ROTTERDAM PLANGEBIED 'INSPIRATIS, DYNAMOSTRAAT' M.C. Dorst. BOORrapporten 379

(1)

ROTTERDAM PLANGEBIED 'INSPIRATIS, DYNAMOSTRAAT' Een bureaustudie en een verkennend

inventariserend archeologisch veldonderzoek door middel van grondboringen

M.C. Dorst

BOORrapporten 379

(2)

ROTTERDAM PLANGEBIED ‘INSPIRATIS, DYNAMOSTRAAT’

Een bureaustudie en een verkennend inventariserend veldonderzoek door middel van grondboringen

M.C. Dorst

Tekeningen: M.F. Valkhoff

BOORrapporten 379 2007

ISSN-nummer 1873-8923

Bureau Oudheidkundig Onderzoek van Gemeentewerken Rotterdam Ceintuurbaan 213B

3051 KC Rotterdam

(3)

COLOFON

Titel Rotterdam, plangebied ‘Inspiratis, Dynamostraat’. Een bureauonderzoek en een verkennend inventariserend veldonderzoek door middel van grondboringen

Status Conceptversie

Datum Juni 2007

Auteur Drs. M.C. Dorst

Tekenaar M.F. Valkhoff

Bestandsnaam M:\BD-BOOR\BOORarchief\BOOR_ONDERZOEK EN

RAPPORTAGE\ BOORrapporten archief\

BOORrapporten 370-379\BOORrapporten 379 Rotterdam, plangebied ‘Inspiratis, Dynamostraat’

Projectcode BOORrapporten 379

Projectleider Drs. M.M. Sier

Projectmedewerkers Drs. M.C. Dorst en drs. V. van Looveren Meelezer Drs. M.M. Sier

Autorisatie BOOR Autorisatie BOOR

drs. M.M. Sier drs. A. Carmiggelt

hoofd Onderzoek en Rapportage hoofd Beheer en Beleid

ISSN 1873-8923

Bureau Oudheidkundig Onderzoek van Gemeentewerken Rotterdam Ceintuurbaan 213b

3051 KC Rotterdam

Telefoon 010-4777053 Fax 010-4782808

Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgevers.

BOOR aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten van dit onderzoek of de toepassing van de adviezen.

(4)

INHOUDSOPGAVE

blz.

1. INLEIDING... 4

1.1 Inleiding ... 4

1.2 Administratieve gegevens... 4

1.3 Archivering gegevens ... 5

2. BUREAUONDERZOEK... 5

2.1 Doel ... 5

2.2 Plangebied en onderzoeksgebied ... 5

2.3 Geplande werkzaamheden... 5

2.4 Aandachtspunten... 5

2.4.1 Beleidskaarten ... 5

2.4.2 Historische situatie... 6

2.4.3 Geologische gegevens ... 6

2.4.4 Bekende archeologische gegevens... 6

2.5 Archeologische verwachting ... 6

2.6 Advies ... 7

3. VERKENNEND INVENTARISEREND VELDONDERZOEK ... 8

3.1 Doel ... 8

3.2 Methode... 8

3.3 Resultaten... 12

3.3.1 Geologie ... 12

3.3.2 Archeologie... 12

4.1 Conclusies ... 13

4.2 Aanbevelingen ... 13

LITERATUUR ... 14

AFKORTINGEN ... 15

BIJLAGE 1; BOORSTATEN... 16

(5)

2000 1500 1000 500 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000 5500 6000 6500 7000 7500 8000 8500 9000 9500

Klimaat Landschap

Vegetatie

Geologie Archeologische

perioden

Vroege Middeleeuwen Nieuwe Tijd

Late Middeleeuwen B Late Middeleeuwen A

Romeinse Tijd

Late IJzertijd Midden-IJzertijd Vroege IJzertijd Late Bronstijd Midden-Bronstijd Vroege Bronstijd

Laat Neolithicum

Midden-Neolithicum

Vroeg Neolithicum

Mesolithicum

Laat-Paleolithicum Duinkerke III

Tiel III

Holoceen

Duinkerke II Tiel II

Duinkerke I Tiel I

Duinkerke 0 Tiel 0

Calais IV Gorkum IV

Calais III Gorkum III

Calais II Gorkum II

Calais I Gorkum I

Kreftenheye

Pleistoceen

Subatlantic koeler vochtiger

Subboreaal koeler droger

Atlanticum warm vochtig

Boreaal warmer

Preboreaal warmer

Late Dryas kouder

loofbos

den

berk

toendra

Tijdtabel.

