1943.
ensies
10 fris 1-Veldktc. )OS danJ< :!tfiddcl -;ter van Ska~s-r en mev. bekendl
os lrou 11-uur~ urg-e
n
wyle~
urg: en ) O l>d-OClZCC, (a.mme: ' Crnug Vrlcn -u mnr. , PrfnH n mnr Ecnu-nlath.·t ,,·ovlll~. ra!Je.o;l e.~r
ons13•
lO•' l<l, om-~ ln <lie na 'n 1 olmnl tol<lcr. rLnnnie, mtrenl weee. nan: -l'osbo>< frse-dorp. i).ll .. ''
Geregistreer aan die H-P.K. as 'n Nuusblad.
0
V
iu-
di
tt>
Ossewa
bnm
d-w
ag
is
die
bcweg
i
ng
'
n
mi
l
hlel
orn clie
volk
to
t
omrw
i
nni
n
g
te
-z
>
oer
.
0
'I
WE
E
D
E
JA
A
RGANG
.
W
ilL VAN VERKJESlfNG
'
N
S'fAlLINGHAD :MAAK
Reine
Waarom
D
r.
Malan
O.
JB.
Se
Aa
u
h
o
d
V
.
;::
r•.-\
•
erp
Volgens inligting wat deursyfcr is
d'r. Malan voornemens on .111 die
aan-staande vcrhiesing 'n soc Stalingratl
te maak, sover dit sy pa bctrcf.
;a ,-erklaar word verkocr dr. ~\f!\1;1!'1 diep onder die indruk ''nn dio toc
-nc:ncmlc kJag \'l\ll ((jo o~scwnbrand
wag. Bcscf word dat dic_gro?tsto nnn -tnl onderstcuners van cho \ olkshcwC'
-ging gesook moet word j~1is hy do:•.clic
kringe wac c1eur 1rctgcwwg on vcr,•o
l-"
i
"
"
verbied is om openlik n::t<l diebc-;eging to behoort. Oie_ krag van d~e
OssewabranCiwag as dus mderdaad ba;e
groter as wat weerspieel word deur sy aktie-we letletal· en die is reeds ge
-dug.
Daar is 'n toe>•HlllH.'ntlC' to<'loop to~ tli~ Ossewabrundwng, ()n voral goicl dit
die clenkct)do deol vnn <1i() volk wuar bckendo lciclende fi~urc mcer en u1ce1·
hulle openlik :t:-m die knn~ ''an die
\'olksbewcging slmnt'. JJr. l\lalau l>esef dus dat. l1y die bcwcging nou mocG
ver-nictig indicn hy hom ooit wmictig s:Jl
kry. Hy bescf verdcr dat sy party
vir die duur van die oorlog niks teen
Smuts kan uitrig nie, cz1 daL die toe
-koms ~van die ;\fl'iknuen·o!k :~au die
eiudo van die: oorlo~ 1Jcsli-, sul word
deur dio rcpul>likoinso orgunisnl.ie w:~t die vcr~roue Yan d io grootste dccl van
dio volk gci!ioL. Jndicu die O<>sew:~
brnndwng nio nou uitgcklop worcl nie,
bcstann da:~r ~ccn iwyfcl nio d:Jt die hv is wal, dio loon ua die vrcdo sa1
3jngcc. Met die oog hierop beskou
dr. Malan di·e Osscwabrandwag vandag
as vyand nommcr een. By. 'n alge· mcno vertdcsing sat die stryd dus hoof-saal<lil< teen die Ossewabrandwag ge
-mH< wecs, en hoe stork Smuts uit die
stryd tc voorsl<yn tree, is vir hom ·n
saak van ondergesl<ilcte belang.
Volgens dr. IV1alan se sienswyse sou
die beste taktiel< wees om die volk ·n gewet dige Sl<Ok toe te dien deur 'n
soort van Stalingrad te veroorsaal~.
\'ornl moet. sy okonomicsc reh~bilita
sioplan die>n om clio volk te hat 'I'IHOr-innd vir die oonvinn.ing. Sy pcrs sal die indruk verwek of die k<\nse op 'n
oorwinning besonder good il;, mils
nn-tuurlik almul vir die TT.~.l.,.-kanclidntc
gnan slom. Oaar sal egter gesorg word
dat aileen die lojaalst-e partylcde as
l(andidate mag staan. Eni:;e l<andi·
daat wat biy~<e gee dat hY vo!ksbclang
bo partybelang stel, sa! dCtlr !.lr. Malan
se!f ver'bicd word om hom verldesbaar
te stel - 'n mag wa t hom oniangs ver·
leen is.
H ierdeur sai versekcr word da t 'n
groot aantal H. N. P.·kandidate nie die
paal sal haal nie. H ulle sal gestali
n-grad word en dan aan die voll< voor· gehou word as martclaars wat dour din
Ossewabrandwag omgebring is. TJr.
Mal:m J10op dat. 'n gcskokLc volk hom
dan in sy w::whoop sal wrc.ck op dio
Ossewabrandwag, cn al sou hy dnn minder volgelingc in diC' parlomcn~ ho us voorheon, mag hicrdio v·orlics
op-wocg teen die voordelo von 'n vorswak-Lc Ossowabran<lwag. Dr. .Mnhu1 sal
egLer sorg dat. van sy ver~ronolinge
wei n;l dio parlomcn~ ierugkcor dour
die D'akliksto sclols nan hullo too to
V.J'S.
Dit is dan ook die redo wna.rom dr. .Malan clio Osscwabrandw::~g so aanbod
u
samewerking igooreor oo dusblyk-b!. ,r '\•orwcrp.
~~'\
'Die
1 t ·~. i I~· l
~
~
;
j l'> \ . ..,!' '·
~·
~ )~
·
•. , \ •• , r. ,_-~
··
\lo'i: _!p
·. •
§.. .~
·,[
·,_·.j-.
;~--
...
~
~~~
~·
·
/
. ,. '~
'
;.
: '' J ... -. '~
~· "t.~:··
,. ' "0
,~,11 •·
I
~
·
-
.~
-
-
--
.
.
)
I - • I J--~.
.
.
1
.
...~"~
·;.
-··
..-<"'.},..
,
~
·
.f
..
-~ ~...
-.> .... ,.~ .-,_,, 1 . · .. r . ."c;;;i I'~~r ·
-
·-·. .
';.)
'r
--
--~
-
--
-·
r:
t
t
··--J '
~
.
,,. ,,_, ~ 1. ~~· •"'. • ) r ""·~ u -'~h>~· 5' . -' ··~ .;:.-~- ~-1: "-t~
J:.•:
,r.-.')1~·
o
·
' • ~~-'1,p- • ' ...;..:- [' '·-
' .WOENSDAG
,
17 FEBR
U
ARI
E
194
3.
Amajoeba ... Veteraan voor Kaapse
ff(ornmando
'
s op
Vryheidsdag
By geleentheid van die viering van Vryheidsdag op '27 JFebruarie sal
uie Kaapstadse I<Ommando's die bcsondcre voorreg he om 'n veteraan van
Amajoeba as spr'elter t~ he. Oit is die 84-jarige oom Pieter Joubert, wat van
aile oorlewendes uit daardie slag waar Sl<ynlil< die beste in staat is om 'n
gchcel-oorsig van die geveg te gee. As brandwag uitgestel op 'n hoe 1-\op naby Amajoeba, het hy die hCie slag met • n ster~< ver11yker gevolg. H Y praat die middag om 5-uur op Parow, waar die fC<esviering plaasvind.
Op vcrsoek het die skrywer Dcki onderstaande bekendstelling vir ons blad gcskryl:
'
n Verteenwoordiger
van
die
Verlede
Oi5 Yir my 'n voorrcg Onl die 811. -j<lrigc Amajoebn-vl'lt'rann l'iclC'r 0.
JoubcrL nnn die ]c:>bers vnn Oio O.B.
\'OQl' lC !>tel. 'l.'rOUC'lll> clit: JlllUill .J 0\l·
ben ~>n Amujocl>n h.::l. 1·ir ons hy11:t
sinoniem geword. l~n · i11 diC' \ eclbowoc gcskicdcnis v::~n clie> ·vaderlnnd neeu1 hicrdie farniliennnm ook 'n he>sondere
Oom Pieter Joubert.
