'N HISTORIESE OCRSIG VAN INDIVIDUELE SKOLE EN ANDER OPVCEDKUNDIGE DJRIGTINGS IN DIE Em1SLOSE DISTRIK 1

HOOFSTUK V1

'N HISTORIESE OCRSIG VAN INDIVIDUELE SKOLE EN ANDER OPVCEDKUNDIGE DJRIGTINGS IN DIE Em1SLOSE DISTRIK 1

) 1. Laorsko1e

( rr) Ams to rd. am

Na die Twcedo Vryhoidsoorlog was op Amsterdam ook twco skolo~

nl. die goowormontskool on dio C.N.C.-skoo1 onder die bckonde !II.

H d . 2) on rikso •

L:tasgonoomdo skoal hot in 1903 tot stand gokom on was in die ou korkgobou gohuisvos. Dit hot nio lank bcstaan nio, want op 26 Julio 1907 is dit mot dio goowormontskool geamalgameor 3 ).

Tusson die jaro 1903 on 1942 het die volgondo ondorwysors aan die hoof van die goewormontskool gostaan 4 ):

Roof R. '7. Hammond G.B. Farguharson J. Gillespie N.P. vn.n Blork F. J. C. Maartons

F. Roos

J. van B. Naudo

1903

Julio 1906 C'ktobor 1907 Julio 1911 Julie 1913 April 1919 J Muarie 1930

Tydperk Junie 1906 Soptombor 1907 Junie 1911 Junio 1913 Dosombor 1918 Dosomber 1929 D:-;sembor 1942 5)

Tot aan die oindo van 1934 het 177 loerlingo dio st. 6-oksamon goslaag on tot genoemde datum hot 9 oud-leorlingo die matriokoksamon afgole. J.van B. Naud0 was self 'n oud-leorling van hiordio skoal 6

).

/Die

1. Not die skolo wat sodort hul ontstaan onder die Ermolose skoolraad gorossortour hot, word in behando1ing geneom. J'll'l Hondrik Covtzoo

I I

I

w:1.t vana£ 19C8-1939 sokretaris van dio skoo1raad W"l.s, hot 'n broed- voerigo notulo oor olke skoal gohou, plus nog 'n momoboek waarin die gosk. van olke skoal aangotoken is. Dio govolg was dat die

skoo1joornalo on skoo1komitoos se notu1os wat dour my goraadpleog is, bloat op dup1isering van die skoolraadsnotulos neergokom hot.

2. Memobo.ek in die Skoolraadskantoor, 18.

3. Moogodeel dour die hoof, "4rostordamso Laorskool.

4. !l:Iomobook in die Skoo1raadskantoor, 18.

5. :Met die afstigting Vetn die 1aorafdo1ing in Jqnuarie 1943 hot J.vnn B. N11.udo hoof van die Skoo1p1aas gob1y.

6. l.Iemoboek in dio Skoo1raadskantoor, 18.

T.O.D.: Jaarvors1ag, 31.12.1917, By1~o X11.

179.

Dio skooltcrroin w:1.s :l"ln Sochvillustraat goloo l).

Totdat dio nuwo skoolplaasgobouo in Januario 1938 in gobruik ge- noom is, is hoofsaiklik van gohuurdo goboue vir skool- on koshuis- akkommodasio gobruik gomaak, onder moor van dio volgonde

Gobou ~laarvoor gobruik

1. Klubgobouo skool

2. Goboue van mov. Stow skool

3. Huis van mnr. Norman koshuis

4. Huis van mnr. A. Louv1 op .:.!:rf 17 koshuis

5. Kerkgobou on later skool

Joubort-tohuis gonoem koshuis

Sodcrt 1933 hot die skool 'n st. 7-klas gokry en in 1934 'n st.

3) 4)

8-klA.s • Vanaf l Janu::trio 1937 hot dio skoal 'n skoolplaas goword Vanl.f die cwrsto kv .. m.rta::tl 1943 h0t dio ln.or n.fdoling afgostig met klasso van die grade tot st. 4. Die 24C loorlingo hot hullo intrek in dio skoolgobou op die dorpsgrond geneom. T.C. Hn.nson was die waarnomon- de hoof on die volgcndo ondorwysors hot hom tor sydc gostaan 5).

• Damos

J.J. Fourie C.S. Gericke A. S. Stoyn U. C. il. Prins loo

M.E. van Hoerdon M.G. do 7. Stoyn

A. I.M. van Rooyon wn.s dio oorste pormanonto hoof en hot op 27 April 1943 diunsto aanvaar 6)

Na die aanstelling van A.I.M. van Rooyon op Nigel, het J.J. Fourio waA.rgencGrn totdat J.P. Schwartz hom in

Januario 1945 as pormanonte hoof opgcvolg hot 7 ).

Reeds in 1943 h0t dio dorpsraad twec morgo grand vir 'n laor-

skoolkoshuis gcskonk. Intusson is Joubort-tohuis vir di6 dool gohuur 8) /J.J.Grovo •••••.

1. 1lomobock in die Skoolraadskantoor, 18.

T.O.D.: J.qarvors1.ag, 31.12.1917, By1ao X11.

2. Notu1o van die Ermo1oso Skoo1ra~d, 4.2.1924, 5.5.1924, 6.4.1925, 1.11.1926, 3.12.1928, 14.10.1929, 31.1.1931, 2.3.1931,

6.1.1932, 10.3.1937, 10.1.1938.

3. Notulo van die Erme1oso Skoo1r.qad, 4.1.1933.

4. Ibid, 13.1.1937.

5. Ibid, 1.2.1943.

6. Ibid, 1.3.1943 on 3.5.1943.

7. Ibid, 10.1.1945.

8. Ibid, 1.6.1943 on 3.12.1945·

100.

J. J. Grov6 is vnnaf 1 J 3nuarie 1951 as hoof aangoste1 l), terwyl die st. 5-klas weer vanaf Januario 1952 by die 1aerskool a:mgesluit hot 2

) N.H.K. Zorbst hot op 10 April 1956 as hoof opguvolg 3 ).

~io hoeksteenlcgging van die koshuis hot op 25 September 1959 pla<tsgevind em op die Cktober-v0rgadoring he t die skoolrnad konnis gonocm da t die kos huis voortnnn onder die n.'lam .Inn J ::tcobs z bekend sal staan 4) •

''eons ' n <i-'ll ing in dio inskrywing van die skool is die vise-

hoofpos mot ing.mg Januarie 1961 afgcskaf. Aan die oindo van 1962 ^WRS die inskrywing 202 5) Dit word in die vooruitsig gestol dat vanaf 1964 daar 'n styging sal plaasvind 6

) (b) Eadplaas

Voor dio stigting v~ die Eadplaasse privaatskool op 18 Januarie 1956 hot hiordie kindors op Carolina skoo1gogaan on in dio koshuis ingowoon. Op laasgenoemdo datum is die privaatskool mot eon ondorwysor, F.·:!. C. Labuschagno, on 22 loerlinge goopcm 7).

Cp die Fobrunrie-vorgetdoring van 1956 hot dio Ermoloso skoclraad 'n aansook van die ~adplansso bolanghobbondes om 'n provinsialo skool to stig, by die T.C.D. aanbevoe1 8

). Dio aansoek is in Moi 1956

tooGost:1.nn, m3.'.r mot die inspoktour vn.n onderwys s-:: bcsook in Junia 1956 hot hy bovind dat die aanta1 loorlingo op daardie tydstip nio 'n

provinsiale skool rogvordig nio, aangesien die ^insk~ving onder twintig

·;~ras

9) In die begin is diG p1a'ls1iku N.G.-korksaal as skoo1gobou

/t_,ebruik ••••••••••

1. Notu1o van die Ermeloso Skoolrand, 9.10.1950.

2. Ibid, 5-3.1951.

3. 1Joegodool dour Skoo1raadsokretaris.

4. Notulo van die Ermeloso Skoolra::td, 18.8.1959 on 2C .10 .1959.

5. Ibid, 8.12.1960.

11oegedeol dour Sokrot11ris van Skoolr::tad.

6. ~oogedeol dour die hoof, Amstordamso Laorskool. (Die verwagting is dat die gotnl 1eorling aqnsionlik sal styg, nangosion die bou van die damme vir die groot kragsontralo to Camden vroog in 1964 begin on diu kindors vnn die worknemors hiordio skoo1 sal moot besoek).

7. Moogodeel dour dio hoof, Eadplaasse Laorskool.

8. Notule van die Ermeloso Skoolr'tad, 7. 2.1956.

9. Ibid, 12.6.1956.

181.

b . k l) d. k d d . A 56 d

go rul , mn.ar op lO s oolraa svorga orlng vn.n ugustus 19 hot io skcolkomi toe aansoek gedoon om v-m clio saal van dio TI:1'1d v11.n Yinoralo Baddons gcbruik to rna~ ^{2 ).} Sodort 23 Januario 1957 is die drio voor- afvorva1.rdigde klaskruncrs vrmaf die Ermolose Ho<3rskool hiorhoon oogo- plaas 3) • Die huidigo t..;rroin VCll'l 4 margo is v m dio Raad van Kuratoro

van lJinoraalbaddcns verkry on 'n porm:1.nonto gobou ga:::m binnc n.fsicnbaro tyd opgerig word 4).

A.S. Davol hot op 1 Julio 1957 as pormanente hoof dions aanva~

Die ecrsto skoolkomitoo hot uit die volgondo lode bosta2n A. duPlessis (voorsittor), A. von Gordon (viso-voorsittor), T. Meiring (sokrotn.ris), I. J. I.Iiddol on S. liiinnA.ar 6

).

