!

Waar word langs land en zee ons lynwaad niet verspreid, Die vrugt van ons vernuft, dat werk van zoo veel handen, Dat edel broodgewin, die goudmyn onzer landen?

Ons lynwaad, 't meesterstuk en schoonste puik-juweel Van geest en uitvinding 't geen 't verste waarelds deel Hoe ruw, hoe onbeschaafd, doet waagen van de Belgen!

Ons lynwaad, overdekt van eer en glorietelgen,

(*) Antwerpen.

(28)

Het geen als een kleinood zig vind by Paus en Vorst, En meer dan blinkend' goud hunn' roem en agting torst.

Brengt, brengt u in 't gedagt zyn' invloed zyn vermogen;

Wie heeft zyn' nuttigheid, naar eisch, oit opgewogen.

Weid met uw oog en geest in toisels en cieraad, Aan troonen, aan altaar, aan hof en kerkgewaad Aan veld en legertent, rivier en zeegebouwen, Ja, tot in 't pluksel toe kunt gy zyn nut beschouwen?

Denkt wat, al lydend' volk, gemarteld in den stryd, Schoon 't reeds versleten is, het nog zyn zagtheid wyd, En weet by d'oorlogsramp, tot heyl en troost te strekken.

Het lynwaad lacht ons toe, in al wat wy ontdekken, En kaatst zyn' held'ren glans en zilver in 't gezigt.

Visapour staat verbaast, Golconda wykt en zwigt,^36.

Hoe ver zyn gloriezon voor 't sterflyk oog moog' schynen Door schoonte en ryklykheid van diamante-mynen,

Voor onze koopmanschap van lynwaad, vlas en graan:

Zy bied ons Vaderland geene ydle pronk-cieraân,

Geen hoofd-, geen hals-gesteent, omheind van duizend straalen, Neen, op een' hoog'ren trap mag onze handel praalen;

Al wat in 't Vaderland ontstaat, of word bereid Is heilzaam voor den mensch, is vol van nuttigheid.

De zee is overdekt van nimmer-telb're vloten, Waar in ons dierbaar graan, ons lynwaad is besloten:

Geen schelde is meer geboeid, haar' kluisters zyn geslaakt, Haar golvend kristalyn is vry, is los gemaakt:

(29)

Men klieft het zwalpend zout met zwaare zeekasteelen Men voert ons koopmanschap naa alle waarelds deelen,

Men ziet de schranderheid in 't lynwaad afgemaald, Die als een hemel-zon uyt d'oog der Belgen straalt.

Zy trotsch, ô Vaderland! op uw celtissche telgen!

Roem vry op uw gewas, roem op den geest der Belgen!

Roem op zyn koopmanschap, die haare vlerken slaat En rolt van golf tot golf, zoo ver het water gaat.

Wie zou in zulk een zee van grootheid niet verwarren!

Hun schedel schynt omzet van duizend gloriestarren!

Hun naam gloort overal op duurzaam perkement!

Waar in is hunnen roem en luister niet bekent?

Wie zal door eeuw' of tyd oit uit 't geheugen slyten Dat schoon en kunstig werk, hun wand'- en vloer-tapyten,

Waar Brugge, Ryssel, Aelst en Doornyk, tot deez' dag^37.

By vreemd en nagebuur te regt op pryken mag?

Een kunst, een wetenschap, die 't schraander Audenaerde, Een overtreffend groen aan zynen schedel paarde,

Ja, door die wevery, geweven heeft zyn' naam In 't zwaiend praaltapyt der snelgekwiekte faam:

Hoe ver ging niet die kunst, als grooten Alexander^38.

Verbeeld wierd in het veld, met volk en oorlogs-stander En al wat tot den dienst, of krygskunde eigen was, Een puik, een meesterstuk, waer in men zag en las Des Vorstens ed'len drift en waareld-winnend stryden, Bestemd om Soliman ten los-prys toe te wyden,

(30)

En jongen Hertog Jan van zyne boei te ontslaân.

Wat wonder heeft die kunst der wevery gedaan!

Hoe schoon, hoe duidelyk, ja, zweemend naar het leven Heeft Kortryk, ryk van geest, niet in damast geweven^39.

Al wat natuur verwekt of bloot stond aan 't gezigt!

De held're schittering, het schoon en lagchend licht, Waar van den fieren Belg, door regtgeaarde zeden, Door onverschrokken moed en keur van schranderheden

De schedel wierd omstraald, van in zyn' morgen-stond, Spreid op ons gastvry oord en vaderlandschen grond, Een hemel-heerlykheid en ongemeenen luister!

ô groot en moedig volk! kon ik het ov'rig duister

Dat nog uw' roem bedekt, doen schuiven aen de een zy!

Konde ik, ô Vaderland! uw grootheid na waardy, Aan het geletterd al, in myn gezang vertoonen,

'k Omhelsde in uwen roem veel schooner gloriekroonen, Dan in het blinkend goud, dat naar zyn' winnaar wagt!