( Amnjo()ha-vetera:m.)
pll'k in. Datn i, haas gecm tcrrcin Y:m dit• vo!kl'>lewC' waarop dio grotcs
onder die .loub0rts oi4? mel krng bC'·
\I'C'('l; he>t ni<.>. ~faar hoofsanldik op div g''bied van di4? k1ygskuns hC>t hullo luistt•rryk prcsteer. In clie grootsto
11lae om die vT:vheicl van die H
o6rc-nnsie hot. bulle · onsterf!ik<" rot•m
\'er-Wt'l'f. Dink aau die onvC'l'likrokko
gent. 1<'ram; Joubert, die hdd vnn
'13roukhorst~pruit. Dink nnn dna rdie b~·no, vergote figuur, ou ''ader Willem
li'. Joubcn, komdt.-p;cnl. van die
J~y-M
A
N :EN
V.RO
U
STAr VY
F
j
'
WYL NA
V
.EUGADEHlNG
Op ·n dienslaer'vergadcring wat op
l{ransfon tei n ( Pricska-kotnnHinllo) onlangs geholl is, was twco brand·
wagte teen~;tOOrdig wa t vyf my I te
voet afgele het omdat huJ motor
ui! or de was. H ulle is m nr. en
mev. Combrinl<. 1 r. die shroeier.
-de hitte van die Noordweste het
!1u11e nog hul kos saamgcdra wat
OiJ die ber'g geeet is, as oolc parme·
koek vir vcrlwop tor stywing van
die Nooclhufpfonds. By die tcrug
-J<.eer hct vc!dk. Kocl< hulle tot by die voet van ctic berg gcbring van -waar hullc nog 3:': myl mocs stap.
t\an geesdrif ontbrce!( di t die Oss
c-wabrandwag indcrdaad nic!
donhurgse .Hcpnblick, wn.;. :;:tarn met.
Andries Prclorius die konve>nsie von
Sandrivier dourgcdruk hct. Dink lll:l!lr
:w.n sy soun Duvid, t'C>n \'lll1 die dap
-per ycldkornel-annvoctdors in die si::og
op Amnjoebn. S~am mo~ Pioter 0.
Jouber-t vci?: hy in c1ic sl11o by Ihonk
-horstspruit, SkninshOOl2;Lt' en IJaings
-nck. Snam word bulle Volksruads
-lede; hy vir Cnrolinn, Pieter vir Er-mclo. Saam vcg hulk as bincrcindors
die Twc4?de Yn·hcichootlop; dwarsdcur,
l1y a<> vcl!:g;encrn!•l. 8::tam gnan bulle
clio land 11it in 1903 <'n gcul. David
Joubert !.tcrf, voor· :;y tyd, in 'l'ropics
-A frika op hul sot-ktog nn 'n hecnkome
onder die gngcls<' uil.
'n 1\lcns clink ook onwillekeurig u:m die dcfLig;ijtO man in die Rcpubliok voor JS7'7 ,,John. CC'nlleman" he~>
die I~ngclso hom gcnoem - dio waar-dige 1bndslid vir ,\liddclhurg en na
1881 \Vc<'Sh<'Ol' van 'l',·nnsvaal on ;\Jccs
-tcr vnn cliC' I rooggorcgshoi-Johnn
-ncs 8 . . Joubon, dio vader van Oom
Pielcr. 8umn met Willem Kok vo,n
Doornfontcin (grootvadcr van A.K.G.
,J_ J'.. Smith ~c cggenote) is hy denr
di0 Hoe>rc us gysclaars aan die Engolso uitp;<'lc-wer.
)luar die grootstc scun ui~ hierdie horocrnclo familio is natmtrlik
komdt.-ge>nl. l)iet .Joubcn, die held vun
Ama-joC'lH.l on Spioeukop.
D.A
rmM
~OG Eli;X~IMJ' hicrclie heldegeslag het onv
-~-olnap. lGn waL ~al die jeug vnn
Snid-;\ frika uie wil geo om not oookcor con
Ynn hiNdie seuns nm· die £3ooronasio
to:' boor ptnaL 11io? Of al was di~ dan
uct icmancl uiL hul fmnilic, of 'n
tyd-f!;t'lloot wat saam mot bulle, skouor nan
~skoucr in clio gcvcgte g4?Si-IJ' heL. ))i~
bring my tcrug na. Oom Piotor, 'n
l1elcl uit b::~ic gevegte, 'n voicrnnn ui~
twre Yryheidsoorloo. Hy het <.lnn ook ingewillig om op 27 Februaric- Lwco
-en-sc-stig jaar u:i die slag by Amnjoeba
- die jong mensc veral too
tc
~;prcokoor hie1·die groot segestryd. D:y is clio lnaste van sy Joubcrlrtydgenoto vnn
JSSl.
Rou is daar reeds so ~on cn anclcr omtrcnt Oom Pietcr ,-ortcl. Hicr volg,
(Vcrvolg op bls. 2, kol. 2)
M'l!NliS1'.ER
B.E•
GW:NADIG
NOG
'
N
KL
EU
HlJ
NG
Dio Minister van Justisie het
nog 'n !<eer ingcgryp Olll 'n tdeur-ling se vonnis l<ragtcns (lie No
od-regulasies te versag. Die betrol<!<e
kleurJing, Wilfcm de Vil!iers, is
'
tip
21 Desember tot dric wel<o clwan;;
-atileid gevonnis vJeens aanranding
op 'n konstabel in l(aapstad. Aan
hotll is borgtog vcrle!ln in afwag·
ting van die Minister sc bcslis·
sing. Dio Minister h'et dit egter
good gedin!~ om die vonnis van tron!~stra9 to wysig tot £3 boete.
0
JV
iu-
lli.
?
!Pwrtypolitiek
iSdie
·
v
oU>
'
n
mi<ldel
om
di(~
pmrt
.
y
t.ot
oorwin·
ning t.e
lJOCil',0
No
.
13
.
V
E
HD
tJ
lDJEiLllKJLNG VA
N
V
JEHKliES]NGSBELEID
Hde
A
anho
d
Verva]
I
nd
i
en
IP'a
rayU
eid
ing
Weier
Dit 11·il voorkom of d:~~r by b3ic 'n misvcr,(and besiaun omi.rout, die Os:;c
-walll':l!ldw:Jg so sb ndpnn!, Len opsir!.LO
yan 'n algemcne YCrkiesing. Die Korn~
m:tJJdont-gencrl\~1 se ''erldarinp;
nn.-mens die Grootraad k:m as '.n voorst.cl
he>:,kou word mer. ·n tiel iniLi~"'c \'001'•
bC'houd, naamlil< ttat da:Jr eensgcsind• heid tussen die republi~(einse groepe
moet bestaan ten opsigto van die
han-didate, alvoor. die Ossewabrandwag sy steun aan sulke l~andidate sal verleen. Dio kandidai.o wa;, ge>Sl.Ql word. moe&
VOLKSKA:-JDlJ)A'I'l•l wc(ls wa~ die
grootste mai.o v:Jn stou" van Afri ka-nerJ,ant snl OllLvnng, c:n mag nie
PA RTV·Icandidate woes wn.L geslc1
word om allccn die: ·belnngo van een
bcp:utlcle pnrl.y io 1Jo,·ordor nic.
i ndien ann hiertlie voorwaarcle dcur
di~ partyleidings nie voldoen word nie, verval die Ossewabrandwag sc aanbodl vanselfspre~<'end, en sal hy met die vel'-ldesing ni!{S te do en he nie. H y gaan sicgs !tandidate steun wat deur die partye as voii<SI<andiclate gestel word.
Indian dr. )fnlan dus dio voorstel
van die' Os~cwabl'aztdwag vorwcrp, vor
-worp hy d:wrme>o die ideo van 'n vo lks-bctoging en s:Jrnowerking, en in so 'n
geval l<an die Ossewabrandwag G.E E Nl
ENKELE f<andiclaat van hierdie party
op enige plelt in die land ondersteun
nic, ll'nn~ olke H.N.P.:kandic1aat moot 'n gelofte van trou ;1an die Party on
sy lcior nWl, waardeur hlf onv'oorwaar"
dclik ondcrweq> word aan die wil van
dr. Malan. Sulke l1andidate sal dus
in belang van <lie party moet optrea ook waar dit die vernietiging van an·
der republil<cine betref, en die Osscwa•
brandwag l<an nie vir sy ei-e vernieti·
ging en voii<SVcl'brokkeling stem nie.
arJJ!fJ~
rtilfi
l!!J'r)V
!7@1'
0
:
l'al(J
TWEE
Reis1
)
la
n
v
an
K.G
.
f>n
A
.
K.
G.
Ons plans die \'t•rh<'l<'l'th• rci"Jll'll):!nlm nm die }(.(:. t·n .\.ICC:. clt·ur di··Nool'dwc"t•·· Leser'3 mo::t let op wysi -ginge wat van tyd tot llfd aansel>rir.g
word:
zcekoev!ei CI:Hiwilli:m:, 19 Feb., 6
n.m.; Vrcdendal O!> plans van m11r.
J. van Zyl, 20 Feb., s.30 vm. of soos
plaaslH< tepnal; Bittcrfontein, 22 Feb.,
9 nm.; K:ln,ies::roon, ':!3 Feb., 3.30
nm.; Springbo!<, '2~ F~b., 8.45 nm.;
Keimoes, 25 Feb., narniddag; I< anon·
eitand, 2!: r=e:>., 8 nm.; euchullci'S
(Grootdrink en Grob!crshoop), '26 Feb.