5)

Die skoal so inskrywing is grootl iks van die :1sbosmyno afhanklik.

Aan die oindc vnn 1962 hot die skoal mot 'n inskrywing vnn 44 goslui t.

(c) Brayton

Hiordio skoal so annvangsgoskiodonis is iotv1at duister. Daar kan cgtor bowyso gclower word d.qt die skool roods 1.an dio bogin V3.n Julio l9C6 bosta1-n hot. D.-nr W:lS to3 oon porsonoollid, nL mov.

:J.A. Reid 7 ).

In Junio 1908 hat die gotnl rt!l.ngogrooi tot 37 on hot moj. H.J.

van Lol;~vold opgotrco as wa<J.rnomondo hoof, torwyl mej. :N.~. ~.'IoorG hnar assistontG was 8

). Godurondo die tydpork Julio 1908-1909 hot G.

1J:onckton hoof goword 8n me j. van Lolyvold was sy rl.Ssistonto 9 ).

In l91C was mej. A.r.:. v.d. \hlt die assistento lC). In 1911 w:=ts

daar 'n nuwo porsonool mot J. Gillespie ns hoof ll). Die skoal se inskrywing hot goleidolik gestyg. In 1920 was die inskrywing 69 on hot die skoal 'n twoode assistonto bygckry 12)

/In

1. Notu1e van dio Ermoloso Skoolraad, 7. 8.1956.

2. Ibid.

3. Ibid.

Lwgodeol dour die hoof, Bndplaa,sso Laorskool.

4. l'Ioegodool dour die ho,jf ₁ J3n.dpl n.ns s e Ln.orskoo1.

5. Ibid.

6. Ibid.

7- T.O. D. J aarve rs lag, 1905-1906' 233-234.

8. Ibid, 1907-1908, 162.

9· Ibid, 1908-1909' 196.

lC. Ibid, l9C9-l91C, 299·

11. Ibid, 31.12.1911, 291.

12. Ibid, 31.12.1920' JJy1C1.G xn.

In 1924 is die huur van dio '.-osloyaanso kerk na £.8 vorhoog, omdat 'n tussonskot in die gebou cirmgebring is l). In hiordio jnar is ook, sondor suksos 9 om diu installing van 'n st. 7-klas a~nsook godoon 2

).

Die skool so gotnllo hot stoods gostyg sodat in 1924 hvoo addisio-- nolo kl~skqmors a~ngovrn is, torvzyl die skool so gra~d ook tot Graad 11 vorhoog is 3)

In 1925 hot die skool 'n ~omiddoldo inskrywing v~ 151 gohnd 4) •

Op die vorgadoring van April 1926 kon die Ermoloso skoolr::t.'l.d kennis noom v~n die munisipali toi t so skonking v.~n envo 225 on 226 vir onder- vzysdoGluindos 5)

In die eorstG kvnrtnal V/'l.n 1929 hGt die Depnrtomont toostemming vir dio ins tolling vrm 'n st. 7-klas vorloen 6) , maar twoe maande

daarna b0veol die skoolraad by dio Dep~tomont aan dat die klas afgo- skaf moot word ₉ aangos ion da::1r not tv10o loerlingG in st. 7 is 7 ).

Dia klns is nio afgosknf nio, ma.:1r in 1932 was dnar weer stork sprake om dit to doon, anngosiGn daar too not 6 leorlingo in die klas was, torvzyl die ouers by die ins tolling daarvan beloof hot dnt dnnr nooi t

. 8) mind8r as 13 in die klas sou weos n1e •

In Moi 1933 is dio huur vctn dio ··rosleynnso korkgobou opt,eso omdn t dnar gonoogsaam akkommodasio was 9) , mnnr aan die begin van 1936 is dit wear teen £.3 per maand gohuur lC) •

In Oktobor 1934 h3t die hoof, J. Gillespie, vortrok on op 16 Januario 1935 hot J.H. Badonhorst hom opgovolg ll) In 1936 is die ondorwysorswoning tosruno mot onvo 84 on 85 aan J.H. Badonhorst ver- koop 12)

In J .'lnuarie 1934 hot dia skoolrnad -:t:mbovool d'l t dio st. 7-kl'l.s

1. Notulo vq,n die :Crmeloso Skoolrand, 4.2.1924.

2. Ibid.

3. Ibid, 13.10.1924.

4. T.O.D.~ Jaarvorslag~ 31.12.1925, Bylao Xl.

5. Ibid, 12.4.1926.

6. Ibid, 4. 3. 1929.

7. Ibid, 4.5.1929.

8. Ibid~ 7.9.1932.

9. Notule van die ~rmoloso Skoolra.'ld, 3.5.1933.

1C. Ibid, 12.2.1936.

11. Ibid, 3.1C..l934 on 3.1.1935.

12. Mcmobook in Skoolrnadskantoor, 19.

/onmiddollik

183.

onmiddcllik n.fgeskaf wordl). Di t is nie gadoon nie on ^ct'Ul die begin ^V'1Jl 1937 is formole goedkeuring vir die ins tolling V'<n

n st. 8-klns ver··

loon 2)

Hiormeo w~s die onsekoro bostn~ vn.n die middolbnro afdoling iets van die vorlodo, want vir 1939 is da~r 24 loGrlinge in st. 7 en 2G in st. 8 vorwag 3 ). In 1955 is danr sander wolslao om st. 9- on 10- kln.sso 'lansook godoon 4 ). Dio skoal W'lD

n Grocp 11-skool tot aan die oindo van 1960. v~naf Januario 1961 is die middolbn.ro afdoling na die Carolinn.so Hoorskool oorgcple>.as 5)

Die oersto motorvervoerskoma onder die 8rmoloso skoolraad is in 1937 v~naf Or'lngin. n~ hiordic skocl ingostel 6 ). In 1938 hot di6 van Albion bygekom sodn.t daar toe

n totaal van twee motorvcrvoorskcmas onder die Ermolose skoo1rn.ad was 7)

In 1937 hot dit ook weer nodig goword om gobouo by to huur on bohn1wo

n twcedc vortrok vqn die ~7osloy.qnso korkgobou~ is ook vnn die Vrymosselaarsa'1.l ~ diG ¹ 'laldio Pic rson L{.'dgo ₉ gebruik goma:lk 8)

Aan dio oindo van die twoode kwartan1 V'ln 1938 is twoo nuwo k1askrunors

val tooi 9 ) en in Novombor van diesolfdo jaar hot dio s tadsrn.'ld onvoor·- wnardolik 6 crwo vir koshuisdooleindus geskenk lC). Die oicmdom van die T.C. D. op Breyton is in 1945 nag vordor ui tgobroi dour byvocging vn.n die Roob-crwe. In diosolfdc jaar wns dit oak nodig om tydc1ik van die Horvormdo korksa'l1 gebruik to mnak 11) J.H. Bndonhorst hot op

30 Junio 1949 uit die dions gotroe 12

) on is sodort 2 Julio 1949 dour II.J. v.d. Merwo opgovolg. Sedo:tt 1 Julio 1950 is die grn:1d van die skoal tot PA verhoog 13 ).

1

n Tydelike lP.boratorium,

n Handwork- on Huishoudkundesontrum is in 1952 teen

n kosto vqn £6,130 dour mnro. Fabricated Stool Co.

opgorig 14)

1. Notulo van die Ermoloso Skoolraad, 3.1.1934.

2. Ibid, 9.2.1937.

3. Ibid, 6 .11.1939.

4. Ibid, 16.5.1955.

5. Moogodoo1 dour ~rmo1oso Skoo1raadsokrotaris.

6. Notu1o V'1Xl die I~rmolos.J Skoo1raad, 10.3.1937.

T.O.D.: Jaarvorslag, 31.12.1937, Bylnc Xll.

7. Ibid, 31.12.1938, Bylao Xll.

C. N"otulo v1.n die !~rmolosG Skoolraad, 5. 4.1937.

9· Ibid, 9.5.1930.

lC. Ibid, 14.11.1938.

11. Ibid, 3.12.1945.

12. Ibid, 2. 5.1949.

13. Ibid, 9.10.1950.

14. Ibid, 21. 3.1952.

/Vannf

Vnnaf l Soptombor 1953 is die Engolsmodiumkl"lS vvoons 'n daling in dio got~l nfgoskaf l) •

Dio huidigo hoof ₁ P.J. du Prooz, hot op l Januario 1962 dions aanvaar 2)

'n liodorno skoolgobou is nan die begin vnn die vicrdo kwartanl 1962 botrok. :Jio imrydingsplogtighoid is op 17 Novombor 1962 dour die Diroktour V'ln Ondorwys, dr. A.H. du P. V"ln Ylyk, wa'l.rgonoom. Diu ou skoolgcbou word tans ns munisinalo knntoro gcbruik 3 )

(d) Chrissio-lacr

Dit is con vnn die oorsto distrikskolc wat in 1903 na die Twccdo Vryh..;idsoorlog goopon is. Dnnr is oars in 'n tent skoolgohou on later in 'n hout-on.;_sinkhuisio, wnt in dio nrtbyhoid vnn dio vvinkol V'l.n Parker ·;load ^& Co. gost!lnn hot. Ondorwys is daar gogoo dour moj.

Cornish (1903), moj. Trnvors (1904)? moj. C. Cwon (1905) on moj.

l.lnchlacharn ( 1906). Danrnn_ skyn diG skoal vir 'n tyd gas lui t to go- woos hot 4)

Die skoolgobou is op 13 l!.aart 1909 in gobruik gonoom on hot ui t twoo kl'l.skr-tmors bostann 5) • In 1909 on 1910 is ondorskoidclik dour F. do Villiors on moj. ··robb ond0rwys t:,ogoo ⁶ ).

