I-Iieronder laten wij de openingsrede volgen, die de voorzitter van de V.V.D., prof. mr.

en

Zaterdag 25 maart 1961 - No. 627

Hebt U het genoteerd?

V. V.D.-dag 9 sept. 1961

PJ-?:O_F. OUD TE ROTTERDAM:

,·ro ressiviteit behoort tot het het ·liberalisme

wezen van

I-Iieronder laten wij de openingsrede volgen, die de voorzitter van de V.V.D., prof. mr.

P. J. Oud, heeft uitgesproken op de Algemene Vergadering van deze part~j, g(i.fi"ouden op 17 en 13 maart j .I. te Rotterdam.

PHOF. OUD SPRAK ALS VOLGT:

Wij leven in een moei!ijlm tijd. Er is wel niemand onder ons, die niet van grote zorg vervuld is over de gang va.n zalren in de internationale politiek Van enige ontspanning in de ver- houding tussen het Oosten en het Westen - dat wil zeggen tussen het communistische bloh.

en de vrije wereld - is nog in geen enlml opzicht sprake. In het achter ons liggende jaar zijn de verhoudingen in tegendeel van dag tot dag meer gespannen geworden. De communisten hebben wel de mond vol van de mogelijkheid van een vreedzaam naast elkaar leven van de communistische en wat zij noemen de lmpitalistisèhe landen, maar daarmede bedoelen zij

·alleen, dat zij geen openiUlre oorlog willen ontketenen om hun stelsel aan de wereld op te dringen. Vreedzame coëxistentie betelmnt voor de communist alle middelen toepassen, ge- schild om zijn macht uit te breiden, door andere vollmn in zijn invloed~feer te brengen, zo

mogel~jk zonder oorlog. Daartop voert hij overal in

de

.wereld, waar onrust hef'rst zijn onder-

gromlse actie. ·

Er is maar één weg, die de vrije wereld daar- tegenover gaan kan. Het is die van een zo nauw mogelijk samengaan. \Vij hebben er in de allereerste plaats voor te zorgen, dat het militaire evenwicht tussen het Oosten en het

\Vesten niet wordt verstoord. Daarom blijft de samenwerking in de Noord Atlantische Verdragsorganisatie ook voor ons r\.ummer één. Zij vraagt van ons volk grote materiële en personele offers. Wij hebben die offers te zien als de premie, die wij hebben te betalen ter verzekering van het behoud van onze vrij- heid.

Wij zouden het dan ook met grote vreugde begroeten, indien een tijdperk van geleidelijke ontwapening zou kunnen gaan intreden. Maar wij hebben er ons wel van te doordringen, dat ontwapening alleen dan verantwoord is, als zij algemeen is en als gewaarborgd is, dat wat men afgesproken heeft ook inderdaad zal wor- den nagekomen. Zou het vrije Westen zich ertoe laten verleiden eenzijdig van zijn machts- middelen afstand te doen, het zou zich maken tot een schaap, dat weldra een prooi van de communistische wolf zou zijn. Opwekkend is deze conclusie niet maar de realiteit laat geen andere toe. Er is tussen het communisme en de vrijheid geen derde weg. Zij, die dit menen, spe1el~ bewust of onbewust het communisme in de lmart en vormen voor de vrijheid een rlodelijke bedreiging.

Hulp aan onderontwikkelde gebieden Intuf'sen hebben wij er ons rekenschap van te geven, dat het communisme niet met mili- taire middelen alleen kan worden bestreden.

Ook op economisch en politiek gebied moet de positie van het vVesten worden versterkt. Het moet zijn doel richten op het vestigen van een internationale orde, waarin vrede, vrijheid, gerechtigheid en welvaart zullen zijn verze- kerd. Ik wens daarbij in het bijzonder de na- dnllc te leggen op de bevorderl.ng van de wel- vaart overal ter wereld. Die wereld is in onze dagen zo klein geworden, dat zij het zich niet meer kan veroorloven, dat er g~bieden zijn, waarin het spook van de armoede, het gebrek en de honger rondwaart. Hoe zou men kunnen verwachten, dat volken, die amper beschikken over wat nodig is voor het handhaven van het

naakte bestaan, niet ten prooi zullen vallen aan bewegingen, die vrede en vrijheid onder- mijnen?

Daarom blijft de taak der hulpverlening aan de achtergebleven gebieden zo uitermate be- langrijk. Hier vallen de drijfveren van onze sociale bewogenheid en van ons eigenbelang te zamen. Slechts kortzichtigheid kan ertoe leiden onze taak tegenover deze gebieden te veronachtzamen uit overweging, dat er dich- ter bij huis nog zoveel te doen valt. Oólc hier hebben wij naar een redelijk evenwicht te streven.

Nieuw-Guinea Tot datgene wat dichter bij huis ligt, be- hoort ook onze taak ten opzichte van Néder- lands Nieuw Guinea. De loop der geschiedenis heeft ons hier voor een opdracht gesteld, die wij naar beste vermogen hebben te vervullen.

Iedere gedachte aan handhaving van een ko- loniaal systeem is ons daarbij vreemd. Wij wensen niets liever dan dat de inheemse bevol- king zo spoedig mogelijk in staat zal zijn over haar eigen lot te beschikken. Op een snelle ontvoogding der Papoea's is ons streven ge- richt. Ik wens er daarbij de nadruk op te leggen, dat het tegenwoordige kabinet - met de liberale minister van binnenlandse Zaken

en zijn staatssecretaris vooraan - daarvoor·

in de nog geen twee jaar van zijn bewind meer heeft gedaan dan in al de jaren der kabinetien- Drees is verricht (applaus). De angstige vraag, die ons beklemt is echter, of ons de tijd zal worden gelaten om de ontvoogding tot een goed einde te brengen. En of dit het geval zal zijn, hangt niet van ons alleen af.

