Alie Smeding
bron
Alie Smeding, Tijne van Hilletje. Nijgh & van Ditmar, Rotterdam 1928
Zie voor verantwoording: https://www.dbnl.org/tekst/smed001tijn01_01/colofon.php
Let op: werken die korter dan 140 jaar geleden verschenen zijn, kunnen auteursrechtelijk beschermd
zijn.
Aan Annie van Ees
[1]
In haar lust om gauw weg te komen, stapte Tijne-van-Hilletje vlug over de hooge heet-gegloeide drempel naar buiten. Maar de stem-uit-het-huis hield haar vast op het gloeiende stoepje, en in de prikkende witte warmte bleef ze toen maar weer geduldig staan luisteren, met haar gezicht naar het schel-glimmende portaal gekeerd, en haar handen op haar heupen.
De zon bestak haar ronde blonde lokken, het witte kapje en de paars-blauwe bloemetjes op haar rijlef
1)met helle tintelingen.
Als afwerend streek ze over haar wijd-uit hangende rokken. Het was of ze veel te dicht voor een ‘hel van een kachel-vuur’ stond.
‘Jao Mem
2),’ viel ze dan toch maar in, op het praten uit de kamer, ‘'k zel 't doen, Mem. En - en nou moe-'k weg, aors wordt me weschwaoter koud.’
Maar daarom hield Mem nog niet op...
In het gedwongen talmen drukte Tijne even haar wang tegen een van de deurposten aan, en ze schrok er van zoo kokend-heet die aanvoelde, het stoepje leek ook al-gloeiender te worden. Toen zocht ze met haar kousevoeten op de tast af, haar klompen.
En Mem die dat hoorde, zei nog inderhaast: ‘Nou weut je 't allemaol, hee?, veurzichtig met 't gnappe goed, en den eerst de wesk spoele, en - en den 't straotje...
ken je altijd nog zien of je nao' de haove, nao' je Tao
3)...’ Haar hoest onderbrak het, en het
1) rijglijf.
2) Moeder.
3) Vader.
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
was of binnen in die hoest een watertje klokte en ritselde, dat was een akelig geluid.
‘Daor nou,’ zuchtte Tijne in een kribbig-bang beklag, ‘as ik 't niet 'edocht heb...’
En ze zei wel luid er doorheen: ‘Jao Mem, 't komt veur mekaor...’
Maar het prikte meteen als wat scherps in haar op: ‘Onder 't theedrinke was 't niet aors 'eweust... dan van de wesk en 't straotje...’ Een beetje kregel-onthutst hield ze het in. ‘Och maad, 't leit toch an haor kwaol? En ze hèt nou ienmaol veul hart veur de huishouwing.’
Ze wou al weggaan.
Maar Mem kwam ook nog aan het venster. Haar mager-geel gezicht in de heldere muts werd door de kleine raam-ruitjes in vieren gedeeld. Ze praatte altijd maar door...
Toen hoestte ze weer, en haar lange gele handen bewogen als in pijn over haar keel en borst.
Met al die warmte droeg ze nog een doek, een grauwe geruite sjaal, die was van voren, op het midden van haar borst, toegebonden met een dikke knoop, vlak onder die knoop zat de pijn.
‘Watte nou...?’, Tijne had haar niet verstaan, ze drukte haar neus plat tegen het vensterglas, ‘wàtte?’
Mem herhaalde het...
En Tijne meende het op te vangen. ‘Houtjes-hakke?, jao...’ Toen maakte ze toch dat ze wegkwam. ‘Aors kreeg je nog meer...’
Haar voeten maar half in de klompen, liep ze met kleine vlugge pasjes het onbeholpen klinkerpaadje af, naar de kleerenroop
1)om de hoek.
1) gemeenschappelijk bleekveld.
Raore-Lijsie was daar al aan de gang. Lang, spits en hoekig stond ze over een teil met goed gebogen, de rug naar Tijne toe. Uit de grijs-wegkrullende wasem van een pas-uitgewasschen deken sloeg een scherpe reuk van loog en zeep, en als een slappe vlag hing er een ruigie
1)over de lijn.
Tijne gaf er maar terloops acht op. Zoo gauw als ze de handen in het grijze lauwe sop van de tobbe stak, voelde ze weer de weeë pijn, beneden in haar rug. ‘Net,’
zuchtte ze bij zichzelf, ‘of daor 'n paor botten losraokte.’ En half-luid zei ze: ‘Raor...’
Haar bleek rond gezicht verkommerde er van, over haar grijsblauwe oogen trok wat donkers en haar witte wimpers moesten al-maar pinken.
‘Maad,’ wou ze nog opbeuren, ‘'t gaot wel betere - venaovend as je uitruste. Er niks van zegge maor... 't helpt toch niks.’ Even bleef ze rechtop staan. ‘'t Komt van 't bukke.’
IJle werk-geluiden schoven, uit de verte, over de bonte Eilandsche huisjes heen.
En de hitte leek op een stank van beursche ansjovis, van de haven naar het Kerkepad te kruipen.
Tijne's adem gleed pieperig door haar kleine korte neus. ‘Jao, daomee nog doppe
2)...’
Haar oogen werden natte spleetjes toen ze opzag naar de blauwe zomerlucht. Daar in de hoogte sprongen vonken heen en weer en kapotte sterretjes, ze keek gauw weer voor zich uit.
Maar de oker-gele brug op het Kerkepad gloeide ook als een boog van brandende turven en het blinkende kerke-dak leek vochtig van zweet... Het gras vlakbij schitterde of er groen licht stak in elke halm en de
1) baaien rok.
2) ansjovis uit de netten halen.
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
bemorste glibberige tegels van het paadje in de kleerenroop flikkerden als spiegeltjes.
Er was veel-te-veel licht, die dag, en het was ook te schel en te heet, het schrijnde en prikte of er een onweer komen moest.
Tijne kon al dat blinkende haast niet aan haar oogen uitstaan. Met een snibbige kreun bukte ze zich weer over de tobbe heen, en deed erg haar best op het laatste stuk goed: een buis van Tao, vet en korsterig van vischgrom, pekel en schubben...
‘'t Lijkt wel of 't in'ezout 'eweust is,’ mopperde ze onderwijl - als ze mopperde vlotte het beter - ‘hoe of die man 't zoo 'ekrege het, zou je zegge? 'n Wesk zonder end ook...’ Haar mond trok er rimpelig bij te zamen of ze wat bitters wegslikte.
Halfluid steunde ze: ‘Au - au.’ En even duwde ze een natte vuist onder tegen haar rug. ‘Heere God - Heere God...’
Tijne zei vaak ‘Heere God’ in zichzelf, dat was van jaren-terug-al, van jongs-af.
Het leek eigenlijk wel of dat altijd in haar geweest was, het steunen en het Heere-God-fluisteren...
Ze sloeg het wasemende buis met harde flappen uit de wrong en bezag het - het was schoon. Onachtzaam gooide ze het neer bij de rest, nam met een ruk de zware tobbe op, en leegde die aan het gootje...
Toen het al niet meer noodig was, bleef ze toch nog in haar bukhouding staan, en haar vuisten werden zoo hard als keien. De pijn trok als een scheur door haar rug.
Haar mond hing vochtig-slap open en onder haar kapje krieuwelde zweet. ‘Heere God - Heere God...’
En toen het bedaarde vergat ze het...
Ouwelijk-bezonnen richtte ze zich op, en deed voorzichtig een paar stijve stappen,
het ging weer. ‘Ve-
naovend,’ paaide ze zich, ‘ken je fijn uitruste in de kattegesaosie, zoo-maor wat zitte...’ Ze greep de beide emmers, vulde ze aan de regenbak en morste opzettelijk omdat het de steenen zoo lekker afkoelde. ‘Hoe dat weuze zou as je heelegaor naokend in 't water zatte...? Raor lekker wel, raor lekker...’
Het roestige slot van het bak-deksel schaafde een stukje huid van haar pink af. Ze lette er maar terloops op. Haar handen zaten vol schrammen en kleine wondjes, van binnen waren er dikke gele eeltplekken in.
Andere handen waren er bijna niet onder de Eilandsche vrouwen...
Maar Raore-Lijsie, die Tijne geniepig beloerd had, zei op het alleronverwachtst, met een grinnik die er niet bij te pas kwam: ‘In 't laoste oordeel, maasie
1), hoeve wíj enkeld maor onze hande te laote zien...’ Ze knikte afgetrokken, haar gezicht was bruin en spits als van een gerookte makreel, en haar stem klonk zonderling-hol of ze door een trechter praatte.
Tijne schrok nog altijd op, van haar in-en-uitvallen. Meewarig-verlegen wou ze dan gewoon-weg een praatje beginnen. ‘Zoo, bin je ook al op'eschote, Lijs, de wesk al in 't waoter...?’
Maar dat was Lijs te alledaagsch. Ze keerde zich af en praatte met een heel ander geluid, het klonk of er een buikspreker aan het woord was. ‘Die zon - de Heere God wou zeker 's laote zien hoe 't in de hel 'esteld was - je hadde gien droge draod meer an je lijf.’ Haar rokken wiegelden en de kralen akertjes
2)aan haar halsdoekje hipten als harlekijntjes heen en weer. Ze slofte op huis toe.
‘Dat was toch bezonder,’ soesde Tijne, ‘dat Lijs de
1) meisje.
2) sierkwastjes.
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
gaove 'eschonke was om... om net te weute wat je dochte, en nog wel meer...