Ga voort, ô lang berugt, ô glorieryk geslagt!

Toon uit wat heldenbloed, wat stam gy zyt gesprooten, Bezoedel noit den naam der vroegste landgenooten,

Zoo zal den ed'len Belg, met onverwelk'bre blaân, By 't laatste nageslagt, nog in zyn grootheid staan.

MYD ALTYD NYD.

P.J. de Borchgrave, van Wacken

(31)

E I N D E .

Eindnoten:

1. De Roomsche Monarchy, door Abraham Bogaert.

2. De algemeyne Inleyding tor de aloude en middentydsche Belgische historie, door G.F.

Verhoeven, waar in hy uitdrukkelyk zegt ‘geene schryvers voor Caesar gewaagen van Belgen, maar noemen de volkeren van deeze zyde de Marne en de Seine tot aan den Rhyn, Celten en Gaulen, deze dan zyn de zelve namaals door Caesar Belgen genoemt.’

3 De dapperste der Gaulen zyn de Belgen, letterlyk getrokken uit Caesars gedenkschriften door Abraham Bogaert.

4. Eerste boek der Gallische oorlogen door Caesar, en historie van Belgis door M. van Vaernewyck.

5. Het Belgische vervatte alle de volkeren, die van de Nord-zee, den Rhyn, de Seine en de Marne besloten waaren. Abrah. Bogaert, Roomsche Monarchy.

6. Algemeyne Inleyding tot de aloude en middentydsche Belgische historie, door G.F. Verhoeven.

7. De Kerkelyke historie, door Mutzaert, 2de deel.

8. Ibidem.

9. Het zigtbaar Heilig Bloed, welk op den 7 April 1150, binnen de stad Brugge, op eene

alderplegtigste wyze wierd ingehaald. Jaarboeken van deszelfs stad, 1ste deel, en de Kerkelyke historie, door Mutzaert.

10. De algemeyne Inleiding &c. door G.F. Verhoeven.

11. Histoire générale de la Belgique, par Dewez.

12. Charles-Quint nâquit à Gand, le 24 Février 1500, Dictionnaire historique, par Mr. l'abbé Ladvocat, et histoire générale de la Belgique par Mr. Dewez.

13. Voor-regten, onder den naam van Blyde-inkomst.

14. Le Cordon de la Légion d'Honneur.

15. Zinspelende op de zeven wyze van Griekenland.

16. AEgidius Goessens gebortig van Aelst, primus van Loven ten jaare 1747.

17. Adrianus Flourentii, primus van Loven ten jaare 1478, geroepen tot den pauzelyken Stoel, onder den naam van Adrianus den VI.

18. Gouden sleutel vereerd aen het volk en overheid der stad Loven, door Karel den III, koning Spagnien, met het volgende opschrift:

a CaroLo tertIo s.p.q. L. In sIgnUm fIDeI. de staats en koeranten tolk, door Johan Hubner.

19 F. Verbiest, geboren tot Pitthem ten jaare 1623.

Kerkelyke historie, door P. Hazart.

Description de la Chine, par le P. du Halde.

Dictionnaire historique de Feller.

Hist génér. des voyages, par Prevost.

Lettres édifiantes et curieuses.

Miscellanea Berolinensia.

20. Judocus van Ravesteyn, geboortig van Thielt, hoog leeraer in de godheyd, wierd door Karel den V gezonden naar het concilie van Trenten. Mémoires pour servir à l'histoire littéraire des Pays-Bas, par Pacquot. Antonii Sanderi Flandria illustrate.

Foppens bibliotheca Belgica.

21. Griffon gebortig van Cortryk.

Annales fratrum minorum, per L. Waddingum.

Moreri dictionnaire historique.

Foppens bibliotheca Belgicà. Orbis Seraphicus, per dom de Gubernatus.

22. A.G. van Busbeck, gebortig van Commene.

Lettres du baron de Busbecq, trad. par l'abbé de St. Foy.

(32)

Dictionnaire historique, par l'abbé Ladvocat, tome 2.

Antonius van Dyk, gebortig van Antwerpen.

24. Jan van Eyck, jaarboeken der stad Brugge.

25. Josephus Suvée, gebortig van Brugge, primus na 't leven in deszelfs teekenschool, ten jaare 1761, primus in de vraagstukken over de bouwkunde, ten jaare 1763, primus na 't leven in d'akademie van St. Lucas tot Parys, en aldaar primus der schilderkunst in 1771.

Calloigne gebortig van Brugge, primus der beeldhouwkunde binnen Parys in 1807.

Odevaere gebortig van Brugge, primus der schilderkunst te Parys in 1804.

