20 21 ALGEMEEN Universiteit Gent
https://res.cloudinary.com/grohealth/image/upload/f_auto,fl_lossy,q_auto/v1583766541/DCUK/Content/iStock-879044054.jpg
INHOUD
I N T R O D U C T I E
0 1
W A A R O M D I T O N D E R Z O E K ?
0 2
D O E L S T E L L I N G E N
0 3
F I N A N C I E R I N G
0 4
O N D E R Z O E K S V R A G E N
0 5
0 6
P A G . 0 2
P A G . 0 3
P A G . 0 4
P A G . 0 5
P A G . 0 6
P A G . 0 7 B R O N N E N
https://www.hetacv.be/images/default-source/acv-csc-sitemap/6000-centrales/6660-christelijke-onderwijscentrale- coc/6680-actualiteit/6690-nieuws-en-persberichten/shutterstock_1821464753.jpg?sfvrsn=234247fe_1
FACTSHEETALGEMEEN
Het doel van het onderzoek is er voor zorgen dat toekomstige anti-stigma campagnes jongeren bereiken ongeacht hun achtergrond en dat zoveel mogelijk jongeren hun weg vinden naar de juiste hulp en ondersteuning. Om dit te bereiken ontwikkelde de vakgroep Sociologie van de Universiteit Gent een cultuursensitieve stigma survey. Op basis van een reeks focusgroepen met diverse jongeren werd de survey inhoudelijk aangepast in functie van de huidige superdiversiteit in Vlaanderen. Vervolgens werd de survey zowel getest op taal als inhoud tijdens een pilootfase waaraan 49 jongeren deelnamen. Hierna werd de uiteindelijke survey bij leerlingen uit meer dan 35 Vlaamse middelbare scholen afgenomen in de periode van 1 oktober 2020 tot 4 februari 2021. In de survey gaan we na hoe jongeren in de laatste graad van het secundair onderwijs denken over mentale gezondheidsproblemen, welk advies ze zouden geven aan leeftijds- genoten met psychische moeilijkheden en welke taboes er mogelijks nog hangen rond mentale gezondheid.
OVER HET PROJECT
"Een cultuursensitieve stigma survey bij jongeren in Vlaanderen: Oorzaken en gevolgen begrijpen om stigmatisering tegen te gaan" onderzoekt stigma m.b.t.
geestelijke gezondheid bij Vlaamse jongeren tussen 16 en 18. Dit project wordt uitgevoerd met de steun van het FWO (Fonds Wetenschappelijk Onder- zoek Vlaanderen) Rode Neuzen Fonds dat werd opgericht naar aanleiding van Rode Neuzen Dag. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de onderzoeksgroep Hedera (Health and Demographic Research) van de vakgroep Sociologie (Faculteit Politieke en Sociale Weten- schappen) van de Universiteit van Gent.
"EEN
CULTUURSENSITIEVE STIGMA SURVEY BIJ
JONGEREN IN VLAANDEREN:
OORZAKEN EN GEVOLGEN BEGRIJPEN
OM STIGMATISERING TEGEN TE GAAN"
https://www.rodeneuzendag.be/themes/custom/rnd/dist/images/placeh older-v2.jpg
FACTSHEETALGEMEEN
Volgens recente cijfers ervaart één op vijf Vlaamse jongeren psychische klachten [1]. Ondanks inspanningen om stigma rond psychische moeilijkheden tegen te gaan en de beschikbaarheid van laagdrempelige hulp te verhogen (zoals de jongerenlijn ‘Awel’, Over-Kophuizen,…), blijft het bespreken van psychische moeilijkheden en het zoeken van hulp taboe onder vele jongeren.
Er is een gebrek aan studies die focussen op de rol van etniciteit, migratie- achtergrond en religie op stigma [5]. Bovendien geven Belgen met een migratie- achtergrond aan meer last te hebben van bepaalde psychische problemen zoals depressie en zijn ze vaak het slachtoffer van dubbele stigmatisering [6-9].
Ondanks de toenemende diversiteit in de Vlaamse samenleving is er weinig kennis over stigma bij jongeren met een migratie-achtergrond [10-12]. Bijgevolg was er een grote nood om een cultuursensitieve survey te ontwikkelen met aandacht voor mogelijke verschillende culturele, spirituele en religieuze gezondheidszorg opties en coping mechanismen.