Duivelskonste, zee dikke-Gaartje, en je moste nooit drie maol achter mekaor “jao”
teuge haor zegge, dat was gevaorlijk... dan wier je bekold
1)... Bar raor ook dat ze iedere keer as haor man vaore was, zoo'n beetje maolderig wier...’
Tijne goot, of ze in haar eentje speelde, de tobbe tot de rand toe vol. Ze knielde er bij neer, stak de armen tot de ellebogen in het frissche water, dat glinsterde als zilver, en begon te spoelen. Met twee handen tegelijk vatte ze een stuk goed beet, wendde en keerde het degelijk-geducht en wrong het dat er geen druppel meer in bleef.
Toen kwam Mao-van-Lobbetje ook nog, om water te halen. Ze droeg haar emmers aan een juk, maar liep of zij ze heelemaal vergeten was, met de armen over elkaar.
Haar zwarte lokken glinsterden als strengen zij, ze had een bruin-rood gezicht vol zomersproeten, en haar oogen waren zwart als pek.
‘Zoo...,’ knikte ze bij wijze van groet. Ze putte water en floot er bij.
Tijne nam haar 's op van terzij. Dadelijk zag ze wat bijzonders. ‘Heb je 'n nuuw stik op je boezel?’, vroeg ze, en pluurde, ze pluurde altijd als ze een beetje jaloersch was.
Ze vond die kleine rooie ruitjes op het blauwe katoen erg mooi, en ook de vroolijke groote rozen in Mao's rooie bouw
2).
Zelf had ze zoo lang haar heugde, altijd paars, blauw of zwart gedragen, want altijd was ze in de rouw geweest.
‘Al veur dat ik 'ebore bin...,’ flakkerde het door
1) behekst.
2) borstlap.
haar heen, ‘want toe' Mem van haor liep was Noome Kes 'ebleve, en naoderhend waore Bappe
1)en Bessie
2)van Memme's kant 'esturve en laoter weer Bessie van Tao's kant, en toe' neef Eppie die met Aogie 'etrouwd was...’
Onderwijl hoorde ze toch ook wel Mao's pochen. ‘'n Nuuw stik... 't is ook wat. 'k Heb veul meer nuuws, 'n naoikissie en 'n stik kant en nòg 'n bouw van me Bessie...’
Ze kwam dichterbij en ze trok een geheimzinnig gezicht. ‘Moar den nòg wat, nog wat héul aors... wàt, dat je in gien duizende jaore raode kenne...!’
Tijne ging er expres voor zitten. ‘'n Perreplu?’, probeerde ze maar direct met wat erg duurs.
En Mao schudde minachtend haar hoofd: ‘Dierder.’
Tijne's oogen werden er waterige kiertjes van. ‘'n Zullevere ring?’
‘'n Ring,’ wees Mao af, ‘dâ-'s maor prullaorie. As je 'n ring op je hand legge en je bleeze hard, is hij vort. Nee, 't is veul kostbaorder.’
Tijne boog over het gladde water in de tobbe, het leek een spiegel, een stuk van de lucht stond er in, er kuierde daar een meeuw op de wolken, en vlakbij zag ze op haar muts een bromvlieg, ze joeg hem werktuigelijk weg. Zoo van onderen op, zag haar vol wit gezicht er uit als een ei met gaatjes... Ze roerde in het water en het ei sprong aan stukken. ‘'n Nuuw psalmboekie?’, schoot haar toen nog te binnen, ‘nee?, 'n flesch met reuk...?’
Maar dat was ook mis.
En toen zei Mao het maar, het was ook of haar mond het niet langer vasthouden kon, het sprong met een
1) Grootvader.
2) Grootmoeder.
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
schokje van haar lippen. ‘'n Paor schoene, maad!’ Triumf sloeg door haar korte lachje heen, verwaandheid ook.
Er viel een verbouwereerde stilte.
Tijne droeg altijd nog maar hulften
1): witte in de week, zwart-geverfde op Zondag.
‘'n Paor schoene...?’, herhaalde ze verbluft, met een slik er tusschendoor, ‘hoe dat...
opiens?, waor - waor vedaon?, van wie?’
Mao vertelde het gnuiverig-uitvoerig. ‘Van me Tao, nou... er is hier ommers 'n venter 'eweust? Waor zat jij toch?, was je te hooie?’ Op een bevestiging wachtte ze niet. ‘Schoene met zwarte rozies er op, en met gladde neuze en met riempies en fijne knoopies - daomes-schoene! En ze koste zeuven-golde-vijf-en-zeuventig, en die vent het er eerst tién golde veur 'evraogd, maar me Vaor het hem bar of'epingeld.’
Tijne trachtte het te verwerken. ‘Zeuven-honderd-vijf-en-zeuventig cente...’
‘Het jouw Vaor zoo'n bende ansopies 'evongen?’, vroeg ze wat bits. Beneden in het water rilde een leelijklang gezicht.
‘Hij is,’ zei Mao, ‘in 't vlootje 'eweust
2), met nou en den 'n prèchtig schot er tusschen deur... en den weer geweun, net as jouw Vaor.’
‘Míjn Vaor,’ weerstreefde Tijne, ‘het 'n bende aoverij 'ehad...’
Maar Mao lachte er wat om. ‘Kleine Keesie Kaors,’ spotte ze, ‘die leit graog 'n dubbelde knoop in z'n beursie, dat weten we allegaor wel.’
‘Nou,’ bracht Tijne er tegen in, ‘maor m'n Moer's ziekte het ook 'n keet geld 'ekost, en nòg... en altijd nog... en waor is 't end...?’ Ze zag op.
1) klompen.
2) gemiddeld goede vangst.
Mao had in het geheel niet geluisterd: ‘Ik zeg maor, as je van alles meedoene, doppe en hooie en boete en breie en 't werk in huis, den komme je ook wel 'n paor schoene toe, bij je Zundagsche pronk, en den op onze jaore temenste, as je al zeuventien binne.’
Tijne wou nog tegenpraten. ‘'k Bin altijd met me hulfte tevreden 'eweust...’ Het echode in haar na: ‘'eweust - 'eweust...’ En er stond een omgekeerd gezicht in de tobbe, rimpelig en oud, maar ook een paar lage zwarte schoenen... ‘Hoe kwamme die schoene daor...?, och 't was toch maor schaoduw...?’ Ze oogde om zich heen, naar het lichtende-groene gras, naar de spiegelende tegels... de schoenen waren overal.
In Mao's veelzeggende oogen schoven witte lichtstippels. ‘Vraog ook an je Vaor!
Leg net zoo lang te gnorre
1)dat je ze ook krijge.’
Het antwoord bleef steken in Tijne's heimelijke overleggingen.
En Mao trok zich voldaan het juk weer op de schouders. ‘Ken jij je vraoge al veur de kattegesaosie venaovend?’
Tijne knikte flauwtjes. ‘Ommers vezelf.’
Toen kuierde Mao weer, breed en bedaard weg, tusschen haar boordevolle emmers in. Ze hield de armen kruiselings over de borst en lachte in zichzelf.
‘Schoene,’ tobde Tijne, ‘nee, die zel ìk wel nooit-niet krijge, dat is veur míjn niet weg'eleid.’ Ze zakte op haar knieën voor de tobbe, en spoelde de rest van het goed met zoo'n haast of er geen tijd te verliezen viel. ‘As je allebei hulfte hadde, maokte 't niks uit, maor nóu... de iene wèl en de aore niét... och, en je konne zachs vraoge...’
1) zeuren.
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
Naarstig werkte ze door, met toewijding. Ze hing de wasch op en hakte het hout, vervreten planken en rappige stukken balk, en ze hakte als een man, elke slag was raak en bij elke slag zei haar rug snauwerig: ‘au’.
Maar het regende spaanders om haar heen, en in een ommezien had ze een mand vol. Ze boende ook het straatje voor de deur, en redderde nog wat in het onderhuis.
Haar mond kreeg aan weerskanten een groef van inspanning, het zweet gutste bij haar gezicht beneer en haar lokken raakten uit de krul. Maar ze had er niet eens erg in. ‘Die schoene, die fijne daomesschoene...’
‘'k Gaon nao' Vaor,’ zei ze in de kamer, en tersluiks wierp ze een blik in het spiegeltje naar haar muts of die wel goed-recht stond... Die tersluiksche blikken waren eerst begonnen toen ze ‘in de kap gekomen was’
1). Ze wipte ook haar pony wat op en maakte weer kurketrekkers van haar dikke wit-blonde lokken. Haar gezicht kon ze niet best onderscheiden.
Het leek, bij buiten vergeleken, schemerig in de kamer. De bleek-paarse
schouwtegels glommen stugkoeltjes, de borden aan de vale wand ook, en de pronk in het glazen kastje... De lange bruine klok tikte opvallend-langzaam, zóó of elke tik de laatste wezen kon.
Tijne keek toch altijd, als ze zoo van het werk binnenkwam, het eerst naar de hooge koel-donkere bedsteeën met de dikke kussens, en de gordijnen van bloemetjesgoed. De linker besliep zij. ‘Hè, was 't maor nècht...’
Doch het bleef die middag slechts een ver doezelig verlangen. ‘Tao zel nog wel doende weuze?’
Mem knikte. Mem zat diep in haar leunstoel gedoken,
1) de vrouwenmuts opgekregen had.
vlak aan het heete raam en stopte een kous. De zon liet ongenadig-duidelijk haar verschoten oogen zien, haar gele naderige huid en grauwe lokken. Maar Mem hoestte niet, en ze was meer-dan-tevreden over Tijne. Om haar mond kwam tot tweemaal toe, het begin van een glimlach, dat was wat zeldzaams bij Mem.
