O V E R S P A N N I N G E N B U R N - O U T

O V E R S P A N N I N G E N B U R N - O U T

L I D E W I J W I N D ,

H U I S A R T S , K A D E R A R T S G G Z

G E D R A G S W E T E N S C H A P P E R , A C T T H E R A P E U T , D O C E N T H U I S A R T S O P L E I D I N G U T R E C H T

• Quiz

• Test jezelf

• Diagnostiek

• Zelfhulp adviezen

• Behandelmogelijkheden

• Preventie

• Take Home

KAHOOT

Ga naar www.kahoot.it Game PIN

Nickname: Voer hier je eigen naam in

https://play.kahoot.it/v2/?quizId=7ff ecfe4-f917-4d6b-aa87-

e1c558a81d92

Test Jezelf

https://wijzijnmind.nl/psychipedia/stress/stresstest-1

Wat zijn bij mij beschermende factoren?

Wat zijn bij mij risicofactoren?

Aanpassingsstoornis

Neurathenie

Waar denken jullie als eerste aan bij

overspanning en Burn-out?

DIAGNOSE OVERSPANNING (P78)

A. Ten minste drie distressklachten: moeheid, gestoorde of onrustige slaap, prikkelbaarheid, niet tegen drukte/herrie kunnen, emotionele labiliteit, piekeren, zich gejaagd voelen, concentratieproblemen en/of

vergeetachtigheid

B. Controleverlies en/of machteloosheid als reactie op het niet meer kunnen hanteren van stressoren in het dagelijks functioneren (falende coping)

C. Significante beperkingen in beroepsmatig en/of sociaal functioneren

D. Distress, controleverlies en disfunctioneren zijn niet uitsluitend het directe gevolg van een psychiatrische stoornis

DIAGNOSE BURNOUT (Z29.01)

A. Er is sprake van overspanning

B. De klachten zijn meer dan 6 maanden geleden begonnen

C. Gevoelens van moeheid en uitputting staan sterk op de voorgrond

N.B. Relatie met werk niet noodzakelijk

Welke ontstaansfactoren kennen jullie

voor overspanning en burn-out?

ETIOLOGIE

• Voorgeschiedenis met stressoren

• Kwetsbaarheid voor overspanning

• Moeite hebben met de complexe veeleisende maatschappij

• Beperkt steunsysteem

• Veel ziekteverzuim in voorafgaande jaar

• Passieve en vermijdende coping

• Goed willen doen voor anderen, geen “nee” kunnen zeggen

RISICO GROEPEN

• Chronische, levensbedreigende aandoening

• Mensen > 50

• Mensen met lage SES

• Migranten

• Thuiswerkers

• Alleenstaanden

ONDERLIGGENDE / OVERLAPPENDE PROBLEMEN

• Persoonlijkheidsproblematiek.

• Angstklachten of -stoornis.

• Depressie(ve klachten).

• Ongedifferentieerde somatoforme stoornis.

• Chronische somatische aandoeningen, specifiek oncologische aandoeningen.

• Stoornis in het gebruik van middelen.

ANAMNESE

SCEGS:

• Somatisch

• Cognitief: gedachten en ideeën over situatie

• Emotioneel: bespreek gevoelens over de situatie

• Gedragsmatig: hoe wordt de situatie gehanteerd

• Sociaal: welke steun krijgt de patiënt

K (klacht) =

O (omstandigheden) X P (Persoonlijke stijl)

Stressvolle omstandigheden : O- (draaglast) Ondersteunende factoren: O+ (draagkracht) +

Persoonlijke stijl (manier van reageren op omstandigheden)

