Algemeen bestuur
Vergadering 14 december 2017
Agendapunt 3
Onderwerp Mededelingen
1. Gemeenten per 1 januari 2019 verantwoordelijk voor de uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma
Het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) is per 1 januari 2019 wettelijk verankerd in de Wet Publieke Gezondheid (Wpg). Hiertoe is besloten om de uitvoering van het RVP onder bestuurlijke
verantwoordelijkheid van gemeenten te laten vallen om de samenhang tussen de uitvoering van het RVP en de JGZ te borgen. De gemeenten dienen de uitvoering van het RVP en het basispakket JGZ bij dezelfde organisatie te beleggen. Op die manier wordt het RVP en het basispakket JGZ programmatisch in samenhang uitgevoerd.
De huidige beproefde uitvoeringsstructuur van het RVP verandert niet. Het RIVM blijft
verantwoordelijk voor de inhoud, regie, coördinatie en landelijke registratie van het RVP. De JGZ- organisaties, waaronder de GGD, blijven de vaccinaties toedienen.
De gemeente heeft beperkte beleidsvrijheid bij de uitvoering van het RVP. Hoe het RVP moet worden uitgevoerd staat nl. beschreven in de Wpg, de bijbehorende Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) en de Professionele Richtlijn RVP.
Voor de gemeenten is de belangrijkste verandering dat zij vanaf 2019, als opdrachtgever, contractuele afspraken moet maken met de uitvoeringsorganisaties van het RVP, waaronder met de GGD. Ook zal het budget voor de uitvoering van het RVP, waarvoor de gemeenten
verantwoordelijk zijn, per 1 januari 2019 gestort worden in het gemeentefonds via een algemene uitkering.
GGD Gelderland-Zuid draagt er zorg voor dat de uitvoering van het RVP in de Programmabegroting GGD 2019 zal worden verwerkt.
Ter informatie zijn bijgesloten de ledenbrief van de VNG van 6 november jl. en de Handreiking van de VNG ‘Uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma door gemeenten in samenhang met
afspraken over de Jeugdgezondheidszorg’.
2. Rapport Commissie Hoes over forensische geneeskunde
In oktober jl. heeft Commissie Hoes een advies uitgebracht over forensisch medisch onderzoek en medische arrestantenzorg. In het advies betrekt de commissie ook de lijkschouw. Over deze functie zal ook de Taskforce Lijkschouw en Gerechtelijke sectie eind 2017 nog advies uitbrengen. Over beide adviezen zal de Minister begin 2018 besluiten nemen. De ontwikkelingen ten aanzien van de inzet van forensisch medische expertise voor kinderen (naar aanleiding van het rapport
“Verankering voor de toekomst”) worden hierin meegewogen. De Kamerbrief en het rapport van de Commissie Hoes zijn bijgesloten.
In het advies van Commissie Hoes wordt forensisch medisch onderzoek benoemd als taak in het overheidsdomein; medisch arrestantenzorg wordt benoemd als een private taak vanuit een publieke verantwoordelijkheid die net als andere gezondheidszorgtaken in Nederland kan worden aanbesteed.
GGD Gelderland-Zuid voert geen medische arrestantenzorg uit: in onze regio wordt dat gedaan door andere organisaties. Het advies van Commissie Hoes heeft op dit gebied derhalve geen directe impact voor onze GGD.
De aanbevelingen ten aanzien van forensisch medisch onderzoek en lijkschouw betreffen:
- zwaardere eisen ten aanzien van opleiding;
- minimale werkervaringsuren van de forensisch geneeskundigen (minimaal 24 uur per week als forensisch arts werkzaam);
- concentratie van de dienstverlening (landelijke organisatie met een beperkt aantal uitrukpunten).
Deze adviezen staan op gespannen voet met de huidige inrichting van het werkveld bij de GGD.
De eis voor het minimale aantal uren per week maakt dat een combinatie met andere taken bij de GGD niet meer mogelijk is. Ook verandert het perspectief voor artsen ingrijpend: in plaats van een taak naast hun andere werk bij de GGD of elders, wordt het een taak waarin zij zich moeten specialiseren.
Als tenslotte de Minister besluit om conform het advies van de commissie het forensisch medisch onderzoek en de lijkschouw onder te brengen bij een landelijke organisatie, dan is dat in het geheel niet meer verenigbaar met uitvoering van deze taak door de GGD.
