12.6.5 Het deelwoord – Μετοχή
12.6.5.1 Ηet tegenwoordig deelwoord – Ενεργητική µετοχή ενεστώτα
Het tegenwoordig deelwoord wordt gevormd van de o.t.t.-stam (tegenwoordige tijd) van de bedrijvende vorm en de uitgangen –οντας of –ώντας en is onverbuigbaar. Het heeft een bijwoordelijke functie in een zin en geeft aan tijd, manier, oorzaak, voorwaarde enz.
Μαθαίνεις ρωτώντας. Je leert als je vraagt.
Vorming van het tegenwoordig deelwoord
Hieronder volgt hoe het tegenwoordig deelwoord kan gevormd worden. De werkwoorden γράφω (schrijven) en αγαπώ (houden van) dienen als voorbeeld:
1. zoek de stam van de o.t.t van het werkwoord
Groep A, 1e vervoeging Groep B, 2e vervoeging
γράφω - γραφ- αγαπώ - αγαπ-
2. plaats onderstaande uitgangen aan het eind voor groep A, 1e vervoeging –οντας voor groep B, 2e vervoeging –ώντας
Groep A, 1e vervoeging Groep B, 2e vervoeging
γράφ-οντας αγαπ-ώντας
12.6.5.2 Het voltooid deelwoord – Παθητική µετοχή
Het voltooid deelwoord wordt gevormd van de stam van de o.v.t. (verleden tijd) en de uitgang –µένος, -µένη, -µένο. Het kan gebruikt worden als bijvoeglijk naamwoord en kan verbogen worden als gelijksoortige bijvoeglijke naamwoorden.
Vorming van het voltooid deelwoord
Onderstaande stappen kunnen, in principe, gevolgd worden voor de vorming van het voltooid deelwoord. Een aantal werkwoorden dienen als voorbeeld:
1. Zoek de stam van de o.v.t.(verleden tijd) passief
Groep A, 1e vervoeging Groep B, 2e vervoeging ντύνοµαι - ντύθηκα - ντυθ-
λούζοµαι - λούστηκα - λουστ- γράφοµαι - γράφτηκα - γραφτ- κρύβοµαι - κρύφτηκα - κρυφτ
αγαπιέµαι - αγαπήθηκα - αγαπηθ- λυπούµαι - λυπήθηκα - λυπηθ- γελιέµαι - γελάστηκα - γελαστ- βουτιέµαι - βουτήχτηκα - βουτήχτ-
uitzondering:
κοιµάµαι – κοιµήθηκα – κοιµηθ- φοβάµαι - φοβήθηκα - φοβηθ-
2. Doe de laatste letter (s) θ, στ, φτ, χτ weg
Groep A, 1e vervoeging Groep B, 2e vervoeging ντυθ- ντυ-
λουστ- λου- γραφτ- γρα- κρυφτ- κρυ-
αγαπηθ- αγαπη- λυπηθ- λυπη- γελαστ- γελα- βουτήχτ- βουτη-
uitzondering:
κοιµηθ – κοιµη- φοβηθ - φοβη-
3. Plaats er achter onderstaande uigangen
als de weggelaten letter θ is: -µένος, -µένη, -µένο als de weggelaten letters στ is: -σµένος, -σµένη, -σµένο als de weggelaten letters φτ is: -µµένος, -µµένη, -µµένο
(de regel is: dubbele µµ wanneer de stam van de o.t.t. (tegenwoordige tijd) van werkwoorden van de 1e vervoeging eindigt op -π, -β, -φ)
als de weggelaten letters χτ is: -γµένος, -γµένη, -γµένο
Groep A, 1e vervoeging Groep B, 2e vervoeging ντυ-µένος, ντυ-µένη, ντυ-µένο
λουσ-µένος, -η, -ο γρα-µµένος, -η, -ο κρυ-µµένος, -η, -ο
αγαπη-µένος, αγαπη-µένη, αγαπη-µένο λυπη-µένος, -η, -ο
γελα-σµένος, -η, -ο βουτη-γµένος, -η, ο
uitzondering:
κοιµισµένος, -η, -ο φοβισµένος, -η, -ο
