Verslag
Pagina 1/2
Vergadering van
Statencommissie Bestuur, Maatschapij en Middelen
Vergaderdatum Kenmerk
6 november 2019
Status verslag
Concept
Verslaglegging door Telefoonnummer
Mevrouw Walkate (Notuleerservice Nederland) 070- 441 8136
Verslag van de openbare vergadering van de Statencommissie Bestuur, Maatschappij en Middelen, gehouden op 6 november 2019 in het provinciehuis te Den Haag
AANWEZIG:
Voorzitter: mevrouw Nijenhuis Griffier: mevrouw Buzugbe
VVD mevrouw Bonnevits-de Jong, de heer Zevenbergen PvdA de heer Bruijn
PVV de heer Braam
CDA mevrouw Van Sandick-Sopers, de heer Stolk
SP -
D66 mevrouw Oosterop-van Leussen
GroenLinks mevrouw Kasbergen, mevrouw Stepanyan ChristenUnie en SGP de heer Witte, de heer De Jager
50PLUS de heer Bakx
FvD de heer Beukering, de heer Hoogeveen PvdD mevrouw Van Viegen
Lijst Otten -
AANWEZIGE GEDEPUTEERDEN:
mevrouw Baljeu, mevrouw Bom-Lemstra, mevrouw De Zoete, de heer Potjer, de heer Vermeulen
TEVENS AANWEZIG: de CdK, de heer Smit
1. Opening procedurevergadering 2. Opening overlegvergadering 3. Verslag vorige vergadering 4. Besluitenlijst vorige vergadering 5. Bespreekstukken
6. Sluiting
1. Opening procedurevergadering 1a. Opening en mededelingen
De VOORZITTER opent de vergadering om 19.00 uur en heet de aanwezige CdK, gedeputeerden, Statenleden en de webcastkijkers thuis welkom.
1a. Mededelingen
De VOORZITTER deelt mee dat er berichten van verhindering zijn binnengekomen van de heer Weide en de heer Hoogendam.
1b. Besluitenlijst vorige vergadering Dit punt is niet van toepassing.
1c. Ingekomen stukken
De commissie neemt de voorstellen 1 tot en met 37 onder Bestuur vermeld, voor kennisgeving aan.
De heer WITTE wil naar aanleiding van het stuk 40-42, vermeld onder Middelen, de visie van de gemeente Zuidplas en GS bij dit onderwerp betrekken.
De commissie neemt de voorstellen 52-67, vermeld onder Middelen, voor kennisgeving aan.
De commissie neemt de voorstellen 52 tot en met 67, vermeld onder Maatschappij, voor kennisgeving aan.
De commissie neemt de voorstellen 68 tot en met 71, vermeld onder Randstedelijke Rekenkamer, voor kennisgeving aan.
Mevrouw BONNEWITS vraagt of er een inhoudelijk stuk over brief 72 van Omroep West, kan komen. Kan dit onderwerp in het eerste kwartaal van 2020 worden geagendeerd? Voor de VVD kan de bespreking hiervan op 4 december vervallen. De fractie wil liever een inhoudelijk stuk in het eerste kwartaal van 2020 bespreken.
De commissie gaat hiermee akkoord.
De heer POTJE stemt ermee in om over dit onderwerp een stuk naar de Staten te sturen. Die kan voor bespreking worden geagendeerd.
1d. Planning
De heer BAKX merkt op dat zijn fractie de verhouding tussen PS en GS aan het uitzoeken is. Willen de andere fracties instemmen met het verzoek om het delegeringsbesluit te agenderen? Het is onduidelijk welke taken van PS naar GS zijn gedelegeerd. Er is geen actueel archief met delegeringsbesluiten. Spreker is bereid om een ambtenaar te vragen hiervoor een stuk op te stellen.
De heer BRUIJN steunt het verzoek van de heer Bakx, maar wil daarvoor een notitie van GS ontvangen.
De heer BAKX zou dit ook wel willen, maar hij heeft begrepen dat GS hierin geen taak heeft en geen delegatieregister hoeft bij te houden. De fracties en de griffie moeten dit zelf uitzoeken. Spreker wil dit onderwerp in het eerste kwartaal agenderen. Hij wil een actueel register hebben, maar er moet ook worden bekeken wat en hoe er wordt gedelegeerd en binnen welke kaders.
Mevrouw VAN VIEGEN denkt dat het goed is om te inventariseren welke taken in de vorige periode zijn gemandateerd, zodat dit een uitgangspunt is voor de bespreking of PS taken wel of niet willen mandateren.
De VOORZITTER concludeert dat de commissie behoefte heeft aan een
inventarisatie van taken die aan GS zijn gemandateerd. Op een later moment zal hierover worden gesproken. Als de griffie dit moet gaan uitzoeken, dan is er wel ondersteuning van de ambtelijke organisatie nodig. Zodra de notitie over een delegatieregister en de delegeringsbesluiten klaar is, dan zal die in deze commissie worden geagendeerd.
1e. Sluiting procedurevergadering
De VOORZITTER sluit de procedurevergadering.
2. Opening overlegvergadering 2a. Mededelingen
De VOORZITTER deelt mee dat er behoudens de binnengekomen berichten van verhindering geen mededelingen zijn te doen.
2b. Vaststelling van de agenda
De heer ZEVENBERGEN vraagt zich af wat hij met het rapport over de gemeente Vlaardingen aan moet. Het rapport is meer dan een halfjaar oud. De gemeente kan beter over een jaar rapporteren hoe zij ervoor staat en wat er verbeterd is. De burgemeester van Vlaardingen kan hierover aan het einde van het eerste
kwartaal een presentatie geven. Ook stelt spreker voor eerst over China en Europa te vergaderen en daarna over Brexit te spreken.
De heer BRUIJN heeft het rapport over Vlaardingen gelezen. Hij is geattendeerd op een rapport van de interim-gemeentesecretaris. Dat rapport kan aan de stukken worden toegevoegd, omdat dit een inzicht geeft in het reilen en zeilen van de gemeentelijke organisatie van Vlaardingen.