(tyd en pl~k wot•<l plaaslil\ gcrei.il);
l<akamas, 27 Feb., namidtlag; Uping·
ton, 27 Feb., narnitld<lg en a<lnd;
Brakwnter (!<enhnrdt), l Manrt, 2
nm.; Skansklip B, 2 Maart, 11 vm.; Williston, 4 Maart, anmt; Calvinia,
5 Maart, 8 nm.
116 Takko ·
A \lfflj)
frr1
UJ»
4 4 J 000
F-,\
'1:1 liJ)I.U'
iJJ)Ledo
Hoofkantoor:
R<JSOrW
(}-fouds
£113,000
St. Johnstra:tt 65, BLOEMFONTEIN
Begrafnisse, i<iste, t<rar~se, Grafstene
Vir
?n Suksesvolle
Loopbaan
S
t
ndie
m
et
b
chu
l
p
van di
e
be-pr
o
efd
e les
ing
.s
van die 1-I
e
l
pme
-k
aa
r
I<
o
rre
spo
n
densie
K
o
l
l
e
ge
·
·
i
s
die
beste
en g-oedko
o
p
s
t
c
mani
c
r
o
m
u
s
·uk
ses
in
die
l
e
we
te ver
-seker
.
MEER
A
S 200
KU
R
SUSSE
Die
Hclpmckaa
r
i
s
die
e
nigst
e
.
miwer
opvocdku
ndige
Afrikaan
-s
e
Korre
sp
o
nd
e
nsie Kollege
in
Suid-Afr
i
ka
.
R
ee
ds
me
e
r
as
1
6,000
Studente
het met b
e
hulp
v
an on.
s
l
e
sings
suks
e
s
b
eh
a
al.
O
o
k U kan dit
do
e
n
.
Pos
die
Koc
p
o
n no
g
vnn
da
g
v
ir
gratis bcso
nd
cr
hcd
e
Dl~ Ecsturcndo Dlrclttcur,
Hclpmckaar l.;orrcsponrlrnslc Kollcgc, Posbus 3~l2, VoorlNkkcrgcbou,
J'Ol!ANNf>:SBURC.
Stuur my ssscbllct beson<lerhcdo ornlrcut u korrespoudensle Kur•usse.
Ek stel belang In .••..••..•....•....••....•
Na.a.m ..•.•...•..•...•..••..••..•.•
Ad res... . ... .
(O.B. 17 Feb. 1913) . . . ... .. . . . .
Bcsturcnde Dl~ckteur: Or. H. C. LuttiJ;, M.A.
(S.-.... :), D.Lttt. el Pull. (l.rlden).
Mede-Dlrcktcure: J. H. CreiJbe (voors.), S. N. van VuurCI>, P. Joubert, P. J. v. Z.
Hattlugtl, A. C. v. W. Stroll.
K:ORRESPONDENSIE KOLLEGE
Voortrckltergebou 3101 ~oekstraat 18,
JOHANNESBURG
!Posbus 3512
Foon
22-
3512
D
IE
O.B.,WOENSDAG
,
17 FEB.
194
3
AMA.J
OEBA-
VETE
H
AAN
(\-en·olg van bl~. l)
no~ n p;~ar besonderhede: .\f~•·si• n
,.;~ n die t wee \' ryheidsoorloc lwt hy ook aan vcrskeie Kafforoorloe dl:'elgc· neem waan an die .. Oorlog nwt )lod· jajc" 'n tipicse ,·oorhccl<l is. ~[Pl dit' itwan« Y<l!l 190:3 l·}i hy die .J oulwn-ko-;'nm'issie ua Dui1s-Oos-Mrika. lly :;ock 'n hccokomc vi1· "Y tamili · l'll
vrit:mlo onder die Brit~c vlag nit. Dl<'
Duilsers bied hom ·n plnas ,·au oor die 10,000 morg aan . . Ook vier :uull'r ledc ,·nn die kommiss1c knn C\ngroot plasc uilkics. Sieklc en doofl llr~·f horn
cgler Lorn~. Jare later gaan hy Log
Oos-Afrik:t-toc. .1\laar ~enoc~. L\'og not. olio volgendc stukkio intcressantc
ge~kiedcnis wav hil:'r vir tlin <'l'rl'LO
maal gcpublisecr word.
Professo
r
Ry
20
My!
per fiets
Na
,
Oss
e
wabrandwag-Kamp
Offisiere Gee
sd
rift
ig
in Wes
-
Transvaal
Teen die cinC::e van vet·iede maand is 'n drie·daagse Dicnslaertrc!tkin.s
11:1n '/4es·Transv<lalse offisicre naby Hartebecsfontein gehou met die docl van
ontleriir:gc \<.cnnls.nal<in;;:, inspi1'asie en studi-e.
Tusscn Oom Pietcr cu gf'nl. Hch:tlk
J3urgor hct 'n in! iemo niendskap bc-staan. '!'roucns Lwcc suslors vnn llu r• gel' w:~s geLroud met twce oie ~>rOt•rs \'an Oorn Pioter. N:~tht pre;,;. Jo-rug<'!'
die bncl Yerlnat hei. hct Bttrge•· wr~ar
nomende President gcwor!l. N 011 lwL
diL gebeur dnt Joubcn by di<:' Hcg;<'·
rin~ in die ,·old was. J!:k dink dit w:1s in Scplembel' 1901 d:Lt waarn pr~<
13urg<'t' so laertjie gcs{:~an hct \'OOr die ri,·ier Imbeloesie net waar clit• p:11l deur(7aan van rrran ,·aal na Swa<;ie
-land~ Gc>nl. Burger moe., op dringcndo sake na die Swasie-koning g:~an. lly durf die land egter 11ie verlaat sondcr om 'n plaas,·erYangl:'l' in sy plt•k a'111
to stel nie. Met toestcmming van die
l2de van die P.egering is Pietcr Jou·
bert tot waamemendc President be· noem. Hy is ::Jus vantlag die enigste lswende pcrsoon 111:11 op hierdie hoe
ondersk'eicling kan aanspraa!; maalt, at
was clit kort van duur.
illaar vir my porsoonlik i~ hy in sy
grysc ouderdom vecl mecr a;; 'n
gc-weso waarncmcnde Pn·siden~ van
Trans,·aal. 'N:~<u ok hom 'n skare sicn
tocspreek is hy die vcrpl:'rsoonlikin~
,·nn
o
l
sy onf,slapc Lydgonotc. 8y olihC\L innners die dapper !'Cltns van lliC\ VoorLreld::C\rs gesien: 8y hand hoL clio
hand v:tu K~ruger on .)oubor·t ('1\ .1\fa.r
-tinns 'Vessels Pretorius gcgryp: Ry
harL hot clio polsslag yau ,·ioJ· g('slagtu
vocl klop: Sy lippc he!. die nyhoi
ds-!-(ebod vir 80 j:ne gebid - en sy oo
sicn vaudag die lmnkerondo jcug~k:t
rcs, die vryheidskindcr:< van m(n·(', h£'•
siel met dieselfde gees v:u1 PerclC'kraal
en Amnjoeba. 'Vat 'n genadc; wat '11
grooL gena de! I
Kickies Van
O.BA='unk~ic,..;Op ,·ersock van die K.G. s.: hoof-kwanier word 'n herocp gc-tlocu Qp
mco~c wat kiekies of porlrotte \,tn
Osscwabrandwagfunksic~ of -p:tr:uh•s
bet om dit, aan genoemdc hoot'kwart icr
to skeuk. Die kicl(jes moe~ vcrw•sd
wees vau 'n bcsl;:rywing w:~ttcr I unksio
di~ is, wanneer en waar, en wie die pcrsoue is wat opgotrce hot., ens. Daa ,. moot gocd vcrst:::wu word d:tt tlil ge-1lkenkc is wat nio later opg<>iiis kn.n
word 11ie, 1\fot die oog op vciligheid,
moot dit liowcr nie por pos g0stum· word nie, mno.r pel'l!oonlik oorhn.lHiig
word ;:::m ledo van die vorskillcudc
hoo-fkwa.rtiere.
1'\ictcPnsla;tndc die motlilikc
vervoer-om~:>lamli"lu:dc hot. die\ ofihiore cu spre
-kcn; hnl~ulf grvoL opofforing getroos om <lil' lacr~rckkiug l>y te woon. Om
maar net con gt''·al te noem. Prof. L. J. du P:ecsis hct hom, by gebre~ <lan petrol, gcnoodsaak gcvin<l om p2r
tt·cin van Potchefstroom nn K!erks·
dorp te gaan en om daarvandan die
20 myl na Har'tebeesfontein per trap·
fiets, wat hy saam met 11om op die
trcin ;;cnecm hct, af tc
!
e
.
