Jonas Suyderhoef (ca. 1613-1686)

(1)

Jonas Suyderhoef (ca. 1613-1686)

Deel III:

Visuele oeuvrecatalogus

John van de Goor

(2)

Afbeelding titelpagina: Jonas Suyderhoef, Drie oude vrouwen, 1633-1686. Staat 3 van 6.

Exemplaar in eigen bezit.

© John van de Goor / Universiteit van Amsterdam, 2016.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd

gegevensbestand of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektro-

nisch, mechanisch of door fotokopieën, opname, of op enige andere manier, zonder voorafgaande

schriftelijke toestemming van de auteur.

(3)

Jonas Suyderhoef (ca. 1613-1686)

Deel III: Visuele oeuvrecatalogus

John van de Goor

Masterscriptie Kunst- en cultuurgeschiedenis, 10 januari 2016

Faculteit Geesteswetenschappen, Universiteit van Amsterdam

1

^e

lezer/begeleider: Dr. E.P. Kolfin, 2

^e

lezer: Dr. M.J. Bok

Student: John van de Goor. Studentnummer: 6167675

(4)

(5)

5 Inhoudsopgave

Inleiding 7

Verantwoording 11

Catalogus 13

Overzichtstabel 69

(6)

6

(7)

7 Inleiding

De eerste stap om het oeuvre van Jonas Suyderhoef (ca. 1613-1686) in een kunsthistorisch ka- der te plaatsen was om het visueel inzichtelijk te maken en kwantitatief te analyseren. De ver- schillende historische oeuvreoverzichten, beginnend bij Johann Wussin (1861) en eindigend bij het overzicht in de Hollstein-reeks (1984), hebben een beschrijving van de prenten, staten, en andere technische gegevens samengebracht. De Hollstein-reeks geeft ook een eerste visuele in- druk van het oeuvre met 37 afbeeldingen van de 138 prenten. De database die is aangelegd als basis voor deze scriptie bevat afbeeldingen van alle aan Suyderhoef toegeschreven prenten én staten.

Deze catalogus heeft drie doelstellingen: het geven van een volledig visueel overzicht van het oeuvre, het daarbij plaatsen van, voor zover bekend, de originele schilderijen, en het sorteren in een chronologische volgorde. In de catalogus is van elke prent één afbeelding opgenomen.

Suyderhoef zal als reproductiegraveur zeker niet alle schilderijen zelf hebben gezien, maar het naast elkaar plaatsen van het origineel en de prent geeft mogelijk al enig inzicht in het wor- dingsproces van zijn prenten. In de casestudies in de scriptie is voor een aantal groepen prenten dit proces verder geanalyseerd en uitgewerkt. De chronologische volgorde maakt eventuele ontwikkelingen in het oeuvre zichtbaar. Deze ontwikkelingen kunnen van velerlei aard zijn, waaronder stilistisch en iconografisch.

Het visuele oeuvreoverzicht spreekt voor zich en geeft een prachtig overzicht van de zeer vak- kundig gesneden koperplaten met meestal ‘schilderachtige’ prenten tot resultaat. De ontwikke- ling van de prentproductie van Suyderhoef toont vier opvallende ontwikkelingen (fig. 1):

momenteel zijn geen prenten gedateerd voor 1635, hoge productie tussen 1635 en 1650, halve- ring van de productie in de jaren ’60 en tenslotte een verwaarloosbaar lage productie vanaf de jaren ’70 tot zijn dood. Het is opvallend dat Suyderhoef schijnbaar vanuit het niets tot een pro- ductie van gemiddeld twee of meer, relatief grote, prenten per maand kwam. In de ‘veelbelo- vende’ jaren, van 1635 tot 1650, sneed hij niet alleen de meeste prenten, maar werkte hij ook aan de meest prestigieuze opdrachten, zoals de prentseries in samenwerking met Pieter Soutman en Joachim von Sandrart. Bovendien had Suyderhoef binnen deze series een groot aandeel in het aantal prenten. Hij moet in aanloop naar deze periode van kwantitatief en kwalitatief hoge productie al veel ervaring in het snijden van koperplaten hebben opgedaan. Mogelijkerwijs is dit allemaal anoniem werk geweest of is het volledig verloren gegaan. Zijn opleidingsperiode tot graveur blijft in het ongewisse.

De daling van zijn prentproductie vanaf de jaren ’50 heeft geen invloed op de kwaliteit,

want zijn late prenten laten nog steeds kwalitatief hoogwaardig snijwerk zien, zoals blijkt uit

(8)

8 Boeren op een terras voor een herberg (cat. nr. 118) naar Adriaen van Ostade geproduceerd na 1670. Binnen het oeuvre zelf is voor deze ontwikkeling geen sluitende verklaring te geven.

Suyderhoefs graveersysteem en -stijl verandert nauwelijks in zijn hele oeuvre. De daling kan daarmee niet worden toegeschreven aan fysieke oorzaken. Sommige graveurs werden bijvoor- beeld slechtziend door de voortdurende concentratie van de ogen op de minieme details in de koperplaat. Een oorzaak die de daling mogelijk teweeg heeft gebracht is het stoppen van de ac- tiviteiten van Peter Soutman in 1650. Het jaar ervoor sneed Suyderhoef zijn laatste koperplaat voor Soutman: een portret van Hendrick Goltzius op hoge leeftijd (cat. nr. 83).

Het chronologisch visuele overzicht laat een rode draad van ‘andersoortige’ prenten tussen de overgrote meerderheid van portretprenten zien. In de jaren ’30 sneed Suyderhoef de Vier Am- sterdamse burgermeesters (cat. nr. 14) die wachtten op de aankomst van Maria de’ Medici. In de jaren ’40 sneed hij Peeckelhaering (cat. nr. 29) en een aantal prenten met Bijbelse scènes naar Rubens, zeer waarschijnlijk in samenwerking met Soutman (cat. nrs. 37, en 50 t/m 52), de Saterfamilie (cat. nr. 58), de allegorische figuurstukken in samenwerking met Von Sandrart (cat.

nrs. 61 t/m 65) en de beroemde Beëdiging van de Vrede van Münster (cat. nr. 81). Bovendien sneed Suyderhoef vanaf de tweede helft van de jaren ’40 tot het einde van zijn loopbaan als gra- veur genrescènes naar Van Ostade, Ter Borch en Brouwer. Een aantal van deze prenten zijn niet exact te dateren. Hij wisselde het werk aan de portretten af met andere opdrachten.

De eerst bekende uitgevers van prenten van Suyderhoef tijdens zijn leven staan vermeld in de

overzichtstabel aan het einde van de catalogus. Dit overzicht toont aan dat hij tijdens zijn leven

niet aan één uitgever was verbonden (fig. 2). Zelfs in de jaren ’30 en’40 toen hij met Soutman

en Von Sandrart aan grote series samenwerkte, sneed Suyderhoef ook platen voor andere uitge-

vers, zoals Cornelis Banheyning in Leiden en Pieter Goos in Amsterdam. Een enkele keer pro-

duceerde hij ook platen voor uitgevers buiten Haarlem, Amsterdam en Leiden. Suyderhoef had

zijn standplaats in Haarlem, maar was daarbuiten blijkbaar ook een bekend plaatsnijder.

