I Een nieuw beleid

r

- . . . . .

De val von liet kabinet Biesheuvel is meer don een politiek tot wedijver plaats maakt voor ontspannen samenleven. tere bijdrage aan de bevordering van de internationale incident. Het is de afsluiting van een periode, gekenmerkt Welzijnsbeleid in deze zin is een totaalbeleid dat herken- rechtsorde.

door een politieke stijl waarbij beslissingen worden genomen baar dient te zijn in elk onderdeel van het nieuwe beleid. 10. Evenals in eigen land dient bij het buitenlands beleid buiten de mensen oni. Opeenvolgende kabinetten met een Niet alleen bij vorming, gezondheidszorg, stadsvernieu- gestreefd te worden naar doorbreking van ongekontro- behoudend karakter zijn in gebreke gebleven een antwoord wing, maar ook bij de inrichting van onze ekononusche leerde machtsvorming. Een klein land als Nederland kan te geven op de vraagstukken van dit moment: de voortdu- orde, het ruimtelijk beleid en de buitenlandse politiek. daartoe in samenwerking met andere kleine landen -

rende inflatie, de stijgende werk loosheid, de uitdaging van de 4. De ongelijkheid in woon-, werk- en lee/omnstandigheden dwars door de mnachtsblokken heen - meer initiatieven milieuproblematiek, de ongelijkheid van inkomens, vermo- wordt aangepakt. Dat betekent dat de welzijnstekorten in nemen dan tot dusver. Versterking van de V.N. en op/fe/- ge/is, zeggenschap, enz. De dieperliggende oorzaak van dit de oude buurten van de steden moeten worden terugge- fing van machtsblokken als NAVO en Warschaupakt die- falen is dat een effektief overheidsbeleid niet gevoerd kan drongen. In en rondom de stadscentra, in de rond 1900 nets centrale doelstellingen van het beleid te zijn. Solida- worden zonder de mensen om wie het gaat bij de totstand- gebouwde arbeiderswijken, zijn noodgebieden ontstaan, riteit met onderdrukte groepen, waar ook ter wereld, koming ervan te betrekken. Kenmerkend voor de afgelopen Onze steden, waar meer dan de helft van alle Nederlan- komt in 'Je plaats van bondgenootschappelijke volgzaarn- periode was de grote vervreemding tussen burger en politiek. ders wonen, dreigen onbestuurbaar te worden. De nood held.

De oorzaak van de machteloosheid van behoudende kabi- van de sleden moet worden erkend als een nationaal netten is dat zij zich tot gevangene hebben gemaakt van de prohleeui. Een grootscheepse samenhangende aanpak van

bestaande machtsverhoudingen in onze samenleving. Zij 00fl- problemen als: stadsvernieuwing volkshuisvesting onder- 1

1. Een nieuw bestel

vaarden klakkeloos een maatschappijvorm waarin enkelingen wijs openbaar vervoer en sociale voorzieningen, kan ex-

beslissen over de toekomst van velen en maken daar ook plosieve situaties voorkomen. Daarnaast is het nodig dat De genoemde doelstellingen van een nieuw beleid kunnen zelf dankbaar gebruik van. De laatste regeringscrisis betekent door ink/del van het ruimtelijk beleid een zodanige sprei- slechts worden gerealiseerd in een nieuw politiek en maal- daaroii ?)teer dan de ineenstorfing van een slecht beleid. Het ding van werkgelegenheid tot stand wordt gebracht dat schappelijk bestel, dat geheel gebaseerd is op het beginsel

it een sic real 'lot let getij ion de opkomende demo/iatise de achterstanden in welvaart Ir, zwakke ijehie len kunnen von' 'e/i1 ke zeggenschrip van a/ic brii~gers. Eer, dergelijk nieuw t't doorbiç/ n' vapi dc /iertocitidp in i Si /10 ^t 1mg 1 ci omen we'-"gewerkt. Ook de ii elzijnuekorten in bepaalde bes ei zal een aantal nieuwe beleidnnstrv urn en moeten om- niet mcci kan worden dcii gekeerd. Het is de ineenstorting van plaitelands ehieden i mete t worden weggewerkt ^t aiten Daartoe worden o.m. gerekend

een bestel dat is gebaseerd op liet voorts/uren van de on ge-

,. 5. Dit veronderstelt ook belieei-'sinr van de ekononi,sche ^{. . -} een pariiclpariedeniokratie: de kiezer beslist over de rege-

... .

It / herd ii i i 1 7 5 t

De rerkiezingen 1972 staan in liet teken van de verugdringing ^gm' tijd 1 in produktie tie er wille van de pric i Die i voijn sla itire /itelijhe mien ivin't de werkreiner

nicer e eggen over lief bestuur an de onderste e ongelijkheid, mi de ii t ii e ,jen 'Ji " inn de demo ^{de )2} 'I voorbij Een e( iso i cl e c t 't leidt tot , nriclifing Vul zijn vr en kici,iseiiiig van liet 'I( to is van u cn'c /" tiei steeds ii c"i goed ren die A',eerL iii i n vrer, I ei

t t' i iii t / orij t i Zij k to wit ren KEER DUly T ⁱⁱ oer o tnt / I uto op t 't t ii hr,n" _{- i} t iir( le ^'i tt c ei r' ^{'i 1} 1 hr, eet

111,1 I Ik hi I . t5J' ,j evE DL,It 10 /.IA TIE hict zija lieu deelnenuit r de cc

i~erkiezingen waarbij een nicun e generatie kiezers aan hod nati I/rn//IC i mph om t öedreigd ^wij dci _/ ooit parleni'n 'ier, onni ⁱ rit hu b len foil t die he Ui r t' / 0 opeisen Si C beslissen d '"c n sten zijn liet t / p ^{ii I} fl P

r erg,!i tot ^loin 'cn t Ir 1(111 t die bedreigd vow/f c/sot tic t ii di-' het vier profile cri I r 'int Cpn 55

- eik, uiei ie leid waarbij alle instrunienien als belas- het Ditac van massale tern ft 01 'is ic sear de toenemende "al icr en' ui/I worden gems aPi aan de voor tros en _{ii i} itelvel sociale verzekeringen huur en subsidiebeleid, , kloof tussen arme en rij/te lans/en, liet gevaar van milieu- voor een menswaardig bestaan in een lee/haar milieu voer loon- en prijsbeleid, enz, worden gehanteerd om nicer mamiipe t doom eer zich versnellende groei van bevolkin_., en iedereen. Radikale ingrepen in de huidige rorrn taut vrije gelijkheid van inkomens eii vermogens te bereiken industriële p e di Di op eert cocci ic aarde Natuurlijk kun oiideriseiiun"s'iewijze produktie, met n i/ne hehe i ren 100

- ce/i vernieuwingsplan vóór ^onderwijs en / altuur, dat ertoe ncr deze vraagstukken niet van de ene dag op de andere de porti/ui/mere investeringen, zijn onverniijaelijk. nioet leiden dat burgers in staat zijn werkelijk von hun worden opgelost. Moor liet slechtste beleid onder deze out- 6. Het is noodzakelijk dat liet probleemvan hevo1kiigs- - demokratische ree/t ten gebruik te maken en deel te nemen .standig/ieden is een ongewijzigd beleid. Daaroimi is nu het groei wordt aangepakt. Ombuiging van deze groei, ten- - aan het ku/lure/c leven, _- moment gekomen de bakens van de macht te verzetten: ^- rit irste naar stabilisatie, is wenselijk. Dit vereist een uien- - een nationaal beleid voor de steden, gericht ^- allereerst KEERPUNT 7972. , tol/teiisveranclering, waarbij de burgers zich bewust war- met nooc/n-iaarrege/en ^- op het wegnemen van de wel-

den van de vevolgen van overbevolking en zich mede zljnsnood in de oude stadswijken,

verantwoordelijk voelen voor dc vermindering daarvan - een ruimtelijk spreidingsbeleid op basis van een selektief

