Vraag nr. 132 van 31 mei 2000
van mevrouw MARIJKE DILLEN
Handelsactiviteiten in scholen – Reglementering Commerciële activiteiten op school zijn in theorie v e r b o d e n . Nochtans dienen we vast te stellen dat in praktijk vele scholen dit principiële verbod nege-ren en toch een aantal commerciële activiteiten verrichten.
1. Kan de minister mij een overzicht geven van ac-tiviteiten die in de rand van het commerciële toegestaan zijn ? Bestaan hierover rondzend-brieven en zo ja, van welke datum en wat is hiervan de inhoud ?
2. Een aantal commerciële activiteiten worden via omzendbrieven expliciet verboden. N o c h t a n s blijven vele scholen dit verbod negeren en deze verboden activiteiten toch uitoefenen.
Heeft de minister zicht op de omvang van dit fenomeen ?
Welke maatregelen worden er genomen om dergelijke praktijken tegen te gaan ?
3. Ouders kunnen zich steeds richten tot de Com-missie Laakbare Praktijken. Kan de minister m e e d e l e n , voor de schooljaren 1997-1998 en 1 9 9 8-1 9 9 9 , hoe dikwijls er een beroep werd ge-daan op deze commissie, voor welke praktijken en in hoeveel dossiers de scholen in het ongelijk werden gesteld ?
Antwoord
1. Artikel 41 van de wet van 29 mei 1959 tot wijzi-ging van sommige bepalingen van de onderwijs-wetgeving (de zogenaamde Schoolpactwet) be-paalt onder meer dat elke handelsactiviteit ver-boden is in de onderwijsinstellingen van het ge-meenschapsonderwijs en het gesubsidieerd on-d e r w i j s. De omzenon-dbrief "Kab. G e m e e n s c h a p s-minister/JUR/6" van 5 juni 1989 betreffende laakbare praktijken in de onderwijsinstellingen handelt in rubriek II over de handelsactiviteiten in de onderwijsinstellingen. Hierin wordt be-paald welke activiteiten toegestaan en welke verboden zijn.
Toegestane activiteiten zijn verkooppraktijken die erop gericht zijn eenheid in pedagogisch-di-dactisch handelen van de school tot stand te
b r e n g e n , zoals bijvoorbeeld verkoop en verhuur van leerboeken, a g e n d a ' s, . . . en verkoop van schoolbenodigdheden typisch voor de school (met logo of naam van de school), v o o r g e d r u k t e f a r d e s, u n i f o r m e n , g y m k l e d i j , . . . Verder mogen ter gelegenheid van occasionele activiteiten in rechtstreeks verband met het schoolleven en in het belang van de onderwijsopdracht producten en diensten worden aangeboden. B e d o e l d wordt het verstrekken van drank, v e r s n a p e r i n-gen en maaltijden ter gelen-genheid van een o p e n d e u r d a g, een gymfeest van de school of an-dere PR-activiteiten. Tevens mogen tijdens de normale openingsuren van de instelling kleine etenswaren en niet-alcoholische dranken be-stemd voor onmiddellijk gebruik te koop wor-den aangebowor-den.
Verboden echter zijn activiteiten in verband met schoolfotografie, met uitzondering van het nemen van klasfoto's, alsook elke vorm van handelspubliciteit in of via de onderwijsinstel-ling.
Wat het basisonderwijs betreft, is in artikel 51, § 3 van het decreet "basisonderwijs" van 25 fe-bruari 1997 bepaald dat een schoolbestuur slechts handelsactiviteiten kan verrichten in het raam van de normale dienstverlening aan de l e e r l i n g e n . Het besluit van de Vlaamse regering van 17 juni 1997 betreffende laakbare praktij-ken en de samenstelling, de bevoegdheid en de werking van de Commissie Laakbare Praktijken voor het basisonderwijs stelt onder artikel 3, 3 ° welke activiteiten ontoelaatbare concurrentie inhouden tegenover handelaars, en aldus laak-baar zijn. Het betreft : verkooppraktijken die er niet op gericht zijn uniformiteit in het pedago-gisch-didactisch handelen tot stand te brengen ; het aanbieden van producten en diensten die niet in rechtstreeks verband staan met het schoolleven en niet in het belang zijn van de on-derwijsopdracht.