(9)

9

0

28 29

28

12 16

3 5

2 0

15

0 5 10 15 20 25 30 35

Aantal prenten

Figuur 1. Prentproductie Suyderhoef per 5 jaar

0 5 10 15 20

Aantal prenten

Figuur 2. Eerst bekende uitgevers prenten Suyderhoef

Pieter Soutman Cornelis Banheyning Pieter Goos

Joachim von Sandrart Overig Onbekend

(10)

10

(11)

11 Verantwoording

Deze catalogus is gebaseerd op het oeuvreoverzicht van Jonas Suyderhoef zoals gepubliceerd in de Hollstein-reeks uit 1984 aangevuld met meest recente informatie uit de onlinecollecties van verschillende musea in binnen- en buitenland. Tijdens het onderzoek zijn geen overtuigende argumenten gevonden om nieuwe prenten toe of bestaande prenten af te schrijven aan het oeu- vre. Dit lag ook niet binnen de doelstelling van de scriptie.

De afbeeldingen in deze catalogus staan in chronologische volgorde. Wussin en de Hollstein-reeks hanteerden een alfabetische volgorde op thematische indeling. Een overzichtsta- bel aan het eind van de catalogus bevat de naam van de prent, de datering, de naam van de kun- stenaar van het origineel, de naam van de eerst bekende uitgever en de plaatsnaam van de uitgeverij, en de entry-nummers van de catalogi van Wussin en Hollstein.

Bij de datering van de prenten is rekening gehouden met een eventuele datum in de prent of een publicatiedatum in een boek, de levensjaren van de geportretteerden, de actieve jaren van de eerst bekende uitgevers, en de datering van de originele schilderijen. De op basis van deze ge- gevens beredeneerde datering is kort verantwoord bij iedere afbeelding en vergeleken met de datering van de instelling waaraan de afbeelding in deze catalogus is ontleend. Bij de afbeeldin- gen waar een nieuwe datering is voorgesteld, is deze geel gemarkeerd. De prenten die niet exact gedateerd kunnen worden, zijn gedateerd met een periode waartussen de koperplaat moet zijn gesneden en staan gesorteerd op de vroegst mogelijke datering. Bij de prenten zonder enig vali- de argument voor een datering, is de werkzame periode van Suyderhoef aangehouden, namelijk tussen ca. 1623 en 1686. Deze prenten zijn aan het einde van de catalogus opgenomen in alfabe- tische volgorde om een eventuele stilistische ontwikkeling in de chronologie van het oeuvre niet te verstoren.

Van alle prenten in het oeuvre is een afbeelding opgenomen in deze catalogus. Deze af- beelding betreft altijd de vroegste staat mét letters (met of zonder adressering), tenzij van deze staat geen afbeelding beschikbaar is. In dat geval is de eerstvolgende staat met afbeelding opge- nomen. Proefdrukken zijn dus niet opgenomen. Afbeeldingen van de originele schilderijen waarnaar de prenten zijn gemaakt, zijn ook toegevoegd. Het is soms niet met zekerheid vast te stellen wat het origineel was, daarom zijn alleen originelen toegevoegd die exact met de prent overeenkomen.

Alle afbeeldingen die aan een website zijn ontleend, zijn via het inventarisnummer gehy-

perlinkt aan de onlinebron. Hier kan aanvullende informatie en de afbeelding in vaak hoge reso-

lutie worden gevonden. Met name bij afbeeldingen die aan het Rijksmuseum zijn ontleend, kan

men op de website zeer ver met hoge resolutie inzoomen. De afbeeldingen zonder hyperlink

komen uit eigen bezit.

(12)

12

(13)

13 Catalogus

1. Portret van Karel V naar Titiaan

Midden 16^e eeuw. Olieverf op doek,110 x 91 cm. Wenen, Kunsthistorisches Museum. Inv. nr. GG_8060.

Ca. 1637. Gravure en ets, 41,2 x 27,7 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-1898-A-19663. Staat 1 van 3.

Cat. nrs. 1 t/m 9 zijn prenten uit de Duces Burgundiae-serie die Suyderhoef in samenwerking met Pieter Soutman sneed. Zie hoofdstuk 2 voor de verantwoording van de datering van deze prenten.

2. Portret van Karel de Stoute naar Pieter Soutman

3. Portret van Johanna de Waanzinnige naar Pieter Soutman

Ca. 1637. Gravure en ets, 40,6 x 27,0 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-1961-338. Staat 1 van 3.

Ca. 1637. Gravure en ets, 40,7 x 27,3 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.688. Staat 1 van 3.

(14)

14 4. Portret van Jan zonder Vrees naar Pieter Soutman

5. Portret van Maria van Bourgondië naar Pieter Soutman

Ca. 1637. Gravure en ets, 41,2 x 27,9 cm. Cambridge, The Fitzwilliam Museum. Inv. nr. P.8858-R. Staat 1 van 3.

Ca. 1637. Gravure en ets, 41,5 x 28,3 cm. Cambridge, The Fitzwilliam Museum. Inv. nr. P.8909-R. Staat 1 van 3.

6. Portret van Maximiliaan I naar Lucas van Leyden

7. Portret van Philips de Schone naar Pieter Soutman

Ca, 1637. Gravure en ets, 40,7 x 27,2 cm. Londen, British Museum. Inv. nr. R,7.144. Staat 1 van 3.

Ca. 1637. Gravure en ets, 41,6 x 28,0 cm. Cambridge, The Fitzwilliam Museum. Inv. nr.30.K.9-53. Staat 1 van 3.

(15)

15 8. Portret van Filips II van Spanje naar

Anthonis Mor

9. Portret van Filips III van Spanje naar Pieter Soutman

Ca. 1637. Gravure en ets, 40,8 x 28,3 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-2010-329-128. Staat 1 van 3.

10. Portret van Albrecht van Oostenrijk naar Peter Paul Rubens

Olieverf op doek, 119 x 86 cm. Antwerpen, Rubenshuis. Inv.

nr.RH.S.205.

Cat. nrs. 10 t/m 19 zijn prenten uit de Ferdinandus-serie die Suyderhoef in samenwerking met Pieter Soutman sneed. Zie hoofdstuk 2 voor de verantwoording van de datering van deze prenten.

(16)

16 11. en 13. Portretten van Karel I en Henrietta Maria van Engeland naar Anthony van Dijck

1631-1632. Olieverf op doek, 303,8 x 256,5. Londen, Buckingham Palace. Inv. nr. RCIN 405353.

(17)

17 12. Portret van Ferdinand III naar Pieter

Soutman

15. Portret van Johan VIII naar Anthony van Dyck

14. Portret van Isabella Clara Eugenia naar Peter Paul Rubens

(18)

18 16. Portret van Maximiliaan III naar Peter

Paul Rubens

17. Portret van Francisco de Moncada naar Anthony van Dyck

18. Portret van Sigismundi III naar Pieter Soutman

19. Portret van Wladislaus VI naar Pieter Soutman

Ca. 1637. Gravure en ets, geen afmetingen. Cambridge, The Fitzwilliam Museum. Inv. nr. P.8920-R. Staat 2 van 2.

(19)

19 20. Portret van Caspar Sibelius naar Frans Hals

1637. Olieverf op doek, 26,5 x 22,5 cm. Verloren 1956.

Afbeeldingsnummer RKD: 0000260288.

1637. Gravure, 30,1 x 23,2 cm. Amsterdam, Rijksmuseum.

Inv. nr. RP-P-OB-60.764. Staat 1 van 3.

Het schilderij is gedateerd in 1637 toen Sibelius (1590-1658) 47 jaar was. De prent heeft ook een datum van 1637, maar vermeldt een leeftijd van 48. Waarschijnlijk is de prent na de verjaardag van de geportretteerde uitgegeven.

22. Portret van Jean de la Chambre naar Frans Hals

Ca. 1638. Olieverf op paneel, 20,6 x 16,8 cm. Londen, National Gallery. Inv. nr. NG6411.