Bij dysbalans -> Klachten

Onderscheid depressie, angst en spanningsklachten

Depressieve klachten Angst klachten Spannings klachten

Somber, niet genieten

(secundair angstig) Irreëel angstig, overbezorgd

(secundair somber) Besluiteloosheid, cynisme, lusteloos

Niets willen →inactiviteit Niet durven, vermijden

→ inactiviteit Te moe om te doen, geen fut Minderwaardig voelen,

concentratieverlies

Onzeker voelen, besluiteloos

→ secundair concentratieverlies Prikkelbaar/emotioneel, concentratieproblemen,

vergeetachtig, fouten maken

Doodswens Bang om dood te gaan

→ gedachten aan dood Behoefte aan rust / ontremd Geremd (geagiteerd) Onrustig, nerveus, bang spanning/ stress

Moeheid, apathie, vlak Duizelig, benauwd, hartkloppingen

→ secundair moe

Duizelig, moe, verhoogde hartslag, verminderde weerstand

Doorslaap probleem, vroeg

ontwaken Inslaapprobleem Met name inslaapproblemen

Geen zin in seks Geremde seks (angst voor controleverlies)

Vage Lichamelijke klachten Hyperventilatie klachten Spierpijn, hoofdpijn, buikpijn, extreem moe

Bron: persoonlijk overzicht M. Sonnen (psychiater Altrecht GGZ Utrecht), aangevuld :L.A.Wind mede gebaseerd op NHG-patiëntenbrieven

Nascholing

4 DKL

• Distress, Depressie, Angst, Somatisatie

• Geeft richting aan waar het

probleem zit en globale mate ernst

• Wat zien we bij spanningsklachten?

• Wat zien we bij depressie en angst?

• Maakt psychische factoren bespreekbaar

Let op:

• Geen diagnostisch instrument

• Momentopname

• Niet aan bod: OCD, PTSS,

hypochondrie, verslavingsprobleem, specifieke fobieën, rouw, eetstoornis

BEHANDELING

Gericht op:

• Inzicht en acceptatie

• Herstel van de balans:

• Motiverend

• Actief –

Probleemoplossend

• Stimuleer het zelf-

oplossende vermogen van de patiënt

• Toewerkend naar oppakken van oude rollen en taken

Fasen – Taken model

Welke metafoor gebruik jij als je uitlegt wat er met je

gebeurd als je overspannen bent?

FASE 1 : CRISISFASE

• Begrip en inzicht in wat het is

• Voorlopige probleemdiagnose bespreken

• Psycho-educatie -> uitleg met metafoor

• Acceptatie

• Rust (kan tijdelijk verslechtering geven)

• Aandacht voor ingrijpende gebeurtenis

• Perspectief bieden

• Contact opnemen met bedrijfsarts

•

FASE 1 : CRISISFASE VERVOLG

Rust en ontspanning:

• Yoga, muziek, lezen

• Ontspanningsoefeningen: progressieve relaxatie

• Mindfulness oefeningen

• Praatadviezen

• Piekeropdrachten

www.mentaalvitaal.nl www.thuisarts.nl

Draagstructuur / leefstijl:

• Gezonde voeding, vaste tijden

• Vast slaap – waak ritme

• Activiteiten planning: balans plichten en plezier

• Beweegadviezen

FASE 2 : PROBLEEM EN OPLOSSINGSFASE

In kaart brengen van problemen en mogelijke oplossingen

• Oriëntatie op problemen in de coping (zelftest)

• Oriëntatie op problemen en oplossingen (PST, oplossingsgericht werken)

• Wanneer ging de coping wel goed in een moeilijke situatie?

• Wat gaat er wel goed? Persoonlijke kracht en energiebronnen

• Positief her-etiketteren (van valkuil naar kwaliteit)

• Stimuleer gesprek met werknemer en bedrijfsarts

Welke behandel-interventies zet jij in bij overspanning

en burn-out?

FASE 2 : PROBLEEM EN OPLOSSINGSFASE

Interventies:

• Zelfhulp: https://www.thuisarts.nl, https://wijzijnmind.nl/psychipedia/stress/zelf- iets-doen-bij-stress, www.mentaalvitaal.nl.

• Begeleide Zelfhulp: https://www.huisarts-emh.nl/.

