RAPPORT VAN BEVINDINGEN
Kwaliteitsonderzoek Middelbaar Beroepsonderwijs bij Scholengemeenschap Bonaire
Plaats : Kralendijk, Bonaire BRIN-nummer : 30GR-05
Onderzoeksnummer : 127645
Datum schoolbezoek : 21 en 22 november 2012 Rapport vastgesteld te Tilburg op 21 januari 2013
Pagina 3 van 10
Inhoud
1 Inleiding 5
2 Bevindingen 7
3 Conclusie en vervolgafspraken 10
1 Inleiding
De Inspectie van het Onderwijs heeft op 21 en 22 november 2012 een onderzoek uitgevoerd op d Scholengemeenschap Bonaire, afdeling mbo, naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en
regelgeving. De conclusies van dit onderzoek kunnen worden beschouwd als een integrale beoordeling op basis waarvan de scholen en hun besturen kunnen werken aan het consolideren en borgen van bestaande kwaliteit, alsmede gerichte maatregelen kunnen treffen om geconstateerde tekortkomingen op te heffen. De inspectie beoordeelt over een periode van vijf jaar (2012-2016) jaarlijks op alle scholen aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en volgt nauwgezet de verbeteractiviteiten. In 2016 zal de school aan alle aspecten van de basiskwaliteit moeten voldoen.
Toezichthistorie
Na een kennismakingsbezoek in mei 2011 heeft de inspectie een eerste
kwaliteitsonderzoek uitgevoerd in november 2011. Vervolgens zijn in mei 2012 gesprekken gevoerd tussen de inspectie en de scholen over de voortgang van het verbetertraject. In het huidige kwaliteitsonderzoek is de kwaliteit van het onderwijs opnieuw beoordeeld. Ze is vergeleken met de kwaliteit die in 2011 werd vastgesteld. Op deze wijze wordt in beeld gebracht in hoeverre de verbeteractiviteiten tot zichtbare resultaten leiden.
Onderzoeksopzet
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
een controle op enkele de wettelijke vereisten;
een controle op de onderwijstijd;
analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Het betreft onder meer:
Opgave van de opbrengsten van de verschillende opleidingen
Notitie betreffende de afstemming met de Stichting Forma over de uitvoering van de mbo-1 opleidingen
Het Unitontwikkelplan 2012-2013
De stand van zake betreffende Nederlands en rekenen
Het examenreglement
schoolbezoek, waarbij de onderwijspraktijk in verschillende lessituaties is geobserveerd;
gesprekken met de directie en zorgcoördinatoren over de kwaliteit van verschillende aspecten waaronder kwaliteitszorg en leerlingenzorg;
een gesprek met studenten en docenten;
een eindgesprek met de centrale directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag.
Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie de kwaliteit van de volgende domeinen: Programma, leren in de onderwijsinstelling, Begeleiding, Leren in de beroepspraktijk, Opbrengsten, Kwaliteitsborging en Naleving wettelijke
vereisten.
Pagina 5 van 10
Toezichtkader
De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op de WEB BES en het document basiskwaliteit MBO/SKJ.
Opbouw rapport
In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de
onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Hoofdstuk 3 geeft de conclusie en afspraken met de school weer.
2 Bevindingen
In dit hoofdstuk beschrijft de inspectie tot welke bevindingen en conclusies het onderzoek heeft geleid. Per kwaliteitsaspect wordt een oordeel gegeven. Deze oordelen worden vooralsnog niet weergegeven in de vorm van een score maar in een beschrijving van de aangetroffen kwaliteit. Met uitzondering van het aspect opbrengsten (leerresultaten) wordt beschreven hoe de kwaliteit zich verhoudt tot de Nederlandse inspectienormen. Op basis van de gegevens van de instelling berekent de inspectie het jaarresultaat en het diplomaresultaat van de
verschillende opleidingen. Een definitieve inspectienormering voor de opbrengsten in Caribisch Nederland wordt nog ontwikkeld.
Algemeen beeld
Het onderwijs van het mbo wordt, meer dan in 2011, gekenmerkt door rust en betrokkenheid van de studenten bij de onderwijsactiviteiten. Het
kwaliteitsaspect didactisch handelen wordt dan ook als voldoende beoordeeld.
Dit oordeel geldt ook voor het didactisch handelen op de niveau 1- opleidingen.
Deze opleidingen worden op de locatie van Forma aangeboden. Ook de kwaliteitsaspecten samenhang van het programma, de leeromgeving en de studieloopbaanbegeleiding zijn voldoende. Het maatwerk, de leertijd, de intake en plaatsing, de zorg en de beroepspraktijkvorming voldoen niet aan de basiskwaliteit. De vakgroepen zijn actief bezig met het vormgeven van hun programma volgens de eisen van het competentiegerichte onderwijs. Hieronder volgt een toelichting per kwaliteitsaspect.