De heer BEUKERING vraagt wat de commissie met het bespreken van het rapport wil bereiken. Staatssecretaris Knops heeft het idee gelanceerd om in een situatie, zoals in Vlaardingen aan de orde was, een mogelijkheid te creëren om nieuwe verkiezingen te houden. Dat idee wil hij in de discussie meenemen.
De heer ZEVENBERGEN denkt dat de provincie van de ervaringen in
Vlaardingen kan leren. Er zullen andere gemeenten zijn die problemen hebben en de steun van de provincie kunnen gebruiken.
Mevrouw OOSTEROP zou het prettiger hebben gevonden als voor dit onderwerp een notitie door GS over de huidige stand van zaken was opgesteld. Hoe staat het met de financiële positie van de gemeente? Indien de discussie over Vlaardingen wordt uitgesteld, hoe gaan PS en GS daarmee dan om?
De heer ZEVENBERGEN deelt mee dat de burgemeester heeft aangegeven dat Vlaardingen een tekort van 8 miljoen euro heeft. In de discussie moet dit een van de aandachtspunten zijn, omdat een dergelijk tekort voor een gemeente van die omvang een grote opgave is.
Mevrouw KASBERGEN stemt ermee in dat de bespreking wordt uitgesteld.
Spreekster heeft iemand gesproken die haar meedeelde dat er aandacht mag zijn voor de bestuurlijke kwaliteiten en de bestuurskracht van Vlaardingen. De
bespreking hoeft niet plaats te vinden op basis van de aannames en de aanbevelingen in dit rapport. De betrokkenheid van de provincie gaat behalve lessen trekken uit de situatie in Vlaardingen ook over IBT op gemeenten. Daarin heeft de provincie een rol die hier aan de orde is.
Mevrouw BALJEU merkt op dat het rapport al een tijd gereed is gekomen en vrij snel daarna naar de provincie is gestuurd. Er waren toen geen formele
commissies, zodat het rapport lang op de plank is blijven liggen en het college geen notitie bij het rapport heeft opgesteld. Er is ooit toegezegd om het rapport te agenderen. Dit is gebeurd vanuit de rol van de provincie in het kader van IBT op de gemeenten. De provincie heeft ook een rol in de toetsing van de
bestuurskracht van de gemeenten. Jaarlijks wordt aan deze commissie hierover gerapporteerd in de vorm van een zienswijze op de gemeenten in deze provincie.
Het financiële toezicht is hiervan een onderdeel. Rond de begrotingen houdt de provincie de vinger aan de pols. De gemeente moet laten zien dat de begroting binnen de nieuwe bestuurssamenstelling kan worden vastgesteld. Indien dit niet het geval is, dan komt de begroting bij de portefeuillehouder Bestuur terecht, in het kader van het toezicht op de gemeenten. Er zijn geen signalen naar het college gekomen dat de begroting niet kan worden vastgesteld.
De VOORZITTER concludeert dat de commissie kan instemmen met het op een later moment bespreken van het onderwerp. Dit zal kunnen plaatsvinden op het moment dat er vanuit Vlaardingen een update beschikbaar is. Dat zal in het eerste kwartaal van 2020 zijn.
De heer DE JAGER wil de begroting 2020 en de Nazorgheffing gesloten stortplaatsen apart bespreken.
De agenda wordt vastgesteld.
2c. Spreekrecht
De VOORZITTER deelt mee dat zich hiervoor niemand heeft gemeld.
2d. Rondvraag
De VOORZITTER deelt mee dat niemand een rondvraag heeft ingediend.
3. Verslag vorige vergadering
3a. Conceptverslag overlegvergadering Algemene Statencommissie van 9 oktober 2019
De VOORZITTER stelt voor om het verslag vast te stellen.
De commissie stemt hiermee in.
4. Besluitenlijst vorige vergadering
4a. Conceptbesluitenlijst overlegvergadering Algemene Statencommissie van 9 oktober 2019
De VOORZITTER stelt voor om de besluitenlijst vast te stellen.
De commissie gaat hiermee akkoord.
5. Bespreekstukken
5a. Bestuurlijke missie naar China
Mevrouw STEPANYAN merkt op dat de samenwerkingsovereenkomst met China in 2020 afloopt. GroenLinks is benieuwd hoe de drie doelen van het college in de missie terugkomen. Hoe staat het college tegenover de mensenrechten, de bedrijfsspionage door China en de veiligheid? De AIVD heeft ervoor gewaarschuwd dat niet zo gemakkelijk met Chinese bedrijven in zee moet worden gegaan. Wat zijn de kosten van de activiteiten binnen de samenwerking met China? Wat zijn de kosten van de delegatie naar China voor de inwoners?
De heer DE JAGER merkt op dat in het stuk niet staat dat iedereen meedoet. Dat staat tegenwoordig in elk stuk en waarom hier niet? De situatie van de
mensenrechten in China baart zijn fractie grote zorgen. Dat onderdeel mag een prominente plaats krijgen in de reis naar China. In het werkprogramma kan meer aandacht worden besteed aan de veiligheid ten aanzien van het intellectueel eigendom. Spreker maakt zich zorgen over het feit dat China graag in de provincie winkelt, maar dat er weinig tegenover staat. China profiteert veel meer van de samenwerking dan Nederland. Dat heeft hij gezien in de beantwoording van de technische vragen. Hoe komt dit en wat vindt de provincie hiervan?
De heer BRUIJN vraagt of de mensenrechtensituatie in het programma van de reis wordt ingebracht. Hoe staat het met het jaarplan voor 2020?
