feitl elektrisiteit,

HOOFSTUK 6

Due

samestel ling van die houdingskaal

6a1 lnleiding

In die voorafgaanqe hoofstukke is die nodlge beskrywings in= sake die wese en ontwikkeling van houdingsmeting gegee. Ook is die gekose leerprogram in o~nskou geneem, met die oog op die bepal ing van die bruikbaarheid daarvan vir die doeleindes van die huidige studie.

Met daardie aspekte afgehandel, sal daar vervolgens aan die samestel ling van h tentatiewe houdingskaal aandag geskenk word. Dit sal waarskynlik nodig wees om die voorlopige skaal te yk, deur dit aan h verteenwoordigende groep proefpersone voor te le, desnoods meer as een keer. Die doel IS om uiteindelik h houdingskaal daar te stel, wat te~)minste aan die minimumvereistes vir h goeie houding= skaal voldoen.

Daar is reeds in hoofstuk 1 aangedui dat die Likert-metode as grondslag vir die samestel I ing van die houdingskaal gekies is, en

is redes vir die keuse verstrek,. Die stappe wat gevolg Word in:die samestel I ing van die houdingskaal, sal in hierdie hoofstuk beskryf word a

6a2 Roglyne by die samestel ling van die tentatiewe houdingskaal Met inagneming van die eise waaraan h Likert-tipe houdingskaal moet voldoen, is die volgende riglyne, by die samestel ling van h tentatiewe houdingskaal, in gedagte gehou:

(1) Die eis van eendimensionaliteit wat by die samestel ling van skale so hoog aangeslaan word, is nagestrewe deur so= ver moontlik slegs een veranderl ike, naamlik vei I igheid by die gebruik van elektrisiteit, te weerspie~l.

(2) Aangesien Transvaalse skole feitl ik deurgaans vakonderwys beoefen, is getrag om die skaal se lengte sodanig te be= perk dat dit binne die bestek van een normale klasperiode afgehandel kan word.

(3) Daarteenoor is die houdingskontinuum, wat sover moontlik gedek moet word, in gedagte gehou, vandaar dat daar, ver= al met die eerste poging om n tentatiewe skaal saam te stel, meer stel I ings ingesluit is as wat, na verwagting,

in die finale skaal behou sal word.

(4)

Daar is besluit dat die hoogste punte aan positiewe ant= woorde toegeken sal word en hierdie patroon sal deurgaans gevolg word. Aangesien die proefpersone nie moet agterkom aan watter antwoorde voorkeur gegee word n1e1 sal die let=

ters A1

8, C,

D,

E

gebruik word, om die syfers

5,

4~

3, 2,

1 voor te stel. In die geval van positiewe stel I ings is die volgorde A,

8, C,

D,

E,

met die A bo-aan, terwyl

dle

volgorde in die geval van negatiewe stel lings, omgekeerd

I So

(5) Vir sover dit puntetoekenning betref, 1s al die stel lings gelykwaardig en is hul le ook nie inn sogenaamde dalende of stygende orde van gunstigheid, ten opsigte van die veranderl ike, gerangskik nie.

(6) Omdat die houdingskaal waarskynlik vir die kind iets vreemds sal wees, is besluit om n kort inleiding by te voeg waar1n aan hul le onder andere meegedeel word wat van hul le verwag word a

(7)

(8)

In ooreenstemming met die eise waaraan goeie stel lings moet voldoen, 2) is daar onder andere gepoog om hul le so kort as moontlik te hou, sonder om helderheid in te boet" Daar 1s besluit om stel lings nie in die eerste persoon te

be-~~woord _~ n1e, omdat die veranderlike wat ondersoek word, hom nie in al le opsigte geredel ik daartoe leen nie.

A

a~

die ander kant is die subjektiewe aspek nie uit die oog verloor nie. Daarom word dit in die inleiding gese dat elke stel I ing een of ander houding verteenwoordig en dat dit nie kennis is wat gemeet word nie. Stelling

32

by= voorbeeld, lui soos volg: 3 ) uTI Mens se asemhal ing word baie makl ik deur n elektriese skok belemmer". By impl i= kasie sal dit soos volg lees: "Ek moet nie met elektriese toerusting peuter nie, ~ n mens se asemhal ing word bale makl ik deur n elektriese skok belemmer".

simbol iseer met ander woorde h situasie.

Elke stel I ing

2) Kyk hoofstuk

5,

p.l19.

(9)

Verder is besluit dat proefpersone hul le name op die skaal moet skrywe, omdat dit hul le na verwagting meer noulettend sal maak met die beantwoording daarvan, h Ander oorweging is dat, wanneer

n

leerling die skaal by herhaling moet voltooi, dit identifikasie grootliks sal bemoei lik, as sy naam nie op albei dokumente verskyn nie.

(10) Die stel lings 1s so bewoord dat nie een h blote duplikaat

van h ander is nie. Telkens word h ander aspek van die veranderlike wat ondersoek word, 1n gedagte gehou.

(11) Geen stel ling het h sogenaamde "regte" of "verkeerde" antwoord n1e. Elkeen is bloot h weerspie~l ing van h bepaalde houding, wat h persoonl ike saak is. Van die kant van die toetsafnemer gesien, sal die positiewe en negatiewe antwoorde egter, met die oog op die toekenning van punte, in berekening gebring word.

(12) Die proefpersone sal telkens hul le houding aandui deur die trek van h kruisie in di~ blokkie wat die meeste met elkeen se persoonl ike gevoel ooreenkom. Die volgo~de

van voorkeur is deurgaans sterk instemming, instemm;ng, onseker, verski I, sterk verski I. Ash proefpersoon dus,

in die geval van h positiewe stel I ing, sy kruisie teen= oor die A in die boonste blokkie trek, dui hy daarmee h sterk positiewe houding aan. lndien hy egter in die ge= val van h negatiewe stel ling, sy kruisie ook in die boon= ste blokkie teenoor die E sou trek, dan gee hy daa~mee te kenne dat sy houding negatief 1s.

(13) Daar is nie gepoog om h gelyke aantal positiewe en nega= tiewe stel lings daar te stel nie. Ongelukke in verband met elektrisiteit vind waarskynlik meestal as gevolg van een of ander negatiewe houding by die mens plaas. Dit skyn dus logies te wees dat negatiewe stel I ings meer dik=

\ \

wels as positiewe stel lings in hierdie houdingskaal ver= teenwoordig moet wees.

Die ontlokking van voor-die-handliggende antwoorde, asook patroonantwoorde ("response sets") is sover moontl ik deur middel van sinswendinge en woordkeuses, vermy. 4 )

Stel I ings is onder andere uit die volgende bronne versamel:

(i) Werke waarin voorbeelde van houdingskale verskyn.5) (i i) Persone wat kennis dra van die aangeleentheid.6)

( i i i ) Uit die leerprogram self.?)

(iv) Uit e1e ervar1ng.

Die beantwoording van die skaal behoort n1e VIr leerl inge veel probleme op te lewer ni~ aangesien elke stel I ing slegs gelees en so gou as moontl ik beantwoord word deur

n

kruisie te trek.

Die koste verbonde aan

n

onderneming soos die huidige sal uit die aard van die saak aansienlik wees, weens die groat hoeveelheid papier en tikwerk, benewens die reiskoste na en van die sentra waar die toetse afgeneem sal word.

6a3 Die eerste tentatiewe skaal

Die eerste tentatiewe skaal bestaan uit 131 stel lings, waarvan 48 positief en 83 negatief 1s. Daar is gepoog om drie belangrike aspekte van die kind se algemene houding ten opsigte van vei ligheid 1n die skaal te weerspieel, naaml ik sy houding teenoor:

( i

l

(

..

(

.