Is het nu noodzakelijk, dat deze taak juist door ons wordt verricht? Zou het niet bete1·

zijn, dat zij door de Verenigde Naties werd overgenomen? ·Er zou voor ons zeker geen reden zijn ons daartegen te verzetten, indien een oplossing in deze geest tot de mogelijk- heden behoorde. Hoofdzaak is, dat het recht der Papoea's op zelfbeschikking blijft verze- kerd. Zou dit kunnen worden bereikt langs een andere weg dan die, welke thans wordt be- wandeld, dan zouden wij ons er slechts in kunnen verheugen van een zware last te wor- den bevrijd. Vooralsnog schijnt echter de kans niet groot, dat dit bij de in de vergadering der Verenigde Naties heersende verhoudingen thans bereikbaar zou zijn. Dat in die vergade- ring de vereiste tweederden meerderheid zal zijn te verkrijgen voor een beheerschap van anderen, dat het recht der inheemse bevolking evenzeer zou waarborgen. En het is wel uitge- sloten te achten, dat daardoor de verhouding tot Indonesië zou verbeteren. Nog op 24 februari van dit jaar verklaarde de Indonesi- sche minister Subandrio, dat hij een bemidde- ling der Verenigde Naties alleen zou kunnen aanvaarden, wanneer zij er toe zou leiden, dat binnen een of twee jaren de overdracht van de macht over Nieuw Guinea aan Indonesië zou zijn voltooid. Wat dan van het zelfbeschik- kingsrecht zou terecht komen, daarvoor zijn de Zuid Molukken het meest leerzame voor- beeld.

Maar hoe moet het dan gaan, zo vragen velen zich af, als Indonesië zich met wapen- geweld van Nieuw Guinea zou willen meester maken? Moet Nederland dan op zijn eentje een oorlog gaan voeren? Op deze vraag kan het antwoord stellig ontkennend luiden. Er zou voor dat geval een beroep moeten worden gedaan op de Verenigde Naties.

(Vervolg op pag. 6)

~

^{ATTENTIE! ATTENTIE!}

~

Luistert op vrijdag, 31 maart a.s.

~~

over de zender Hilversum 11 ( 298 m) ~ van 19.30-19.40 uur, naar

"DE STEM VAN DE V.V.D." ' Vraaggesprek met twee leden van ~ ?