1 OP 5 VLAAMSE JONGEREN
ERVAART PSYCHISCHE
KLACHTEN
Stigmatisering van psychische problemen houdt mensen tegen om gepaste hulp te zoeken en zorgt er vaak voor dat leeftijdsgenoten ongepast reageren op noden. Dergelijke reacties verergeren vaak de psychische problemen, en leiden tot onaangename en gespannen sociale relaties en een lagere levenskwaliteit [2,3]. Indien het praten over deze problemen echter aanvaard wordt en ernstig wordt genomen onder de jongeren, kan dit de kans verhogen dat mentale gezondheidsproblemen vroeger opgespoord en zo nodig behandeld kunnen worden [4].
02 WAAROM DIT ONDERZOEK?
WAAROM MENTALE GEZOND- HEID BIJ JONGEREN?
WAAROM STIGMATISERING?
WAAROM EEN CULTUUR- SENSITIEVE SURVEY?
FACTSHEETALGEMEEN
01
02 03
een cultuursensitieve stigma survey te ontwikkelen en stigma t.a.v. personen met psychische problemen en het zoeken van professionele hulp in de geestelijke gezondheidszorg te meten. Hiervoor baseerden we ons op de breed gehanteerde Stigma in a Global Context Mental Health Survey (SGC-MHS) [13]. Dit instrument werd aangepast naar:
a) schoolgaande jongeren (16-18 jaar) en b) superdiverse jongerenpopulaties
het in kaart brengen van stigmatiserende attitudes bij jongeren (t.a.v. andere jongeren met psychische
problemen en geestelijke gezondheidszorg) en hun kennis en perceptie over anti-stigma campagnes in Vlaanderen
het ontrafelen van netwerk-gebaseerde factoren en overtuigingen over causale attributies (de toekenning van oorzaken van psychische problemen)
DE OVERKOEPELENDE DOELSTELLING VAN HET PROJECT IS:
AAN DE HAND VAN EEN CULTUURSENSITIEVE STIGMA SURVEY STIGMATISERENDE PROCESSEN BIJ
VLAAMSE JONGEREN, MET EN ZONDER MIGRATIE- ACHTERGROND IN KAART TE BRENGEN.
MEER BEPAALD BEOOGT DIT PROJECT:
FACTSHEETALGEMEEN
01 02 03 04
Welke stigmatiserende attitudes zijn er aanwezig onder jongeren?
Wat is de kennis van jongeren over anti-stigma
campagnes en hoe percipiëren ze deze campagnes?
Wat is de link tussen hun kennis en perceptie over deze campagnes en hun stigmatiserende attitudes?
OM DEZE DOELSTELLINGE TE BEREIKEN ZOEKT HET PROJECT EEN ANTWOORD OP VOLGENDE VRAGEN:
Zijn er verschillen aanwezig tussen jongeren met en zonder migratie-achtergrond op vlak van
stigmatiserende attitudes en hun kennis van en perceptie over anti-stigma campagnes ?
Verschilt de relatie tussen deze twee componenten bij deze jongeren?
Wat is de impact van het sociaal netwerk van jongeren en de schoolcontext op gepercipieerd en persoonlijk stigma en hun adviezen over geestelijke gezondheidszorg?
Kan deze impact bijkomende verklaringen bieden voor de potentiële verschillen tussen jongeren met en zonder migratie-achtergrond?
Verschillen causale attributies (toekenning van oorzaken van psychische problemen) volgens migratie-achtergrond?
Kunnen potentiële verschillen ons helpen om verschillen tussen stigmatiserende attitudes en adviezen over geestelijke gezondheidszorg beter te begrijpen?