I I I ~ ~

homself, sy maats en

sy ouers, onderwysers en ander mense.

Die houdingskaal soos volgens bostaande riglyne saamgestel, s1en dan soos volg daar uit:

SKAAL OM DIE HOUDING VAN INDIVIDUE INSAKE VEILIGHEID BY DIE GEBRUIK VAN ELEKTRISITEIT TE BEPAAL

lnleiding

Elke moderne mens huldig bepaalde standpunte t.o.v. sy persoon= I ike vei ligheid in die w~reld. Die dodetol op ons paaie laat hom 1n

n

mindere of meerdere mate nadink oor sy vei ligheid wanneer hy op

rets 1s. Net so dwing die velerlei wyses waarop die mens van vandag 5) Shaw, M.E. en Wright, J~M. op. cit., 35-558.

6) Onder andere mnreo P.J.N. Snyman, senior dosent in die departe= ment Natuurwetenskap en G.D. Pretorius senior dosent in die departement Pedagogiek, albei van die Potchefstroomse onderwys= kol lege.

blootgestel IS aan die gevare wat aan die hantering van elektriese toestelle verbonde is hom ook om

n

bepaalde standpunt daarteenoor

in te neem. Ons praat in hierdie verband van h bepaalde houding wat deur sy gedrag aan die I ig kom. Dit kom daarop neer dat een persoon in h gevaarsituasie baie versigtig, selfs oorversigti~, optree, terwyl h ander persoon h houding van maak-nie-saak-nie mag huldig. en h derde persoon moontlik h waaghalsige of roekelose houding mag openbaara Houdings wissel van persoon tot persoon.

Die skaal wat hier volg, behels h aantal stellings wat elk betrekking op een besondere aspek van h mens se houding ten ops1g= te van die vei lige gebruik van elektrisiteit het. Sommige persone mag dit miskien roerend eens met die inhoud van h sekere stel I ing wees, andere sal dit summier verwerp, terwyl baie mense twyfel,.of onsekerheid daaromtrent sal openbaar. Die vyftal blokkies by elke stel ling verteenwoordig een of ander standpun~ vanaf sterk instem= ming tot sterk verski I. In die geval van h stel I ing soos: "Die tradisionele eetgewoontes van die mense in Suid-Afrika behoort drasties te verander met die oog op h gesonder volk," sal waar= skynl ik verski I lende antwoorde ontlok, 1n sover dit die houdings van die gewone man daaroor betref. So sal daar waarskynlik oor elk van die stellings in die skaal, verski van mening bestaan.

WAT VAN DIE PROEFPERSONE VERWAG WORD:

1" Lees elke stel ling aandagtig. Sommige daarvan sal JOU eie ge=

voelens weerspieil en ander nie. Dink mooi na voordat jy h

~ruisie in die blokkie wat die meeste ooreenstem met jou

I

houding₁treka

2. Daar word verwag dat elke proefpersoon baie eerlik met die antwoord wat hy/sy vers~cek)moet wees. h Mens moet jou deur niks laat beinvloed, in sover dit jou antwoord betref nie. Daar "skui I" niks agter die skaal nie, behalwe dat die resul= tate aangewend sal word om die algemene vel ligheid van die mens te probeer bevorder.

3.

Proefpersone MOET ASSEBLIEF OP ELKE STELLING antwoord, al trek hy/sy net h k~uisie in die blokkie waar "onseker" staan.

AIle onsekere antwoorde moet in elk geval in daardie blokkie aangedui word.

4.

Proefpersone moet n1e tweemaal op en1ge stel ling antwoord n1e. Daar moet dus net een kruisie in elke reeks blokkies wees.

n

Foutiewe kruisie moet geskrap word.

5n

Die reaksies van die proefpersone word besl is vertroul ik be= handel en niemand se naam sal ooit in druk verskyn nie.

Die resultate word deur

n

rekenoutomaat verwerk.

6o

Proefpersone moet die letters A, B, C, D, E, of E, D, C, B, A, heeltemal buite rekening laat. Trek die kruisies langs die

I etters.

7.

Proefpersone moet goed begryp dat hierdie skaal n1e ~ toets is vir kennis ni~ maar vir

n

houding. Daarom is die stel I ings soms "reg" en soms "verkeerd". Die gedagte is om presies vas te stel wat elkeen onder bepaalde omstandighede sal doen.

WERK VINNIG EN BEANTWOORD ELKE STELLING

Om praktiese redes kon daar nie by elk~ blokkie aangedui word watter bepaalde houding daar weerspieel word n1e. Die volgorde is egter, afgesien van die volgorde van die letters altyd dieselfde naamlikg sterk instemming, instemming, onseker, versk i I, sterk versk i I • Hierdie reel geld deurgaans.

HOUDINGSKAAL OM DIE HOUDING VAN MENSE TEENOOR DIE GEVARE WAT AAN ELEKTRISITEIT VERBONDE IS, TE BEPAAL

1.

Aanhoudende waarskuwings van ouers en onderwysers teen die gevare van elektrisiteit, dra daartoe by dat kinders met opset onverski llig optree.

2. Vrees is een van die belangrikste oorsake van ongelukke met elektrisite~t.

3" Solank as die isolasie van

n

koord heel is, kan

4.

As

n

mens al leen is tree jy versigtiger op as wanneer daar ander mense teenwoordig 1s.

5o

n

Klam lap in die hand is gevaarliker as rubber= handskoene om iemand van

n

lewendige geleier mee af te trek.

6.

Kennis van elektrisiteit is van meer nut as waaksaamheid om die gevaar van skokke te bekamp,

7.

Die bevei liging van elektriese toerusting, berus uitsluitlik by die elektrisiens van stadsrade,

8,

Ouers en onderwysers verwag teveel as hul le daarop

staa~ dat kinders gevaarbewus moet wees.

9.

n

Elektriese skok hou gevaar In VIr die mens se hartG

10. Die lae elektriese spann1ngs waarmee kinders op skoal werk hou geen gevaar In n1e.

)

11. Ontsag v1r elektrisiteit IS n1e net

n

saak VIr oumense n1e.

12. Die gevaar om geskok te wordJverminder namate

n

mens meer ervaring met elektrisiteit opdoen.

13. lemand wat aan

n

geleier vassit~ moet bevry word voordat die k~ag afgeskakel word.

14a

As elektrisiens hul le werk beter doen, sal ander mense minder geskok word.

15a

Kaalvoete en klam grond~het bale met die hewigheid van ~ elektriese skok te make.

16.

Vrees om met~ elektriese toetstel, wat gevaarlik

I yk,. te werk, I aat 'n mens I afhart i g voe I.

17.

Die hewigheid van skok bly dieselfde, of~ mens aan een geleier of aan twee vat.

18" Kinders behoort die verantwoordelikheid v1r

vel ligheid In die huis, met die ouers te deel.

19a

Kinders dink selde ernstig na oor die gevare van elektrisiteit.

20~ Daar word by skole en selfs 1n die koerante,.gans te veel nadruk op die gevare van elektrisiteit 9ele,

21. ~ Swak geleier van elektriese stroom 1s minder gevaarlik as~ goe1e geleier.

22. Kortsluitings is geringe foute wat net in die elektriese stelsel van motorkarre voorkom.

23. ~Mens kan eerder op ~ lewendige geleier met kaal= voete trap, ar om daaraan te vat.

E -[ )

c--s

-,;;-~

_B ~

-R-

_E E

o---c

--s-~ E

r--o-r-c

r-s

_~·

~

r-!-r-£_

D ~ E

r--o

r--c

8

~ I__!_

~

~

,_L

A _ L D

c-8

A

~

I_Q_

c

·-s

-x-~

B

c--o

[

-

~~--·-24.