, de J.O.V.D. - District Noord. ~

, ,

~~~"""~~ ...

VRIJHEID EN DEMOCRATIE %5 MAART 1961 - PAGINA 2

OTIE VOOR PREMIE AAN AFZWAAIENDE MILITAIREN

·D

uizenden dienstplichtigen verkeren in omstandigheden, die het gewenst maken, dat zij na het volbrengen van hun -eerste diensttijd een uitkering krij- gen om nieuwe burgerkleding of enig gereedschap àan te schaffen. Die hulp wcrdt verstrekt via de vereniging Sta- mil <Steun aan miliciens), maar het be- drag· daarvoor op de defensiebegroting is in voorgaande jaren wat krap geweest Voor 1961 is het bedrag nu verhoogd van ongeveer 300.000 tot ruim 500.000 gulden. Het bestuur van Stamil meent, dat met dit bedrag op onbekrompen wij- ze kan worden voorzien in de behoefte, terwijl dan tevens het als onaangenaam ondervonden onderzoek naar de gezins- omstandigheden achterwege kan blijven.

Dit laatste is schriftelijk vastgelegd. In- dien de ervaring daartoe aanleiding geeft zal het bedrag worden verhoogd.

Terwijl dus een aanzienlijk verbeter- de regeling in gang is, heeft de KVP gemeend met behulp van de PvdA en een lid van de CHU, reeds nu in de Tweede Kamer een motie te moeten in- dienen, waarin de regering wordt uitge- nodigd met ingang van volgend jaar aan alle met groot verlof afzwaaiende mili- tairen, zonder uitzondering, een uitkering te verstrekken van tien gulden voor el-

ke maand diensttijd. Met 92 tegen 28 stemmen y;erd de motie vorige week aan- genomen.

*

Aanvankelijk had de woordvoerder van de KVP, de heer Van Vliet, gepleit voor een vaste uitkering van 200 gulden. Dat zou per jaar een bedrag van ongeveer negen miljoen gulden vergen en dat vond staatssecretaris Calmeijer een niet-verantwoord gebruik van belas- tinggelden, want lang niet iedereen heeft de uitkering nodig en men kan zich voor- stellen hoe in de geestdriftige sfeer van het afzwaaien de premie dan wordt be-

steed. ·

... "'~ ... ~

~~ ^l

Î Flitsen van het Binnenhof (I)

--~ Onze geestverwant lt-gen. Couzy stond op het standpunt, dat er aan een alge-

mene regeling geen behoefte is als ieder- een, die het nodig heeft, een uitkering kan krijgen, zoals de verbeterde rege- ling in het vooruitzicht stelt. De anti- revolutionnairen vonden het beter eerst eens de praktijk van de verbeterde re- geling af te wachten, maar de meerder- heid van de Kamer, die waarschijnlijk verkiezingswinst in het verschiet zag, was ongeduldig en de motie werd aangeno- men met de steun van KVP, PvdA, CPN, PSP, SGP en de heer Kikkert van de CHU.

Zonder hoofdelijke stemming is voorts een motie aangenomen, waarin de minis- ter van Defensie wordt uitgenodigd in overleg te treden met zijn ambtgenoot voor Volkshuisvesting teneinde op korte termijn maatregelen getroffeh te krij- gen, waardoor wordt gewaarborgd, dat van het woningbouwprogramma 1961

"naar evenredigheid een redelijk deel"

ter beschikking komt voor de huisves- ting van militair beroepspersoneeL Al- leen de communisten waren tegen.

D e heer Couzy heeft geklaagd over het trage tempo van de modernisering van het leger. Tegen de Landcent-orga- nisatie als zodanig heeft hij geen bezwaar omdat ook hij haar als de beste der bestaande organisaties beschouwt, maar wel tegen het feit, dat wordt gezegd de- ze organisatie te volgen, terwijl het in werkelijkheid niet gebeurt en ook niet kan. De beschikbare mankracht en het benodigde materieel laten niet toe de werkelijke Landcent-organisatie te be- mannen.

Voorts zei hij, dat als in de volgende jaren de Amerikaanse steun in vliegtui- gen niet wordt uitgebreid (in dat op- zicht is hij pessimistisch) wij ons zelf zwaarder offers zullen moeten getroosten voor de opbouw van onze luchtmacht.

Laten wij dit achterwege, dan is de tijd niet ver meer, dat Nederland zijn ope- ratieve taken in de lucht niet meer zal kunnen vervullen.

0

ver de Marine zei van onze fractie *

de heer G. Ritmeester: Onze vloot zal beduidend sterker moeten zijn, wil zij voldoen aan de eisen, die haar door de NAVO-behoefte aan schepen en vlieg- tuigen worden gesteld en bovendien aan de andere niet-NAVO-taken. Met onze vlootplannen zijn wij de laatste tien jaar steeds vastgelopen; de vloot is nooit vol- gens de plannen opgebouwd. Het gevolg

Aangenomen met de steun van KVP, PvdA, CPN, PSP, SG.P en 1 lid van de CHU • Voor de modernisering van leger, luchtmacht en marine is veel meer geld nodig • Minister Visser: aan de mili- taire behoeften kan nooit volledig worden voldaan • Amerikaanse hulp geen gunst. maar morele plicht- Staatssecretaris Calmeyer:

luchtmacht voldoet geheel aan nieuwe NAVO-eisen - Humanisme wordt in het leger niet achtergesteld.

RITMEESTER .... sterkere vloot ....

is, dat in 1970 bijvoorbeeld al onze fre- gatten 30 jaar en ouder zijn. Dat be- looft wat.

De toestand van de Nederlandse Ma- rine is zorgelijk. Door het langzame tem- po van vernieuwing ontstaat een sterke achteruitgang. Wij hebben een vlootplan op veel te lange termijn. Wij mogen niet rekenen op Amerikaanse hulp, maar zul- len op eigen kracht verder moeten.

Het is niet alleen van betekenis onze vloot te versterken; in niet mindere ma-

te moet dit geschieden met ons leger en-·- met onze luchtmacht. Wij moeten besef- fen, dat een zeer ernstige, zeer zwaar bewapende vijand tegenover ons staat.

Deze Burger

De bezetting in de jaren 1940-1945 heeft meer dan 25 miljard gekost. Is het dan niet verstandig gedurende een tiental ja- ren één procent van dit bedrag meer op onze defensiebegroting uit te trekken ten- einde 's lands veiligheid te, bewaren en de vrijheid zijner burgers te garanderen?

* *

J\'1

inister Visser, die een goede indruk maakte doordat hij is losgekomen van de ambtelijke papieren en aldus aan zijn deskundige antwoorden een krachtig persoonlijk karakter gaf, betoogde, dat het er om gaat met de beschikbare mid- delen het beste te bereiken door de sa- menwerking in de NAVO. Deze midde- len zijn nu eenmaal altijd minder (dat is nu zo, dat was vroeger zo en dat zal altijd wel zo blijven) dan hetgeen uit militair oogpunt noodzakelijk wordt geacht. Een integrale bevrediging van militaire behoeften is niet mog.elijk.

De minister ontkende niet, dat er bij de NAVO een achterstand bestaat in conventionele bewapening ten opzichte van Rusland. Maar het is ondenkbaar, dat men in de NAVO-landen zou kun"

nen besluiten tot een diensttijd, zoals in Rusland, van 3 tot 5 jaar zonder ande- re instellingen, die ons dierbaar zijn, ge- weld aan te doen. Wij kunnen het niet alleen met materieel doen. Willen wij een verbetering van de conventionele bewapening, dan hebben wij ook mensen nodig.