In 1911 >1·1.s moj. 1I. B. Stoyn hoof V'tn dio skool. Sy is opgovolg dour H.C. Rcdolinghuis wnt in Skotlnnd in die modisyno gostudcor hot on danr mot 'n 3kotso dame gotroud is. Sy verblyf was V'l.D korto duur, maar in hiordio tyd is met die bou V.l.n dio koshuis begin 7)

In Julio 1915 hot A. '1. Liabotrou da::tr hoof govvord. Hy hot ook ns huisvnder V:Ln diu koshuis opgotroo. Liobotrou vns hior tot Koi 1919 worksnarn. Vanaf Julio tot Dosombor 1919 hot mov. A.S. Cootzoc opgotroo

as W'larnomcndc hoof. Vanaf Jnnunrio 1920 tot Desombor 1934 was /J.H. Badonhorst l . Notulo van die ?.:rmoloso Skoolraad, l. 9.1953.

2. Ibid, 22. 8.1961.

3. 1,1ocgodool dour die hoof.

4. 11omobook in Skoolra'ldskantoor.

Bylang van di<.l Hoovoldor, 30.9.1955, 32.

5. Ibid.

6. :Mocgcdool dour huidigo hoof.

7. T.~omobook in SkoolrR.adskwtoor.

J. H. Badcnhorst hi;_,r worksaA.ID as hoof on hy is in Januaric 1935 dour M. J. H. Muller opgovolg l)

Cp sy vorgadoring v~ 13 Cktobor 1924 hot dio Ermcloso skoolraad i)oslui t om die huur van die kNilor V'l.n Parker '7ood op to so 2

) Die locrlingtal h0t steeds aangogrooi on in Fobruario 1927 is rtansook gGdoen om 'n twoodo "l.ss is tont, a:mgGs ion d-"l.::tr moor as 70 leo r- ling:: was 3).

In 1931 is 'n terrain, Brf 103 'l'Ul King EdwardstrR.at as 'n skoal- terrain in na'lffi VAn die Administr.:tS io gotransportoor. Dio grand is dour dio dorpsraad goskonk 4 ).

Die koshuis W':LS tusson 1928 on 1936 vir sokoro tyo goslui t, man.r in Fobruario 1936 wn.s da'lr ·Hoor 14 kosgangors 5 ). In die dortigor jaro was daar tolkens problomo mot skoolakkommodasio. So moos da'l.r n.,'-l.nbc- veal word om gobruik to ma1..lc V'ln 'n winkolgobou V'3.n J. J. ~~storhuizon,

'n woonhuis V'ln J.H. Coutzco, die Uotodisto Kork on die dorpsa:J.l §).

'n _\ddisionGlG skoal terre in, plot 145, is deur rr. ^{& H.} Inv0stmont Co. goskonk on in 1938 in na;:un V'ln die Tr::tnsva:t.1so Administr::tsio gotransportoor 7)

In 1940 is die Knapgobou van die au l:orgcnstor-skool terre in hicr- hcon oorgop1aas 8)

Stoods moor koshuisruimto is bonodig on in 1941 hot die Dopartomont goodkeuring vorloon d:t.t dio ondorwysorswoning as nddisionolo koshuisruimto gobruik mag word 9). In Me i 194 7 hot die alcoolraad konnis gonoom dat die Lnnggowachtskoo1gobou oak hiorhoon oorgop1aas word. Op diGsc1fdo datum is aansoGk godoon om die Rodhill-

10 \) gobou en die moubols o<·k hiorhoen oor to plaas

Die ouers h~t vorskoio koro sander suksos aansook godoon om die

l . M0mobook in Skoolraadskantoor.

2. Notulo van die Brmoloso Skoc1rand, 13.10.1924.

3. Ibid.

4. Momobook in Skoo1raadskantoor, 17.

5. Notulo v::m dio ::rmoloso Skoc·lrn.::td, 12.2.1936.

n. Ibid, 10.3.1937, lC.5.1937 on 6.8.1940.

7. Ibid, 11.10.1937; 11.4.1938.

8. Ibid, 2 • 12. 19 40 • 9. Ibid, 8.1C.1941.

10. Ibid, 5.5.1947.

/installing

instclling v'ln 'n st. l)

7-kl:l.S • Dio skoolr:1a.d hut in 1952 op 'n

p;Jtio io vqn skoolouurs t8on sontr'llisasio Vqn st. 6-L:orlingz) [;Oant'.voorcl dat hy hiordio boloid mot loodwoso uitvoor 2

) Op l Julio 1953 is dio

~raad tot 'n P~ vorlaag 3 ).

Cp 5 Fobrua.rio 1955 hot J.J. v~n Vuuron 4 ) on aan die oindo vqn gut roo 5) 1956 die hoof, ll.J.H. !fuller? uit dio purmanonto dions In

Januario 1957 hot T.l. Kruger as hoof opgovolg 6 ). Nadat die skool- komitoo so 'lansook om dio skool so Wl'l.ffi nq l~.J.H. 1-:iullor to verandor?

misluk hot 7 ) hot hullo aansook godoon om die na~n v.~ Lake Chrissio na Chrissie td vur'lndor. Hiortoo is op 5 ),ugustus 1958 t,oedkouring vorloon 8) •

Dio huidigo hoof~ J.A. do Villiors? hot op l Julio 1959 dions a:::mvqar 9) • Ann dio oindo van 1962 W'lS die inskrywinG 66, w-=v1rv'lll 47 loorlingo in die koshuis 10)

was •

Die huidigo skcolgobou is op l 7 Kei 1962 d8ur d io 'idjunk Diroktour van Ondonvys in TrRnsvaal? mnr. A.J. Keen? amptolik goopon ll)

(o) Davo1

Hiordio skool is ointlik 'n voortsotting vru1 die ou H:1.mol- fontoinskcol wat no;; onder dio 'Milnor-rogoring begin is. Dio skoo1 is ongevoer in 1912 nn. D"l.vol vorpl'las. Dio terrain, onguvoer twoo morgo .;root, is vnn C. J'lcobs gokoop on is 'n godeol to Vl.n clio p1rt'lS Ui tzicht Nr. 49. Aanvanklik hot di t nio ondor D'lvoldorp c,orossortour nio 12)

Ji..M. Ruynolds ''as die hoof vnnaf 1912 tot 1919 13

).

Dio ooroto skoo1komi to,motu1e is .sedatoor 18 April 1914? tcrwyl die skooljoornnal sodort dio dordG k:w.'lrtaa1 V'l.n 1924 ;_;etrou bygohou

' 14)

J.S •

/In

1. Notu1o vrtn diu C::rmo1ose Skoo1raad, 12.9.1938? 5.12.1938 on 2.12.40.

2. Ibid? 4.11.1952.

3. Ibid, 17.11.1953- 4. Ibid, 4.5.1954.

5 • Ibid, 2 6 • ll. 19 56 •

6. Ibid? 4.9.1956 en 26.11.1956.

7. Ibid, 4. 3.1958.

8. Ibid~ 5. 8. 19 58.

9. Ibid, 20.1.1959.

10. Mocgcdee1 dour Sokrotaris van ~rmo1oso Skoolraad.

11. :hloogodeol dour dio hoof 9 Laerskoo1 Chrissie.

12. r.:omoboek in diu Skoolr11Jtdskantoor? 23.

13. Ibid.

14. 3kcol joern:1a1 on .:Jcrste Notu1cboek v,~ Skoo1komi toe.

In 1914 hot die skoolkomitco bosta'ln uit J. ·-rolhutcr, H. Prinsloo, C. Lotter, ··:. :;)avcl, "".'. Vontor on P. v.m dor ~Iorwc ^l).

Gadurendc dia dordo hmrta:1.l V'ln 1918 w:-ts daar 52 kindors in die skool, man.r ~angosien vorwq,g is om die volgondo ku'lrta1l 6C to ho, hot die komitoo by dio skoolra'ld Gcploit om die bohoud van die pos van tvwodo assistonto 2

). Cp die vorg'l.dorirl(!, van 12 April 1919 is bowoor dat die ploidooi summior goignoroor is, on as protos daartoen hot die skoolkomitoo soos eon mnn bodank 3 ) l1o<3r as 'n ja'lr daarna, op

12 Cktobor 1921, is weer 'n nuwe skoolkomi too gokios. Al dio ou lodo, pohal·.vo oon, is horkios. J.H. JRcobz on G.'.

Jorda.'1n is ondorskoidelik

tot voorsittor on sokrotaris vorkios 4 ).

G.A. Viviors was hoof vanaf 1920 tot aan die oindo van 1922 5) Op 'n VGrgadoring van 13 Oktober 1923 dring die nuwo hoof,

B. Vorster, stork by die komitoo daarop aan om vorvoor to rool vir di8 Brakfontoinso kindors

n,mgcs ion dio kindors totaA.l sondor skoal nou rondloop" 6

).

r:.odurondo 1923 is dio skool vm 'n drio- n:-t 'n twoomanskool vcr- l'1ng on hot die porsonool bostann uit J3. Vorstcr on moj. Immolman. Dio inskrywing h,d op 53 te st.qqn gokom 7 ), maar

dio skool weer mGt 69 leorlinge gosluit IJ) Dio

die oindo van 1924 hot inskrywing w:ts onbo- stondig, want tydons dio inspoksio van 7 lh'1.rt 1927 vns danr slogs 36 leerl inge in diG skool 9 ), mct'1r a.m dio o indo vm ]hart 1929 was die inskrywing woor 56 10

). Vanaf b8gin 1929 is dio graad vorl ang va,n lVa tot lVb, m:vir op 30 Julio 1930 is dit wvor tot 'n lV(rt) vorhoog ll)

Dio st. 6-oks'J.men was in drvtrdic drta nog 'n okstcrno oks3.!Ilon en b·tio bol<mgrik. Dio st. 6-oks~nonroostor is dour die inspoktour V'ln ondorwys opgostol. Hy moos ook self dio mondorlingo eks'Ullens afnoem.

l. Notulo van die u.qvolso Skoo1komi toc, ll. 8.1914.