Er bestaat geen omzendbrief met een opsom-ming van activiteiten die in de rand van het commerciële zijn toegestaan. Elke belangheb-bende die vragen heeft omtrent de toepassing, kan zich richten tot de Commissie Laakbare Praktijken voor het basisonderwijs, die bevoegd is om hierop een antwoord te geven.
worden gemeld of indien klacht wordt inge-diend bij de Commissie Laakbare Praktijken. Ik ga ervan uit dat de scholen de reglemente-ring kennen en die ook toepassen, zodat ik geen concrete maatregelen overweeg.
3. Bij de Commissie Laakbare Praktijken voor het secundair onderwijs werden voor het schooljaar 1997-1998 twee klachten en voor het schooljaar 1998-1999 één klacht ingediend. De klachten hadden betrekking op de verkoop van paasei-e r paasei-e n , dpaasei-e uitbating van paasei-epaasei-en rijschool paasei-en hpaasei-et tpaasei-e koop aanbieden van drank en snoep aan de leerlingen van de school.
Daar bedoelde commissie na het verstrijken van het mandaat van de (vroegere) leden opnieuw moest worden samengesteld en het opnieuw sa-menstellen van de commissie niet probleemloos v e r l i e p, kon de benoeming van de leden van de commissie pas bij ministerieel besluit van 8 sep-tember 1999 worden gefinaliseerd. De commis-sie heeft inmiddels haar werkzaamheden hervat en bovenvermelde klachten geagendeerd. I k wacht nog op de adviezen van de commissie. Met betrekking tot de procedure voor de Com-missie Laakbare Praktijken voor het basison-derwijs dient er een onderscheid te worden ge-maakt tussen vragen en klachten. Enkel in geval van klachten kan het schoolbestuur worden ge-s a n c t i o n e e r d . Indien ouderge-s of andere belang-hebbenden een vraag richten aan de commissie, wordt het schoolbestuur nooit in de procedure b e t r o k k e n . Wel kan de vraagsteller, op basis van het antwoord van de commissie, nadien nog be-slissen om klacht in te dienen tegen het school-bestuur.
Aantal dossiers bij de Commissie Laakbare Praktij -ken basisonderwijs met betrekking tot commerciële activiteiten in scholen
1998 Vragen
– 4 vragen omtrent schoolfotografie : de commis-sie heeft telkens geantwoord dat de verkoop van individuele foto's van de leerlingen niet toe-gelaten is ;
– 1 vraag rond het verkopen van kaarten op school door de leerlingen om op die wijze publi-citeit te maken voor een aantal handelsmerken : de commissie is van oordeel dat dergelijke
acti-viteiten buiten de normale dienstverlening van de school vallen en een handelsactiviteit uitma-ken die laakbaar is ;
– 2 vragen met betrekking tot logopedische scree-nings op school : de commissie is van oordeel dat dit buiten het toepassingsgebied valt van het begrip "laakbare praktijken" zoals bepaald in artikel 51 van het decreet "basisonderwijs" en bijgevolg niet laakbaar is ;
– 1 vraag met betrekking tot financiële inzamelin-gen op school bestemd voor een goed doel : d e commissie is van oordeel dat dit buiten het toe-passingsgebied valt van het begrip "laakbare praktijken" zoals bepaald in artikel 51 van het decreet en bijgevolg niet laakbaar is ;
– 1 vraag met betrekking tot reclame in school-agenda's : de commissie is van oordeel dat de informatie in de schoolagenda's geoorloofd was, vanwege het feit dat het informatieve teksten betrof over de Europese Unie en informatie over het gebruiken van gezonde voeding en het drinken van melk ;
– 2 vragen over de verkoop van drankjes op school : de commissie is van oordeel dat de school kan vragen aan de ouders om geen drankjes van thuis mee te brengen, maar dit niet kan verbieden ;
– 1 vraag over de aankoop van een turnuniform op school : de commissie is van oordeel dat het te koop aanbieden van een turnuniform een handeling is die niet laakbaar is. De ouders kun-nen evenwel niet worden verplicht om het turn-uniform in de school zelf aan te kopen ;
– 1 vraag over fondsenwerving via de verkoop van wenskaarten die de kinderen op school zelf gemaakt hebben : de commissie is van oordeel dat wenskaarten die op school worden gemaakt, mogen worden verkocht, gelet op het feit dat de productie voortvloeit uit de pedagogische activi-teiten.
