LEER- & VEERKRACHT VOOR THUIS
STERKE KANTEN &
KWALIT EI TEN
Leer- & Veerkracht is een organisatie die scholen een heleschoolbenadering veerkracht en welbevinden biedt. Dit is een meerjarig traject waarbij iedereen op school wordt getraind in alle aspecten van veerkracht en welbevinden: op mentaal, emotioneel, gedragsmatig, sociaal en fysiologisch gebied. Niet alleen de leerlingen, maar ook de onderwijsprofessionals worden hierin opgeleid.
Meer informatie vind je op onze website.
Dit document voor ouders is bedoeld om jou als ouder concrete tips te geven hoe je aan de veerkracht van je kind - en jezelf - kunt werken. In deze uitgave gaan we specifiek in op sterke kanten en kwaliteiten. Wil je je ervaringen met
1) Kies elke dag of week samen met je kind een kwaliteit uit.
Onderzoek samen - of leg uit - wat die kwaliteit inhoudt en hoe je het bij iemand kunt herkennen.
2) Laat je kind een tekening of knutselwerkje maken dat die kwaliteit uitbeeldt.
3) Ga die kwaliteit vervolgens steeds 'spotten'; elke keer als jullie de kwaliteit in actie zien (bijv. op tv, in een boek of bij andere mensen) zet je een streepje op een vel of doe je een knikker in de pot.
4) Bedenk met je kind wie jullie kennen die die kwaliteit heeft. Extra leuk: laat dat vervolgens weten aan diegene! Stuur een berichtje aan die persoon dat je dat een kwaliteit van hem/haar vindt en -belangrijk!- licht ook toe waarom je dat vindt (anders is het een
beetje een leeg compliment).
5) Kwaliteitenhints. Knip de kaartjes in de werkbladen, stop ze in een pot en hints kan beginnen! Beeld de kwaliteit uit, de anderen raden.
WERKEN AAN
STERKE KANTEN
& KWALITEITEN
HOE BEGIN JE HIERMEE?
Het werken met kwaliteiten kun je het beste in een bepaalde volgorde doen: 1) leren welke kwaliteiten er allemaal zijn en wat ze inhouden (je kwaliteitenwoordenschat uitbreiden), 2) herkennen en achterhalen welke kwaliteiten sterk bij jou passen, 3) deze verder gaan oefenen en ontwikkelen. Daarna kun je zelfs kijken of je jouw kwaliteiten kunt koppelen aan 'betekenis', ofwel: kan ik mijn sterke kanten inzetten voor iets wat groter is dan ikzelf?
STAP 1: KWALITEITEN WOORDENSCHAT UITBREIDEN
Maak zelf complimentenkaartjes.
Voor voorbeelden: als je
"complimentenkaartjes" intoetst in Google en bij Google Images kijkt zie je veel ideeën daarvoor. (Of Pinterest).
COMPLIMENTENKAARTJES
Kwaliteiten, ook wel sterke kanten genoemd, omvatten het hele spectrum aan vaardigheden, karaktereigenschappen en talenten die mensen, jong en oud, kunnen hebben. Dat kunnen hele concrete vaardigheden zijn zoals tekenen, maar ook abstracte vaardigheden zoals plannen.
Onze 'passieve' woordenschat van kwaliteiten is groter dan onze actieve woordenschat, ofwel: we kennen best veel
kwaliteiten maar komen er uit onszelf niet direct op. Bij alle oefeningen hieronder is het dus handig om de lijsten met
Maak een lijn waarop je alle kwaliteiten schrijft die jullie kennen en schrijf daarbij namen van mensen die die kwaliteit hebben. Er mogen ook
woorden op staan die je kind (nog) niet kent zodat je zelf ook kunt blijven oefenen hiermee. Naarmate jullie kwaliteitenwoordenschat uitbreidt groeit de lijn. Hij komt later weer van pas, zie verderop!
WERKEN AAN
STERKE KANTEN
& KWALITEITEN
AAN DE SLAG!
TWIJFEL JE OVER JE EIGEN KWALITEITEN?
KWALITEITENWAND MAKEN
Bij scholen die Leer- & Veerkracht doen maken de meeste klassen een kwaliteitenlijn. Maar dat kan thuis natuurlijk ook!
VRAAG JE KIND!
Foto links:
Van een leerling van basisschool de Nieuwe Veste in Steenbergen.
Hieronder staan suggesties om met je kind(eren) te doen maar je kunt ze stuk voor stuk ook doen met je partner of een goede
vriend(in). Kinderen leren niet zozeer van wat we zeggen maar van wat we doen en voorleven. Dus het zelf toepassen is
misschien nog wel de meest krachtige vorm om het bij je kind te bevorderen.