Mevrouw VAN VIEGEN deelt de zorgen die de fractie ChristenUnie en SGP heeft uitgesproken over de mensenrechtensituatie. Wil het college de veiligheid bij het uitrollen van 5G meenemen in de gesprekken met de landelijke overheid? Haar fractie vindt de ontwikkeling van de uitrol van 5G zorgelijk. Wat wordt er besproken in de agricultural matchmakingsession? Vindt er export plaats van levende dieren, waaronder levende kalfjes? Worden die van Nederland naar China vervoerd?
Mevrouw BONNEWITS merkt op dat in het kader van technologische ontwikkelingen Nederland meer naar China brengt dan ervandaan haalt. Hoe gaat het college ermee om en hoe denkt het Nederland een beetje te beschermen?
Mevrouw OOSTEROP sluit zich aan bij de opmerkingen over de mensenrechten en de veiligheid ten aanzien van het intellectuele eigendom. Spreekster heeft het
protocol goed doorgenomen. Haar conclusie is dat het doordacht is en dat het handen en voeten geeft aan het beleid.
De heer HOOGEVEEN deelt mee dat FvD positief staat ten opzichte van het feit dat de provincie op zoek gaat naar groeimarkten en daarbij een dienende rol aanneemt ten aanzien van het bedrijfsleven. Leveren deze
samenwerkingsovereenkomsten concreet iets op wat alleen door de provincie kan worden geregeld? Worden er voor de handelsmissies concrete doelen gesteld? Kan achteraf getoetst worden of een missie nuttig is geweest? Hadden bedrijven niet zelf handelsmissies kunnen organiseren en vallen die reizen niet onder het ministerie van Buitenlandse Zaken? Wat is het nut van de reis, die voornamelijk is georganiseerd door Chinese functionarissen? Spreker vraagt de CdK niet over mensenrechten te spreken tijdens de reis naar China. Het
bespreken van dat onderwerp is in China zeer ongepast, zeker als het niet op de agenda staat.
De heer BRAAM vraagt elk jaar wat het succes van dit soort programma’s is. De PVV ervaart deze reizen nog altijd niet als succesvol voor de Nederlandse bedrijven. Is de taskforce al actief? Wat zijn de resultaten die eruit voortvloeien?
Het zou goed zijn als de Staten eens met de reis mee zouden gaan. Dat zouden toch enkele mensen uit de fracties moeten doen. De fracties kunnen eventueel op eigen kosten reizen.
De heer BAKX vraagt of er niet meer naar de gezondheidszorg in China moet worden gekeken. De manier waarop mensen worden verzorgd, zegt iets over de cultuur. Dat is een andere manier om naar mensenrechten te kijken.
Mevrouw BALJEU zal een totaal internationaal jaarplan maken, waarin meer onderdelen geïntegreerd zijn. Dan kunnen de Staten de samenhang beter beoordelen. De nieuwe samenwerking met China komt terug in het nieuwe plan voor 2020. Het college is zich terdege bewust van de waarschuwingen van de AIVD over de veiligheid ten aanzien van het intellectuele eigendom. Aan het college wordt meegegeven welke elektronica moet worden meegenomen en welke niet. In de nieuwe stukken staat dat iedereen meedoet. Gedeputeerde Bom-Lemstra gaat mee op reis, gezien de aard en het karakter van de economische sector die mee op reis gaat. Er nemen wel degelijk Nederlandse bedrijven aan de missie mee. De uitrol van 5G heeft landelijke aandacht. De provincie heeft dat zelf ook, in het licht van de digitaliseringsopgave. De agricultural matchmaking is een gebeurtenis waar bedrijven elkaar ontmoeten.
Dat zijn de agrituinbouwbedrijven, waarvan geen levende have deel uitmaakt. In deze bijeenkomsten komt het vervoer van kalfjes niet aan de orde, omdat het niet over de producten van bedrijven gaat, die meegaan naar China. Op deze
bijeenkomsten wordt over producten in de land-en tuinbouw gesproken.
Kennisinstellingen reizen mee. Zij krijgen opdrachten in China en kunnen daar aan de slag. Het gaat er ook om in Nederland bedrijven te ontvangen en ervoor te zorgen dat bedrijven zich hier vestigen en werkgelegenheid creëren.
De heer HOOGEVEEN merkt op dat de toegang van Nederlandse bedrijven tot de Chinese markt moeilijker wordt. China wil zelfredzaam worden en wil minder afhankelijk worden van westerse technologieën.
Mevrouw BALJEU antwoordt dat Nederland leeft van het met elkaar delen en het uitwisselen van kennis en handel. Chinese bedrijven brengen ook kennis naar Nederland, want daar gebeuren dingen waarvan Nederland kan leren. China heeft onder andere kennis van warmte. De provincie is nu aan het uitzoeken hoe kennis over een goede samenwerking met China kan worden overgebracht aan bedrijven, die het handelen met China aan het verkennen zijn of voor de eerste keer aan een reis naar China deelnemen.
De heer DE JAGER vraagt zich af of de balans voor de kennisdeling tussen Nederland en China in evenwicht is.
Mevrouw BALJEU antwoordt dat deze balans in de plannen voor 2020 kan worden meegenomen. De provincie probeert bedrijven aan te laten sluiten bij reizen die door andere overheidsorganisaties worden georganiseerd. Er is een afstemmingsoverleg over de reizen naar de verschillende landen, zodat niet iedere gemeente, provincie of rijksdienst achter elkaar aan reist. De taskforce wordt ingezet om partijen bij elkaar te brengen om met de zusterprovincie tot afspraken te komen. Het is goed als PS met een reis naar China meegaan. PS hebben een eigen begroting en gaan over hun eigen budget. De kosten voor de inkomende en uitgaande missies naar en vanuit China met ondersteuning bedragen 250.000 euro.