Met zijn opmerking, een week tevo- ren, dat er geen recht is op Ameri- kaanse defensiehulp, heeft de minister bedoeld te zeggen, dat het geen hulp is waarop hij voor de komende drie jaar kan rekenen en waarmee hij dus reke- ning zou kunnen houden bij het op- stellen van plannen.

hebt ge (smartelijk, naaT ik hoop) moeten missen op onze jaaThjkse algemene vergade1·ing. Dringende ambtsbezigheden, plus een, van huis uit rneegekTegen, onverbeterlijke afkeer van vergaderen - al gaat dat, als in dit geval, orn mijn zeeT dierbaTe idealen, zijn de ooTzaak geweest van het feit, dat gij tevergeefs naar mij hebt uitgeleeleen in Rotterdam.

Maar ilc was, ondanks en gedm·ende mijn ambtsbezigheden, in gedachten dicht bij u. Ilc hoop, dat dit u - zij het post. facta et festurn - tot tmost st1·eklce. ·

Natuurlijk heb ik wel b~j VTienden, die tevergeefs door hun aanwe- zigheid hebben getmcht het leed van mijn ontstentenis te verzachten, geïnformeerd hoe het geweest is. Zij hebben mij, zeer tot mijn vreugde, verteld, dat het goed is geweest. Dat de zaal vol en de belangstelling gn)ot was. "Een hooggestemde veTgadeTing", zei de een. "Een libemle hoogtijdag" zei, 'de andeT. Maar de deTde: "Het was allemaal heel best en wij mogen geTust tem·eden zijn, maar het was allemaal toch wel diep-ernstig; ik mag wel zeggen: zwaaT op de hand; enige hondeTden keurige he1·en en dames waaT niet dàt op te zeggen valt, maaT geen glamour weet je, als je begrijpt wat ik bedoel".

Ik begreep wat hij bedoelde.

Het was dood-seTieus. HondeTd procent libemal.

En strekkend tot geTechtvaardigd optimisme omtTent onze toekomst, maaT om nu te zeggen op w i n d e n d, néé. Ondanks de feestavond, die, naaT ik van alle dTie hoorde, óók heel geslaagd was, had eT best een beetje meer ,.- als ik clit woord mag laten drukken - lol bij geweest kunnen z~in.

Nu is dit een hachel~jke opmerking, dat voel ik wel. Bij ons in Nederland z~jn plezieT en ernst moeilijk onder één hoedje te vangen.

Bij ons doet plezieT afbreuk aan de e1·nst. En wat niet helemaal ernstig is, dat doet ons de wenkbmuwen fronsen. Er is tT_ouuz~ns geen enkele paTtij hieT te lande, die zulk een combinatie aandurft. Zelfs de PvdA niet, die zovele pretb?"oelcen onde1· zijn leden telt. Ilc behoef slechts de nam"e?1 DTees, Pàtijn en Van de1· Goes van NateTs te noemen, orn ^'U te doen begrijpen wat ik bedoel.

Waarom nu niet eens zo'n veTgadering opgeluisteTcl met een aardig ballet, of een begaafde stTip-tiseuse geëngageeTd?

Eén zo'n dame we1·lct inspireTendeT dan het hele hoofdbestuuT bij elkam·. Ik heb alle eeTbied voo?" alle leden van onze Kamerfracties, maaT zouden wij niet nàg aandachtigeT hunne TedevoeTingen beluisteren, als tevoTen onze geest wat was opgefrist dooT een goeie goochelaa1· of een aa1·dige lie_djes dame?

Vergaderingen als deze zijn veel te eenzijdig soliele en een beetje tieTige afwisseling kan niet alleen geen kwaad, zij is zel,fs geboden.

Makkers, laat de VVD de eerste politi~ke partij in ons land zijn, die deze weg op gaat.

Misschien dat u clan ondeT de aanwezigen ter volgende paTtijvergacle- Ting het blozende gelaat opmeTkt van

-

De Amerikaanse hulp is echter geen gunst, aldus minister Visser. Als rijkste en grootste partner in de NAVO heeft Amerika een zware verantwoordelijk- heid voor de materiële hulp aan de bond- genoten, die met deze middelen ook weer kunnen verzekeren de veiligheid van Amerika zelf. Het "geen recht" doet geenszins af aan de morele plicht van de Ver. Staten om een politiek, die een tiental jaren is gevoerd, voort te zetten.

Van deze opvatting uit zal hij de Ame- rikaanse autoriteiten benader,en.

* *

Jn

antwoord op de uitgesproken te- leurstelling over de drastische ver- minderele Amerikaanse bijdrage voor de Starfighters, noemde staatssecretaris Cal-

meyer het een geluk bij een ongeluk, dat in de nieuwe NAVO-plannen een zeer belangrijke vermindering is gekomen in het aantal vliegtuigen, dat van Nederland wordt gevraagd en dat daartegenover een vermeerdering staat van -het aantal afdelingen geleide projectielen, dat van Nederland wordt gevraagd. Daardoor kan de verminderde Amerikaanse steun voor een belangrijk deel worden opgevangen.

Het is de bedoeling naast de Starügh- ter de Thunderstreak aan te houden; het is nog een zeer geschikt vliegtuig voor de uitvoering van de taken, die van dit vlieg- tuig worden gevraagd. De luchtmacht zal, wat betreft het aantal squadrons, tenvolle aan de eisen kunnen voldoen.

Ook wat betreft het aantal toestellen zal de luchtmacht ten volle aan de eisen kunnen beantwoorden in de komende driejarige periode.

De kwaliteit van het materieel voldoet dan ten dele op uitmuntende wijze aan de gestelde eisen en voor een deel op nog zeer goede wijze ..

In plaats van de twee Hawk-bataljons voor geleide projectielen zullen wij nu drie Hawk-bataljons kunnen bijdragen.

Door inkrimping van het aantal vlieg- tuigen zullen wij ook de volledige forma- tie van de tweede Nike-afdeling voor ge- leide projectielen voor de grotere afstan- den kunnen bijdragen. Dan zal Neder- land met twee Nike-afdelingen en drie Hawk-afdelingen ook tenvolle voldoen aan de eisen, die aan ons worden gesteld op 't tcrr"jn van de geleide project\elen.

MINISTER VISSER

-~.los van ambtelijke papieren ....

Versnelling van het tempo van de mechanisatie en de motorisering van het leger is volgens staatssecretaris Calmeij- er niet mogelijk omdat het geschoolde personeel ervoor ontbreekt. Bovendien ontbreken de oefenterreinen. Aileen voor de mechanisering en de motorisering, die wij in deze drie jaar willen doorzet- ten, hebben wij in ons -eigen land een te- kort aan oefenterreinen van tienmn:ll 240 hectaren

Deze moeilijkheden veroorzaken, dat in de eerste drie jaren het tempo niet kan worden verhoogd. Hetgeen wij ons hebben voorgenomen voor de eerste drie jaar is niet zo weinig want het komt neer op het doorvoeren van de mechanisering en motorisering van één van de beide di- visies, nl. van de pantser-zware-divisie, de vierde divisie en op het maken van een aanvang met de motorisering van de an- dere divisie. Versnelling van het tempo in de volgende drie jaren zal afhangen van de dan beschikbare kasmiddelen.

*

Van het geld, dat voor de marine be- schikbaar is, is ruim 80 procent bestemd voor de vaste lasten, voor de exploitatie,