‘Moet je niet tien tel zitte?’, vroeg ze goedig, en haast in elk woord golfde een uithaaltje, net als bij de andere vrouwen op het Eiland, ‘je ziene witjes, me dunkt...
zou je wel gaon? Blijf liever maor wèt zitte breie bij mijn...’
Alle rimpeltjes trokken er bij weg, uit Tijne's gezicht. Ze pochte: ‘'k Bin g'eel niet loof
1), g'eel niet. 'k Gaon vèst.’ Verteederd dacht ze: ‘Nou is Memme weer bang dat ze te veul 'evergd het van mijn.’
En Memme vroeg al weer: ‘Wil je den eerst niet 'n plak mik met suiker, me-keind?’
Gewoonlijk zei Tijne: ‘Jao, graog.’
Nu schudde ze haar hoofd, ze zag nog maar altijd de lage nieuwe schoenen, met de glanzende neuzen en de ‘rozies’... ‘Nee, 'k gaon eerst...’
Ze kreeg dan toch nog een geribbeld-groen zuurtje uit het oorlooze kopje in het theeblad. En dat smaakte lekker. Tijne zoog er zoo gulzig op, dat ze er haar tong haast aan openhaalde, het was scherp. Toen nam ze de ketel met koffie op, die Mem al klaar gezet had. ‘Dag,’ zei ze terloops. En uit gewoonte in de deur: ‘Kom je nou niet buite?, aors hoest je weer zoo...’
Toen ging ze op-weg. ‘Ze hoorde nog liever, dat Klaosie-met-de-handjes vloekte, dan dat Memme hoestte.’
Gehaast liep ze voort.
1) vermoeid.
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
De vensters in de warm-gestoofde huizen leken wel blauwe vlammen. En het was of het opgetaste hooi in het weiland in lichte-laaie stond. Er steeg een gloed op van de weg en er daalde een gloed van omhoog, tusschen die twee in leek Tijne te verzengen. Ze keek op en rond, haar gezicht trok vol rimpels, zonder rimpels kòn ze niet opzien. ‘Heere God - Heere God...’
Om zich af te leiden repeteerde ze haar vragen-voor-de-catechisatie. ‘Waorop had God zijn wet beschreven? Op twee stienen taofele. Wat staot er op die iene taofel?
Op die iene taofel staot hoe wij God moeten liefhebben. Wat staot er op de aore taofel? Op de aore taofel staot hoe ik mijne naoste moet liefhebben. Zien Mattheüs twee en twintig, vers... vers...’ Onverhoeds stuitte het op de schoenen: ‘Ze zou zegge teuge Tao: ik heb de wesk ook al 'edaon en houtjes 'ehakt en in de vruugte je twee stikkende gaoltjes
1)'eboet... en heb je óók 'ezien wat 'n mooie schoene die
Mao-van-Lobbetje het?’
Een stem schoof over de weg. ‘Wèrmpies, hee?’
Dat was dikke-Gaartje's stem.
Toen Tijne glimlachen wou, was het of haar lippen op elkaar vastgeplakt waren van zweet.
Dikke-Gaartje zat in de schaduw naast haar kleine houten huis, dat krom getrokken was van wind en zon. Haar handen lagen plat-uit op de zijleuningen van haar stoel, haar rug was als in de groen-saaien kussens vastgemetseld, en haar voeten hield ze op een leege stoof. ‘'n Ouwerwis zeumertje,’ lachte ze tevreden met grappige bibber-schokjes van haar gezet-kort lijf, haar dikke ronde gezicht zag er ook danig-monter uit, en
1) netten.
danig-gezond. Gaartje had geen gewone rooie koonen, of zoo maar een egale rosse blos, maar - en dat was uitsluitend van dicht-bij te zien - haar vleezige wangetjes waren van boven tot onder vol dunne vurige aartjes en streepjes geteekend, net fijne bloemetjes...
Tijne moest er altijd naar kijken, ze vond het erg bijzonder.
In het voorbijgaan knikte ze hartelijk tegen het ouë vrouwtje. ‘Wèrm?, je smelte haost!’ Meteen, al ging Gaartje's mond open voor een praatje, liep ze door...
Vergenoegd dacht ze toen weer: ‘Laoter zel ik ook zóó zitte, dàt was er op 't end veur iederien: lekker in de schaoduw, met 'n kussen in je rug, en gien minsch om je op te stiere van je plaos.’
Ze bleef er wel meer bij stil, als bij een lief-geworden ideaal. En soms als ze veel en zwaar werk gedaan had, ging ze expres nog 's bij Gaartje langs. ‘Want Gaart die zat ziénderoogen uit te ruste, en dàt al jaore lang.’
Ze nam de ketel over in haar andere hand, hij werd zoo zwaar of hij betooverd was. De weg leek deze keer langer dan bij haar eerste gang, die morgen.
Ineens proefde ze de hartige smaak van de zee op haar klevende heete lippen, en in dat zoutige was ook de scherpe stank van rottende ansjovis.
Maar Tijne merkte dat zoo niet.
Een frissche adem streek langs haar heen, een doordringende koelte. Er stak een bries op uit zee, en die bries wakkerde onbegrijpelijk-gauw aan. Hoe dichter ze bij de haven kwam, hoe sterker de bries werd, maar de zon blies hij uit... Een tijd-lang flakkerde het verschralende licht nog op-en-neer... op-en-neer, als een uitgeputte lampe-vlam, dan bleef het heelemaal weg.
Toen leek het opeens een andere dag.
Tijne liep langs het hôtel, voor elk raam luierde daar
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
een vreemde. Op het beun
1)van Sijte-van-Aole en bij de aanleg-steiger lanterfantten ook nog een troep dames en heeren, haast allemaal Engelschen.
Schuw-belangstellend nam Tijne ze op van terzij: ‘Er waore er bij met tande van goud, en wat moste die lange linten toch... an huilie hoeden...?, en 'n taoltje as ze praotte... kon de Heere God dat allemaol verstaon?’ Het langst keek ze nog naar hun schoenen.
Dan met een ruk of ze zich losmaken moest ergens van, liep ze de drukte in, aan het havenpad.
In de plotseling versomberde dag zag alles er kaalgrauw en ruzie-achtig uit: de opgehangen bruin-golvende netten, de trillende zeilen, de schuiten... Maar in de stinkende glibberigheid van het benedenpad stonden de mannen en de vrouwen toch wel bedrijvig-saamhoorend bijeen, en de kleuren van hun goed wemelden zóó bont-door-een, of er een regenboog aan stukken was gevallen: knetterend geel van oliegoed, stralendblauw van schorten
2), uitgelaten rood van bouwen, rose van halsdoekjes... En alle gezichten, zonder uitzondering, waren bruin van zon en glimmerig van zweet...
De vrouwen babbelden met lijzig-zoete uithaaltjes en de mannen praatten er zachtaardig-bezadigd doorheen, hun monden bewogen zoo traag of ze psalmen neurieden. Maar hun oogen keken langs elkaar heen naar de visch, de volle netten, de averij. Achter de kreuken in hun voorhoofd schoven reken-sommetjes...
Tijne begon ook al: ‘Dirk-van-Sijme had er al twee en twintig duizend uit'epeld, dat was teuge negenvijftig de duizend...’
Een schreeuw zette het stop.
Allerlei commando's enterden door het verwarde
1) verhoogde plankenvloer voor het huis.
2) overrokken.
werk-geraas, de boeg van een schuit wreef knarsend tegen de steigerpalen aan, en de bries kneep grauwe plooien in het havenwater.
‘Tao lag wel veer,’ Tijne scharrelde vrij-vlug over de stinkerig-beklonterde keitjes heen, ‘aokelig veer.’ Ze knikte tegen Mao-van-Lobbetje en Lowetje-van-Griet, en week snel uit voor Moenis, zijn blik ontweek ze ook.
Want Moenis was een Ziener.
En er werd wel van hem gefluisterd, dat hij ook de macht had van ‘het booze oog’.
Even maar als een nevelachtige vlek zag Tijne zijn vale rimpel-kop, onder de breed-zwarte hoed. Diep in zijn oogen leek het te weerlichten, zijn schouders waren zoo krom of hij altijd-door een last droeg en zijn kaken bewogen ook als hij niet pruimde of at. Het was of angst als een stolp over hem uitstond.
Tijne durfde niet eens naar hem om te kijken, Moenis vreesde ze, als de
begraafplaats-bij-nacht, als de ‘zeemarminnen’ waar dikke-Gaartje wel 's van vertelde, ja bijna - als de Booze... ‘Laost was 't ook weer uit'ekomme zooas hij veurspeld had, bij Klaosie-van-Sijmen-van-Jaop...’ Meteen stond ze bij Aogie-van-Ep.
En Aogie's glimlach leek haar goed te doen. Maar ze zeien niets tegen elkaar:
‘Want de ansopies wiere 'eteld.’
Aogie's dikke bruine lokken bengelden dicht over de stinkende slijmerig-vieze vischjes heen, en haar handen hadden korstjes van grom en bloed, maar haar koonen leken boller en rooier dan ooit, en haar licht-bruine ronde oogen blonken als
barnsteenen knoopen.
‘Hein het ze dik,’ begreep Tijne, met een vaaglachende blik liep ze door, ‘Aogie zou toch wel evengoed met haor mee te hooie gaon ook.’