I Een nieuw beleid

geval wordt de politick eindelijk een zaak van de mensen 7. Bij het nieuwe beleid neen/t de demokratisering von het ^-- een gedemokratiseerci wetenschapsbeleid, waarbij het zeil. Dan mag men ook verwachten achten dat de af/eis gebracht wetenschapsbeleid een centrale plaats in Het s een illusie parlement de prioriteiten aangeeft voor onderzoek en re zullen worden die voor een vooruitstrevend beleid onver- te nieren dat de gemeenschap de toekomst van onze ^search, bijgestaan door een demuokratmsch samengestelde nil/dc/ilk zijn, mteanr clan door een ieder in gelijke mate, sanmeiileving zal kunnen bepalen, zolang de -richting van ^raced voor hel wetenschapsbeleid,

zonder afwenteling op anderen. ^- de tecienol't"isclee veranderingen, die ons keer op keer ^- Europese koutrole op ^multi-nationale ekonontische De doe/stellingen van het nieuwe beleid dienen te zijn alge- overrompelen. bepaald wordt in on.eekontm'o/eerde ekono- n-toe/it svorming door middel ramt eelt rechtstreeks gekozen, s/eind op liet deelnemen vsm de bunters aan de be/eidi misc/ic rim mchmmonmmura Ook een universitair wetenschaps- mei nec/c bevoegdheden uitgerust Europees Parlement, var/fling, beleid ouithreekt. Temidden van deze veranderingsproces- ^- een Europees veihig/teidssysteein ter vervanging van de 1 Er /0,01 ecu grotere gelijkheid vn/t zeggenschap voor alle sen ve, tieze,i onze bestuurlijke instellingen ec'wer voort huidige nulitaire ntachtshlokkemi garant voor vrede en

- , .i

u, 5 ei5 in alle ve tare/I van po^litieke en maat,sc lappe- doremuml terrein, zodat uit plaats van een toenemende be- hieersin ion deze processen sprake is van een steeds

veiligheid in Europa,

- een versterkte VN., die aktief bijdraagt aan de doorbre- lijke besluitvorming. Het parlementaire stelsel, de gemeen- ^{, -} . ' .

"rotere s/usmmrloosliCud van onze samnenlcving. Deze ant- _{tug ran} ^{'''. L. ,} i _{' d 'd}

- e i,ic mi nave iliac lⁱta^ire t,sstmu i/len 1fl de ei

' ' k d d

Ik d k d d onder-

wikkeling ⁱⁱ cerspiegels de toenemende achterstand van de de rer nindeimng van de kloof tussen ante en rijke landen umjnustelhintenet

inaatsr'l'cmnpmmnvetcnschappen on de natuurwetenschappen.

mensen afgestemd. ^Dc burgers zelf zullen ,noeten kunnen

uitimiaken welke Print het uitgaat moet de eka,comisclie Omimhnige;mrj ramt deze ontwikkeline door middel van een ontwikkeling, de onderwijsvernieuwing, liet ruimtelijk be- gedeutokmariseerd wetenschapsbeleid is noodzakelijk. wil- ^iti Did liet welzijnsbeleid let buitenlands beleid Dat geldt lemi weer greep krijgen op de toekoinstur,te inrichting

KEERPUNT 1972 heelt niet de pretentie een blauwdruk te uiteraard ook vs/or de persoonlijke levenssfeer, waarvan

, zijn voor een toekomstige maatschappij. Het wil slechts we-

d-' bescherming door de overhemd moet worden gewaur 8 De "cmi 'ie creep van de gemeenschap op de mml"nt,d han

gems aangeven waarlangs de bestaande machtsverhoudingen in borgd. pehjke vera/ir/erin esprocessen is oak toe te schrijven aan onze samenleving kunnen worden doorbroken, een grotere 2 Dc fmindamttentele omtgehuik/1em1 in inkomen en bezit wordt liet feit ann' bij de ekonomu whme ,iiac'itsce,itma de loumc gelijkheid tu s mm mensen en volkeren kan worden bevorderd teruggeslmsongeim. Deze ongelijkheid drukt haar stempel op grenzen al/am,c' moet nicer tellen. Een werkelijke dentoi:mrm- en een ge/like zeggenschap van alle burgers over --hun toe- de oittploonmmgcmuogehjkhedemi moet name van de zwakke tisei imi iou de ekononi sm he n-ia htsvom mnu,m°e,i een effe komst binnen bereik Pam-i worden gebracht Het is aan de groepen in onze samenleving. Het zijmm i/miners de ,ne/isen tieve beheersing von de ekomiomitische en milieuvervuilende burger zelf oni tilt te maken hoe zij van de nieuwe mogelijk- niet hoge imiko,nens cit grate vernmogeims die hun kinderen ontwikkelingen tab vooral op Europees nivo macic/i war- - _heden gehm sunk wi//en maken 0//i hun eigen samenleving in te /maar betere scholen sturen ets die jut betere huizen wanen. den gerealiseerd. Om echter liet gevaar van ongekontro- richten, -

Doorbreking you deze fundamentele ongelijkheid door leerde teclinokratmsclie mnachtsi'ormiiuuig tegen te gaan, zal Maar liet feit op zich dat de ntensen zelf ^- en niet een middel van eest inkomnensbeleid is voorwaarde voor het bij ccii verdere eenwording von Europa ecmm demnokrati- kleine machtselite - de koers voor een toekomstig beleid welslagen van het nieuwe beleid. Ook de kosten van rita- sering vim/i de Europese instellingen gewaarborgd moeten kun/ten uitzetten, betekent al een nieuwe wijze van santen-

tien worden onderdeel van dit inkomensbeleid, op basis zijn. leven. Deze nmng niet langer beheerst worden daar allerlei

van het recht vn/t wonen voor iedereen, 9. Het streven naar hervormingen in de unaatsc/iappijstruk- dwangbegrippen van het traditionele ,,vooruitgangs"deimken:

3 Ook de imsitnateimele omi,,ehij/heid wordt teruggedrongen. tuur houdt roet op bij de landsgrenzen noch bij die van de opgezweepte maatsrhape'hiIke wedijver de jacht , op k/van Dc onderwijsvernieuwing heeft tot doel alle mensen in Europa. Strukluurliervormningen in eigen land en op Euro- titatieCe prestaties, een allesbeheersende materiele arbeids- staat te stellen tat aktieve deel/ieniing aan de besbuitvar- pees uiva hebben pr//flair mcmi doel de ongelijkheid tussen en bet,its,uoraal. Het zal een nieuwe wijze van samenleven mmting. Het aksent dient niet langer te liggen op kennis- de volkeren terug te dringen. Opvoering van de ontsvikke- zijn waarin nmenselijke waarden als de kwaliteit van het be- overdracht en prestatiedrang, mstaar op ontwikkeling van lingvsai-miemtwerking is een ef/ektiever mniddel tat verkrij- staan, kreatie/ leven, ,,beter" is meer clan ,,uieer ^, centraal kreativiteit, kritische zin, politieke bewustwording. Dit ging van vrede en veiligheid dan handhaving van de staan. De samnenlevimig, nationaal en internationaal, verme/t muaakm ook een welzijnsbeleid mogelijk waarbij de drang de/ensie-in,spctmimuugen. Bovendien is liet eerste een gro- sehijken, dat is de inzet van KEERPUNT 1972.

Oorlogsvervolgden

n. Voor oorlogsvervolgde,m blijft het streven gericht op een pensioenregeling die recht doet wedervaren aan linmim bij- zondere positie.

ittuiii PfIOJJ14SKl

I

ba

Regeringsvorm

a. De kiezers behoren te beslissen over de regeringsvor- ming. Wisseling van kabinet vindt daarom niet plaats dan na verkiezingen. Samenwerkende partijen horen vóór verkiezingen de hoofdlijnen van hun regeringsprogramma en van de samenstelling van een nieuwe regering bekend te maken.

Grondwetswijziging

b. De regering zal binnen twee jaar voorstellen bij de Kamer indienen tot algehele wijziging van de Grondwet, naar aanleiding van de adviezen van de staatscommissie Cals-Donner. Een aparte kiesdrempel wordt niet over- wogen. De kiezers stemmen bij dezelfde gelegenheid voor de Tweede Kamer en voor de kabinetsformateur.

Voor de Kamerverkiezingen wordt het land verdeeld in distrikten, in welke tenminste tien leden worden gekozen.

De Eerste Kamer wordt afgeschaft.