04 ONDERZOEKS- VRAGEN
FACTSHEETALGEMEEN
HET FWO
Het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen (FWO) is een Vlaamse stichting van Openbaar Nut die al meer dan 90 jaar lang onderzoek stimuleert en ondersteunt door financiële steun te bieden. Bovendien stimuleert en ondersteunt het fonds ook internationale samenwerking en mobiliteit om excellent onderzoek te realiseren. Voor meer informatie over het FWO kunnen jullie terecht op de volgende website:
https://www.fwo.be/
RODE NEUZEN FONDS
Het Rode Neuzen Fonds heeft als doel steun te bieden aan projecten voor de mentale gezondheid van kinderen en jongeren in Vlaanderen. Dit fonds werd opgericht bij de Koning Boudewijn- stichting om de opbrengsten van de benefietactie Rode Neuzen Dag te beheren. Rode Neuzen Dag is een samenwerking tussen VTM, Q-Music en Belfius en wordt jaarlijks georgani- seerd. Voor meer informatie over Rode Neuzen Dag kunnen jullie terecht op
de volgende website:
https://www.rodeneuzendag.be/
In het kader van de vierde Rode Neuzen Dag in 2019 stelde het FWO een toelage ter beschikking ter ondersteuning van onderzoeksprojecten rond het thema
“weerbaarheid voor jongeren op mentaal, sociaal én fysiek vlak met focus op projecten binnen een schoolomgeving”. Het huidige project werd ondersteund door dit fonds gezien dit onderzoek gericht is op het genereren van nieuwe kennis die kan bijdragen aan de ontwikkeling van hulpmiddelen om scholen, leerkrachten of lerarenopleidingen in staat te stellen om het psychisch welzijn van jongeren te verbeteren.
HET ONDERZOEK WORDT
GEFINANCIERD DOOR HET RODE NEUZEN FONDS, SAMEN MET
HET FONDS WETENSCHAPPELIJK
ONDERZOEK VLAANDEREN (FWO).
FACTSHEETALGEMEEN
BRONNEN
10
V a n H o e y v e l d , B . ( 2 0 1 9 , 2 5 s e p t e m b e r ) . S o c i a a l v a a r d i g e j o n g e r e n k a m p e n m i n d e r m e t p s y c h i s c h e k l a c h t e n . G e r a a d p l e e g d v a n h t t p s : / / n i e u w s . k u l e u v e n . b e / n l / 2 0 1 9 / s o c i a a l - v a a r d i g e - j o n g e r e n - k a m p e n - m i n d e r - m e t - p s y c h i s c h e - k l a c h t e n
R u s c h N , A n g e r m e y e r M , C o r r i g a n P ( 2 0 0 5 ) M e n t a l i l l n e s s s t i g m a : C o n c e p t s ,
c o n s e q u e n c e s & i n i t i a t i v e s t o r e d u c e s t i g m a . E u r P s y c h i a t r , 2 0 ( 8 ) : 5 2 9 - 3 9 .
R u s c h N , E v a n s - L a c k o S , T h o r n i c r o f t G ( 2 0 1 2 ) W h a t i s a m e n t a l i l l n e s s ? P u b l i c v i e w s &
t h e i r e f f e c t s o n a t t i t u d e s a n d d i s c l o s u r e . A u s N Z J P s y c h i a t r , 4 6 ( 7 ) : 6 4 1 - 8 .
W i s d o m J , C l a r k e G , G r e e n C ( 2 0 0 6 ) W h a t t e e n s w a n t : B a r r i e r s t o s e e k i n g c a r e f o r d e p r e s s i o n . A d m P o l M e n t H e a l t h , 3 3 ( 2 ) : 1 3 3 - 4 5 .
C l e m e n t S . e t a l ( 2 0 1 5 ) W h a t i s t h e i m p a c t o f m e n t a l h e a l t h - r e l a t e d s t i g m a o n h e l p -
s e e k i n g ? A s y s t e m a t i c r e v i e w o f q u a n t i t a t i v e
& q u a l i t a t i v e s t u d i e s . P s y c h o l o g M e d , 4 5 ( 1 ) : 1 1 - 2 7 .
M i s s i n n e S , B r a c k e P ( 2 0 1 2 ) D e p r e s s i v e s y m p t o m s a m o n g i m m i g r a n t s & e t h n i c m i n o r i t i e s : a p o p u l a t i o n b a s e d s t u d y i n 2 3 E u r o p e a n c o u n t r i e s . S o c P s y c h i a t r
P s y c h i a t r i c E p i d e m , 4 7 ( 1 ) : 9 7 - 1 0 9 .