1638. Gravure, 25,7 x 17,4 cm. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België. Inv. nr. S.II. 15989. Staat 1 van 2.

Frans Hals schilderde de kalligrafeur aan het werk als modello voor de prent. De prent vermeldt 1638 in de tekst.

(20)

20 21. De vier Amsterdamse burgemeesters naar Thomas de Keyser

1638. Olieverf op paneel, 28,5 x 38 cm. Amsterdam, Amsterdam Museum. Inv. nr. SB 5755.

1638. Gravure, 32,1 x 37,9. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.664. Staat 1 van 2.

Thomas de Keyser schilderde het gezelschap van wachtende burgermeesters voor aankomst van Maria de Medici als modello voor de prent. Deze gebeurtenis vond plaats op 1 september 1638.

(21)

21 23. Portret van Edo Neuhusius

naar onbekend

24. Portret van Reinier Neuhusius naar Matthys van den Bergh

1638-1686. Gravure, 21,5 x 15,1 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.749. Staat 1 van 1.

1638-1658. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr.RP-P-1888-A- 12738. Staat 1 van 1.

Datum in de prent is 1638, daarom zal de prent in of na 1638 gemaakt zijn.

1638 lijkt een vroege datering voor Reinier (1608-na 1663), hij lijkt ouder dan 30 jaar. De prent is gebruikt in Regnerus.

Thalia Alcmariana. Sive Poematum posteriorum liber.

Amsterdam: Johannes Janssonius, 1658.

25. Portret van Nicolaes Bodding van Laer naar onbekend

26. Portret van Franciscus Heerman naar J. Van Ravensteyn [?]

Inv. nr.RP-P-OB-60.707. Staat 2 van 2.

Datum in de prent is 1639, daarom is de prent in of na 1639 gemaakt zijn.

Datum in de prent is 1639, daarom is de prent in of na 1639 gemaakt zijn. Mogelijk gebruikt in een publicatie.

(22)

22 27. Portret van Hendrick Swalmius naar Frans Hals

1639. Olieverf op paneel, 27 x 20 cm. Detroit (MI, USA), Detroit Institute of Arts. Inv. nr. 49.347.

Het schilderij van Frans Hals is gesigneerd en gedateerd in 1639, daarmee is de prent in of na 1639 gemaakt.

28. Portret van Maarten Harpertsz Tromp naar Hendrik Pot

1639. Olieverf op paneel, 28,9 x 23,1 cm. Gent, Museum voor de Schone Kunsten. Inv. nr. 1914-ID.

Onbekend of het schilderij gesigneerd en gedateerd is. Het is onwaarschijnlijk dat de prent voor het schilderij is gemaakt omdat Pot als inventor in de prent wordt genoemd.

(23)

23 29. Meneer ‘Peeckelhaering’ naar Frans Hals

Ca. 1640-1643. Olieverf op doek. Kessel, Museumslandschaft Hessen. Inv. nr. GK 216.

1640-1686. Gravure, 26,9 x 21,5. Amsterdam, Rijksmuseum.

Het schilderij van Frans Hals is gesigneerd maar niet gedateerd. Het museum dateert het schilderij begin jaren ’40. De prent is daarom in of na 1640 gemaakt.

30. Portret van Johannes Polyander van Kerckhoven naar David Baudringien

31. Portret van Gijsbert Voet naar onbekend

1640-1686, Gravure, 27,8 x 18,2 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-1907-3430. Staat 2 van 6.

Johannes Polyander (1568-1646) was, zoals vermeld in de prent 72 jaar in 1640.

Gijsbert Voet (1589-1676) was, zoals ook hier vermeld in de prent 51 (LI) jaar in 1640. De prent is in of na 1640 gemaakt.

(24)

24 32. Portret van Marcus Zuerius Boxhorn

naar Pieter Dubordieu

33. Portret van Constantijn van Oppyck l’empereur naar David Baudringien

1640-1686. Gravure, 33,2 x 22,6 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr.RP-P-OB-60.708. Staat 1 van 6.

Zuerius Boxhorn (1612-1653) was 28 jaar in de prent.

Daarmee is de prent in of na 1640 gemaakt.

Constantijn van Oppyck (1591-1648) was 50 jaar in de prent.

Daarmee is de prent in of na 1641 gemaakt.

34. Portret van Jacob Maestert naar Nicolaes van Negre

35. Portret van Jacobus Revius naar Frans Hals

Geen datum in de prent. Jacob Maestert (1610-1658) lijkt ouder dan 31 in de prent. Daarmee moet de prent in of na 1641 zijn gemaakt.

Geen datum in de prent. Jacobus Rivius (1586-1658) lijkt ouder dan 55 in de prent. Daarmee moet de prent in of na 1641 zijn gemaakt.

(25)

25 37. De val van de verdoemden (2 platen) naar Peter Paul Rubens

Ca. 1621. Olieverf op doek, 286 x 224 cm. München, Alte Pinakothek. Inv. nr. 320.

(26)

26

1642. Gravure, 71,3 x 54,6 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-103.750. Staat 1 van 1.

Prent is gesigneerd en gedateerd rechtsonder: ‘I. Suyderhoef Sculp. Aº 1642’. Met privilege.

(27)

27 36. Portret van Claudius Salmasius naar Nicolaes van Negre

De prent is middenonder gedateerd 1641. Claudius Salmasius (1588-1653) was toen 53 jaar, wat overeen lijkt te komen met zijn uiterlijk.

38. Portret van Laurens Banck naar onbekend

39. Portret van Franciscus Heerman naar Wybrand de Geest

Ca. 1642-1686. Gravure, 16,9 x 11,6 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.710. Staat 1 van 1.

De tekst refereert aan Laurens Banck (…-1662) een positie als hoogleraar die hij vanaf 1641 bekleedde.

Prent gebruikt in: Heerman, Franciscus. Guldene annotatien.

Leeuwarden: Jan Jansen de Fries en Gysbert Sybes, 1642.

(28)

28 40. Portret van Caspar Sibelius

naar Frans Hals

41. Boerenpaar bij een tafel naar Adriaen van Ostade

Inv. nr.RP-P-1907-2694. Staat 1 van 1.

Caspar Sibelius (1590-1658) was 52/53 in 1642. Daarmee moet de prent in of na 1642 gemaakt zijn

Geen aanwijzingen gevonden waarom deze prent vanaf 1643 gedateerd wordt.

42. en 43. Portret van Amalia van Solms en Frederik Hendrik naar Gerard van Honthorst

1643. Gravure en ets, 45,2 x 36,8 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-1918-1611. Staat 2 van 3.

1643. Gravure en ets, 43,8 x 36,1 cm. Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek. Inv. nr. D Geom. 2º Fol. 90. Staat 3 van 3.

Cat. nrs. 42 t/m 48 zijn prenten uit de Comites Nassoviae-serie die Suyderhoef in samenwerking met Pieter Soutman sneed. De prenten zijn niet gedateerd, maar gepubliceerd in verschillende edities vanaf 1643.

(29)

29

Ca. 1637-1638. Olieverf op doek, 213,2 x 201,7 cm. Den Haag, Mauritshuis. Inv. nr. 104.

44. en 48. Portretten van Henrietta Stuart en Willem II naar Gerard van Honthorst

1643. Gravure en ets, 44,9 x 35,8 cm. Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek. Inv. nr. D Geom 2º Fol. 93. Staat 2 van 4.

1643. Gravure en ets, 44 x 34 cm. Londen, British Museum.

Inv. nr. P,2.114. Staat 1 van 3.