'n Elektriese wasmasJien IS ve1 I i ger om te herstel _~ E

as 'n radio,

r--c

18

~

25.

Ouers en onderwysers behoort klein oortredinkies

~

kinders met elektrisiteit₁ deur qie D

van v1ngers

r-r-te sr-r-ten,

_r-s

~

26.

As die i so I at or op 'n yster kragpaal stukkend I S1 c-~

die hele paal gevaar I i k te raak. B

IS om a an

c-o

-y-27.

I n die nabyheid van 'n skakelaar kan 'n mens maar 'n

±r

b i etji e eksperimenteer met elektrisiteit.

_c

s-1 \

28.

Kinders IS van !!"\atune geneig om onnadenkend op te

~

tree 1n situasies waar elektrisiteit gevaarlik

~

~

mag wees.

~

E

-29.

Die ste I I i ng ,onderwysers ste I 1n die ve i I i ghe i d

~

van kinders be lang", hou dar em nog 'n greintjie

~

waarheid 1 n,

S-~

E

30.

In die geval van elektrisiteit, IS dit nutteloos om

~

D JOU I ewe te waag om iemand anders te red,

_r--c

Is-

r-;;:-31.

Loshangende drade tn 'n ou gebou kan as heeltemal

_{' [ )}

E

vei I i g beskou word.

_r-c

~ ~

32. 'n Mens se asemha I i ng word baie makl ik deur 'n

~

_B

elektriese skok be Iemmer.

_r--c

r--o-~ 33. Mense het maar altyd die geloof dat hu II e eerste

1----o-

E

ondervinding van elektriese skok,nie ernstige

tr

gevolge sal h~ nte. _B

..

34.

Grondige kennis van elektrisiteit dra daartoe by

I~

dat mense versigtiger daarmee te werk gaan.

_'c-

B

r-o-

r-r-35.

Dit help nie vee I om JOU oor die gevare van

!~

elektrisiteit te bekommer n1e, want die stroom IS

~

tog onsigbaar.

f_£_

B

J~

36.

'n Mens moet nooit aanvaar dat elektriese toerusting

~

sonder en1ge twyfel vei I ig IS n1e. ~

_c

---o-

-r-37.

'n Mens IS altyd gene1g om te dink dat ander mense

_---o-

E geskok word omdat hu II e onverski II ig te werk ge=

c

)

gaan het.

₈

A

38.

Stadskinders weet meer van elektrisiteit af as

r--J_

plaaskinders en IS dus minder blootgestel a an

r--c

D

skokke.

r--s

r---x-39.

'n Elektriese stroom IS onsigbaar en di~ feit maak ~

dit nog gevaar I i ker.

~

r-S-~

_E

40.

Die aarding van elektriese toetstelle moet onge=

~

_B

twyfeld dikwels nagegaan word.

_T

c-o-T""

4L

Dogters word meer dikwels as seuns geskok, omdat

_'---o-

E

hu lie minder van elektrisiteit as seuns weet.

_'C

's-~

42a As 'n mens elektriese herstelwerk doen, moet jy

d=

sover moont I i k net met een hand werk.

c

~

rr

-43.

In 'n hoogspanningstroombaan bevei I ig h stroombreker

r+-die mens teen skokke.

r-4-

_c

r-s

44.

Die plekke waar elektriese koorde geplaas word, het baie met vei I igheid te doen.

45.

Versigtigheid en ~,aaksaamheid i.v.m. elektrisiteitJ is eienskappe wat h mens kan aanleer.

46.

Die isolators op kragpale is net daar om die elektriese drade aan te verbind.

47.

Omdat elektrisiteit so geheimsinnig en interessant

i~, kan h mens maar nie nalaat om daarmee te speel n1e.

48.

Foutstrome is gevaarl ik,omdat hul le die kortste pad na die grond toe kies.

49~ h Gedagte soos: "Ek sal tog nooit geskok word nie", gee h mens meesal h gevoel van vei ligheid.

50. AI cs die koord van h elektriese strykyster effens verweer, kan dit nog as heeltemal vei lig beskou word.

51~ Die elektriese haardroers wat dames deesdae gebruik, word heeltemal vei lig gemaak.

52. Die uitwerking van elektriese skok op die liggaam 1s so vinnig,dat kennis van noodhulp nie veel help n1e.

53.

In h donderstorm bied h holte op die oop vlakte beter bevei I iging teen bl itse ash hoe digte boom.

54.

Dit is hoogs onverantwoordel ik om kortsluitings in h elektriese stelsel te ignoreer.

55,

Moderne elektriese toestel le is so vei I ig en betroubaar dat dit nie meer nodig is om hul le te

d . ~ aar n1e.

56.

Ouers is verniet so bekommerd oor die sogenaamde gevare wat hul le kinders bedreig, as hul le

elektriese toerusting hanteer.

57.

Die wyse van hantering van h koord bepaal die vei I igheid daarvan.

58.

'n Skaal soos hierdie een1 laat 'n mens 'n slag ernstig

nadink oor jou optrede by elektriese toestel le.

59,

Die isolasie van koorde is die sleutel tot vei ligheid met elektrisiteit.

60. Die optrede van kinders ten opsigte van elektrisitei~ sal baie verbeter as ouers en onderwysers minder krities optree.

61.

Die voorde~e van elektriese krag 1s so oorweldigend dat sterfgeval le weens skok maar buite rekening gelaat moet word.

62. h Aardlekrele is al wat nodig ts om huisbewoners teen skokke te beskerm

63.

h Isolator tussen die mens se liggaam en die

elektriese stroom, is die enigste metode om skokke te voorkom.

64m

Grondlge kennis van elektrisiteit maak dit onnodig om waaksaam te wees.

65.

Oaar is vandag so baie vei I igheidstoestel le i.v.m. elektrisiteit beskikbaar, dat geen ongelukke plaas behoort te vind nie.

66.

As gevolg van die baie gevare wat aan elektrisiteit verbonde is1 moet kinders slegs toegelaat word om

toerusting onder toesig te hanteer.

67.

n

Korrekte las 1n

n

koord sal verhoed dat mense met die stroom 1n aanraking kom.

68. Die feit dat die kerne van

n

koord verski I lende kleure het, het niks met vei I igheid te make nie.

69~ Wanneer iemand van

n

lewendige geleier bevry word, bestaan die gevaar dat die helper ook mag skok opdoen.

70. Die mond-tot~mond-asemhal ingsmetode kan ook toegepas word in die geval van elektriese skok.

71d As

n

seun se vi ieir op

n

kragdraad val, mag hy dit afhaal mits hy baie versigtig is.

72. Gebrek aan waaksaamheid is die vernaamste oorsaak van ongelukke met elektrisiteit.

73. As

n

mens met elektrisiteit werk, moet jy ten vol le op die vei ligheidstoestel le staatmaak.

7 4o

Mense wat we1er om met elektrisiteit versigtig te

:---!--

D

wees, moet maar toegelaat word om uit duur onder=

i-c

vinding 'n les te leer. ~

A

E

7 So

Uitgebrande sekerings kan gerus met stukkies

o-blinkpapier of muntstukke vervang word.

--c

- 8

A-76o

Nadat iemand van 'n geleier bevry I S1 moet hy so

~

koel moont I i k gehou word.

77.

Om ongelukke te voorkom, moet elektriese

IL

r---2-toerusting net met selfvertroue hanteer word.

-S-f~

A

E

78.

lemand wat baie van elektrisiteit af .weet. hoef

D-n1e na die vei ligheidswenke van ouer mense te

_~=

luister nte. _~

A

79.

Goeie skakelaars IS al wat nodig IS om 'n

~

~

elektriese stroom te beheer. _{_£__}

--'?-A

E

80"

'n Elektriese stroom vloei n1e 1n water nte.