Nieuwe voorstellen tot demokratisering zullen in studie worden genomen, zoals:

- het recht voor burgers om initiatiefvoorstellen in ver- tegenwôordigende lichamen te verdedigen, als zij daarvoor een aantal adhesiebetuigingen hebben ver- worven gelijk aan de kiesdeler;

een wet waarbij van overheidswege administratieve voorzieningen worden getroffen, die het de partijen gemakkelijker maken t.b.v. hun kandidaatstelling

voorverkiezingen te houden. -

Versterking parlement

C. De positie van het parlement wordt versterkt door:

aanzienlijke vergroting van het budget voor weten- schappelijke en administratieve staf;

frekwentere toepassing van het enquêterecht, om.

door opdrachten daartoe aan vaste Kamercommissies b.v. ter kontrole van ekonomische macht en van de het rapporteren van adviesorganen -.- zoals de S.E.R., de Raad voor het wetenschapsbeleid e.d. - tegelij- kertijd aan regering en aan parlement;

een budget waaruit opdrachten aan wetenschappelijke instellingen en maatschappelijke groepen kunnen worden gefinancierd om alternatieve voorstellen te ontwikkelen.

Verzekeringswezen

b. De overheid stelt regels vast voor en houdt toezicht op .de doelmatigheid van alle organisaties die onder kontrole

staan van de verzekeringskamer.

De ondernemingsraden

C. De ondernemingsraad zal uitsluitend bestaan uit door het personeel gekozen leden. Aktief en passief kiesrecht komt er voor iedereen die in de onderneming werkt, ongeacht diensttijd. Ondernemingsraadsleden krijgen de bevoegd- heid de stukken in te zien die nodig zijn voor de ver- vulling van hun funktie.

Werknemers of hun vertegenwoordigers dienen steeds tij- dig geïnformeerd te worden over ontwikkelingen in hun bedrijf.

Voor ingrijpende besluiten (wijziging van produktie, fusie, sluiting, bestuursbenoeming, belangrijke investe- ringen en verandering van de juridische vorm van de onderneming) en voor de uitgangspunten van het per- soneelsbeleid is overeenstemming met de ondernemings- raad vereist, met de mogelijkheid van beroep.

Een Europees statuut dient hetzelfde te regelen voor de Europese onderneming.

De ondernemingsraad verantwoordt zich regelmatig in bedrijfsvergaderingen.

Ook op werknivo krijgen werknemers inspraak in vooi hen ingrijpende beslissingen.

Kommissarissen

d. De werknemers krijgen tenminste evenveel invloed op -de samenstelling van de raad van kommissarissen als andere belanghebbenden gezamenlijk. Het aantal kom- missariaten bij zelfstandige ondernemingen, dat in één persoon verenigd kan zijn, wordt beperkt. De beloning van iedere kommissaris wordt gepubliceerd.

Experimenten

e. De overheid bevordert, te beginnen in bedrijven waarin zij zelf deelneemt, experimenten met nieuwe vormen van beheer en bestuur van ondernemingen, zoals zelfbe- stuur van ondernemingen, zoals zelfbestuur door degenen die in de onderneming werken. Bij dienstverlenende over- heidsbedrijven wordt geëxperimenteerd met beheersvor- men waarbij de gebruikers betrokken zijn.

Waar mogelijk komen er in overheidsdiensten en -bedrij- ven soortgelijke regelingen als besluit in par. 2.c. en 2.e.

voor de particuliere ondernemingen.

Stakingsrecht

f. Het stakingsrecht is een onvervreemdbaar recht. Een nieuwe wet waarborgt dit recht, ook voor ambtenaren.

Het Europees Sociaal Handvest wordt zo spoedig mo- gelijk bekrachtigd.

De financiering va/i de maatregelen die hiertoe moeten leiden, komt Uit een heffing op het bedrijfsleven. De over- heid bepaalt de besteding van deze gelden.

g. De Nederlandse investerings- en herstruktureringspolitiek, handelspolitiek en de ontwikkelingshulp worden mede gericht op de bevordering van de werkgelegenheid in de landen van herkomst van de buitenlandse werknemers.

Vreemdelingenbeleid

h. Er komt meer rechtszekerheid voor vluchtelingen en voor andere vreemdelingen die in Nederland asiel vragen. Ge- durende de eerste jaren van hun verblijf zullen zij over zodanige voorzieningen kunnen beschikken, dat zij zo spoedig mogelijk zelfstandig kunnen worden (o.a. taal- kursus, tussentijdse bijstand, voorlopige huisvesting, om- en bijscholing,-aangepaste arbeidsbemiddeling). -

Strafrecht

i. Strafbaarstelling van ongewenst gedrag wordt zoveel mo- gelijk teruggedrongen. De schadelijke gevolgen voor het slachtoffer van een delikt worden bij voorkeur weggeno- men door hulpverlening en schadevergoeding. Vrijheids- straffen worden zoveel mogelijk vervangen door met hel inkomen oplopende verniogensstraffen en andere sankties.

Aan de gedetineerden wordt een behoorlijke rechtspositie gewaarborgd.

Rechtshulp

j. Het recht ^- waaronder ook de beroeps- en procedeer- mogelijkheden ^- moet voor ieder doorzichtig zijn. De rechtshulp aan burgers wordt verbeterd door de oprich- ting van juridisch-maatschappelijke dienstencentra en door wegneming van de, financiële barrières. De overheid en semi-overheidsinstanties geven bij alle beslissingen die zij aan individuele burgers toesturen aan of, en zo ja hoe, daartegen in beroep kan worden gegaan.

Privacy ^-,

k. Er komt een algemene wet op de databanken (niet mia/mia reis aanzien van de persoonsadnsinisrratie) voordat de centrale persoonsadministratie wordt ingevoerd. Iedere burger krijgt liet grondrecht alle gegevens die de overheid over hens heeft, te kennen en zo nodig te korrigeren.

Uitzonderingen hierop worden bij de wet geregeld.

Meerderjarigheid

1. De algemene meerderjarigheid wordt verlaagd tot 18 jaar, Woonwagenbeleid

in. Het woonwagenbeleid wordt gericht op de uitrusting van kleinere kain pen.

Bedrijvenwerk

Ombudsman, openbaarheid _g. Er komt meer ruimte voor het bedrijvenwerk. Iedere d. Er komt zo spoedig mogelijk een onafhankelijke om- werknemer, ook bij de overheid, kan zonder gevaar voor budsman en een wet op de openbaarheid van overheids- represailles zijn mening geven met betrekking tot bedrijfs- dokumenten. Belangrijke overheidsbeslissingen worden zaken. Vakbondskaderleden krijgen dezelfde bescher- niet genomen dan nadat alle betrokkenen, in beginsel in ming tegen ontslag, degradatie of overplaatsing als onder- het openbaar invloed op de uiteindelijke beslissiiie' ab , nemings,aadsleden thans hebben Een onderz wordt ben kunnen uitoefenen. ^"°, ingesteld naar de mogelijkheden voor de s .nemer arbeidszaken te weigeren waartegen hij principiële bezwa-

Gewesten ren heeft.

e. Op ks'rte termijn, wordt„ een gewestwev tot stand g rit ^-- - --- -- )-v -

waarin de centrale overheid een primaire verantwcorde- 3. DE MENSELIJKE VERHOUDINGEN lijkheid voor de gewestvorming draagt. De gewesten,

waarvan zowel raad als voorzitter rechtstreeks den gekozen, nemen taken van het Rijk en van de pro - ies over, terwijl met de gemeenten tot een scherpomlijnde taakafbakening wordt gekomen ter vermijding van dub- beltaken.

Passief kiesrecht - ^C

h. Het recht tot het in gedeeltelijke dagtaak uitoefenen van openbare funkties wordt voor alle werknemers wet- telijk geregeld.

Gemeenten en provincies

f. De gemeentelijke demQkratie wordt versterkt door be- ordering van de bestuurlijke decentralisatie (gekozen wijk- en stadsdeelraden met een eigen budget), verkiezing van de burgemeester en versterking van de gemeente- raden door passende honorering van de leden en ver- betering van de uitrusting.

Voordat er een grondwetswijziging komt waarbij het -mogelijk wordt gemaakt dat burgemeesters en provinciale kommissarissen door de burgers- worden gekozen, krijgen gemeenteraden en Provinciale Staten in ieder geval een in de wet vastgelegd recht van aanbeveling ten aanzien van do te benoemen personen.