3

(6)

1. INLEIDING 1.1 Inleiding

In opdracht van BPA Beheer, Projectontwikkeling en Advies is op de locatie ‘Inspiratis’ aan de Dynamostraat te Rotterdam door het BOOR een verkennend inventariserend

veldonderzoek door middel van boringen uitgevoerd. Het plangebied is weergegeven in afbeelding 1.

Op basis van een korte bureaustudie is gebleken dat er binnen het plangebied mogelijk archeologische waarden aanwezig zijn. Deze kunnen door de voorgenomen bouwplannen worden aangetast of vernietigd, zodat een verkennend inventariserend veldonderzoek noodzakelijk was.

Het plan van aanpak van een archeologisch onderzoek bestaat in de regel uit drie stappen.

Stap 1. De inventarisatie van archeologische waarden. Een inventarisatie bestaat doorgaans uit het uitvoeren van een bureauonderzoek gevolgd door een inventariserend veldonderzoek.

Bij een inventariserend veldonderzoek kan onderscheid gemaakt worden in een verkennende, een karterende en waarderende fase.

Stap 2. De selectie van behoudenswaardige archeologische vindplaatsen en advisering over het beleid ten aanzien van vindplaatsen.

Stap 3. De documentatie van behoudenswaardige, maar niet in situ te handhaven vindplaatsen.

Het voorliggende rapport bevat het verslag van de eerste fase van het inventariserend veldonderzoek, namelijk een verkennend veldonderzoek. Het veldonderzoek is uitgevoerd door middel van grondboringen. Tijdens het veldonderzoek zijn de opbouw en mate van gaafheid van de bodem bepaald en de mogelijke aan- of afwezigheid van archeologische waarden geïnventariseerd. Op basis van de resultaten zijn aanbevelingen gedaan ten aanzien van de omgang met aanwezige archeologische waarden binnen het plangebied

‘Inspiratis, Dynamostraat’.

1.2 Administratieve gegevens

Opdrachtgever BPA Beheer, Projectontwikkeling en Advies

Uitvoerder BOOR

Bevoegd gezag

Naam organisatie BOOR

Naam deskundige dhr. M.C. van Trierum

Plangebied Inspiratis, Dynamostraat

Gemeente Rotterdam

Plaats Rotterdam

Toponiem Inspiratis, Dynamostraat

RD-coördinataten

X-coördinaat 93.675

Y-coördinaat 433.515

ARCHIS

CIS-code 22863

Vondstmeldingsnummer n.v.t.

BOOR-vindplaatscode n.v.t.

(7)

5 1.3 Archivering gegevens

De documentatie van het verkennend inventariserend veldonderzoek in het plangebied

‘Inspiratis, Dynamostraat’ bevindt zich in het archief van BOOR onder de projectcode 379.

2. BUREAUONDERZOEK

2.1 Doel

Het bureauonderzoek is de eerste stap in de inventarisatie van archeologische waarden in het plangebied. Het doel van het bureauonderzoek is het verwerven van informatie over bekende en verwachte archeologische waarden binnen het plangebied. Aan de hand hiervan wordt een archeologische verwachting voor het plangebied opgemaakt en wordt een

beslissing genomen over het al of niet uitvoeren van een inventariserend veldonderzoek en de wijze waarop dit uitgevoerd moet worden. Door middel van het inventariserend

veldonderzoek wordt de archeologische verwachting getoetst.

2.2 Plangebied en onderzoeksgebied

Het plangebied bevindt zich Rotterdam en wordt in het noorden begrensd door de

Cilinderstraat, in het westen door de Dynamostraat, in het oosten door Batterijstraat en in het zuiden door de Tandwielstraat (Afb. 1 en 2). Het plangebied heeft een oppervlak van 3300 m² en de centrumcoördinaten zijn X: 93.675, Y: 433.515.

Het plangebied bestaat uit een pand waarin een dansschool gevestigd was. Momenteel is het pand grotendeels leegstaand. In het herinrichtingsplan zal het gebouw gesloopt worden, waarna nieuwbouw zal plaatsvinden. Het onderzoeksgebied betreft het gehele plangebied.

2.3 Geplande werkzaamheden

Het plangebied zal opnieuw ingericht gaan worden. De bestaande bebouwing zal gesloopt worden waarna nieuwbouw zal plaatsvinden. Hierbij zal een ondergrondse

parkeergelegenheid/kelder worden aangelegd. De verstoringsdiepte is circa 5 meter onder maaiveld.

2.4 Aandachtspunten

Gedurende een bronnenonderzoek zijn voor het plangebied de bestaande relevante gegevens geïnventariseerd, waarbij onder meer is gekeken naar historisch-geografische, geologische en archeologische aspecten. De volgende punten zijn voor het plangebied van belang.