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
En in al die hurrie kon ze ook nog soezen. ‘Raor, nou was Aogie nèt zoo in haor schik met Hein Visser as eerst mit Ellebert Groot, net of er niks 'ebeurd was, net of Ep niet verdronken was en nooit terug'evonde... net of hij nooit bestaon had.’ Ze voelde er een bijzondere pijn bij van binnen, een pijn die Ep niet gold....
En ineens was dat weer weg.
Keesie, het jongetje uit Hein's eerste huwelijk, kwam haar nog achter-op. Ze had hem pas niet eens gezien... Het jongetje zag zoo bruin of hij met taan ingewreven was, zijn tanden leken daardoor wit als van een Neger, een groote mond had hij en een kleine mopneus. Zijn ruige lange lokken hingen slordig uit het rood-gebloemde kapje, en zijn bouw en zijn broek waren glimmerig van ansjovis-vuil... ‘Zeg, 'k moet je wèt zegge...,’ hij hijgde, ‘nao de teelt meg ik in 't buis, en ik krijg gouwe knoope, echte gouwe...’
‘Jao?’, Tijne glimlachte ouwelijk. Het schoof door haar heen: ‘Ep z'n knoope.’ -
‘Nou,’ knikte ze naar het kind, ‘'t zel er 's tijd worde, wat jij? Je binne al over de jaore...’
Het jongetje draaide op zijn hielen, hij grinnikte maar zoo-wat.
En Tijne vatte best: ‘Hij wou 'n cent veur snoep...’ Maar die gaf ze hem toch niet.
‘Nou maor gauw je Vaor helpen, hee?’, zette ze hem aan, ‘z'n groote knecht weuze...’
Het jongetje had al de mopperige lach van een man, hij draafde terug.
‘Hein,’ dacht Tijne onder het doorloopen, ‘was temet de hoogste in de vloot, toch
stierden ze nog zoo'n keind op je of, en Tao...’ Ze rekte haar hals. ‘Tao was beneeje
de middelmaot, dat 'loofde zij temenste vèst, jaowel, dat zag je zóó.’
Ze stond dan vlak bij Tao's schuit, en achter Tao's rug om, trachtte ze heimelijk de vangst te schatten. ‘Tao hàd tè hoog op'egeve: negen kaokmandjes maor... en nog maor 'n stik of zes gaole in 't vletje...’ Ze beet een pukkeltje in haar onderlip.
Zwèrte-Jaop-Boes er naast had al zestien mandjes vol. Taxeerend gluurde ze in zijn vlet. ‘Heere God, àlzullever wat je zagge...’
Toen Tao omkeek en haar betrapte-bij-het-loeren naar de vangst van die
man-daar-naast, werd ze verlegen. ‘'k Heb koffie mee'ebrocht,’ zei ze, en het was of haar oogleden, als gordijntjes, neergetrokken werden.
Tao wou opgeruimd wezen. ‘Braof zoo keind, braof zoo.’ En zijn zweeterige glimlach beefde aan de hoeken. Hij had ook groote donkere zweet-kringen in zijn buis, onder zijn armen, en de droppels aan zijn kin leken op glazen kralen...
Pietje Vlasgaord, de knecht, liet ook maar staan wat stond. ‘Koffie?, graog zoo heet meugelijk, dat verslaot de dorst.’ Zijn stoppelig geel haar stond, van zweet, plakkerig-stijf overeind op zijn kaasrond hoofd, en zijn zwarte oogjes waren zoo klein als krenten.
Tijne tapte al in, de melk had Mem er bij gedaan, de suiker ook. Maar zij morste of ze nog nooit een tas koffie ingeschonken had.
Zwèrte-Jaop-Boes bespotte Tao: ‘Nee, Keesie Kaors, je hebbe venècht je beugie wéér niet op 't goeie plaosie leite zakke, me-jongen.’
‘'k Bin ook tevreje, makker,’ zei Tao. Maar het was of zijn stem over roestige katrolletjes heen moest, en zelfs van zijn woorden leek een scherp-zure zweetreuk uit te gaan. Zijn schraal nat gezicht in de schamele baardplukken werd al-door bleeker, maar bij het koffiedrinken, en ook onder het werk, als hij praatte, glim-
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
lachte hij gedurig. En dàt was altijd zoo geweest: als Kleine-Keesie-Kaors glimlachte scheen het wel of alle rimpels in zijn gezicht er zich over verwonderden.
‘'n Bènde visch,’ roemde Pietje Vlasgaord wrang tegen Tijne. Hij keek naar de anderen.
En Tao glimlachte maar. ‘Rijkelijk,’ gaf hij toe, ‘'n weldaod, 'n zegen...,’ en daar was het knerpen van de roestige radertjes weer.
Tijne zag niet op, ze zoog op een uitgescheurde duimnagel: ‘Moet er nog 'eholpe worde?’
‘Bij ons...?’, begon Pietje al te schamperen, ‘hoho, je kenne gerust nao'...’
Maar Tao was hem voor. ‘Wel zekerlijk me-keind, wel zekerlijk.’ Hij trok een nog al flink gevuld net over de stellage heen. ‘Veul hande maoke licht werk en asse we den nog schiete
1)wille, mot 't fluks of'edaon worde.’
Tijne ging al aan de gang. Ze had verwonderlijkgoed de slag van het doppen beet:
telkens een kneep op het juiste plekje en het slap-zilveren rompje tuimelde uit de mazen in de mand.
Pietje en zij wedijverden stiekem met elkaar wie van hun tweeën het gauwst er mee voort kon: en Tijne won het, al was haar duimnagel kapot.
Maar plezier had ze er deze keer niet van. ‘Je biene wiere toch zoo zwaor van dat lange staon, och nee, nietes, maor...’
Zwèrte-Jaop-Boes lachte weer.
Tao lag op het eindje zeil, bij de vischjes geknield en wou net beginnen te tellen.
Zijn oogen waren vreemd rood-blauw van binnen, ontstoken van zomerlucht en zout water. Ineens had het er veel van of hij uitvallen
1) beug in zee brengen.
zou tegen Zwèrte-Jaop, toen ving hij toevallig Tijne's blik nog op, en glimlachte weer.
Maar dat was wat geks bij Tao: als zijn oogen verhelderden in een lach, kwam er onderin, op de bodem, als een donker bezinksel, enkel maar zorg en verdrietelijkheid bloot.
Tijne rukte haast een vischje door-midden. ‘Nee, nee, ze kon nóu niet legge te zaoneke teuge Tao, over die schoene...’
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
[2]
Het was maar een gewone door-de-weeksche werkdag met een argeloos-blauwe zomerlucht, een lauwzouten zeebries en vaag werk-gerucht in de verte... De huisjes op Mekurf
1)stonden er zoo'n beetje slaperig-verwezen bij, net als altijd, en de bijen bromden dommelig, gistermiddag was dat precies zoo geweest, en eergister...
Maar nu kleefde er ineens aan dat gewone iets benauwends vast, en alles had een gesloten voorkomen, zóó of er in en achter elk ding wat heimelijks verstoken zat...
Zelfs het scharminkelige vuil-witte vuurtorentje leek er mee behept, en de geel-blinkende hooi-opper, en de zee, zes meter verder...
Tijne hield midden op het weiland stil, droogde haar gezicht af met haar mouw en stond een heel tijdje sufferig op haar hooihark te leunen. ‘Wat er bij jou an haopert...,’ sputterde ze, ‘en wor' nou temenste niet staopel, maad.’
Maar dat gemopper schoof die stiekeme onrust van buiten-af geen centimeter opzij. En Tijne kéék niet om zich heen, ze glúúrde...
Verder-op, waar Aogie-van-Eppie maaide als een man, golfde het ruig-hooge gras als een lichtende groene zee, dichterbij en om haar heen lag het geelgedroogd en zoet van reuk in bol-dikke slingers, brandnetels staken er nog tartend-groen uit op, blanke klaverbolletjes sprenkelden er witte snippers doorheen, en
1) de Monnikenwerf.
een pluim afgesneden taai-sterke margrieten ginnegapte nog altijd met de wind.
Bekend zag dat er uit, vredig ook en argeloos.
Toch had Tijne een gevoel of ze zich schrap moest zetten, maar waartegen - dat wist ze niet.
‘Raore,’ zei ze in haar binnenst.
Maar ze bleef gluren.
De zee stuurde de deining op hen af, en de deining knabbelde tersluiks aan het Eiland en zoog op de steenen en beet er in.
Tijne kende dat geluid toch wel, maar het viel haar die dag meer op, ze haatte het zonderling-obstinaat. En dadelijk was er wat anders: een meeuw vloog als
gekscherend, in groote kringen, over het grauwglinsterende water heen, plotseling keek hij omlaag, en gaf een schreeuw of hij schrok.
Toen stond Tijne ineens weer het deerlijk-verminkte gezicht van een drenkeling voor de geest, oogholten met een franje van bloed, stijf-op-een-gebeten tanden zonder lippen...
Ze kneep haar handen tot een prop te zamen, om de stok van de hooihark heen:
‘Heere God - Heere God.’
Het leek ook wel of er zweet op de wind lag.
Haast zonder gedachten voelde ze het, en weer moest ze haar natte gezicht afvegen.
‘As je nou 'eloove wou wat dikke-Gaartje 'ezeid had laost, dat raore-Lijsie 'n minsch aokelig maoke kon met 'n tooverspreuk, dèn zou je haost denke, dat zij nou bekold 'eworde was.’ Zoo ruw-ongeduldig trok ze aan het beffie
1)van haar hemd, of ze het er af wou scheuren: het zat opeens veel te krap...
Maar ze wou toch ook wel graag schamper haar schou-
1) halsboordje.