Prof. DuPlessis moos die laer oor vorskeie sake
toespree!t en hieroi·e O;:Jofferende daad
van hom hst tlie diepste waardering
van die offisicre teen•JJoordig uitgc!ofc
Dit· Kolnmaml:wl-~<'lll:'raal, ell:. J. !~.
.J \':Ill Hensbur~. het ook 'n besoek
a an die lt1e1· "cbri nf7 eu Yi r 'n da~ aa
n-geuaam orHle';. ~Y
;m ...
ien: ,.ol'keer omsaku Yall die da;.:; met b!:trekkiug tOt. !lit•
o
s ... ('
\\
abmnd\\:l~ ;\:Ill }mile te ver-duidclik \\'eerccn-; hct d;l;W 'n kl·ag-· tige hc~ieliu~ van hom uii.gegaau on
i~ ·u h<·~le kamPraadslmp vau. k
oers-bcwu~te en 1·ashcradc mannc gesmee.
In sy (oespraak hd die Kommandant
-f't'llc·r:lul ,·oml die vasto wil ,·an die o-,,..cw:ll>ranclwag bcldcmloou om vir
altyd iu diens van die .A frik::lnen·olk
tl' :>t;l:\11. Die laor is verder ook be
-sook dour die A.K.G. Y::tn 'J'rans,·aal, v;eul. ,J. D. ,Jcding, w:J.~ in 'n besio
-lol•de toc:spmak vend gC\\I'YS hct op die groo~ taak waL in hicrdie vceleiscnde
<lac op clke oliisior rus.
Dio lncr was ondor bchccr nw hoof
-geocraals H. .). Ht.ander en A. J. H.
van der ·w:~lt, ondorskoi.delik voo1·siL
-ie•· ('n $<•lnclaris van die Groo~raad.
llullc he~ daarin gc,.,Jaag om dour hul
vo'lrbe<•ldi~c lcidir.w; dcurgaaus 'n streng.., di~siplinc in die lacr lo h nnd-haaf soudor 0111 <'gter aan die uiters gcsclligt• omgan~ ufhrcuk tc doen. Elkc
oggt'nd is 'n inspeksieronde dour die hr lc kamp gd10u om le ,ien of die ofli&iorc hul (('II((' in 'n net t<>estand
hou. Ook was cl;~:tr gt'en gonade ,·ir
cliegcnc wat saaus na clfnur. wanncer
aile li~tc gedoof rno<:s wee:s, 'n lawaai
tlu rf opskop het :
LE
S
H\
GS
Dit• stu•lil:'on•lerwerpc wa:; •:n.u 'n
groot \·er;-;kddenheid, by voorbceld oor
kampin rigti n~, jeugfrontorganisasic,
noodhulporgani~asic, bcleel'dhcids- en
pleglighcithworme, ens. lnligtingscoe -t>Jlrnku oor die ,·olksbcleicl van die Os
-~owahmndw;lp; is <leur die volgcndc
v~·rSOIII' p;l'lcwcr: prof. dr. A. .) . H. v:1n tlc>r \Vall oar clio volkswa~ in tecn -rllclling me~ die demokraLieso staat uwl JHtd.vrcgcriug; prof. L. J. du
Plossis oor dio orgo.uisa::;ie van die
volk:>l:l:\b t·n ook oor clio gesiusbeleid
YUH die Ossowah•·aodwag; en mur. J.
WAf~
/ZllL9
Hlt]~lWAt~
RrW
VARJ
7l1lL
m
DMSJ
B
P
I\.
Kerksaal-Gebou
.
0 ,Voortrekkerrweg
MAITLAND
/8({))erte
!
f
.1~~~~~
--
~
• -".\:~~
; ~ • .yj~'i.Eindelik
die oplossing
omstabiele
pryse
rt
e
kry:
~§t1Ulurr
u
wee
aaurn
<Oirll.§•m•diie1ffirrll1l1la
wat
alllleel!1l. peR" gR"aadl
ell1l.
gewng
<dlaeniilks lbell1nlaR"k
Skryf vir bcoonderl•cdo en pcrmitte.
Posbuo 22. Foon 5.2370. Telcaramma: GEWJG.
.) . Pick oor die hoc1· 111 di.:- volkslant. Prof. dr. H. t:.'::Hokor. wu~ deur
in-tcrnering verhindcr is t)lll dio lacr by tc woon, sou ~O[lr:l:\t. hoL oor tlie O sso-wabrandw;\g on nasionaal-so~ialismC\.
D~. S . .J. 8Lnndor hL•l ook 'u bcl!io
-lcndc tocspro.ak onr :1l~omeno volk -snko gohon.
Die ple~,;~ighoid in Yl'rb:llld 1.no~ di.o
hysinrt en skvkinr• v:ln dio vl:tg olko
oggond on aail(l \~as hnio indrnkwck
-kcml. 'V:1LLcr gcvot'l nt11 i1111erliko
Lrols moe'? in C'lke> ouds!rydcr, waarvan da:\r 'n helc aautal (('Onwoordig w~,
opgowcl ht't- Ollllcrwyl die Yicrklcu r, simbool Y<lll J{oorunyhcid, stndi~ teen
dio vlagstok omhoog st~·g? l~lkc hy-sing- en :;trykin!,;sp](•gtigh.:id is gevolg denr oggcud- en 11:1 ndgodsdicn$ ond or-skeidelik.
Die stt'mming v.tn drt lac1· was d~'ur
gaam, aanstceklik <'n die gecst1rif het by die dag gcstyg. 'l'ot. welkc mate
clit die geval wa-; hlyk uit. die ieit d:lL vcrskoi,• oflh;ierc roed-, nn nfloop van diu twecde dag so verrigtiugc d:l:HOp aangedring hot. dn nog 'n lacrtrekkiug
\'OOr die oeslyd (mit•lic·Ot's omstrcok>S
Julie) gchou wort!, tueleenstaando dio
gowoldigc opofi'cring 0111 die k'1mpe by
tc woon.- ( 'l'ransvaals(' )\or.)
waar dit van
3~%
lt(())\t
5)%
r
enle
kan vcrdien
.
Raadp
l
eeg dad
e
lik
u
EIE VOLKS8ANK§lP())(()JRfBONIOK
A
S
BlEIPlElRK
Po
s
bus
8
2 9,
Johannesburg.
Takk
e oo
r
d
i
e
hel
c U
nic
.
VoortrcklcersiTa~t. MIODELBURG, 'l'r:ln.,vnnt. ncrcfordatraM, GROBLERSDAL, 'l'rannvuol. l£ionaar: 0. D. DE KOCK
t.\J:cnt~ vir ~ontf:lC rn G.M. V ragmotors
T01'
U
DffENS!
V.M.K. AANBEVEEL.ONS IIJ!J'l' 'N PHAO'l'TGR
BE 'ENDING
nou
n
e
t ui
t
g
e
pak
KOM MAAlC U J[EUSE I I
by
~~
IPAJROW
DIE SKIEREILANDS~ l\lODEH.NE
DIE O.B., WOENSDAG,
1
7 FEB. 1943.
DRIE
::::::::=:=
: :
:: := : =:
; :
: ::::= :
:,:,
:;;::::
; : :;=; ;:;:,:;:;
:
;:;::;;;:
;
:::::
:::
:=:=:
=
:=::
:::=:::::=:=:=:=:=:=:=::
:
:::;:::
:
:::
::;:;:
:
;;::
=:=:
:
==:=:=:
=: ::
;::;:::;:::::::::::;:
;:;;--.
Wie
Het
Gese?
Dat
die
Afrikaner
nne sy
Ek.onomiese Erfenis
kan
herwin nie I
Die St
erks
t
e
e
n
Gr
oot
ste A
f
r
i
kaa
ns
e-Me
ubelo
rg
ani
sas
i
e
het r
ee
d
s
B
e
wys Gelewer dat
dit
kan
.
G
ed
ur
en
d
e d
ie
a
fgeio
pe Drie M
a
a
n
de h
e
t d
i
e Bate
van die
Maatskapp
y
met
oor
di
e
£
75
,
000
gestyg
.
Bele U
Geld in Aandele van
Excelsior
Meubels Beperk
Die Maatskappy wat reeds aan talle van
M~de-
Afrikaners
Werk
verskaf
*
AANDELE
£1
Elk- Slegs
~
by
aansoek
betaalbaar
o
*
Reeds die Eerste Jaar is
~n
Diwidend van
8
%
op die Gestorte
K()Jpitaal
v~rklaar
.
Kom !Besoek Ons
o
f Skr
y
f
om Aandele-Aansoekvorm en voile b
e
sond
e
rhed
e
a an
Po$bU§
2996e
Groote Kerkgebou
614,
Foolll
3PD059lo
VIER
DIE 0.8., WOENSDAG, 17 FEB. 1943
Deur §ulke$ Word
Om~
V
olk
Regee
r
!