2.4.1 Beleidskaarten AWK Rotterdam

Op de archeologische waardenkaart van Rotterdam, opgesteld door het BOOR, staat het plangebied aangegeven in een zone met een redelijke tot hoge archeologische verwachting.

Archeologische waarden zijn te verwachten direct onder het maaiveld.

(8)

2.4.2 Historische situatie

Het plangebied maakte in de Late Middeleeuwen deel uit van de Riederwaard, een rondom bedijkt gebied dat een groot deel besloeg van het huidige IJsselmonde. Met name

archeologische waarden uit de Middeleeuwen van ná 1373 zijn te verwachten. In dit jaar ging de eerste middeleeuwse bewoningsfase (vóór 1300) in het gebied door overstromingen ten onder. Hierna is het gebied in fases herbedijkt. Het plangebied is net ten zuiden van de oostelijke dijk van deze nieuwe polder Charlois gelegen; de huidige Dordtse Straatweg. Deze weg vormde na 1373 een middeleeuws bewoningslint. Op de militaire topografische kaart uit 1850 is de dijk te zien, waarop mogelijke bebouwing is aangegeven (Top. Bureau 1857). De locatie van het plangebied is aangegeven als onbebouwd en was waarschijnlijk in gebruik als landbouwgrond.

2.4.3 Geologische gegevens Geologische gegevens (TNO)

Afgaande op de Geologische Kaart van Nederland 1:50.000, Kaartblad Rotterdam Oost (37 O) (TNO 1998) is de globale opbouw van de bodem in het plangebied als volgt.

De diepere ondergrond wordt gevormd door klastische Afzettingen

van Calais en/of Gorkum. Hierop rust een pakket (Holland) veen. De top van de bodem bestaat uit een overstromingsdek die behoord tot de Afzettingen van Duinkerke III, een middeleeuwse overstromingfase. Hiervan is bekend dat het gevormd is tussen 1373, het jaar van de overstroming van de Riederwaard, en de periode van vorming van de Polder van Charlois in de tweede helft van de 15^e eeuw.

De Afzettingen van Gorkum vallen in de nieuwe stratigrafische indeling (2003) van TNO onder de Formatie van Echteld. De Afzettingen van Calais en Duinkerke vallen tegenwoordig onder de Formatie van Naaldwijk. Het Hollandveenpakket heet nu de Formatie van

Nieuwkoop. In dit rapport zal de oude terminologie worden gebruikt.

2.4.4 Bekende archeologische gegevens

Bekende archeologische waarden in het plangebied

Binnen het plangebied zijn tot op heden in BOORIS en ARCHIS geen archeologische waarden bekend.

Bekende archeologische waarden in de omgeving van het plangebied

Ook in de directe omgeving (circa 5 kilometer) van het plangebied zijn geen archeologische waarden bekend. Op ongeveer een kilometer ten westen van het plangebied is tijdens aan inventariserend booronderzoek aan de Zuiderparkweg (sportcomplex ‘Ahoy’) in de top van het Hollandveen een mogelijk antropogeen spoor aangetroffen (Lelivelt 2003).

2.5 Archeologische verwachting

Op grond van bovenstaande informatie over de bodemopbouw van het plangebied en de nabije omgeving, alsmede gegevens over archeologische waarden in de nabije omgeving kan de volgende archeologische verwachting voor het plangebied worden opgemaakt.

Op basis van het bureauonderzoek kunnen archeologische waarden verwacht worden uit de IJzertijd, Romeinse tijd, Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd. Met name de top van het pakket (Holland) veen heeft archeologische potentie. Als er stroomgordelafzettingen behorende tot de Afzettingen van Calais/Gorkum aanwezig zijn, dan kunnen ook archeologische waarden uit Neolithicum en de Bronstijd voorkomen.

(9)

7 2.6 Advies

Op basis van de bureaustudie kan gesteld worden dat er in het plangebied ‘Inspiratis, Dynamostraat’ archeologische waarden aanwezig kunnen zijn. Aangezien de geplande nieuwbouw gepaard zal gaan met grondroerende activiteiten met een diepte tot circa 5 meter kunnen eventuele, aanwezige archeologische waarden worden aangetast. Door het BOOR is geadviseerd om de archeologische verwachting voor het plangebied te toetsen door middel van een verkennend inventariserend veldonderzoek (Schoonhoven 2006).

(10)

3. VERKENNEND INVENTARISEREND VELDONDERZOEK

3.1 Doel

In het plangebied is een verkennend inventariserend veldonderzoek uitgevoerd, om de archeologische verwachting uit het bureauonderzoek te toetsen. De volgende doelstellingen zijn geformuleerd voor het onderzoek.

- Inzicht verschaffen in de mate van gaafheid van de bodemopbouw in het plangebied.