De heer SMIT merkt op dat het beeld dat de reis naar een ontwikkelingsland gaat om mensen te helpen en te redden onjuist is. China ontwikkelt zich razend snel, waardoor het halen en brengen de afgelopen decennia in een ander daglicht is komen te staan. De provincie gaat naar China om bedrijven in Zuid-Holland te ondersteunen bij hun pogingen om in China handel te drijven. Zij willen spullen verkopen. Het gevaar bestaat daarbij dat die worden gekopieerd. Vroeger was het made in China, vervolgens copied in China en in toenemende mate is het invented in China. Het zaken doen in China gaat via de overheid. De komst van de CdK en de gedeputeerde, ook overheidsdienaren, is een soort keurmerk voor de bedrijven die in hun gevolg meekomen. De reis wordt gemaakt, indien de bedrijven daaraan behoefte hebben. De bedrijven op het gebied van agriculture en horticulture brengen kennis naar China om bij te dragen aan de
voedselvoorziening in de steden. De uitdaging voor Nederland is om de voorsprong in die kennis te behouden. Het kost veel tijd om zaken te doen. Als spreker met Chinese collega’s apart spreekt, dan zal hij zeker niet schromen om zaken mensenrechten en spionage ten aanzien van het intellectueel eigendom aan de orde te stellen. Hij gaat China niet namens Zuid-Holland de les lezen. Die tijd is een beetje voorbij, maar hij zal de gelegenheid niet voorbij laten gaan om daarover iets te zeggen.
De heer DE JAGER vraagt zich af of je zaken moet doen met een land dat de mensenrechten op grote schaal schendt. Met andere landen in vergelijkbare situaties wordt dit ook niet gedaan.
De heer SMIT antwoordt dat dit een groot vraagstuk is dat in veel meer landen speelt, waarmee Nederland zaken doet. De vraag of er met China zaken moet worden gedaan, gaat spreker niet beantwoorden, want dat is rijksbeleid. Het tempo bij het zakendoen ligt lager dan in Nederland. Dat geldt ook voor de
taskforce. Heel veel bedrijven die met China zakendoen, zijn zich bewust van het feit dat zij op hun qui vive moeten zijn. Zolang bedrijven naar China toe willen en daarin brood zien, faciliteert de provincie hen en speelt zij de rol die tot nu toe wordt gespeeld. Er gaan veertig à vijftig mensen uit bedrijven mee op reis. Die zwermen uit over de twee gebieden die worden bezocht. Mevrouw Bom-Lemstra heeft daarom een ander programma dan hijzelf. Spreker zou het toejuichen als een aantal Statenleden aan een missie deelneemt en getuige is van wat daar gebeurt.
De heer HOOGEVEEN vraagt of er een overzicht is van de samenstelling van de delegatie naar China. Kan die worden toegezonden?
De heer SMIT antwoordt dat het overzicht beschikbaar is. Het is geen probleem om het overzicht toe te sturen.
Mevrouw BOM-LEMSTRA herkent de opmerking van de CdK dat er momenten moeten worden gekozen voor het aansnijden van onderwerpen die voor Nederland belangrijk zijn, zoals de mensenrechten en spionage bij het intellectuele eigendom. Het gebruik van data door China is leerzaam voor Nederland. De Nederlandse bedrijven zijn zich zeer bewust van hun goede uitgangspositie op het gebied van water en tuinbouw. In de business to businessbijeenkomsten wordt daaraan aandacht besteed. Veel bedrijven die meegaan, hebben in China vestigingen. Zij blijven de provincie vragen om naar China te komen, hun vestigingen te bezoeken en ervoor te zorgen dat zij hun bedrijven verder kunnen ontwikkelen. De provincie heeft de gelegenheid om de samenwerking tussen de bedrijven, die aan de reis deelnemen, te intensiveren.
De bedrijven moeten consortia opzetten om de risico’s van de grote investeringen die in China worden gedaan gezamenlijk op zich te nemen.
Mevrouw OOSTEROP merkt op dat zij uit eigen ervaring weet dat er
opmerkingen over mensenrechten in China kunnen worden gemaakt. Die worden niet bij officiële gebeurtenissen gemaakt, maar wel daarbuiten. Mensenrechten kunnen beter op deze manier aan de orde worden gesteld dan dat alle banden met China worden verbroken. Dan is er helemaal geen dialoog meer en dat doet de mensenrechtensituatie in China geen goed.
Mevrouw VAN VIEGEN vraagt of de verduurzaming van de landbouw ook aan de orde komt tijdens de missie naar China.
Mevrouw BOM-LEMSTRA zegt dat de grootste aandacht naar de tuinbouw uitgaat. Die sector is ook bezig met het meer circulair worden. Niet elk gebied in China, dat wordt bezocht, is toe aan hightechkassen. Er wordt met de gemeenten in die gebieden naar oplossingen gezocht om tot die ontwikkeling te komen.
De VOORZITTER concludeert dat het overzicht van de delegatieleden wordt toegestuurd. Zij bedankt de CdK voor de toelichting op de reis naar China.
Europa Jaarplan 2019
De heer HOOGEVEEN merkt op dat het geen geheim is dat het FvD kritisch kijkt naar de Europese Unie. De fractie staat voor realistische politiek. Zo lang Nederland deel uitmaakt van de EU, zal het land rechten en plichten hebben in het kader van EU-wetgeving. De fractie is ervoor om in het belang van Zuid- Holland zo effectief mogelijk voor subsidies te lobbyen. Spreker krijgt de indruk dat duurzaamheid het kernthema is van de lobby voor de EU-subsidies. Wordt de binnenvaart op waterstof door EU-subsidies betaald of is daarmee ook geld van de provincie gemoeid? Het lijkt de fractie onverstandig om daarin veel te investeren, omdat het nog een onbewezen technologie is. In de Rotterdamse haven wordt met waterstof geëxperimenteerd. Daarmee kan spreker instemmen.
Het is goed om op kleine schaal te experimenteren met dit soort brandstoffen.
Wat leveren de projecten op voor de Zuid-Hollandse burgers? Kunnen de
subsidies uit Europa niet beter worden gestoken in een betere treinverbinding met Berlijn? Kunnen de Europese subsidies niet beter worden ingezet op bestaande technieken en mogelijkheden?