(30)

30 45. Portret van Maurits

naar Pieter Soutman

46. Portret van René van Châlon naar Pieter Soutman

1643. Gravure en ets, 48,5 x 38 cm. Amsterdam Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-1898-A-20647. Staat 2 van 2.

1643. Gravure en ets, 44,5 x 36,3 cm. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België. Inv. nr. S.II. 31831. Staat 2 van 3.

47. Portret van Willem I naar Pieter Soutman

(31)

31 49. Portret van Gillis de Glarges naar Michiel van Mierevelt

1637. Olieverf op paneel, 112,2 x 84 cm. Haarlem, Frans Hals Museum. Inv. nr. OS-I-258.

Datum in de prent is 1641 toen Gilles Glarges (1559-1661) 82 jaar was. Daarmee moet de prent in of na 1641 zijn gemaakt. De eerst bekende staat is uitgeven door Michiel Segerman die vanaf 1643 actief was in Haarlem.

51. Dronken Silenus naar Peter Paul Rubens

Ca. 1618-1625. Olieverf op paneel, 212 x 214,5 cm. München, Alte Pinakothek. Inv. nr. 319.

1644-1650. Gravure en ets, 34,3 x 28. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.654. Staat 2 van 7.

Cat. nrs. 50 t/m 52 zijn drie prenten naar Rubens die Suyderhoef in samenwerking met Pieter Soutman heeft gemaakt, waaraan uiterlijk in 1650 een einde is gekomen. Geen aanwijzingen gevonden waarom deze prenten vanaf 1644 gedateerd worden.

(32)

32 50. Dronkenschap van Bacchus naar Peter Paul Rubens

52. Leeuwenjacht naar Peter Paul Rubens

1644-1650. Gravure, 46 x 57,6 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-H-H-1300. Staat 1 van 1.

(33)

33 53. Portret van Albrecht II

naar Pieter Soutman

54. Portret van Frederik III naar Pieter Soutman

1644. Gravure en ets, 44,5 x 36 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-1908-1278. Staat 1 van 4.

Cat. nrs. 54 en 55 zijn prenten uit de Imperatorum-serie die Suyderhoef in samenwerking met Pieter Soutman sneed. De prenten zijn gedateerd in 1644.

55. en 56. Portretten van Georg Christoph von Haslang en Godard Reede naar Gerard ter Borch

1644. Gravure, 20,6 x 13 cm.Londen, British Museum. Inv. nr.

1856607.66. Staat 1 van 3.

(34)

34

Ca. 1644. Olieverf op koper, 14,5 x 11 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. SK-A-3842.

Cat. nrs. 55 en 56 zijn gebruikt in Icones Legatorum Monasterii et Osnabrugae… Amsterdam: Abraham van Waesberge, 1644.

Het schilderijtje van Ter Borch wordt door het Rijksmuseum gedateerd 1646-1648, maar het lijkt dat de prent van Reede op dit schilderijtje is gebaseerd en daarmee zou het een tweetal jaar vroeger gedateerd moeten worden.

57. Portret van Pier Winsemius naar onbekend

58. Saterfamilie spelend met luipaarden naar Pieter Bodding van Laer

Prent gebruikt in postuum uitgegeven P. WinsemI IC.

illustrium ... Historiarum ab excessv Caroli V. Leeuwarden:

Claude Fonteyne, 1646. Prent gemaakt tussen het overlijden van Pier Winsemius (1586-1644) en publicatie.

Geen aanwijzingen voor de datering, behalve dat de prent voor ca. 1665 moet zijn gemaakt, omdat de eerste staat is

uitgegeven door de Haarlemse prenten boekuitgever Robert Tinneken (actief ca. 1647-1665).

(35)

35 59. April / APRILIS naar Joachim von Sandrart

1643. Olieverf op doek, 146 x 123 cm. Bayerische

Staatsgemäldesammlungen, Schloss Schleißheim. Inv. nr. 359.

Cat. nrs. 59 t/m 63 zijn prenten uit de Maanden, Dag en Nacht-serie die Suyderhoef in samenwerking met Joachim von Sandrart sneed. De prentenserie is gedateerd in de December-prent 1645.

60. Mei / MAIVS naar Joachim von Sandrart

(36)

36 61. Juni / JVNIVS naar Joachim von Sandrart

1645. Gravure, 35 x 25,2 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv.

nr. RP-P-OB-60.661. Staat 1 van 1.

62. Augustus / AVGVSTVS naar Joachim von Sandrart

1641-43. Olieverf op doek, 147 x 122 cm. Bayerische Staatsgemäldesammlungen, Schloss Schleißheim. Inv. nr. 363.

1645. Gravure, 34,1 x 24,1. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv.

(37)

37 63. Nacht / NOX naar Joachim von Sandrart

Olieverf op doek, 149 x 123 cm. Bayerische

Staatsgemäldesammlungen, Schloss Schleißheim. Inv. nr.

onbekend.

64. Portret van Julius Beyma naar onbekend

1645-1686. Gravure, 18,5 x 14,3 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr.RP-P-1905-1696. Staat 1 van 2.

Prent mogelijk gebruikt in Commentaria in varios titulos iuris… Leeuwarden: Claude Fonteyne, 1645.

(38)

38 65. en 66. Portret van David Nuyts naar [cirkel van Michiel van Mierevelt] en Magdalena Nuyts naar onbekend

1628. Olieverf op paneel, 66 x 51 cm. Privéverzameling.

Afbeeldingsnummer RKD: IB00107999.

Prent is gedateerd linksonder: ‘I. Suijderhoef Sculp. 1645’.

Het Rijksmuseum dateert de prent tussen 1631-1686, maar Magdalena is afgebeeld met de achternaam van haar man David Nuyts. Daarmee kan deze prent niet voor hun huwelijksdatum zijn vervaardigd.

(39)

39 68. Graflegging van Christus naar Caravaggio

De eerste staat noemt geen uitgever. De tweede staat is uitgegeven door Clement de Jonge (actief 1646-1665) in Amsterdam.

68. Drie boeren zittend rond een bankje naar Adriaen van Ostade

1647. Olieverf op paneel, 27,1 x 21,6 cm. Dulwich, Dulwich Picture Gallery. Inv. nr. DPG115.

(40)

40

Schilderij van Adriaen van Ostade is gesigneerd en gedateerd in 1647, daarmee is de prent in of na 1647 gemaakt.

69. Gevecht in een interieur naar Gerard ter Borch

1647. Olieverf op paneel, 24,8 x 27,5 cm. Montpellier, Musée Fabre. Inv. nr. 48.5.8. Mogelijk een kopie naar de prent.

1647-1686. Gravure, 30,5 x 38,6 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-1992-109. Staat 1 van 4.

Schilderij van Gerard ter Borch is gesigneerd en gedateerd in 1647, daarmee is de prent in of na 1647 gemaakt.

(41)

41 70. Portret van Samuel Ampzing naar Frans Hals

Ca. 1630. Olieverf op koper, 16,2 x 12,3 cm. Privéverzame- ling, New York. Afbeelding van Wikimedia Commons.

Het schilderij van Frans Hals is gedateerd in 1630 toen Ampzing 40 was. De prent moet dus in of na 1630 zijn vervaardigd. De eerst bekende uitgever was Cornelis Banheyning (actief 1647-1657), daarmee moet de prent in of na 1647 zijn gemaakt.

71. Portret van Lodewijk de Dieu naar Pieter Dubordieu

Ca. 1620-1630. Olieverf op paneel, 42 x 33 cm. Hannover, Niedersächisches Landesmuseum. Inv. nr. KM42.