- Eventuele vindplaatsen lokaliseren en de diepteligging van de bewoningssporen bepalen.

- Indien mogelijk de datering, aard en kwaliteit van de vindplaatsen bepalen.

- Indien mogelijk op grond hiervan komen tot een waardering van de vindplaats(en).

- Indien er archeologische waarden aanwezig zijn, zal er een aanbeveling gedaan worden met betrekking tot de omgang met de aanwezige archeologische waarden.

3.2 Methode

Het inventariserend veldonderzoek is uitgevoerd door middel van grondboringen. Het

veldwerk heeft plaatsgevonden op 4 en 7 juni 2007. De werkzaamheden zijn verricht door de heer M.C. Dorst en mevrouw V. van Looveren (beiden BOOR).

Het zetten van grondboringen is een non-destructieve manier van onderzoek, die onder andere gebruikt kan worden om de begrenzing van archeologische vindplaatsen te bepalen.

Een archeologische laag is in de (guts)boor herkenbaar als een zogenaamde ‘vuile’ laag.

Zo’n laag kan een oude leeflaag vertegenwoordigen en archeologische indicatoren bevatten zoals houtskool, bot, aardewerk of vuursteen. Ook verstoringen in de bodemopbouw kunnen een goede indicatie voor menselijke activiteiten in het verleden zijn.

Benadrukt moet worden dat kleinschalige archeologische verschijnselen zoals grondsporen slecht herkenbaar zijn in boringen. Gedurende de inventarisatie van het plangebied wordt gelet op de aan- of afwezigheid van de vuile laag en de aanwezigheid van archeologische indicatoren. Ook wordt gelet op de geologische context van het plangebied. Inzicht hierin is noodzakelijk om een goede inschatting te kunnen maken ten aanzien van mogelijk

aanwezige archeologische waarden.

In eerste instantie (d.d. 4 juni) is geprobeerd de boringen inpandig te plaatsen. Dit was echter door een te laag plafond en een te hoge waterstand in de kelder niet mogelijk. Op 7 juni zijn daarom de boringen rond de bestaande bebouwing geplaatst.

De werkzaamheden bestonden uit het zetten van handmatige grondboringen waarbij archeologische waarden en geologische informatie gedocumenteerd zijn. In totaal zijn 5 boringen gezet (Afb. 2) tot maximaal 5,80 meter onder maaiveld. De boringen zijn geplaatst rondom de bestaande bebouwing in het plangebied. Alle boringen zijn gezet met een guts met een binnendiameter van 2,5 cm. Alle boringen zijn doorgezet tot in de top van het (Holland) veenpakket. Eén boring is dieper doorgezet tot in de dieper gelegen Afzettingen van Calais/Gorkum. De boringen zijn ingemeten aan de hand van aanwezige bebouwing.

Voor het registreren van de gegevens is gebruik gemaakt van een veldcomputer met de boorbeschrijvings-software Deborah 2.5. De maaiveldhoogtes van de boringen ten opzichte van NAP zijn bepaald met behulp van een waterpasinstrument. Voor het registreren van de hoogtes is gebruik gemaakt van standaard waterpasformulieren.

(11)

Kaart: Gemeentewerken Rotterdam 2007

Rotterdam 'Inspiratis' Dynamostraat.

9

ZUID PLEIN

Zuiden

Van Swietenlaan

Gooilandsingel

Sallandweg

Metroplein

Zuidplein Hoog

Zuide

rterras Twentestraat

STREVELSW EG

VAANWEG

Casimirstraat Motorstraat

Strevelsweg

Spastraat

Egstraat

Sikkelstraat

Ploegstraat seimanW pad Weimansweg

Eibe rpad Re

ige rpad Jagerslaan

Zeis straat Ko

uterstra at Dis

selstraat Veld

straat

Schoep Ba

tterijs traat straat Vliegw

ielpad Monte

sso riweg

Valkeniersweide

Dor dtses

traatw eg

Pinksterweide

Rondewei

Lentewei

Vinkenbaan Schaa

rweide Blo

eme nlaan Blekerslaan

Struweel

Zuiderpark

VAANW EG

Korte Krom

hout Bo

llenla nd Haz akkerenZaailand Borselaarstraat

Millinxstraat Seringenstraat

Boekw eitstraat

straat

Heer Dani%%235lstraat Dubbelstraat Dortsmond-

Sandeling plein

Slag

Vossepad W olvepad

Weipoort Voorde

Groene Hilledijk Voorde

Dreef

Heggepad Wed

Vonder

Vonder brug

Kriele rf

Lede

brug

Grift

Grift Zuideras

Lichte gaard Reineveld

Reineve ld

Enk

Zu idera

s Blo

kland Haze

sprong Strevelsweg

wijdse str

Struw eel

Ble kersla

an Oostendamstr.