Zodra het besluit van de Minister bekend is, zal de GGD beleid formuleren voor het uitvoeren van de taken voor forensisch medisch onderzoek en lijkschouw in de komende jaren. Als deze taken overgaan naar een landelijke organisatie, dan betreft dit het beleid voor een transitieperiode. In deze periode moet goed worden geborgd dat de dienstverlening op een verantwoord niveau moet kunnen worden uitgevoerd. Het grootste risico is dat er onvoldoende opgeleide artsen zijn die deze taak uitvoeren. Aangezien de ontwikkelingen consequenties kunnen hebben voor dit werkveld binnen de GGD, is de OR geïnformeerd over de ontwikkelingen.
3. Plan van aanpak n.a.v. verslag van gemeentearchivaris
Op grond van de GGD-Archiefverordening (2013) doet de gemeentearchivaris van Nijmegen in zijn rol van toezichthouder op het archief- informatiebeheer bij GGD Gelderland-Zuid (jaarlijks) verslag aan het bestuur. Bijgevoegd is het verslag van de gemeentearchivaris van juli 2017.
Evenals voorgaande jaren staan in de jaarrapportage van de gemeentearchivaris, op grond van zijn bevindingen, aanbevelingen om tot verbeteringen te komen. In 2016 heeft dit geresulteerd in een uitgebreid plan van aanpak. Naar aanleiding van eerdere jaarverslagen / rapportages / KPI- auditrapporten door en frequent overleg met de archiefinspectie is een aantal verbeteracties door de afdeling Documentaire Informatievoorziening (DIV) van de VRGZ in gang gezet en/of afgerond.
Er zijn verschillende kleine stappen gezet. Het resultaat is echter nog gering. Hierdoor zijn de bevindingen van de gemeentearchivaris ten opzichte van eerdere rapportage niet verbeterd.
Dit betekent dan ook dat de constateringen en aanbevelingen in het Archiefjaarverslag juli 2016 – juli 2017 (zie bijlage) grotendeels overeenkomen met hetgeen daarover eerder door de
archiefinspectie is aangegeven. De afhankelijkheid van de VRGZ qua capaciteit en verschillende ontwikkelingen op het vlak van Documentaire Informatievoorziening worden door de inspecteur gesignaleerd. Door de inspectie wordt het advies gegeven om het ingezette plan van aanpak 2016 te actualiseren, te vervolgen en daar waar mogelijk te versnellen.
Bijgevoegd is een geactualiseerd Plan van aanpak van de afdeling DIV van de VRGZ (oktober 2017). Dit plan van aanpak beschrijft een aantal maatregelen. Per maatregel is het (beoogd) resultaat en tijdsplanning beschreven. Dit plan van aanpak is geaccordeerd door de DPG, met de afspraak dat voortgang gemonitord wordt en knelpunten tijdig worden gesignaleerd. Dit laatste is ook relevant in het kader van de impact van organisatorische ontwikkelingen bij de VRGZ op de dienstverlening aan de GGD (zie agendapunt 7).
4. Gezondheid als voorwaarde voor integratie in Gelderland-Zuid
Gezondheid heeft een sterke invloed op de mate van deelname aan het maatschappelijk leven en is daarmee een belangrijke randvoorwaarde voor integratie. Je gezond voelen bevordert de zelfred- zaamheid en het opbouwen van een sociaal netwerk. Daarom vormen gezondheid en preventie een belangrijk onderdeel van de maatschappelijke begeleiding van statushouders.
GGD Gelderland-Zuid werkt samen met de gemeenten en ketenpartners aan het voorkomen van gezondheidsachterstanden door in te zetten op onder andere vroegsignalering, informatiever- strekking, voorlichting, ketensamenwerking en het betrekken van statushouders zelf.
In bijgevoegde nieuwsbrief zijn de inzet en resultaten tot nu toe beschreven. De uitdaging is het verduurzamen van deze inzet, samen met gemeenten en netwerkpartners.
5. Convenant SchoolsOUT
Op woensdag 11 oktober jl., Coming Out Day 2017, tekenden de gemeente Nijmegen, COC Nijmegen, Dito!, de schoolbesturen primair onderwijs, voortgezet onderwijs, MBO en GGD
Gelderland-Zuid het SchoolsOUT convenant (zie bijlage). Het convenant SchoolsOUT gaat over de samenwerking tussen de gemeente, de GGD en de schoolbesturen. Het convenant richt zich op bevordering van acceptatie van seksuele- en genderdiversiteit in het onderwijs. De aandacht voor deze onderwerpen draagt bij aan veilig gevoel op school en tolerantie voor verschillen. De partijen tekenden het convenant voor een periode van 5 jaar. Daarnaast met een nieuwe ambitie: in 2021 besteedt 100% van de scholen met al hun afdelingen in hun lesprogramma aandacht aan de thema’s van SchoolsOUT.