<Vervolg op pag. 4, onderaan)

VRIJHEID EN DEl\:IOCRATib

Opwekkende Liberale ontmoeting Maasstad

in de

Massale opkomst overtrof alle vorige iaarvergaderingen Huishoudeliik gedeelte had een vlot verloop

Degenen Qnder de politieke tegen- standers van de V.V.D., die verondersteld mochten hebben, dat activiteit en be- langstelling onder de liberale aanhang na de springvloed van de laatstgehouden verkiezingen en de deelneming aan de regering wel zouden afebben, moeten door de resultaten van het partijcongres op 17 en 18 maart jl. te Rotterdam wel tot de gevolgtrekking zijn gekomen, dat zij zich hierin deerlijk hebben vergist. Er kon zonder enige overdrijving van een massale opkomst worden gesproken. De enorme bovenzaal van het moderne Rijn- hotel aan de Mauritskade was vrijdag- avond tegen acht uur tot de laatste plaats gevuld en het kostte moeite de laatko- mers nog aan een geïmproviseerde zit- plaats te helpen. Uit alle oorden des lands waren de afgevaardigden van de afdelingen, maar ook talrijke belangstel- lende leden, opgekomen om deze be- langrijke gebeurtenis te beleven.

Op de eerste rijen zaten de liberale bewindslieden, de ministers Korthals, Toxopeus en Visser en de staatssecreta- rissen Van Houten en Stijkel, veelal verge- zeld van hun echtgenoten, de vrijwel vol- tallige fracties van de Eerste en Tweede Kamer, de leden van het hoofdbestuur en andere partijfunctionarissen.

Op het met partijvlaggen, planten en bloemen versierde podium had het dage- lijks bestuur plaatsgenomen.

De perstafels waren goed bezet en· de operateurs van de televisie stonden met hun belichtingsinstallaties gereed om de voornaamste gebeurtenissen door het nieuwste publiciteitsmedium onder de aandacht van het Nederlandse volk te brengen, waartoe ook de radio-uitzending van de · volledige openingsrede het hare bijdroeg.

Precies vijf over acht kondigde de heer L. van Vlaardingen de uitzending op de gebruikelijke wijze aan, waarna de par- tijvoorzitter, prof. mr. -P. J. üud, met luid applaus op het spreekgestoelte werd begroet. alvorens hij zijn elders in dit

·-.nummer opgenomen openingsrede uit- sprak.

Nadat de laatste woorden waren ver- klonken brachten de -honderden toehoor- ders in de zaal hem staande een ovatie.

Herdenking van de heer Louw es

Na het uitspreken van zijn openings- rede verzocht prof. Oud de aanwezigen zich van hun zetels te verheffen.

"Ik wil, voordat met de eigenlijke werkzaamheden van deze avond wordt begonnen, een kort woord van herden- king wijden aan een van onze meest vooraanstaande partijgenoten, die ik ook reeds in mijn openingsrede met name heb genoemd, onze vriend Louwes. Wij allen weten wat wij in · Louwes verlo- ren hebben. Hij was in de Eerste Kamer voor ons in de eerste plaats landbouw- specialist en wij kennen allen de uit- gesproken gedachten, die hij op het stuk van de landbouw had. Louwes kwam altijd weer op voor een krachtige, zelf·

standige boerenstand. Hij bezag de zaken zeker niet uit een materieel oogpunt, voor hem stond altijd het geestelijke op de voorgrond. Als hij sprak over de sociale behoefte van de boerenstand, dan stond voor hem op de voorgrond de bijdrag-e, die de boerenstand heeft geleverd en in

de toekomst nog moet leveren voor onze volkskracht.

Louwes was een liberaal ook in de vol- le zin, een liberaal krachtens zijn gees- tesovertuiging. Ik herinner mij, hoe on- geveer 25 jaar geleden, toen Louwes en ik nog niet tot dezelfde politieke partij behoorden, wij met een socialist als der- de - de tegenwoordige Prof. Banning, destijds lid van de S.D.A.P. - ons ge- zamenlijk hebben bezonnen op de soci- aal~economische politiek als geestelijke waarde voor ons volk. Wij kunnen van verschillende richtingen zijn en van ver- schillend politiek inzicht, maar toch staan voor onze overtuiging en zedelijk vol- komen een politiek in liberale zin be- oefenen. Louwes is hiervan een van onze grote voorstanders geweest. Daarom· zul- len wij hem in de V.V.D. met grote dank- baarheid herdenken".

Prof. Oud verzocht de aanwezigen ter nagedachtenis enkele ogenblikken stilte in acht te nemen.

Telegram aan de Koningin

Op voorstel van de voorzitter werd onder algemene instemming besloten het volgende telegram aan H.M. de Koningin te zenden:

Hare Majesteit de Koningin, Soestdijk

De Volkspartij voor Vrijheid en De- mocratie, in jaarlijkse algemene verga- dering bijeen op 17 en 18. maart 1961 in het Rijnhotel te Rotterdam, betuigt haar aanhankelijkheid aan Uwe Majesteit en Haar Huis.

Oud, voorzitter

Dettmeijer, algemeen secretaris.

Verwelkoming

De voorzitter begroette vervolgens in het bijzonder de ministers en staatsse- cretarissen en de afvaardiging van de Jongeren Organisatie Vrijheid en Demo- cratie, bestaande uit de heren E. T. Ho- ven, voorzitter, H. M. J. Dubbeldam, al- gemeen secretaris en R. Hofman, lid van het hoofdbestuur.

Hij deelde mede, dat de steeds zo zeer gewaardeerde vertegenwoordiging van de Belgische Liberale Partij en het Libe- raal Vlaams Verbond ditmaal tot spijt van de V. V.D. achterwege moest· blij- ven wegens de voorbereiding van de aanstaande algemene verkiezingen in Bel- gië. Mogen deze een daverend succes worden voor onze Belgische vrienden!

(Applaus). '

De heer E. T. Hoven zegde namens de J.O.V.D. dank voor de uitnodiging en de gastvrijheid in deze drukbezochte ver- gadering. Het gaat ons beiden nog steeds goed en de verbreiding van de liberale gedachte levert steeds meer resultaat op.

Hoewel gescheiden naar organisatie, ver- vult elk een belangrijke taak: de J.O.V.D.

wekt de jongeren op tot bezinning, de V.V.D. draagt zorg voor de vormgeving van de liberale denkbeelden in de prak- . tische politiek. Er bestaan goede onder- linge contacten, al was het reeds door het erelidmaatschap van de jongerenor- ganisatie, dat de voorzitter van de V.V.D.

bekleedt. Het is bemoedigend, dat bei- der greep op de politieke ontwikkeling van ons land gedurig wordt versterkt (Applaus). De voorzitter dankte voor de- ze vriendelijke woorden.

Jaarhoekje 1961

Zciuist is ve~·sche~~en (jet iacnboekje 1961 van de V.V.D.

De prijs van dit bcekie, waariro on~er meer zijC'l opge·

ncntà~n de adress~n van de af~e~ingsseeraf'Cirisst;m en van de ledet~ van de Vereniging van Sta~·en· en Rat"u!s~ecle~. het Beginseiprogram, het Verk!ezi~gsmanifest 1959, het Ge~

meeni'eprogram en a!!e Partiii'e9!ementen, bedraagt

f

1.50 per exemplaar.