Afbeeldingsnr. RKD: 0000367393.

De prent moet na het overlijden van Lodewijk de Dieu (1590-1642) zijn gemaakt. De eerst bekende staat is uitgegeven door Cornelis Banheyning (actief 1647-1657), daarmee moet de prent in of na 1647 zijn gemaakt.

(42)

42 72. Portret van Adriaan van Heereboord naar Pieter Dubordieu

1647. Gravure, 32,3 x 22,9 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr.RP-P-OB-60.724. Staat 2 van 2.

Datum in de prent is 1647 toen Adriaan Heerebord (1613-1661) 33 jaar was. Daarmee moet de prent in of na 1647 zijn gemaakt.

73. Portret van Daniel Heinsius naar Jacob van der Merck

Ca. 1610-1664. Olieverf op doek, 68 x 59,5 cm. Amsterdam, Universiteit van Amsterdam. Inv. nr. 000.033.

Geen aanwijzingen voor een datering gevonden. De datering is gebaseerd op de actieve periode van de eerst bekende uitgever van de prent Cornelis Banheijning (actief ca. 1647-1665) in Leiden.

(43)

43 74. Portret van Abraham Heydanus

naar Joris van Schooten

75. Portret van Johannes Koetsius naar Roelof Koets

1647-1665. Gravure, 32,2 x 23 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.731. Staat 1 van 4.

Geen aanwijzingen voor een datering gevonden. De datering is gebaseerd op de actieve periode van de eerst bekende uitgever van de prent Cornelis Banheijning.

Overlijdensdatum in de prent is 20 juni 1647, daarmee is de prent in of na 1647 gemaakt.

76. Portret van Frans Plante naar Dirck van Santvoort

77. Portret van André Rivet naar Pieter Dubordieu

Prent gebruikt in Francisci Plante Brugensis Maritiados. Libri XII… Leiden: Johannes Maire/Joan Blau, 1647.

Datum in de prent is 1647, daarmee is de prent in of na 1647 gemaakt.

(44)

44 78. Portret van Johan van Roubergen

naar Willem Eversdijck

80. Portret van Frederick Spanheim naar Pieter Dubordieu

Johan Roubergen (ca. 1610-…) lijkt ouder dan 35 jaar, daarmee wordt de datering van het Rijksmuseum aangehouden

Frederick Spanheim (1600-1649) was 47 jaar in de prent, daarmee is de prent in of na 1647 gemaakt.

79. Portret van Theodorus Schrevelius naar Frans Hals

1617. Olieverf op koper, 15,5 x 12 cm. Haarlem, Frans Halsmuseum. Inv. nr. os 2003-18.

De eerst bekende staat is uitgegeven door Cornelis Banheyning (actief 1647-1657), daarmee moet de prent in of na 1647 zijn gemaakt. Volgens Martin Bijl is de prent voor de dood van Schrevelius (1572-1649) gemaakt op basis van de tekst.

(45)

45 81. De beëdiging van de vrede van Münster naar Gerard ter Borch

1648. Olieverf op koper, 45,4 x 58,5 cm. Londen, National Gallery. Inv. nr. NG896.

1648-1650. Gravure, 44,7 x 58,2 cm. Londen, British Museum. Inv. nr. 1871812.711. Staat 1 van 2.

Het British Museum dateert de prent ca. 1650, terwijl het Rijksmuseum de prent 1648 dateert. In 1650 was de prent in circulatie.

Daarmee moet de prent tussen 1648 en 1650 zijn gemaakt.

(46)

46 82. Portret van Jacobus Hollebeek naar onbekend

1648. Gravure, 31 x 22 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.732. Staat 1 van 2.

Jacob Hollebeek (1593-1650) was 55 jaar in de prent, daarmee is de prent in of na 1648 gemaakt.

83. Portret van Hendrick Goltzius naar Pieter Soutman

Ca. 1637. Zwart en rood krijt, zwart en grijs gewassen, witte hooglichten, 17,9 x 13,9 cm. Parijs, Frits Lugt Collection.

Afbeelding: foto van Barrett (2012): 256.

Prent gebruikt in publicatie Quator personae, quibus leyda… Haarlem: Pieter Soutman, 1649.

(47)

47 84. Portret van René Descartes naar Frans Hals

Ca. 1649. Olieverf op paneel, 19 x 14 cm. Kopenhagen, Statens Museum for Kunst. Inv. nr. DEP7.

Het schilderij is in ca. 1649 gemaakt, het laatste jaar dat Descartes in Nederland woonde. Daarmee moet de prent in of na 1649 zijn gemaakt.

85. Portret van Anna Maria van Schurman naar Jan Lievens

1649. Olieverf op doek, 87 x 68,6 cm. Londen, National Gallery. Inv. nr. NG1095.

1649-1665. Gravure, 35,2 x 25,9 cm. Haarlem, Teylersmuseum. Inv. nr. KG 03188. Staat 1 van 3.

Het schilderij is gesigneerd en gedateerd, daarmee is de prent in of na 1649 gemaakt.

(48)

48 86. Portret van Aertgen van Leyden

naar Aertgen van Leyden

87. Portret van Albert Kijper naar David Bailly

1650-1675. Gravure 22,8 x 16,7 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.699. Staat 1 van 2.

1650-1665. Gravure, 29,3 x 21, 8 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.742. Staat 1 van 3.

De eerste bekende uitgever is Pieter Goos (actief 1650-1675) in Amsterdam.

Geen datum in de prent. Albert Kijper (1614-1655) lijkt ouder dan 35 jaar, daarmee moet de prent in of na 1650 zijn gemaakt

88. Portret van Ottavio Piccolomini naar Franciscus van Lucxensteyn

89. Portret van Jacob Baron van Wassenaar naar onbekend

1650-1656. Gravure, 42,1 x 30,4 cm. Londen, British Museum. Inv. nr. 1855414.226. Staat 1 van 2.

Geen datum in de prent. Geen datum in de prent. Jacob van Wassenaer (1610-1665) lijkt ouder dan 40 jaar, daarmee moet de prent na 1650 zijn gemaakt.

(49)

49 90. Portret van Thomas Bartholinus naar Karel van Mander III

Ca. 1630. Olieverf op doek, 82 x 66,5 cm. Amsterdam, Amsterdam Museum. Inv. nr. SA 894.

1651. Gravure, 14,5 x 9,3 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv.

Prent gebruikt in Thomae Bartholini Casp. F. anatomia… Franciscus Hackius & zn.: Leiden, 1651. Schilderij hing in de vergaderplaats van het Collegium Medicum in de kleine vleeshal (Nes, Amsterdam).

91. Portret van Willem van der Cramer naar Frans Hals

1651. Gravure, 12,3 x 9,1 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr.RP-P-OB-60.711. Staat 1 van 1.

Prent gedateerd 1651: ‘I.S. sculp. 1651’.

(50)

50 92. Portret van Johannes Hoornbeeck naar Frans Hals

1645. Olieverf op doek, 79,5 x 68 cm. Brussel, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten. Inv. nr. 2245.

Ca. 1651. Gravure, 33,1 x 25,7 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. 1852,1211.26. Staat 2 van 7.

Datum in de prent is 1651 toen de Johannes Hoornbeeck (1617-1666) 34 jaar was, daarmee moet de prent in of na 1651 zijn gemaakt, een aantal jaar na het schilderij.

93. Portret van Johannes Cocceius naar Jan de Vos

94. Portret van Adolf Visscher naar onbekend

1652-1665. Gravure, 30 x 23 cm. Amsterdam, Rijksmuseum.