2i Ibid, 10.8.1918.

3. Ibid, 12.4.1919.

4. Ibid, l2.10.192C.

5. Momobook in die Skoo1raq,dsokr.k:mtoor, 23.

~. Notu1o van die Skoolkomitoe, 12.1C.l923.

1. Inspoksiorapport v~n 26.1.1924.

G. Skooljoornanl, 13.12.1924.

9. Ibid, 7.3.1927.

10. Ibid, 28. 3.1929.

11. Ibid, 3C. 7 .l93G.

/Dio ...

Die vraeste11e moos ook eors in tcenwoordigheid v~ die 1eor1inge oopGo- ma<lk word l).

Vroog in 1924 was by hiordie skoal ook al sprako V"l.n motorvervoer vir loerlinge, indian da11r minstons 2C laerlingo vir di6 doo1 WllS 2

).

Dit was wan.rskyn1ik nio moontlik nie, w!Ult die oorstG vorvo0rskema onder die 3rme1oso Skoo1raad is oors in 1937 ingestel 3).

Op 18 Fobruarie 1932 hot die hoor klasse nw-'vO gebouc bctrek, maar volgens die inspoksiorapport van 25 AUbustus 1933 hot die gebou na

n

jaar al leliko barstc vertoon 4).

Aan die begin van die ccrst~ bvartaal 1933 is Erakfontcinskool na Davol oorgoplaas on hot die gctal tot 94 gostyg 5 )

In Augustus 1935 hot dio skoolraad die vrymoodighoid gehad om by die Departement aan to bovool dat atn hiordio skoal ¹ n st. 7-klas ge- stig word. Die Jepartemcnt h:d nie sy weg oopgesicm em di t aan to boVGGl nie 6 )

1

n Aantal jaro was daar ook

n priva~tkoshuis nan die skoal ver- bonde. Bourse gclykstaando aan die tariof vir privaatlosies was

beskikbaar. In 1943 is by die Dopartement sander welslac n.ansoek godoon om die crkenning v.-m die koshuis ^<1S

n provins i::tlo koshuis 7).

In die een Gcnceskundigc- en Inspoksierapport na die ander is vnn die s;·mk tocstand van die skoulgobou0 molding gemaak. Tot 1947 hot die skoolgcboue uit oen gebou met twee klaslokale en 'n derde klask~er

in

n a.parte gcbou, bcstaan. ·sersgenoemde gebou ^W::l,S van steen onder 'n sinkdak, tenvyl die dorde k1askamor so mure on dak van sink was, met

n 1."3.ag stone as binncmure 8) Dit w.qs dus 'n houglikc dag toe die

huidige siorstoengebouc op 15 Oktobor 1947 betrok kon word. Die ampto- like inwyding h0t op 31 Cktober 1947 plaasgovind. By hierdio geleenthoid

/hot . . . . 1. Skooljoornaa1, 11.11.1927.

2. Notu1c van die Ermoloso Skoolraqd, 4.2.1929.

3. T.O.D.: Jaarvers1ag, 31.12.1937, 234.

4. Skooljoernaa1, 25.8.1933.

5. Ibid, 23.1.1934.

6. Notu1e van die ~r.mo1osc Skoo1raad, 14.8.1935.

7. Ibid, 14.10. 1943.

8. Skoo1joornaa1, 31.8.1945.

hot al di.:: skoolraadslede on ouors wat toonwoordig W'lS hulle nruno in die skooljoornaal aangotoken 1)

~an die begin v~ 1949 is die koshuis gosluit. Die inskr~ving

hot tot 46 godaal on die skoal hot

n twoom:mskool goword 2

) A:m die begin vrm die dordo kwnrta"l1 1951 ^h~t die skool mot slags 24 loerl ingo gGopon, sodat dio onigste rtSsistont, Nolte, n'l 18 j'">.:1.r diens by Davcl- skocl, na Brayton oorgoplaas moos word 3

). V•nn.f 4 Februario 1952 hot die skool we or

n tv.room:mskool c;eword 4 )

Aan dio begin V'ln die dcrdo kwartaal 1953 hot C.J. Uys as hoof

d . 5)

~ens a.mvaar •

on

Vana.f Julio 1958 is die .:;rn.ad vrtn die skool weer tot

n PE vorhoog sedort 26 Jr.muario 1959 is di t weer

n driem1.nskool 6

).

Op 10 Desombor 1962 is

n afskoidsfunksio vir C.J. Uys gerocl, wat aan die einde van 1962 mot ponsioen uit die porm1.nento diens sou tree. Aan die oindo van 1962 hot die skool mGt

n inskrywing V"l.n 56 Gos1ui t 7 ).

(f) Dstantiase Laor

Cp 4 Junia 1928 hot dio skoolra"l.d gunstigo oo:r"1ii7Gging goskonk aan

n applikasie om

_{n s oo} ^{k 1} _op ^-,

^t _"l.n ^{t •}

8) _• Die skool hot Gt;ter oers op 13 llioi 1929 in

n gohuurde gobou van D.J. van Vuuron mot 14 leer-

lingo begin 9). L.J. Boorop hot ^<1S W2.'"Lrnomondo hoof op(:!,otroo lO). Die ontstaan van dio skool is grotondocls artn die doursettingsvormoc van mov. Sario Botha to danko ll)

'il. ·~1. Bocyscn is ^RS permanentc hoof bonoom en hy hot op 10 Oktobor 1929 diens aanvartr 12)

:::lie skool terrain is vorkry vqn A. Lurie (Kaart Nr. S. G. A. 2136/34) on is twee morgG groat. Dit is go1o\3 op die plans Crponskraa1

/Nr.

1. Skoc1joerna<t1, 31.1C.1947.

2. Ibid, 18.1.1949.

3. Ibid, 16.8.1951.

4. Ibid, 4.2.1952.

5. Ibid, 28.7 .1953.

6. Mec"gedool dour C. J. Uys.

7. Ibid.

8. Notulo van die ~rmo1oso Skoo1rn'ld, 4.6.1928.

9. L:omoboek in Skoo1randssekr.k::mtoor, 25.

10. Notu1o vnn die Zrmo1ose Skoo1raad, 5.6.1929.

11. Vo1gens

n briaf vnn Tant Sario Botha in besit van die hoof. (:hlav.

Sn.rie Botha fs die moodor van ds. Botha, tans van Swo11endn.m. Sy is op 14 Junia 1963 oor1Gdo).

12. Notu1o van die ::Jrme1oso Skoo1ra.,.d, 14.1C .1929.

Nr. 262 1 ).

Van 1932 tot 1948 is goroe1d grntis spoorwogkan.rtjies, vervoer- en 1osiosbourse ~an sokore 1eer1ingo v~ hierdio skoo1 toogokon 2

).

In hiordie stadium hct die skoolraad ook

n vcrhoogde huur a~nbeveo1

omdat die oienaar

n tussonskot in die gebou anngebring hot. Die gobou hot egtor nio a1geho1o tevrodonhoid verskaf nie, want con van die ouers hot aan die dostyd.so I:.iinistor van Cnderwys, dr. D.F. 11&lan, goskryf dA..t die kindors in

n "sink trommol skoolga::tn". Jio skoolra.1.d he t ogter hiorop geantwoord dat die asst. gonooskundige inspoktour van skolo die gobou op 24 Januario 1933 go1nspoktoer h~t on dat die gobou hooltemal dooltreffend govind is 3 ).

Sodert Augustus 1934 is die skool so gr'lo.d van lV(b) tot lV(a) vurhoog 4 ).

DiG gGhuurdo ~ebouo hot tot 1936 diens godoon. Die nuwo Knq,pgebouo,

1

n skoolgebou vir 64 leorlingo on

n ond.:;rwysurswoning is op 4 FobruA..rie 1936 in gobruik g-.;noom 5).

'J. ':7. Booyson hot aR.n die oindo van dio eorsto kvi"artanl 1940 vertrek 6

). ¹ V. H. Truter h0t wn.argonoom A..S hoof 7 ) totdat J.C. Goyer

in Januario 1941 2s permanonto hoof dions annvaar hot S).

In 1941 is In sinkgobou v:m die r.:orgonstor-skool terrain af oorgo- plaas. Daarmoo hot die skoolkomiteo

n gobou V'ln sink on steen opgorig om as skoolsaal diens to doen. Di0 Administrasio hot £25 (R50) v:.m dio kos to bygedra torwyl die skoo1komi toe die b9.lans byoongobring hot 9).

In 1948 moos pos 3 weens

n daling in die insk~ving 'lfgoskaf word 10) , en vanaf l Julio 1954 is diG skool so grand van PB tot PF ver1aag 11)

/Drinkwater ...

1. Momcboek in Skoolra<1.dSk'lntoor, 24.

2. Skoolraadsnotulo, 4.5.1932, 7.2.1934.

11Ioegodee1 dour hoof, "'stantiaso laorskool.

3. Skoolra~dsnctu1o, 5.4.1933.

4. Ibid, 18.8.1934.

5. :Momobook in Skoo1ra·1dskrmtoor, 25.

