Die O.B. Jaargang 2, no.13

(1)

1943.

ensies

1₀ _f_ris 1-Veldktc. )OS danJ< :!tfiddcl -;ter van Ska~s-r en mev. bekend

l

os lrou 11-uur~ urg

-e

n

wyle

~

urg: en ) O l>d-OClZCC, (a.mme: ' Crnug Vrlcn -u mnr. , PrfnH n mnr Ecnu-nlath.·t ,,·ovlll~. ra!Je.o;l e.

~r

ons

13•

lO•' l<l, om-~ ln <lie na 'n 1 olmnl tol<lcr. rLnnnie, mtrenl weee. nan: -l'osbo>< fr

se-dorp. i).ll .. ''

Geregistreer aan die H-P.K. as 'n Nuusblad.

0

V

iu-

di

tt>

Ossewa

bnm

d-w

ag

is

die

bcweg

i

ng

'

n

mi

l

hlel

orn clie

volk

to

t

omrw

i

nni

n

g

te

-z

>

oer

.

0

'I

WE

E

D

E

JA

A

RGANG

.

W

ilL VAN VERKJESlfNG

'

N

S'fAlLINGHAD :MAAK

Reine

Waarom

D

r.

Malan

O. JB.

Se

Aa

u

h

o

d

V

.

;::

r•.-\

• erp

Volgens inligting wat deursyfcr is

d'r. Malan voornemens on .111 die

aan-staande vcrhiesing 'n soc Stalingratl

te maak, sover dit sy pa bctrcf.

;a ,-erklaar word verkocr dr. ~\f!\1;1!'1 diep onder die indruk ''nn dio toc

-nc:ncmlc kJag \'l\ll ((jo o~scwnbrand

wag. Bcscf word dat dic_gro?tsto nnn -tnl onderstcuners van cho \ olkshcwC'

-ging gesook moet word j~1is hy do:•.clic

kringe wac c1eur 1rctgcwwg on vcr,•o

l-"

i

"

verbied is om openlik n::t<l die

bc-;eging to behoort. Oie_ krag van d~e

OssewabranCiwag as dus mderdaad ba;e

groter as wat weerspieel word deur sy aktie-we letletal· en die is reeds ge

-dug.

Daar is 'n toe>•HlllH.'ntlC' to<'loop to~ tli~ Ossewabrundwng, ()n voral goicl dit

die clenkct)do deol vnn <1i() volk wuar bckendo lciclende fi~urc mcer en u1ce1·

hulle openlik :t:-m die knn~ ''an die

\'olksbewcging slmnt'. JJr. l\lalau l>esef dus dat. l1y die bcwcging nou mocG

ver-nictig indicn hy hom ooit wmictig s:Jl

kry. Hy bescf verdcr dat sy party

vir die duur van die oorlog niks teen

Smuts kan uitrig nie, cz1 daL die toe

-koms ~van die ;\fl'iknuen·o!k :~au die

eiudo van die: oorlo~ 1Jcsli-, sul word

deur dio rcpul>likoinso orgunisnl.ie w:~t die vcr~roue Yan d io grootste dccl van

dio volk gci!ioL. Jndicu die O<>sew:~

brnndwng nio nou uitgcklop worcl nie,

bcstann da:~r ~ccn iwyfcl nio d:Jt die hv is wal, dio loon ua die vrcdo sa1

3jngcc. Met die oog hierop beskou

dr. Malan di·e Osscwabrandwag vandag

as vyand nommcr een. By. 'n alge· mcno vertdcsing sat die stryd dus hoof-saal<lil< teen die Ossewabrandwag ge

-mH< wecs, en hoe stork Smuts uit die

stryd tc voorsl<yn tree, is vir hom ·n

saak van ondergesl<ilcte belang.

Volgens dr. IV1alan se sienswyse sou

die beste taktiel< wees om die volk ·n gewet dige Sl<Ok toe te dien deur 'n

soort van Stalingrad te veroorsaal~.

\'ornl moet. sy okonomicsc reh~bilita

sioplan die>n om clio volk te hat 'I'IHOr-innd vir die oonvinn.ing. Sy pcrs sal die indruk verwek of die k<\nse op 'n

oorwinning besonder good il;, mils

nn-tuurlik almul vir die TT.~.l.,.-kanclidntc

gnan slom. Oaar sal egter gesorg word

dat aileen die lojaalst-e partylcde as

l(andidate mag staan. Eni:;e l<andi·

daat wat biy~<e gee dat hY vo!ksbclang

bo partybelang stel, sa! dCtlr !.lr. Malan

se!f ver'bicd word om hom verldesbaar

te stel - 'n mag wa t hom oniangs ver·

leen is.

H ierdeur sai versekcr word da t 'n

groot aantal H. N. P.·kandidate nie die

paal sal haal nie. H ulle sal gestali

n-grad word en dan aan die voll< voor· gehou word as martclaars wat dour din

Ossewabrandwag omgebring is. TJr.

Mal:m J10op dat. 'n gcskokLc volk hom

dan in sy w::whoop sal wrc.ck op dio

Ossewabrandwag, cn al sou hy dnn minder volgelingc in diC' parlomcn~ ho us voorheon, mag hicrdio v·orlics

op-wocg teen die voordelo von 'n vorswak-Lc Ossowabran<lwag. Dr. .Mnhu1 sal

egLer sorg dat. van sy ver~ronolinge

wei n;l dio parlomcn~ ierugkcor dour

die D'akliksto sclols nan hullo too to

V.J'S.

Dit is dan ook die redo wna.rom dr. .Malan clio Osscwabrandw::~g so aanbod

u

samewerking igooreor oo dus

blyk-b!. ,r '\•orwcrp.

~~'\

'Die

1 t ·~. i I

~· l

~

;

j l'> \ . ..,!' '

· ~·

~ )~

·

•. , \ •• , r. ,_

-~

··

\lo'i: _!

p

·

. •

§.. .

~

·

,[

·,_·.j

-.

;~--

...