1652-1654. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-1904- 3761. Staat 1 van 1.

Het schilderij is geschilderd in 1652: ‘J d. Vos pinxit. 1652.’.

Daarmee moet de prent in of na 1652 gemaakt zijn.

De prent moet na het overlijden van Adolf Visser (1605-1652) zijn gemaakt.

(51)

51 95. Portret van Maximiliaen Teellinck

naar onbekend

96. Portret van Johannes Knijff naar onbekend

1653-1686. Gravure, 30 x 22,2. Amsterdam, Rijksmuseum.

Datum in de prent is 1653 het jaar van overlijden van Maximiliaan Teelinck (1606-1653), daarmee moet de prent in of na 1653 zijn gemaakt.

Datum in de prent is 1553, daarmee moet de prent in of na 1653 zijn gemaakt.

97. Portret van Adriaen Tegularius naar Frans Hals

Na 1650. Olieverf op paneel, 27,9 x 22,8 cm. Oslo, privéverzameling Ludv. G. Braathen. Afbeelding: onbekend.

Uit de tekst is af te leiden dat de Tegularius (1605-1654) is overleden, daarmee moet de prent in of na 1654 zijn gemaakt.

(52)

52 98. Portret van Johannes Clauberg naar Johann Pfeffer

Geen datum in de prent. Johannes Clauberg (1622-1665) lijkt ouder dan 30 jaar, daarmee moet de prent ca. 1655 zijn gemaakt.

99. Portret van Frans Post naar Frans Hals

Ca. 1655. Olieverf op paneel, 27,5 x 23 cm. Worcester (MA, USA), Worcester Art Museum. Inv. nr. 1994.273.

Het schilderij van Frans Hals wordt gedateerd ca. 1655, daarmee moet de prent ook in of na ca. 1655 zijn gemaakt.

(53)

53 100. en 101. Portret van Johannes Vrechemius naar Ary Verveer

Inv. nr. RP-P-1905-2048. Staat 1 van 2.

De prenten lijken identiek, maar zijn duidelijk anders bij het boek en de plooien van de mouw en daarmee gesneden in verschillende platen. Geen datering.

102. Portret van Rudolph Hegger naar Jan de Vos

Datum in de prent is 1656, daarmee moet de prent in of na 1656 zijn gemaakt.

(54)

54 103. Boereninterieur met een dansend paar naar Adriaen van Ostade

Datering gebaseerd op actieve periode van de eerst bekende uitgever Pieter Goos (1616-1675) in Amsterdam.

(55)

55 104. Herders met vee op een pad naar Nicolaes Berchem

Datering gebaseerd op de actieve periode van de eerst bekende uitgever Pieter Goos (1616-1675) in Amsterdam.

105. Portret van Jacobus Crucius naar onbekend

106. Portret van Adriaan Beeckerts van Thienen naar Jan de Vos

1657-1675. Gravure, 21,5 x 15 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr.RP-P-OB-60.716. Staat 1 van 1.

Geen datum in de prent. Datering gebaseerd op de actieve periode van de eerst bekende uitgever Pieter Goos.

Datum in de prent is 1657, daarmee moet de prent in of na 1657 gemaakt zijn.

(56)

56 107. Portret van Eleazar Swalmius naar Rembrandt van Rijn

1637. Olieverf op doek, 13,2 x 10,9 cm. Antwerpen, Koninklijke Museum voor Schone Kunsten. Inv. nr. 705.

Volgens de prent is deze gebaseerd op het schilderij van Eleazar Swalmius van Rembrandt, gedateerd in 1637. Dit moet dan een vrije interpretatie zijn. Datering prent gebaseerd op de actieve periode van de eerst bekende uitgever Pieter Goos.

108. Portret van Conradus Viëtor van Aken naar Frans Hals

1644. Olieverf op doek, 82,5 x 66 cm. Privéverzameling.

Afbeelding: Christie’s, 2 december 2008.

1657-1686. Cambridge, The Fitzwilliam Museum. Inv. nr.

P.8957-R. Staat 1 van 3.

Conradus Viëtor (1588-1657) was in 1657 gestroven, daarmee moet de prent in of na 1657 zijn gemaakt.

(57)

57 109. Drie oude vrouwen naar Adriaen van Ostade

1658-1664. Gravure, 30,1 x 22,1 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-1903-A-23186. Staat 4 van 6.

De eerste bekende uitgever is Dancker Danckerts (actief 1658-1664) in Amsterdam.

110. Ruziënde boeren rond een tafel naar Adriaen van Ostade

1658. Olieverf op paneel, 44 x 37 cm. Verblijfplaats onbekend. Afbeeldingsnummer RKD1001199048.

Volgens het RKD is het schilderij van Adriaen van Ostade gesigneerd en gedateerd, maar het is niet bekend waar. De prent kan dan pas in of na 1658 zijn gemaakt.

(58)

58 111. Portret van Watzo Frans Cammingha

naar Andries Nyhoff

112. Portret van Augustyn Alsten Bloemaert naar Johannes Verspronck

1658. Gravure, 13,6 x 8,9 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv.

nr.RP-P-1888-A-12737. Staat 1 van 1.

Ca. 1659. Gravure, 31,8 x 23,3 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr.RP-P-OB-60.706. Staat 2 van 3.

Prent gebruikt inStatuten, ordonnantien, ende costumen van Ameland. Leeuwarden: Frans Hardomans, 1658.

Volgens De werken van Vondel, dl. 8 met werk tussen 1656- 1660 is de tekst onder de prent in 1659 gepubliceerd in het van overlijden van Bloemaert (1585-1659).

113. Portret van Adriaan Heereboord naar onbekend

114. Portret van Johannes de Mey naar Willem Eversdijck

1659. Gravure, 19,2 x 14,8 cm. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België. Inv. nr. S II 15993. Staat 1 van 3.

Prent mogelijk gebruikt in: Heereboord, Adriaan. Meletemata philosophica. Leiden: Franciscus Moyaerd, 1659.

Johannes de Mey (1607-1678) was 44 jaar in 1660. Mogelijk gebruikt in een van zijn eigen publicaties.

(59)

59 115. Portret van Willem III naar Leendert van Haester

1660-1686. Gravure, 47,4 x 36,4. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.780. Staat 1 van 1.

Geen argumenten gevonden voor de datering van het Rijksmuseum. Aangezien de prent jonge prins een commandantstaf in de hand heeft zou een datering van in of na 1672 plausibel zijn, toen hij werd geïnstalleerd als nieuwe stadhouder.

116. Portret van Cornelis van Trigland naar Jan Mijtens

1661. Olieverf op paneel, 32 x 24,8 cm. Den Haag, Geschiedkundige Vereniging Oranje-Nassau. Inv. nr. A5371.

Schilderij gesigneerd (linksonder) en gedateerd (rechtsboven) 1661, daarmee moet de prent in of na 1661 zijn gemaakt.

(60)

60 117. Portret van Johannes Beenius

naar Hendrick van Vliet

118. Portret van Petrus Lacher naar onbekend

1665-1686. Gravure, 44,2 x 31,4 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr.RP-P-OB-60.702. Staat 1 van 2

Geen argumenten gevonden voor de datering van het Rijksmuseum. Johannes Beenius (1588-1660/61) lijkt op hoge leeftijd, volgens de datering minimaal over de 70 jaar.

Petrus Lacher (1610-1679) was 55 jaar in 1665, daarmee moet de prent in of na 1665 zijn gemaakt.