Havenschappen

g. De havenschappen (Delfzijl, Vlissingen en Terneuzen) worden gedemokratiseerd.

Opeenhoping funkties

I, Er komt een verbod op kombinatie van openbare funk- ties in een persoon, zoals bv. het burgemeester- en

kamerlidmaatschap. - -

Toezicht van de gemeenschap

a. Een verandering van de kartelwetgeving maakt het mo- gelijk fusies te verbieden. Daardoor kan ook worden opgetreden togen samenvoegingen van ondernemingen, die op heel verschillend terrein werkzaam zijn (z.g. kon- glomeraten). Het- parlement krijgt een beter inzicht in de ekonomische machtsverhoudingen, door het werk van een daartoe uit te rusten kommissie uit het parle- ment. (zie onder- le.)

Ook op Europees nivo zal op een dergelijke regeling -

worden aangedrongen.

Bij grote banken en bij de grootste ondernemingen be- noemt het parlement een kommissaris die in het bijzon- der toeziet op de behartiging van het gemeenschapsbelang en daarover jaarlijks verslag uitbrengt aan het parlement.

Ondernemingen met meer dan ₅₀ werknemers of met een balanstotaal van meer dan f 5 miljoen kunnen niet langer ,,besloten" zijn. Aan het proces van omzettingen van N.V.'s in -BV's kan zo een halt worden toegeroe- pen.

Man en vrouw _gr

a. Man en vrouw dienen op gelijkwaardige wijze -,eel aan het maatschappelijke leven te hebben. De overheid alit- wikkelt een beleidsplan, waarin 0,0.:

- de werkgelegenheid in de part-time sektor zowel voor mannen als voor vrouwen wordt uitgebreid; de Over- heid geeft zelf het voorbeeld en stimuleert hiertoe het bedrijfsleven;

- goede en naar draagkracht te betalen kindercentra ter beschikking worden gesteld, nader uitgewerkt via een wettelijke regeling op de kinderverblijfplaatsen;

-- de belastingen op inkomens zodanig worden gewijzigd, dat met inachtneming van het draagkra cht beginsel vrouw en man individueel worden aangeslagen;

- de her- en b(jscholingsmogelijkheden worden uitge- breid.

Abortus

b. De strafbaarstelling van zwangerschapsverbreking - door artsen wordt opgeheven. Dezelfde regels en waarborgen gelden als voor iedere andere medische ingreep.

Recht van de patiënt

Op medisch gebied heeft de konsument (patiënt) liet recht kennis te nemen van en goedkeuring te verlenen aan de risiko's van de voorgenomen behandeling, met inbegrip van de uitwerking, aard en samenstelling van medicijnen.

Arts, apotheker en fabrikant hebben dit recht te hono- reren.

Het C.O.C.

d. Aan hat COC wordt onmiddellijk rechtspersoonlijkheid verleend.

Verdovende middelen

e. De voorlichting over de gevolgen van het gebruik van verdovende en stimulerende middelen, alsmede het weten- schappelijk onderzoek naar de achtergronden van dat gebruik, wordt bevorderd. De handel in gevaarlijke nod- delen, voorzover niet als, geneesmiddelen gebruikt, is een ernstig misdrijf. Voor de overige middelen ko/nen soort- gelijke regelingen als voor sterk alcoholhoudende dran- ken. De handel in deze middelen, buiten deze' regelingen om, blijft strafbaar. Verslaafden krijgen een toereikende sociaal-medische behandeling.

Buitenlandse werknemers

f. Werving van buitenlandse werknemers zal in mindere mate plaatsvinden. In dit verband wordt de belonings- struktuur van onaantrekkelijk werk ijs ons land zodanig verbeterd dat evenwicht op de arbeidsmarkt wordt be- reikt. Buitenlandse werknemers en hun gezinnen in Neder- land hebben recht op kwalitatief dezelfde levensomstan- digheden als Nederlanders (humanitaire rechten, huisves- ting, opleiding, etc.).

Algemeen

a. Onderwijs en opvoeding zijn van beslissend belong voor de toekomst van onze samenleving en voor de plaats van de //iemisemi erin. Een vooruitstrevend onderwijsbeleid is er daarom op gericht dat het onderwijs, behalve tot ontwik- keling van kennis, vaardigheden en kreativiteit, leidt tot solidariteit en tol liet vermogen demnokratisch besef tot gelding te brengen.

Financiële cmi maatschappelijke omnstandigheden of sexe mogen geen hinderpaal zijn 0/mi aan omiderwijs deel te nemen. Voor alle deelnemsiers worden gelijke ontwikke- lingskansen geschapen, afgestemd op himmi persoonlijke vermogens. Uitgangspunt van het te voeren beleid is, dat onderwijs ems var/fling genseenschapsvoorziemzin gen _Zij/s, die in principe ten laste van de algemene middelen komne/s.

Er komt op grond van het bovenstaande ccii nationaal ontwikkelingsplan voor liet onderwijs. Dit samenhangend geheel is gericht op een voortdurende inhoudelijke, orga- nisatorische en strukturele vernieuwing (/net /sanse vanuit de scholen) ems op doelmatigheid in onderwijskundige en financiële zin. Onderdeel van het plan zal een fimsancie- rimigs- en een prioriteitenschema zijn, dat in overleg msset betrokkenen zal worden opgesteld ems periodiek wordt bijgesteld.

De kwaliteit van liet onderwijs wordt verbeterd door toe- passing van de resultaten van mmiede door de overheid bevorderde experimenten op het gebied van onderwijs- vernieuwing (bv. doorbreking van liet jaarklassensysteemn en ee/s brede middenschool).

In verband daarmee wordt de opzet van een landelijk tiet- werk van voorzieningen voor begeleiding, ontwikkeling, planningen en onderzoek van het onderwijs, in nauwe wisselwerking met goed opgezette initiatieven in de scho- len en de opleiding ter hand genomen. Ter ondersteuning van het te voeren beleid wordt ac/i bureau voor de plan- ning en ontwikkeling yams liet gehele onderwijs opgericht.

Vernieuwing en demokratisering

b. Voor de vernieuwing c/i demokratisering van liet onder- wijs komen er maatregelen die:

- vooruitlopend op de samenvoeging van kleuter- en basisonderwijs, experimenten in die richting bevorde-

ren; ^-

— een ruimere toewijzing waarborgen van onderwijzend personeel c/I oudere noodzakelijke voorzieningems in wijken of gebieden die insociaal-kultureel opzicht achtergesteld zijn;

-

- leiden tot het verder verminderen van liet aantal leer- lingen per groep of per klas, bij het kleuter- en basis- onderwijs; niet voorrang voor sociaal-kultureel achter- gestelde gebieden en voor omsderwijsvermsieuwings- situ a ties;

- de opleiding ems de verplichte liar- en bijscholing yams alle onderwijsgevenden op elkaar afi temmimnen, isiede

'U

1'tAKOM NS Laagstbetaalden

a Het wettelijk minimumloon stijgt sneller 's i-±t es- middelde loon. De normuitkeringen krac es de gemene Bijstandswet worden gelijk aan het nettomini- mumloon. De leeftijd waarop men recht krijgt op het minimumloon wordt geleidelijk verlaagd tot 21 jaar. gericht op genoemde vernieuwingen;

- vooruitlopend op volledig kosteloos onderwijs, voor- rang geven aan het afschaffen van het kleutergeld en aan de geleidelijke afschaffing van het schoolgeld voor het voortgezette onderwijs;

- oprichten van scholengemeenschappen, waarin het beroeps- en algemeen voortgezet onderwijs zijn samen- gebracht bevorderen; de verlenging van de brugperi- ode bewerkstelligen;

- leerplicht voor het kleuteronderwijs invoeren, waarbij bij voorkeur niet de leeftijd, maar de schoolrijpheid als maatstaf geldt.

Werkende jongeren

Uitbreiding man de gedeeltelijke onderwijsplicht tot ten- minste twee dagen per week voor 15- en 16-jarigen en één dag voor /7-jarigen in 1975.