--D

---;;;:-r-£_

~

A

E

8L Dit betaa I 'n tweedehandse elektriese -~

mens om D

toerusting te koop en self te herste I • _{f - ; - -}--~

c

8

~

E

82. Die baie tyd wat dit neem om vei ligheidsmaatreels _~ 1n ag te neem, is genoeg rede om 'n mens ongeduldig

c

te maak,

8

-,;:--E

83. Seuns moet maar toegelaat word om bietjie waag=

_{.__g_}

halsig te wees; oak wanneer hu II e elektriese _-~

toerusting hanteer, _~

84.

Selfs met vo I I edi ge kennis van elektrisiteit, kan

~

'n mens nog skok opdoen.

. E E

85.

As 'n mens haastig IS: IS dit toelaatbaar om die ' [ ) drade van 'n koord tydelik a an mekaar te koppe I.

r---c-r--g

r---;;:-A

86.

Dit IS 'n groot waagstuk om elektriese gereedskap

-s

1n 'n badkamer te gebruik.

c-

ro-

ry-E

87.

Om vei ligheidsredes kan die koord van 'n leeslamp ' [ )

onder 'n mat geplaas word.

r--c

I--s-~

E

88.

Die vei ligheidswenke wat 'n

_.

_.

mens se maats VIr

.

JOU

ro-aanvaarbaar die onderwysers

r---c-gee, IS n1e so as van

nlea ~

~

E

89.

Om iemand VIr die grap effens te skok IS 'n

o

onskuldige daad.

'c-r--s

~

E

90.

'n Mens behoort altyd VIr JOU maats te wys dat _JY

r---o

n1e bang IS VIr elektrisiteit n1e.

1---c-~--s I~

E

91.

Die sogenaamde gevare van1~e~l~kt~ifi~eerd~

1---o--spoorlyne word totaal oordrywe.

r--c-~

r-y;-I A

92.

Versigtigheid aileen is nie genoeg wanneer 'n mens

1f3

toerusting met 'n swak koord hanteer nle.

-c-[ )

-y-93.

Enige mens is gene1g om bietjie onverski II ig met

t--4-

B elektri site it' te weesJ as hy/sy haastig IS.

r--c-~

r----y-94o

I ngeva I 'n mens twyfel a an die vei I igheid van E elektriese toerusting, moet _JY dit net versigtig _Q__

a an skake I.

c

8 A A

95.

Ora de en boomtakke IS gevaarlike speelgoed by die B

ge lei er van 'n geelektrifiseerde spoorlyn.

c

D E A

96.

Die sp1ere van 'n mens se hand kom ook 1 n die B

gedrang as _JY a an 'n lewendige geleier vat.

c

D

E E

97n

'n Koord mag deur 'n oop deur I~ mits dit wawyd oop D

I Sa

c

B

A E

98n

As elektriese geleiers warm word, moet hu II e so D

gou moont I i k met water afgekoel word a

c

8 A E

99.

Foutstrome en ongelukke by elektrisistei,t, IS D

begrippe wat niks met mekaar te make het nte.

c

B A E

100. 'n Toestel met 'n sekering IS sonder twyfe I ve i I i g D

om te gebruik.

c

B

A E 101. As iemand nte wi I hoor om versigtig te wees met D elektrisiteit n1e, IS 'n mens genetg om te wens dat

c

hy/sy 'n goe1e skok mag opdoen. B

A E

102. 'n Mens se maats dink sommer baie van JOU1 as jy D

wys dat _JY n1e VIr elektrisiteit bang IS n1e,

c

B

A E 103. Net seuns wat i ets van elektrisiteit af weet, mag D

voe I neste op kragpale uithaal.

c

B

A

-A 104. Lang opgerolde koorde mag n1e 1n loopgange B

geplaas word n1e.

c

D

- y

E 105. Die baie waarskuwings teen die gevare van D

elektrisiteit₁ is bangmaak&~gries.

_~

B A E 106. As iemand a an 'n geleier

v..a.sstt,

moet die helper

1----o

dit so gou moont I i k afknip.

c

r--s

A

E 107a Die spreekwoord "Goedkoop is duurkoop~ het niks D met die vel ligheid van elektriese toestel le te

c

make nlea B

A

-E 108a Dit i s vernederend VIr Jongmense om gedurig ( )

vei ligheidswenke van oumense te aanvaara

c

B A E 109. Kinders word te dikwels van onverski I I igheid D vur ongelukke 1n verb and met elektrisiteit

c

beskuldig. B

A 110. Dit IS noodsaak I i k dat kinders toegelaat word ·~ D

om met elektrisiteit te eksperimenteer ten einde

c

hul le kennis uit te brei. 1 B

A A 111. 'n Droe koerant IS vei I ig om te gebruik wanneer B

'n slagoffer van 'n geleier af getrek word. _·~ D E 112a In nat gras IS 'n elektriese grassnyer ve1 I i ger _·~ ~

om te gebruik as 1n droe gras.

c

B A A 113a In die skoql behoort minder op die gevare van ~

elektrisiteit gehamer te word en meer op kennis

c

daar•van toegespits te wordQ I D

114a

As ~ mens jou braaf voor ander mense voordoen, help dit om ongelukke te voorkom.

115a

Elektrisiens vra deesdae so baie vir herstelwer~

dat dit ~ mens beter betaal om dit maar self te

doen.

116.

As die gebreekte punt van~ kragdraad oor die

pad 1@, moet ~mens dit sonder versuim versigtig

wegtrek.

117.

Die skedel en gekruisde voorarmbene as simbool

van gevaar by elektriese instal lasies is erg I

oordrewe.

118.

Dames is baie versigtiger as mans,wanneer dit

by die hantering van elektriese toerusting kom.

119.

Vanwee die algemene gebrek aan kennis in verband

met elektrisiteit, moet almal vei ligheidslesse ontvang.

120.

Respek vir die menslike liggaa~ is een van die

redes waarom mense met elektrisiteit versigtig moet te werk gaan.

121.

Oorversigtigheid is beter as onverski I I igheid

by die hantering van elektriese toerusting.

122.

Dit is totaal onnodig om skoene met rubbersole

te dra₁ elke keer as~ mens elektriese herstelwerk

doen.

123.

As~ mens ~aastig is, is~ bietjie waaghalsig=

heid by die herstel van elektriese toerusting toelaatbaar.

125.

126.

127.

128.

130.

131.

Dit is eJke skoolkind se plig om sy maats gedurig teen die onverski I I ige hantering van elektriese toerusting te waarsku.

Om die knoppies van elektriese ware te dru~ is

n

vergeeflike daad omdat

n

kind van nature nuus= kierig is. '

Die koord van

n

elektriese strykyster of ketel is sterk genoeg om die kragprop daarmee u it d i'e kontaksok te trek.

n

Ernstige elektriese skok kan

n

mens deur die I ug s I i nger.

Kinders van twaalf tot veertien jaa~ is heelte= mal mans genoeg om oor hul le eie vei I igheid by elektrisiteit te waak.

As iemand in jou teenwoordigheid aan

n

geleier vassit, 1s dit die beste om gou

n

geneesheer te te soek.

Die inboesem van vrees is

n

goeie metode om kinders vei I igheidsgew~ontes in verband met elektrisiteit aan te leer.