120. Tempel met opengeslagen bijbel naar onbekend

1665. Gravure, 14,6 x 8,7 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-1878-A-1623. Staat 1 van 1.

Prent gebruikt als titelpagina Il nuovo testamento del signor nostro Jesus Christo… Haarlem: Jacob van Beverwijk, 1665.

(61)

61 119. Portret van Johannes Schade van

Westrum naar Hendrick van Vliet

121. Portret van Noah Smaltius naar Jan Thopas

1665. Gravure, 45,3 x 31 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv.

nr. RP-P-OB-60.760. Staat 1 van

1668. Gravure, 30,7 x 21 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv.

Datum in prent 1665. Noach Smaltius (1629-1685/86) was 39 jaar in de prent, daarmee moet de prent in of na 1668 zijn gemaakt.

122. Boeren op een terras voor een herberg naar Adriaen van Ostade

Na ca. 1670. Olieverf op paneel (geparketteerd), 39,5 x 34,5 cm. Privéverzameling. Afbeeldingsnummer RKD 0000068871.

(62)

62

Het RKD dateert het schilderij van Adriaen van Ostade in ca. 1670, daarmee kan de prent pas in of na 1670 zijn gemaakt.

123. Portret van Cornelis van Beveren naar onbekend

1677. Gravure, 18 x 12 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.704. Staat 3 van 3.

Prent gebruikt in Beschrijvinge der stad Dordrecht… Dordrecht: Matthijs Balen, 1677: fol. 222. Daarmee moet de prent voor of in 1677 zijn gemaakt.

(63)

63 124. Hel naar Peter Paul Rubens

1623-1686. Gravure en ets, 13,9 x 17,9 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.649. Staat 1 van 1.

125. Maria lactans naar [studio van] Peter Paul Rubens

Vroeg 17^e eeuw. Studio van Rubens. Olieverf op paneel, 62 x 42 cm. Salt Lake City, Utah Museum of Fine Arts. Inv. nr.

UMFA1951.015.

(64)

64 126. Maria met kind naar Peter Paul Rubens

127. Boer met pijp en kruik in de hand naar Adriaen van Ostade

128. Twee boeren zittend aan een tafel naar Adriaen van Ostade

1623-1686. Gravure, 22,5 x 18. Amsterdam, Rijksmuseum.

(65)

65 129. Drie boeren zittend in een interieur naar Adriaen Brouwer

S.d. Cirkel van Adriaen Brouwer. Olieverf op paneel, 19,7 x 24,2 cm. Gegevens: artnet.com.

1633-1686. Gravure, 32,6 x 25,2 cm. Londen, British Museum. Inv. nr. 1865610.47.+. Staat 1 van 2.

Het British Museum dateert de prent 1633-1686, terwijl het Rijksmuseum de prent ca. 1623-1686. Er is geen indicatie voor een datering.

130. Boereninterieur met triktrakspelers naar Adriaen van Ostade

1633-1686. Gravure, 34 x 27,9 cm. Londen, British Museum. Inv. nr. 1856209.90. Staat 1 van 5.

(66)

66 131. Portret van Ferdinand III

naar onbekend

132. Portret van Constantijn Huygens naar onbekend

Ca. 1623-1686. Gravure, 49,4 x 38,7 cm. Haarlem, Teylersmuseum. Inv. nr.KG 03143. Staat 1 van 1.

133. Portret van Hendrik de Keyser naar Thomas de Keyser

134. Portret van Claudius Salmasius naar onbekend

Ca. 1623-1686. Gravure, 22,9 x 15,8. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-OB-60.736. Staat 1 van 2.

Ca. 1623-1686 Gravure, 22,4 x 17,5. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België. Inv. nr. S II 19519. Staat 1 van 2.

(67)

67 135. Portret van Jacobus Vermoelen

naar onbekend

136. Portret van Franz Wilhelm von Wartenberg naar onbekend

Ca. 1623-1686. Gravure, 15,4 x 11,2 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-1882-A-5868. Staat 1 van 1.

137. Portret van Theodorus Wikenburg naar Frans Hals

138. Portret van een onbekende geleerde naar Albert Freyse

1623-1686. Gravure, 22,3 x 16,7 cm. Amsterdam, Rijksmuseum. Inv. nr. RP-P-1904-3762(R). Staat 1 van 1.

(68)

68

(69)

69 Overzichtstabel

Cat.

nr. Titel Datering Naar Eerst bekende

uitgever Plaats

uitgever Wussin

nr. Hollstein nr.

1 Portret van Karel V Ca. 1637 Titiaan Pieter

Soutman Haarlem 15 30

2 Portret van Karel de Stoute Ca. 1637 Pieter Soutman

Pieter

3 Portret van Johanna de

Waanzinnige Ca. 1637 Pieter

Soutman

Pieter

4 Portret van Jan zonder Vrees Ca. 1637 Pieter Soutman

Pieter

5 Portret van Maria van

Bourgondië Ca. 1637 Pieter

Soutman

Pieter

6 Portret van Maximiliaan I Ca. 1637 Lucas van Leyden

Pieter

7 Portret van Philips de Schone Ca. 1637 Pieter Soutman

Pieter

8 Portret van Filips II van Spanje Ca. 1637 Anthonis Mor Pieter

9 Portret van Filips III van Spanje Ca. 1637 Pieter

Soutman Pieter

10 Portret van Albrecht van

Oostenrijk Ca. 1637 Peter Paul

Rubens

Pieter

11 Portret van Karel I van Engeland Ca. 1637 Anthony van Dyck

Pieter

12 Portret van Ferdinand III Ca. 1637 Pieter

Soutman Pieter

13 Portret van Henrieta Maria van

Engeland Ca. 1637 Anthony van

Dyck

Pieter

14 Portret van Isabella Clara

Eugenia Ca. 1637 Peter Paul

Rubens

Pieter

15 Portret van Johan VIII Ca. 1637 Anthony van Dyck

Pieter

16 Portret van Maximiliaan III Ca. 1637 Peter Paul Rubens

Pieter

17 Portret van Francisco de

Moncada Ca. 1637 Anthony van

Dyck

Pieter

18 Portret van Sigismundi III Ca. 1637 Pieter Soutman

Pieter

19 Portret van Wladislaus VI Ca. 1637 Pieter Soutman

Pieter

20 Portret van Caspar Sibelius 1637 Frans Hals Onbekend Onbekend 79 116

21 De vier Amsterdamse

burgemeesters 1638 Thomas de

Keyser

Joan en

Cornelis Blaeu Amsterdam 102 14 22 Portret van Jean de la Chambre 1638 Frans Hals Onbekend Onbekend 18 96 23 Portret van Edo Neuhusius 1638-

1686 Onbekend Onbekend Onbekend 59 100

24 Portret van Reinier Neuhusius 1638- 1658

Matthys van

den Bergh Onbekend Onbekend 60 101

25 Portret van Nicolaes Bodding

van Laer 1639 Onbekend Onbekend Onbekend 13 67

26 Portret van Franciscus Heerman 1639 J. van

Ravensteyn Onbekend Onbekend - 83

27 Portret van Hendrick Swalmius 1639-

1686 Frans Hals Onbekend Onbekend 86 121

28 Portret van Maarten Harpertsz

Tromp 1639-

1686 Hendrik Pot Onbekend Onbekend 90 125

29 Meneer ‘Peeckelhaering’ 1640-

30 Portret van Johannes Polyander van Kerckhoven

1640- 1641

David Baudringien

Jacobus

Lauwikius Leiden 45 90

31 Portret van Gijsbert Voet 1640-

1686 Onbekend Hendric Toyen [Dordrecht?] 93 129 32 Portret van Marcus Zuerius

Boxhorn

1640- 1686

Pieter Dubordieu

Jacob

33 Portret van Constantijn van Oppyck l’empereur

1641- 1652

David Baudringien

Jacobus

(70)

70

Cat.

uitgever

Plaats uitgever

Wussin nr.