6. Notulc van die ~rmolosc Skoc1ra~d, 4.3.1940.

' · Ibid, 3.6.1940·

8. Ibid, l.lC.1940.

9· 1'l3mobook in Skoolraadsknntoor, 25.

10. Notulc van die Ermolose Skos1raad, 5. 4.1948.

11. Ibid, 25.6.1954.

191.

DrilliGvater hot vorskoic koro by die skoal problema opgelowor, manr sodert 1Ia<trt 1956 word dio water uit 'n doeltre:f:fonde boorgat vorkry l).

J.J.C. Goyer hot hoof gobly tot J~uario 1956 2

) on is op 21 Januario 1957 dour die huidigo hoof, G.J.C. Doysol, opgovolg 3).

Svdort Januariu 1957 is 'n voorra1dkamor, kantoor, rioolstolsel on BRntookwarticr :1angobou. Dio huidigo skoolgebouo bosta'l.n dus uit 'n Knapt;;ebou on s teongobouo 4)

Aan die verskillondo bui tomuurso aktiwitei to soos Voortrokkors,

-~tletiek, vootbal on skoolkonsorto word bRie aandJ.g gogeo 5)

(g) Golola

Die Gololaso Suikerplantorsvoroniging hot in September 1954 by die Jrmcloso skoolraad 'l.anscck godocn om die stigting van 'n skoal op Golcla 6

) 7)

Die kindors hot too op Pongola en Piot R3ticf skoolge- gaan

Na heolwat oortuigingswork dour dio oucrs h,_t die :Crmclose skool- raad dio stigting van 'n skoal aanbevoel en op sy vcrgadoring v1.n November 1955 kennis goneom dat die stigting van 'n privaatskool vir 1956 dour die Cndorwysdcpartomcnt tocgostaan is S).

l.Iev. ~-7. E. :Mari tz was diu onigsto ondorwyscres tervvyl die skool 'n privaatskool was 9 ). Die oorsto skoolkomi teclude was 10

) F. '"t.

Kollennan, P . ..]. Kruger, H.J.B. Kruger, S. ^VN'l. Hoordon on N.H.J. Grob1or.

In April 1957 hot die voorsittor van die skoo1komitoc 'n lys van tvfintig name by die skoolraad ingodion ll) mot die vorsock dat die skool voorta'ln ws 'n provinsiale skol'l gok1assifisoer word. Die vorsoek is

to~gestaan on die cersto pormanonto hoof, J.G. Verma~, hot op 30 Julio 1957 dions aanvaar 12) Hy hot weer aan die oindo van Doscmbor

1. Notule van die ~Jrmo1oso Skoolraad, 6.3.1956.

2. Ibid.

3. Ibid, 11.1C.1955 on 21.1.1957.

4. :Moogedcel dour die hoof.

5. Ibid.

6. Notu1o v:-m die Ermoloso Skoolraad, 7. 9.1954.

1. Meogodoc1 dour die hoof, Go1o1ase Laorskool.

8. Notu1e van die Ermelose Skoolrand, lJovombor 1955.

9. MoJgodoe1 dour dio hoof, Gololaso Laorskool.

10. Ibid.

/1959

11. Twintig 1oerlinge is die minimum aqntal loorlingo vir 'n Prov. skovl.

12. 1J.eogodoo1 dour die hoof, Gc1olaso L,'torskoo1.

1959 vortrek l) on gedurondo l96C hot R.A. v.d. Mo~vo as hoof waargc- neam 2) Die huidigo hoof, '7. A. Bosman, hot op l Januario 1961 in pcrmanenta hoodanighoid diens aanvaar 3).

Die skoal boskik oar pormanente goboue wat gedur3nde 1960 opgorig is 4) Daar is tans drio klaskamors, 'n kantoor, twee kleedkamors, 'n voorraadkamer on 'n ondorwysorswoning 5)

Ruim voorsioning word vir bui tomuurso aktiwi toi to gema::lk on die kinders kan aan atlotiok, korfbnl, tennis, sworn on volkspo1c doo1nocm 6 ).

Golcla word dour die Transvaalse en Swazilandso grenslyn in twee vordool. Govolglik is die sakesentrum in SwA.zilMd tcrwyl die meosto inwoners in dio Ropubliek vmonagtig is ?)

Die skoal le in dio opvanggebiod van die Jozinidam wn.t nou in aanbou is. Die skoal sal ogtor bly voortbcstaan, aangesien die water nio die skoal sal bodroig nie 8 ).

Hcwlwat ouors vm Swaziland v1il t;raats hu1lc kindors na hiordie skoal stuur, maar kan nic die nodigc losies op Gole1a kry nio.

:Jie skoal h8t in Dosombcr 1962 'n inskrY".ring V8.n 28 gohad, maar hot aan die eindo vnn Oktobcr 1963 tot 41 gostyg. Die vorwagting is dat die getal in die nabye tookoms nog aansionlik sal tooncem 9 )

(h) Kloinspan-Juniorskool

':cons gobrok aan ruimto en dool troffonde kl;).Skamors by die Laorskool Van dcr -r-:orwo, is bes1uit om die t;r8.doklasso on standard 1 as 'n aparte skool af to stig lO). Cp 2 Augustus 1921 11 ) hot 120 erade- en standard 1-lcerlingo (Afrikaans- on T::ngolsmodium) tosam8 met

5 ondcrwyseresse die vrooore hoorskoclgobouc as cnafhankliko skool bctrok 12) • 'n Skctso dromo, moj. Catherine Cwon, was die oorsto prinsipale 13)

1. Notul8 vn.n dio Ermolose Skorlraq,d, 15.9.1959.

2. 1.1oegedocl dour diG hoof, Golelas·.J Laorskool.

3. Notulc van die Ermolosc Skoolraad, 16.8.196C.

4. lheegcdool dour die houf, Golclaso Llorskoul.

5. Ibid.

6. Ibid.

1. Ibid.

8. Ibid.

9· Ibid.

10. B~,;laag tot Die Hoovo1der van 30 September 1955, 35.

11. Momobock in Skoolraadskantcor, 5.

12. Bylaag tot die Ro8vo1dor, 3C September 1955, 35.

13. Ibid' 35.

/Die

193.

Die gcbouo was sontraal geloo ₁ maqr was spoodig to klein. 'n Paar sinkkamertjies is agtor die gobou opgorig mGt die bolofte om 'n nuwe skool to bou l). Dit sou ogter oors in 1937 plaasvind 2

).

Op s y vergRdoring vn.n 24 Oktobor 193C hot die skoolraad me j • . :U:.C. Theron as nuwc prinsipalo aanbevool 3

).

Tydens die bopl~nning van die nuwo skool6ebou hot die stadsra~d

'n Rddisionclo stuk grand goskenk ₁ sodat die argitekto in staat kon woes om di8 gebou noord to l~at front mot die middol v~ die gebou op die var1cngde Bothmastraat 4

)

Thea Jooste hot op 11 Cktobor 1937 vir moj. n.c. Theron :-ts nuwo hoof opgevo1g 5). Die nuvre skoolgobou is in Cktobor 1937 in gobruik goneom 6

) on dio offisiole opening h3t op 1 Fobruario 1938 plaasgovind.

By hiordie gclecnthoid hot mej. Cwen, oartydsc hoof, die douro onts1uit en die Direkteur v~n Cnda~~s, H.H.G. Kroft, hot die opcningsredo

golower 7).

Die skoolraad hot nou aanbovool dRt die ou juniorskoolgobou aan die l':unis ipali to i t oorgemaak word 8

)

NR die vortrck van T. Joosto aan die aindo van 1943 hot C.H.

Buitendag waargonccm as hoof 9) totdat B.S. Roberts lCl) aRn dio begin van die dordc bvart~~l 1944 as pcrmanonto hoof dions aanvaar hot ll).

Aanvanklik wou dio Dcp~rtomont nio to3stomming vorleon dat die skool so naam na Kleinspan vcrandor word nio 12

) ₁ maar op 1 April 1946 het die skoolra~d tog konnis gokry dat die nuwo naam aanvaar word 13) •

V anaf 1 Julie 1952 is die skoal as P. A. gcgradeor. Die huidigc hoLf, moj. M.P. Visagic, hot op 1 Julio 1954 dicns aanvaar 14

).

Gcduronde 1953 is vier gradokamors on twoo dooltroffendo waskamers

1. Bylaag tut die Hoovoldor, 3C September 1955, 35.

2. 11omobook in Skoo1ran.dskantoor, 5.

3. Skoolraadsnotulo, 24.10.1930.

4. Ibid, 11.11.1936.

5. Ibid, ll.lG.l937.

6. t:cmobook in Skoo1raadskantoor, 5.

1. Skoo1ra.adsnotulo, 1.2.1938.

8. Ibid, 1. 2.1938.

9. Ibid, 12.1.1944.

10. Ibid, 1.2.1943.

11. Ibid, 2.8.1944.

12. Ibid, 4.3.1946.

13. Ibid, 1.4.1946.

14. Ibid, 13.4.1954·

/vir ...

vir lcerlingo aangebring, sodat daar tans voldoonde akkommodasic vir die 432 leerlingc is l) ••

:Me j. Catherine Cwon, ecrstc prinsipr-tlc van die Juniorskool, is op 29 Yl't<trt 1959 in dio oudordom vn.n 84 jaar op Ennelo oorlGdo 2

).

Daar is roods dour die vcrskillondo owerhodc boslui t om· hiordie skoul binne afsienbare tyd in 'n vo1waardigo laerskool om to skep.

'n Gradekomploks, skoolsaal, bibliotoek on buitegoboue sal aangobou word.