~

~~~

~·

· /

. ,. '

~

'

;.

: '' J ... -. '

~

~· "t

.~:··

,. ' "

0

,~,11 •

· I

~

· -

.~

-

--

.

)

I - • I J--~

.

1 .

...~"~

·;.

-··

..-<"'.}

,..

,

~

·

.

f

..

-~ ~

...

-.> .... ,.~ .-,_,, 1 . · .. r . ."c;;;i I'~~

r ·

-

·-·. .

';.)

'r

--

--~

-

--

-·

r:

t

··--J '

~

.

,,. ,,_, ~ 1. ~~· •"'. • ) r ""·~ u -'~h>~· 5' . -' ··~ .;:.-~- ~-1: "

-t~

J:.•:

,r.-.')1

~·

o

·

' • ~~-'1,p- • ' ...;..:- [' '

·-

' .

WOENSDAG

,

17 FEBR

U

ARI

E

194

3. Amajoeba ... Veteraan voor Kaapse

ff(ornmando

'

s op

Vryheidsdag

By geleentheid van die viering van Vryheidsdag op '27 JFebruarie sal

uie Kaapstadse I<Ommando's die bcsondcre voorreg he om 'n veteraan van

Amajoeba as spr'elter t~ he. Oit is die 84-jarige oom Pieter Joubert, wat van

aile oorlewendes uit daardie slag waar Sl<ynlil< die beste in staat is om 'n

gchcel-oorsig van die geveg te gee. As brandwag uitgestel op 'n hoe 1-\op naby Amajoeba, het hy die hCie slag met • n ster~< ver11yker gevolg. H Y praat die middag om 5-uur op Parow, waar die fC<esviering plaasvind.

Op vcrsoek het die skrywer Dcki onderstaande bekendstelling vir ons blad gcskryl:

'

n Verteenwoordiger

van

die

Verlede

Oi5 Yir my 'n voorrcg Onl die 81_1. -j<lrigc Amajoebn-vl'lt'rann l'iclC'r 0.

JoubcrL nnn die ]c:>bers vnn Oio O.B.

\'OQl' lC !>tel. 'l.'rOUC'lll> clit: JlllUill .J 0\l·

ben ~>n Amujocl>n h.::l. 1·ir ons hy11:t

sinoniem geword. l~n · i11 diC' \ eclbowoc gcskicdcnis v::~n clie> ·vaderlnnd neeu1 hicrdie farniliennnm ook 'n he>sondere

Oom Pieter Joubert.

( Amnjo()ha-vetera:m.)

pll'k in. Datn i, haas gecm tcrrcin Y:m dit• vo!kl'>lewC' waarop dio grotcs

onder die .loub0rts oi4? mel krng bC'·

\I'C'('l; he>t ni<.>. ~faar hoofsanldik op div g''bied van di4? k1ygskuns hC>t hullo luistt•rryk prcsteer. In clie grootsto

11lae om die vT:vheicl van die H

o6rc-nnsie hot. bulle · onsterf!ik<" rot•m

\'er-Wt'l'f. Dink aau die onvC'l'likrokko

gent. 1<'ram; Joubert, die hdd vnn

'13roukhorst~pruit. Dink nnn dna rdie b~·no, vergote figuur, ou ''ader Willem

li'. Joubcn, komdt.-p;cnl. van die

J~y-M

A

N :EN

V.RO

U

STAr VY

F

j

'

WYL NA

V

.EUGADEHlNG

Op ·n dienslaer'vergadcring wat op

l{ransfon tei n ( Pricska-kotnnHinllo) onlangs geholl is, was twco brand·

wagte teen~;tOOrdig wa t vyf my I te

voet afgele het omdat huJ motor

ui! or de was. H ulle is m nr. en

mev. Combrinl<. 1 r. die shroeier.

-de hitte van die Noordweste het

!1u11e nog hul kos saamgcdra wat

OiJ die ber'g geeet is, as oolc parme·

koek vir vcrlwop tor stywing van

die Nooclhufpfonds. By die tcrug

-J<.eer hct vc!dk. Kocl< hulle tot by die voet van ctic berg gcbring van -waar hullc nog 3:': myl mocs stap.

t\an geesdrif ontbrce!( di t die Oss

c-wabrandwag indcrdaad nic!

donhurgse .Hcpnblick, wn.;. :;:tarn met.

Andries Prclorius die konve>nsie von

Sandrivier dourgcdruk hct. Dink lll:l!lr

:w.n sy soun Duvid, t'C>n \'lll1 die dap

-per ycldkornel-annvoctdors in die si::og

op Amnjoebn. S~am mo~ Pioter 0.

Jouber-t vci?: hy in c1ic sl11o by Ihonk

-horstspruit, SkninshOOl2;Lt' en IJaings

-nck. Snam word bulle Volksruads

-lede; hy vir Cnrolinn, Pieter vir Er-mclo. Saam vcg hulk as bincrcindors

die Twc4?de Yn·hcichootlop; dwarsdcur,

l1y a<> vcl!:g;encrn!•l. 8::tam gnan bulle

clio land 11it in 1903 <'n gcul. David

Joubert !.tcrf, voor· :;y tyd, in 'l'ropics

-A frika op hul sot-ktog nn 'n hecnkome

onder die gngcls<' uil.

'n 1\lcns clink ook onwillekeurig u:m die dcfLig;ijtO man in die Rcpubliok voor JS7'7 ,,John. CC'nlleman" he~>

die I~ngclso hom gcnoem - dio waar-dige 1bndslid vir ,\liddclhurg en na

1881 \Vc<'Sh<'Ol' van 'l',·nnsvaal on ;\Jccs

-tcr vnn cliC' I rooggorcgshoi-Johnn

-ncs 8 . . Joubon, dio vader van Oom

Pielcr. 8umn met Willem Kok vo,n

Doornfontcin (grootvadcr van A.K.G.

,J_ J'.. Smith ~c cggenote) is hy denr

di0 Hoe>rc us gysclaars aan die Engolso uitp;<'lc-wer.

)luar die grootstc scun ui~ hierdie horocrnclo familio is natmtrlik

komdt.-ge>nl. l)iet .Joubcn, die held vun

Ama-joC'lH.l on Spioeukop.

D.A

rmM

~OG Eli;X

~IMJ' hicrclie heldegeslag het onv

-~-olnap. lGn waL ~al die jeug vnn

Snid-;\ frika uie wil geo om not oookcor con

Ynn hiNdie seuns nm· die £3ooronasio

to:' boor ptnaL 11io? Of al was di~ dan

uct icmancl uiL hul fmnilic, of 'n

tyd-f!;t'lloot wat saam mot bulle, skouor nan

~skoucr in clio gcvcgte g4?Si-IJ' heL. ))i~

bring my tcrug na. Oom Piotor, 'n

l1elcl uit b::~ic gevegte, 'n voicrnnn ui~

twre Yryheidsoorloo. Hy het <.lnn ook ingewillig om op 27 Februaric- Lwco

-en-sc-stig jaar u:i die slag by Amnjoeba

- die jong mensc veral too

tc

~;prcok

oor hie1·die groot segestryd. D:y is clio lnaste van sy Joubcrlrtydgenoto vnn

JSSl.

Rou is daar reeds so ~on cn anclcr omtrcnt Oom Pietcr ,-ortcl. Hicr volg,

(Vcrvolg op bls. 2, kol. 2)

M'l!NliS1'.ER

B.E•

GW:NADIG

NOG

'

N

KL

EU

HlJ

NG

Dio Minister van Justisie het

nog 'n !<eer ingcgryp Olll 'n tdeur-ling se vonnis l<ragtcns (lie No

od-regulasies te versag. Die betrol<!<e

kleurJing, Wilfcm de Vil!iers, is

'

tip

21 Desember tot dric wel<o clwan;;

-atileid gevonnis vJeens aanranding

op 'n konstabel in l(aapstad. Aan

hotll is borgtog vcrle!ln in afwag·

ting van die Minister sc bcslis·

sing. Dio Minister h'et dit egter

good gedin!~ om die vonnis van tron!~stra9 to wysig tot £3 boete.

0

JV

iu-

lli.

?

!Pwrtypolitiek

iS

die

· v

oU>

'

n

mi<ldel

om

di(~

pmrt

.

y

t.ot

oorwin·

ning t.e

lJOCil',

0

No

.

13 .

V

E

HD

tJ

lDJEiLllKJLNG VA

N

V

JEHKliES]NGSBELEID

Hde

A

anho

d

Verva]

I

nd

i

en

IP'a

rayU

eid

ing

Weier

Dit 11·il voorkom of d:~~r by b3ic 'n misvcr,(and besiaun omi.rout, die Os:;c

-walll':l!ldw:Jg so sb ndpnn!, Len opsir!.LO

yan 'n algemcne YCrkiesing. Die Korn~

m:tJJdont-gencrl\~1 se ''erldarinp;

nn.-mens die Grootraad k:m as '.n voorst.cl

he>:,kou word mer. ·n tiel iniLi~"'c \'001'•

bC'houd, naamlil< ttat da:Jr eensgcsind• heid tussen die republi~(einse groepe

moet bestaan ten opsigto van die

han-didate, alvoor. die Ossewabrandwag sy steun aan sulke l~andidate sal verleen. Dio kandidai.o wa;, ge>Sl.Ql word. moe&

VOLKSKA:-JDlJ)A'I'l•l wc(ls wa~ die

grootste mai.o v:Jn stou" van Afri ka-nerJ,ant snl OllLvnng, c:n mag nie

PA RTV·Icandidate woes wn.L geslc1

word om allccn die: ·belnngo van een

bcp:utlcle pnrl.y io 1Jo,·ordor nic.

i ndien ann hiertlie voorwaarcle dcur

di~ partyleidings nie voldoen word nie, verval die Ossewabrandwag sc aanbodl vanselfspre~<'end, en sal hy met die vel'-ldesing ni!{S te do en he nie. H y gaan sicgs !tandidate steun wat deur die partye as voii<SI<andiclate gestel word.

Indian dr. )fnlan dus dio voorstel

van die' Os~cwabl'aztdwag vorwcrp, vor

-worp hy d:wrme>o die ideo van 'n vo lks-bctoging en s:Jrnowerking, en in so 'n

geval l<an die Ossewabrandwag G.E E Nl

ENKELE f<andiclaat van hierdie party

op enige plelt in die land ondersteun

nic, ll'nn~ olke H.N.P.:kandic1aat moot 'n gelofte van trou ;1an die Party on

sy lcior nWl, waardeur hlf onv'oorwaar"

dclik ondcrweq> word aan die wil van

dr. Malan. Sulke l1andidate sal dus

in belang van <lie party moet optrea ook waar dit die vernietiging van an·

der republil<cine betref, en die Osscwa•

brandwag l<an nie vir sy ei-e vernieti·

ging en voii<SVcl'brokkeling stem nie.

arJJ!fJ~

rtilfi

l!!J'r)V

!7@1'

0 :

l'al(J

(2)

TWEE

Reis1

)

la

n

v

an

K.G

.

f>n

A

.

K.

G.

Ons plans die \'t•rh<'l<'l'th• rci"Jll'll):!nlm nm die }(.(:. t·n .\.ICC:. clt·ur di··

Nool'dwc"t•·· Leser'3 mo::t let op wysi -ginge wat van tyd tot llfd aansel>rir.g

word:

zcekoev!ei CI:Hiwilli:m:, 19 Feb., 6

n.m.; Vrcdendal O!> plans van m11r.

J. van Zyl, 20 Feb., s.30 vm. of soos

plaaslH< tepnal; Bittcrfontein, 22 Feb.,

9 nm.; K:ln,ies::roon, ':!3 Feb., 3.30

nm.; Springbo!<, '2~ F~b., 8.45 nm.;

Keimoes, 25 Feb., narniddag; I< anon·

eitand, 2!: r=e:>., 8 nm.; euchullci'S

(Grootdrink en Grob!crshoop), '26 Feb.