Hollstein nr.

34 Portret van Jacob Maestert 1641- 1652

Nicolaes van Negre

Jacobus

35 Portret van Jacobus Revius 1641-

36 Portret van Claudius Salmasius 1641 Nicolaes van Negre

Johannes

Maire Leiden 74 111

37 De val van de verdoemden 1642 Peter Paul Rubens

Pieter

38 Portret van Laurens Banck 1642-

1686 Onbekend Onbekend Onbekend - 60

39 Portret van Franciscus Heerman 1642- 1665

Wybrand de Geest

Jan Jansen de

Fries Leeuwarden 37 82

40 Portret van Caspar Sibelius 1642 Frans Hals Onbekend Onbekend 80 117

41 Boerenpaar bij een tafel 1643- 1677

Adriaen van Ostade

Clement de

Jonge Amsterdam 118 18

42 Portret van Amalia van Solms 1643 Gerard van Honthorst

Pieter

43 Portret van Frederik Hendrik 1643 Gerard van Honthorst

Pieter

44 Portret van Henrietta Stuart 1643 Gerard van Honthorst

Pieter

45 Portret van Maurits 1643 Pieter

Soutman

Pieter

46 Portret van René van Châlon 1643 Pieter

Soutman Pieter

47 Portret van Willem I 1643 Pieter

Soutman

Pieter

48 Portret van Willem II 1643 Gerard van Honthorst

Pieter

49 Portret van Gillis de Glarges 1643 Michiel van

Mierevelt Michiel

Segerman Haarlem 29 77

50 Dronkenschap van Bacchus 1644- 1650

Peter Paul Rubens

Pieter

51 Dronken Silenus 1644-

1650

Peter Paul Rubens

Pieter

52 Leeuwenjacht 1644-

1650 Peter Paul

Rubens Pieter

53 Portret van Albrecht II 1644 Pieter Soutman

Pieter

54 Portret van Frederik III 1644 Pieter Soutman

Pieter

55 Portret van Georg Christoph von

Haslang 1644 Gerard ter

Borch Abraham van

Waesberge Amsterdam 31 79

56 Portret van Godard van Reede 1644 Gerard ter Borch

Abraham van

Waesberge Amsterdam 69 107

57 Portret van Pier Winsemius 1644-

1646 Onbekend Claude

Fonteyne Leeuwarden 100 136

58 Saterfamilie spelend met

luipaarden 1645-

1665

Pieter Bodding van Laer

Robert

Tinneken Haarlem 110 8

59 April / APRILIS 1645 Joachim von

Sandrart

Joachim von

Sandrart Amsterdam 112 10

60 Mei / MAIVS 1645 Joachim von

Sandrart

Joachim von

61 Juni / JVNIVS 1645 Joachim von

Sandrart Joachim von

62 Augustus / AVGVSTVS 1645 Joachim von

Sandrart

Joachim von

63 Nacht / NOX 1645 Joachim von

Sandrart

Joachim von

64 Portret van Julius Beyma 1645-

1686 Onbekend Claude

Fonteyne Leeuwarden 11 65

65 Portret van David Nuyts 1645 Onbekend

De

Aelmosseniers van Leyden

Leiden 61 102

66 Portret van Magdalena Nuyts 1645-

67 Graflegging van Christus 1646-

1665 Caravaggio Clement de

68 Drie boeren zittend rond een bankje

1647- 1652

Adriaen van

Ostade Claes Visscher Amsterdam 121 22

(71)

71

Cat.

uitgever

Plaats uitgever

Wussin nr.

Hollstein nr.

69 Gevecht in een interieur 1647- 1686

Gerard ter Borch

Clement de

70 Portret van Samuel Ampzing 1647-

1657 Frans Hals Cornelis

Banheyning Leiden 6 59

71 Portret van Lodewijk de Dieu 1642 Pieter Dubordieu

Cornelis

72 Portret van Adriaan van

Heereboord 1647 Pieter

Dubordieu Onbekend Onbekend 32 80

73 Portret van Daniel Heinsius 1647-

1665 Jacob van der

Merck Cornelis

74 Portret van Abraham Heydanus 1647- 1665

Joris van Schooten

Cornelis

75 Portret van Johannes Koetsius 1647-

1686 Roelof Koets Onbekend Onbekend 48 93

76 Portret van Frans Plante 1647 Dirck van Santvoort

Johannes

Maire Leiden 67 105

77 Portret van André Rivet 1647 Pieter Dubordieu

Cornelis

78 Portret van Johan van Roubergen 1647- 1686

Willem

Eversdijck Onbekend Onbekend 73 110

79 Portret van Theodorus

Schrevelius 1647-

1649 Frans Hals Cornelis

80 Portret van Frederick Spanheim 1647- 1649

Pieter Dubordieu

Cornelis

81 De beëdiging van de vrede van Münster

1648- 1650

Gerard ter

Borch Onbekend Onbekend 103 15

82 Portret van Jacobus Hollebeek 1648 Onbekend Pieter Goos Amsterdam 39 87 83 Portret van Hendrick Goltzius 1649 Pieter

Soutman

Pieter

84 Portret van René Descartes 1649-

1675 Fran Hals Pieter Goos Amsterdam 23 74

85 Portret van Anna Maria van Schurman

1649-

1665 Jan Lievens Cornelis

86 Portret van Aertgen van Leyden 1650- 1675

Aertgen van

Leyden Pieter Goos Amsterdam 1 58

87 Portret van Albert Kijper 1650-

1665 David Nailly Cornelis

88 Portret van Ottavio Piccolomini 1650- 1656

Francis van Lucxensteyn

Pieter

89 Portret van Jacob Baron van Wassenaar

Ca.

1650- 1686

Gerard van

Honthorst T.V. Bosch Onbekend 96 133

90 Portret van Thomas Bartholinus 1651 Karel van Mander

Franciscus

Hackius Leiden 8 61

91 Portret van Willem van der

Cramer 1651 Frans Hals Onbekend Onbekend - 69

92 Portret van Johannes Hoornbeeck Ca. 1651 Frans Hals Pieter Goos Amsterdam 40 88 93 Portret van Johannes Cocceius 1652-

1665 Jan de Vos Cornelis

94 Portret van Adolf Visscher 1652-

1654 Onbekend Zacharias

Webber Amsterdam 92 128

95 Portret van Maximiliaen Teellinck

1653-

96 Portret van Johannes Knijff 1654 Onbekend Simon

Brekegeest Alkmaar 47 92

97 Portret van Adriaen Tegularius 1654-

1669 Frans Hals Robbert

Tinneken Haarlem 88 123

98 Portret van Johannes Clauberg 1655- 1664

Johan Kaspar Pfeffer

Adriaen

Wijngaerden Leiden 19 71

99 Portret van Frans Post

Ca.

1655-

100 Portret van Johannes Vrechemius (naar links)

1655-

1686 Ary Verveer Onbekend Onbekend 94 130

101 Portret van Johannes Vrechemius (naar rechts)

1655-

1686 Ary Verveer Onbekend Onbekend - 131

102 Portret van Rudolph Hegger 1656 Jan de Vos Cornelis

103 Boereninterieur met een dansend paar

Ca.

1657- 1672

Adriaen van

Ostade Pieter Goos Amsterdam 128 27