1) Vraag aan 3 bekenden om je een lijstje te sturen van wat ze 5 kwaliteiten van jou vinden en waarom (toelichting, wederom, is
belangrijk). Vraag hen ook om dat voor je kind te doen. (Heerlijk hè, legitiem vissen naar complimenten. Zeg gerust dat het voor het thuisonderwijs van je kind is).
2) Maak zelf een lijstje van wat je kwaliteiten vindt van jouw kind met een toelichting erbij en plan een momentje om dat met
aandacht met je kind te delen. (Opschrijven is nog leuker dan het alleen vertellen want dan kunnen ze het [later] nalezen). Maak
zinnen als “Ik vind dit een kwaliteit van jou ….., omdat….”, of “Wat ik mooi aan jou vind is…., omdat….”.
3) Doe een kwaliteiten test en download het Talentwerkboek (p.7 van dit document).
4) Maak met je kind een plakboek waarbij elk hoofdstuk gewijd wordt aan één van zijn of haar kwaliteiten. Kinderen kunnen daarin bijhouden wanneer zij die kwaliteit inzetten, plaatjes van bekende mensen en figuren plakken die diezelfde kwaliteit hebben of
symboliseren, en ‘bewijsjes’ of herinneringen aan momenten dat zij die kwaliteit hebben ingezet. (Dit laatste moet geen doel op zich worden want je kwaliteiten inzetten vanuit je intrinsieke motivatie geeft meer vervulling dan het te doen voor goedkeuring en
waardering).
Dit plakboek zal blijven groeien omdat naarmate je kind ouder wordt, hij/zij steeds meer kwaliteiten ontdekt en ontwikkelt.
AAN DE SLAG!
WERKEN AAN
STERKE KANTEN
& KWALITEITEN
STAP 2: JOUW KWALITEITEN ONTDEKKEN EN HERKENNEN
"Kinderen leren meer van wie je bent dan van wat je
predikt."
W.E.B. DUBOIS
AAN DE SLAG!
5) Filter kwaliteiten uit mooie ervaringen van je kind. Stel de volgende vraag: “Wat is een mooi
moment van de afgelopen week? Of bij wat oudere kinderen: “Aan welke
ervaring heb jij een hele fijne
herinnering?" of "Wat was de laatste keer dat iets jou goed lukte?”. Vraag je kind dat moment te beschrijven en welk gevoel dat gaf. Vraag vervolgens welke kwaliteiten hij/zij toen bewust of onbewust heeft ingezet. Voeg
eventueel toe aan de kwaliteitenwand en het plakboek.
6) Vraag je kind wie hij of zij bewondert en waarom. Schrijf samen de
kwaliteiten op. Vraag vervolgens aan je kind hoe hij of zij ook wel eens die kwaliteit heeft of inzet.
7) Vraag tijdens het avondeten wat je kind die dag heeft gedaan en welke kwaliteiten daarbij gebruikt zijn. Schrijf nieuw ontdekte kwaliteiten erbij op de kwaliteitenwand. Je kunt je kind helpen op het woord te komen. Als je kind bijv.
van tevoren heeft nagedacht over welk deel van zijn/haar huiswerk hij/zij eerst ging doen kun je aangeven: "Je ging dus doelgericht en planmatig te werk, dat zijn kwaliteiten."
8) Kwaliteiten "spotten" #2: Knip de kwaliteiten van een van de werkbladen uit als uitdeelbriefjes en geef ieder gezinslid een aantal briefjes (of hang ze allemaal zichtbaar op aan een lijn met knijpers zodat iedereen steeds alle briefjes kan zien en uitdelen). Zodra iemand in het gezin een van die kwaliteiten laat zien mag degene die dat briefje heeft, of aan de lijn ziet hangen, het zo snel mogelijk uitdelen aan die ander.
WERKEN AAN
STERKE KANTEN
& KWALITEITEN
STAP 2: JOUW KWALITEITEN
ONTDEKKEN EN HERKENNEN - VERVOLG
Je zult hierdoor misschien gaan zien dat kwaliteiten de hele tijd in actie zijn maar vaak heel subtiel. Als je kind jou een vraag stelt over hoe iets in elkaar steekt, is de kwaliteit
‘nieuwsgierigheid’ al in actie. Als je aan oma vraagt hoe het nu met haar gaat, is de kwaliteit ‘empathie’ in actie, etc. Veel 'spotplezier' gewenst!