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
ders ophalen over zich-zelf. ‘Tao was in de haove met z'n beugie doende, en den blak weertje. As je 'n vlooi op 'n strootje in 't waoter zette, kwam hij nog behouwe te Munkedèm an... En Mem - jao Mem, die steunde aokelig in haor slaop - nou - dat had ze wel meer 'edaon...’ Tijne schoffelde met haar klompen in het hooi: ‘En Mem lag nou 's middags ook en 's mergenslang... maor dat was ook wel vaoker 'eweust.’
Ze schudde bedenkelijk het hoofd over zich-zelf. ‘De meisen zeeën wel er 's “ouwe Bessie”, en was dat zóó véér van de waorheid?’
Aogie-van-Eppie keerde zich om aan het einde van Zwèrte-Jaop-Boes zijn land.
En zoo in het draaien leek ze een kronkelende vlam: vurig-gebloemd was haar bouw, rood haar schort. Ze had een gele vijgeben
1)op haar muts, en werkte of ze vocht, het flitsen van haar zeis trok een boog van wit vuur om haar heen, ze naderde vlug.
En Tijne werd er zich ineens van bewust, dat ze zelf lui en leeg stond toe te kijken.
Gelaten wachtte ze het standje af.
Maar toen Aogie vlakbij was, keek die pal langs haar heen, en glimlachte in het vage weg en snibde niet als anders en vitte niet...
Tijne onthutste er van, zoo vreemd als dat was, zoo angstig...
‘De aorde,’ zuchtte Aogie, ‘lijkt wel 'n bakkers-ovend vedaog.’ En Aogie's glimlach leek óók iets te verbergen.
Tijne zweeg bot.
Goedig vroeg Aogie toen: ‘Bin je loof?, zelle we effe uitbleeze?, en 'n nompie
2)neme?, en 'n kommetje kouwe koffie?’
1) hooge grof-strooien hoed.
2) suikerballetje.
Maar Tijne schudde norsch haar hoofd, ofschoon ze dorst had. ‘Nog maor niet, daomee...’ Driftig-vlug duwde ze met haar hark het hooi-dammetje naar de opper, bij de groene sloot. Het was of ze de scha van het luieren in wou halen, bij het teruggaan keek ze maar heel terloops, of Aorie-van-Zwèrte-Jaop nog-al-niet de leege schuit terug kwam boomen. Maar er was in het suizelend groen niets te zien en niets te hooren ook.
Het Eiland lag als een onafzienbaar grasland in de gulle zomerzon. De huisjes op Mekurf, vaag-rood en flets-groen, stonden er op hun palen bijeen als hoogpootige wezens, die dicht bijeengedrongen, steun zoeken aan elkander, tegen een onzeker gevaar...
Tijne begon de volgende hooi-regel op te duwen. ‘Dat volk van Zwèrte-Jaop...,’
schoof het even zonderling-afgebroken in haar op, ‘dat volk...’
De zee knarste er doorheen.
En het ongedurige in haar had weer de overhand. Om het weg te dwingen begon ze een psalm-vers te neuriën:
‘Loutere goedheid, liefdekoorden, Waorheid zijn des Heeren paon, Hun die Zijn verbond en woorden Als hun schatten gaode slaon...’
- - - -
Een paar wespen zetten vlak voor haar open mond hun twee-gevecht voort, ze sloeg driftig naar ze. ‘Tuig, gaon juilie!’ Het drong niet eens tot haar door, dat ze ophield met neuriën: ze luisterde alweer.
En er was toch geen ander gerucht rònd-en-in het uitgestrekte weiland dan het breken van het gras onder Aogie's zeis, het gezoem van een bij, en het knabbelen van de deining.
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
Tijne had wel lust om luid-op en druk te praten, maar er wou haar niets-van-belang te binnen schieten, en Aogie was al weer een heel stuk van haar af. Toen begon ze in haar gedachten zoo maar op Aorie-van-Zwèrte-Jaop-Boes te mopperen... ‘Keulen en Aoken is niet op ien dag 'ebouwd. Aole had zeker net wat aors te doen - most hij maor wachten - 'n kraotes ook, die Aole-van-Zwèrte-Jaop, 'n...’ Ze schrok op.
Het leek net of er een kei in het slootwater plofte, en het was de plons van een vaarboom. ‘Hélao,’ werd er geroepen, hout schuurde knerpend langs de harde steenachtige modderwal, een schuit lei aan.
Tijne stuwde, of ze niets hoorde, de groeiende hooibult voort en vorkte die met breede zwaaien naar de opper.
‘Jij hebbe haost meer bij mekander 'eschraopt, den ik laode ken,’ gekte Aorie. Hij was op het land gesprongen en stond vlak bij haar.
Als Aorie praatte leek het net of er in zijn stem wat neuriede. Maar hij had iets-van-gezag in zijn oogen: het wit blonk als kwik en het grijs deed aan staal denken...
Tijne moest zich vermannen, eer ze tegen hem durfde pruttelen: ‘Wat 'n tijd heb je 'edaon over die vracht! Jij neme er je makkie maor van, 'eloof ik,’ het kwam er toch schamel uit: schor en kleintjes.
Aorie plukte in gedachten aan zijn korte stroo-gele kneveltje, dat kneveltje stond hem net of hij er niet eerlijk aangekomen was, precies als zijn stijf-blauwe
kapiteinspet, men kon het hem best aanzien dat hij veel buiten-gevaren had, en dan stond hij ook nog onder dienst, bij de marine...
‘Het 't je zoo lang 'edierd, Tijne?’, hij plaagde haar niet, hij maakte expres zijn
stem zacht of hij tegen een
zieke praatte, maar hij bedoelde toch iets anders dan hij zei.
Tijne werd zoo rood als een kreeft. ‘Hij miende van zijn
1), allien om zijn,’ ze wou dat toch tegenspreken, en heftig ook, maar dat was nog zoo gemakkelijk niet.
Schuw-vorschend keek ze in zijn oogen.
Aorie moest er van pinken. En in zijn schrander mager-bruin gezicht kwam ook iets - waar zat het toch in? - van dat gek-achterbaksche dat alles en ieder leek te hebben die dag. ‘Nou...?’, drong hij.
‘Nou!’, bouwde ze na.
Nijd spartelde in haar omhoog en vond geen uitweg. ‘Mijn het 't niks lang 'edierd,’
wou ze snibben, ‘en jij kenne teute, want jij binne de zeun, hee?, en wij de dienstbaoren...’
Maar toen kwam net Aogie er aan, om te helpen bij het opladen. Ze glimlachte niet zoo breed-uit als anders: de helft van haar tanden was maar te zien. ‘Maot,’
bespotte ze Aorie, ‘jij staone er bij of je nao' 'n preek luistere.’ Opgeruimd wou het toch niet klinken.
En Aorie zei stroef-grappig: ‘'k Heb daornet 'n ofstraffing 'ehad van Tijne-hier, ik ben te traog 'eweust.’
Goedig lachten ze er samen wat over en nog wel binnensmonds. Maar het had er alle schijn van of ze zich al gauw geneerden voor die lach. En toen was er dadelijk weer bezonnen ernst, en nog wat anders ook, iets dat sterk op medelijden leek.
Tijne kon het niet in woorden uitdenken, ze voelde het toch wel, en scherp ook.
Werktuigelijk hielp ze bij het laden, maar ze stak het hooi zoo onachtzaam op, dat er keer op keer een pluk in het water viel.
1) hem.
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
Aogie deed of ze het niet zag.
‘Zonde,’ wees ze dan zelf maar.
En Aorie oogde er niet langer dan een seconde naar om, gedurig had hij een verschoonend grapje. ‘Jij wille de baorsies ook wat gunne! Nou, as 't aors niet is.’
‘'t Ken de beste 'ebeure,’ zei Aogie dan telkens.
Ze liepen over van goedigheid, alle twee.
En Tijne werd er bitter tegen in.
Zwijgend sloofden ze een tijd-lang voort, stil-van-inspanning, het zweet in streeperig-uitgeloopen droppels op hun gezicht.
En Aogie werkte bezadigder dan Tijne, maar ze deed meer. Ze kon het werk ook beter aan: ze was sterker.
Tijne ging het zienderoogen boven haar kracht. Ze voelde ook al weer die
open-trekkende pijn beneden in haar rug en in de buigingen van haar beenen beefde het. ‘Heere God - Heere God...’ Haar gezicht leek dik te worden van opstijgend bloed, en een keer wankelde ze of ze duizelig werd. Ze maakte er een verschrikt armelijk-schuw gebaartje bij, of ze zich ergens aan vast wou grijpen... En Aorie, die in de schuit stond om de lading behoorlijk te bergen, zag ze zoo nevelig of er een blinkende dikke rook om hem heen trok.
Aogie merkte dan wel dat het haar te zwaar ging vallen. ‘Gaon jij nou maor weer met je eige werk deur,’ stelde ze zachtzinnig voor, ‘je maoke je aors veuls te loof...’
Maar Tijne wou nog doen of ze het niet hoorde. Onwillig en weifelend bleef ze...
‘De zon,’ glimlachte Aogie, ‘is net zoo heet as kokend waoter.’
‘Tachtig graode Vaorenheit,’ zei Aorie geleerd.
En Aogie praatte er afgebroken op door: ‘'n Zel-
zaom zeumertje... van alles dik-op, nou 't hooiland ook, heb je 't ooit zoo weelderig 'ezien? En eerst de goeie haoring-teelt en nou weer de ansopies, en daomee de botjes...’
Gewone woorden waren dat.