Die bcstaande gobouo sal ook vGrbotor on vorgroot word om in die bohoof- tes van die st. 2-5-leerlingo to voorsien 3 )

(i) Lothair

Hierdio skool hot op 27 Julio 1926 in 'n gohuurdo gebou vn.n J.P. Stcyn begin. P. Saucrman hot n.s hoof waargoneom· ~). J.P. Steyn is vanaf Januario 1927 as hoof van die skool aangostol 5). Cm die moubcl- posisio to vorbeter, is die moubols van die cortydso skocl op Goodohoop hierhoon oorgoplaas 6

)

Eot die ingang van Julio 1935, is die skoal as 'n lVA geklassi- fisoor 7). Nadat J.P. Stcyn na Amsterdam VGrplaas is, hot J.A. du Plessis as hoof waargonoom 8) totdat F. du Toit die pos vanaf 19 April 1938 permanent gevul hGt.

In Moi 1939 was daar 38 loer1ingo in die skoo1 9) en aan die oindo van diosclfdo jaar hot 'n dcputasio vr-tn ouors by die skoolraad om 'n koshuis gaan r-tanklop lO)•

In 1940 hot Gobrooders Arthur van Lothair 4 morge grond vir skoo1- doeloindes aan die Administrasie geskonk 11 ) mot dio vcrsoek dat 'n GOdenkplaat by die skoo1 aa.ngebring word tor godagtonis aan hullo ocr- lede suster 1:ary A.rthur.

1. ~eogodoe1 dour dio prinsipr-tle, Laorskool K1cinspan.

2. Ibid.

3. Ibid.

4. Notule van die Ermoloso Skoolraad, 9.8.1926.

5· Ibid, 26.10.1926.

6 • Ibid , 8. 8. 19 2 7.

(. Ibid, 13.11.1935.

8. Ibid, 10.5.1937.

9· Ibid, 11.4.1938.

10. Ibid, 4.12.1939.

11. Ibid, 1.10.1940.

/Die

195.

Die AdministrRsie hot dio skonking aanvaar on die versook toego- staan 1) •

Op sy vorgndering vnn November 194 7 hot die raad aanbovoel da t t,,,rco tonto dour die Administrasic aan Lothairskoo1 voorsien word. Op sy vo1gonde vergadoring kon die raad kennis neem dat dio tender van P.

Venter vir dio oprigting van 'n nuwo skoo1gobou aanvaar is 2

). Die raad hot op 'n brief van die T.O.D. geantvroord dn.t orwo 464-466 vir tockomstige uitbreiding anngokoop word 3 ). Die Lothair-Jessiov<J.lo- vcrvoerskema is op 26 Augustus 1953 booindig 1 omdat daar too not sowo 1cer1inge vir vervoer boskikbaar was 4

). In November 1953 hot die raad dit nodig govind om a::1n to bovool dn.t die tydoliko gobouo vir die kos- huis on die gobouo van Jacob tot aan die cindo van 1959 vn.n ma~d tot mRand gehuur word 5). P.G. do Jager hot op 1 April 1954 as hoof dions aMvaar nadat F. du Toi t op 22 Jnnuario 1954 ui t die dicns gotreo hot 6 )

Op 11 Mei 1955 hot die gomoenskap dio hougliko tyding ontvang dat die tender vir nuwc koshuisgobouo ton bodrao v,-m £2C ,627 van die firma Fabricated Steel l=anufacturing Co. nangc:meom is 7

). J. H. Jacobz hot hom bosonder boywor vir die koshuisgebou 8

). Cp 23 Janur.~.rie 1956 he::t F. H. Cdondaal, L. U.K., die goboue ampto1ik goopon em is die a'1nkondi0ing GOdoon dat die Departement boroid is om die koshuis nou in 'n provinsia1o koshuis om to skop on die losiosgo1d op £36 per jaar Vi1.S to sto1 9).

P. G. de Jager is vanaf Januario 1961 na S1andsfonto in verpla.qs 10 ).

Diu huidigo hoof, S.F. Human, hot op 1 Januario 1962 dions aanvaar 11 ).

Die huidigo pormanento skoo1gebou besta:tn uit drie k1askarnors, 'n kantoor, 'n voorra,adk·urwr on bn.dkamors 12)

/Ruim 1. ~otu1o van die Erme1ose Skoo1rnad, 5.5.1941 on 8.10.1941.

2. Ibid, 1.12.1947.

3. Ibid, 9.8.1948.

4. Ibid, 1.9.1953.

5· Ibid, 17.11.1953.

6. Ibid, 1.9.1953 on 13.4.1954·

7. Ibid, 16.5.1955.

B. Meogodeo1 dour die hocf, Lothairso L':l.erskoo1.

9. Notulo van die 3rmo1ose Skoo1rn.<J.d, 7.2.1956.

10. Ibid, 16.8.1960.

11. Ibid, 22. 8.1961.

12. Meegedoe1 dour di~ hoof, Lothairso Laerskoo1.

Ruim voorsioning word vir dooln~o ann 'n vorskoidcnhoid sport- soorto gomaak l).

Die vorwagting is dat die skoal jaar na jaar sal grooi, a::mgesion dit in dio omgowing van 'n snolgrocionde houtnyworhoid golcG is 2

) (j) Roodewalse Laer

Die skool is op l Februaric 1907 goopcn. 'n Ou gebou wat in die buurt van die latorc Dnmascusskool gestaan hot, is hierhoon gobring.

'n Sekero mev. C.J. Joubert hat 'n koshuis vir eie rokening by die skoo1 geopon 3 ).

Van 1910 tot 1912 hot die porsonoel vinnig verwissol. So was

4) . 5)

H. J. Hollenbach on A. C. Harris ondorskoidolik in 1910 on 1911 hocf van dio skoal~ terwyl N. Barnhoorn in 1912 ns hoof dions aanvaar hot 6) • Dio skoal vm.s in 1911 V<3.nl!f Julio tot Oktobcr tydolik go-

s1uit 7 ).

in 1920 8 ).

Die hoogsto inskrywing tussen 1910 - 1931 WI!S 44 loerlingo

:Mev. A.3.M. M11rais hot in 1919 as hoof apgovolg 9).

Dio laat dcrtigor j.:1ro wa.s 'n kri tioko tydstip in hiordio skool so bostaan, aangosien R.S. £orroira aanbevoel hot dat die koshuis, wat one;-Jveor die holfte van dio skaol so lecrlingtal gehuisves het lO), sal moot sluit on die loorlingo na die koshuiso op Amste~dam of Ermelo oorgeplaas moot word ll).

Aanvanklik was daar nio koshuisakkommodasio op Amsterdam of Ermolo boskikbaar nio on hot dio raad aanbovoc1 dat die skoal as cenmanskool vocrtbcsta:q,n, mi ts die oucrs beroid is om nie om bourse aansoek te doen nie 12

)

Aan die einde VA.n 1941 h-Jt die kontoring gokom toe die Dopartemont

1. Hcegodoel dour die hoof, Lothairso Laorskoc1.

2. Ibid.

3. 1:omobook in Skoolraadsknntoor, 17.

4. T.G.D. ~ Janrvorslag, 1909-1910, 299.

5. Ibid, 31.12.1911, 292.

6. Ibid, 31.12.1912, 355.

7. Ibid, 31.12.1911, 292.

8. Ibid, 31.12.1920, Byln.o Xll.

9· Ibid, 31.12.1919, Bylao Xll.

10. Ibid, 31.12.1935, 112.

/op ...

11. Notule van die Ermc1oso Skoolrand, 5.12.1938, 6.2.1939, 5.6.1939 en 14.8.1939.

12. Ibid, 7.9.1939 en 9.10.1939.

197.

op aanbevcling van die skoolraad die vocrtbes taan van hierdic skoal goedgekeur l). Dit het wol soms gebour dat die sko0l tydelik gosluit moes word weens s iekte vn.n dio onigste ondorvcyscr en by gcbrck aan 'n plR.n.svervanger 2

), maar to0st:mdo hot goloidclik vcrbetor. Aan die begin van 1943 vcrklaar die T.C.D. dat die Roodowalse koshuis nag altyd ~s 'n goedgekcurdc koshuis beskou word on bourse hoar as 9d. per dag mag,

wa~r nodig, uitbctaal word 3 ) In 1947 ken dio skoclraad weer vcrnccm dat die tender van Post en ''Tassels ton bedrne v-m £1,348 vir voorsic- ning van koshuis~ommod~sie aangoncem is 4 ). In 1949 kon die nuwc onderwyserswoning, on in die twcedo ho1ftc van 1958 vordorc nuwe kos- huisgeboue bctrck word 5).

J.F. Krige wn.s hoof vanaf Januario 1956 on is vanaf Januario 1961 deur N.J. du Prccz opgovolg 6 ). I.C.W. Burger moot Vlnaf 28 Januarie 1963 as tydc1iko hoof opvolg 7).

Die skoal hot aan die oindo van 1962 mot 'n inskrywing van 30 lecrlingc gos1uit 8 ).

(k) Shccpmoor

Hicrdio skool is aintlik 'n voc·rtsotting vc:tn die oortydse sko1e op 'Ji tbank on · :indhock. Dio skoo1 op Shoopmoor is op 7 Augustus 1923 mot P.J. du Toit as hoof goopon 9).

Aan die oinde van Junia 1924 was d'lar 60 1ocr1ingo ¹⁰ ) on in Cktobor is ~ansook gcdocn om 'n tweodo assistent. Om die bchoefte aan k1askamcrruimtc to "!Jovrodig, is vorsoek dat die .,skoo1-op-wie1e ¹¹ vanaf

~rmo1o hierhoen vorp1aas moos 'Nord 11 ). Aan a1boi die vorsoekc is vo1doen 12) • In Cktobor 1925 is borig ontvang dat die skoo1 so gra!ld tot 111A verhoog is 1 3)

/Sedert .... ^• ... .