Mevrouw BONNEWITS deelt mee dat binnenkort in de werkgroep Europa een notitie Internationalisering aan de orde komt. In januari of februari 2020 kan hierover in de commissie worden gesproken.
Mevrouw VAN SANDICK vindt het goed dat de provincie bedrijven begeleidt die samenwerken met Europa. Waarom ligt er geen stuk voor de jaren 2020-2024?
Dat zou nu toch klaar moeten zijn.
De heer DE JAGER vraagt wat de activiteiten kosten. Zijn fractie is
geïnteresseerd in de opbrengsten van de fondsen, maar wil ook graag de kosten weten om de subsidies binnen te halen. Zou er hiervoor in het nieuwe plan meer aandacht kunnen komen? In het jaarplan voor 2019 staat veel terminologie. Het zou eenvoudiger zijn als de doelen en de projecten helderder worden
omschreven, zodat die gemakkelijker aan de burgers kunnen worden uitgelegd.
Spreker pleit voor minder terminologie en meer concrete zaken. Het is goed dat er een schone haven komt, maar kan er dan ook aandacht komen voor schepen uit andere landen die zeker niet op waterstof gaan varen en voor vervuiling zorgen? De fractie wil dat het jaarplan zoveel mogelijk aansluit op het midden-en kleinbedrijf waarvan Europa ver afstaat.
Mevrouw BALJEU merkt op dat Europa veel inzet op duurzaamheid. Veel programma’s, waarop de subsidies aansluiten, zijn gericht op duurzaamheid. In de nieuwe aanpak zal de terminologie worden uitgelegd en geconcretiseerd. Het jaarplan sluit nu zoveel mogelijk aan bij de termen die Europa gebruikt, want dan ziet Europa dat die aansluiten bij hun programma. In de binnenvaart wordt waterstof niet heel vaak gebruikt. In de binnenvaart moet op kleine schaal worden geëxperimenteerd om te bekijken hoe het varen op waterstof werkt. De provincie wil er ook voor zorgen dat de vervuiling in de scheepvaart minder wordt. De werkgroep Europa wordt betrokken bij de voorbespreking van de nota Internationalisering. In de commissie zal hierover ook worden gesproken. Een nieuw jaarplan ligt nog niet voor, omdat er nog geen nieuw college was en de commissies nog niet waren geïnstalleerd. De kosten en de opbrengsten in het verleden zullen in het volgende jaarplan worden aangegeven. Er is veel aandacht
voor het midden-en kleinbedrijf. Daarom is er ook ondersteuning om bedrijven hun weg binnen Europa te laten vinden.
De VOORZITTER concludeert dat in de volgende nota inzicht wordt gegeven in hoeveel subsidie wordt binnengehaald en hoeveel kosten daarmee zijn gemoeid.
In de volgende nota worden de teksten concreter en worden zij ook begrijpelijker voor inwoners gemaakt.
5d. Brief van GS over de voorbereidingen van de provincie Zuid-Holland op een Brexit zonder terugtredingsakkoord
Mevrouw VAN SANDICK mist in de brief aandacht voor de mensen die in het Verenigd Koninkrijk wonen en misschien terugkomen. Ook voor mensen die hier wonen en misschien problemen krijgen met de Brexit moet aandacht zijn. In het Verenigd Koninkrijk wonen 2,5 miljoen arbeidsmigranten met een Europese achtergrond. Onder hen heerst grote onrust, omdat zij vrezen dat er op een andere manier met hen in de toekomst zal worden omgegaan. De
arbeidsmigranten kunnen straks misschien naar het vaste land van Europa komen. Het CDA denkt dat zij zich in Europa zullen vestigen om een nieuw bestaan op te bouwen. Dat kan een interessante en goed opgeleide groep zijn voor Nederland, omdat men hier vaak handen te kort heeft. Het CDA zou graag willen dat er in het kader van de Brexit een visie komt op deze groep
arbeidsmigranten.
De heer DE JAGER las dat IQ een rol kan vervullen bij het vestigen van Nederlandse bedrijven. Gebeurt dit al? Wat zijn de resultaten ervan?
Mevrouw BALJEU merkt op dat dit een onderwerp is, waarover de provincie in gesprek is met het ministerie van BZK. Spreekster zal een brief sturen, waarin zij de stand van zaken van het overleg met het Rijk weergeeft. Er zijn bedrijven die zich vestigen in Zuid-Holland. Zij zal bij de brief een actuele stand van zaken van de gevestigde bedrijven geven.
De heer HOOGEVEEN zegt dat een no dealscenario, met de verkiezingen in het vooruitzicht, een stuk minder aannemelijk is geworden. Spreker stelt voor om dit onderwerp te bespreken, nadat de verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk zijn gehouden.
Mevrouw STEPANYAN vraagt of er scnario’s zijn bedacht voor het geval dat er geen Brexit komt. Er zijn bufferparkeerlocaties voorzien. Hoe gaat de provincie daarmee om, indien er geen Brexit komt?
Mevrouw VAN SANDICK is blij met de toezegging van de gedeputeerde om een brief te sturen over de stand van zaken van het overleg met het Rijk.
Mevrouw BALJEU brengt in het midden dat zaken die in gang zijn gezet, worden ontmanteld, indien er geen Brexit komt. Eerst moeten de verkiezingen worden afgewacht. Daarna komen GS bij de commissie terug over dit onderwerp.
De heer VERMEULEN merkt op dat bij een no deal extra parkeerplaatsen nodig zijn. Als ze niet nodig zijn, dan worden ze ontmanteld. Misschien kan dan van de parkeerplaatsen gebruik worden gemaakt om de tekorten te verminderen op het gebied van vrachtwagenverkeer. Dat gaat niet om de grote parkeerplaats die in Hoek van Holland is aangelegd, maar wel om de parkeerplaats bij Vlaardingen.