Toelichting Programma
Het programma omvat de kwaliteitsaspecten samenhang en maatwerk. De inhoud van het onderwijs voldoet aan de eindtermen of kwalificatiedossiers. Ook vertoont het programma voldoende samenhang tussen theorievakken,
praktijksimulatie, beroepspraktijkvorming en ondersteunende vakken. Van maatwerk is echter nog onvoldoende sprake. Hierdoor worden de zwakke studenten onvoldoende ondersteund en de sterken onvoldoende uitgedaagd.
Evenmin is er hierdoor optimaal aansluiting bij de vooropleiding of bij de vervolgopleiding. Wel wordt er bij de talen en rekenen op niveau gewerkt. De instelling bereidt taal- en rekenbeleid voor, maar dit is nog niet voldoende geïmplementeerd. Wel zijn de docenten al meer alert op taalproblemen.
Afspraken voor een eenduidige aanpak voor taal en rekenen gelden nog niet.
Leren in de onderwijsinstelling
Dit domein bestaat uit de kwaliteitaspecten didactisch handelen, leertijd en leeromgeving. Het didactisch handelen is zichtbaar vooruit gegaan en wordt als voldoende beoordeeld. De lessen worden gekenmerkt door meer structuur, een grotere variatie aan werkvormen en meer betrokkenheid van de studenten bij de onderwijsactiviteiten. De leraren spreken de studenten systematisch aan op hun beroepshouding, hetgeen zeer motiverend blijkt te werken.
Wel dient opgemerkt te worden dat de docenten van niveau 2, 3 en 4
systematischer feedback zouden moeten geven aan de studenten, zowel tijdens de onderwijsactiviteiten als naar aanleiding van toetsen.
Pagina 7 van 10
De leertijd is onvoldoende vanwege veel lesuitval en vanwege te veel absentie.
De directeur wijt de lesuitval aan vacatures, ziekte en een tekort aan lokalen.
Vooral wanneer theoretische vakken als laatste uren op de dag worden gegeven, blijken de studenten te verzuimen. De afwezigheid wordt weliswaar goed
geregistreerd, maar onvoldoende effectief bestreden. De leeromgeving is voldoende. De faciliteiten maken simulatie van de beroepspraktijk niet altijd gemakkelijk, maar de docenten kunnen het onderwijs op een verantwoorde wijze vormgeven.
Begeleiding
De kwaliteitsaspecten van dit domein zijn intake en plaatsing,
studieloopbaanbegeleiding en zorg. De intake voldoet niet aan de basiskwaliteit.
De instelling verzamelt onvoldoende informatie over de cognitieve en sociaal- emotionele eigenschappen van nieuwe studenten en legt deze niet overzichtelijk vast. Pas sinds dit schooljaar zijn er intakegesprekken voor alle leerlingen. Ook krijgen de studenten onvoldoende informatie over opleiding en beroep, waardoor het risico op een verkeerde plaatsing toeneemt. De studieloopbaanbegeleiding voldoet wel. De studenten voelen zich serieus genomen door hun begeleiders.
De zorg voor studenten met specifieke onderwijsbehoeften voldoet niet aan de basiskwaliteit. De dossiervorming kent nog onvoldoende systeem en is ook niet volledig. Niet altijd leidt een signalering van problemen tot adequate actie. De zorgcoördinatoren wijten dit onder meer aan een gebrek aan capaciteit voor bepaalde trainingen. Ook lukt het onvoldoende om de studenten te overtuigen zich te laten verwijzen naar het Expertisecentrum Onderwijs en Zorg.
Leren in de beroepspraktijk
De beroepspraktijkvorming voldoet niet aan de basiskwaliteit omdat de
begeleiding vanuit de instelling te wensen overlaat. Er zijn weliswaar voldoende geschikte stageplaatsen en ook werkboeken met opdrachten, zodat de
studenten zich de beroepsvaardigheden eigen kunnen maken. Niet alle geplande tussenevaluaties worden echter uitgevoerd door de stagebegeleiders. Bovendien zijn er niet voor alle vakken momenten ingeroosterd waarop de studenten reflecteren op hun stageactiviteiten. Hierdoor wordt de relatie tussen hetgeen op de instelling is geleerd en de beroepspraktijk onvoldoende expliciet gemaakt voor de student. Verder zijn nog niet voor alle niveau 1-opleidingen
stagewerkboeken voorhanden met opdrachten die dekkend zijn voor de aan te leren vaardigheden en competenties. Het gebrek aan voldoende erkende leerbedrijven vormt een risico voor het vinden van geschikte stageplaatsen.