G a r y F . ( 2 0 0 5 ) S t i g m a : B a r r i e r t o m e n t a l h e a l t h c a r e a m o n g e t h n i c m i n o r i t i e s . I s s M e n t H e a l t h N u r s , 2 6 ( 1 0 ) : 9 7 9 - 9 9 .
R o n d e l e z E e t a l ( 2 0 1 6 ) R a c i s m , M i g r a t i o n , &
M e n t a l H e a l t h . T h e o r e t i c a l R e f l e c t i o n s f r o m B e l g i u m . S u b j e c t i v i t y , 9 ( 3 ) : 3 1 3 - 3 2 .
v o n d e m K n e s e b e c k O , K o f a h l C , M a k o w s k i A . ( 2 0 1 7 ) D i f f e r e n c e s i n d e p r e s s i o n s t i g m a t o w a r d s e t h n i c & s o c i o - e c o n o m i c g r o u p s i n G e r m a n y E x p l o r i n g t h e h y p o t h e s i s o f d o u b l e s t i g m a . J A f f e c t D i s , 2 0 8 : 8 2 - 6 .
V a n d u n s l a g e r L e t a l ( 2 0 1 3 ) V l a a m s e m i g r a t i e - e n i n t e g r a t i e m o n i t o r 2 0 1 3 . S t e u n p u n t I n b u r g e r i n g e n I n t e g r a t i e . B r u s s e l : S t u d i e d i e n s t v a n d e V l a a m s e R e g e r i n g .
V a n D e u r z e n J ( 2 0 1 4 ) B e l e i d s n o t a W e l z i j n , V o l k s g e z o n d h e i d e n G e z i n . B r u s s e l : V l a a m s e R e g e r i n g .
G e l d o f D ( 2 0 1 6 ) S u p e r d i v e r s i t y i n t h e h e a r t o f E u r o p e : H o w m i g r a t i o n c h a n g e s o u r s o c i e t y . L e u v e n : A c c o .
V e r h a e g h e , M . , P a t t y n , E . , & B r a c k e , P . ( 2 0 1 0 ) . B e l g e n o v e r p s y c h i s c h e p r o b l e m e n e n
p s y c h i s c h e h u l p v e r l e n i n g : s t i g m a i n a g l o b a l c o n t e x t : B e l g i a n m e n t a l h e a l t h s u r v e y :
e n k e l e e e r s t e r e s u l t a t e n . P s y c h e ( G e n t ) , 2 2 ( 4 ) , 1 6 - 1 8 .
1 .
2 .
3 .
4 .
5 .
6 .
7 .
8 .
9 .
1 0 .
1 1 .
1 2 .
1 3 .
https://www.hetacv.be/images/default-source/acv-csc-sitemap/6000-centrales/6660- christelijke-onderwijscentrale-coc/6680-actualiteit/6690-nieuws-en-
persberichten/shutterstock_1821464753.jpg?sfvrsn=234247fe_1
FACTSHEETALGEMEEN
https://radiovisie.eu/wp-content/uploads/2019/11/RodeNeuzenDag-bollen.jpg
FACTSHEETALGEMEEN
Vakgroep Sociologie
Faculteit Politieke & Sociale Wetenschappen Universiteit Gent
Website:
https://www.ugent.be/ps/sociologie/nl/onderzoeksgroepen/hedera- projecten/fwo-rode-neuzen
CONTACTPERSOON:
Dr. Melissa Ceuterick (UGent)
E-mail: Melissa.Ceuterick@UGent.be
HET ONDERZOEKSTEAM
Prof. dr. Piet Bracke (UGent) Prof. dr. Peter Stevens (UGent) Dr. Melissa Ceuterick (UGent) Dr. Katrijn Delaruelle (UGent) Marlies Bockstal (UGent) Lotta Van der Meulen (UGent) Dr. Veerle Buffel (UA)
Versie Maart, 2021 AANBEVOLEN REFERENTIE Bockstal, M., Van der Meulen, L., Delaruelle, K., Buffel, V., Stevens, P., Bracke, P., Ceuterick, M. (2021). Het Rode Neuzen Project: 'een cultuursensitieve stigma survey', Algemeen [Factsheet]. Opgehaald van:
https://www.ugent.be/ps/sociologie/nl/
onderzoeksgroepen/hedera- projecten/fwo-rode-neuzen