Gegadngden gelieven het b::~ekie 'fe bestellen door over- making van het betrefferJde bedrag op de girorekening van de Partij. nr. 67880. tef! name van de secretaris van de V.V.D. te "s=Gra-:enhage, onder vermelding .. iaar- boekje".

25 MAART 1961 - PAGINA 3

Verklaring van Prof. Mr. P. ]. Oud betreffende ZlJn aftreden als partijvoorzitter in 1963

Aangezien ons gebleken is, dat in sommige persorganen de verklaring, welke de voorzitter van de partij in de jaarlijkse algemene vergadering te Rotterdam op zaterdag 18 maart j.l. heeft afgelegd over zijn voornemen tot aftreden als zodanig, onjuist is weergegeven en daaraan verkeerde conclusies zijn verbonden, menen wij goed te doen reeds in dit nummer de woordelijke tekst op te nemen.

Deze luidt als volgt:

"Ik mag beginnen met de partij mijn dank te betuigen voor de een- stemmigheid waarmede zij mij opnieuw met het voo1·zitte1·schap van het hoofdbestuur heeft belast.

Zij heeft mij daarmede een blijk van haar voortdU7·end vertrouwen ge- geven, dat mij met erkentelijkheid vervult. Ik wil er echter de verga- dering niet onkundig van laten, dat ik mij, toen ik_ had te beslissen, of ik mij herkiesbaar zou stellen de vraag heb gesteld, of, nu ik mij in mijn 75e levensjaar bevind, de tijd niet was gekomen om plaats te ma- ken voor een jongere kracht. De volgende overweging heeft mij er-- van weerhouden mij reeds thans niet weder beschikbaar te stellen.

Er bestaat sede1·t de oprichting der partij behalve gedurende de enkele maanden, dat de heer-Stikker het voorzitterschap heeft bekleed, een personele unie tussen dit voor- zitterschap en dat van de Tweede Kamerfractie. Daardoor is een nauw contact tussen het hoofdbestuur en de fractie verzekerd, terwijl boven- dien de voorzitter der fractie bij de kandidaatstelling voor de Tweede Kamer in de gelegenheid is zijn zienswijze omtrent de meest ge- wenste samenstelling der lijsten in de Verkiezingsraad en de Buitenge- wone Algemene Vergadering, aan de kandidaatstelling gewijd, uiteen te

~ zetten, omdat hij in deze bijeenkom-

#

sten als vooTzi: 'er vàn het hoofd-

9 SEPTEMBER

IN SCHEVENINGEN

Van de afdelingen Rotter·

dam en Wassenaar werd be·

richt ontvangen van de samen- stelling van plaatseliike voor- bereidingseemmissies voor onze V. V.D.-dag.

De commissie van de afdeling Rotterdam. is als volgt· samen·

gesteld:

BETONKEIEN

en

bestuur het p1·esidium heeft. Zou echter de personele unie komen te vervallen, dan zal, zoals de regle- menten der partij thans luiden, de voorzitter der Tweede Kamerfractie van deelneming aan deze bijeen- komsten zijn uitgesloten. Hij zal zich zelfs, indien hij bereid is zich opnieuw kandidaat te laten stellen, wat veelal wel het geval zal zijn, .van elke deelneming aan de voo?·-

bereiding der kandidaatstelling heb- ben te onthouden. Dit is een toe- stand, waarin naar mijn mening verandering moet worden gebracht.

Ik ben nt[ voornemens in de eerst- volgende ve1·gadering van het hoofdbestuttr voor te stellen een herziening van de reglementen in ove1·weging tè nemen. Ik heb reden om aan te nemen, dat het hoofd- bestuur daartoe niet ongenegen zal zijn. Zijn eventuele voorstellen zullen dan in de Algemene Vergade- ring in het voorjaar van 1962 kun- nen wo1·den behandeld. Ik heb goed vert1·ouwen, dat de in die v.ergade- ring te nemen beslissing de thans bestaande bezwaren tegen een bre- king der personele unie zullen doen vervallen. Ik stel mij dan voor bij leven en welzijn het daarheen te leiden, dat ik op de gewone Alge- mene Vergadering van 1963 mijn taak als voorzitter van het hoofd- bestuu1· aan de door die vergadering te benoemen opvolger zal kunnen overdragen".

Grog 1 glas heet water 1 schep suiker

1 schijf citroen·

1 flesje Underberg

: Tot'ly van Heeswijk • Roermond

Mevrouw D. M. Bruins Slota Barber en de heren J. Reitsma.

F. Groosjohan, P. Beekenkamp, l. A. Lesmaison van den Berg.

A. L. P. v. d. Gevel. F. M. Kooij·

man en P. H. Schuurmans.

Mr. C. A. Crena de longh, Mecklenburglaan 22. is de voor- . zitter van deze plaatselijke

commissie. De heer T.B. Bouma treedt op als plaatsvervangend lid.

De commissie van de afde·

ling Wassenaar bestaat uit:

Mevrouw dr. T. Eernstman- Steghgers en de heren drs. M.

H. Harthoorn, G. L. Elout, J.

Lamsvelt en J. H. M. Matthijs- sen.

BETON ANTI-KRUIPSTEEN

In kleuren grijs en heiderood.

Voldoen aan de hoogste eisen.

Keur en accep+atie op het werk.

N.V. Heesselhehe Stee~f©~briek vjh Vl. lP. DE VRIES en CO Heesselt (Gem. Varik) • Telefoon Ophemert K 3445 No. 271

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 25 MAART 1961 - PAGINA 4

VERDELING BELASTING TUSSEN RIJK EN GEMEENTE

D

e Tweede Kamer is vorige week be- gonnen aan de behandeling van het wetsontwerp met een nieuwe regeling voor de verdeling van de belastingop- brengst tussen Rijk en Gemeenten. Finan- cieel zijn de gemeenten reeds tientallen jaren volkomen afhankelijk van het Rijk, dat de voornaamste belastingen heft en daarvan· een· deel afstaat aan het Ge- meentefonds, waaruit de gemeenten hun jaarlijkse uitkering ontvangen.

Bij het vaststellen van het bedrag van die uitkeringen is het subjectieve element een steeds grotere rol gaan spelen. In de nieuwe regeling is getracht meer objec- tieve maatstaven aan te leggen, voor welk streven in de Kamer algemene waarde- ring bestaat. Maar even algemeen is de opvatting, dat het percentage van 12,5·3 dat het Rijk wil afstaan van zijn belas- tinginkomsten aan de gemeenten, onvol- doende is voor de normale uitgaven, zo- dat men verwacht, dat dan overmijdelijk subjectieve verhogingen van de uitkering nodig blijven.

Dinsdag heeft minister Zijlstra zich be- reid verklaar.d het percentage te verhogen tot 12.70 ter verhoging alleen van de sa- neringsbijdragen met in totaal 10 à 15 miljoen giJlden.

* * *

I

n brede kring is de mening gegroeid, zo vertelde onze geestverwant mr.

W. J. Geertsema, de nieuwe burgemeester van Wassenaar, dat het Gemeentefonds een grote pot met geld is, die in Den Haag staat en elk jaar leeg moet. Voor elke gemeente was het dan zaak een zo groot mogelijke greep in die pot te doen.

Als de zuinige gemeente bescheiden thuis bleef, dan zou de andere, minder beschei- den gemeente, met twee handen grijpen.

Van de mogelijkheid tot subjectieve ver- hogingen van de uitkering giti.g allerminst een opvoedende werking uit. Ongewild werden dikwijls spaarzame gemeenten gestraft en royale gemeenten beloond,