Da::tr i~ 'n spree-kwoonl wat se in
die nood lee1· jy jou vriende ken. Dit is 'n b::trde wanrheid wat. iu vers kil-lendo opsigte toegepns kan word. Dit is of daar in kritieke t.yo 'u vergroot
-glns oot· die mens gcstcl word wat :die
klein verskuilde swakhcdc openbaar. En \'andag belewe ons so 'n t.yd. Kort gcledc hot genl. J. A. Smith verklnar
dat. die stryd teen dio Ossewab rand-'vag vir ons geopenb::tar het hoc v~il
die modderpoel inderdaad was waarm ons :IS volk dcm die p>trtypolitick go· sleep is.
ilhar dtt:lr is 'n andcr aspck wat ons
grang dio nandag op wil vcstig, en wei
na nanleiding van die jongstc oorlopery
van sekcre poliLici n:t die kant. van die
Empire. Hierdie ool'lopcry ,·ind plaas drie-en-h:tlwe ja:tr mi die oorlog begin het., en wannoor mense \':I ndag skielik tot die oortuiging" raak daL die oor-log in b~'lang \'an Sui<~-Afrik3; is, js d!t
sckerlik nio :tlte dett~nd ,.,r lncrdte
mannc sc oordeelsvenno(i nie, en
be-hoort. diL op .sigself genoegHa:tm lc
wees om 'n strecp deur hul aanspraak
op ,·olks,·erteenwoorcligiu~ to trt>k.
\Vanneer sulke mouse dus bercid is om
hierdic di.;kwalifikasic op hul skoucn; to haal moot. die motie£ waL bulle tot
so 'n 'stap beweeg, indcrdaad stork
wees. En daardie motief is in die par-typolitiek die mces algcmcne verskyn· sel. Oil Is die oorweging van eie· belang, wat vir ell{e beroepspolitikus deurslaggewend is.
Nuwc Beroep.
Dour die part.ystelsel is d:tar 'n nuwc beroep or professic in die lowe geroep, die van beroepspolitikus. Die parLy -stelsel, me& sy geduri~e stem werwery
en organisnsic, hot. dit ann die een
kanL noodsanklik gemank vir clio ,·olks
-vertcenwoordiger om gednrig rond to reis en vergaderings to hou. Dnnr bly
dus nic ,·eel tycl ,·ir hom oor om sy ei.;
sake te bchartig nic, soclat. by hee-ltc
-mal afh:tnklik word van sy parlcn!Cn·
Lere snlaris. (In clio dao \'an die Repu
-hliek was dit nie nodig om .. \'ork
ie-sings,·eldtogtc'' to hou nie. Elkc- kan-didnn { \'t:rldaar sy heleid en daa.rmec
is dit, n·rby. AI ~·crgaclorings wat gc
-hou word, is wannc<·r die Volksra:~ds
lcdo n:'1 'n sitting t.crugkecr en die
nuwo wctto in hul kicsafdelings aan
die bmgers ,·crduidclik. Elkcen bly
egter tot sy eie kiesers beperk. en dit js 11ic- nodig vir ,,groot. knnonno" om
,·an c<-n kiesafdeling na die ander deur
dio land Lc rois ni0, !>OO~ dil vandag die gc,·al is.)
Aan die ander kant het die aanlok· like salaris en verskillendo voorregte
wat verbonde is aan die amp van
volks-verteenwoordiger di t vandag 'n hoogs winsgewende bcroep gomaak, vcral vir
die gewetenlose politikus wat dikwels
indrukwckkende fooio vir spesial•e dieri·
ste van agter die skerms In die hand gcstop word. Om 'n pndementslid te word, ltd vir haie bf·h.•ken om 'n soort \'lin goudmyn in hesil. to hy. Dit was indcrdaad 'n bctalende beroep wat teen baic hoe kost.e behou moes word. Daa
r-by hot dit in die jongstc \'crledc nog
'n cen·o\1(' status betoken- dit is eers
onlangs d:H dit: ,·olk sy hoo ngting ,·ir
,Ji,• \'Oih,·aadslid begin ,·er\oor het..
Ja-brocr.
:\1 hiPrdi(• dingc saam he(. daar!.o"
gewerk cun van die volksver.teeuwoor -dig:cr· 'n ~oorl para~iC'L lc maak ll"<tl·
sy mnp (?.<>hruik of misbruik lot veny
-king ,·an hom.,elf ten ko~te ,·an die
,·olk. Hy moet gedurig strydvoer om
sy posisie te behou. Dy sy kieser~ mocl h~· llt:durig flikflooi meL die
ge-,·olg: dut It~· nooiL stork ;;telling teen
cui~e ~uwel kan iunccm nie, want hy
moet probcer om so min vyande as moontlik te maak. H" moe(. liewer
mel alma\ vricnde man'k I'll 'n soon
,·an ja-brocr met i wee gesigto word.
Ver·der· moet hy gedurig die politiekc
snomiugt: ,lophou, wnut om sy posisie
te l>chou. moet hy alt.yd sorg om ann
die-sterkstc kant te wccs. As dit dus
vir hom lyk of daa.· om een of ander
rode 'n ommeswaai in die openbare
mening is, moet hy vroegtydig ook
om-swaai ongeag watter beginsels op die
spel staan. Veral as daar •n verkie
-sing aan die nader is, moet die
be-DIE O.B.,
WOENSDAG,
17 FEB.
1943
Brokkies
uit die Buiteland
Sl\fUTS
SE BETER TOEK
OOR
NIE-BLAi~OMS
SRUSLAND BAlE STERK
In sy joogste toesprnak hct Goring o.a. geso dat di.o H.ussiese .oo:log tec.n
Finland (1939-1940) mtskteu dt~
grootste en slimslo oih·crblindcry ,·::m
die wereld so gcskiedenis was. :\Ic!.
hierdie woorde bedocl C:oriug dat Rns
-land met sy sukkol-sukkel-oorlog teen die klein Finland, dio worcld doelbewus mislci hot omtrcnt sy wcrklikc militOrc.
mag ongcveer soos Japan gedocn hot
met' sy sukkel-sukkd-oorlog in China
"66r 1942. Dit. is uie bckond hoc goed of hoe sleg die miliiCt·c desku_ndig~s
,·an die wcreld oor Rusland mgehg WI\S nie. uit die jongslc Russiese of·
fcnsief bchoor~ dit ogler vir elkeen
duidolik to woes dat clio Rusland van Stalin oorwcldigencl !:tork moos gewee>.
hcL Goon land ter wort'ld behalwo
Rusl:tnd sou na sulke reusagtige
neder-lne iu staat gewees hct om so gcweldig wrug tc slaan uic. \'ir bondgenoot en vyand is die jongsto Russiese sukses~o waa.rskynlik 'n groot vorrassing. V 1r bondgenoot en vyand behoort die mag
van tlie Bolsjewistiese Rusland tot baie
crnstigo nadcnl<ing te st;em. Of die
jongste Rnssiese sukscsse \'tln besli s-sendo nard sal woes, sal aileen die
toe-koms op.e~baar. Oor Rusland was dit alt.yd moeilik om t.e prOfl:!teer. V:tn-dng is dit nic · anders nie.
VLOEDGOLF V A:-l' OP'fDllS.JlE
Ondo1· invloed van dio jongste Rus -sicse suksesse het daar oor die Iande
van dio G.e-allieerdes opnuu t 'n ,·J
ocd-golf van optimismc \osgebars. Dui ts-lond, Halie en Japan mooL ,onv oor-wandelik oorgee" volgcns die besluit
van Roosevelt en Churchill by die
on-langsc samesprckings tc Casablanca.
Daar word reeds bemndslaag oor ,Victory Balls" om die cindoorwinning
te vio1·.
MeL die oog op die baic telcurstcl
-lings waL in clio vcrlcdo so dikwcls op oordrcwe optimismc gc,·olg hot.,
bc-hoon die nugtere beoord~·lnnr rekening to hou met werldiko rnoeilikhede en hindcrnis&c wat nog in dio oorwinning;; -pad van d.io Genllieordcs staan.
roepspolitikus sorgvuldig oorweeg of
hy weer gekics sal word indien hy by
die party bly waaraan hy bchoort.
Lyk dit vit· hom of 'n ander party
moonilik die oorwinnin~ sal bohr~:tl,
is dit. betel' om nan die woreld to \'()1' -ldanr dat hv nou .,tot beter insigto'' gckom het., en ~·oortnnn sy ,·olio gewig
hy die ander pany gaan iuwerp .,in
bclnng van land en volk" !
Politi eke Kramer.