6. Cijfers Gezondheidsmonitor op websites CBS en RIVM
Vanaf 1 november jl. staan de gemeentecijfers van de Gezondheidsmonitor 2016 op CBS Statline en VZinfo (RIVM). Het zijn de onderwerpen: ervaren gezondheid, chronische aandoeningen en beperkingen, overgewicht, eenzaamheid, roken, alcohol en angst en depressie, lichamelijke activiteit en mantelzorg geven/ontvangen. Dit betekent dat de cijfers van alle gemeenten in Nederland daar te vinden zijn, evenals het Nederlands gemiddelde. De gemeenten ontvingen al eerder hun eigen cijfers in een presentatie van de GGD en in een tabellenboek. De cijfers zijn ook te vinden op de website van GGD Gelderland-Zuid. Behalve op de website van de GGD zijn (een deel van) de cijfers dus nu ook te raadplegen via onderstaande links:
Link naar Statline (CBS):
http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=83674NED&D1=0-
3,9,12,16&D2=a&D3=0&D4=0,47,55,78,85,102,123,167,209,218,238,240,244,373,380,392,413&
D5=l&HDR=T&STB=G1,G2,G3,G4&VW=T Link naar VZ-info (RIVM):
https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/gezondheidsmonitor-volwassenen-en- ouderen/regionaal
Mochten er vragen zijn of komen, bijvoorbeeld van journalisten, dan kunt u verwijzen naar de epidemiologen van de GGD.
7. Pilot ‘Nu niet zwanger’ van start
Dit najaar is GGD Gelderland-Zuid gestart met een pilot van de ‘Nu Niet Zwanger’-aanpak. Doel hiervan is om te voorkomen dat vrouwen met een verhoogde kwetsbaarheid, bijvoorbeeld omdat ze psychiatrische problemen hebben, zwanger worden. GGD-medewerkers gaan met deze vrouwen (en hun mannen) in gesprek en moedigt hen aan om passende, langdurige anticonceptie te
gebruiken.
De pilot loopt tot juni 2018. In deze periode worden circa 30 cliënten thuis bezocht, met een gemiddelde van 5 gesprekken per cliënt. Het gaat om vrouwen (en mannen) met een verhoogde kwetsbaarheid door psychiatrische problemen, zwakbegaafdheid, verslaving, dakloosheid, armoede, illegaliteit of een sociaal zwakke omgeving; vaak een combinatie van factoren. De doelgroep is veelal in beeld bij diverse organisaties.
De gesprekken gaan over kinderwens, seksualiteit en anticonceptie. Doel van deze gesprekken is dat de cliënten vrijwillig kiezen voor anticonceptie. In Tilburg en Rotterdam, waar de aanpak al wordt uitgevoerd, is het resultaat dat ruim 80% van de cliënten overgaat tot langdurige anticonceptie, zoals een spiraal of implanon.
8. Convenant Jeugd
GGD Gelderland-Zuid heeft het convenant over de verbinding van kinderopvang, primair onderwijs, jeugdhulp en zorg in Nijmegen (zie bijlage) en het convenant over de verbinding van voortgezet (speciaal) onderwijs, jeugdhulp en zorg in Nijmegen e.o. (zie bijlage) ondertekend.
In beide convenanten worden afspraken gemaakt voor optimale ontwikkelingskansen en passende ondersteuning voor kinderen en jongeren in Nijmegen e.o.
De gemeente Nijmegen heeft in 2016 drie maatschappelijke Businesscases opgesteld over
a) Schoolverzuim, b) Vroegsignalering en vindplaatsgericht werken op school en opvang en c) zorg voor kinderen met een combinatie van lichamelijk en psychische problemen.
Op basis van de businesscases organiseerde de gemeente Nijmegen werksessies met de partijen uit het onderwijs, de kinderopvang en de jeugdhulp en –zorg. De werksessies hebben bijgevoegde convenanten opgeleverd. Aan de convenanten is een uitvoeringsagenda gekoppeld.