Klachten
– 1 klacht over drankgebruik op school : de com-missie heeft zich onbevoegd verklaard ;
mi-nister van Onderwijs heeft zich bij het stand-punt van de commissie aangesloten ;
– 1 klacht over de verkoop van paaseieren op school aan de ouders van de leerlingen : d e commissie was van oordeel dat de verkoop van paaseieren buiten de normale dienstverlening aan de leerlingen valt en een activiteit is die on-toelaatbare concurrentie inhoudt tegenover h a n d e l a a r s, vermits het gaat om het aanbieden van producten en diensten die niet in recht-streeks verband staan met het schoolleven en niet in het belang zijn van de onderwijsop-d r a c h t . Omonderwijsop-dat onderwijsop-de actie uiteinonderwijsop-delijk niet is onderwijsop- door-g e door-g a a n , zijn er evenwel door-geen laakbare feiten door- ge-p l e e g d . De toenmalige minister heeft zich bij het standpunt van de commissie aangesloten. 1999
Vragen
– 1 vraag over de sponsoring van een project door een privé-firma : de commissie was van oordeel dat het geplande project gesponsord door een privé-firma niet laakbaar was, omdat de activi-teit geen oneerlijke concurrentie inhield ten op-zichte van handelaars ;
– 1 vraag inzake fondsenwerving door en voor scholen via de verkoop van taarten : de commis-sie is van oordeel dat het verkopen van taarten op school een handelsactiviteit is die niet past binnen de normale dienstverlening aan de leer-lingen en dat deze activiteit een ontoelaatbare concurrentie inhoudt tegenover handelaars ; – 1 vraag over de verkoop van T-shirts waarop het
embleem van de school is aangebracht : de com-missie is van oordeel dat het te koop aanbieden van T-shirts niet laakbaar is, maar ouders kun-nen evenwel niet worden verplicht de T- s h i r t s op school aan te kopen ;
– 1 vraag met betrekking tot de verkoop van truf-fels op school door en via de leerlingen : d e commissie is van oordeel dat de verkoop van truffels buiten de normale dienstverlening aan de leerlingen valt en een handelsactiviteit is die ontoelaatbare concurrentie inhoudt tegenover h a n d e l a a r s. Door de verkoop van truffels wordt de plaatselijke handelaar benadeeld ;
– 1 vraag over de verkoop van champagne op school door de vriendenkring : de commissie is van oordeel dat activiteiten die niet mogen wor-den georganiseerd door het schoolbestuur
even-min kunnen worden georganiseerd door vrien-d e n k r i n g e n , o u vrien-d e r v e r e n i g i n g e n , . . . Door toe te laten dat de vriendenkring binnen de school aan de ouders flessen champagne verkoopt, w e r k t het schoolbestuur impliciet aan de activiteit m e e. De verkoop van champagne binnen de school en via de leerlingen is een handeling die laakbaar is ;
– 1 vraag over de verkoop van drankjes op school : de commissie is van oordeel dat het schoolbe-stuur de ouders kan vragen geen drankjes van thuis mee te brengen, maar ze kan dit niet ver-b i e d e n . Ouders kunnen immers verschillende redenen hebben om drank aan hun kinderen mee te geven (bv. drukken van de prijs door drankjes elders goedkoper aan te kopen, ...). Klachten
– 1 klacht tegen een schoolbestuur wegens het op-zetten van een spaarsysteem voor de leerlingen in samenwerking met een bepaalde bankinstel-l i n g. De commissie is van oordeebankinstel-l dat de tussen-komst van de directie van de school bij het ope-nen van een (spaar)rekening buiten de normale dienstverlening aan de leerlingen valt en een handelsactiviteit is die ontoelaatbare concurren-tie inhoudt tegenover kantoorhouders van an-dere banken, vermits het gaat om het aanbieden van diensten die niet in rechtstreeks verband staan met het schoolleven en niet in het belang zijn van de onderwijsopdracht. Vanwege het feit dat de spaaractie uiteindelijk niet is doorge-g a a n , zijn er doorge-geen laakbare feiten doorge-gepleedoorge-gd. D e toenmalige minister heeft zich bij het standpunt van de commissie aangesloten ;