26. Josephus Suvée, directeur der keyzerlyke akademie van Vrankryk tot Roomen in den jaare 1803.

27. Maertens, histoire générale de la Belgique par Dewez.

Judocus Hondius, geboren tot Wacken in den jaare 1563. Vaderlandsch Woordenboek, door Jac. Kok, tom. 21, fol. 22.

Witte, mém. philos.

Dictionnaire historique par l'abbé Ladvocat. tom. 1.

29. Karel van Mander, geboren tot Meulebeke in den jaare 1548; overleden tot Amsterdam.

Wydloopig verhandeld, in het pan poeticum batavum, of Kabinet der nederlandsche digters, door Arnoud van Halen.

30. Algemeen en beredeneerd Woordenboek der natuurlyke historie, uit het fransch vertaald van den heer Valmoot de Bomare, door Charles Papillon.

31. Jaarboeken der stad Brugge.

Beschryving van den opgang, voordgang en ondergang des brugschen koophandel, door Beaucourt.

32. Goude Weereld. Den heer Deyne heeft zig in een getal van elf versen onder ander uitgedrukt:

O Brugge gy waert boven al gerezen Want door uw wezen net, reyn, bepeireld, Plagt gy te heeten de Goude Weereld.

Ibid.

33. Jaarboeken en koophandel der stad Brugge.

34. Het Los-geld, waar Dinus de Rapondus voor verantwoorde, beliep tot 200,000 ducaten.

Jaarboeken van Brugge, 1ste deel.

35. Antwerpen.

36. Algemeen en beredeneerd Woordenboek der natuurlyke historie van Valmont de Bomare.

37. Historische tyden oordeelkundige aenteekeningen, door W.F. Verhoeven, aen wie den prys der keyzerlyke en koninglyke akademie van Brussel is toegewezen ten jaare 1777.

38. Ibid.

39. Cortryk bezonderlyk berugt in het weven der damasten, gelyk Audenaerde in de tapyten.

Kronyke van Vlaenderen, in fol., 1ste deel, gedrukt tot Brugge in 1726.

(33)

Lauwerdingende vaarzen op de Belgen.

Bekroond met den Zilveren vergulden Eer-Penning.

Door Tyd en Vlyd.

ONTWAAKmyn zoetste Nimf! ras gord uw ted're lenden, Om u vol edlen drift na 't stryd-perk heen te wenden.

Rys op! en proef uw snaar; de schoonste gloriedag Breekt aan, die oit de kunst voor haar' beminners zag.

Geen voorschrik treffe uw ziel,... neen wil, ah! wil niet weig'ren Langs 't slibb'rig letter-spoor de zang-rots op te steig'ren.

Zong eer de grieksche lier van bloedige oorlogs-daân, Zag men een Maro's hand verheven toonen slaan, Om door zyn hemeltuig met oorverrukkend sreelen, Zyn goude vaarzen aan den naneef mee te deelen,

Op 't bald'rend gedruis in d'ysselyke val En onverzaadbre vlam van Priams trotze wal;

Wat schroomtge, in den droom van Phebus gunstgenooten, Op s'Belgen hoogsten roem, uw nederduitsche nooten

Te kraaken, met den galm eens uitgekeurden toon?...

Wel aan! uw borst ontvlamt op 't flikkeren der kroon.

(34)

De geest in het verschiet der oudheid rug gevlogen,

Al peinzend, om door kragt van 't snuff'lend denkvermogen, Uit den vergetel poel, in d'opgeklaarde lugt

Van dees beschaafde eeuw, door vaderlandsche zugt Te toonen, wat een grond den Belg voorheen betrapte, En ook wat stond hy naar des neêrlands oorden stapte,

Vorste eerst Germanie op; als in verschoven tyd, ('t Geschied-schrift onbewust,) den ingedrongen Scyth Uit 't rugbaar Aziën gestrokken, men zyn telgen

Begroete met den naam van krygsgezinde Belgen.

Daar ruim een eeuw-kring voor de heil-eeuw, hun geweld Der Gaulen heir-kragt 't eerst te gronde had gevelt.

En tevens, door het wigt der knods, en 't scherp der dolken, De Cimb'ren, Teutonische, en de Celtische volken.

En dus door 't glimmend zwaard hun oorlogsvaan geplant, Hun duurzaam woôn gestaafd, in 't woud-ryk nederland.

Een oord, waar op den grond heel bergloos vlak gestreeken, Geen zon regtdraadig schiet, nog zengt met gloênde steeken.

Nog fel bevroren ligt wanneer de noorden raast, Als zyn vergrimden Beer de kille lugt uitblaast.

De wreedheyd heeft hem 't eerst in dit bestaan gewikkelt;

De roofzugt ook niet min tot kampen aangeprikkelt, En naar 't gevegt gestuwt al grimmende, het is waar.

Maar ziet, hoe in den muil van 't gaapende gevaar, (Als d'italiaansche trom 't heelal met schrik ontroerde, Het magtig Rome trotsch zyn zegestander voerde,

(35)

En baade en rookte in 't bloed van den verslegen Gal, Ja dreygde Belgiën met 't zelfde lotgeval.)