De voorzieningen voor onderwijs en vorming voor wer- kende jongeren worden zodanig opgezet en ontwikkeld dat zij kunnen bijdragen tot de vernieuwing van het on- derwijs in zijn geheel en kunnen opgaan in een nieuw onderwijsstelsel. Om de opvang mogelijk te maken wor- den met spoed personele, ruimtelijke en overige voorzien- ingen uitgebreid. De deelneming van meisjes aan onder- wijs en vorming zal worden gestimuleerd. De arbeids- en leerovereenkomst worden ontkoppeld.

Herstnmkturering

d. Het wetenschappelijk- en hoger beroepsonderwijs worden geherstruktureerd. Op experimentele basis wordt een be- gin gemaakt met de opheffing van de onderwijskundige en bestuurlijke scheiding van deze vormen van onderwijs.

De herstrukturering wordt gebaseerd op herprogramnie- ring van de studie. Daarbij worden experimenten zowel met betrekking tot vorm en inhoud als met betrekking tot de bestuurssiruktuur mogelijk gemaakt en bevorderd.

e. Er wordt zo spoedig mogelijk een planningssysteem inge- voerd, waarbij de onderwijsinstellingen een maximale inbreng wordt gegarandeerd en de doorzichtigheid en de parlementaire kontrole op de besluitvorming worden vei- liggesteld.

Regulering van' de studentenaantallen is alleen dan aan- vaardbaar, wanneer zij berust op betrouwbare cijfermatige ramingen en goede voorlichting.

Een kapaciteitsuitbreiding zal daarop worden afgestemd, terwijl daarnaast de aanwezige kapaciieit beter zal worden gebruikt.

f. Op grond van de herprogrammering komt in overleg met de betrokkene verkorting van de kursusduur tot stand, die niet uniform behoeft te zijn.

g. Onderwijs en onderzoek moeten waar mogelijk samen- gaan. Er vindt geen drastische verschuiving van onderzoek

naar buiten-universitaire instituten plaats.

Koliegegeld

Ii, De kollegegeldverhoging wordt ongedaan gemaakt, terwijl geleidelijk een systeem kan worden ingevoerd van volle- dige vergoeding van kosten van studie en levensonder- houd van alle studenten bij het wetenschappelijk en hoger beroepsonderwijs. Afhankelijk van het eigen inkomen dat an de studie wordt verworven vindt gehele of gedeelte- lijke terugbetaling plaats.

Medebestuur ^--

i. De overheid bevordert het medebestuur van onderwijs- immitellin een door medewerkers, leerlingen en ouders, res- pektievelijk medewerkers en studenten, onder meer door het wegnemen van wettelijke belemmeringen.

Permanente edukatie

j. Er komen, in samenhang met het kultuurbeleid, wette- lijke regelingen die bevorderen dat iedereen de gelegen- heid krijgt zich gedurende zijn hele leven verder te ont- wikkelen, te vormen, bij- en om te scholen. Er vindt, om, als onderdeel van c.a.o.'s, een geleidelijke invoering van edukatieve verlofperioden plaats. De voorbereiding van de daarvoor noodzakelijke voorzieningen, zowel in het onderwijs zelf als door middel van edukatieve centra, edukatieve omroep, open Universiteit e.d., wordt met spoed ter hand genomen.

a. Wetenschappelijk onderzoek en industriële vernieu- wing

Het zeer kostbare speur- en ontwikkelingswerk van overheid, bedrijven en universiteiten maakt een sa- menhangend beleid nodig, waarin de overheid toet- sende en sturende bevoegdheden heeft.

Openbaarheid van de doelstellingen wordt bevorderd.

Er komt een verbeterde taakstellende begroting van overheidsuitgaven voor wetenschappelijk onderzoek, waarbij het parlement de doelstellingen toetst.

In de uitgaven ten behoeve van het onderzoek vindt een zekere verschuiving plaats ten gunste van de sociale wetenschappen. De bestedingen voor speur- en ontwikkelingswerk binnen het bedrijfsleven kunnen worden gestimuleerd, dan wel afgeremd op grond van de betekenis die deze bestedingen hebben voor het maatschappelijk welzijn.

in Raad voor het wetenschapsbeleid

Binnen het kader van de taakstellende begroting die het parlement heeft goedgekeurd stelt de Raad, ge- boord de betrokkenen, een programma voor Weten- schappelijk onderzoek aan de overheidsinstituten ter goedkeuring aan de Minister voor.

De raad heeft een koördinerende funktie ten aan- zien van onderzoek gedaan aan universiteiten en hogescholen. De Raad adviseert de overheid inzake technische opdracht en die van overheidswege wor- den verstrekt aan de industrie (energievoorziening, telefonie, waterzuiveiing).

Ter bevordering van de zo noodzakelijke demokra- tisering van het wetenschappelijk onderzoek worden ook andere groeperingen dan wetenschapsbeoefenaars (of Wetenschappelijke instituten) uitdrukkelijk uitge- nodigd projekten of vraagstukken die wetenschappe- lijke bestudering of begeleiding behoeven, aan de Raad voor te leggen.

c. Toekomsionderzoek

Er komt een onafhankelijk nationaal centrum voor toekomstonderzoek, gefinancierd door de overheid.

Het heeft tot taak wetenschappelijke informatie te

verkrijgen en te verstrekken omtrent toekomstige ont- wikkelingsmogelijkheden van de maatschappij. Het verstrekt deze informatie aan personen bedrijven en instellingen. Het bevordert op deze wijze mede de diskussie van groepen en partijen over alternatieve ontwikkelingen van de samenleving om een demokra- tische keuze daartussen mogelijk te maken. Er wordt een raad ingesteld die regering en parlement adviseert omtrent de sociale en psychologische konsekwen ties;

op een termijn van vier

a

Binnen Europees verband dient openheid van research- resultaten te worden nagestreefd. Naast de afstemming van plhnnen met landen met eten gelijkwaardig weten- schappelijk potentieel, dient de samenwerking met landen met een gebrekkig wetenschappelijk potentieel te worden bevorderd.

Algemeen

a. De rijksoverheid heeft op het hele terrein van het be- leid tot taak het welzijn ^- de ontwikkeling van kreati- viteit, kritische zin, politieke bewustwording en ont- spannen samenlevingsverhoudingen ^- te bevorderen.

Bij een deelaspekt van dit beleid - het welzijnswerk en kultuurpolitiek - wordt door middel van wetge- ving een gedecentraliseerd doch samenhangend beleid bevorderd.

Een wettelijk financieringssysteem gaat het huidige subsidiestelsel vervangen. In dil verband vindt eels veiligstelling plaats van de financiering van aktiviteiten in het kader van permanente vorming jeugd- en jonge- renwerk, kunstbeleid, rekreatie, sociale dienstverlening.

samenlevingsopbouw, bejaardenzorg en beleid ten aanzien van gehandicapten.

De ontwikkeling van een gedecentraliseerd welzijns- beleid en de bevordering van een doelmatig funktio- neren van maatschappelijke en kulturele voorzieningen wordt opgedragen aan gemeenten en/of gewesten.

Deze krijgen tot taak de voorbereiding van het wel- zijnsbeleid; een systematische inschakeling van de be- volking bij de beleidsvoorbereiding, realisering van wettelijk vastgestelde basisvoorzieningen, en een des-- kundige ondersteuning van de programmering. De voorgestelde organisatie beoogt verder een herstruk- turering van de uitvoeringsorganen, waardoor een doelmatige werkwijze en een integratie van beleids- instrumenten in het welzijnswerk wordt bereikt, ge- richt op mensen in hun direkte sociale omgeving.

Binnen het kader van landelijke uitgangspunten en prioriteiten beschikken de gemeenten over een budget voor de financiering van widzijnsaktiviteiten.

Wijkcentra

b. Met inspraak van de bevolking worden in woonwij- ken en buurten centra ontwikkeld voor voorlichting, advies, juridisc,he, sociale en medische dienstverlening aan de burgers in het algemeen en aan jeugdigen, bejaarden, gehandicapten en ouders van jonge kinde- 's in het bijzonder. in deze centra, tevens ontmoe- ,gsruimten voor de bevolking, is eveneens plaats voor aktiviteiten. Op stedelijk en/of gewestelijk nivo kun- nen deze centra beschikken over een instrument voor hegeleidtng en advisering. Z" krijgen 'n budet waar- over zij zelf kunnen beschikken.