Dordtse

straatw eg

Zuidplein

Jan Ligthartstraat

Valkeniersweg

Valkeniers brug

Hogehof Rijsoordstraat

Mijnsherenlaan

Mee krap

straat Lijnzaadstr.

Ko olzaad

straat Sch

iltman- Oudelandstraat

straat man

str.

West Pie ter-

Adriaen

straat

Zuiderparkplein

Sportpark

"De Vaan"

Tandwielstraat Meierijstr.

Batterijpad Dynam

o-

Ploegstraat

Reepstraat Vorkstra

at Narcissenstraat

Rijsoordpad

Boestraarhaatve- Zuidplein

Schaarw eide

Bloem enlaan

Wildba an Ahoy'

Heerjan straat Wevershoekstraat

Cilinderstr.

ziekenhuis ziekenhuis

Station "Zuidplein"

ZUIDERPARKWEG Blankenburgstraat

Voetjes- straat

Bonaventura straat Boelstraat

Maastr.sdam Mijns-

herenplein

Moerkerkestraat

Borselaarstraat Millinxstraat DORDTSELAAN

Ericas tr Putsebocht

2e Balsemienstraat Dahliastraat

Anemoonstraat Sleutel

bloemstr

Narcissenstraat Geraniumstraat

Lobeliastraat

Lange Hilleweg

Lange

Primula str

Mimosa str

straat Kore

nblo emstraat

Zw ane bloem str Hortens

ia straat Hyacint

straat Res

edastra Fuch at

siastraat Lange Hilleweg

Develstraat

Develstraat Ad

riaan P ieters

tr.

Oudela ndstraat Oosten

dam

stein

Groote Lindtstraat H eer

straat Lindt

straat

straat Zw

ijndrec htse-

straat Heinlan

tstraat

Heer-

jansweg San

delin gstraat Lange

Hilleweg

Lindt- str.

Ido-

Korte Heinlantstr.

Groene Hilledijk

Tarwewijk

Moerkerke plein Mijnsherenlaan

Polslan.dstr

Oos t-Pieter- man

str.

Kleine straat

Hendrik- Hendrik-

Ido- plein Zwijn- plein drechtse Heinenoordstr.

's-Gravendeelstr.

Sneeuwbalstraat Goudenregenstraat

Oostendamstraat

Dortsmondstraat Meerdervoo

rt- Arnold- 2e Kie

fhoekstra at Schobbe-

lantstr.

Nederhoven-

Goereesestraat

Van Swietenlaan Markerstraat

Walchersestraat Wieringerstraat

Flakk eesestraat

Ahoyweg Polslandstraat Spruytstraat

Mijnk intstraat Tarwestraat Spe

ltstraat Roggestraat

straat

Wuysterstraat

93.200

93.700

94.200

433.000 433.000

433.500 433.500

434.000 434.000

´

Afb. 1. Ligging van het plangebied

´

0 500m

1:10.000 Schaal

(12)

! (

! (3 2

1

5

4

93.650

93.700

433.450 433.450

433.500 433.500

433.550 433.550

433.600 433.600

0 25 m

´

^1:750

Kaart: Gemeentewerken Rotterdam 2005 Schaal

A

B

Cilinderstraat

Batterijs traat

Dynam ostraat

Tandwielstraat

(13)

Afb. 3. Profiel A-B. Voor ligging boorpunten zie afbeelding 2. Legenda: 1. Klastisch pakket 1 (Afz. van Calais/Gorkum); A. Organisch pakket A (Hollandveen); 2. Klastisch pakket 2 (Afz.

van Duinkerke III).

boorpunt

veen klei geroerd zuid

0

-1

noord

v v v v v v v v

v v v v v v v

v v v v vv

v v v

-2

1 4

-3

11 m NAP

A

-4

2

-5

2

v v v v v v v v

v v v v

v v v v v v v v

v v v v v v v

v v v v v

v v v v

v v v v v v v v

v v v v v v v

v v v v vv

v v v v v v

v v v v vv

v v v

v v v v v v v vv

v v v v v v

v v v v vv

v v v v v v

v v v v v

v v v v

v v v v v v v v

v v v v v v v

v v v v v

v v v v

v v v v v v v v

v v v v v v v

v v v v v

v v v v

v v v v v v v v

v v v v v v v

v v v v vv

v v v v v v

v v v v vv

v v v v v v

v v v v v

v v v v

v v v v v v v v

v v v v v v v

v v v v v

v v v v

v v v v v v v v

v v v v v v v

v v v v vv

v v v v v v

v v v v vv

v v v

v v v v v v v vv

v v v v v v

v v v v vv

v v v

-6

-7

3

A

1

2

0 25m

(14)

3.3 Resultaten

Hieronder volgt een globale beschrijving van de vier stratigrafische eenheden die in het bodemprofiel zijn onderscheiden (Afb. 3). De eenheden worden van onder naar boven beschreven. Voor een nadere toelichting op de ouderdom, klimaat, landschap en archeologische periode wordt verwezen naar de tijdtabel op pagina 3.