Zyn onverschrokte moed in s'oorlogs yslykheden, Hem 't bloed besmeurde veld grootmoedig doet betreden.

Met 't moordend waepentuig door 's vyands spietzen dringt;

De scherpe gladde pook in hart en longer wringt;

Met 't naakte lemmer slaat, en kerft den nek en lenden Van Cesars moedig heir, en worstelende benden.

Der Belgen zenuw-kragt uit 't scytisch bloed gevormt, Schoon Romes wapendrom er tegens ramt en stormt;

Doet met onwrikb'ren moed zyn oorlogsdolken stompen Of kampt tot dat zy ploeit op stapelen van rompen.

Het overstulpt gebeent nog rustend in den grond, Getuigt, hoe den Romein hier s'levens eind-paal vond;

Of nouw door stroomen bloeds, geweld, en duurzaam rampen' Kon dwars het spits der flits dees krygers neder kampen.

Alwaar hy vaak met schand door 't punt der lans gewond, Moest braaken ziel en bloed, uit d'opgesperden mond.

De Gallen konnen mêe zyn kragt en vroomheid tuigen, Daar zy hoe fier, nog voor zyn moord-staal moesten buigen,

Als voor den kling gedaagt, in 't woedend heldenperk, Zyn moed en reuzekragt hun dapp'rheid viel te sterk.

Zy zien hem fluks hun kroon van bukkende hoofden rukken, De klaauw zyns guide leeuws de zilv're Leliën plukken.

(Dien leeuw die in de vaân op 't hoofd der krygers grimt, En schitterd toen de vraak in gloênde blikken glimt. )

(36)

Als 't zwangere metaal, d'ontrolde zege-stand'ren, Gelast, getorscht, gevoert door d'arm der Nederland'ren,

Den kryg te velde uitriep; alwaar een kop're mond De dood in blixems spoog, en vol salpeter zond, Hoe zag men niet den Belg' in 't bloed der Gailen rooken!

Het hart al ziedend 't bloed door ed'len toorn ontstooken Met den doorgriefden romp nu messen 't veld van eer;

Daar s'vyands fierheid slaakt, en knakt, en zakt ter neer.

Hoe streed de dapp're Belg met een heldhafte stoutheid.

Maar hoe zo lang gevorscht in s' Nêerlands gryze aloudheid?

Al d'eeuwen (door den tyd gestaadig voorts gezweept, Die met zyn koude vuist de jaaren mede sleept.) Melden zyn oorlogsdeugd; langt de geschied'nis blaâden.

Gy vind zyn' stempel staan, gelauwerd om zyn daâden.

Zyn nimmer moede vuist met 't nydig staal getorscht, Doorstoot het ingewand, en godgevloekte borst Van 't mensch-vernielend rot, de Saraceensche benden, En veld des dwinglands heir, die reeds vervoert tot schenden,

Ja tuk op roof, het erf van 't christensche geslagt, Met vlammend' woede ging gaen sleuren in zyn magt.

Boosdaadig, dol verhit, in s' wapentuigs gekletter, Het al wou bryzelen en morzelen te pletter,

Op 't heil en zeeg'ryk land, gewyd door 't kostbaar bloed, Getapt uit s'heilands borst, door s'afgronds euvel-moed.

Een ord, gebalsemt door den geur dier grootste off'rande, Die lydig, in een gloed van liefde zengde, en brande,

(37)

Met een benauwden kreet, aan den doorkruisten staak, Voor s' menschens slaaking storf, ten zoen van s'vaders wraak.

In 't haatlyk bloed gesmoort, doorboort met gladde klingen, Voelt hy den Belg zyn vuist de leeuws-bannier ontwringen;^(*)

Waarmede hy zat van moord, op 't schorre krygs-geluid, Zyn klauw sloeg in de borst van Gods verkoren Bruid.

Geen goud-snakkend gemoed, geen noit verzaade baatzugt, Nog geen gehaatte tocht vol dol verblinde staatzugt,

Gespt hem het harnas aan, nog slypt zyn oorlogs-speêr;

Geen schaamteloos genot, of zugt tot heillooze eer Bekoort, of kitteld hem tot helsche wraak-vervoering;

Nog werpt hem onverhoeds in Mavors krygs-ontroering.

Het wit waarom hy kampt is geen bebloeden roof;

Maar 't heil des Vaderlands, de vryheid, en 't geloof.

't Eenvoudige geloof, die schuw van wreede ontzieling, Op geen loftuiting stoft van moordzugt of vernieling;

Maar die na s'hoogsten wil, met onverzaaftheid stryd, Of met gedult 't gesnerp van s'hemels tugtroê lyd.