Nagegaan wordt hoe in het bijzonder door samen-

„ï,—,ei-king mei het onderwijs een gemeenschappelijk be- d kan worden gevoerd m.b.t. onder meer de akkomn- thodatie en de harmonisatie van school- en vakantie- tijden.

Rekreatie

C. Er wordt een gekoördineerd rekreatiebeleid ontwik- keld op basis van een meerjarenplan, waarbij voor- zieningen in of bij stedelijke woongebieden met voor- rang tot ontwikkeling worden gebracht. Er komt een algemene kampeer wet die de rechtspositie van de rekreant verbetert, o.a. door prijsvoorschriften. Bo- vendien wordt de mogelijkheid tot het inrichten van kampeerterreinen verruimd.

De overheid zal bevorderen dat oudheidkundige ob- jekten van kulturele waarde, alsmede natuurschoon zoveel mogelijk in stand zullen worden gehouden en dienstbaar worden gemaakt aan .het rekreatie- en leefpatroon van de bevolking.

Jeugdbeleid

d. Het jeugdbeleid (na, buurt- en klubhuizen) wordt gericht op het bevorderen van de maatschappelijke zelfstandigheid van de jongeren. De instelling van een landelijk informatie- 'en dokumentatiecentrnm wordt bevorderd. De kinderbescherming wordt geïntegreerd in het welzijnsbeleid en in dat kader geherstruktu- reerd.

Kunstbeleid

e. De overheid verleent voorrang aan die verschillende aktiviteiten op het terrein van kreatieve en musische zelfwerkzaamheid en amateuristische kunstbeoefening die voor een zo groot mogelijk aantal mensen toegan- kelijk zijn. Bij het onderwijs wordt een ruime plaats .ingeruimd voor expressie en muzische vorming.

f, Als onderdeel van een kunstbeleid tot regeling van de maatschappelijke positie van de kunstenaars worden bij de vormgeving en aankleding van woonwijken en gebouwen beeldende kunstenaars naast bewoners aan- zienlijk meer ingeschakeld dan thans het geval is.

g. Vernieuwingen en verbeteringen en experimenten zen aanzien van het kunstonderwijs worden in dezelfde mate bevorderd als de meer gevestigde kunstvormen.

PubliciIeitsmedia

h. De overhemd waarborgt een beleid voor de massa- media dat een gevarieerde meningsuiting via alle pu- bliciteitsmedia mogelijk blijft maken; de Omroepwet wordt herzien. De taak en funktie van de N.O.S. wor- den opnieuw bekeken. Er wordt gezocht naar betere kriteria ter verdeling van de zendtijd. De drem pel voor liet verlenen van zendtijd aan nieuwe omroepen wordt verhoogd. Er komen regionale cit/of plaatse- lijke radio en t.v. omroepen, te verzorgen door onaf- hankelijke, niet kommerciële organen.

Op technsci, administratief, sociaal en juridisch ge-

bied vindt koördinatie plaats met de landelijke om- roeporganisaties.

Radio en tv Staan mede ten dienste van vormen van open onderwijs. Vorm en inhoud van de rekiame wor- den aan nadere regels onderworpen om misleiding uit te bannen.

Sportbeleid

i. Er komt een nationaal sportbeleid ter bevordering van de sport als aktieve en passieve rekreatie, met landelijke planning van de noodzakelijke voorzienin- gen en rijksbijdrages in stichtingskosten en exploi- tatiekosten van sportakkommodaties. Daarbij genieten voorzieningen ten behoeve van de zgn. breedtesport- beoefening voorrang boven topsportakkommodaties.

De maatschappelijke begeleiding van de topsport wordt gestimuleerd.

Bejaardenbeleid

j. Het bejaardenbeleid is erop gericht bejaarden zolang mogelijk zelfstandig in hun eigen omgeving te laten wonen. Daartoe wordt de dienstverlening uitgebreid.

De kapaciteit van goede verzorgings- en verpleeg- tehuizen wordt zodanig uitgebreid, dat iedere bejaarde die een dergelijke verzorging nodig heeft, geplaatst kan worden. Het opnamebeleid wordt centraal, onder toezicht van de overheid, gevoerd.

Voor oudere werknemers en gepensioneerden worden speciale voorzieningen, getroffen, zodat zij de gele- genheid hebben bij de maatschappelijke ontwikkeling betrokken te blijven en hun sociale betrekkingen in stand te houden, ter voorkoming van isolement en eenzaamheid.

Gehandikapten

Bijzondere aandacht wordt besteed aan maatregelen die de algehele integratie van gehandikapten in de samenleving bevorderen en die het gehandikapten mo- gelijk maken zoveel mogelijk weer aan het normale leven deel te nemen. Financiële en morele steun wordt verleend aan de organisaties van gehandikapten, omdat deze een waardevolle aanvulling kunnen betekenen op hetgeen al door andere organisaties en instellingen ten behoeve van hen wordt gedaan.

Erkend wordt het recht op inspraak en waar mogelijk op medezeggenschap van de organisaties van gehandi- kapten op alle nivo's van overleg en beleidsbepaling, voor zover zij als gehandikapten daarbij betrokken zijn.

Gelijke beloning mannen en vrouwen, werkende jeugd b. Er komt een gelijke beloning (lonen, pensioenkosten,

ed,) voor mannen en vrouwen voor gelijkwaardige arbeid. In de komende vier jaar wordt een begin ge- maakt met een gefaseerde afschaffing van jeugdlonen.

De arbeidssituatie van de werkende jeugd wordt ver- beterd door:

a. verbod op overwerk;

b. verbod van tarie/werk;

C. uitbreiding jeugdvakantie tot 5 weken;

d. maximaal 8-urige arbeidsdag;

'e. aktieve sociale en medische begeleiding vanaf de introduktie in het bedrijf.

Werkloze werknemers

c. Er komt voor werkloze werknemers een loonsuppletie- en garantieregeling overeenkomstig het advies van de Raad voor de Arbeidsmarkt. Bij voorrang wordt aan- dacht gegeven aan de positie van de oudere werkne- mers en aan de jeugdwerkloosheid.

Vermogensaanwasdeling

d. Er komt een wettelijke regeling van verplichte vermo- gensaanwasdeling (uit de overwinst overeenkomstig hel SER-advies) waardoor de betrokken werknemers de zeggenschap krijgen over een groeiend deel van het in het bedrijfsleven geïnvesteerde vermogen. Overwogen wordt deze regeling mede te koppelen aan pensioen- voorzieningen.

A.O.W. en A.W.W.

a. Het gehuwdenpensioen van de A^.O.W. en het hoogste A.W.W.-pensioen stijgen totdat deze in 1975 gelijk zullen zijn aan het huidige netto-minimumloon ver- meerderd met de aanpassing aan de welvaartsgroei.

De overige AOW.- en A.W.W.-pensioenen worden evenredig verhoogd.

Andere pensioenen

b. Er komt een wettelijke regeling voor een aanvullend waardevast of welvaartsvast pensioen voor iedereen (dus ook zelfstandigen), die op den duur (zo mogelijk in 10-15 jaar) voor iedereen, tezamen met de A.O.W., bij volledige deelnemingstijd, een pensioen van ten- minste 70% van het laatst verdiende arbeidsinkomen waarborgt. Hierbij wordt een maximum van het ar- beidsinkomen in aanmerking genomen. De reeds opge- bouwde pensioenaanspraken bij verandering van be- trekking dienen tenminste waardevast te zijn.

De beleggingen zullen meer dan tot nu toe rechtstreeks aan de verzekerde ten goede komen, zowel in de kol- lektieve sfeer (woningbouw) als in de partikuliere sfeer (verstrekking van hypothekaire leningen aan in-

dividuele verzekerden en financiering van investerin- gen van zelfstandigen).

De wijze van financiering van de aanvullende pen- sioenverzekering (waarbij voorlopig wordt uitgegaan van een kombinatie van kapitaaldekkings- en omslag- stelsel) zal nader worden onderzocht. Het is niet uit- gesloten dat de definitieve vorm van de verzekering op lange termijn uitsluitend door kapitaaldekking plaatsvindt. De organen die de verzekering uitvoeren zullen voldoen aan wettelijke voorwaarden met be- trekking tot doelmatigheid, beheer en inspraak van de verzekerden. De verzekerden zullen met inachtneming van het voorgaande, zoveel mogelijk de vrije keuze hebben van verzekeringsinstelling.