3.3.1 Geologie Klastisch pakket 1

Klastisch pakket 1 is alleen aangeboord in boring 3 (Afb. 2 en 3) en bestaat uit een pakket bruingrijze, licht zandige, venige klei met enkele hout- en rietresten. De dikte van het pakket is niet getoetst. De top van het pakket, dat geïnterpreteerd kan worden als een

overstromingsdek/komafzetting, kenmerkt zich door een zeer langzame overgang in het hierboven gelegen veenpakket (organisch pakket A). De top van het pakket ligt in boring 3 op circa 5 m – maaiveld, wat overeenkomt met 6,09 m – NAP. Het pakket kan gerekend worden tot de Afzettingen van Calais/Gorkum.

Organisch pakket A

Organisch pakket A bestaat uit een pakket donkerbruin tot roodbruin veen.

De laag bevat sporadisch enkele hout- en rietresten en is licht tot sterk kleiig, waarbij met name de dieper gelegen veenniveaus kleiiger zijn. Het pakket is in alle boringen aangetroffen en alleen in boring 3 is de dikte van het veenpakket getoetst; de dikte was 2,90 meter. De top van het veenpakket is overal geërodeerd door de latere middeleeuwse overstromingen (klastisch pakket 2). In boring 4 was de top licht geërodeerd en was het veen aanwezig op 1,70 m – maaiveld (2,80 m – NAP). In de andere boringen was de top matig tot sterk geërodeerd. In boringen 1, 2, 3 en 5 bestond klastisch pakket 2 uit geul- en geulnabije- afzettingen die, met name in boringen 1 en 2, diep zijn ingesneden in het veenpakket. In boringen 1 en 2, waar het veen het diepst verstoord is, is de top van het veen respectievelijk aanwezig op 3,30 m – maaiveld (4,51 m – NAP) en 3,20 m – maaiveld (4,36 m – NAP). Het veenpakket behoort tot het Hollandveen.

Klastisch pakket 2

Klastisch pakket 2 bestaat uit een pakket groengrijs licht kleiig zand. In de boringen 1, 2, 3 en 5 waren in de zandafzetting veel dunne humus- en kleilagen aanwezig. In het pakket zijn enkele rietresten en een (waarschijnlijk) diepslakje (Bithynia sp.) aangetroffen.

Het afzettingspakket is, met name in de boringen 1 en 2, sterk erosief aanwezig op het veenpakket. In de boringen 1, 2, 4 en 5 kan het pakket geïnterpreteerd worden als geul- of geulnabije afzettingen. De afzetting wordt gerekend tot de Afzettingen van Duinkerke III en vertegenwoordigt de overstromingsfase van 1373/1375.

Opgebracht en geroerd pakket

Overal binnen het onderzoeksgebied bestaat de bovengrond uit een opgebracht zandpakket dat onderin sterk verrommeld is met de top van klastisch pakket 2. In dit pakket is

baksteenpuin, cement en plastic aanwezig. Het aanbrengen van dit zandpakket en de verstoring van de top van klastisch pakket 2 zijn waarschijnlijk veroorzaakt tijdens de bouw van het pand in het plangebied. De diepte van de recente verstoring ligt tussen 0,85 m – maaiveld en 1,27 m – maaiveld.

3.3.2 Archeologie

Tijdens het inventariserend veldonderzoek zijn in geen van de boringen archeologische indicatoren aangetroffen die wijzen op menselijke activiteit in het verleden.

(15)

13 4. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN

Op 4 en 7 juni 2007 is in het plangebied ‘Inspiratis, Dynamostraat’ te Rotterdam een verkennend inventariserend veldonderzoek uitgevoerd door middel van 5 handboringen.

4.1 Conclusies

Geologie en archeologische waarden

- Binnen het hele plangebied is de top van het (Holland) veenpakket geërodeerd door middeleeuwse overstromingen. In de noordoostelijke punt van het plangebied is deze erosie licht, maar in het zuidelijke en westelijke deel van het plangebied zijn geul- en geulnabije afzettingen aanwezig die de top van het veenpakket tot mogelijk twee meter of meer van het oorspronkelijke maaiveldhoogte verspoeld hebben.