Het valt ons digt-nimf hard door duizend veld-kartouwen, Door donderend gekrak, door moorden, kerven, houwen,

Door zwavel, vuur en rook, te schetsen, hoe in 't slaan, De Belg zyn haairen kroont, en vlegt in glorieblaân;

(*) De geschigtboeken getuigen ons, dat Philips van Elsatien Graaf van Vlaender, de zwarte leeuw van den Saraceenen heeft ontweldigt; die naemaels in de nederlandsche krygs-bannieren als een teeken dier triumf is gedreven.

(38)

Het drukt haar' teerste ziel, op wreede staats-geschillen, Op s'oorlogs ongenaâ, haar' taaie snaar te trillen.

Zy ziet met afschrik aan, hoe zelf de woede stoft En roemt, wanneer-ze 't staal in 't mensch'lyk harte ploft, Nog eens, het valt haar zuur, (wyl-ze op bedroefde wangen Voelt een afbigg'lend nat van zilte droppen hangen.)

In het verward gedruis van 't snorrig krygs-krakeel;

Te klinken, met een zagt oorkitt'lend gestreel.

Dog 't valt haar hemelzoet te tokk'len op haar' pezen, Hoe s'Nêerlands roem, en glans, en luister is gerezen Zo wyd, en zyd, en breed, zo hoog, zo laag, zo ver, Als den gezigtkring reikt, of glimt de tweeling-ster.

Niet, door des vyands romp in 't gaapend graf te stooten;

Niet, door gevloekten roof uit s'broeders erf genooten;

Niet, door een Midas zugt met 't yzer-tuig en 't staal Te rukken uit den grond een ramp-brengend metaal;

Maar met de schors des velds door moed en zenuw-kragten Te schuuren, zyn behoed, zyn noodhulp af te wagten,

Het yzer keert gelaân met bloed uit hart en borst, En ryt, en klooft, en splist, des aardryks ruwe korst.

De zenuwryke vuist die plag den dolk te slypen,

Ziet men nu onvermoeid, aan 't lompe ploeg-hout grypen, Waar mêe tot s'levens nut, de nyv'rige akkerman, De kwynende heide keert, met 't zwoegend os-gespan.

't Met bloed doordruipte veld, bezaaid met schrikbaar dooden, Schynt nu een wellustzaal om hongerige uit te nooden;

(39)

Het omgewroete woud lacht toe, gelyk den grond Waar voortyds Hannibal zyn krygs-verzwakking vond, Wanneer hy van het spits der hooge Alpische rotzen Als eenen donder zakte, om den Romein te trotzen.

Nu vlugt het schraal gebrek, en zuure ellende, en leed;

Den akker schaft nu brood, en 't schaaptje geeft het kleed.

Ja zelf den overvloed roept naar uitheemsche gasten Om zyn te volle maat in hunnen schoot 't ontlasten;

Den honger hoort zyn stem, en zalft zyn rampen wee, Hy geeft zig op den rug der rustelooze zee,

Om s'Nêerlands overschot met duizenden van schepen Spyt zwelgkuil en orkaan, naar vreemden voort te slepen.

Ja Nerens woesten stroom en vrees'lyk woedend zout, Zo lang met schroom gedugt, en yssing aangeschouwt, Moet ondanks storm, en klip, en bruisschende onwêer-vlaagen, Een dikken mast-bosch dwars zyn golvend pekel jaagen.

Den doorgestreevden vloed trotsch op dien heilb'ren schat, Voert s'Nêerlands ryken vragt op 't ongemeten nat, En schenkt den Belg te rug in spyt der winden huiling, Het nutte uitheems gewas, door veiling, gift, of ruiling.

De nood der waareld reikt en langt een bevende hand, Hy keert niet ydel rug naar 't ver verscholen land.

Maar heft den roem in top, van die hem troost en voestert, Ja dus 't heelal verkwikt, en laaft en spyst en koestert.

Van waar de noorder Beer in koude kringen brult, Tot waar den Nyl zyn' staart al sling'rend slaat en krult,

(40)

Zelf van den Indostan, tot aan de streek en kusten Waar wreede Pizaro de wilden ging ontrusten,

't Reikt al zyn schatten toe; Potosi schuurt zyn grond, Den Indus spuwt 't gesteent al schitt'rend uit zyn mond, De Nordman heft zyn byl en doet den denstam ploffen, Of rukt een zeedier op, in 't braakend hoofd getroffen,

D'Afriker plukt zyn plant der schrand'ren arts tot nut, Die 't wagg'lend leven rekt, en s'lichaams kwaalen stut;

Kortom, al wat oit volk voor zoet voor oirbaar telde, Word fluks gestevend naar de wyde mond der Schelde.

Zo krygt de koopvaardy haar luister, roem en stand;

Zo staat 't heelal ten dienst aan 't bloeiend Vaderland.

Waar schuilt gy Latium? waar steken zig die helden, Die veld en akkerbouw voor Mavors eerkroon stelden?