Maar achter die woorden gingen hun blikken aan, en die blikken pasten niet bij het praatje...
Tijne werkte koppig door. ‘Wegstiere laot ik me niet...’
En toen drong Aorie ook: ‘Tijne-maai, nou zou ik toch vest doen, zoo as Aogie zee... Je houë 't aors niet op de bien...’ Hij glimlachte er goedig-geruststellend bij.
Maar ze wou het niet zien. ‘As ze dèn te veul was..,’ mokkend ging ze.
Een paar meter verder deed ze of ze iets opzocht van de grond en ze gluurde enkel maar onder haar arm door. ‘Nou, ze had 't ommers wel 'eweute?’
Aorie en Aogie werkten niet meer, ze staken de hoofden bij elkaar en brachten de hand, als een scherm, aan de mond net als menschen doen die een geheim behandelen.
Een keer of wat keken ze ook haar kant uit.
Een nijdige verwondering klom als met scherpe prikken in Tijne omhoog. En in haar booze verbluftheid had ze geen enkele gedachte meer... Maar haar oogen werden waterig, en dat waterige deed zeer of er wat bijtends in zat.
Machinaal zette ze haar hark tegen het begin van een nieuwe hooi-plooi aan, duwde uit alle macht de wassende bundel voort en loerde gestadig onder haar witte wimpers uit...
Aorie en Aogie stonden van haar afgekeerd door te praten, ze knikten en schudden hun hoofden en hadden het erg druk ergens over...
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
‘Most je dat zien,’ schimpte Tijne vreemd-fel, ‘ze kwamme temet aosem te kort.’
De waggelende hooiheuvel voor de hark spalkte bijna in tweeën, zóó maakte ze af, ze wou graag nog wat opvangen van dat gesprekverder-op.
Maar toen de bibberende hooi-bult kantelde op de plek waar de opper gestaan had, hield Aorie opeens stil.
En Aogie zei - met een blik achterom - onnoozellistig: ‘Maor die Keesie, hij is zoo gek as 'n ui met die gouwe knoope, en den moet je hem over z'n
grootemans-kleeren hoore! Elke morgen is 't vannuuws: ‘Mem, heb je me buis nou al 'enaoid?’
Aorie spuwde op de grond en krabde achter zijn oor: ‘Hè...?’ Van verwarring moest hij knipoogen. ‘O jao - jao.’
Hun onbeholpen sluwheid bracht alles uit.
‘Ze hadde 't over wat aors 'ehad,’ ontdekte Tijne, ‘en dat aore... dat moch' zij niet weute.’ Het stak en prikte in haar borst of daar een spin gevangen zat. Maar ze ging rechter-op loopen, en ze had een minachtende glimlach.
Aorie wou nog onbevangen haar kant uitkijken: ‘Jij kenne toch gauw, Tijne-maai...’
Maar ze deed of ze niets hoorde, keerde slofferig terug naar het begin van de volgende hooisliert en duwde zoo hardhandig op, dat de steel van de hark er krom van boog en piepte.
Eer Aorie toen de volle schuit afduwde, riep hij nog iets in haar richting, hartelijk klonk dat, zoo welgemeend....
Haar adem was er even van weg en kwam dan met een vaartje weerom, en ze
moest haar kin stijf op haar borst drukken om niet op te kijken. ‘Praot met Aogie
maor of...,’ sputterde ze in zich-zelf. Een kever liep
op een holletje voor haar uit, hij leek op een stukje gepoetst leer, soezerig oogde ze hem even na. ‘Maor Aorie - wat zee-die eigelijk...?, jao, wat had Aorie eigelijk 'eroopen?’ Ze schoof de klamp hooi al weer verder...
En de dag leek opeens heeter en het werk zwaarder. Maar ze zweette toch meer van bange bevreemding dan van krachts-inspanning. ‘Wat is alles raor vedaog - Heere God...’
Aogie kwam op haar toe. Haar rokken schommelden breed heen en weer, of ze jolig liep, en haar oogen leken zwarte spiegeltjes. ‘Nou eerst 'n kommetje koffie neme, veuruit!’ En bazig dat ze weer was! Ze greep Tijne zoo maar de hark uit de handen en gooide die neer. ‘Allaoh, kom mee!’
Tijne moest haar hand tegen het kloppen in haar zij leggen: het was of er een ijzeren klepel in haar hart zat. ‘'k Bin niet loof,’ streed ze balsturig tegen, ‘en hier me hark...’ Ze trachtte hem op te rapen.
Maor Aogie - wat was die Aogie toch sterk! - ze trok haar zóó wild mee, dat ze draven moest als een bezetene. ‘Je zèlle zitte!’
Er stond een bloeiende vlier bij de groene sloot, die rook lekker en lei een gekartelde breede schaduw over het frisch-gebleven gras.
Aogie duwde Tijne daar stoeierig omlaag. ‘Zie zoo, zoete maad weuze!’
Zelf viel ze ook met een plof op haar dikke knieën neer. ‘D'r staot 'eschreven: 'n arrebeider is z'n loon waordig.’ Goddeloos-dartel knipoogde ze. ‘Dèn zeg ik er bij:
en ook z'n kommetje koffie en z'n plak mik.’
‘Da-'s spotte,’ gispte Tijne stug. Ze pinkte gedurig. Op Aogie's vijgeben bleef een plekje zon hangen, en daar leken vliegen van vuur over heen te drijven.
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
‘Spotte is 'n gruwelijkheid...,’ vitte ze weer.
Maar Aogie sloeg er niet eens acht op.
Ze maakte kuiltjes in het losse gras, zette er de oorlooze kommen in, en tapte, uit het opgedolven kannetje, de zwarte koffie in. Toen trok ze ook het stikken-trommeltje
1)onder het gras-dekje uit, drukte haar rug tegen een hooi-kussen, stak haar beenen welbehagelijk recht-uit en begon te deelen. ‘Je raode nooit wat ik allemaol mee'esleept heb. Hier - krèntemik met echte butter, en ieder twee heerekorsies, en 'n stik of wat pruime, en 'n peperhuis met nompies - nou, heb je 't niet goed bij mijn?’
Sprakeloos zat Tijne even op die uitstalling van eetwaar neer te kijken: ‘'n Schoot vol, wat 'n opmaokster, die Aogie...’
Mopperig zei ze: ‘Ik heb in 't g'eel gien honger.’ Want ze beefde nog van gramstorigheid, maar ze geeuwde toch ook.
En Aogie zei met een stem als een klok: ‘Gien honger!? Ete zèl je! Wàt-is-dàt?
As je niet ete, heb je ook niet te werke! Moet je maor thuisblijve, net as de ouwe Bessies, net as je verslete Bappe.’
Dat was toch weer dezelfde Aogie van altijd: ‘Aogie-van-guster...’
‘'k Heb zelf ook,’ protesteerde ze toch nog. Maar met beschroomde tegenzin dacht ze aan het dikke stijve stuk loert
2)in haar bus, en gedwee nam ze aan wat Aogie haar, in een gulle bui, toestopte.
‘Thuis blijve?’, het leidde haar even af, ‘jao zeker, zel niet gaon! En ze moch' ommers spaoren van 't hooiersgeld, veur schoene?’
Traag hapte ze in haar boterham - als het lekker
1) boterhammentrommeltje.
2) jan-in-de-zak.
was hapte ze altijd traag - ze smakte haast. ‘Rijkelui's brood en fijne butter...’
Toen kwam dat andere ook weer op haar af, dat drukkende-vreemde... ‘Waorveur gaf Aogie zooveul weg vedaog...?’ En ze overwoog: ‘Zel ik nou vraoge wat er is?
Zèl ik...?’
Ze kreeg er een voorhoofd vol rimpels bij, haar muts kleefde aan weerskanten op haar koonen vast, en weer moest het beffie het ontgelden. Ze kon het aanloopje niet vinden voor die vraag. En alles begon ook een beetje vaag te worden in haar en rond haar...
Die schaduw van de vlier was toch een zegen. De bladen smoesden zoo'n beetje met elkaar, de gele fijne bloemetjes hielden er zich buiten... ‘Heere God, wat 'n hette op dat land.’
Haar kousen waren ook nat van zweet, dat voelde ze nu eerst. Ze schopte haar klompen uit, en zette haar voeten vaster op het koele dikke gras. ‘Of was ze toch deur raore-Lijsie zóó...?, of léék 't allien maor - alles...?’
Dorstig dronk ze van de bittere koue koffie, at het brood op tot het laatste kruimeltje, deed een heele tijd over de pruimen, en zoog toen op een nompie.
‘Het 't 'esmaokt?’, vroeg Aogie met een volle mond.
‘Nóu!’, zei ze dankbaar.
‘Er gien praot over maoke hoor,’ verzocht Aogie, al kauwend.
Tijne blies de zaadpluisjes van een paardebloem. ‘Wel-nunnik.’
Ze dacht: ‘Hoeveul korsies eet zij toch wel op?, en hoeveul stikke brood...?, toch vèst wel twaolf pruime?’ Een paar keer probeerde ze de verstrooid-liggende pitten te tellen. Telkens raakte ze in de war. Haar oogleden leken wel dik te worden, ze jeukten
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
ook, ze wreef er met haar vingerknokkels overheen, en pluurde door haar ooghaartjes het land in.
Zoo werd het gras weer een zee, met hooge golfruggen, witte randen van licht schitterden er op: het schuim, en vlakbij was de deining.
Ze deed haar oogen wagen-wijd open: en de zee veranderde in gras.