(tyd en pl~k wot•<l plaaslil\ gcrei.il);

l<akamas, 27 Feb., namidtlag; Uping·

ton, 27 Feb., narnitld<lg en a<lnd;

Brakwnter (!<enhnrdt), l Manrt, 2

nm.; Skansklip B, 2 Maart, 11 vm.; Williston, 4 Maart, anmt; Calvinia,

5 Maart, 8 nm.

116 Takko ·

A \lfflj)

frr1

UJ»

4 4 J 000

F-,\

'1:1 liJ)

I.U'

iJJ)

Ledo

Hoofkantoor:

R<JSOrW

(}-fouds

£113,000

St. Johnstra:tt 65, BLOEMFONTEIN

Begrafnisse, i<iste, t<rar~se, Grafstene

Vir

?

n Suksesvolle

Loopbaan

S

t

ndie

m

et

b

chu

l

p

van di

e

be-pr

o

efd

e les

ing

.s

van die 1-I

e

l

pme

-k

aa

r

I<

o

rre

spo

n

densie

K

o

l

e

ge

·

· i

s

die

beste

en g-oedko

o

p

s

t

c

mani

c

r

o

m

u

s

·uk

ses

in

die

l

e

we

te ver

-seker

.

MEER

A

S 200

KU

R

SUSSE

Die

Hclpmckaa

r

i

s

die

e

nigst

e

.

miwer

opvocdku

ndige

Afrikaan

-s

e

Korre

sp

o

nd

e

nsie Kollege

in

Suid-Afr

i

ka

.

R

ee

ds

me

e

r

as

1 6,000

Studente

het met b

e

hulp

v

an on.

s

l

e

sings

suks

e

s

b

eh

a

al.

O

o

k U kan dit

do

e

n

.

Pos

die

Koc

p

o

n no

g

vnn

da

g

v

ir

gratis bcso

nd

cr

hcd

e

Dl~ Ecsturcndo Dlrclttcur,

Hclpmckaar l.;orrcsponrlrnslc Kollcgc, Posbus 3~l2, VoorlNkkcrgcbou,

J'Ol!ANNf>:SBURC.

Stuur my ssscbllct beson<lerhcdo ornlrcut u korrespoudensle Kur•usse.

Ek stel belang In .••..••..•....•....••....•

Na.a.m ..•.•...•..•...•..••..••..•.•

Ad res... . ... .

(O.B. 17 Feb. 1913) . . . ... .. . . . .

Bcsturcnde Dl~ckteur: Or. H. C. LuttiJ;, M.A.

(S.-.... :), D.Lttt. el Pull. (l.rlden).

Mede-Dlrcktcure: J. H. CreiJbe (voors.), S. N. van VuurCI>, P. Joubert, P. J. v. Z.

Hattlugtl, A. C. v. W. Stroll.

K:ORRESPONDENSIE KOLLEGE

Voortrckltergebou 3101 ~oekstraat 18,

JOHANNESBURG

!Posbus 3512

Foon

22-

3512

D

IE

O.B.,

WOENSDAG

,

17 FEB.

194

3 AMA.J

OEBA-

VETE

H

AAN

(\-en·olg van bl~. l)

no~ n p;~ar besonderhede: .\f~•·si• n

,.;~ n die t wee \' ryheidsoorloc lwt hy ook aan vcrskeie Kafforoorloe dl:'elgc· neem waan an die .. Oorlog nwt )lod· jajc" 'n tipicse ,·oorhccl<l is. ~[Pl dit' itwan« Y<l!l 190:3 l·}i hy die .J oulwn-ko-;'nm'issie ua Dui1s-Oos-Mrika. lly :;ock 'n hccokomc vi1· "Y tamili · l'll

vrit:mlo onder die Brit~c vlag nit. Dl<'

Duilsers bied hom ·n plnas ,·au oor die 10,000 morg aan . . Ook vier :uull'r ledc ,·nn die kommiss1c knn C\ngroot plasc uilkics. Sieklc en doofl llr~·f horn

cgler Lorn~. Jare later gaan hy Log

Oos-Afrik:t-toc. .1\laar ~enoc~. L\'og not. olio volgendc stukkio intcressantc

ge~kiedcnis wav hil:'r vir tlin <'l'rl'LO

maal gcpublisecr word.

Professo

r

Ry

20 My!

per fiets

Na

,

Oss

e

wabrandwag-Kamp

Offisiere Gee

sd

rift

ig

in Wes

-

Transvaal

Teen die cinC::e van vet·iede maand is 'n drie·daagse Dicnslaertrc!tkin.s

11:1n '/4es·Transv<lalse offisicre naby Hartebecsfontein gehou met die docl van

ontleriir:gc \<.cnnls.nal<in;;:, inspi1'asie en studi-e.

Tusscn Oom Pietcr cu gf'nl. Hch:tlk

J3urgor hct 'n in! iemo niendskap bc-staan. '!'roucns Lwcc suslors vnn llu r• gel' w:~s geLroud met twce oie ~>rOt•rs \'an Oorn Pioter. N:~tht pre;,;. Jo-rug<'!'

die bncl Yerlnat hei. hct Bttrge•· wr~ar

nomende President gcwor!l. N 011 lwL

diL gebeur dnt Joubcn by di<:' Hcg;<'·

rin~ in die ,·old was. J!:k dink dit w:1s in Scplembel' 1901 d:Lt waarn pr~<

13urg<'t' so laertjie gcs{:~an hct \'OOr die ri,·ier Imbeloesie net waar clit• p:11l deur(7aan van rrran ,·aal na Swa<;ie

-land~ Gc>nl. Burger moe., op dringcndo sake na die Swasie-koning g:~an. lly durf die land egter 11ie verlaat sondcr om 'n plaas,·erYangl:'l' in sy plt•k a'111

to stel nie. Met toestcmming van die

l2de van die P.egering is Pietcr Jou·

bert tot waamemendc President be· noem. Hy is ::Jus vantlag die enigste lswende pcrsoon 111:11 op hierdie hoe

ondersk'eicling kan aanspraa!; maalt, at

was clit kort van duur.

illaar vir my porsoonlik i~ hy in sy

grysc ouderdom vecl mecr a;; 'n

gc-weso waarncmcnde Pn·siden~ van

Trans,·aal. 'N:~<u ok hom 'n skare sicn

tocspreek is hy die vcrpl:'rsoonlikin~

,·nn

o

l

sy onf,slapc Lydgonotc. 8y oli

hC\L innners die dapper !'Cltns van lliC\ VoorLreld::C\rs gesien: 8y hand hoL clio

hand v:tu K~ruger on .)oubor·t ('1\ .1\fa.r

-tinns 'Vessels Pretorius gcgryp: Ry

harL hot clio polsslag yau ,·ioJ· g('slagtu

vocl klop: Sy lippc he!. die nyhoi

ds-!-(ebod vir 80 j:ne gebid - en sy oo

sicn vaudag die lmnkerondo jcug~k:t

rcs, die vryheidskindcr:< van m(n·(', h£'•

siel met dieselfde gees v:u1 PerclC'kraal

en Amnjoeba. 'Vat 'n genadc; wat '11

grooL gena de! I

Kickies Van

O.BA='unk~ic,..;

Op ,·ersock van die K.G. s.: hoof-kwanier word 'n herocp gc-tlocu Qp

mco~c wat kiekies of porlrotte \,tn

Osscwabrandwagfunksic~ of -p:tr:uh•s

bet om dit, aan genoemdc hoot'kwart icr

to skeuk. Die kicl(jes moe~ vcrw•sd

wees vau 'n bcsl;:rywing w:~ttcr I unksio

di~ is, wanneer en waar, en wie die pcrsoue is wat opgotrce hot., ens. Daa ,. moot gocd vcrst:::wu word d:tt tlil ge-1lkenkc is wat nio later opg<>iiis kn.n

word 11ie, 1\fot die oog op vciligheid,

moot dit liowcr nie por pos g0stum· word nie, mno.r pel'l!oonlik oorhn.lHiig

word ;:::m ledo van die vorskillcudc

hoo-fkwa.rtiere.

1'\ictcPnsla;tndc die motlilikc

vervoer-om~:>lamli"lu:dc hot. die\ ofihiore cu spre

-kcn; hnl~ulf grvoL opofforing getroos om <lil' lacr~rckkiug l>y te woon. Om

maar net con gt''·al te noem. Prof. L. J. du P:ecsis hct hom, by gebre~ <lan petrol, gcnoodsaak gcvin<l om p2r

tt·cin van Potchefstroom nn K!erks·

dorp te gaan en om daarvandan die

20 myl na Har'tebeesfontein per trap·

fiets, wat hy saam met 11om op die

trcin ;;cnecm hct, af tc

!

e

.

Prof. Du

Plessis moos die laer oor vorskeie sake

toespree!t en hieroi·e O;:Jofferende daad

van hom hst tlie diepste waardering

van die offisicre teen•JJoordig uitgc!ofc

Dit· Kolnmaml:wl-~<'lll:'raal, ell:. J. !~.

.J \':Ill Hensbur~. het ook 'n besoek

a an die lt1e1· "cbri nf7 eu Yi r 'n da~ aa

n-geuaam orHle';. ~Y

;m ...

ien: ,.ol'keer om

saku Yall die da;.:; met b!:trekkiug tOt. !lit•

o

s ... ('

\\

abmnd\\:l~ ;\:Ill }mile te ver

-duidclik \\'eerccn-; hct d;l;W 'n kl·ag-· tige hc~ieliu~ van hom uii.gegaau on

i~ ·u h<·~le kamPraadslmp vau. k

oers-bcwu~te en 1·ashcradc mannc gesmee.

In sy (oespraak hd die Kommandant

-f't'llc·r:lul ,·oml die vasto wil ,·an die o-,,..cw:ll>ranclwag bcldcmloou om vir

altyd iu diens van die .A frik::lnen·olk

tl' :>t;l:\11. Die laor is verder ook be

-sook dour die A.K.G. Y::tn 'J'rans,·aal, v;eul. ,J. D. ,Jcding, w:J.~ in 'n besio

-lol•de toc:spmak vend gC\\I'YS hct op die groo~ taak waL in hicrdie vceleiscnde

<lac op clke oliisior rus.

Dio lncr was ondor bchccr nw hoof

-geocraals H. .). Ht.ander en A. J. H.

van der ·w:~lt, ondorskoi.delik voo1·siL

-ie•· ('n $<•lnclaris van die Groo~raad.

llullc he~ daarin gc,.,Jaag om dour hul

vo'lrbe<•ldi~c lcidir.w; dcurgaaus 'n streng.., di~siplinc in die lacr lo h nnd-haaf soudor 0111 <'gter aan die uiters gcsclligt• omgan~ ufhrcuk tc doen. Elkc

oggt'nd is 'n inspeksieronde dour die hr lc kamp gd10u om le ,ien of die ofli&iorc hul (('II((' in 'n net t<>estand

hou. Ook was cl;~:tr gt'en gonade ,·ir

cliegcnc wat saaus na clfnur. wanncer

aile li~tc gedoof rno<:s wee:s, 'n lawaai

tlu rf opskop het :

LE

S

H\

GS

Dit• stu•lil:'on•lerwerpc wa:; •:n.u 'n

groot \·er;-;kddenheid, by voorbceld oor

kampin rigti n~, jeugfrontorganisasic,

noodhulporgani~asic, bcleel'dhcids- en

pleglighcithworme, ens. lnligtingscoe -t>Jlrnku oor die ,·olksbcleicl van die Os

-~owahmndw;lp; is <leur die volgcndc

v~·rSOIII' p;l'lcwcr: prof. dr. A. .) . H. v:1n tlc>r \Vall oar clio volkswa~ in tecn -rllclling me~ die demokraLieso staat uwl JHtd.vrcgcriug; prof. L. J. du

Plossis oor dio orgo.uisa::;ie van die

volk:>l:l:\b t·n ook oor clio gesiusbeleid

YUH die Ossowah•·aodwag; en mur. J.

WAf~

/ZllL9

Hlt]~lWAt~

RrW

VARJ

7l1lL

m

DMSJ

B

P

I\.

Kerksaal-Gebou

.

0 ,

Voortrekkerrweg

MAITLAND

/8({))erte

!

f

.1~