Om die reden was voor onze woord- voerder het vervangen v'an de subjectievé normen door objectieve het allerbelang- rijkste. Hij was bereid daarvoor een aan- tal dingen,· zij het niet alles, op de koop toe te nemen.

De objectiviteit is een prijs waard, die de regering zal moeten betalen, want' een objectieve regeling is zeker in de aanvang duurder dan een subjectieve. Pas wan- neer de bevorderde spaarzaamheid door- werkt, kan een bezuinigend effeèt· worden verwacht.

H

et gehele nieuwe systeem staat of valt met het aantal toe te wijzen verzoeken om subjectieve verhog.ing. In- dien dit een aanzienlijk aantal is, zelfs als het 10 °/o van het aantal gemeenten zou zijn, is daarmee het doodvonnis van de nieuwe regeling. getekend. Laten de be- windslieden beseffen, dat uiterste beper- king van het aantal niet alleen een kwes- tie is van "nee" zeggen, doch veeleer het scheppen van een klimaat waardoor de noodzaak van een subjectieve verhoging zich slechts uiterst zelden zal voordoen.

De allesomvattende moeilijkheid is, dat (Vervolg van pag. 2)

ongeveer de helft voor de exploitatie op personeelsgebied en de helft voor exploi- tatie op ·het gebied van , het materieel.

Er blijft dus slechts een vijfde deel voor investeringen ·over, verklaarde staats- secretaris De Jong. Daarvan moet een gedeelte aan de wal worden geïnvesteerd.

De rest blijft beschikbaar voor schepen.

Daarbij moet men een zeker evenwicht vinden_.tussen de investeringen voor de nieuwbouw en voor de modernisering van schepen. Men mag dit echter ook weer niet te ver drijven omdat, wanneer sche- pen niet tijdig worden vernieuwd, over 15 à 20 jaar de gehele vloot verouderd zou zijn. Een redelijk deel van het investe- ringsbedrag moet beschikbaar blijven voor nieuwbouw.

De PvdA had een amendement inge- diend met de strek)dng op de begroting een bedrag van vijf miljoen gulden te schrappen voor de bouw van een tanker- voorraadschip. Met de heer Ritmeester was staatssecretaris De Jong het eens, dat de aanschaf van een dergelijk schip dat 20 mijl moet kunnen lopen, zeer ge- wenst is .. Het amendement werd bij zit- ten en op~taan verworpen. Alleen de PvdA stemde vóór.

"' * *

Kritiek van mr. W. J. Geertsema op de voorgestelde nieuwe regeling • Grotere portie voor de gemeenten verlangd.- Waar- dering voor streven naar obiectieve maatstaven voor uitkeringen aan de gemeenten • Oude systeem bevorderde allerminst een zuinig beheer • Grootste drie gemeenten vooral komen te kort • Verruiming gemeentelijk belastinggebied nog niet aan de orde.

Mr. GEERTSEMA .... verstandige mensen in de

gemeenteraden ... .

geen sterveling in staat is uit te maken in welke verhouding de rijkstaak staat tot de taak van de provincies en gemeen~

ten en langs deze objectieve weg de ver- deling van de belastingopbrengst vast te stellen. Naar deze steen der wijzen is veel gezocht en zal misschien nog veèl gezocht worden, maar het. negatieve resultaat staat bij voorbaat vast.

In ieder geval dient daarom de rijks- overheid de grootste terughoudendheid te betrachten bij het ingrijpen in de be- staande taakverdeling en niet van de ge~

meenten te verlangen, dat zij een bepaal- de taàk gaan verrichten zonder dat daar een financiële vergoeding tegenover staat.

* * *

A

ls uitgangspunt voor het vaststelleD van het voedingspercentage van het Gemeentefonds, dient men volgens mr. Geertsema te nemen het bedrag dat de gemeenten als totaliteit heden ten dage krijgen uit het Gemeentefonds. Vervol- gens moet men bekijken of dit thans toe- reikend is. Dit doet de regering op het ogenblik door het vaststellen per ge- meente van de noodzakelijke sanerings- bijdrage en/of subjectieve verhoging.

Voor deze aanvulling is een bepaald aan-

T

egenover klachten van de PvdA en de PSP heeft minister Visser uiteengezet, dat er geen sprake is van achterstelling van het humanisme in het leger. Ouders kunnen voor hun dienst- plichtige minderjarige kinderen humanis- tische bijstand verlangen en meerderja- rige militairen kunnen het zelf verlan- gen. Nimmer is de minister echter ge- bleken, dat er een behoefte aan huma- nistische geestelijke verzorging bestaat waaraan niet wordt voldaan. Hij heeft daaromtrent aan het Humanistisch Ver- bond namen en voorbeelden gevraagd, maar hij heeft ze niet gekregen

De bestaande geestelijke verzorging in het leger is gericht op het geestelijk pa- troon van ons volk, dat overwegend christelijk is. Indien er echter behoefte is aan humanistische geestelijke verzor- ging, 'wil de minister daarin ook voor- zien indien hij daarmee niet in strijd komt met de verantwoordelijkheid van de ouders en op voorwaarde, dat de be- hoefte een omvang heeft, die de gewens- te maatregelen mogelijk maakt. Het aan- tal is niet doorslaggevend, maar wel van belang als men iets wil doen.

De minister was voorts bereid het sub- sidie aan de humanistische vormingscen- tra aan te passen aan de gebleken in- congruentie ten opzichte van andere

vormingscentra. V. v. D.

tal miljoenen nodig. Met inbegrip van de . extra bijdragen in de ontwikkelingsgebie-

den schat de regering dit bedrag op 80 à 90 miljoen gu"lden. Daar komt dan nog bij het accres voor 1961, dus in totaal 100 miljoen.

Aangenomen dat dit bedrag, waaraan hier en daar wordt getwijfeld, inderdaad voldoende is, dan valt te constateren, dat de uitkeringen uit het Gemeentefonds in ieder geval moeten bedragen de huidige uitkeringen plus 100 miljoen. Daar boven- op zal dan nog moeten komen de verbe- tering van de nieuwe regeling vergeleken met de oude, in het definitieve stadium, over vijf jaar, berekend op 70 miljoen gulden.

Dan is er nog in het geheel geen sprake van een bescheiden meerdere ruimte en evenmin van reservevorming. Voor dit alles is het voorgestelde percentage van 12.53 onvoldoende.

Daarbij komt nog de vraag hoe men voor het Gemeentefonds de gevolgen van de belastingverlaging denkt op te vangen en de natuurlijke stijging van de gemeen- telijke uitgaven.

:f; * *

V

oor het welslagen van de nieuwe regeling is het van uitermate- groot belang, dat de gemeenten die rege- ling zullen binnentreden met een slui- tende begroting. Daarom sprak mr. Geert- sema de hoop uit, dat de regering bereid zal zijn alle onvermijdelijke tekorten te dekken door een saneringsbijdrage, onge- acht de samenstelling van het tekort. Ook dat is een prijs, die voor de overschake- ling van· oud naàr nieuw moet wordèn betaald.

. . _ . _ _ l .

-;;;::-::;;:::·~!

Binnenhof (ll) .

· ... ~.~~~