Om wiens onkrenkbre deugd de mond der zwang're faam, Het bogtig koper ronkte en blies hun grooten naam.

En aan wiens naarstige hand, Italien had te danken Haar vrugt van aar, en tros, aan kronkelende ranken?...

Ei! al uw roem verwelkt als ge op ons Nêerland ziet, En zakt met u om laag in den vergetel-vliet.

Wanneer uw goudziek hart, vol gloriezugt al d'aarde

Bezat, toen gy uw zwaard op uitheemsche hoofden schaarde, De krygs-tors in de vuist, naa 't roemryk Belgien trok, En als verwoeden, met een fel gedreven schok, Op 't brieschend oorlogs-paard, met kletterende klingen, De dierb're vryheid aen de Belgen wou ontwringen,

(41)

Hoe duur hebt gy uw zege op dezen grond geboet!

Die nog uw beend'ren knaagt, geverft met stoltend bloed;

Ja van de zwaarte steend uwer vermoorde lyken.

Uw akkerveld, 't is waar, moest praal nog luister wyken, Die bloezem, purper blos, en goude vrugten droeg, Doorsneden met het scherp van Cincinnatus ploeg.

Dit veld, waar van de lof nog in vier oorden klatert, Door s'Tybers stroom gelekt, en zwalpend nat bewatert;

Geen wonder, daar natuur met haar aanminnigheid, Aan s'bouwmans vuist gepaart, hier zelf de grond bereid, Maar waar een stekelige aard zig aanbied, met de handen, 't Erscheppen in een streek vol frische lust-waranden,

Een ruwe wildernis, als Belgien eertyds was, Te dekken met een kleed van 't nutste veld gewas, Kost onvermoeide vlyd, en is zo waard te loven, Als Rome, die trotzeerd op haar bekoorelyke hoven,

Alwaar een zilv'ren vloed, een lieflyk speelend nat, Den doorgekloovden grond en dorstige aard bespat.

ô Belgen! konde ik na een hemel-snaar aftroonen!

Daar het myn speel-tuig hier ontbeerd aan zuiv're toonen, Om door een lokkende en betooverend maat-geluid Te zingen, hoe uw ziel als vloog ten boezem uit, Uw borst van yzer-vuur zich ylings voelde ontvonken, Toen d'evangelie-leer uw' landaart wierd geschonken;

En gy een dank'bren kreet ten hoogen hemel stak, Wanneer uw vuist met drift den stommen afgod brak,

(42)

Een God, uit struik of steen gesneên met eigen handen, Waar voor gy blind'lings deed uw gillende offers branden,

Eer Christus lieven geur zich uitspreide in uw oord, En gy getroffen wierd door 't nimmer-wankelend woord.

Ik maal' uw deugden niet, uw wonderbaare zeden,^(*) (Toen gy een doove zuil voor God hebt aangebeden;

Wat weergalooze min uw' egtknoop hield verzaamt, Waar op zeer billyk nog de christen wang haar schaamt, 'k Verzwyg 't medoogen van uw ziel en uw gemoed'ren, In het omarmen van de vreemden als uw broed'ren;

Uw zoetste gastvryheid, die den uitheemschen nood Verkwikte, en aan 't verdriet een troostryke heilstand bood) Geen tortel blyft zo trouw aan haar beminde tortel,

Geen stam schiet oit zo vast zyn diepgegronden wortel, Geen arend red zyn jong zo vlug uit 't blaakend nest, Als wel het Belgis volk, door godsdrift aangeprest, Zich hegt aan 't heil-geloof; bezorgt om voor het stooten Te hoeden, van den schigt des afgronds vloek-genooten.

Hoe zeer dit storm-geweld 'er buld'rend vuur opgeeft, Hoe meer een hemel-gloed door helden ad'ren zweeft, Om goed en bloed, en ziel, om leven, eer en achting, Te waagen voor Gods leer, door zegen, of door slachting.

't Verleidende gedrogt, met schellen voor 't gezigt:

Die s'waarheids zuiv're straal en held're fakkel zwigt,

(*) De zuivre zeden, d'ouderling trouw der egtelingen, en de gastvryheid, hebben ten tyde als de Belgen nog heiden waaren in hun bezonderlyk uytgeblonken. Ziet Des Roches, Histoire ancienne des Pays-Bas, in-4to. liv. 1, ch. 4, page 199.

(43)

De helsche kettery, (volleerd in snoode listen, Om 't naakt geloofs-geheim te draeien, te betwisten;

Die leunt op 't zelf-begrip, er nimmer zal nog kan Den wierook zwaaien als aan d'eigen harssen-pan;

Een wezendlyker en meer onverdraagbre zotheid Als 't off'ren voor een blind gedrogtelyke godheid,

Een dwaas strafwaarder stuk, als 't smettend outer-vier 't Ontsteken voor een beest, of menchsverscheurend dier.) Uit s'afgronds zwelg-muil en zyn straf-kuil opgespogen, Bezwangert met een wrok van ziel-gif, gal en logen,

Zo scherp als Babels kroes, een gruwel doemens waard, Heeft noit der Belgen stam besmet, bezwalkt, ontaard.