De VOORZITTER geeft de toezegging van gedeputeerde Baljeu weer. GS komen met een brief, waarin het overleg met het Rijk over het omgaan met
arbeidsmigranten rond de Brexit wordt toegelicht. In de brief wordt de actuele stand van zaken rond IQ en de vestiging van bedrijven meegenomen.
5b. Begroting 2020
De heer BEUKERING ziet hier een beleidsarme begroting liggen en kijkt uit naar een beleidsrijke begroting. Daarin moet duidelijk worden wat de provincie moet gaan doen, welke taken zij moet vervullen en welke middelen daarvoor nodig zijn.
Ook moet worden opgenomen hoe de resultaten worden gemeten en hoe wordt gerapporteerd en geëvalueerd. De fractie wacht vol ongeduld op de nieuwe begroting.
De heer ZEVENBERGEN herkent de ambities voor een slagvaardig, toekomstig en transparant bestuur. Daarmee moet aan de slag worden gegaan. Het borgen van kennis rond het sociaal domein kan wel wat breder worden getrokken. Het borgen van kennis is nooit klaar. De fractie verwacht dat er na 2024 mee wordt doorgegaan. De VVD vindt dat er te veel externen in de organisatie rondlopen. In de raming voor 2024 zal er meer dan 10% externen aanwezig zijn. De VVD vindt dat een externe na twee jaar of een vaste baan moet krijgen of afscheid van de organisatie moet nemen. Dit geldt niet voor degenen met een specialistische kennis. De VVD kijkt uit naar een ambitieuze eerste wijzing van de begroting in 2020.
Mevrouw OOSTEROP ziet voor schone en toekomstbestendige energie op de begroting voor 2019 17 miljoen euro staan. Voor 2020 is daarvoor 10 miljoen euro begroot. Voor 2021 zakt dit bedrag naar 4 miljoen euro. Die bedragen zijn niet in lijn met de behoefte van de samenleving aan verduurzaming en met de ambities om de effecten van de klimaatverandering te verminderen. De fractie vindt het opmerkelijk dat de provincie de komende jaren minder geld begroot voor een schonere bodem en beter benutte bodem.
De heer WITTE merkt op dat er in het voorjaar een beleidsrijke discussie zal worden gevoerd. De fractie staat positief tegenover de maatschappelijke oploop die het college heeft georganiseerd. Het is goed om met partners aan de slag te gaan en daarmee de begroting te verrijken. Ook is het positief dat een financiële werkgroep bezig is met onder andere de reserves, de schuldquote en de subsidies. Het Erfgoedhuis, ProBiblio, het Kunstgebouw, het Jeugdtheaterhuis, Popunie en de Stichting Educatie Orkestprojecten krijgen al een tijd geen indexatie, terwijl zij te maken hebben met prijs-en loonstijgingen. De fractie pleit voor indexatie en zij vraagt wat het college hiervan vindt. Het is belangrijk om kennis van het sociaal domein te hebben, omdat anders geen beleid kan worden gevoerd zonder kennis van de sociale structuren. Welke producten worden voor
de borging van kennis van het sociaal domein, begroot voor 2.5 miljoen euro, geleverd? In hoeverre wordt het provinciaal beleid daardoor verbeterd?
De heer BRAAM wil het college bedanken voor het feit dat er sprake is van een daling van de opcenten. De daling kan niet ver genoeg gaan, want een deel van de reserves zou kunnen worden gebruikt om de opcenten onder de 90 procent te laten komen. Spreker zou het college in overweging willen geven om aandacht te schenken aan de popmuziek als onderdeel van het erfgoed. De pop en de rock zijn in Zuid-Holland ontstaan, waarbij spreker het RockArt Museum noemt, gevestigd in Hoek van Holland. Kan de provincie in het verlengde van de Popunie een bijdrage aan het museum geven? De PVV omarmt het RockArt Museum en maakt hiervoor een uitzondering op de door haar ingenomen standpunten. Alle materialen van bekende rocksterren moeten in Zuid-Holland bewaard blijven.
Daarvoor zou de provincie een subsidie kunnen verlenen. Het is jammer dat er geen financiële paragraaf aan het collegeprogramma is toegevoegd. Daarvoor had het college vanaf eind augustus tijd genoeg gehad.
Mevrouw KASBERGEN denkt dat het zinvol is om bij het vaststellen van de nieuwe indicatoren rekening te houden met het vergelijken van trends en prognoses in voorgaande jaren. Bij de nieuwe indicatoren wil spreekster een nulmeting of een huidige stand van zaken of een aansluiting met bestaande meetreeksen zien. Het op nul zetten van het subsidieplafond voor een aantal subsidieregelingen moet zo kort mogelijk duren, zodat de regelingen kunnen worden uitgevoerd en de doelstellingen kunnen worden behaald. GroenLinks vindt de p&c-stukken moeilijk te lezen. Dat betekent dat PS hun rol als
kaderstellend en controlerend orgaan niet zo goed kunnen uitvoeren. De fractie stelt voor om de Staten mee te nemen in het komende proces van de uitwerking van de ambities en de manier waarop die zijn begroot.
De heer BAKX is blij met de technische bijeenkomst van de financiële werkgroep.
Dat is belangrijk, want de fractie heeft zorgen over de financiële positie van de provincie. Het sociaal domein betekent iets heel anders dan in de begroting is verwoord. Spreker pleit ervoor om de omschrijving aan te passen.
De heer BRUIJN heeft van de andere fracties gehoord dat zij goed willen kijken naar de reserveposities. Alle partijen willen dit op een constructieve manier aanpakken, wat hem verheugt. Hierdoor kan een veel doelmatiger bestuur worden gevormd. Dat heeft zijn weerslag op de toekomstige begroting. Daaraan zal de PvdA werken.
De heer STOLK zal de PS-vergadering gebruiken om voorstellen en suggesties te doen die het college hopelijk kan gebruiken bij de verdere uitwerking van de begrotingsaanpassingen. Nu ligt er alleen maar een technische begroting voor.