- In het plangebied bestaan de Afzettingen van Calais/Gorkum uit organische slappe klei, die geïnterpreteerd kan worden als overstromingsdek/komafzetting. Er zijn geen stroomgordelafzettingen behorende tot de Afzettingen van Calais/Gorkum aanwezig.

- Tijdens het veldonderzoek zijn in geen van de boringen archeologische indicatoren aangetroffen die wijzen op menselijke activiteit in het verelden.

- Samenvattend kan gesteld worden dat de kans dat er tijdens de

herinrichtingswerkzaamheden archeologische waarden worden verstoord zeer klein is.

4.2 Aanbevelingen

Gelet op bovenstaande conclusies luidt de aanbeveling dat er geen aanvullend archeologisch onderzoek of beschermende maatregelen noodzakelijk zijn.

In het plangebied ‘Inspiratis, Dynamostraat’ kan ons inziens worden gestart met de voorgenomen herinrichtingsplannen.

Bevoegd gezag

Het bevoegd gezag in deze is de gemeente Rotterdam, vertegenwoordigd door het BOOR.

Ten aanzien van de conclusies en aanbevelingen in dit rapport dient de opdrachtgever contact op te nemen met het BOOR. In geval van planwijziging dient contact met het bevoegd gezag te worden opgenomen, omdat in de nieuwe situatie de aanbevelingen in onderhavig rapport ten aanzien van de herinrichting ná dit inventariserend veldonderzoek eventueel moeten worden aangepast.

Ook moet men tijdens de grondwerkzaamheden rekening houden met toevalsvondsten.

Indien hiervan sprake is, dan dient men het bevoegd gezag te informeren.

(16)

LITERATUUR

Lelivelt, R.A., 2003: Rotterdam Ahoy. Een archeologische inventarisatie door middel van grondboringen. BOORrapporten 139, Rotterdam.

Schoonhoven, A., 2006: BOOR Archeologisch Advies. Inspiratis, fase II, adviesnummer 2006071. Rotterdam.

Staalduinen, C.J. van 1979: Toelichtingen bij de Geologische kaart van Nederland 1:50.000, Rotterdam 37 West (37 W), Haarlem.

Top. Bureau 1857: Militaire Topografische Kaart, Blad 37 (Rotterdam), schaal 1:50.000.

Topografische Dienst 1990: Grote Provincie-Atlas van Zuid-Holland 1:25:000, Wolters- Noordhoff bv, Emmen.

Vervloet, J.A.J. & J.R. Mulder 1985: Cultureelhistorisch onderzoek in het landinrichtingsgebied IJsselmonde. STIBOKA rapport 1682. Wageningen.

(17)

15 AFKORTINGEN

ARCHIS Archeologisch Informatiesysteem van het RACM AWK Archeologische Waardenkaart

BOOR Bureau Oudheidkundig Onderzoek van Gemeentewerken Rotterdam BOORIS Archeologisch informatiesysteem van het BOOR

NAP Normaal Amsterdams Peil mv maaiveld

RACM Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten

TNO Nederlandse organisatie voor toegepast – natuurwetenschappelijk onderzoek

(18)

BIJLAGE 1; BOORSTATEN

(19)

1

boring: 379-1

datum: 7-6-2007, hoogte: -1,22, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, opdrachtgever: OBR, uitvoerder: BOOR

0 cm -Mv / 1,22 m -NAP

Lithologie: zand, zwak siltig, zeer grof Bodemkundig: interpretatie: opgebrachte grond

20 cm -Mv / 1,42 m -NAP

Algemeen: aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: klei, zwak zandig, groengrijs Bodemkundig: interpretatie: verstoord

40 cm -Mv / 1,62 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, groengrijs, matig grof Bodemkundig: interpretatie: opgebrachte grond

126 cm -Mv / 2,48 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: antropogeen, aard ondergrens: erosief (<0,3 cm)

Lithologie: zand, uiterst siltig, groengrijs, enkele humus- en kleilagen, matig fijn, interpretatie: geulafzettingen Litho-stratigrafie: Afzettingen van Duinkerke IIIb

330 cm -Mv / 4,52 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: erosief (<0,3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: veen, zwak kleiig, bruin, veen (niet gedifferentiëerd)

Litho-stratigrafie: Hollandveen

Einde boring op 380 cm -Mv / 5,02 m -NAP

(20)

boring: 379-2

0 cm -Mv / 1,16 m -NAP

Lithologie: zand, zwak siltig, bruin, zeer grof Bodemkundig: interpretatie: opgebrachte grond

20 cm -Mv / 1,36 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: antropogeen Lithologie: klei, uiterst siltig, groengrijs Bodemkundig: interpretatie: verstoord