1. Nctu1c van die Ermo1ose Skoo1raad, 3.11.1941.

2. Ibid, 6.8.l94C, 2.6.1941 en 7.9.1942.

3. Ibid, 10.2.1943.

4. Ibid' 13 • 1. 19 4 7.

5. Ibid, 5.9.1949 on 20.5.1958.

6. Ibid, 11.10.1955 un 16. 8.1960.

1. Meegodoc1 dour Skoo1raadsckrotaris.

8. Ibid.

9. Momobook in Skoc1raadskantoor, 28.

Notu1a van die Drme1ose Skoo1raad, 13.8.1923.

10. iJotu1e van die Ermo1cse Skoc1raad, 9.6.1924.

11. Ibid, 13.1C.l924.

12. Ibid, 10.11.1924 on G.6.1925.

13. Ibid, 12.10.1925.

onderwysdoeleindes gehuur l) Roods in Junie 1930 is 'n vrugteloso

~ansoek om 'n motorvorvoerskema tussen Kliprug en Sheopmoor .'tetn die

Dep~rtement deurgestuur 2 ).

Die skoolraad hot op aandrang van die skoclkomitee in Januario 1931 aanbevool dat 'n koshuis opgerig word 3) '-loons swak finansi5lo toestando kon die vorsoek nie d1dolik toodestaan word nio, maar sodort 24 April 1934 is 'n gebou vir di6 dool gehuur 4).

In Januario 1938 hot L.J. vnn der :Morwo P.J. du Toit as hoof opgovolg 5). L.J. van dor I.:orwo is op l Hoi 1940 oorlodu on C.A.

Burt5er hot as houf Vv'V1.rgenoem 6) totdat J.P. SchwA-rtz in J anuarie

1941 as pormanento hoof diens aanv~ar ^{het 7).} Op sy VJrgadoring v1n Augustus 1945 hot die skoolrq,~.d k.:;nnis g,:meom vnn dio goodkeuring van die Frcvinsialo Administrasio vir die oprigting v'm 'n skoolsanl op die £-vir-i basis ascok dat J.J. Fourio van l Julio 1945 af as porma- nonte hoof diens aanva11.r hot 8) •

In Januq,rio 1949 hut clio TransvaalsG Provinsi'tlo Administrasio borig dat £4,00C gomagtig is vir die oprigting V::tn 'n koshuis dour die

skoolkomitoo 9) Die kos huisgobou is op 2 '\.ugus tus 1949 ingowy 10 ).

In JuniG van diesolfde jaar bevoel die raad by die Administrasie aan orr.

die o~vo 222 en 223 van R.H. Jordaan aan to koop 11) voling is eors in Augustus 1957 boodgokeur 12

).

Hiordio aanbo-

Die raad moos ock in Oktobor 1951 konnis noom dat die hoof, J.J. Fourie, vorplaas word 13

). P.G. vnn Rooyon w-:ts hoof vun dio skoal vanaf 24 Julie 1952 tot Dosombor 1957 on L.J. 1~arais vanaf 28 Julio 1959 tot lC Dosembor 1960 14

)

/Die

l. Hotulc van dio ,Srmolose SkoclrJ.ad, 12.10.1925.

2. Ibid.

3. Ibid, 2.1.1931.

4. Ibid, 2. 3.1931 on 14. C.lS35. 11oogedool dour dio hoof ,Sheopmoorso L1orskoul.

5. Notulo van diu ·~rmolose Skcvlr:-tad, ll. 4.1938.

6. Ibid, 6. 5.1940.

7. Ibid, 4.11.1940.

8. Ibid' 8. 8.1945- 9· Ibid, 14.1.1949.

10. ~eogedeel deur die hoof, Shoepmoorso Laerskool.

l l . :Notule van die Ermoloso Skoal rand, 13.6 .1949.

12. Ibid, 6.8.1957.

13. Ibid, 8.10.1951.

14. Meogedce1 dour die hoof. (D.S. do Villiers moos op l Jan. 1959 as pormanonte hoof diens nanv'tn~maar sy dionsto was elders

in die Laovold bonodig).

199·

Die huidigo hoof, G.}.'I. Mari tz, hot gcduremdc 1961 as waarnomcndc hoof opgotrce, maA-r hot op 1 Jrtnurtrio 1962 in permanontc hocdanighoid

d . 1)

1ons aanvaar •

Die skoal so inskrywing wg,s 64 nan dLJ oinde van 1962, waarvan 28 1ccrlingo in die koshuis ingowoon hot 2

).

Cp sportgobiod hct die lo0rlingo ge1ocnthoid om aan at1etick, sokkur- on korfba1wodstrydo doel to necm. Daar word ook poriodiek skoo1roisc na Pretoria, Voortrckkertoore na Noord-Transvaal on konsort- toore nA. omliggondo sko1c ondorncom 3 ).

Hiordie skool is nog in dor waarhoid die midde1punt v11.n die plaasliko Gomoenskap.

By die skoo1 word jukskoi gcspco1, maando1iks ro1prontvcrtonings

~chou, twco-maandoliks bloodoortappingsdionsto aangcbiod on kwqrtaa1liks kultuuraando goreol 4)

(1) L:'l.erskoo1 Van dor I.:orwc

Voor die Tvvocdo Vryho idsoorlog hot wo1 'n skoGl in die dorp iJnnclo bcstan.n. Dnn.r word ogtor algomoon a<tnvan.r dat die huidigo lnor- skoal Van der l~orvve s0 goskiodenis in 1903 mot die stigtlng van die C.N.C.-Uitkomstskool begin 5).

Kart nn die vr0dosluiting in 19C2 is 'n goowormontskool mot mnr.

G~rard as hoof, op ~rmelo in die lowe goroep. Die skoal hot met ongoveer 200 leorlingo begin G).

Ook in Ermo1o was daar di6 persona na die Twcodo Vryhcidsoorlog wat hu11o nio met dio bostaande ondorwyswot kon vcroonso1wig nie 7).

Danrom is die Uitkomst-C.N.O.-skocl op 1C Fobru"l.rio 1903 op die p1aas Ui tkomst van wy1e senator ·7. H. Buhrmann met 25 loorlingo geopcn.

/A.E.

l. llloegodce1 dour die hoof, Shoopmoorso laerskoo1.

rJo tu1e v.m die Ermo1oso Skoolra'l.d, 22. 8.1961.

2. Moegodeol deur die hoof, Shoopmoorso L~orskoo1.

3. Ibid.

4. Ibid.

5. Eeegodool dour dio hoof, Laorskoo1 Vnn dor Merwo.

6. Tiy1a~ tot Die Ho8voldor v~n 3C.9.1955, 14.

7. Ibid, 12.11.1920, 2.

A.E. Adriani , vro-J0r hocf VM.n di-J St'!.'ltsmoisiesskocl to Protorin., die hoof van die skool l)

was

Op aandrang VA.n verskeio pGrsono is boslui t om die skoal na die dorp to vorskuif. Die voorlopigo ro0lingskommissio hot bGstaan uit

J • .A. Meyer F. v. Schouwenburg

J.S. Laffnie Alex Smuts

W. H. Btihrmann Dr. Juriaanso

T. Smuts A.J. Franken

J.C.H. Sluiter

Op 21 J.Ioi 1904 word die hooksteen van die Uitkomstskool dour ds. A.P.

Kriol Viln Langlil:t~to golc. Aan die skool was ook 'n koshuis vir dogtors vorbondo 3

).

Op 2 Augustus van dioselfdo jetar word die nuwo skool goopen on moj. '\.driani troo ook hiur J.S hcof op. Die porsono0l is ook VGrdor vorgroot dour die toovooging Vl.n D<\Wid do ·7-::Jt, Welt op oio houtjio 'n klein koshuis vir souns in diG ou p1.storio rogoor Hugonotehuis begin hot 4 )

Die sokrctaris V'tn die oorsto skoolkomitoo was Johannes R.

Iltihrmann, ma;cr die nruno van die andor lode kon nio prosios V-:lsg·ostol word nio 5).

In Junio 1907 hot die Uitkomstskool ook 'n goowormuntskool gowcrd.

DA.dolik is govool dat die bos taan vrm twoc klein skolo op diG dorp nio gorogvordig is nio. In Junio 1908 was dio ~algamasio 'n voldongo foit on too dio skolo in Julie 1908 horopen, hot mej. Adriani tydolik bowind van die goamalgA.meordo skoal oorgonoom. I.~nr. Garrard is na elders vorplrvw 6)

/Die 1. By1aag tot Diu Ho5vo1dor van 30.9.1955~ 14.

(Sien p. 93 van Hoofstuk lll).

2. GouG Jubiloum-Godonkbl,ctd v1.n Laorskoc•l Vr:m dor l:.orwo, 39.

3. Byla~g tot Dio HnovGldor van 12.11.1920, 2.

4· Ibid, 31.9.1955, 14.

5. A:oogodoGl dour hoof, L""torskocl Van dor l·~Grwo.

6. Byla.>g tot die Hooveldor vm 31. 9.1955, 14.

...

201.

Die lode van die oorsto skoc,lkomi too was l) ~ Ds. P::tul Hol l . do Jager

W. Stoenkrunp ('Tzn) F. Vqn Schouwonburg J.C.H. Sluiter C.F. Ziorvogel

'l.H. Buhrmann LJ. Fourio

In Janu.q,ric 1909 noom J.J. v.d. Morwo oor '1S oorsto pormancnto hoof van dio gJs'llllontliko skool~ wat vnn too .q,f bokond stn.an ^'lS die

~]rmeloso Goowermentskovl t;:;rwyl diu historioso nn.qp1, Ui tkomst, op dio meisieskoshuis ocrgodrn word 2

).