Die beste metode om verantwoordelikheid in verband met elektrisiteit aan te leer is om self sulke toerusting te hanteer. '

6.4

Die yking van die tentatiewe skaal

Met die oog op die yking van die skaal, is dit aan 342 stu= dente van h onderwyskol lege vir beantwoording voorgel~. Die studente het uit dames en mans bestaan, van wie 120 in hul le eerste studiejaar, 90 in hul le tweede jaar en 132 in hulle derde Jaar 1 Sa

Die betrokke studente volg almal h kursus wat sal uitloop op die verwerwing van h onderwysdiploma vir laer- of ho~rskole. Op grond van hul le onderskeie studierigtings, onder andere in Huis= houdkunde en Algemene Wetenskap, sal almal vermoedelik later in hul le loopbane as onderwysers (-esse), met Gesondheidsopvoeding 1n

laerskole, of met die betrokke aspekte van vei ligheidsopvoeding 1n middelbare skole te doen kry. Daar is egter geen poging aangewend om slegs sekere studente vir die beantwoording van die skaal uit te soek nie. Die wat beskikbaar was, is as proefpersone betrek.

Aan elke student i s h eksemplaar van die skaal oorhandig, met die versoek om die inleiding sorgvuldig te lees en daarna die stel lings te beantwoord. h Aantal dosente was behulpsaam met die toepassing van die houdingskaal.

6.4.1

Ontleding van die resultate

h Ontleding van die resultate van die eerste eksperimentele toepassing van die houdingskaal het die volgende aan die I ig ge=

bring~

6~4.1.1 Resultate gegrond op die waarnem1ng van die proefpersone Die onderskeie toetsafnemers is gevra om die proefpersone dop te hou, met die oog op moontl ike probleme, die spoed waarteen die stel I ings beantwoord word en so meer. Daar is soos volg be= vind:

(i) Die studente het, met geringe uitsonderings, almal die skaal binne die bestek van een lesingperiode van 35 minute voltooi.

( i i)

( i i i )

Dit het geblyk dat hulle die strekking van die onder= neming gesnap en heelhartig saamgewerk het.

Geen noemenswaardige vrae is tydens die proefneming deur die proefpersone gevra nie, waaruit afgelei word dat hul=

le geen probleme, in sover dit die inhoud betref, onder= vind het nie.

(iv) Daar is egter bevind dat die proefpersone probleme on= dervind het met die onthou van die volgorde van voorkeur vanaf sterk instemming tot sterk verski I. Dit moes vir elke groep op die skryfbord geskryf word.

(v) Die skaal het geblyk te lank te wees, omdat h aantal proefpersone tekens van vermoeienis en vervel ing getoon het.

6.4.1.2

Resultate gegrond op die antwoorde van die proefpersone

Soos in hoofstuk 1

8

)

in die vooruitsig gestel, is hierdie aspek van die voorlopige yking veral met die oog op die bepal ing van die diskrimineervermoe van die stel I ings onderneem, op grond waarvan sommiges uitgeskakel en ander gewysig sal word.

Ten einde duidelikheid in hierdie verband te kry1 dien

daarop gelet te word dat indien h stel ling hoegenaamd nie diskri= m1neer nie, die proefpersone almal dieselfde puntetel ling ten opsigte van daardie stel I ing sal behaal. Aan die anderkant, hoe meer die stel ling tussen sterk en swak proefpersone diskrimineer, hoe groter sal die verspreiding van punte oor die vyf-puntkonti= nuum wees. Die punte sal, in die geval Yan vo:l~~edlg:e:,~:l:iskr:-i!fl:inasie

laer neag, tot op h sekere pei 1: In die geval van die onderha= wige skaal kan die groep proefpersone, indien almal se antwoorde op elke stel ling positief sou wees,

1710

punte behaal en indien almal negatief sou antwoord,

342

punte. In eersgenoemde geval sou daar gese kon word dat hul le gedrag, ten opsigte van vei lig= heid, volkome voorbeeldig is, en in die twe~de geval uiters negatief of onverski llig. In die praktyk gebeur so iets nie maklik nie.

Die resultate van die eerste toepassing van die tenta= tiewe skaal word in label 19 ) weergegee en op grond van die rou-punte as die volgende bevind:

(i) In die positiewe items het die proefgroep gemiddeld

1392

₁

7

punte per item behaal, dit wi I se

81,5

persent.

8)

Kyk p.

18;

vergelyk ook: V rey 1 J. D. op. c i t. 1 p.

129.

c ~ c: E Q)

"""

-3

4

5

6

9

11

1.5

18

23

26

28

29

32

34

36

39

40

42

44

45

48

53

54

57

58

59

63

66

67

69

70

72

84

lABEL

1

OPSOMMING VAN DIE RESULTATE VAN DIE EERSTE TOEPASSING VAN DIE

HOUDINGSKAAL OP 342 STUDENTE

POSITIEWE STELLINGS

.

t.

-

c

-Ill iO A B

c

D E Ill E A B

c

D E iC 4-l Q) 4-l 0 4-l 0 I-

-

I-900

468

108

0

18

1494

86

540

504

108 144

0 1296

630

180 108 162

54

1134

92

990

396

27

18

18

1449

1305

72

0

0

18

1395

93

810

612

27

36

0 1485

990

252

0 144

9 1395

95

630

648

135

0

9 1422

945 360

108

18

9 1440

96

675

684 108

0

0 1467

157

5

36

0

0

18

1629

104 675

360

189

72

18

1314

945

360

135

18

9 1467

111

468

324 324 236

18

1370

1205

288

27

18

9 1547 113

515 432

216

162

18

1343

0

36

351

180

117

684 118 630

540

27

108

18

1323

630

432

243

36

9 1350 119 855

540

27

18 . 9 1449

540

684

27

90

9 1350 120 630

612

81

36

18

1377

1080 396

27

18

9 1530 121

990

540

0

0

9 1539

360 468

378

0

9 1215

124 855

540

81

f8

0 1494

1125 324

27

18

9 1503 127

720

324

271

54

27

1396

1350

216

27

36

0 1629 131

720

684 108

54

0 1566

1125 396

27

18

0 1566

1035 432

81

0

0 1548

135 108 432 162

63

900

675 '540 108

18

0 1341

139) : 180

0

36

0 1611

540

252

516 . 18

0 1326

225

108

54

144

I

180

711

1530 108

0

18

0 1656

450

504

81

162

18

1215

1350

216

0

18

9 1593

630 756 54 18 0 1458

180 468 405

72

0 1125

675

504

27

126

9 1341

630

540

162

54

0 1386

720

720

27

18

0 1485

Totaa I:

66850

585

504

270

18

9 1386

_Items:

₄₈

810

630

54

54

0 1548

1170 432

0

0

0 1602

Gem.:

1392,7

TABEL

(vervolg)

NEGATIEWE STELLINGS

.

.

1:. t. c:

-

c:

-E D

c

8 A ro ,E D

c

8 A I'll E ro E m QJ +l w +l +l 0 +l 0

-

1-

-

1-1

_{9 126}

0 540

630

1306

83

27

0

0 360 1125 1512

2

54

126

108 396

450

1134

85

9

18

0 324 1215 1566

7

36

54

27

504

720

1341

87

54

126

135 468

315

1098

8

27

36

81

504

720

1368

88

18

144 135 612

270

1179

10

18

36

270

576

360

837

89

18

0 108

216

1170 1512

12

135

162

27

288

225

837

90

9

18

0 252 1305 1584

13

18

0 324 144

900

I

1386

91

18

54

162 144 1035 1413

14

9 108

162 576

360

1215

94

99

162 135 396

., 90

88~

16

45

72, 108

504

585 1318

97

45

108

324 216

"405

1098

17

63

90

270

432

480

1335

98

18

18

135 216

1080 1467

19

162 216

81

180

45

684

99

0

72

297

432

495

1296

20

27

18

54

432

900

1431

100

9 198

324 252

315 1098

21

72 ; 162 297

252

135

918

101

45

126 308 360

495 1334

22

9

0

0 288

1260

1557

102

18

36

54

468

855

1431

24

0

54

81

468

810

1413

103

0

0

0 324 1260 1584

25

9

36

54

216

1205 1520

105 18

18

0 360

1125 1521

27

0

54

54

540

. 765 1413

106

27

0 308

360

675

1370

30

18

90

81

540

630

1359

107

36

36

162 540

495

1269

31

9

18

0 144 1485 1656

108

18

0

54

540

855 1467

33

9 108 378

216

450

1161

109 27

144

54 612

360

1197

35

9

0

0 360 1215 1584

110

18

198

81

324

540

1161

37

81

306

81

288

45

801

112

0

18

108

540

810

1476

38

36

126

54

540

405

1161

114

0

36

227

540

540

1343

41

27

108

135 468

495

1233

115 18

162 227

396

540

1343

43

63

252

351

280

452

1398

116 63

180 162 488

470

1363

46

9

0 135 376

720

1240

117

18

18

54

360 1035 1485

47

0 180

27

396

585

1188

122 27

54

27

504

720

1332

49

45

162

54 432

450

1143

123

36

18

0 396

990

1440

50

9

72

81

432

810

1404

125 27

108

154 476

495 1360

51

36

90

243

504

270

1143

126

27

36

243

324

675

1305

52

63

0 ' 2·1.6

i

720

181

1180

128

18

54

81

440

67 5 1268

55

9

90

27

504

765

1395

129

27

108 389 504

360

1388

56

9

18

0 792

585

1404

130

45

162

108

540

525

1380

60

18

54

270 702

270 1314

61

9

54

135 579

585

1359

62

9 108 486

380

360

1343

64

9

36

27

504

855

1431

65

18

180

81

648

45

972

68

18

54

135 468

675 1350

71

18

36

81

288

1035 1458

73

18

144

308

504

405

1379

74

36

72

27

684

405

1224

75

9

54

216

324

720

1323

76

18

90

486

216

315

1125

Totaal:

108 223

77

18

252

135 468

180 1053

_{Aantal stel I ings:}

₈₃

78

0

36

27

504

945

1512

79

27

144 162

504

270

1147

Gem. per stel I ing:

1 303,9

80

9

0 189 324

945 1467

81

₉

36

81

540

765

1431

(ii) In die negatiewe items IS gemiddeld 1303,9 punte of

76,2 persent behaal.

(iii) Die gesamentlike gemiddelde punt van die proefgroep v~r

al die items is 1336, dit wi I se 78,8 persent.

(iv) Dit het geblyk dat in 40 uit die 48 positiewe items die

proefpersone meer as 1300 punte uit die moontlike 1710 1n elke item behaal.

(v)

-l'n

die geval van die negatiewe stel I ings is 1n 53 uit die 83 geval le, meer as 1300 punte behaal.

Dit wi I dus voorkom asof die negatiewe stel I ings oor die al= gemeen beter as die positiewestussensterk en swak proefpersone gediskrimineer het.

6.4.2 Die samestell ing van h diskriminasie-indeks

Daar IS op grond van twee oorwegings besluit om die skaal

aan verdere yking te onderwerp. Een daarvan is die vermoede dat

die proefpersone te maklik hoe punte behaal het, waarvan afgelei

is dat daar h aansienl ike aantal items is wat swak diskrimineer.

Die moontlikheid dat die ho~ skaaltel I ing aan h besonder voorbeel=

dige houding by die proefpersone gewyt moet word, word betwyfel.lO) Die ander oorweg1ng is die feit dat die skaal in elk geval te lank

geblyk te wees het en dat sommige stel lings uitgeskakel moes wo~dn

Die twee metodes wat toegepas kan word ten einde swak items

uit te skakel, is reeds beskrywe!1)Daar is besluit om van die metode

bekend as die kriterium van interne bestendigheid gebruik te maak. Hierdie metode berus op die diskrimineervermoe van elke stel I ing, dit wi I se die vermoe om tussen sterk en swak proefpersone te on=

derskei. 12) Ten einde die diskrimineervermoe van h stel ling te be=

paal, is dit nodig dat h diskriminasie-indeks saamgestel word, op

grond waarvan ~en besluit word watter stel I ings te min diskrimineeer,

om in in die verdere weergawes van die skaal behou te word. In die

geval van die huidige skaal 1s besluit om die 40 ·bestes met die 40

swakstes te vergelyk. Die diskriminasie-indeks word in Tabel 11 13 )

10) Eie ervaring.

11) Hoofstuk 1, p.18.

12) A r no I d, N • op. c i t. , p. 6 9.

E Q) +J

·-c

"'

> 0 I:. z .1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

2.5

26

VERGELYKING VAN DIE PRESTASIES VAN DIE 40 BESTE PROEFPERSONE

MET DIE VAN DIE 40 SWAKSTES

EERSTE TOEPASSING VAN DIE TENTATIEWE HOUDINGSKAAL

00 !IJ rJ) rJ) t. t. t. t. 'fiJ Q) !IJ Q) (/) Q) (/) Q) en t. ""C t. ""C t. ""C t. ""C t. ~ t. Q) t. Q) t. Q) t. Q) ""0 Q) ""C Q) ""C Q) ""C Q) ""C t. Q) t. Q) t. Q) t. Q) t. Q) +J Q) _+J Q) _+J Q) +J Q) Q) (f) _E Q) rJ) _E Q) rJ) _E Q) (f) _E Q) +J Q) Q) _+J Q) Q) +J Q) Q) +J Q) Q) +J 1l t. +J C/J t. +J rJ) _{t. +J} (f) _{t. +J f/J}

Q) _a..

·-

Q) _a..

·-

Q) _a..

·-

Q) _a..

·-

Q)

t. t. t. t. t,,

a.. Q)

-

c _a.. Q)

-

c _a.. Q)

-

c _a.. Q)

-

c _a..

+J

·-

Ill +J

·-

Ill +J

·-

Ill +J

·-

I'll Q;i !n ..::J. _> Q) rJ) ..::J. _> Q) f/J ..::J. _> Q) f/J ..::J. _> Q)

+J ..::J. 1J +J ..::J. (f) _{+J ..::J. f/J +J} ..::J. (/) +J

rJ) I'll t.

.

f/J Ill t.

.

(/) I'll t.

.

f/J I'll t.

.

f/J Q) ~ Qj t.. Q) ~ Q) t. Q) ~ 11) t. Q) ~ Q) t.. Q) co (f) _{> :z:} co (f) _{> :z:} co (f) _{> :z:} co (f) _{> :z:} co

150 120 30 27 172 130 42 53

96

72 24

79 154 116 38 105 176

126 104 22 28 162 138 24 54 198 182 16

80 176 162 14 106 170

172 186 14 29 182 148 34 55 198 144 54

81 176 152 24 107 170

164 114 50 30 182 134 48 56 172 146 26

82 184 134 50 108 186

172 182 10 31 194 186

8 57 194 168 26

83 194 154 40 109 166

186 140 46 32 162 152 10 58 160 160 0 84 192 192 0 110 174

138 116 22 33 136 102 34 59 188 164 24

85 206 158 48 111 140

154 130 24 34 212 184 28 60 164 140 24 86 180 156 24 112 180

172 160 12 35 168 152 16 61 178 160 18

87 146 120 26 113 126

140 102 38 36 190 166 24 62 134 146 12

88 128 104 24 114 194

200 176 24 37 120 90 30 63 154 130 24 89 190 140 50 115 156

136 110 26 38 150 110 40 64 188 152 36

90 198 128 70 116 152

168 154 14 39 186 162 24 65 136 98 38 91 184 136 48 117 178

152 130 22 40 190 164 26 66 164 140 24

92 180 158 22 118 144

182 142 40 41 166 126 40 67 170 144 26

93 166 164 2 119 180

140 116 24 42

84 112 28 68 182 156 26

94 118

94 24 120 168

146 140 6 43 118 120 2 69 172 180 8 95 174 148 26 121 174

182 156 26 44 176 48 28 70 156 132 24 96 172 178 6 122 182

68

98 30

_~5

192 194 2 71 180 162 18

97 154 92 62 123 188

174 134 40 46 172 138 34 72 170 152 18

98 180 178

2 124 184

118 140 22 47 154 96 58 73 158 140 18 99 178 128 50 125 170

192 176 16 48 176 146 30 74 160 138 22 100 154 110 44 126 174

92 60 32 49 158 118 40 75 186 160 26 101 140 124 16 127 158

168 148 20 50 174 146 28 76 156 134 22 102 174 128 46 128 180

190 158 32 51 146 120 26 77 160 112 48 103 208 200 8 129 176

158 122 36 52 164 130 34 78 186 146 40 104 164 162 2 130 158

131 144

1/!J t. Q) ""C t. Q; Q) -.1-l f/) Q) t. a.. Q.';