Di~ is duidelik dni. meL die loop van
t"d onder hiordie stelsel daar 'n dccg -Jikc sifUng moet plaasviud. Die man wat waarlik beginsels vooropstel en die
belange van sy volk eerste plaas, sal
nic lank bo bly nie; hy sal moet plek
maak vir die opportunis wat beter as
hy in staat is om die stemvee en kapi·
taal agter hom te kry. Op hierdie
wyse het ons parlcment deurtrek
ge-word van 'n klas man wat boskryf kan word as die politieke kramer wat van
sy voJI(sve·rteenwoordigingskap •n wins·
gewondo praktyl< maak.
En dit is hierdie klas van man aan wic di·e beJange van ons land en voll<
nou reeds reeds vir dcrtig jaar en meer
toevcrtrou is!
En ons vra,
''s
so 'n groot snak soos oorlog. ja dio bcsLnan of onder -~~:ang van 'n \'Olk, nee, die bestnnnor ondei·gang \'!\ll 'n hole beskaafdo wereld op die 8pel is, en hierdie ,, volksvc-rteenwoordigers'' ,·ernnder
nog van si.andpunt tcrwille van 'n
nnderende ,·erkiesing, hoc r:tmpsalig
was die lot van ons ,·olk vir die
afge-lopc dertig jaar inderdaad nie I
As die voortbestM.n vrtn hul \'Olk, as die behoud va.n dio Christe-like b e-sknwing by hullo ligtcr weeg as 'n par· lemcntere setel, watter ydele hoop het ons voJI( ooit gehad dat die ellende van
die anne.s, die sorge van die boer en
die kwellinge van die arbcidCr· by hulle
swaarder sou wecg as •n parlementere setel wat met behulp van kapitalistiesc vri·endskap en steun bChou kon word? Occn wonder dan ook dot sedert die invocriug van die partyslc·lsel in ons
laud nog gcen vraagstuk aangepak is
nie, lnat sln:~n nog te prant, van opge-los!
STR.UIKEl~BLOKKE
1 ndrui{WCkkend soos die Russiese sukscsse ook al is, moet onthou word dat die Rooi leers nog baie ver van die lanusgrense van die Spilmagte staan. Wat meer is, sal die Bolsjewiste die
inisiaticf wat hulle vandag het, in die
l<omende somcr kan handhaaf of sal ilierdie inisiatief soos verlede jaar we.er oorgaan in die hande van die Spil·
magte? Voort.s as clio Dolsjewiste, dio
Brittc co Amerikaners groot ncderla.c
in hierdie o01·log kon oorleef, dan moet
da:ll' teu minste rckening gehou word
met. die moontlikl1cid dat. ook die
Spil-magtc terugslao sal knn oorleef.
'n Ander gcweldigc s~ruikelblok op clio p:ld \'an oorwinning is die feit. d:tt
dio Drit.s-Amerikaanso bondgenoto oor ~con vastrapplek op dio vnsteland \':til
Europa. bcskik nio. 'n Oeslangde Brit~
:\mcrikaansc landing in Wes-Europa 1S
volst.rck noodsaaklik ,·ir · n A
ngcls!!k-sieso oorwinning. Hoc mocilik so 'n
landing is, het hierdie oorlog reeds be
-w,·s.
·Dir is moonllik da~ 'n
landingspo-ging in Italic of iu 'n onsydige land
soos Spanje of Portugal gemnak sal
word. Die struilcclblokkc wat. in dio
we~ ,·an so 'n l:llldingspogiu~ stann, is lcgio en hierdie struikl'lblokke is
met een ,·ermcerdcr deur die feit dat
die Rpil \'andag in 'l'unisie en in nuder
st r:tlegiese plekkc in die )Iiddcllandso
Sec wnardevollc. steuupunte bcsit.
DUIKBOTE
Die moeilil(ste struikelbiOil op die
pad van •n Geallieerdc oorwinning is
·egt<llr die duikboot. Hierdio duikboo
t-~e\'anr sit ann die wortel '"an a\ dio
moeilikhede waarmc.. die C:c:tllicerdes
to k:tmpc hot. In Brits-Amerikaanse
kringc word hicrdic-gcvaar openlik er·
ken. Souder skepc bn dio Britto en
Anwr·ikane geen geslangdc oorlog voe: nic. 'n Paar gekeldorcl.c skepo belaat meL oorlogstuig of dryfstof betoken so vee! as die wen of \'Orlics van 'n taam
-likc gt'oot s1ag op land. Die duikboo
t-gcvaar bly dus die grootstc struikc
l-blok op die p:td van 'n Geallieerdo
oor-wir.niog en die onl:tngse -benoeming
"an 'n duikbootdeslmndigc as hoof van dio Duitse oorlogsvloot skyn daarop nan to dui dat hierdic soort oorlog ge· intcnsifcer gaan word.
'n Ander belangrikc hindernis op die pad v!ln 'n Genllieerde oorwinning is die magsposisie wat .Japan ,·orower beL.
Jlicroor hoof nic uitgcwei te word nie
behalwe om te koust:tteer dat ..-\merika
en Briit.anje al hul kragtc sal moet
inspnn om hierdie struikelblok uiL diu
pad te \'Crwyder.
Dio gejuig wat in Cenlliccrde kringe
opgann oor die Bolsjcwistiese oorw
in-nings k!!n dus bes moontlik nog 'n
bietjio ,·oorbarig woes. En as Roos e-velt en Churchill by Casablanca besluit
dat. Duitsland, Italic em Japan ,o
n-voorwnardelik moot oorgce", dan kan
aileen gckonstateer word dat 'n dcrge
-liko uitlating op hicrdie stadium van die oodog nie :tllecn \'OOrbarig is nic
maar dar. dit ook die stompol dra. van uitors slcgte propaganda, vee! slcgtcr
as die veertion punto vau 'n Widrow Wilson in 1918.
Leer
Wis Voo
roordeellJit
By geleenthoid vnn 'o konse1t van
nie-blankes in Knnpstad het ,·eldm.
Smuts ,·c-rlcde week 'n boter
verhou-ding tussen bl:tnk en gekleurd n:l. dio
oo1·log in die \·ooruitsig gestel. Baie
van die land se kleurvooroordcel sal verdwyn, blank en nie·blank sal
nre--kaar beter verstaan en waardeer en bale gelukkig saamlowe, h·Ct hy ver·
klaar. Hy het dio nic-blankes ook b e-dank ,·ir hul bydrae toL die oorlogsp
o-ging, en gese dat bulle baie bygedra
ho-t. tot die oorwinnings wat t.otso\'cr
deur die Suid-Afrikaanse magtc beha.al
is. ,Die toestande in die leer is reeds
vorbeter en die samesyn van blankes
en nic·blankes aan die front het
•n
g.ses van saamhOrigheiu laat ontstaan,
wat na die oor·Iog voortgosit sal word,"
hct die· F.er.siC'" .\linister beklemtoon.
Boerende
B
oer
e
J1~Nli»A«D
!
Stuur u VEE en PRODUKTE
aaa
VOLKSOCOPER
MARK BEPJERK
Newtown
,
More
mark,
JO
H
ANN
ES
BURG.
Foon 34-1442.
Wolhuterstraat 62. Ons direkteure is on& waarborg.
Skryl om besonderhede. STERKTE!
Hoofkommandant
Bkap
STELLENBOSCH
VIER
V
~
flHIIEHI[})S
fD)
A G
27
Feb., op
Blaauwklip
Vcr
tr·ck
.3.30
nm. in
optog
van
Dro~tdyHote
l.
Vrugte (m lw/Jif~ te hoop.
Spc
s
iale
k
o
ll
e
kte
v11·N
oodh
ulp
fonds
.
(llring beker en nnndetc a~ook 'n
sluk hout ,·ir Vryheidsntur.)
ALLE GOEDGESINDES W ELK OM.
ONDERSTEUN
ONS
ADVE
RT
EERDER.S
.
Vir die Skiereiland word sevier op die
VOORTREKKE
R-
TERRIEIN
TE
PAR
OW
(Tussen Voortrekkerweg en Stasie) OP
SA1EIRDAG,
21
fEIBRUARJ!E
1943
.
VOORPROGRAM VANAF 4 NM :- Volkspeletjies, vrugtefees
(waat-lcmocn en druiwo word ,·crkoop), koffic, koe.Jdranke on tocbroodjies is vorkrvgbaar.- Kom eet saam in die buitelug. - Gcselligo ,·crkcer.
-Vurc ·sal brand, maar geen de-is word vcrkoop. Dring die bckertjics
en stoelo saam.
5 N M. : - 'n Toespraak deur die 84·jar·ige Amajoeba-veteraan, Mnr.
P. C. JOUBERT.
Aaodprogram begin 7 un•· stiptelik.
r
DIE
O.B.,
W
O
ENS
D
A
G, 17
FE~.1
943
.