De GGD werkt graag mee aan alle uitgangspunten van het convenant. De GGD heeft hierin de volgende taken:
het, samen met onderwijs en jeugdzorg, in beeld hebben en monitoren van alle kinderen en jeugdigen in Gelderland-Zuid, en waar nodig adviseren en/of verwijzen naar jeugdzorg (JGZ);
het leveren van beleidsinformatie en adviseren over het welzijn van kinderen en jeugdigen (kindmonitor en EMOVO);
het voorkomen van problemen, bijvoorbeeld met een product als Sociaal welbevinden op scholen (zie onder mededeling 8);
het vroegtijdig signaleren van problemen, hierover te adviseren en naar de juiste zorg te verwijzen, bijvoorbeeld met een interventie als M@ZL (preventie en aanpak
schoolverzuim);
het begeleiden van gezinnen uit risicogroepen, bijvoorbeeld met interventies als Video Home Training en Voorzorg.
9. Specials Welbevinden op school
Kinderen en jongeren die goed in hun vel zitten, presteren vaak beter. Welbevinden speelt een belangrijke rol in hun functioneren. Ook later, in hun volwassen leven. De school is hiervoor een bepalende factor. Voelen kinderen zich goed op school? Kunnen zij zichzelf zijn? Ervaren zij hun school als een veilige omgeving?
GGD Gelderland-Zuid heeft twee nieuwsbrieven gemaakt; één voor het basis- en één voor het voortgezet onderwijs (zie bijlagen). Hierin wordt beschreven op welke manier het onderwijs kan werken aan het welbevinden van de leerlingen.
De specials worden breed verspreid in Gelderland-Zuid.
10. GGD start met spreekuur klachten Vrouwenbesnijdenis
Vanaf 1 januari 2018 start de GGD met een VGV-spreekuur (Vrouwelijke Genitale Verminking).
De spreekuren zijn gericht op vrouwen die een besnijdenis hebben gehad en daardoor klachten hebben op velerlei gebied: urologisch, gynaecologisch, seksuologisch, psychologisch, buikpijn.
Het is bekend dat zij een grote drempel ervaren om hulp voor deze problemen te zoeken, niet altijd hun klachten aan de besnijdenis relateren, en dat de reguliere eerstelijnszorg niet altijd even goed bekend is met wat een besnijdenis inhoudt en de gevolgen ervan.
Dit spreekuur dient er dan ook voor om laagdrempelig en met expertise hulp te bieden aan deze doelgroep. Een andere taak is het informeren van de eerstelijn en hen bekend maken met het probleem. En daarnaast zal er actief in de (allochtone) gemeenschappen aandacht voor worden gevraagd door middel van sleutelpersonen.
Er wordt dus niet rechtstreeks ingezet op preventie; deze taak ligt meer bij de JGZ. Maar meer kennis bij de moeders zal waarschijnlijk ook secundair tot preventie leiden.
De spreekuren zullen wekelijks op afspraak gehouden door verpleegkundigen en artsen van het team Seksuele Gezondheid van de GGD. Een goede samenwerking met onze ketenpartners is noodzakelijk en daar zal ook sterk op worden ingezet.
Binnen de GGD zijn naast Seksuele Gezondheid ook Veilig Thuis, Jeugdgezondheidszorg en het team Vluchtelingen betrokken. In 2018 ontvangt de GGD voor de implementatie van dit spreekuur eenmalig een financiële bijdrage van € 20.000,- via GGD GHOR Nederland.
11. Medewerker GGD verkozen tot ‘Taalheld van Gelderland’
Er zijn 2,5 miljoen volwassenen in Nederland die moeite hebben met lezen, schrijven en rekenen.
Zij zijn laaggeletterd. In Gelderland heeft 10,4% van de inwoners tussen de 16 en 65 jaar moeite met lezen en schrijven. Iedereen kan op zijn of haar manier een steentje bijdragen aan een beter geletterd Nederland.
Op 8 september jl. werd José Keetelaar (projectleider laaggeletterdheid GGD Gelderland-Zuid) verkozen tot ‘Taalheld’. Taalhelden zijn mensen die zich bijzonder verdienstelijk inzetten voor een beter geletterd Nederland. De verkiezing vond plaats in de Week van de Alfabetisering (4 t/m 10 september). De Taalhelden-prijzen zijn door Stichting Lezen & Schrijven uitgereikt in drie categorieën: taalcursist, taalbegeleider en bruggenbouwer.