Rendement
Volgens de gegevens van de instelling biedt het mbo 17 opleidingen aan. De drie opleidingen die groot genoeg zijn voor een betrouwbaar oordeel over het
rendement, voldoen alle aan de normen die in Nederland gelden. Voor de overige 14 opleidingen kan geen oordeel gegeven worden vanwege het lage aantal studenten. Het oordeel over de opbrengsten wordt bepaald aan de hand van het jaarresultaat en het diplomaresultaat van de opleiding. In dit geval is dat gebeurd over het schooljaar 2011-2012. Indien ofwel het jaarresultaat ofwel het diplomaresultaat van de opleiding voldoende is, wordt het oordeel voldoende gegeven.
Kwaliteitsborging
De kwaliteitsborging voldoet niet aan de basiskwaliteit. De instelling heeft geen systematische en cyclische aanpak om de kwaliteit te verbeteren en kan zich onvoldoende verantwoorden over de kwaliteit van haar onderwijs. Het
Unitontwikkelplan bevat onvoldoende concreet uitgewerkte en toetsbare doelen.
De onderwijsteams op de locatie mbo werken evenmin volgens een duidelijk teamplan. Verder heeft het management onvoldoende zicht op de opbrengsten en de onderwijstijd. Wel beoordeelt het management systematisch de lessen van docenten. De bevindingen komen ter sprake bij de
functioneringsgesprekken en moeten op termijn een vervolg krijgen in het bijscholingstraject. Op dit moment worden de docenten al zeer actief geschoold naar aanleiding van de speerpunten uit het ontwikkelingsplan. De school evalueert de kwaliteit van haar onderwijs nog niet door middel van mondelinge of schriftelijke bevraging van studenten.
Naleving wettelijke vereisten
- In de onderwijsovereenkomsten ontbreekt essentiële informatie zoals de crebocode, de leerweg en de opleidingsduur. Bovendien ontbreekt soms de handtekening namens het bevoegd gezag.
- Meldingen van ongeoorloofd verzuim van meer dan 16 uur aan de leerplichtambtenaar worden niet onverwijld en systematisch gedaan.
Afspraken over het toezichtplan
Het management is nagenoeg alle afspraken uit het toezichtplan nagekomen. De inspectie stelt voor 2013 een nieuw toezichtplan op, omdat het huidige
toezichtplan uitsluitend afspraken bevat tot 2013. De afspraken hierin zullen zoveel mogelijk resultaatgericht zijn geformuleerd. De inspectie verwacht dat de scholen deze afspraken uitwerken in hun jaarplannen. De inspectie zal
vervolgens nagaan of de verbeteracties adequaat worden uitgevoerd en leiden tot kwaliteitsverbetering.
Pagina 9 van 10
3 Conclusie en vervolgafspraken
Onderwijskwaliteit
Het verbetertraject op het mbo verloopt volgens plan. Wel ziet de inspectie risico’s in de snelle uitbreiding van het aantal opleidingen in combinatie met het beperkte aantal erkende leerbedrijven en de eveneens beperkte arbeidsmarkt.
De kwaliteit van examinering en diplomering zal in april 2013 beoordeeld worden.
Naleving
- In de onderwijsovereenkomsten ontbreekt essentiële informatie zoals de crebocode, de leerweg en de opleidingsduur.
- De instelling meldt ongeoorloofd verzuim van leerplichtige leerlingen van meer dan 16 uur niet onverwijld en systematisch aan de
leerplichtambtenaar.
Afspraken
- Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijsovereenkomsten voldoen aan de wettelijke vereisten. De inspectie ontvangt het model van de nieuwe overeenkomst vóór 1 februari 2013.
- Het bevoegd gezag meldt vóór 1 februari 2013 aan de inspectie op welke wijze zij waarborgt dat meldingen van ongeoorloofd verzuim door leerplichtige leerlingen onverwijld aan de leerplichtambtenaar worden gedaan.
Het verbeterplan van de instelling vormt voor de inspectie het uitgangspunt voor het opstellen van een toezichtplan voor de periode 2013. In het toezichtplan zijn de onderwerpen uit het verbetertraject opgenomen waaraan de inspectie tijdens de schoolbezoeken in 2013 specifieke aandacht zal schenken. Zo weet de school voor deze periode op welke onderwerpen de nadruk zal liggen in
voortgangsgesprekken of kwaliteitsonderzoeken en of zij daarover vooraf informatie aan de inspectie aan moet leveren.