Spreker geeft complimenten voor de georganiseerde bijeenkomsten. Dat is een goed voorbeeld van de manier waarop gemeenten en het maatschappelijk veld kunnen worden betrokken bij het provinciaal beleid. De kansen op subsidies van het Rijk moeten de provincie niet voorbij laten gaan, omdat zij nog niet klaar is met de aanpassing van de begroting. De provincie moet een betrouwbare partner blijven voor de instellingen die zij subsidieert. Zij moeten snel helderheid krijgen over hun budget in 2020. Spreker is verheugd over het feit dat de PVV individuele
musea wil subsidiëren. Dat biedt in de toekomst perspectieven voor aanzienlijk meer budget voor de cultuur. Het is heel goed dat een financiële werkgroep, Statenbreed samengesteld, spreekt over de financiële spelregels die zij wil hanteren. Krijgt de uitkomst van de werkgroep een plek in de
begrotingsaanpassingen?
Mevrouw BALJEU merkt op dat het de bedoeling is dat binnen het collegeprogramma naar de speerpunten van elke fractie wordt gekeken.
De heer BRAAM voegt toe dat het collegeprogramma leidend is. De speerpunten van diverse partijen zullen daarin terugkomen. In de speerpunten van de PVV zal niet veel veranderen, want die geeft de fractie al negen jaar weer. Het college kan er iets mee doen of niet. Dat laat spreker aan het college over.
Mevrouw BALJEU zegt dat bij het opstellen van de indicatoren rekening zal worden gehouden met de vergelijking van trends met vorige jaren. Het is begrijpelijk dat de subsidieregelingen zo kort mogelijk op nul worden gezet. Het college heeft gekeken waar het op nul zetten mogelijk is. Structurele subsidies worden niet veranderd en blijven dus hetzelfde. De subsidies die op nul zijn gezet, zijn geen organisaties waarmee de provincie langetermijnrelaties hebben.
Het gaat hierbij om subsidieregelingen die bedoeld zijn om incidenteel te zijn.
Indien subsidies zijn toegekend, dan lopen die door. Structurele subsidies zijn niet op nul gezet. In de werkgroep Financiën wordt ook gesproken over heldere doelstellingen. Onderdelen van de resultaten van de werkgroep zullen in de eerste herziening van de begroting worden meegenomen. Over andere
onderdelen zal nog in de werkgroep worden gesproken. Het college wil de Staten meenemen in het proces van de uitwerking van de begroting. De planning voor de herziening van de begroting wordt in een brief uiteengezet. Daarin zullen ook de stappen worden aangegeven om tot de herziening te komen. Bij de
begrotingsbehandeling in de PS-vergadering kan door alle fracties worden aangegeven hoe zij naar het coalitieprogramma kijken en hoe zij dat verder zouden willen uitwerken. Er is nog een foutje in een tabel ontdekt, zodat er nog een erratum wordt nagestuurd. Kansen voor het verkrijgen van subsidies zullen niet aan de provincie voorbijgaan.
De heer VERMEULEN merkt op dat er bij het verzamelen van kennis veel gebeurt. Nadat de jeugdzorg naar de gemeenten is gegaan, wilde de provincie kennis houden van die ontwikkelingen. De kennis gaat ook over de
gezondheidszorg en het onderwijs. Die zijn nodig om de taken goed uit te voeren.
Kennis kan ook worden gedeeld met gemeenten, die misschien niet in staat zijn om grote onderzoeken te doen. Het gehele budget daarvoor wordt niet gebruikt, want er worden niet alleen onderzoeken op het gebied van sociaal domein gedaan. Misschien moet er een andere term voor worden gezocht. Er wordt ook onderzoek gedaan voor de toekomstagenda en voor de portefeuille Bestuur. Het is niet de bedoeling om die onderzoeken onder één begrotingspost te brengen, maar om die in één agenda te presenteren. Spreker zegt toe de Staten daarover nader te informeren, zodat daarover kan worden gesproken. Daaruit volgt dan ook de omvang van het budget.
De heer BAKX stelt voor om te spreken over kennis van de demografische ontwikkeling in plaats van kennis van het sociaal domein.
De heer VERMEULEN vindt dat kennis eigenlijk zou moeten gaan over de maatschappelijke ontwikkelingen. De afgelopen jaren hebben veel organisaties te maken gehad met de nullijn in subsidies. Het college wil budgetten weer
indexeren. Dan moet er wel met de organisaties worden bekeken of dat echt noodzakelijk is. De provincie ondersteunt een aantal organisaties op het gebied van cultuur. Een voorstel om een bepaald museum te ondersteunen, gaat het college te ver. Immaterieel erfgoed is belangrijk, maar dat wil niet zeggen dat een specifiek museum moet worden ondersteund. Voorstellen van het Kunstgebouw in zijn jaarplan voor het inzetten van geld om fondsen te werven, kunnen worden gebruikt voor de beleidsrijke begroting. Het jaarplan zal naar de commissie worden gestuurd. Daarover kan in december worden gesproken.
De heer POTJER merkt op dat er voor duurzaamheid en bodemdaling budgetten zijn gereserveerd. De coalitie hoort graag welke accenten de oppositie binnen het coalitieprogramma wil leggen. De opmerking van D66 over de budgetten voor de beide onderwerpen zullen zeker in de verdere uitwerking van het
coalitieprogramma worden meegenomen.
Mevrouw OOSTEROP vindt het beperkend dat voorstellen binnen het coalitieprogramma moeten vallen.
De heer POTJER antwoordt dat het coalitieprogramma leidend is. Als de oppositie voorstellen wil doen die buiten het programma vallen, dan ziet spreker daarvoor graag dekkingsvoorstellen.
Mevrouw DE ZOETE deelt mee dat het aandeel van externen binnen de organisatie meer dan 10% bedraagt. Onder de externen vallen ook de schoonmakers. Outsourcing van ict is heel gebruikelijk, omdat bij sommige projecten mensen vaak korte tijd nodig zijn en het niet mogelijk is om zelf mensen op te leiden.