Die als een doove rots, onbuigzaam tegens 't woeden Van 't springend pekel-schuim, en dolgejaagde vloeden,

Wiens raezend stormgeweld op haar al klotzend breekt, Daar zy nog 't voorhoofd trots op 't ruischend vlak opsteekt, En tart op haare borst all' d'ongetemde b'aaren;

Blyft onverschrokt en pal in dreigende gevaaren.

Ja van de vuile smet der valsche leering rein, Door Sataans blaas gesmeed in een halstarrig brein.

Die deinzend bang en schuw van s'hemels ligtbestraaling, Den geest gekluisterd sleurt op 't gruwelspoor der dwaaling,

ô Neen! geen Atlas staat, wier steile kruin het zwerk, En wolk gevaart doorklooft, zo vast, onwrikbaar, sterk, Als den getrouwen Belg, die doof aan snoô verleiding, Des waarheids zuil omarmt, verschrikt van laffe scheiding.

(44)

Die onafrukk'lyk in Gods wyngaert vast geënt, De leer der zaligheid uit s'heilands mond erkent, Niet schrikkend voor den steek der helsche laster-tongen....

Maar hoe zo hoog den Belg, en zynen roem gezongen, Myn zangster? en verzuimt, wat duurzaam glorietrap Hy staag in d'oeffenschool van kunst en wetenschap Beklom? een lof, dien hy all' eeuwen door zal draagen;

Wiens luisterryken glans geen tyd oit af zal knaagen.

Of nimmer door den nyd, gemergelt als eert rif, Bezwalkt zyn door de smet van zyn gebraakt vergif.

Gehard in s'oorlogs wee, getoets door zuure rampen,

Doorleerd met 't schitt'rend staal in 't bloedig perk te kampen, Daar voor s'doods koude muil hy worsteld oubevreest;

Wat blinkt zyn groot vernuft, wat straalt zyn schrand'ren geest Niet uit, wanneer zyn vlugge en snedige harssen-kragten Den achtings-waarden roem der grootste mannen tragten!

Die d'etznaald in de hand, de beitel, of penseel,

Zig oeff'nen, om een zuil, een pronk-stuk, puik-taff'reel, Of beeldt'nis uit den steen, op plaat, of doek te maalen Daar all' d'aantrekk'lykhêen van vrouw Natuur uit straalen.

't Aloud-geschied'nis blad wyst ons een Phidias, Een Zeuxis, een Appell', Pamphilus, Pansias,

Wiens roem-kroon om hun kruin, ofwezens-beeld nog schimmert, In 't ruim berugt gestigt door Cecrops opgetimmert.

Italie roemt niet min, zyn' grooten Raphaël, Pomorme, Solimêen, Carrache, en zyn Michel,

(45)

Wiens glorie-loof geen tyd verslenst heeft of ontluisterd;

Dog door het stout penseel der Belgen ligt verduisterd.

Wat Romer, of wat Griek, was oit in kunst gelyk Aan Rubens, en Teniers, aan Breugel, en van Dyk?

Die 't schoonste afbeeldingstuk geschetst op doek en lynen, Vol deugdryke helden-daân met vinding doen verschynen.

Voor wiens verlokkend schoon, die nimmer en versterft, Natuur zig schuilt en deinst, van schaamt zig 't voorhoofd verfd.

Antwerpens trotze vest, gemetzeld aan de zoomen^(*) Der Schelde, die het kust met lievelyke stroomen;

(Een rykste handel-stad, die in haar open schoot Voor lang een mast-woud met ontelb're kielen sloot, Ja met den waareld-schat der vier gewesten pronkte.) Kan tuigen, daar de kunst haar leer-school staag ontvonkte,

Wat drom in haaren kring door 't groot vernuft gespitst, En door een ed'len drift verlokt, gestuwt, gehitst, Met 't snel bestuurd penseel vol meesterlyke vonden, D'uitheemsche kennis als met nevels heeft omwonden.

Die door verget'lheid ligt gesmoord en opgeknaagt.

Daar nu Euroop' alleen van onze mannen waagt, En om de cierlykheid van hun volvrogte stukken, Hunn' achtbaar' lokken noit het eerloof zal ontrukken,

Nog noit uit booze nyd gestoorde ving'ren slaan, Aan die zo schoon gevoegde en regt verdiende blaân.

(*) Al de waareld weet wat al mannen Antwerpen in haare leer-school der schilder-kunst heeft voordsgebragt.

(46)

Den blooden dooden doek, door kunst verfynde treeken, Schynt vol van leven drift, en roering, als te spreeken.