~~~~

--

~

_•_-

".\:~~

_; _~_•_.yj~'i.

Eindelik

die oplossing

om

stabiele

pryse

rt

e

kry:

~

§t1Ulurr

u

wee

aaurn

<Oirll.§•m•diie

1ffirrll1l1la

wat

alllleel!1l. peR" gR"aadl

ell1l.

gewng

<dlaeniilks lbell1nlaR"k

Skryf vir bcoonderl•cdo en pcrmitte.

Posbuo 22. Foon 5.2370. Telcaramma: GEWJG.

.) . Pick oor die hoc1· 111 di.:- volkslant. Prof. dr. H. t:.'::Hokor. wu~ deur

in-tcrnering verhindcr is t)lll dio lacr by tc woon, sou ~O[lr:l:\t. hoL oor tlie O sso-wabrandw;\g on nasionaal-so~ialismC\.

D~. S . .J. 8Lnndor hL•l ook 'u bcl!io

-lcndc tocspro.ak onr :1l~omeno volk -snko gohon.

Die ple~,;~ighoid in Yl'rb:llld 1.no~ di.o

hysinrt en skvkinr• v:ln dio vl:tg olko

oggond on aail(l \~as hnio indrnkwck

-kcml. 'V:1LLcr gcvot'l nt11 i1111erliko

Lrols moe'? in C'lke> ouds!rydcr, waarvan da:\r 'n helc aautal (('Onwoordig w~,

opgowcl ht't- Ollllcrwyl die Yicrklcu r, simbool Y<lll J{oorunyhcid, stndi~ teen

dio vlagstok omhoog st~·g? l~lkc hy-sing- en :;trykin!,;sp](•gtigh.:id is gevolg denr oggcud- en 11:1 ndgodsdicn$ ond or-skeidelik.

Die stt'mming v.tn drt lac1· was d~'ur

gaam, aanstceklik <'n die gecst1rif het by die dag gcstyg. 'l'ot. welkc mate

clit die geval wa-; hlyk uit. die ieit d:lL vcrskoi,• oflh;ierc roed-, nn nfloop van diu twecde dag so verrigtiugc d:l:HOp aangedring hot. dn nog 'n lacrtrekkiug

\'OOr die oeslyd (mit•lic·Ot's omstrcok>S

Julie) gchou wort!, tueleenstaando dio

gowoldigc opofi'cring 0111 die k'1mpe by

tc woon.- ( 'l'ransvaals(' )\or.)

waar dit van

3~%

lt(())\t

5)%

r

enle

kan vcrdien

.

Raadp

l

eeg dad

e

lik

u

EIE VOLKS8ANK

§lP())(()JRfBONIOK

A

S

BlEIPlElRK

Po

s

bus

8 2 9,

Johannesburg.

Takk

e oo

r

d

i

e

hel

c U

nic

.

VoortrcklcersiTa~t. MIODELBURG, 'l'r:ln.,vnnt. ncrcfordatraM, GROBLERSDAL, 'l'rannvuol. l£ionaar: 0. D. DE KOCK

t.\J:cnt~ vir ~ontf:lC rn G.M. V ragmotors

T01'

U

DffENS!

V.M.K. AANBEVEEL.

ONS IIJ!J'l' 'N PHAO'l'TGR

BE 'ENDING

nou

n

e

t ui

t

g

e

pak

KOM MAAlC U J[EUSE I I

by

~~

IPAJROW

DIE SKIEREILANDS~ l\lODEH.NE

(3)

DIE O.B., WOENSDAG,

1 7 FEB. 1943.

DRIE

::::::::=:=

: :

:: := : =:

; :

: ::::= :

:,:,

:;;::::

; : :;=; ;:;:,:;:;

:

;:;::;;;:

;

:::::

:::

:=:=:

=

:=::

:::=:::::=:=:=:=:=:=:=::

:

:::;:::

:

:::

::;:;:

:

;;::

=:=:

:

==:=:=:

=: ::

;::;:::;:::::::::::;:

;:;;--.

Wie

Het

Gese?

Dat

die

Afrikaner

nne sy

Ek.onomiese Erfenis

kan

herwin nie I

Die St

erks

t

e

n

Gr

oot

ste A

f

r

i

kaa

ns

e-Me

ubelo

rg

ani

sas

i

e

het r

ee

d

s

B

e

wys Gelewer dat

dit

kan

.

G

ed

ur

en

d

e d

ie

a

fgeio

pe Drie M

a

n

de h

e

t d

i

e Bate

van die

Maatskapp

y

met

oor

di

e

£

75 ,

000 gestyg

.

Bele U

Geld in Aandele van

Excelsior

Meubels Beperk

Die Maatskappy wat reeds aan talle van

M~de-

Afrikaners

Werk

verskaf

*

AANDELE

£1

Elk- Slegs

~

by

aansoek

betaalbaar

o

*

Reeds die Eerste Jaar is

~n

Diwidend van

8 %

op die Gestorte

K()Jpitaal

v~rklaar

.