-+J

·-1/j ..::J. ..::J. (/) rt1 t. ~ Q; (f) _>

154 22

160 10

120 50

146 40

112 154

128 46

134 6

166 14

134

8

182 12

140 16

134 18

152 26

158 14

164 16

174 6

170 4

170

12

146 42

172 12

160

10

158 16

174 16

136 44

158 18

126 32

160 16

weerspieel. Daaruit blyk dat die verski I 1n punte tussen die goege en swak presteerders 1n afsonderl ike stel lings van nul tot 62

wissel.

Likert14) voer aan dat n goeie presteerder aansienlik beter

as n swak presteerder inn stel ling, wat goed diskrimineer, moet

vaar. As die diskriminasie-grense wyd gestel word, sal h aansien=

like aantal stell ings in die slag bly en hoe nader aan mekaar hul le

gebring word, hoe minder stellings sal uitgeskakel word.

Met die oog op die lengte van die huidige houdingskaal 1s daar, nan studie van die diskriminasie-indeks, besluit om al die stel lings waarin die punte van goeie en swak presteerders met 20 of minder

punte verski I, uit te skakel. Op grond hiervan is die volgende

stell ings in die tentatiewe skaal laat vaar: 3,5,9₁13,17,22,24,31,

32,35,43,45,54,58,61,62,69,71,72,73,80,84,93,96,98,101,103,104,106, 111,112, 113,114,115,116,118,119,120,121,122,124,125,126,127,129, 131.

Oaar is dus altesame 46 stel lings van die tentatiewe skaal,

op grond van die diskriminasie-indeks, uitgeskakel, Stel I ing 76

van die tentatiewe skaal, is in die tweede weergawe met h nuwe

stel ling, nommer 53, vervang, om die volgende rede: Stel I ing 76

in die eerste skaa I I u i soos vo I g: ,Wanneer i emand van 'n I ewend i ge

geleier bevry is, moet hy so koel moontlik gehou word." Die stel=

I ing waarmee bogenoemde een vervang is, lui: ,In reenweer hou

selfs die lyn waaraan vi ieers vasgehou word, in die nabyheid van

kragdrade, gevaar in"m Dit skyn asof laasgenoemde stel I ing

n

situasie weerspieel, waarmee kinders normaalweg meer dikwels as die eerste, te doen sal kry, vandaar die verandering.

In die tweede skaal IS die inleiding effeil.s verkort en meer

op die punt af gestel. Ook is daar drie oefenstell ings ingevoeg,

veral met die oog daarop om die proefpersone h bietjie te laat

oefen, voordat hul le met die werkl ike skaal begin. Verder was

dit die bedoel ing om hul le in staat te stel om na die oefening terug te blaai in geval hul le die volgorde van voorkeur vergeet.

Die stel I in~s wat behou is, is effens geredigeer in h

poging om die leesbaarheid daarvan en die helderheid van die be= woording te verbeter.

Met die oog op die beperkte tyd waar1n die skaal na verwag= ting op skool sou moes voltooi ~ord en ook omdat denkers meen dat dit onnodig en ongewens is om proefpersone te lank tyd te gun om oor die inhoud van

n

stel ling nate dink, 15) word hulle in die tweede skaal aangemoedig om so vinnig moontlik te antwoorda

6.5

Die tweede tentatiewe houding.skaal

Die tweede tentatiewe houdingskaal, soos hersien 1n die lig van bostaande riglyne, sien daar soos volg uit:

SKAAL OM DIE HOUDING VAN LEERLINGE TEN OPSIGTE VAN VEILIGHEID

BY DIE GEBRUIK VAN ELEKTRISITEIT TE BEPAAL

Jnleiding

Elke mens huldig bepaalde standpunte t.o.v, sy persoonlike ve1 ligheid in die w~reld. Een verskynsel wat die mens dwing om d it te doen, is die gewe I d i ge voorkoms van padonge I ukke.

Maar daar is iets anders waaraan daar sekere gevare verbonde is en waarmee die gemiddelde moderne mens feitlik daagl iks in aanraking kom. Dit is elektrisiteit. Wanneer leerlinge een of ander stuk elektriese apparaat hanteer, is daar by hom of haar

n

bepaalde houding of gesindheid aanwesig ten opsigte van die mate

van gevaar wat daar mag bestaa~ dat hy/sy skok mag opdoena

Hierdie houding word geopenbaar deur die feit dat een persoon vreesagtig of oorversigtig mag handel; iemand anders mag heel= temal kalm en bedaard optree;

n

ander persoon mag traak-my-n#e:

agtig optree en daar mag roekelose mense ook wees.

In die stel lings wat in die houdingskaal voorkom Is daar een of meer wat moontlike gesindhede van kinders in hierdie verband weerspieel, Daarom sal dit lyk of sommige stel lings verkeerd of negatief is, en ander weer reg of positief. Dit is met opset so geskryf om kinders se gesindheid te meet.

By elke stel ling is daar VYF blokkies en daar word van leer=

linge verwag om in EEN van daardie blokkies h kruisie te treko

As die leerling dit roerend eens is met die stel ling dan sal die

kruisie in die boonste blokkie getrek word; as hy saamstem, maar

nie so sterk nie, word die kruisie in die tweede blokkie van bo

af getrek; as hy onseker is, kom die kruisie in die derde blok=

kie; ashy effens daarvan verski I, kom sy kruisie in die voor=

laaste blokkie en ashy heeltemal verski I, d.w.s. glad nie saam=

stem nie, verskyn sy kruisie heel onder. Hierdie volgorde word

deurgaans gevolg.

Die letters A,B,C,D,E of ook E,D,C,B,A, moet heeltemal buite

rekening gelaat word. Dit het niks te make met een of ander

houding nie. Trek jou kruisie net regs daarvan. Reageer net

eenmaal by elke stel ling, maar as jy h fout maak, mag jy die fou=

tiewe reaksie skrap en dit op die regte plek herhaal.

DIT IS 'N VEREISTE DAT ELKE LEERLING BAlE EERLIK IN SY

ANTWOORD SAL WEES; Daar sal nie teen iemand opgetree

word as hy/sy miskien h negatiewe stel I ing ondersteun

n1e. Hy kan seker wees dat daar baie ander kinders sal

wees wat net soos hy/sy voel. Die name van deelnemers

)

word nie openbaar gemaak nie.

OEFENING IN VERBANO MET DIE HOUDINGSKAAL

Voltooi die volgende skaal net by wyse van oefening: --- .