Er- moet . ook een mogelijkheid blijven, naar de mening va~ mr. Geertsema, voor

·bepaalde doeleinden aan bepaalde ge- meenten uitkeringen te doen buiten elke

·regeling van de financiële verhouding om. In verband met het jaarlijkse natuur- lijke accres zou het uitermate belangrijk zijn indien een doeluitkering gegev'en zou kunnen worden op het terrein van open- bare. werken. Hoe zullen anders de bij- . zondèr zware uitgaven kunnen worden

opgevangen voor bijvoorbeeld de bouw van rioolwaterzuiveringsinstallaties, die zelfs voor kleine gemeenten al gauw een . ton of drie kosten.

De nieuwe doeluitkering ter dekking van de kosten voor het lager onderwijs, valt bijzonder te waarderen. Er zal veel meer in die richting moeten worden ge- dacht, nl. de doeluitkering volgens norm- . bedragen,. afgestemd op gemiddelde uit- . gaven.

* * *

I

n de nieuwe regeling wordt inderdaad een grotere objectivering in belang- rijke mate verkregen door vooraf reke- ning te houden met de kosten van het la- ger onderwijs, terwijl voorts rechtstreeks U:it een rijkskas een uitkering wordt ver- strekt voor de kosten van het nijverheids-

onderwijs, -

Het basisbedrag voor de algemene uit- kering wordt volgens de voorgestelde nieuwe regeling bepaald door: a. vijf gulden per hectare; b. vijfmaal de hoofd- som grondbelasting; c. de kosten van so- ciale zorg (inbegrepen de verpleging van geesteszieken); d. een bedrag- per inwo- ner dat hoger is naarmate de gemeente groter is.

Het bedrag per inwoner zal bedragen voor gemeenten met minder dan 2000 in- woners 35 gulden; 2000 tot 50.000 inwoners 40 gulden; 50.000 tot 250.000 inwoners 45 gulden; 250.000 of meer inwoners 50 gld.

Voor de grootste drie gemeenten vond mr. Geertsema het bedrag per inwoner volstrekt onvoldoende. Daarom zou het volgens onze woordvoerder aanbeveling verdienen voor de gemeenten van 500.000 en meer inwoners een aparte groep te scheppen met een bedrag van 60 gulden.

Aan dit verlangen is minister Toxopeus dinsdag tegemoet gekomen. Voor de groot- ste drie gemeenten is het bedrag ver- hoogd met tien gulden; voor alle overige gemeenten met vijf gulden.

H

et voornemen bestaat op het bedrag per inwoner een verfijning toe te paseen wegens een bijzondere samenstel- ling van de bevolking of andere bijzon- dere omstandigheden. De regering meent, dat door de verfijning de mogelijkheid bestaat de uitkeringsmaatstaven voort- durend te verbeteren, zodat de subjec- tieve verhoging van de algemene uitke- ring uitzondering kan blijven.

Het is voor mr. Geertsema echter moei- lijk te geloven, dat via verfijningen te- korten van tientallen miljoenen ongedaan gemaakt kunnen worden, temeer omdat van ei:m dergelijke verfijning ook weer andere gemeenten zouden profiteren, die geen of aanzienlijk lagere tekorten heb- ben.

Bovendien is de uitwerldng van de voorgenomen verfijning nog een compleet mysterie. De verfijningen vormen de grootste kapstok, die de regeling bevat.

·Men moet zich overigens ook realise1:en, dat men met de verfijningen al direct langs de rand van de subjectiviteit loopt.

Het is geobjectiveerde subjectiviteit of

· gesubjectiveerde objectiviteit.

* * *

D

e gemeenten, die er met de nieuwe regeling op achteruit zouden gaan, krijgen niet direct een lagere uitkering.

Zij krijgen een garantieuitkering, die ge- leidelijk in vijf jaar afloopt. De gemeen- ten, die voordeel hebben van de nieuwe regeling, zullen daarvan door een limiet- bepaling pas geleidelijk profiteren in de

·loop van vijf jaar.

De nabije toekomst is dus voor sommige gemeenten somber en voor andere roos- kleurig. De '\l'erhouding is naar ruwe schatting half om half, maar de juiste gegevens ontbreken. Gedeeltelijk hangt dat samen met de nog niet bekende sa- n•3ringsbijdragen, die een stijging van het aantal garantiegemeenten ten gevolge zal hebben ten dele ook met de te verwach- ten, m~ar nog onbekende verhoging van -het bedrag per inwoner door de verfli-

ningen, waardoor het aantal limietge- meenten zal stijgen.

De werkelijkheld is nog in nevelen ge- huld. Bekend is slechts, dat de totaliteit der gemeenten er na afloop va·n de limiet- termijn 70 miljoen gulden beter van zal worden.

• * *

· De nieuwe regeling brengt niet het - herstel der financiële zelfstandig~

.heid der gemeenten. Ondenkbaar is in de huidige maatschappij de oude financi~le

zelfstandigheid in dier voege, dat de ge- meenten een voldoende eigen belasting- gebied hebben zoals vroeger.

Waar naar gestreefd moet worden is 'echter een zelfstandigheid. "nieuwe stijl".

Daarvoor is o.a. nodig, dat de gezamenlijke gemeenten een behoorlijk deel uit het Ge- meentefonds en eventueel uit 's Rijks kas krijgen. Dit moet voldoende zijn om de normale uitgaven te dekken.

Dit betekent niet, dat de gemeenten het recht zouden moeten hebberi al hun rede- lijke verlangens in korte tijd vervuld te krijgen. Ook het Rijk heeft vele uiterst noodzakelijke werken naar de toekomst moeten verschuiven. De gemeenten moe- ten eveneens bereid zijn die financiële zelfbeheersing op te brengen.

Met die duidelijke restrictie moeten de gemeenten echter in staat zijn uit de ver- .kregen uitkering- hun normale uitgaven te bekostigen .

* * *

D

aarnaast moeten zij oo)'> in staat zijn om binnen bepaalde grenzen niet strikt noodzakelijke uitgaven te verrich- ten Daarvoor moet de uitbreiding van het. eigen gemeentelijk belastinggebied dienen. Indien iets een bijdrage levert tot het financieel verantwoordelijkheids- besef van de gemeentebestuurders en tot het herleven van het financieel gesprek in de gemeenteraden, dan is het de uit- breiding van het gemeentelijk belasting- gebied en het daaruit bekostigen van be- paalde niet strikt noodzakelijke uitgaven.

Dan pas kan men vaststellen of er wer- kelijk zo'n behoefte aan een derEc8lijke uitgave bestaat.

Indien men bereid is alle inwoners een jaarlijkse gemeentelijke heffing van en- kele guldens op te leggen, dan moet men inderdaad van de wenselijkheid wel zeer overtuigd zijn. Daarom was de heer Geert- sema er niet zo bang voor dat deze be- lasting overal onmiddellijk tot het maxi- mum geheven zou worden. Daarvoor zit- ten er teveel verstandige mensen in de gemeenteraden.

Het ligt in het voornemen van de re- gering te bevorderen zo spoedig mogelijk een voorstel in te dienen dat de mogelijk- heid opent het gemeentelijk belasting- gebied uit te breiden met een potentieel van in totaal 150 à 175 miljoen gulden per jaaJ,". Dat is nu echter niet aan de orde.

V. v.D.