• Problem Solving Treatment (PST)

• KOP: Klacht – Omstandigheden (O-, O+) – Persoonlijke stijl

• Oplossingsgerichte therapie

• CGT (G-schema’s)

• ACT

• Verwijzen voor sociaal maatschappelijke ondersteuning

https://www.mentaalvitaal.nl/tools-mentale-fitheid

https://wijzijnmind.nl/psychipedia/stress/zelf-iets-doen-bij-stress

FASE 3: TOEPASSINGSFASE

• Oppakken rollen en taken – re-integratie

• (Werk)hervatting

– liefst binnen 6 weken (uiterlijk binnen 12 weken):

– hervattingsschema(‘s) maken

– niet te ambitieus, ook niet té voorzichtig succes ervaring belangrijk

– cave: werkfobie

– patiënt zoekt evt. een “coach” op het werk – Tijd-contingent

• Functioneringsherstel

MEDICATIE

• Niet geïndiceerd

• Zo nodig in crisisfase kortdurend oxazepam (max 2 weken)

• Zo nodig kortdurend slaapmedicatie bij ernstige slaapproblemen

CONTROLES EN VERWIJZING

Vervolgcontacten: minstens 1x per 3 weken

• in de eerste weken liefst elke 1-2 weken (!)

• Beoordeel de voorgang, fase, (stagnatie?)

• Betrek naaste van de patiënt

• Kind check

Stagnatie:

• Zijn er nieuwe stressoren?

• Somatisch voldoende uitgesloten?

• Onderliggend psychisch probleem?

• Onderliggend werkprobleem? -> overleg met bedrijfsarts

Verwijzen

• bij stagnatie en forse aanhoudende klachten

• vermoeden onderliggende DSM stoornis

• Verwijzing ivm aanpassingsstoornis wordt niet vergoed

• Maatschappelijk domein

• bedrijfsarts

SAMENWERKING BEDRIJFSARTS

• Toestemming van patiënt

• Altijd bij stagnatie

• Bij werkproblemen, arbeidsconflict en re-integratie

• Neem patiënt in bescherming

• Telefonisch overleg verdient de voorkeur

• Maak BA tot “partner”

• Refereer aan Rol van BA

RICHTLIJN VOOR BEDRIJFSARTSEN

• Wet verbetering Poortwachter

• Werkgever meldt na 1 week ziek aan Arboarts

• Werkgever uiterlijk na 6 weken verzuim->

Probleem analyse

• 8 weken plan van aanpak

• 30 minuten per consult

• 1 consult per 3 weken

• 1 contact met werk per maand

• Procesbegeleider

• soms “eerstelijns interventies”

ROL BEDRIJFSARTS

• BA zorgt ervoor dat de gezondheid van werknemer geen schade oploopt door zijn werk

• Adviseur van werkgever en werknemer

• Wet Poortwachter: werkgever en werknemer samen verantwoordelijk voor re-integratie

• 6 weken ziek: bedrijfsarts moet analyse maken

• 8 weken: werkgever moet Plan van Aanpak opstellen

• Deskundigenoordeel UWV bij onenigheid

PREVENTIE OP HET WERK

Doel: Werkplezier

• Neem zelf het initiatief naar werkgever

• Blijf in gesprek over inhoud werkzaamheden

• Zeg wat je nodig hebt om goed te kunnen werken

• Wat is voor jouw werkplezier?

• Hoe kun jij (mentaal) fit blijven?

• Scholingsmogelijkheden?

PREVENTIE: ROL WERKGEVER

•

V R A G E N ?

DA N K VO O R U W A A N DAC H T !

L I D E W I J W I N D , H U I S A R T S , K A D E R A R T S G G Z G E D R A G S W E T E N S C H A P P E R , A C T T H E R A P E U T

D O C E N T H U I S A R T S O P L E I D I N G U T R E C H T , W W W . L I D E W I J W I N D . N L