Kom !Besoek Ons

o

f Skr

y

f

om Aandele-Aansoekvorm en voile b

e

sond

e

rhed

e

a an

Po$bU§

2996e

Groote Kerkgebou

614,

Foolll

3PD059lo

(4)

VIER

DIE 0.8., WOENSDAG, 17 FEB. 1943

Deur §ulke$ Word

Om~

V

olk

Regee

r

!

Da::tr i~ 'n spree-kwoonl wat se in

die nood lee1· jy jou vriende ken. Dit is 'n b::trde wanrheid wat. iu vers kil-lendo opsigte toegepns kan word. Dit is of daar in kritieke t.yo 'u vergroot

-glns oot· die mens gcstcl word wat :die

klein verskuilde swakhcdc openbaar. En \'andag belewe ons so 'n t.yd. Kort gcledc hot genl. J. A. Smith verklnar

dat. die stryd teen dio Ossewab rand-'vag vir ons geopenb::tar het hoc v~il

die modderpoel inderdaad was waarm ons :IS volk dcm die p>trtypolitick go· sleep is.

ilhar dtt:lr is 'n andcr aspck wat ons

grang dio nandag op wil vcstig, en wei

na nanleiding van die jongstc oorlopery

van sekcre poliLici n:t die kant. van die

Empire. Hierdie ool'lopcry ,·ind plaas drie-en-h:tlwe ja:tr mi die oorlog begin het., en wannoor mense \':I ndag skielik tot die oortuiging" raak daL die oor-log in b~'lang \'an Sui<~-Afrik3; is, js d!t

sckerlik nio :tlte dett~nd ,.,r lncrdte

mannc sc oordeelsvenno(i nie, en

be-hoort. diL op .sigself genoegHa:tm lc

wees om 'n strecp deur hul aanspraak

op ,·olks,·erteenwoorcligiu~ to trt>k.

\Vanneer sulke mouse dus bercid is om

hierdic di.;kwalifikasic op hul skoucn; to haal moot. die motie£ waL bulle tot

so 'n 'stap beweeg, indcrdaad stork

wees. En daardie motief is in die par-typolitiek die mces algcmcne verskyn· sel. Oil Is die oorweging van eie· belang, wat vir ell{e beroepspolitikus deurslaggewend is.

Nuwc Beroep.

Dour die part.ystelsel is d:tar 'n nuwc beroep or professic in die lowe geroep, die van beroepspolitikus. Die parLy -stelsel, me& sy geduri~e stem werwery

en organisnsic, hot. dit ann die een

kanL noodsanklik gemank vir clio ,·olks

-vertcenwoordiger om gednrig rond to reis en vergaderings to hou. Dnnr bly

dus nic ,·eel tycl ,·ir hom oor om sy ei.;

sake te bchartig nic, soclat. by hee-ltc

-mal afh:tnklik word van sy parlcn!Cn·

Lere snlaris. (In clio dao \'an die Repu

-hliek was dit nie nodig om .. \'ork

ie-sings,·eldtogtc'' to hou nie. Elkc- kan-didnn { \'t:rldaar sy heleid en daa.rmec

is dit, n·rby. AI ~·crgaclorings wat gc

-hou word, is wannc<·r die Volksra:~ds

lcdo n:'1 'n sitting t.crugkecr en die

nuwo wctto in hul kicsafdelings aan

die bmgers ,·crduidclik. Elkcen bly

egter tot sy eie kiesers beperk. en dit js 11ic- nodig vir ,,groot. knnonno" om

,·an c<-n kiesafdeling na die ander deur

dio land Lc rois ni0, !>OO~ dil vandag die gc,·al is.)

Aan die ander kant het die aanlok· like salaris en verskillendo voorregte

wat verbonde is aan die amp van

volks-verteenwoordiger di t vandag 'n hoogs winsgewende bcroep gomaak, vcral vir

die gewetenlose politikus wat dikwels

indrukwckkende fooio vir spesial•e dieri·

ste van agter die skerms In die hand gcstop word. Om 'n pndementslid te word, ltd vir haie bf·h.•ken om 'n soort \'lin goudmyn in hesil. to hy. Dit was indcrdaad 'n bctalende beroep wat teen baic hoe kost.e behou moes word. Daa

r-by hot dit in die jongstc \'crledc nog

'n cen·o\1(' status betoken- dit is eers

onlangs d:H dit: ,·olk sy hoo ngting ,·ir

,Ji,• \'Oih,·aadslid begin ,·er\oor het..

Ja-brocr.

:\1 hiPrdi(• dingc saam he(. daar!.o"

gewerk cun van die volksver.teeuwoor -dig:cr· 'n ~oorl para~iC'L lc maak ll"<tl·

sy mnp (?.<>hruik of misbruik lot veny

-king ,·an hom.,elf ten ko~te ,·an die

,·olk. Hy moet gedurig strydvoer om

sy posisie te behou. Dy sy kieser~ mocl h~· llt:durig flikflooi meL die

ge-,·olg: dut It~· nooiL stork ;;telling teen

cui~e ~uwel kan iunccm nie, want hy

moet probcer om so min vyande as moontlik te maak. H" moe(. liewer

mel alma\ vricnde man'k I'll 'n soon

,·an ja-brocr met i wee gesigto word.

Ver·der· moet hy gedurig die politiekc

snomiugt: ,lophou, wnut om sy posisie

te l>chou. moet hy alt.yd sorg om ann

die-sterkstc kant te wccs. As dit dus

vir hom lyk of daa.· om een of ander

rode 'n ommeswaai in die openbare

mening is, moet hy vroegtydig ook

om-swaai ongeag watter beginsels op die

spel staan. Veral as daar •n verkie

-sing aan die nader is, moet die

be-DIE O.B.,

WOENSDAG,

17 FEB.

1943

Brokkies

uit die Buiteland

Sl\fUTS

SE BETER TOEK

OOR

NIE-BLAi~

OMS

S

RUSLAND BAlE STERK

In sy joogste toesprnak hct Goring o.a. geso dat di.o H.ussiese .oo:log tec.n

Finland (1939-1940) mtskteu dt~

grootste en slimslo oih·crblindcry ,·::m

die wereld so gcskiedenis was. :\Ic!.

hierdie woorde bedocl C:oriug dat Rns

-land met sy sukkol-sukkel-oorlog teen die klein Finland, dio worcld doelbewus mislci hot omtrcnt sy wcrklikc militOrc.

mag ongcveer soos Japan gedocn hot

met' sy sukkel-sukkd-oorlog in China

"66r 1942. Dit. is uie bckond hoc goed of hoe sleg die miliiCt·c desku_ndig~s

,·an die wcreld oor Rusland mgehg WI\S nie. uit die jongslc Russiese of·

fcnsief bchoor~ dit ogler vir elkeen

duidolik to woes dat clio Rusland van Stalin oorwcldigencl !:tork moos gewee>.

hcL Goon land ter wort'ld behalwo

Rusl:tnd sou na sulke reusagtige

neder-lne iu staat gewees hct om so gcweldig wrug tc slaan uic. \'ir bondgenoot en vyand is die jongsto Russiese sukses~o waa.rskynlik 'n groot vorrassing. V 1r bondgenoot en vyand behoort die mag

van tlie Bolsjewistiese Rusland tot baie

crnstigo nadcnl<ing te st;em. Of die

jongste Rnssiese sukscsse \'tln besli s-sendo nard sal woes, sal aileen die

toe-koms op.e~baar. Oor Rusland was dit alt.yd moeilik om t.e prOfl:!teer. V:tn-dng is dit nic · anders nie.

VLOEDGOLF V A:-l' OP'fDllS.JlE

Ondo1· invloed van dio jongste Rus -sicse suksesse het daar oor die Iande

van dio G.e-allieerdes opnuu t 'n ,·J

ocd-golf van optimismc \osgebars. Dui ts-lond, Halie en Japan mooL ,onv oor-wandelik oorgee" volgcns die besluit

van Roosevelt en Churchill by die

on-langsc samesprckings tc Casablanca.

Daar word reeds bemndslaag oor ,Victory Balls" om die cindoorwinning

te vio1·.

MeL die oog op die baic telcurstcl

-lings waL in clio vcrlcdo so dikwcls op oordrcwe optimismc gc,·olg hot.,

bc-hoon die nugtere beoord~·lnnr rekening to hou met werldiko rnoeilikhede en hindcrnis&c wat nog in dio oorwinning;; -pad van d.io Genllieordcs staan.

roepspolitikus sorgvuldig oorweeg of

hy weer gekics sal word indien hy by

die party bly waaraan hy bchoort.

Lyk dit vit· hom of 'n ander party

moonilik die oorwinnin~ sal bohr~:tl,

is dit. betel' om nan die woreld to \'()1' -ldanr dat hv nou .,tot beter insigto'' gckom het., en ~·oortnnn sy ,·olio gewig

hy die ander pany gaan iuwerp .,in

bclnng van land en volk" !