Die oorsto jare na dio amalgamasio was mooilik. Die vorskillendo gobouo waarui t dio skocl bostaan hot, was oor die dorp vorsprui. Die medium van cndorrig hot vraac:;stuk.ke opg..;lewor on die klasae hot gostrok V'"lnaf ₆ ra:1d l tot mRtriok. Ton spyto v,_n al hiordic moeilikhado is daar tot:, gooic vordoring gomaak. Steeds moor kindors v1.n o1dors is hiorhoon go trek, sodrt t dio ui tbreiding van gobouo 'n dringondo noodsaak1ikhaid gowo rd hot 3 ) Cp s;y vergadoring Vrtn 7 Fobruario l91C hot die skool- r:=J.rtd selfs boslui t om die Diroktour v.m Onderwys ui t to noci om por- soonlik na die onbovrodigendo toostand te kom kyk 4).

In April 1911 is die huidigo skoo1 wat vir 400 kinders gobou is, in gobruik gcmeom. D01ar moos oc;ter nog van dio kl~tskamors van die ou Uitkomst gobruik goma::1k '.vord on oars nndat daar drio kour aangebou

is, kon a1 die loorlingo in eon gobou gehuisvos word 5)

Hierdio skocl hot tot April 1914 undorrig tot mqtriok verskaf.

Die skool hot in 1912 en 1913 '11 mn.triokklasso goh1ld. Dio vo1gendo cnd.::rwysors was in hL~rdio inrigting vir dio middo1bnre vakko ver-

"l.ntwoordelik 6 )

/Ondc:rwysor ••••••

l . l;loogodoel dour die hoof, Lnorskocl Van der M.erwo.

2. Byblnd van Do Hoogovolder 9 12.11.1920, 2.

3. Bylaag tot die Hoevoldor vqn 30.9.1955, 14.

4. Notule van die Ermelose Skoulr.~ad, 7. 2.1910.

5. Bylaag tot Dio H,evoldor v~n 3C.9.1955, 14.

6. Ibid, 14.

Onderwyser Vakke

J. J. van der t.:erwe (hoof) Hollands en Aardrykskunde D. J. de '7et '7iskunde en Dui ts

J.A. Spuyt Geskiedenis

r.:ej. Halregte Latyn

F.P.J. du Toit :Snge l s en ''I e te nskap

G. Cverbeek Handwerk

In April 1914 is die hoerskool l) en in Augustus 1921 die junior- skoal (grade tot st. 1) afgestig 2

)

Toe Nederlands in die skool deur Afrikaans vervang is 9 het 'n bekende ui tgewersmaatskappy van Pretoria die hoof 9 J. J. v. d. Merwe, genader om 'n serie A~rikaanse taalboekies vir gebruik in die laerskool saam te stel. Met die medewerking van F.P.J. du Toit het die eerste Afrikaanse ta8.lboekies in 1922 die lig ges ien en bqie jare lank nuttige werk gedoen 3 ).

Cp sy vergadering van Cktober 1928 het die skoolraad kennis geneem van 'n brief van die T. C. D. dat die graad van die skool vanaf die begin van 1929 van 'n PI spesiaal tot 'n PI verlaag is 4) .

Op 28 Januarie 1935 is J. J. v.d. ].i;erwe oorlede 5) .

Vanaf 30 Julie 1935 is P. G. Roos permanent aangestel as hoof. In Augustus 1935 ontvang die skoolraad 'n brief van hom waarin die raads- lede uitgenooi word na die onthulling van 'n gedenkteken ('n visvzywer) op 23 Augustus 1935. Die gedenkteken is opgerig as blywende gedagtenis aan J.J. van der llerwe. In dieselfde brief doen P.G. Roos ook aan die hand dat die naam van die skool na Van der l:1erwe verander word ⁶ ) Cp sy volgende vergaderin6 kon die skoolraad bekend maak dat die Departe- ment die naamsverandering goedgekeur het 7)

/Aan ...

l. Eylaag tot Die Hoevelder van 3G.9.1955, 14.

2. Ibid.

3. Ibid.

4• Notu1e van die Ermelose Skoclraad, 8.10.1928.

5. By1aag tot die Hoevelder van 30.9.1955.

6. Notu1e van die Ermelose Skoo1raad, 14.8.1935.

7. Ibid, 14. 9.1935.

2C3.

Aan die einde van 1942 het 79 1eerlinge in st. 6 geslaag en 63 daarvan het na die Jrmelose Hoerskool gegaan terwyl 7 na tegniese skole en 4 leerlinge na ander hoerskole gegaan het. Die ba1ans hat die skoal verlaat, aangesien hu1le die c·uderdom van 16 jaar bereik het l).

Sedert Januarie 1944 is die skool weer hergradeer van 'n PI tot 'n PI spesiaal 2\ '

Aan die einde V'l.n 1946 het P.G. Roos met pensioen uit die diens getree 3) en in :Me i 194 7 kon die skoolra'l.d bekend maak da t C. J. James

as hoof van die Vander Merweskool aangestel is. Laasgenoemde is ge- durende 1952 tot inspekteur van onderwys bevorder en is in Januarie 1953 deur die huidige hoof, B.S. Roberts~ opgevolg 4

).

In 1954 het die skool sy goue jubileum op luisterryke •ryse gevier.

By hierdie geleentheid het die destydse Administrateur van Transvaal~

dr. ''l.:r.I. Nicol~ 'n mooi gedenktablet in die skoolsaal onthul. Later in

dieselfde jaar het die Direkteur van Onderwys, dr. A.H. du P. van ',7yk, twee gedenkstene by die koshuise, D i tkoms t-Meisiestehuis en Hugenote- tehuis onthul 5).

In Augustus 1959 het die skoolraad van die T.O. D. berig ontvang dat die oprigting v.q,n 'n gedenksteen ,Aan 1-:oedersknie" goedgekeur is 6

) In Desember 1962 is met die oprigting 'n aanvang gemaak. Die beeldgroep is van brons, terwyl die voetstuk van wit sandklip is wat deel van die oorspronklike gebou wgs. Die gedenkteken is deur argitek A.C. Fischbeck L. I. A. on twerp en deur 'Villem de Sanderes Hendrikz vervaardig 7)

Op sy vergadering vm Februarie 1960 het die skoolraad aanbeveel dat die Uitkomstkoshuis gesloop word en 'n nuwe koshuis verbonde aan die Van der 1ierweskool op dieselfde terrein opgerig word 8

) Aan die /einde ...

l. Notule van die ~rmelose Skoolraad, 6.1.1943.

2. Ibid, 12 .1.1944.

3. Ibid, 2.12.1946.

4. Bylaag tot Die Hoevelder van 3C. 9.1955, 14.

5. Ibid.

6. Notule V.'in die Zrmelose Skoolraad, 18.8.1959.

7. Meegedee1 deur die hoof, L.q,erskool Van der Herwe.

8. Notule van die Zrmelose Skoolraad, 2.2.196C.

einde van 1962 was die p1anne van die voorgenome koshuis reeds deur die . 1)

argitek A.O. Fischbeck vo1too1 •

Die skoo1 se inskrywing het aan die einde van 1962 op 522 2 ) te staan gekom en steeds probeer die personee1 en 1eer1inge om hu11e mooi 1euse, ALLEillJ DI~ BBSTE ₁ getrou uit te 1eef.

2. :~idde1bare Cnderwys

(a) Die Provinsia1e 11iddo1bare sko1e

(i) Amsterdamse Hoer-Landbouskoo1 In1eiding

Hierdie skoo1 het 'n natuur1ike groei agter die rug. Die Hoor Landbouskoo1 het uit die ~\msterdamse Skoo1p1aas ontstaan ₁ terwy1

die weer uit die besta~nde LRerskoo1 gegroei het.

Ontstaan

Die eerste skool in Amsterdam is in 1884 gestig 3). Sy geskiedenis het met die jare ineengestrengel geraak met die ontwikke1ing van die Amsterdamse gemeenskap en die behoeftes van die bodemgeste1dheid.

in

Daar is steeds gevoe1 dat/'n p1atte1andse gemeenskap die jeug meer van die landbou behoort te weet. Hu11e behoort hu11e 1iefde vir die bodem te behou. Aan die ander kant het die behoefte aan groter weten-

skap1ike boerderykennis a1 dringonder geword.

In 1919 :het F. Roos hoof van die Ams terdamse skoo1 geword 4). M.et sy be1angste1ling in die bodem en die ontwikkeling daarvRn, WRS hy die regte persoon op die regte tyd. Hy het 'n saadjie gesaai wat ontkiem en gegroei het tot 'n boom wat vandag rype vrugte dra. Uit sy belang- ste1ling in landbou is die idee van 1andbou-proefplotte gebore 5)

Indien die landsomstandighede beter was~ sou die ontwikkeling van hierdie skool baie vinniger gewees het. Ons volk het in die twintiger en dertiger jRre baie probleme t:,ehad om te bowe te kom on dit het

natuurlikerwys afgewentel op die ontwikke1ing van kleinor gemeenskappe.

/Van

1. Die Skoolraadsekretaris, Ermelo.

2. Ibid.

3. Gedenkb1ad van die Amsterdamse Hoer Landbouskool 1958, 8.

4. Memoboek in ~rmelose Skou1raRdskantoor, 18.

5. Gedenkblad a.w., 8.