Er komt een wettelijke regeling teneinde de mogelijk- heid om eerder of later met pensioen te gaan te ver- ruimen. Hiermee zullen tot 1977 geen extra aanspra- ken op de loonsom gemoeid mogen zijn.

Volksverzekering tegen arbeidsongeschiktheid

a. Er komt een volksverzekering tegen arbeidsongeschikt- heid, die geldt voor werknemers, zelfstandigen en de van jongsafaan gehandikapten. Zolang de uitkerings- normen in de huidige W.A.O. voor de werknemers hogere uitkeringen geven, blijft het bestaande systeem gehandhaafd.

Ziekenfonds

b. Er komt geen eigen risiko in de ziekenfondsverze- kering.

Gezinssubsidies

c. Gestreefd wordt naar de uiteindelijke vervanging van het bestaande stelsel van kinderbijslagen en kinder- aftrek bij de loon- en inkomstenbelasting door één regeling van gezinssubsidie. De financiering van het levensonderhoud van studerenden wordt losgemaakt van dit stelsel van gezinssubsidie. Er komt een voor- ziening voor leerplichtige werkende jongeren in de sfeer van de gezinssubsidies. Om een versnelde verbe- tering van de sociale voorzieningen en het aanvullend pensioen mogelijk te maken worden de totale beste- dingen op het gebied van de kinderbijslagen en kinder- aftrek geleidelijk verminderd, maar zo dat de lagere inkomensgroepen niet in inkomen achteruit gaan.

Vereenvoudiging

d.j De sociale verzekeringen worden vereenvoudigd door betere koördinatie en door invoering van de premies der volksverzekeringen in de belastingtarieven.

Voor de Organisatie van de gezondheidszorg en de kwali- teit daarvan is de overheid uiteindelijk verantwoordelijk.

Dit vergt een nationaal stelsel van gezondheidszorg om integratie van de taakuitoefening van alle gezondheids- werkers te verzekeren. De struktuur van de centra van medische dienstverlening zal worden onderworpen stringente overheidskontrole, die gestalte krijgt in een

Gezondheidsvoorzieningen. De koördinatie met betrek- king tot de voorzieningen die in deze wet zijn vastgelegd, wordt met een duidelijke bepaling geformuleerd en ge- regeld.

De overheid dient een norm van doelmatig beheer en planning aan te geven en als criterium te hanteren in.---,t

erkenningsbeleid. -

In het kader van het bovenstaande worden de volgenoe maatregelen getroffen:

- uitbreiding van de Algemene Wet Bijzondere Ziekte- kosten tot een algemene volksverzekering voor ge- zondheWszorg, met premies naar draagkracht;

- totstandkoming van een doelmatig geheel van voor- zieningen (waaronder gezondheidscentra en groeps- praktijken) onder verantwoordelijkheid van en gefi- nancierd door het rijk;

- afschaffing van het onderscheid tussen zgn. partiku- liere en ziekenfondspatiënten en van de huidige toe- passing van de klasseverschilien;

- verlening van vrije keuze van verzekeringsinstelling, onder strenge voorwaarden van doelmatig beheer en bestuursstruktuur;

- beheersing van de topinkomens die verdiend worden in de gezondheidszorg; specialisten en daarmee gelijk te stellen paramedische specialisten binnen het zieken- huis zullen in loondienst werkzaam zijn;

- vaststelling van een vestigingsbeleid voor artsen, zon- der dat dit leidt tot dwangmaatregelen;

- strenger toezicht op farmaceutische produkten (ten aanzien van kwaliteit en prijs);

- demokratisering van het bestuur en beheer van de verschillende voorzieningen.

De overheid zorgt ervoor dat de konsument in ruime mate inspraak heeft in alle sektoren en instellingen van de gezondheidszorg, die bij de uitvoeringsorganisatie be- trokken zijn.

a. Door de toegepaste' schaalvergroting verkeren duizen- den ondernemers in moeilijkheden. Daarom is een beleid -noodzakelijk waardoor de betrokkenen, ook op langere termijn gezien, uitzicht hebben op bestaans- zekerheid, zowel ekonomisch als sociaal.

Overheidskredieten

b. Vakbekwame ondernemers op ekonomisch gezonde bedrijven kunnen aanspraak maken op passende kre- dietregelingen en tijdelijke overheidsdeelneming in de financiering.

Verzekeringen

c. Door een sluitend stelsel van verzekeringen wordt de sociale positie van de kleine ondernemer gelijkwaardig aan die van werknemers. Er komt een wettelijke rege- ling voor een aanvullend pensioen voor iedereen, een volksverzekering arbeidsongeschiktheid en een alge- mene volksverzekering voor gezondheidszorg met pre- mie naar draagkracht. Voor zelfstandigen komen er voorzieningen die het mogelijk maken dat pensioenre- serveringen gebruikt kunnen worden voor investe- ringen.

Afvloeiing en herscholing

d. De regelingen voor afvloeiing en herscholing van hen die de landbouw of het kleinbedrijf verlaten worden op een sociaal verantwoord peil gebracht of gehand- haafd.

Mededingingsbeleid

e. in het mededingingsbeleid wordt de positie vsn het kleinbedrijf tegenover het grootbedrijf versterkt.

Van fabrikanten en handelaars wordt een open prijs- stelling verlangd waardoor al te grote kortingsverschil- len worden tegengegaan.

De b,t,w,

f. Vereenvoudiging van het btw-stelsel ten behoeve van kleinhandel en ambacht wordt in studie genomen.

Stadsvernieuwing

g. Ten behoeve van ondernemers, die bij stadsvernieu- wing tijdelijk in moeilijkheden komen, worden van rijkswege speciale maatregelen getroffen.

Landbouwbeleid E.E.G.

h. Het gemeenschapslandbouwbeleid van de E.E.G. dient gericht te zijn op het gelijk maken van de konkurren- tievoorwaarden zowel in EEG-verband als op we- reldschaal.

Landinrichtingswet

i. De ruilverkavelingswet wordt vervangen door een landinrichtingswet, waarin de algemene beginselen van de ruimtelijke ordening voorop staan en waarin ook andere welzijnsfaktoren, zoals bescherming van het milieu, een plaats krijgen. In gebieden waar de eisen va-fl landschapsverzorging en natuurbescherming be- perkingen opleggen aan de agrarische produktie, wor- den vergoedingsregelingen getroffen.

Grondbank

j. De grondbank groeit in het kader van de landinrich- tingswet (voorshands ruilverkavelingswet) uit tot een belangrijk instrument van agrarisch en overig niet- stedelijk grondbeleid en -beheer.

a. Om de inflatie te bestrijden, werkloosheid tegen te gaan, goede gemeenschapsvoorzieningen te waarborgen en de lasten rechtvaardig te verdelen is, zowel op korte als op middel- lange termijn, beheersing nodig van de bedrijfsinvest'Ori_gen, van het partikuliere verbruik en van de overheidsbIrnedin gen.

b. Over de nauwkeurige verhoudingen in de ontwikkeling van de verschillende grote bestedingskategorieen en over de omstandigheden en voorwaarden waaronder deze ontwikke- ling zich voltrekt voert de regering diepgaand overleg met organisaties van werknemers, werkgevers, zeifstandir--'., en konsumenten, met dien verstande dat een in eer da, 'en- redige groei van de overheidsbestedingen wordt géiiaar- borgd. Dit overleg dient bij voorkeur te leiden tot een sociaal kontrakt dat ^- zo mogelijk meerjarige - afspraken bevat over o.a. de inkomens- en prijsontwikkeling. Ook over de uitgangspunten van dit overleg zal tussen parlement en regering een gedachtenwisseling plaatsvinden.

c. Het program van uitbreiding van de sociale voor- zieningen (AOW., A.W.W., volksverzekering arbeidsonge- schiktheid) en het aanvullend pensioen gaat gepaard met aanmerkelijke kostenverhoging. Matiging van het partiku- liere verbruik moet daarom komen van de zgn. primaire inkomens. Om een versnelde verbetering van de sociale voorzieningen mogelijk te maken, worden de totale beste- dingen op het gebied van de kinderbijslagen en kinderaftrek geleidelijk verminderd, maar zo dat de lagere inkomens- groepen niet in inkomen achteruit gaan.

d. De noodzakelijke matiging van de loonstijging is alleen aanvaardbaar wanneer:

- het beleid zich tevens op kontroleerbare wijze richt op de niet-c.a.o.-lonen en op andere inkomens (winsten, dividenden, renten, huren en pachten, honoraria Vrije beroepen);

- de hogere inkomens (boven ± f 30.000,—) reëel gelijk blijven of achteruit gaan. In dit kader past het verhogen van de lonen voor een deel met gelijke bedragen in plaats van procenten; ^{- -}

- de prijzen in het algemeen niet verder stijgen dan ver- dedigbaar is op grond van doorberekening van zgn.

externe kosten en van loonsverhogingen die de produk- tiviteitsstijging te boven gaan.

e. De ruimte voor bedrijfsinvesteringen en voor partikulier verbruik wordt in toenemende mate bestemd voor voor- zieningen tot herwinning en behoud van een schoon en leefbaar milieu.