Politi eke Kramer.

Di~ is duidelik dni. meL die loop van

t"d onder hiordie stelsel daar 'n dccg -Jikc sifUng moet plaasviud. Die man wat waarlik beginsels vooropstel en die

belange van sy volk eerste plaas, sal

nic lank bo bly nie; hy sal moet plek

maak vir die opportunis wat beter as

hy in staat is om die stemvee en kapi·

taal agter hom te kry. Op hierdie

wyse het ons parlcment deurtrek

ge-word van 'n klas man wat boskryf kan word as die politieke kramer wat van

sy voJI(sve·rteenwoordigingskap •n wins·

gewondo praktyl< maak.

En dit is hierdie klas van man aan wic di·e beJange van ons land en voll<

nou reeds reeds vir dcrtig jaar en meer

toevcrtrou is!

En ons vra,

''s

so 'n groot snak soos oorlog. ja dio bcsLnan of onder -~~:ang van 'n \'Olk, nee, die bestnnn

or ondei·gang \'!\ll 'n hole beskaafdo wereld op die 8pel is, en hierdie ,, volksvc-rteenwoordigers'' ,·ernnder

nog van si.andpunt tcrwille van 'n

nnderende ,·erkiesing, hoc r:tmpsalig

was die lot van ons ,·olk vir die

afge-lopc dertig jaar inderdaad nie I

As die voortbestM.n vrtn hul \'Olk, as die behoud va.n dio Christe-like b e-sknwing by hullo ligtcr weeg as 'n par· lemcntere setel, watter ydele hoop het ons voJI( ooit gehad dat die ellende van

die anne.s, die sorge van die boer en

die kwellinge van die arbcidCr· by hulle

swaarder sou wecg as •n parlementere setel wat met behulp van kapitalistiesc vri·endskap en steun bChou kon word? Occn wonder dan ook dot sedert die invocriug van die partyslc·lsel in ons

laud nog gcen vraagstuk aangepak is

nie, lnat sln:~n nog te prant, van opge-los!

STR.UIKEl~BLOKKE

1 ndrui{WCkkend soos die Russiese sukscsse ook al is, moet onthou word dat die Rooi leers nog baie ver van die lanusgrense van die Spilmagte staan. Wat meer is, sal die Bolsjewiste die

inisiaticf wat hulle vandag het, in die

l<omende somcr kan handhaaf of sal ilierdie inisiatief soos verlede jaar we.er oorgaan in die hande van die Spil·

magte? Voort.s as clio Dolsjewiste, dio

Brittc co Amerikaners groot ncderla.c

in hierdie o01·log kon oorleef, dan moet

da:ll' teu minste rckening gehou word

met. die moontlikl1cid dat. ook die

Spil-magtc terugslao sal knn oorleef.

'n Ander gcweldigc s~ruikelblok op clio p:ld \'an oorwinning is die feit. d:tt

dio Drit.s-Amerikaanso bondgenoto oor ~con vastrapplek op dio vnsteland \':til

Europa. bcskik nio. 'n Oeslangde Brit~

:\mcrikaansc landing in Wes-Europa 1S

volst.rck noodsaaklik ,·ir · n A

ngcls!!k-sieso oorwinning. Hoc mocilik so 'n

landing is, het hierdie oorlog reeds be

-w,·s.

·Dir is moonllik da~ 'n

landingspo-ging in Italic of iu 'n onsydige land

soos Spanje of Portugal gemnak sal

word. Die struilcclblokkc wat. in dio

we~ ,·an so 'n l:llldingspogiu~ stann, is lcgio en hierdie struikl'lblokke is

met een ,·ermcerdcr deur die feit dat

die Rpil \'andag in 'l'unisie en in nuder

st r:tlegiese plekkc in die )Iiddcllandso

Sec wnardevollc. steuupunte bcsit.

DUIKBOTE

Die moeilil(ste struikelbiOil op die

pad van •n Geallieerdc oorwinning is

·egt<llr die duikboot. Hierdio duikboo

t-~e\'anr sit ann die wortel '"an a\ dio

moeilikhede waarmc.. die C:c:tllicerdes

to k:tmpc hot. In Brits-Amerikaanse

kringc word hicrdic-gcvaar openlik er·

ken. Souder skepc bn dio Britto en

Anwr·ikane geen geslangdc oorlog voe: nic. 'n Paar gekeldorcl.c skepo belaat meL oorlogstuig of dryfstof betoken so vee! as die wen of \'Orlics van 'n taam

-likc gt'oot s1ag op land. Die duikboo

t-gcvaar bly dus die grootstc struikc

l-blok op die p:td van 'n Geallieerdo

oor-wir.niog en die onl:tngse -benoeming

"an 'n duikbootdeslmndigc as hoof van dio Duitse oorlogsvloot skyn daarop nan to dui dat hierdic soort oorlog ge· intcnsifcer gaan word.

'n Ander belangrikc hindernis op die pad v!ln 'n Genllieerde oorwinning is die magsposisie wat .Japan ,·orower beL.

Jlicroor hoof nic uitgcwei te word nie

behalwe om te koust:tteer dat ..-\merika

en Briit.anje al hul kragtc sal moet

inspnn om hierdie struikelblok uiL diu

pad te \'Crwyder.

Dio gejuig wat in Cenlliccrde kringe

opgann oor die Bolsjcwistiese oorw

in-nings k!!n dus bes moontlik nog 'n

bietjio ,·oorbarig woes. En as Roos e-velt en Churchill by Casablanca besluit

dat. Duitsland, Italic em Japan ,o

n-voorwnardelik moot oorgce", dan kan

aileen gckonstateer word dat 'n dcrge

-liko uitlating op hicrdie stadium van die oodog nie :tllecn \'OOrbarig is nic

maar dar. dit ook die stompol dra. van uitors slcgte propaganda, vee! slcgtcr

as die veertion punto vau 'n Widrow Wilson in 1918.

Leer

Wis Voo

roordeellJit

By geleenthoid vnn 'o konse1t van

nie-blankes in Knnpstad het ,·eldm.

Smuts ,·c-rlcde week 'n boter

verhou-ding tussen bl:tnk en gekleurd n:l. dio

oo1·log in die \·ooruitsig gestel. Baie

van die land se kleurvooroordcel sal verdwyn, blank en nie·blank sal

nre--kaar beter verstaan en waardeer en bale gelukkig saamlowe, h·Ct hy ver·

klaar. Hy het dio nic-blankes ook b e-dank ,·ir hul bydrae toL die oorlogsp

o-ging, en gese dat bulle baie bygedra

ho-t. tot die oorwinnings wat t.otso\'cr

deur die Suid-Afrikaanse magtc beha.al

is. ,Die toestande in die leer is reeds

vorbeter en die samesyn van blankes

en nic·blankes aan die front het

•n

g.ses van saamhOrigheiu laat ontstaan,

wat na die oor·Iog voortgosit sal word,"

hct die· F.er.siC'" .\linister beklemtoon.

Boerende

B

oer

e

J1~Nli»A«D

!

Stuur u VEE en PRODUKTE

aaa

VOLKSOCOPER

MARK BEPJERK

Newtown

,

More

mark,

JO

H

ANN

ES

BURG.

Foon 34-1442.

Wolhuterstraat 62. Ons direkteure is on& waarborg.

Skryl om besonderhede. STERKTE!

Hoofkommandant

Bkap

STELLENBOSCH

VIER

V

~

flHIIEHI[})S

fD)

A G

27 Feb., op

Blaauwklip

Vcr

tr·ck

.3.30

nm. in

optog

van

Dro~tdy

Hote

l.

Vrugte (m lw/Jif~ te hoop.

Spc

s

iale

k

o

ll

e

kte

v11·

N

oodh

ulp

fonds

.

(llring beker en nnndetc a~ook 'n

sluk hout ,·ir Vryheidsntur.)

ALLE GOEDGESINDES W ELK OM.

ONDERSTEUN

ONS

ADVE

RT

EERDER.S

.

Vir die Skiereiland word sevier op die

VOORTREKKE

R-

TERRIEIN

TE

PAR

OW

(Tussen Voortrekkerweg en Stasie) OP

SA1EIRDAG,

21 fEIBRUARJ!E

1943

.

VOORPROGRAM VANAF 4 NM :- Volkspeletjies, vrugtefees

(waat-lcmocn en druiwo word ,·crkoop), koffic, koe.Jdranke on tocbroodjies is vorkrvgbaar.- Kom eet saam in die buitelug. - Gcselligo ,·crkcer.

-Vurc ·sal brand, maar geen de-is word vcrkoop. Dring die bckertjics

en stoelo saam.

5 N M. : - 'n Toespraak deur die 84·jar·ige Amajoeba-veteraan, Mnr.

P. C. JOUBERT.

Aaodprogram begin 7 un•· stiptelik.