AAN DE SLAG!
HANDIGE VRAGEN OM JE STERKE KANTEN TE ONTDEKKEN
WERKEN AAN
STERKE KANTEN
& KWALITEITEN
STAP 2: JOUW KWALITEITEN
ONTDEKKEN EN HERKENNEN - VERVOLG
Waar krijg je energie van?
Wat maakt je blij?
Wanneer vergeet je de tijd?
Wat vinden anderen leuk aan jou?
Wanneer vind je jezelf leuk?
Waar ben je goed in?
Waar vragen anderen jouw hulp bij?
Waar droom je van?
Met welk compliment kun je jou blij maken?
STAP 3: JOUW KWALITEITEN ONTWIKKELEN EN INZETTEN
1) Doelgericht je kwaliteit ontwikkelen
Inmiddels heeft je kind als het goed is een beeld van in ieder geval een paar van de kwaliteiten die hij/zij heeft (je kunt het ook
‘superkracht’ noemen bij kleinere kinderen). Laat je kind daar een kwaliteit uit kiezen en maak een trainingsplan. Je kunt kwaliteiten namelijk trainen, net als dat je je spieren traint in de
sportschool.
Stel vragen als:
- “Wat ga je deze week doen om deze sterke kant nog sterker te maken?” (Zorg dat het iets heel concreets is).
- “Welk klein stapje kun je deze week zetten om deze kant sterker te maken?”
- “Hoe vaak ga je die dingen doen? Hoe ga je bijhouden hoe ‘sterk’
je wordt?”.
(Deze vragen klinken misschien wat militaristisch maar maak het tot een leuk plannetje, bijv. in de vorm van een recept. Of gebruik het
"Mijn Kids' skills vaardighedenboek; www.uitgeverijpica.nl).
Aan het einde van de week sta je er opnieuw samen bij stil
Evaluatie - vervolg
Hieronder staan een aantal vragen die niet alleen bij het
nabespreken van bovenstaande oefening van pas komen maar die je altijd kunt gebruiken als je met je kind iets bespreekt. Het zijn zogeheten ‘oplossingsgerichte’ vragen.
AAN DE SLAG!
WERKEN AAN
STERKE KANTEN
& KWALITEITEN
STAP 3: JOUW KWALITEITEN
ONTWIKKELEN EN INZETTEN - VERVOLG
Als het gelukt is:
“Hoe is jou dat gelukt?”
“Welke sterke kanten heb je nog meer ingezet om het te laten lukken?”
“Waar ben je trots op?”
“Wat heeft jou geholpen het te laten lukken?”
“Welke gedachte(n) hebben jou geholpen hierbij?”
Als het niet (volledig) gelukt is:
“Welk deel of stukje is je wél gelukt?"
"Wat zou jou kunnen helpen om het de volgende keer te laten lukken?"
"Wat heb je nodig om het te laten lukken?"
“Welke helpende gedachten zouden je kunnen helpen?”
(Maak eventueel een knutselwerk of vlaggetjeslijn met helpende gedachten)
Niet gelukt? Erken ten eerste het gevoel van je kind als het zich teleurgesteld of gefrustreerd voelt, zeg bijvoorbeeld “Ik zie dat je je … voelt, klopt dat? Dat kan ik me goed
voorstellen en dat is helemaal okee."
2) Probleemoplossen met je kwaliteiten
Denk eens aan iets wat je moeilijk vindt of wat je irriteert of
frustreert. Of een probleem(pje) dat je hebt. Pak vervolgens je lijst met kwaliteiten (of de kwaliteitenwand of het plakboek) erbij en bedenk eens hoe je een van die kwaliteiten in kunt zetten om dit probleem op te lossen of om er anders mee om te gaan.
Deze oefening doet een beroep op de kwaliteiten 'creativiteit', 'associatief denken' en 'out-of-the-box denken'. Help je kind er zonodig bij en/of schakel de hulp in van iemand die die kwaliteiten heeft om mee te denken.
3) In het werkbladpakketje vind je nog twee werkbladen voor de zogenaamde STAR-methode en "je-beste-zelf"-oefening.
WERKEN AAN
STERKE KANTEN
& KWALITEITEN
Er is een app van Kernkwadranten. Daarmee ontdek je niet alleen je sterke kanten maar ook je valkuilen, allergieën en uitdagingen.
Je sterke kanten verbinden met plezier en betekenis kun je doen aan de hand van 4 concrete stappen. Het hoe en waarom daarvan kun je lezen in een gratis te downloaden PDF via https://bit.ly/mps-proces.