De heer BEUKERING vraagt of de gedeputeerde het verschil tussen inhuur en uitbesteding kan uitleggen.
De heer ZEVENBERGEN wil horen hoeveel mensen er korter en langer dan twee jaar worden ingehuurd. Ook wil spreker weten of er voorbeelden zijn van mensen met specifieke kennis die voor langere tijd worden ingehuurd.
Mevrouw DE ZOETE deelt mee dat er mensen worden ingehuurd voor tijdelijke projecten. Het is niet zo dat er geen mensen te krijgen zijn, want er willen wel mensen in dienst komen bij de provincie Zuid-Holland. De cijfers die door de VVD en FvD zijn gevraagd, kunnen worden toegestuurd. De provincie houdt zich aan de budgetten die door PS zijn vastgesteld. Er is niet aangegeven hoeveel procent externen mag worden ingehuurd. De organisaties op het gebied van cultuur die door de provincie worden gesubsidieerd, zijn ongeveer twee jaar geleden doorgelicht. Op basis daarvan zijn de bedragen vastgesteld die zij nu ontvangen.
Het kan zijn dat de bedragen moeten worden verhoogd. Daarnaar zal worden
gekeken. De provincie subsidieert geen musea. De minister wil per provincie een museum met een regionale functie en een brede uitstraling bekostigen. Dat laat de provincie niet aan zich voorbij gaan. Het Erfgoedhuis en de afdeling binnen de organisatie bereiden een voordracht voor. Binnenkort zal er een museum worden voorgedragen.
De heer BRAAM denkt dat er musea zullen zijn die bij de provincie gaan
aankloppen, nu het Rijk terugtrekkende bewegingen maakt. Hierbij denkt spreker aan het BB-museum in Rijswijk dat ook een regionale uitstraling heeft en tot voor kort een landelijke subsidie ontving. De gemeente Rijswijk geeft subsidie, maar lang niet zoveel als door het Rijk werd verstrekt.
Mevrouw OOSTEROP is geen voorstander van het feit dat de provincie moet inspringen, indien het Rijk geen subsidie meer verleent.
De heer BRAAM denkt dat er aandacht moet zijn voor musea die van groot belang zijn voor Zuid-Holland dan wel voor Nederland.
Mevrouw DE ZOETE steunt de musea in Zuid-Holland via het Erfgoedhuis. De provincie verschaft kennis over het beheer van collecties. Soms wordt kennis overgebracht om aan fondsen te komen. De provincie weet welke musea steun nodig hebben. Musea zijn goed in staat om met behulp van particuliere
instellingen of gemeentelijke subsidies het hoofd boven water te houden. De provincie geeft musea geld voor een restauratie, maar zij geeft geen exploitatiesubsidie.
De VOORZITTER concludeert het volgende.
• Bij de eerste herziening van de begroting worden bij de indicatoren de trends vergeleken met vorige jaren.
• De financiële werkgroep wordt bij de herziening meegenomen.
• Er komt een plan van aanpak voor de kennisdeling over het sociaal domein door de provincie. Daarover volgt een debat.
• Er wordt gekeken naar de term sociaal domein.
• Er komt een brief met cijfers over het aantal externen binnen de organisatie.
Nazorgheffing gesloten stortplaatsen
De heer WITTE merkt op dat het antwoord op zijn vraag over de manier waarop de stortingen in de twee voorzieningen worden berekend, niet klopt. De
berekening klopt niet of de cijfers in de nieuwe begrotingsreeks zijn anders. De fout in de begroting moet worden gecorrigeerd door middel van een erratum of er moet een gewijzigde begroting aan PS worden voorgelegd, waarin de fout is hersteld.
Mevrouw BALJEU geeft aan dat er een erratum naar PS zal worden voorgelegd.
Daarmee ligt er een begroting voor die klopt. Daarin zal een berekening worden opgenomen, zodat de cijfers aansluiten bij de begroting.
De VOORZITTER stelt vast dat GS een erratum op dit punt sturen.
5c. Voortgang aanjagers herbestemming rijksmonumenten en verlenging van de overeenkomsten met aanjagers
De heer WITTE vraagt wat de stand van zaken is. Wanneer moeten de
overeenkomsten worden verlengd? Zijn GS van plan om de overeenkomsten te verlengen? Hoe lang hebben de aanjagers nodig om een maatschappelijk effect te sorteren, zodat kan worden geëvalueerd of hun werk zin heeft?
De heer HOOGEVEEN deelt mee dat de fractie heeft geconstateerd dat de inzet van aanjagers een goed beleid is. Wat houden voorstellen in die niet
vanzelfsprekend zijn? Wat houdt programma 3 in en waarvoor is hiervoor gekozen?
De heer STOLK geeft complimenten voor de ingezette lijn.
De heer BRAAM steunt de ingezette lijn, maar hij wil ervoor waken dat gebouwen een vreemde bestemming krijgen. Molens moeten geen sexclub worden en kerken moeten niet getransformeerd worden tot moskeeën.
Mevrouw DE ZOETE is het met de heer Braam eens. Met haar achtergrond zal zij niet blij zijn met zulke veranderingen. Aanjagers zijn externen. Zij zijn ingehuurd om een bepaalde opdracht uit te voeren. Hun contract loopt tot halverwege 2020.
In het voorjaar van 2020 moet er in de commissie worden besproken of er wordt doorgegaan met het inzetten van de aanjagers. Het aanjagen moet verplicht worden aanbesteed, omdat het om een groot bedrag gaat.
De VOORZITTER concludeert dat de gedeputeerde in maart 2020 met een voorstel voor het onderwerp naar de commissie komt.
6. Sluiting
De VOORZITTER sluit de vergadering om 21.50 uur onder dankzegging voor ieders aanwezigheid en inbreng.