(5)

r

DIE

O.B.,

W

O

ENS

D

A

G, 17

FE~.

1

943 .

GENERAAL

J.P.GOUS

NA KOFFIEFONTEIN

INTERNERINGSBELEID GAAN SY

GANG - Dl E O.B. OOK

Die Empire-regering het voorverlede

week weer alte duiclelik getoon in wat

-ter kraal hy sy vyand sien, too nog 1

)1 aetroue offisier van die Osscwabrand·

~·ag na die interneringskamp op K

offio-fontein gestuur is. Hierdie jongste

slagoffer van die listige int

ernerings-beleid v~n die huidige bewindvoei·ders

is genl. J. P. Gous, 'n welbekend.e pro,

kureur in Johannesburg.

Genl. Gous is Vrydagoggend, 29

Januarie, dour speurders op sy ka

n-toor in hegtenis geneem met die oog

op interne-ring, na bulle hom meege·

deal het dat hulle die opdrag van

Pre-toria. gckry hot. Die speurders hot

hom hierop na sy woning vergesel en

net 'n klein rukkie toegelaat om die nodige klere bymekaar te skraap en van sy vrou en twee kinders afskeid

te neem. Hy is vir die res van die dag

in l\:larshallplein aang.ehou en sou die volgende dag na Koffiefontein vervoer word.

Vrydagnag het hy. egter 'n aanval van hartverlamming gekry, wat moontlik toegeskryf kan word aan die feit dat hy in 'n baie nou selle-tjio opg.esluit was. Geluklcig hot die

persoon in die sel langs hom gehoor

dat daar iets verkeerd is en die

wagte geroep. As dit nie gebeur het

nie is ait onwaarskynlik dat genl.

Gous die aanval sou deurleef hot.

Hy is toe na die tronkhospita.al ge·

neem. Dinsdag, 2 Februarie was

hy weer i.n so 'n mate herstel dat

hy die oggend per motor na Koffi·

fontein vervoer kon word.

Die berig van genl. Gous se inte

rne-ring het net soos in die geval van prof.

dr. H. G. Stoker van Potchefstroom

soos 'n skok vir sy mede-offisiere en brandwagte gekom. Hy was een van

die stil en vasberade offisier.e wat sy

werk b\\ie pligsgetrou vervul het. Hy

was gelief op al die rade waarop by

gedien bet, t.w. die Genera.alskrygs·

raad, die Dagbestuur van die Tran

s-vaalso Beheerraad en op die Beheer·

ra.ad self. .As hy gepraat het, het

al-ma! geluister want elkeen het geweet dat agter sy woorde die ervaring van

'u bekwame offisier skuil.

BAAT l'HKS

Dit is opvallend dat genl. Gous in

hegtenis genc.em is op dieselfde dag

waarop die reeks inspeksievergaderings van hoofgenl. Louis Bootha. die aand met 'n offisiersvergadering van sy

gene-raalskap son afgesluit word. Dit kon

egter nie die ossewabrandwag afsk·rik

nie. Slegs 'n paar uur na genl. Gous

in hegtenis geneem is, was sy opvolger

reeds benoem in die persoon van dr.

P. ;) • Bothma. ore vergadering is die

eland gehou en die .spanning onder die

meer as 400 offisN!re tee.nwoordig het

sy klimaks bereik toe hoofgenl. Bootha

vir dr. Bothma op aandag roep en hom

uoorstel met dra woo·rde: .,Offisiere

hier is jut generaal; Generaal hier is

jou offisiere". Die aankondiging is

met 'n oorweldigende instemmingsbe·

tuiging begroet, waarop dr. Bothma

gepas geantwoord het. Net voordat

hy die nuwe generaal voorgestel het,

h&t hoofgenl. Bootha beklemtoon dat die Regering nie moet dink dat hy die Ossewabrandwag kan lamslaa.n deur sy offisiere te interneer nie, w~nt hy sal vind da.t elke offisier 70 maal 7 maal

verpla.as kan word. Dit is juis hier waar die krag van die oiganisasie 16. Die onbreekbare wil van die offisiere

en hul vasberadeoheicl om die stryd tot

die einclo voort te sit was duidelik voel-baa.r in die atmosfc.er wat die vergade-ring omkleef het.

Al die offisiere en brandwagte van

Transvaal en die Rand in besonder wil

graag langs hierdie weg a.an die

egge-note en kinders van genl. Gous krag en

sterkte toewens in hierdie dae van be·

proewing. Die Ossewabrandwag

ver-geet nie I Geen offer is vrugteloos nie.

- (Transvaalse Kor.)

Vryheidsdag is Offerdag

Elke Brandwag sal op 27 Febru·

arie dink aan sy makker.> wat hut

persoonlike vryheid opgeoffer het

in belang van ons almal se vry·

heid. Die paslikste dank is 'n

gevoeli~ bydrae tot die Fonds vir

hul afhanklikes.

Dee/name

Aan

Parlement Maak

\t

olk

Mede-skuldig

aan

O.or

/og

Opposisie Help

Slegs

om

Besluite

van

Sap-Koukus Wettig te Maak

Vir die oningewyde toeskouer van die Suid·Afrikaanse pal'typolitiek moes dit soos •n slag gekom het too hy die volgende dubbelkolom-opskrit

in een van ons nasionar,a koerante gelees het nadat hy dae-lank die parte•

mentera verslae aandagtig gevolg het: ,VOORSTEL OM TROEPE OORSEE

TE STUUR IN VOLKSRAAD DEURGESTEM."

-

--As hy sy oil no. din volgende bladsy kan word, genees bet. Daar sit 'n

gewond hot, sou sy tcl.eurstclling mis.: twintigta.l manne op wie se gesigtc die

kien plek gemaak het vir veJ·basing om uiterste vervelendheid gelees ka.n word.

daar to lees: ,Gcnl. Smuts het sy. Bulle is die oorblyfsels van die

Rege--sin, en Engeland. se si)l, gckry met ri\lgsparty. Die eon gaap volg die

die st.uur van troC'pe na. buitelandse ander op, onderwyl een nn. die a.ncl.er

slogveldo. l'{IE~U.ND HBT ll'ROU- by die deur in- en uitstap. Dit ·is ENS VERW AG bAT HY NIE IN DIE duid.elik dat nie een van hulle notisie

VOLKSRAAD 'N 1\:lEERDERHEID neem van die opposisielid wat daar

DAARVOOR SOU KRY NIE"! praat nie. Elkeen gaan sy gang net

soos die a.nder lede daar oorkant.

Waarom sal hulle ook luister'? Die

agbare lid daar oorkant praat mos nie

vrr hulte nie, maar vir . ,die volk daar•

buit~"! In die koukus het hulle mos

klaar besluit hoe daar gestem, moet

word, en al die gepraat is maar net

Toe bicrdie persoon die koerantve

r-slae oor die bespreking in die pa.rle·

ment gelees hot, moes hy mcegevoer

gewecs hot deur die redenaarstalent van die nasionale volksvertcenwoor di-gers. Hy hot sy asem ingehou en sy

hart hot vinnig geklop toe hy lees hoe

die Ieier van die opposisie die een argument na die ander teen die

Rege-ringsvoorstel slinger. In :sy

verbeel-cling hot )Jy gesieu hoe die gesigte van

die Rcgeri.ngslede vaal word. Hy kon

hom duidclik voorstel.hoe genl. Smuts

onn1stig rondkyk on1 to sien of daa.r

nie dalk eon van sy volgelinge aan die

wankol is nie, en hoe hy en sy ,v

oor-bankers" aanteke.ninge maa.k om in

hul antwoord die argumente van die

opposisie stuldcend te skeur en sodoen

-de te voorkom dat sy belangrike

voor-stel deu1· die meerderheid in die raad

''erwerp sal word. Genl. Smuts moos

slapelose nagte gehad bet solank die bespr.eking geduur hot, het die onin

-gewyde Ieser by homself gediuk.

YDELE HOOP

Die volgende dag hot hy wee met belangstclling sy kocrant oopgemaak om die verdero verloop van die debat te volg. ,Kopskootl" moes hy uitge-roep het too hy die toespraak lees ,,a,n 'n groo~ kanon in die voorste banke van die opposisie. Nog 'n paar plei

-dooie in bclang van Suid-Afrika het gevolg wat self{> die hardste hart van 'n marmerbceld sou laat smelt. ,Waarlik, Jnn Smuts gaan hierdie

kcer 'n klotnp ondersteuners verloor,"

bet die o,ning.ewyde Ieser hardop ge

-dink. Goon volksvertcenwoordiger is

hestand teen hierdie argumente en

1·oerende pleidooie nie. ,Ek wens

hulle stem al," het hy vir homself

goso. ,Nou is ons land gered. Smuts

se voorstel sal nooit clio paal haal nie."