De bries klom over de dijk, en commandeerde: ‘Alle grassen rechts-overzij.’ En als groene soldaten deden zij dat.
Zonder geluid beval de bries opnieuw: ‘Links overzij! Pal achterover!’
Daar gingen ze!
Een bruine vlinder danste over hen heen, streek op deze en die even neer en vloog weer verder.
Tijne tuurde hem pinkend na. ‘Wat most dat beest toch...?, as je hem anraokte gong hij dood. Waorom had de Heere God hem gien sterker vleugels 'egeven...?’
Slaperig liet ze zich achterover vallen.
Aogie praatte over Hein. ‘Hij is zelzaom sleetsch, zoo trekt hij 'n paor naogel-nuuwe kousen an, en zóó gaote as - as eende-eiere er in.’ Ze had het ook over Keesie, van haar eigen had Aogie geen kinderen. Keesie kon een potje bij haar breken! ‘'k Moet nog 't ien en aor anschafte veur him. 'n Lappie keper, en 'n stik blauwe wol, 'n endje bombesijn, 'n halsdoekie, 'n pet... En den veur me-zelf, 'n stik huisraod dat er nog al inknuppelt: 'n groote bruine kast in 't veurhuis. Dat huis van mijn het temet gien kassen, hee? En den zet ik daor me bouwedooze op en me blauwe lijze, dat trekt veur de bezichteging met de vreumde. Want as je daor de loop van krijge... da-'s 'n aordige bijverdienste... laot ik 't aore jaor 't hooie schiete...’
‘Jao - jao,’ zei Tijne een heele poos na elkaar.
In die tusschentijd - was ze weg.
Zóó lag ze naast Aogie, en zóó liep ze in een grootsteedsche straat met op elkaar gestapelde huizen, trams zonder paarden en juffrouwen die naar zeep en reukgoed stonken. Zij deed een paar stappen en keek om zich heen. Een glazen winkeltje stond op de hoek, er lagen rosse en groene kranten op een plank... Wat moest ze toch?, wat wou ze?, ze draafde wat ze kon. ‘Waor was Tao met de schuit 'ebleve?, ze was van Tao of'eraokt. En de wind hield haor teuge, wat 'n zwaore wind...’
Maar dadelijk was ze weer terug - naast Aogie.
En Aogie zei: ‘... op die aore plank doen ik me Zundegsche goed en me winterkleedaosie en zoo... en...’
Tijne was al weer weg.
Ze liep door de kamer bij Memme thuis. Wat stil was het toch... Waarom kermde Memme toch maar liever niet? Die lange bruine klok tikt zoo hard, die klok lijkt net een opgehangen bruinvisch. ‘Zien je?, twee kwaoi-je oogies zitten in de wijzerplaot, 'n bek niet, hij eet toch... hij eet?, jao - hij eet uren! Denk er om, je krijge 'n klap om je oore. Zoo metien gaot z'n staort krulle, gaone z'n vinne al niet hien en weer?, nee hij aosemt... zwaor aosemt hij... Wat moet ze toch bij die bruinvisch? Nou - kijk dat er 's an, er zit “dik stof” in de hartjes van de beddeplanke... Wie praot er toch in de verte? Scherp toeluistere, maad... Nee, dâ-'s niet te verstaon. Slaopt Memme nou aldeur...?’ Ze ziet rond. En Mem buigt meteen haar hoofd om het bedsteegordijn heen. ‘Kijk ze zweete. Ze het verschote ooge. Ze praot ook. Wat praot ze toch? Ze hoort niks, ze ken 't niet verstaon... Heere God - Heere God, is ze nou ook nog doof 'eworde?’ Ze moet naar buiten,
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
ze moet luisteren, ze holt om te luisteren... Wat is dat nou? Haar klompen maken geen leven, oh maar, ze is niet op klompen, ze is op haar kousen. ‘Denk er toch om, maad, as je Mem dat ziet...’ Ze struikelde haast over Bappe. - Bappe zit op een omgekeerde mand, en verstelt een net. Zijn handen beven, er zit een traan op zijn eene brilleglas en zijn oogen zitten vol bloed. ‘Waor komt dat bloed in je ooge toch vedaon, Bappe? - Hou stil! Bappe praot, krak-krak zeit z'n stem: ‘Het is den mensch ienmaol 'ezet om te sterven en daornao het oordeel...’ Daar dringt die verre stem doorheen, die verre stem komt dichterbij - al dichter. ‘Tijne-maai!, wor' toch wakker, maad!, is dàt slaope...?’
Een schok ging door haar heen. Ze gluurde uit kleine prikkende oogjes: ‘O - hee - nog aldeur was ze in 't hooiland naost Aogie.’
‘Hè,’ zuchtte ze schamig-verwonderd, ‘ikke... ik...’
Aogie lachte haar uit. ‘Dutte op klaorlichte dag, 't is wat moois, we moete opstaon...’ Gelukkig bleef ze zitten.
‘Jao,’ bewilligde Tijne toen ook maar, ‘da-'s goed.’ Ze strekte zich nog wat meer uit.
Daar in de hoogte schreeuwde een zwarte vogel als een gek tegen de blauwe blinkende wolken. Het leek er erg op of hij God uitschold. ‘Kwà-kwà-kwà-à-à...’
Het kon ook een woord in een vreemde taal wezen. Klonk het niet een beetje als een waarschuwing?
Bedrukt ging Tijne na: ‘Wat had ze ook 'edroomd?, wat docht ze toch zoo net...?’
Angstvallig zocht ze er naar, ze luisterde ook.
De zee klopte tegen de dijk. Harde tikken waren dat. De zee tikte als een die binnen gelaten wil worden.
Tijne kreeg een onthutste trek in haar gezicht.
‘Hoor je dat kloppe, Aogie, in de zee?, dat is net 't dooiekloppertje...’
Het was of ze Aogie prikte. ‘Maad!’ Ze rees half overeind, en ze drukte haar vingers weerzijds stijf tegen haar koonen. ‘Erm schaop,’ klaagde het in haar binnenst.
Toen vergat Tijne haar mond dicht te doen. ‘Waor verschoot Aogie zoo van?’
Die groote zwarte vogel kwam ook naar omlaag. Hij fladderde rond of hij wat zocht en schoot rakelings langs hen heen. Zijn starre zwarte oogen glinsterden nijdig, zijn snavel had zin om te pikken. ‘Kwà-kwà-kwà-à-à.’
‘Wat is dat veur ien?’, vroeg Tijne, ‘'n raof of 'n kraoi of...’ Opeens hield ze stil.
In de verte huilde met scherpe lang-gerekte gillen een hond. Tijne kon er niet van blijven liggen. ‘Hoor je dat huile ook, Aogie?’, vroeg ze toen weer, ‘is dat gien hond?’
Waarom moest Aogie nu juist zoo nauwkeurig een splinter in haar handpalm bekijken?
‘Da-'s op 'n tjalk,’ zei ze met een zwakke stem, ‘'n tjalk daor gunter, op stroom...’
Het leek op een geruststelling.
Maar het was of in Tijne's blauw-grijze oogen het zwart van de appels al grooter plaats besloeg. ‘As 'n hond huilt...’
‘Stil toch!’, belette Aogie schuw-ontzet.
En Tijne's hart klopte zoo zwaar en langzaam of het stilhouën wou. Ze praatte toch door: ‘Dat beteekent 'n dooie...’
Het stompte Aogie overeind, het was een wonder zoo gauw ze op de beenen stond.
Vermanend snauwde ze: ‘Je magge niet zoo bijgeloovig weuze, maai, da-'s 'n - 'n gróót kwaod.’ Maar ze kon er Tijne niet bij aanzien,
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
vinnig-hard, of ze boos was, klopte ze de strootjes van haar ruigie. ‘Nou allaoh, maasie, opskiete, hee?, de dag draoit al nao' d'aovend.’ Met alle geweld wou ze toen weer lachen en Tijne van de grond optrekken.
En Tijne dacht aan geen verweer en aan geen onwil ook. ‘Heere God - Heere God!’
Aogie's oogen waren drijf-nat. En wat liep ze... Ze gooide zich op het werk of ze haar ziele-heil er mee verspelen kon, als ze nòg éven langer praten bleef. Ze werkte ook niet met haar handen alleen, maar met het heele lichaam. En daar stond ze weer, bruin, groot en rood, in een flikkerende krans van vuur en staal, en maaide of de dag pas begon.
Maar Tijne werkte machinaal, met stijve bewegingen en afwezige oogen. Een gekneusd kapot gevoel had ze in al haar gewrichten - en dat was altijd als ze lang gezeten had, na zwaar werk - maar ze lette er nu niet op... Of ze iemand achter zich had die haar voortdreef, zoo gehaast duwde ze de hooibundels voort.
De opper groeide en zette uit in de lengte en in de breedte, hij werd grooter dan de vorige...
Een keer keek Tijne er suf-verbaasd van op. ‘Had zij-allien dat zoo gauw 'edaon...?’
Dadelijk gleed dat weer weg.
Haar gedachten leken schuil te gaan achter een dikke wasem en het was ook of ze de dingen om haar heen met beslagen oogen zag: het ouwelijke vuurtorentje in de verte, en de vlier die bloemen als zegenende handen had, het groen-gele weiland en Aogie in haar rooie ruigie met haar verweerde vijgeben.
Alleen het huilen van de hond klonk al-maar duidelijker door, of het telkens een
eindje dichterbij kwam, het gierde hoog boven het krijschend krassen van de zwarte
vogel en het kloppen van de zee uit.
‘Die hond,’ mokte ze schichtig-geërgerd, ‘die hond.’