<--- - ---

---L Sport word in ons skole heeltemal E sterk instemming

oordrywe. D instemming

c

onseker B versk i I A sterk verski I ---

-~-2. Suid-Afrikaners moet hu II e eetgewoon= A sterk i nstemm i ng

tes drasties verander,. met die oog op B i nstemmi ng

'n gesonder volk.

c

onseker

D verski I

E sterk verski I

3.

Die baie padongelukke is meesal die A sterk instemming

gevolg van roekelose bestuur. B instemming

c

onseker

D versk i I

Val nou weg met die houdingskaal. Antwoord vinnig en eerlik op elke stel ling en moenie een stell ing oorslaan nie.

HOUDINGSKAAL OM DIE HOUDING VAN MENSE TEN OPSIGTE VAN DIE GEVARE WAT AAN DIE GE8RUIK VAN ELEKTRISITEIT VER80NDE IS, TE 8EPAAL.

-h~"·--··-

~--~·---___&__

1. Aanhoudende waarskuwings van ouers en onderwysers f)

teen die gevare van elektrisiteit, dra daartoe by

c

dat kinders met opset onverski I I ig optree. _!L

A E

2.

Vrees IS een van die belangrikste oorsake van D

ongelukke met elektrisiteit.

c

8 A A

3.

As 'n mens all een I S 1 tree JY versigtiger met 8

elektrisiteit op as wanneer daar ander mense by IS

c

D E _1_

4 ..

Die beve i I i g i ng van elektriese toerusting word so D

goed deur elektrisiens behart i g) dat gewone mense

c

hu I I e nie daaroor hoef te bekommer n1e. 8

A

5o

Dit is onrede I i k van ouers en onderwysers om te

_.-.Jl-

~

ver'wag dat kinders ten vo I I e gevaarbewus moet

-+-wees.

_~

A

6.

Die lae elektriese spann1ngs wat 1n huise en ~

_{i_g__}

skole gebruik word, hou n1e vee I gevaar 1n n1e.

c

r-s

~

-

_E

7.

Dit pas meer by oumense as by kinders om ontsag

_I~

VIr elektrisiteit te h@. _~

~ _A

8.

Die gevaar om geskok te word verminder namate 'n

_J_

mens meer kennis van elektri~iteit opdoen. D

__£__

E

9o

As elektrisiens hu lie werk beter doen, sal minder D

mense geskok word.

c

B A

E

10.

Kaalvoete en klam grond het n1e vee I met die D hewigheid van elektriese skokJ te make n1e.

c

B A

E

11.

Vrees om met 'n elektriese toestel wat gevaar I i k D lyk te werk, I aat 'n mens soos 'n lafaard voel

_c

B A A

12.

Kinders dink selde na oor die gevare wat a an B

elektrisiteit verbonde Is.

c

D E

A

13~ AI IS 'n kind onervare, moet hy net so verant= B woorde I i k soos 'n grootmens met elektrisiteit

c

optree. D

E E

14,

Die gevare wat a an elektrisiteit verbonde 1s, D

word gewoon I i k oordrywe.

c

B A

E

15.

'n Swak geleier van 'n elektriese stroom hou VIr D

die mens minder gevaar In as 'n goe1e geleier.

c

B A A

16.

Dit IS ve i I i ger om op 'n lewendige geleier te B

trap as om daaraan te vat.

c

D E E

17.

Ouers en onderwysers behoort kleiner oortre= D

dinkies van kinders met elektrisiteit) deur die

c

v1ngers te sien. B

A A

18o

'n Stukkende, isolator op 'n metaa I kragpaa 1

1 maak B die hele paa I gevaarlik om a an te raak.

c

D E

E

19.

So lank daar 'n skakelaar naby Is, kan 'n mens maar D bietjie eksperimenteer met elektrisiteit.

_c

B

A

--A 20. Kinders IS nou eenmaal van nature geneig om on= B

nadenkend op te tree in situasies waar elektri=

_c

siteit gevaarl ik mag1wees. D

E

A

21. Die stelling: ,Onderwysers stel 1n die vei I ig= B

heid van kinders belang", hou dar em nog 'n

_c

greintjie waarheid 1 n. D

E E 22. In die geval van elektrisiteit IS dit nutteloos D om jou I ewe te waag om iemand anders te red.

c

B

A

E 23a Mense het maar altyd die geloof dat hu II e eerste D ondervinding met elektriese skok n1e ernstige

_c

gevolge sal h~ nie. B

A A

24a

Kennis van elektrisiteit is noodsaak I i k as 'n mens B

ongelukke in verb and daarmee wi I uitskakel.

c

D E E 25. Weens die feit dat 'n elektriese stroom onsigbaar D

IS, help dit n1e vee I om JOU oor die gevare

-c-daaraan verbonde te bekommer n1e. B

A

E

26.

'n Mens kan aanvaar dat nuwe elektriese toe= D rusting vei I i g IS om te hanteer.

c

B

A A

27.

'n Mens IS altyd geneig om te dink dat ander mense 8 geskok word omdat hu II e onversk i I I i g te werk

c

gegaan het. D

E

28.

Omdat stadskinders meer kennis van elektrisiteit E as plaaskinders het, is hu II e minder onderhewig D

a an skok as laasgenoemde.

c

B

E 29a Dit is seker n1e nodig om die aarding van toe= D ste I I e te dikwels na te gaan n1e.

c

8 A A

30.

Dogters word meer dikwels as seuns deur elektri= 8 siteit geskok, omdat hu II e minder kennis daarvan

c

besit. D

E

A

31.

Elektriese herstelwerk moet sover moontl ik net 8

met een hand gedoen word.

c

D

E A

32.

Die plekke waar die koorde van elektriese toe= 8 rusting geplaas word, het baie met die ve i I i ghe i d

c

daarvan te make. D

E E

33o

Die isolators op kragpale IS slegs bedoel om pie D

drade a an te verbinda

c

8 A

E

34.

Omdat elektrisiteit so geheimsinnig en interes= D sant 1s, kan kinders maar nie nalaat om daarmee

c

te eksperimenteer n1e. 8

A A

35.

Die gevaar van foutstome le daarin, dat hu II e 8

die kortste pad na die grond toe kies.

c

D E E

36.

'n Gedagte soos: ,Ek sal tog nooit geskok word D nie", gee 'n mens soms 'n gevoel van ve1 I i ghe i d.

c

8

A

E

37.

As die koord van 'n elektriese strykyster effens D

verweer IS 1 kan dit nog as heeltemal vei I i g

c

beskou word. 8

A

38a

Omdat hu II

e

so betroubaar gemaak word, hoef E mens nte vir die haardroers wat dames deesdae D

gebruik, te vrees niea

c

8 A

39.

Die uitwerking van elektriese skok op die

mens I i:keo I i ggaam is so vi nn i g dat kenn is van

noodhul~ die omstanders nie veel help nie.

40. In h donderstorm bied h holte op die oop vlakte

beter bevei liging teen blits~as h ho~ digte

boom.

41. Moderne elektriese toestel le word so vei ligen

betroubaar gemaak

1dat ditonnodig is om dit te

aard.

42. Ouers is meesal verniet bekommerd as kinders

elektriese toerusting hanteer.

43o

Die manier waarop

h

mens

h

elektriese koord

hanteer, bepaal die vei ligheid daarvan.

44. Goeie skakelaars IS al wat nodig IS om elektriese

stroom te beheer

45.

Die optrede van kinders ten opsigte van

elektrisiteit sal baie verbete~ as grootmense

minder krities optree.

46. h Isolator tussen die mens se liggaam en die

elektriese stroo~ is die enigste manier om skokke

te voorkom. .

47. Grondige kennis van elektrisiteit maak waaksaam=

heid minder noodsaaklik.

48. Daar is vandag so baie vei ligheidstoestel le

in verband met elektrisiteit beskikbaar, dat geen ongelukke behoort plaas te vind nie.