GENERAAL
J.P.GOUS
NA KOFFIEFONTEIN
INTERNERINGSBELEID GAAN SY
GANG - Dl E O.B. OOK
Die Empire-regering het voorverlede
week weer alte duiclelik getoon in wat
-ter kraal hy sy vyand sien, too nog 1
)1 aetroue offisier van die Osscwabrand·
~·ag na die interneringskamp op K
offio-fontein gestuur is. Hierdie jongste
slagoffer van die listige int
ernerings-beleid v~n die huidige bewindvoei·ders
is genl. J. P. Gous, 'n welbekend.e pro,
kureur in Johannesburg.
Genl. Gous is Vrydagoggend, 29
Januarie, dour speurders op sy ka
n-toor in hegtenis geneem met die oog
op interne-ring, na bulle hom meege·
deal het dat hulle die opdrag van
Pre-toria. gckry hot. Die speurders hot
hom hierop na sy woning vergesel en
net 'n klein rukkie toegelaat om die nodige klere bymekaar te skraap en van sy vrou en twee kinders afskeid
te neem. Hy is vir die res van die dag
in l\:larshallplein aang.ehou en sou die volgende dag na Koffiefontein vervoer word.
Vrydagnag het hy. egter 'n aanval van hartverlamming gekry, wat moontlik toegeskryf kan word aan die feit dat hy in 'n baie nou selle-tjio opg.esluit was. Geluklcig hot die
persoon in die sel langs hom gehoor
dat daar iets verkeerd is en die
wagte geroep. As dit nie gebeur het
nie is ait onwaarskynlik dat genl.
Gous die aanval sou deurleef hot.
Hy is toe na die tronkhospita.al ge·
neem. Dinsdag, 2 Februarie was
hy weer i.n so 'n mate herstel dat
hy die oggend per motor na Koffi·
fontein vervoer kon word.
Die berig van genl. Gous se inte
rne-ring het net soos in die geval van prof.
dr. H. G. Stoker van Potchefstroom
soos 'n skok vir sy mede-offisiere en brandwagte gekom. Hy was een van
die stil en vasberade offisier.e wat sy
werk b\\ie pligsgetrou vervul het. Hy
was gelief op al die rade waarop by
gedien bet, t.w. die Genera.alskrygs·
raad, die Dagbestuur van die Tran
s-vaalso Beheerraad en op die Beheer·
ra.ad self. .As hy gepraat het, het
al-ma! geluister want elkeen het geweet dat agter sy woorde die ervaring van
'u bekwame offisier skuil.
BAAT l'HKS
Dit is opvallend dat genl. Gous in
hegtenis genc.em is op dieselfde dag
waarop die reeks inspeksievergaderings van hoofgenl. Louis Bootha. die aand met 'n offisiersvergadering van sy
gene-raalskap son afgesluit word. Dit kon
egter nie die ossewabrandwag afsk·rik
nie. Slegs 'n paar uur na genl. Gous
in hegtenis geneem is, was sy opvolger
reeds benoem in die persoon van dr.
P. ;) • Bothma. ore vergadering is die
eland gehou en die .spanning onder die
meer as 400 offisN!re tee.nwoordig het
sy klimaks bereik toe hoofgenl. Bootha
vir dr. Bothma op aandag roep en hom
uoorstel met dra woo·rde: .,Offisiere
hier is jut generaal; Generaal hier is
jou offisiere". Die aankondiging is
met 'n oorweldigende instemmingsbe·
tuiging begroet, waarop dr. Bothma
gepas geantwoord het. Net voordat
hy die nuwe generaal voorgestel het,
h&t hoofgenl. Bootha beklemtoon dat die Regering nie moet dink dat hy die Ossewabrandwag kan lamslaa.n deur sy offisiere te interneer nie, w~nt hy sal vind da.t elke offisier 70 maal 7 maal
verpla.as kan word. Dit is juis hier waar die krag van die oiganisasie 16. Die onbreekbare wil van die offisiere
en hul vasberadeoheicl om die stryd tot
die einclo voort te sit was duidelik voel-baa.r in die atmosfc.er wat die vergade-ring omkleef het.
Al die offisiere en brandwagte van
Transvaal en die Rand in besonder wil
graag langs hierdie weg a.an die
egge-note en kinders van genl. Gous krag en
sterkte toewens in hierdie dae van be·
proewing. Die Ossewabrandwag
ver-geet nie I Geen offer is vrugteloos nie.
- (Transvaalse Kor.)
Vryheidsdag is Offerdag
Elke Brandwag sal op 27 Febru·
arie dink aan sy makker.> wat hut
persoonlike vryheid opgeoffer het
in belang van ons almal se vry·
heid. Die paslikste dank is 'n
gevoeli~ bydrae tot die Fonds vir
hul afhanklikes.
Dee/name
Aan
Parlement Maak
\t
olk
Mede-skuldig
aan
O.or
/og
Opposisie Help
Slegs
om
Besluite
van
Sap-Koukus Wettig te Maak
Vir die oningewyde toeskouer van die Suid·Afrikaanse pal'typolitiek moes dit soos •n slag gekom het too hy die volgende dubbelkolom-opskrit
in een van ons nasionar,a koerante gelees het nadat hy dae-lank die parte•
mentera verslae aandagtig gevolg het: ,VOORSTEL OM TROEPE OORSEE
TE STUUR IN VOLKSRAAD DEURGESTEM."
-
--As hy sy oil no. din volgende bladsy kan word, genees bet. Daar sit 'n
gewond hot, sou sy tcl.eurstclling mis.: twintigta.l manne op wie se gesigtc die
kien plek gemaak het vir veJ·basing om uiterste vervelendheid gelees ka.n word.
daar to lees: ,Gcnl. Smuts het sy. Bulle is die oorblyfsels van die
Rege--sin, en Engeland. se si)l, gckry met ri\lgsparty. Die eon gaap volg die
die st.uur van troC'pe na. buitelandse ander op, onderwyl een nn. die a.ncl.er
slogveldo. l'{IE~U.ND HBT ll'ROU- by die deur in- en uitstap. Dit ·is ENS VERW AG bAT HY NIE IN DIE duid.elik dat nie een van hulle notisie
VOLKSRAAD 'N 1\:lEERDERHEID neem van die opposisielid wat daar
DAARVOOR SOU KRY NIE"! praat nie. Elkeen gaan sy gang net
soos die a.nder lede daar oorkant.
Waarom sal hulle ook luister'? Die
agbare lid daar oorkant praat mos nie
vrr hulte nie, maar vir . ,die volk daar•
buit~"! In die koukus het hulle mos
klaar besluit hoe daar gestem, moet
word, en al die gepraat is maar net
Toe bicrdie persoon die koerantve
r-slae oor die bespreking in die pa.rle·
ment gelees hot, moes hy mcegevoer
gewecs hot deur die redenaarstalent van die nasionale volksvertcenwoor di-gers. Hy hot sy asem ingehou en sy
hart hot vinnig geklop toe hy lees hoe
die Ieier van die opposisie die een argument na die ander teen die
Rege-ringsvoorstel slinger. In :sy
verbeel-cling hot )Jy gesieu hoe die gesigte van
die Rcgeri.ngslede vaal word. Hy kon
hom duidclik voorstel.hoe genl. Smuts
onn1stig rondkyk on1 to sien of daa.r
nie dalk eon van sy volgelinge aan die
wankol is nie, en hoe hy en sy ,v
oor-bankers" aanteke.ninge maa.k om in
hul antwoord die argumente van die
opposisie stuldcend te skeur en sodoen
-de te voorkom dat sy belangrike
voor-stel deu1· die meerderheid in die raad
''erwerp sal word. Genl. Smuts moos
slapelose nagte gehad bet solank die bespr.eking geduur hot, het die onin
-gewyde Ieser by homself gediuk.
YDELE HOOP
Die volgende dag hot hy wee met belangstclling sy kocrant oopgemaak om die verdero verloop van die debat te volg. ,Kopskootl" moes hy uitge-roep het too hy die toespraak lees ,,a,n 'n groo~ kanon in die voorste banke van die opposisie. Nog 'n paar plei
-dooie in bclang van Suid-Afrika het gevolg wat self{> die hardste hart van 'n marmerbceld sou laat smelt. ,Waarlik, Jnn Smuts gaan hierdie
kcer 'n klotnp ondersteuners verloor,"
bet die o,ning.ewyde Ieser hardop ge
-dink. Goon volksvertcenwoordiger is
hestand teen hierdie argumente en
1·oerende pleidooie nie. ,Ek wens
hulle stem al," het hy vir homself
goso. ,Nou is ons land gered. Smuts
se voorstel sal nooit clio paal haal nie."
Maar hiordie oningewyde Ieser het
vergcet dat hy elke jaar tevore die
volksraadsdebattc met dicselfde
be-langstelling gevolg het1 en dat hy elke
keer teleu·rsestel was oor die uitsrag.