De harde marmer-kluit met beitels uitgesneên,

Erschept zig in een beeld, met schoon volschapen leên, Waarin een geest en ziel, vol werking schynt te zweven, Daar zielsgepeinzen zelf, de rots beweging geven;

Wiens onbevatbaar schoon geen schrand'rheid oit beseft De domheid als verbaast, en met verwond'ring treft.

Dees kweek-school door den tyd geplundert van haar luister, Die 't eêlste wonder zelf omfloerst met droevig duister,

Vond in der Belgen kring dees kunst geen minder stut En schutsvoogd daar Suvée, (het vaderland tot nut.)^(*) Nu Vrankryks eerste stad zo regt met gulle ving'ren, De gulde lovers deed om zyne harssen sling'ren.

Waarnaar hy dus gekranst, in die roemryke stad

Door s' Tybers stroom gekust, lang d'eerste plaats bezat.

Men ziet nog Odevaere, een voesterling der Belgen, Het voorhoofd vaal beschouwt van d'eerste lauwer-telgen.

Calloigne rep ik niet; zyn daaden versch en jong, Zweeven dees uur te sterk op ieders lip en tong, Zyn Archimedes beeld, nu speelend in elks oogen,^(**) Houd gansch Europa als verwondert opgetoogen.

Zyn flikkerende kroon, zyn versch gewonnen blaân, Doen nog hun glans te fel in ons gezigt-lid slaan.

(*) Suvée geboren in Brugge en gestorven in Roomen ten jaare 1807.

(**) Het was het beeld van Archimedes waar mede Calloigne tot Parys d'eerste lauwer-kroon verkreeg.

(47)

Ik stryk myn digt-pen hier op zyn lof-tuiting neder, En laatze aan dieper eeuw, en aan een vlugger veder.

Het voed myn blyde ziel met vreugd genoegzaam, daar Ik slegts een toontje slaâ op myn getrokken snaar...

De hoef-bron, daar zo lang de snedige Bataven, De Gal, en Italiaan, hun dorre borst aan laven;

De hoef-beek, waar hun pen voor lang wierd ingedopt, (Daar nog hun waan om zwelt ten boezem vol gepropt.) Laat haar berugten stroom ook voor der Belgen ved'ren Van Pindus kronk'len, aan wiens voet wy ons verned'ren,

En stil ons weet-lust voên; grimlachend toen den nyd Van spyt zyn smaad uytbraakt, en op de vingers byt.

Den drift tot helden-toon en guide maat-gezangen, Schoon wy nog dorstig aan Minerva's boezem hangen,

Zal toonen of eerlang ons versch gesnaarde lier, De kunst-vlag stryken moet, voor Gal of Batavier.

Myn zang-nimf afgeslooft van 's Belgen lof te klinken, Voelt nu het speeltuig uit haar zygende handen zinken.

Zy wikt het nutloos, ja een eervlek al te trots Te klav'ren naar het steil der zang-vervulde rots.

Hier doovze haar heeten gloed; hier laatze in stil aan and'ren Van hooger vuur bestraalt de roem der nederland'ren

Te zingen op hun beurt; zy leent een leer-zieke oor, Vervoert op 't liev' gedruis van Phebus speelend koor.

Zy voegt 't haar ziel niet aan, schoon helsche nyd haar laake De laster op haar toon met fel gebulder braake,

(48)

En grimm' op haaren rug; of op haar helden-lied Zyn zwadder en venyn uit booze wangunst schiet.

Zy troost zig op dien smaad, die nimmer kan verdelgen Het doelwit van haar zang, den lof der vrome Belgen,

Met hun zeeghafte daân, met den heilryken stand.

En luidgekreten roem van 't lieve vaderland.

DOOR TYD EN VLYD.

David de Simpel, tot Staden by Cortryck.

(49)

Verhandeling over de Belgen.

Gedicht dat den zilveren Eer-penning heeft behaalt.

Suum cuique pulchrum.

ALwat den sterveling in de ondermaensche kringen Aenschouwt, is bloot gesteld aen lot-verwisselingen:

Geen land, geen ryken, ja geen eenig werelds deel, 't Welk niet van eeuw tot eeuw veranderd van tooneel.

Op 's aerdryks oppervlakt' geen hoegenoemde dingen, Of zy staen vatbaer aen gedaent-hervorremingen:

Zy gaen als eb en vloed geduerig op en af:

Geen volk heeft vasten stand: 't is beurt'lings vry of slaf.

Nu, daer den vromen Belg van in zyn' vroegste stonden Dees' wispeltuerigheyd heeft veeltyds ondervonden,

En als een weêrhaen heeft na alle zy gedraeyd, Na dat den dwarlwind van 't noodlot heeft gewaeyd;

Hoe zal myn dicht-penceel by zulke omstandigheden, Ontbloot van vasten stand, de Belgen dan ontleden?

Hoe plaetse ik in 't taff'reel de schaduw by het licht, Daer in elke eeuw den Belg toont ander aengezigt?