Maar hiordie oningewyde Ieser het

vergcet dat hy elke jaar tevore die

volksraadsdebattc met dicselfde

be-langstelling gevolg het₁en dat hy elke

keer teleu·rsestel was oor die uitsrag.

Dit hot hom nie opgeval dat elke

voorstel van die Regering tog aange-neem word nie, net soos elke voorstel van die opposisie verwerp word. Hy bet nog altyd gedink dat 'n paar lede aan Regeri11gskant beweeg sal \Vord om vir die opposisie se voorstel te stem waarvoot· so Vlttiglik gepleit is.

ONTNUGTER

Maar as hierdie Ieser net 'n paar

minute op die openbare gatery ken sit

en neerkyk op d~e ,volksverteenwoor•

digers" daar voor hom, sou hy nooit

weer sy oe gemoor het om volksraads•

debatte to lees nie. Dnar eenkant sou

hy 'n dosyn mn.nr1e gesien het, die een

besig om 'n boek te lees, die ander om

'n brief te skryf on drie ander met

hul koppo bymekaar, besig om 'n s

tu-die te maak van die agenda terwyl een

uit hiil geledere met groot gebaar 'n

toesprank hou.. Dit is die oorblyfsels

van die opposisie. Die res van hulle

is terug na hnl huise of bevind liullc

op daat·die oomblik in die teekamer of

in die , wandelc:anae" waar hulle

vriende ontha.al of beraadslaag oor

sette en tee,nsette waarmee ander

op-posisie-groepe ,uitgeskakel" kan

'vord.

'n Blik na die oorkant sou hom van

aile illusies dat 'n Rcgeringslid bekeer

, om die $J<yn van volksregering te gee.

Op die manier dink di·e volk dat daar

darem deur die parJ.ement regeer ward,

en berus die volk by die uitslag van die

stemming. Die Rcgeringsparty sorg

n'et dat daar genoeg lede is om sy

voorstel deur te stem, en omdttt die

opposisieparty weet dat hy tog ~1iks

aan die uitslag kan verander nie, maak

dit nie eens vir hom saak of al sy lede

dre stemming bywoon nie. Om die

rede is di·e voorstel van genl. · Smuts

dat troepe oor see gestuur sal word,

aangeneem met 75 stemme tet;m 49,

hoewel di·e opposisic-stenun-a tesame 67

tel. Sodra 'n Opposisielid sy toespraak

klaar gehou het, maak hy dat hy

weg-kom. Sy teenwoordigheid sal ann die

land se toekoms geen verskil ma.ak

nie, e..n kan op 'n ander plek beter

bestee word, vera! om v.e-rgaderings• te

hou. Die gevo~ was dan ook dat die

sogenaamde Blou·eedvoerstel met 'n

meerderheid van 26 st.emme aange•

neem is, wat presies tweemaal so groot

is as die meerderheid waarmee die oo

r-log ve-rklaar is.

BEDROG

So word die volk bedrieg. Die

on-ingewydes dink dit is die parlement

wat regc.er, maar in werklikhoid is dit

die Sap-koukus. wat die Sap·koukus

bestuit, is wet vir die land, en die par·

·Jement is maar net daar om die indruk

te skep dat die volk deur sy verteen•

woo'rdigers regeer word.

Solank republikeine dus deelneem

aan hi-erdie praathuis, solank is hulle

self besig om di·e volk te bedrieg. Aan

die bestuur van die. land kan hulle

niks doen nie. AI wa.t hullo doen, is

dat die .Empire-bewind hul

tecnwoor-digheid in die pal'iement gebruik om

sy eie wandade te bedek. Wat die

Sap·koukus besluit het en dus op reke·

ning van die Empire·bewind moes kom,

word nou 'n bestuit van die ,parle

-ment", die mondstuk van die volk, en

word sodoende geplaas op -relrening van

die volk van Suid·Aff'ika. Deur deel

te neem a~n die parlement, aanvaar

die Afrikane'rdonl rneoe-

verantwoorde-likheid vir die Empire se dade. Want

wetlik is dit die parlcment wat rcgeer

namens die volk, en wat die parlement

besluit, word volksbcsluit, hoe,yel dit

in werklikheid Smuts se besluit is.

Maar as die Afrikanerdom wegbly van

die parlement en dit aan die wereld t.a

kenne gee, sal die parlement niks an•

ders wees as die Sap·koukus nie, en sal

die v<llrantwoordelikheid vir aile dade

net op die Sappe rus. Die Afr

ikanar-dom. sal dan ,onskuldig" kan pleit

-wat hy nie kan doen solank hy aan die

pa.rlement deelneem .en daar van sy

vertee,nwoordigers is wat nog dour

Smuts in kqmmissies benocm word om

ondersoek in te stel na soldate se be--taling nie I Deur hierdie optrede help

die opposisie om Smuts se wandade

met die mantel van reg en ge'l'egtig·

heid te oordek. Smuts kan dan met

reg verklaar dat hy bloot 'n opdrag

van die parlement uitvoer en niemand

kan dit betwis nie.

VYF

REPUBLIKEINE VERSKAF

VYE

BL

AAR AAN SMUTS

Deelname aan Parlement

-ons wys gedurig daarop hoe die

deal-name van republikeine aan die pari~

ment deur die Empire·aanhangers voorgehou word as 'n bewys dat die '

land al veldm. Smuts se cloen en late

wettiglik goedkeur, en dat die volk

dus ten gunste van die oorlog is. Hier·

die republikeina in die parl~ment kan

geen jota aan Smuts se besluite

ver-ander nie. AI wat hulle doen is om

daaraan die skyn van wettigheid en

vollisgoedkeuring te heg. Ons )leem

onderstaande lawwe stnk oor uit die

Sap-blad ,Ons Land" ten einde aan

lesers te toon hoe waar ons standpunt

is.

Die stuk handel oor die beswaar van opposisie·kant dat veldm. Smuts sy

bclofte van 4 Septeml,ler gebreek h~t

deur nou troepe oor see te stuur. D1e

opposisi.a het beswaar teen die nuwe

stap in die parlement gemaak, maar

Smuts se meerderheid het dit deur

ge-dryf, en noo

se

die blad:

,Kyk Danie, jy beskuldig genl.

Smuts daarvan dat hy sy woord ge-breek het omdat hy nou vir die Parlo-ment kom vra. of hy troepc buite .Afr i-ka i-kan stuur, en dit terwyl hy in 1939

net gevra het om troepe in Afrika te gebruik. 'Maar dis mos 1

)1 sotte

00-skuldiging, Da"nie. Laat jou oom jou verduidelik.

,Kyk, veronderstel nou ek was jou

seun. Ek kom na. jou toe 'n paar jaar

ge!edc en ek se: ,Pa, kan ek asseblief

na Bloemfo.ntein toe gaan om 'n bietjie.

besigheicl daar te gaan doen ?' Na. rype oorweging so jy aan my: ,Goed

ou seun jy kan gaa~, maa.r jy gaan

nie verder nie, gehoor.' En ek so: ,Gped pa., ek sal.n.ie verder gaan

voor-dat ek nie eers wee1· vir pa kom vra

hot nie.'

,Toe gaan ek na Bloemfontein en ek

maak al my besigheid daar klaar. Too

vind ek egter dat dit noodsaaklik is

dat ek ook na Johannesburg moet gaan a.nders beteken die besigheid wat ek

in Bloemfontein gedoen het niks nie.

en ek mag groot skade kry as ek nie na. Johannesburg toe gaan ,nie. Ek klim toe op die trein en gaan Ka.ap·

toe. Ek ry uit n1\ ons huis Br~ndwag

in Seepunt. Toe ek daar kom IS daar

'n Jood in die huis en hy se my pa

bly · nou op Stollen bosch. Ek gaan

Stellenbosch-toe en daar kry ek my pa. Toe se ek aan jou wat my pa is: ,Pa., kan ek asseblief )Ia Johannesburg

gaan. Dit is noodsaaklik vir my bcsig-heid.'

,Wil jy nou se Danie dat ek dan

my woord gebreek het? Jy kan mos

nee se as jy wit. En as

iY

nee se,

gaan ek nie. Dus om van woordbreuk

te P'raat is mos nou somar twak.

,Net so met Jan Smuts. Hy hat

die parl·ement gevra of hy Kairo toe

kan gaan en hullc het gesc: ja. Nou

vind hY dit noodsaaklik om verder te

gaan en hy ~om vra die Parlement of

hy verder kan gaan. Die Parloment

kan se nee as hulle wil, of ja as huii'EI

wil. Dus om van woordbreuk te praat

is nou skone onsin en jy weet dit Da·

nie."

Dour weg te bly van die parlemont, lean sulke argu!n(mte nie Ianger ge-bruik word om die wereld te misloi nie, want die skrywer weet baie goed dat die parlement niks anders is as 'n verheerlikte Sap-koukus nie.