Dit hot hom nie opgeval dat elke
voorstel van die Regering tog aange-neem word nie, net soos elke voorstel van die opposisie verwerp word. Hy bet nog altyd gedink dat 'n paar lede aan Regeri11gskant beweeg sal \Vord om vir die opposisie se voorstel te stem waarvoot· so Vlttiglik gepleit is.
ONTNUGTER
Maar as hierdie Ieser net 'n paar
minute op die openbare gatery ken sit
en neerkyk op d~e ,volksverteenwoor•
digers" daar voor hom, sou hy nooit
weer sy oe gemoor het om volksraads•
debatte to lees nie. Dnar eenkant sou
hy 'n dosyn mn.nr1e gesien het, die een
besig om 'n boek te lees, die ander om
'n brief te skryf on drie ander met
hul koppo bymekaar, besig om 'n s
tu-die te maak van die agenda terwyl een
uit hiil geledere met groot gebaar 'n
toesprank hou.. Dit is die oorblyfsels
van die opposisie. Die res van hulle
is terug na hnl huise of bevind liullc
op daat·die oomblik in die teekamer of
in die , wandelc:anae" waar hulle
vriende ontha.al of beraadslaag oor
sette en tee,nsette waarmee ander
op-posisie-groepe ,uitgeskakel" kan
'vord.
'n Blik na die oorkant sou hom van
aile illusies dat 'n Rcgeringslid bekeer
, om die $J<yn van volksregering te gee.
Op die manier dink di·e volk dat daar
darem deur die parJ.ement regeer ward,
en berus die volk by die uitslag van die
stemming. Die Rcgeringsparty sorg
n'et dat daar genoeg lede is om sy
voorstel deur te stem, en omdttt die
opposisieparty weet dat hy tog ~1iks
aan die uitslag kan verander nie, maak
dit nie eens vir hom saak of al sy lede
dre stemming bywoon nie. Om die
rede is di·e voorstel van genl. · Smuts
dat troepe oor see gestuur sal word,
aangeneem met 75 stemme tet;m 49,
hoewel di·e opposisic-stenun-a tesame 67
tel. Sodra 'n Opposisielid sy toespraak
klaar gehou het, maak hy dat hy
weg-kom. Sy teenwoordigheid sal ann die
land se toekoms geen verskil ma.ak
nie, e..n kan op 'n ander plek beter
bestee word, vera! om v.e-rgaderings• te
hou. Die gevo~ was dan ook dat die
sogenaamde Blou·eedvoerstel met 'n
meerderheid van 26 st.emme aange•
neem is, wat presies tweemaal so groot
is as die meerderheid waarmee die oo
r-log ve-rklaar is.
BEDROG
So word die volk bedrieg. Die
on-ingewydes dink dit is die parlement
wat regc.er, maar in werklikhoid is dit
die Sap-koukus. wat die Sap·koukus
bestuit, is wet vir die land, en die par·
·Jement is maar net daar om die indruk
te skep dat die volk deur sy verteen•
woo'rdigers regeer word.
Solank republikeine dus deelneem
aan hi-erdie praathuis, solank is hulle
self besig om di·e volk te bedrieg. Aan
die bestuur van die. land kan hulle
niks doen nie. AI wa.t hullo doen, is
dat die .Empire-bewind hul
tecnwoor-digheid in die pal'iement gebruik om
sy eie wandade te bedek. Wat die
Sap·koukus besluit het en dus op reke·
ning van die Empire·bewind moes kom,
word nou 'n bestuit van die ,parle
-ment", die mondstuk van die volk, en
word sodoende geplaas op -relrening van
die volk van Suid·Aff'ika. Deur deel
te neem a~n die parlement, aanvaar
die Afrikane'rdonl rneoe-
verantwoorde-likheid vir die Empire se dade. Want
wetlik is dit die parlcment wat rcgeer
namens die volk, en wat die parlement
besluit, word volksbcsluit, hoe,yel dit
in werklikheid Smuts se besluit is.
Maar as die Afrikanerdom wegbly van
die parlement en dit aan die wereld t.a
kenne gee, sal die parlement niks an•
ders wees as die Sap·koukus nie, en sal
die v<llrantwoordelikheid vir aile dade
net op die Sappe rus. Die Afr
ikanar-dom. sal dan ,onskuldig" kan pleit
-wat hy nie kan doen solank hy aan die
pa.rlement deelneem .en daar van sy
vertee,nwoordigers is wat nog dour
Smuts in kqmmissies benocm word om
ondersoek in te stel na soldate se be--taling nie I Deur hierdie optrede help
die opposisie om Smuts se wandade
met die mantel van reg en ge'l'egtig·
heid te oordek. Smuts kan dan met
reg verklaar dat hy bloot 'n opdrag
van die parlement uitvoer en niemand
kan dit betwis nie.
VYF
REPUBLIKEINE VERSKAF
VYE
BL
AAR AAN SMUTS
Deelname aan Parlement
-ons wys gedurig daarop hoe die
deal-name van republikeine aan die pari~
ment deur die Empire·aanhangers voorgehou word as 'n bewys dat die '
land al veldm. Smuts se cloen en late
wettiglik goedkeur, en dat die volk
dus ten gunste van die oorlog is. Hier·
die republikeina in die parl~ment kan
geen jota aan Smuts se besluite
ver-ander nie. AI wat hulle doen is om
daaraan die skyn van wettigheid en
vollisgoedkeuring te heg. Ons )leem
onderstaande lawwe stnk oor uit die
Sap-blad ,Ons Land" ten einde aan
lesers te toon hoe waar ons standpunt
is.
Die stuk handel oor die beswaar van opposisie·kant dat veldm. Smuts sy
bclofte van 4 Septeml,ler gebreek h~t
deur nou troepe oor see te stuur. D1e
opposisi.a het beswaar teen die nuwe
stap in die parlement gemaak, maar
Smuts se meerderheid het dit deur
ge-dryf, en noo
se
die blad:,Kyk Danie, jy beskuldig genl.
Smuts daarvan dat hy sy woord ge-breek het omdat hy nou vir die Parlo-ment kom vra. of hy troepc buite .Afr i-ka i-kan stuur, en dit terwyl hy in 1939
net gevra het om troepe in Afrika te gebruik. 'Maar dis mos 1
)1 sotte
00-skuldiging, Da"nie. Laat jou oom jou verduidelik.
,Kyk, veronderstel nou ek was jou
seun. Ek kom na. jou toe 'n paar jaar
ge!edc en ek se: ,Pa, kan ek asseblief
na Bloemfo.ntein toe gaan om 'n bietjie.
besigheicl daar te gaan doen ?' Na. rype oorweging so jy aan my: ,Goed
ou seun jy kan gaa~, maa.r jy gaan
nie verder nie, gehoor.' En ek so: ,Gped pa., ek sal.n.ie verder gaan
voor-dat ek nie eers wee1· vir pa kom vra
hot nie.'
,Toe gaan ek na Bloemfontein en ek
maak al my besigheid daar klaar. Too
vind ek egter dat dit noodsaaklik is
dat ek ook na Johannesburg moet gaan a.nders beteken die besigheid wat ek
in Bloemfontein gedoen het niks nie.
en ek mag groot skade kry as ek nie na. Johannesburg toe gaan ,nie. Ek klim toe op die trein en gaan Ka.ap·
toe. Ek ry uit n1\ ons huis Br~ndwag
in Seepunt. Toe ek daar kom IS daar
'n Jood in die huis en hy se my pa
bly · nou op Stollen bosch. Ek gaan
Stellenbosch-toe en daar kry ek my pa. Toe se ek aan jou wat my pa is: ,Pa., kan ek asseblief )Ia Johannesburg
gaan. Dit is noodsaaklik vir my bcsig-heid.'
,Wil jy nou se Danie dat ek dan
my woord gebreek het? Jy kan mos
nee se as jy wit. En as
iY
nee se,gaan ek nie. Dus om van woordbreuk
te P'raat is mos nou somar twak.
,Net so met Jan Smuts. Hy hat
die parl·ement gevra of hy Kairo toe
kan gaan en hullc het gesc: ja. Nou
vind hY dit noodsaaklik om verder te
gaan en hy ~om vra die Parlement of
hy verder kan gaan. Die Parloment
kan se nee as hulle wil, of ja as huii'EI
wil. Dus om van woordbreuk te praat
is nou skone onsin en jy weet dit Da·
nie."
Dour weg te bly van die parlemont, lean sulke argu!n(mte nie Ianger ge-bruik word om die wereld te misloi nie, want die skrywer weet baie goed dat die parlement niks anders is as 'n verheerlikte Sap-koukus nie.
MARKA.GENTSKAp
Vroee
llore-~ark
KAAPSTAD
•
BETALING GESKIED ONMIDDEL·
LIK, WEEKLIKS, MAANDELIKS OF SOOS VERLANG.
B.ESTE HEERSENDE l'BYSE.