Er is een prachtig Talentwerkboek wat je gratis kunt downloaden. Insteek is voor volwassenen maar er staan ook mooie tips en vragen in voor kinderen:
Spiegel jezelf spel (v.a. 8 jaar)
"Ken je kwaliteiten": kinderkwaliteiten spel (v.a. 7 jaar) Junior coachkaarten (v.a. 6 jaar)
Schatgravers (v.a. 7 jaar) www.schatgravers.com Ik ben steengoed-bordspel (8-12 jaar)
Smoeltjesschrift (vanaf 6 jaar)
Sterke kanten kaarten Boniwell (vanaf 10 jaar; via www.howtoflourish.nl)
VIA Sterke kanten kaarten (via www.msteeneveld.nl) Kwaliteitenspel Peter Gerricksen
Kernkwadrantenspel (vanaf 10 jaar):
https://corequality.nl/product/kernkwadrantenspel/
Deze spellen en boeken zijn allemaal online verkrijgbaar.
Wanneer ze alleen online verkrijgbaar zijn via een specifieke website staat deze er achter vermeld.
'Vanaf een bepaalde leeftijd' betekent uiteraard ook dat ze geschikt zijn voor volwassenen!
Ook hebben veel spellen gratis extra materiaal op hun website staan wat je kunt downloaden.
"Mission 9 - Het geheim van het kernkwadrant"
(ook als e-boek), vanaf 9 jaar.
Veel aanbod. Zoek je online; de term 'sterke punten' geeft meer hits dan de termen
'kwaliteiten' en 'sterke kanten'.
Voor kinderen:
Voor volwassenen:
BOEKEN - SPELLEN - BRONNEN
SPELLENTIPS
BOEKEN
OVERIGE BRONNEN KWALITEITENTESTS
VIA character strengths: www.viacharacter.com. Ook in het Nederlands te maken en een verkorte tienerversie aanwezig. Je moet je registreren maar het is gratis en je ontvangt geen spam.
Talentenwijzer: www.talentenwijzer.com: gratis beschikbaar als je het boek aanschaft.
https://overheid.vlaanderen.be/sites/bz.vlaanderen.be/files/documenten/personeel/Talentwerkboek.pdf
Het inzetten van kwaliteiten heeft tevens een sterk effect op onze sociale relaties: zo ervoeren adolescenten die sterk waren in vriendelijkheid en teamwork
bijvoorbeeld meer sociale steun en daardoor minder depressieve
symptomen over tijd. Bovendien doet het iets met een groepssfeer als de leden daarvan elkaars sterke
kanten veel meer gaan zien,
benoemen en benutten. Er ontstaat dan vanzelf een cultuur van
waardering en betere samenwerking, wat vervolgens weer gunstig is voor de werkbeleving.
Zo is een hoge mate van
dankbaarheid en waardering in teams gekoppeld aan een
significant hogere
werktevredenheid en leiden sterke kanten-interventies in de klas tot meer cohesie en minder frictie in de groep. In de laatstgenoemde studie met de interventie in de klas scoorden de leerlingen die de
interventie hadden gevolgd niet alleen hoger op groepscohesie, maar ook op betrokkenheid,
autonomie en positieve emoties in vergelijking met de leerlingen uit de controlegroep die zich niet bewust op sterke kanten hadden gericht.
Tekst: Dr. Rinka van Zundert
Elk mens heeft heel veel kwaliteiten, we zijn ons daar alleen vaak niet van bewust. En dat is een gemiste
kans voor onszelf en in onze relaties met anderen. Wat gebeurt er namelijk als mensen hun kwaliteiten gaan identificeren en veel meer gaan inzetten?
ONDERZOEK NAAR
STERKE KANTEN &
KWALITEITEN
Uit onderzoek blijkt dat mensen die meer gebruik maken van hun sterke kanten hoger scoren op zelfvertrouwen, ervaren
competentie, het behalen van doelen, intrinsieke motivatie en op welbevinden.
Bij interventies waarbij mensen feedback kregen op hun sterke kanten en een van die sterke kanten vervolgens bewust op een nieuwe manier gingen gebruiken had dit tot effect dat ze hogere scores op welbevinden en lagere scores op depressieve symptomen lieten zien, tot wel 6 maanden na de interventie. Het inzetten van sterke kanten leidt ook tot betere werkprestaties van werknemers.
Referenties:
Bohlmeijer et al., 2015; Clifton & Harter, 2003; Fox Eades, 2008; Gillham et al., 2011; Linley, 2008; Waters, 2012