85 cm -Mv / 2,01 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: antropogeen

Lithologie: zand, zwak siltig, groengrijs, zeer grof, interpretatie: geulafzettingen Bodemkundig: interpretatie: opgebrachte grond

107 cm -Mv / 2,23 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: antropogeen, aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm)

Lithologie: zand, sterk siltig, enkele humus- en kleilagen, matig grof, aanwezig; onbekend, interpretatie: geulafzettingen Litho-stratigrafie: Afzettingen van Duinkerke IIIb

280 cm -Mv / 3,96 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: zand, sterk siltig, enkele humuslagen, matig grof, interpretatie: geulafzettingen Litho-stratigrafie: Afzettingen van Duinkerke IIIb

320 cm -Mv / 4,36 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: erosief (<0,3 cm)

Lithologie: veen, sterk kleiig, bruin, veen (niet gedifferentiëerd) Litho-stratigrafie: Hollandveen

(21)

3

boring: 379-3

0 cm -Mv / 1,09 m -NAP

Lithologie: zand, zwak siltig, bruin, matig grof Bodemkundig: interpretatie: opgebrachte grond

40 cm -Mv / 1,49 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: antropogeen Lithologie: klei, zwak zandig, bruin Bodemkundig: interpretatie: verstoord

110 cm -Mv / 2,19 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: antropogeen, aard ondergrens: diffuus (3-10 cm) Lithologie: klei, zwak zandig, grijs, humusvlekken

Litho-stratigrafie: Afzettingen van Duinkerke IIIb

150 cm -Mv / 2,59 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: diffuus (3-10 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: zand, sterk siltig, grijs, matig grof

170 cm -Mv / 2,79 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: zand, sterk siltig, grijs, veel dunne humus- en kleilagen, matig grof Litho-stratigrafie: Afzettingen van Duinkerke IIIb

210 cm -Mv / 3,19 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: erosief (<0,3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: veen, zwak kleiig, donkerroodbruin, veen (niet gedifferentiëerd)

Litho-stratigrafie: Hollandveen

300 cm -Mv / 4,09 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: diffuus (3-10 cm) Lithologie: veen, zwak kleiig, donkerroodbruin, veen (niet gedifferentiëerd), hout horizontaal 1 Litho-stratigrafie: Hollandveen

500 cm -Mv / 6,09 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: diffuus (3-10 cm) Lithologie: klei, matig siltig, bruingrijs, hout horizontaal 1 Litho-stratigrafie: Afzettingen van Calais

(22)

boring: 379-4

0 cm -Mv / 1,10 m -NAP

Lithologie: niet benoemd, niet benoemd Bodemkundig: interpretatie: niet benoemd

5 cm -Mv / 1,15 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: antropogeen Lithologie: zand, zwak siltig, bruin, matig grof Bodemkundig: interpretatie: opgebrachte grond

50 cm -Mv / 1,60 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: antropogeen Lithologie: klei, zwak zandig, groengrijs Bodemkundig: interpretatie: verstoord

120 cm -Mv / 2,30 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: antropogeen, aard ondergrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: zand, uiterst siltig, grijs, matig grof

170 cm -Mv / 2,80 m -NAP

Lithologie: veen, zwak kleiig, donkerroodbruin, veen (niet gedifferentiëerd), hout horizontaal 1 Litho-stratigrafie: Hollandveen

boring: 379-5

0 cm -Mv / 1,09 m -NAP

Lithologie: niet benoemd, niet benoemd Bodemkundig: interpretatie: niet benoemd

5 cm -Mv / 1,14 m -NAP

Lithologie: zand, sterk siltig, geel, matig grof Bodemkundig: interpretatie: opgebrachte grond

50 cm -Mv / 1,59 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: antropogeen Lithologie: klei, matig siltig, groengrijs Bodemkundig: interpretatie: verstoord

127 cm -Mv / 2,36 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: antropogeen, aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, matig siltig, groengrijs

130 cm -Mv / 2,39 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: zand, uiterst siltig, groengrijs, matig grof, marien operculum, interpretatie: geulafzettingen Litho-stratigrafie: Afzettingen van Duinkerke IIIb

170 cm -Mv / 2,79 m -NAP

Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: erosief (<0,3 cm)

Lithologie: zand, uiterst siltig, groengrijs, enkele humus- en kleilagen, matig grof, interpretatie: geulafzettingen Litho-stratigrafie: Afzettingen van Duinkerke IIIb

262 cm -Mv / 3,71 m -NAP

Lithologie: veen, zwak kleiig, donkerroodbruin, veen (niet gedifferentiëerd) Litho-stratigrafie: Hollandveen

(23)