Ii--.

Bezuinigingen

a. De groei van de overheidsbestedingen zal in het bijzon- der gericht zijn op volkshuisvesting, onderwijs en welzijn, milieubeheer en ontwikkelingssamenwerking. Daartegenover staan beperkingen, onder meer op defensie, ruilverkavelin- gen,, wegenbouw en waterstaatwerken.

Doelmatigheid

b. Enige beperking van uitgaven kan ook voortvloeien uit een versterkt kritisch onderzoek naar de werkwijze van de overheidssektor. Dit onderzoek zal zich richten op:

- de interne organisatie van rijk, provincies, gemeenten en andere lichamen;

- de voortdurende toetsing van bestaande en nieuwe over- heidstaken op doelmatigheid en nuttigheid.

Daartoe wordt de Algemene Rekenkamer beter bewerktuigd.

Organ isqtieburo's worden ingeschakeld hij de doorlichting

"an overheidslichan,en. De rapporten van aanbeveling van

bovengenoemde organisaties worden aan het parlement aan- geboden en zijn openbaar.

In de overheidsbouw wordt soberheid betracht; het accent ligt daarbij op dienstverlening en niet op representatie.

Grotere mobiliteit van personeel tussen de departementen wordt bevorderd.

Rijk en gemeenten

c. Er komt een zodanige herziening van de financiële ver- houding tussen het rijk en de gemeenten, inklusief de doel- uitkeringen, dat de gemeenten de verantwoordelijkheid voor hun taken beter kunnen dragen. ^-

Loon-, inkomsten- en vennootschapsbelasting

a. Om de stijgende overheidsuitgaven te financieren zal de druk van de vennootschapsbelasting en van de loon- en inkomstenbelasting toenemen. Wat deze laatste betreft wordt de drukverzwaring die automatisch optreedt als het reële inkomen groeit, niet ongedaan gemaakt, behoudens optrek- king van de belastingvrije voet. In hoeverre een mogelijke extra opbrengst wegens prijsstijging wordt behociden, beslist het parlement van jaar tot jaar. Het maximfimtarief wordt verhoogd, mede met liet doel de inkomensgelijkheid te

bevorderen. ^{- -}

Omzetbelasting

b. Ook een zekere verhoging van de omzetbelasting zal in de periode tot en, met 1976 onvermijdelijk zijn, mede gelet op harmonisatie in de E.E.G. Het tijdstip van deze Ver- hoging wordt zorgvuldig aangepast aan de algemene eko- nomische situatie. Er komt een nieuw hoogste tarief b.t.w.

of een andere heffing, te vergelijken met de verbruiks- belasting op auto's. Mede daardoor zal geprobeerd worden milieu-vervuilende en grondstoffenverkwistende produkten te beteugelen.

Openbaarheid

c. Inkomens en vermogens zijn openbaar.

Vermogens- en suksessiebelasting

d. Er komt een oplopend tarief in de vermogensbelasting en een belasting op vermogenswinsten. De suksessierechten worden herzien, waarbij de verhoging van de opbrengst me- de zal afhangen van een onderzoek, in hoeverre rekening is gehouden met de vermogenspositie van de verkrijger.

Aftrekposten

e. Er komen stringenter bepalingen inzake zgn, aftrek- posten voor de belasting (o.a. representatie- en reiskosten- past). Studie is nodig ten aanzien van het fiskaal beleid niet betrekking lol de renre-inko,nsreg en rente-uitgaven.

Meldingsplicht

a. Er komt een meldingsplicht voor investeringen hoven een bepaald bedrag. Hierdoor krijgt de overheid inzicht in de toekomstige ontwikkeling van bedrijven, bedrijfstakken en regio's en wordt het haar mogelijk een toereikend beleid te voeren met betrekking tot de arbeidsmarkt en industriële vestigingen.

Struktuurbeleid

b. Er wordt een struktuurbeleid gevoerd waarin prioriteit wordt gegeven aan investeringen in sektoren:

- die passen in een betere internationale arbeidsverdeling;

- die gericht zijn op herwinnen en behoud van liet nu/jeu en op een zuinig beheer van de grondstoffen.

Selektief investeren

c. Er wordt een stelsel van selektieve heffingen en ver- gunningen ingevoerd op investeringen. in beginsel worden heffingen en vergunningen gekombineerd. De hoogte van de heffingen kan afhangen van het gebied waarin geïnvesteerd wordt. Voor een doelmatige besteding van de bouwkapa- citeit blijft de utiliteitsbouw boven een bepaald bedrag aan een vergunningenstelsel gebonden.

Grote beleggers

d. De overheid krijgt de bevoegdheid voorschriften te geven voor de bestemming van beleggingen van verzekeringsmaat- schappijen, banken en pensioenfondsen. De beleggers a"- vangen een normale rentevergoeding.

Stimuleringsbeleid

e. In het stimuleringsbeleid valt het accent op infrastruk- turele investeringen. Financiële steun van de overheid aan bedrijven in stimuleringsgebieden wordt gebaseerd op een onderzoek naar de maatschappelijke kosten en baten, en niet op overwegingen van privaat-ekonomische rentabiliteit.

Voorts wordt de nadruk gelegd op overheidsdeelneming ed. in plaats van subsidies.

Regionale industrialisatie

f. Er icomt een ontwikkelingsmaatschappij voor de regiona- le industrialisatie (ORI) met eigen financieringsmiddelen, die -haar aktiviteiten in het bijzonder richt op -ekonomisch zwakke gebieden, in de eerste plaats het Noorden en Zuid- Limburg.

Door middel van deze maatschappij dient o.a. te worden gestreefd naar een flexibel beleid van direkte deelneming door de overheid in het partikuliere bedrijfsleven. Desge- wenst client deze maatschappij zelf industrieën op te rich- ten. Er wordt een verplaatsingskostenregeling ingevoerd voor personen, die vanuit de Randstad naar stimuleringsgebieden verhuizen om daar een funktie te aanvaarden.

Bodemschatten

g. In nieuwe regelingen tot winning en verkoop van bo- demschatten wordt gestreefd naar een zo groot mogelijke opbrengst voor de gemeenschap. Het aandeel en de zeg- genschap vaji de overheid worden daarop afgestemd; zo- nodig vindt exploitatie geheel door de overheid zelf plaats.

Er komen wetten of andere regelingen ter bestrijding van misleidende rekiame en van agressieve verkoop (o.a. voor beleggingsfondsen) en ter bevordering van:

- informatieve etikettering;

- vermelding van effektieve rente voor leningen;

- standaardisering van prijs- en hoeveelheidsaanduidingen, verpakkingsdatum of uiterste verbruiksdatum;

- effektieve kontrole op de uitvoering van het Electrici- teisbesluit ten aanzien van de veiligheid van elektrische produkten;

- verlenging van garantietermijnen van duurzame gebruiks- goederen,

In de S.E.R. wordt een konsumentenvertegenwoordiging op- genomen.

De vertikale prijsbinding wordt voor alle goederen ver- boden.

Het kartelregister wordt openbaar.