En amper zag ze dat het witte daglicht verkleurde: eerst werd het goud-geel, toen vlammend-rosse.
Dat was de avond.
En nog eenmaal die dag, lei Aorie aan met zijn schuit. ‘Bin ik nóu niet gauwer?’, hengelde hij naar een prijzend woordje, ‘ik heb 'ehaost... van je welste...!’
Maar veel lof kreeg hij niet.
‘'n Duivelskonstenaor is 'n jongmaotje bij jou,’ spotte Aogie stroef.
Vlug laadden ze het hooi op.
‘'n Heule lap grond hier,’ zei Aogie toen weer, onder het werk door, ‘mit 'n paor daoge... in die hette... ken 't gras dat ik nou of'emaoid heb, ook al weer op'elaode worde.’
‘Jao,’ gaf Aorie toe, ‘veur dat juilie mit z'n tweeën binne, gaot 't vrij hard.’ En dadelijk er op mopperde hij met een onbekommerd gezicht: ‘Haost gien arbeidskracht meer verkrijgbaor. 't Vrouwvolk zit liever an de deur om de vreumde in te haole.
Daornet zag ik ook weer zoo'n heele mik-mak deur 't durp kuieren. Ze smete met cente...’
‘Is 't tòch...?’, in Aogie's gladde gezicht kwamen kreuken. ‘'n Golde,’ berekende ze wrang, ‘is op zoo'n menier ook heul wat gauwer op'estreke, dan mit 't hooien.’
‘Beter verdiend dan 'ekrege,’ sputterde Aorie, ‘nou jij...!’ Zijn mond stond al-weer klaar voor een glimlach, hij keek ook telkens naar Tijne om.
Maar ze zag het niet. Het werk nam haar te veel in beslag, haar bange haast ook.
‘'k Gaon daomee gauw nao' huis,’ nam ze zich voor, ‘'k zel hard loope, zoo hard as ik maor ken. Moch'-ik nóu maor...’ Het
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
duurde wel erg lang, die laatste keer, eer de schuit vol was...
Tijne zuchtte snibbig van ongeduld en angst.
Maar het werk raakte toch gedaan, oplaatst. En ze konden hun schaftbussen gaan halen, de kommetjes en kannen en het gereedschap.
Aogie inviteerde zich-zelf. ‘'k Vaor mit je mee zoo veer, Aorie.’
En Aorie knikte van ‘goed’. Hij keek naar Tijne. ‘Jij toch ook?, ken je fijn bekomme op je hooie peul.’ Hij glimlachte alsof hij de vraag eigenlijk overtollig achtte.
Maar Tijne wou weigeren. ‘Mit de schuit?, dat was 'n heul stik om, ze wist veul korter weg.’
Schuchter-beslist schudde ze het hoofd. ‘Nee, ik gaon zóó: deuz' kant, deur 't land van Slinke-Aont en achterom... bij Palletje...’ Ze gunde zich haast geen tijd om het uit te duiden, praatte ook vreemd kort-af, of ze achter haar adem was en keerde zich al om.
Het laatste wat ze van Aorie en Aogie zag, was bazige verwondering: Aogie kwam nog op van haar plaats, of ze haar tegenhouën wou, en Aorie zette al één been aan wal, klaar om haar in te halen. Beurtelings riepen ze wat...
Maar ze schudde, ofschoon ze het meeste niet verstond, toch gemelijk-stellig haar hoofd.
Toen lieten ze haar maar begaan.
*
**
Tijne zwikte herhaaldelijk, zóó had ze de pas er in. ‘Mem, die lag maor allien... zoo'n heule dag haost! Bappe was er, nou jao - zoo'n ouwe ziel. En Lobbetje-van-daornaost, jao-wel, maor da-'s gien eigen.’
Ze tuurde ver voor zich uit, maar het stuk dat ze nog loopen moest kon ze niet
overzien. Dat spoorde haar
aan tot grooter haast... Dof klopte haar klompe-stap over de bonkerige grond, ze hield de hark recht-op in haar hand, en de rest van haar boeltje in haar schort. Het kannetje en de bus ringkinkten harrewarrig tegen elkaar aan, aldoor hetzelfde geluid.
Eerst moest ze er nog naar luisteren, toen ontging het haar, door andere geruchten die haar aandacht trokken in de leege schemer.
Het riet aan de sloot ritselde ook zoo bijzonder, net of er telkens kleine vogels uit opvlogen, en er was geen vogel te zien. Een stap leek achter haar aan te sjokken, geen schepsel liep er.
Opzij van de weg lag een gebroken ‘henden-wesk’-kommetje, rood van buiten, geel van binnen. Ze keek er nog 's naar om. ‘Hoe was dat kommetje daor zoo midde in de onbeweundheid 'ekomme?, wie had 't zooveer mee'edraoge...?’
Er zat wat geheimzinnigs aan dat neergekwakte kommetje vast...
De wind stak ook op, en de hitte verdween. Het was de wind die iedere avond met een schraal-fluitend geluid, over de dijk, uit zee sprong. Maar deze keer had hij wat van die huilende schippershond in zijn klagelijk-dunne stem, alleen het klonk zachter, droefgeestiger.
Tijne's adem werd zoo zwaar en diep of ze geschrokken was. ‘Heere God - Heere God...’
Ze trachtte zich af te leiden. ‘Waor hadde Aorie en Aogie 't toch zoo drok over 'ehad, pas? o jao - de vreumde... Raor, dat er thuis bij huilie nooit ien kwam. Nou raor?, er was haost gien bezienswaordigs en den zoo ziek as Memme was...’ Ze pinkte alsof iemand haar star in de oogen keek.
De bus met loert en het half-vol gebleven kannetje
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
met kouwe koffie, leken al zwaarder te wegen in haar boezel. ‘Zunderbaor was dat nou...’ Ze zuchtte ingehouden en gluurde tersluiks opzij. Flarden van spookhistories glipten huiverig door haar heen. ‘Er wier wel 'ezeid, dàt kon raore-Lijsie ook maoke...
dat 'n ding in 't draoge al-maor zwaorder wier... En wat Bappe den vertelde, van de man die 'n haon 'estole had?, oplaost was 't ommers net 'eweust of hij 'n zek met lood te draoge had?, en haost was hij bezweke. En den zoo as ze zeeë, kon Lijsie ook binne 't half uur van Merken nao' Amsterdam... Want ien keer most dat toch veur'evalle weuze... dat ze Keesie de Waord met z'n schuit ston' nao te kijke op de haovekant, en toe' hij t' Amsterdam kwam - daor ston' ze weer bij de Oranjesluis...’
Tijne moest er telkens bij omkijken. ‘Ienlijk was 't wel...’
De wind wou haar ook gedurig aan wat angstigs herinneren. ‘Wat den ook weer...?, wat den...?’ Ze duchtte het antwoord.
De rietpluimen wenkten of ze tot haast aanspoorden, en de bloemenhandjes in de vlierstruiken ook. Ze keek er met groote oogen naar. ‘Nee, ik ken niet harder vort, Heere God, ik ken niet...’ Ze beet haar tanden vaster opeen in haar onbestemde angst.
‘Kon ze niet?’
Ineens stond ze stil en bukte en nam haar klompen ook nog in haar handen. Er waren toch geen menschen in de naaste omgeving. Ze holde op haar kousen.
Haar wollen rokken ritselden niet, haar voeten waren niet te hooren op het dikke
gras. Er leek alleen meer wind te komen als ze draafde, en die wind belemmerde
haar haast. Toen dacht ze eensklaps aan haar droom terug. ‘Heere, wat raor, jao, wat
most ze toe' ook?, 't was wat om Mem...’ In bezinning en vrees trachtte
ze weer gewoon-vlug door te stappen. Het was ook moeilijk om hard te loopen met die hark, de steel stootte telkens op de grond.
Ze klauterde over een hek en ging dwars een weiland over. Er stonden armtierige paarse bloemetjes te knikken in het gras. En de koeien bibberden... Zaten ze nog-al onder de vliegen? Ze sloegen met hun staarten of het zweepen waren, en een sloome kwaadaardigheid loenschte in hun glazige oogen.
Tijne keek weg-en-weer. ‘Alle maoisters waore al nao' huis. Aorie had ze lang 'ehoue... dat most zeker van z'n Tao. Die Zwèrte-Jaop plokte wat hij plokke kon...
Had ze Mao-van-Lobbetje nog maor an'etroffe... of was Aogie maor mee'egaon.’
In haar verbeelding zag ze Aogie welbehagelijk zitten, boven-op de lading, de beenen ver-uitgestrekt, haar bruin-rood gezicht een-en-al lach... ‘En ze zoue 't wel weer drok ergens over hebbe, Aorie en zij...’ Het deed een beetje zeer, ze wist zelf niet hoe dat kwam... ‘Waorom zoue ze niet drok praote?, hi-jao... ook wat...’
Opnieuw moest ze over een hek...
De avond-wind droeg geschater aan uit de verte.
Tijne wist niet of het achter haar was of vóór haar. Maar het klonk spookachtig in de schemerige eenzaamheid. Zóó of er enkel maar een lach over de weg wandelde...
‘De maoisters,’ ried ze weifelend. En ze spande zich in om het geluid weer op te vangen, maar het kwam als ze het niet verwachtte, en werd telkens flauwer, oplaatst bleef het uit.
Dan kwam er weer een stuk leegte.
Het buurtje in de verte leek wel met stomheid geslagen, geen gerucht stoof meer over, op het klagen van de
Alie Smeding, Tijne van Hilletje
