Joannes Nolet de Brauwere van Steeland, Ernst en boert · dbnl

(1)

Joannes Nolet de Brauwere van Steeland

bron

Joannes Nolet de Brauwere van Steeland, Ernst en boert. A. Vandale, Kantersteen / J.D. Sijbrandi, Brussel / Amsterdam 1847

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/nole004erns01_01/colofon.php

© 2016 dbnl

(2)

Ernst.

Joannes Nolet de Brauwere van Steeland, Ernst en boert

(3)

Noami.

I

Ver van de beenders zyner vaderen Verkwynt het kroost van Abraham!

J. DA COSTA. ISRAEL.

‘Ik groet u, weeldrig oord, gezegend Morgenland!

Volzaelge beemden, afgebakend door Gods hand Als 't wettig erfdeel van zijne uitverkoren scharen, Van Isrels nakroost, dat na eindloos wedervaren De boeijen slaekte, een' weg zich baende tot uw' grond, En op uw milden boôm een veilge rustplaets vond.

(4)

Ik groet u, vruchtbre streek, wier prachtige landouwen, Hun golvend tooverkleed in rijken dos ontvouwen;

Bekoorlijke akkers, op wier uitgestrekt gebied De geurge balsemstruik zijn tengre loten schiet;

Valleijen, in wier schoot de zware runders azen, Veelkleurig bloemtapeet waer malsche kudden grazen, En gij, Jordaen, die langs den immergroenen zoom, Met majesteit uw golven rolt in breeden stroom, Ik groet u; parel van het Oosten, allerwegen Bewonder ik den schat, het volop van den zegen Door 't Alvermogen op uwe akkers heengespreid:

Hier schiet het olmgeboomt' zijn takken uit, en breidt De schaduwrijke blaên, terwijl de taeije wingert, In kronkelenden bogt den hechten stam omslingert En onder 't donkergroen zijn purpren trossen schaert;

Daer groeit de malsche olijf, het palmhout; ginds ontwaert Het oog een digte rei van ondoordringbre lanen;

De wilde sycomoor, de rijzende platanen, Granaten, dadels, nooit verwelkende laurier, Doormengen vrucht en loof in wisselende zwier.

Dit was uw vroeger beeld, ô zielverrukkend Eden!

Dit waert ge eens, Kanaän, maer ach!... wat zijt gij heden?..’

(5)

Zoo zuchtte Elimelek, de grijze Israëliet:

Hem knaegde een worm aen 't hart en 't bange zielsverdriet Hield hem den achtbren kruin weemoedig neêrgebogen;

Hij vaegde een bittren traen die biggelde uit zijne oogen, En vatte Noami, zijne ega, bij de hand:

‘Aenschouw nu (sprak hij) dit voorheen zoo bloeijend land!

Het zondige Israël heeft 's hemels toorn berokkend;

God zond zijn' wraekboô neêr... rampzaligen! hoe drokkend Woog op der vaedren erf Jehovah's teistrend zwaerd!

Den vijand zagen we om ons heen in bond vergaerd;

De Philisteër zweepte op ons zijn geeselroede,

Het oorlog vlamde in 't rond met steeds vernieuwde woede, En slaven, zien we ons thans den jukriem omgekneld.

Verwoesting heerscht alom; ô Noami, wat geldt Voor ons een vaderland, ontbloot van heil en zegen?

Maer schrikkelijker nog grijnst ons de toekomst tegen En hooger stijgt de ramp! de bleeke hongersnood Ontzegt ons dierbaer kroost het zuergewonnen brood!...’

Toen vouwde Elimelek, door zoo veel leed bewogen, De handen saêm en hief ze smeekend in den hoogen:

‘Jehovah! (riep hij uit) erbarming voor uw volk!

Verwijder van ons hoofd die grauwe donderwolk;

(6)

Zie in uw gramschap niet op onze jammren neder, Maer schenk aen Israël zijn blijde dagen weder;

Zend, Heere, op Jacobs erf den lang gewenschten vreê!’

Hij zweeg, want hem bekroop een overstelpend wee;

De teedre Noami ontving hem in heure armen:

‘Vat moed, (zoo sprak ze) God zal onzer zich erbarmen!

Hoe nijpend ook de klem van vreemde kluisters zij, Welligt is 't schriklijk uer der wederwraek nabij.

Stel uw vertrouwen in den Heer der legerscharen:

Hij plofte Farao in 't diep der roode baren;

Hij leidde ons door het ruim der zandige woestijn;

Zijn vreeslijke arm verdreef den trotschen Philistijn Uit 't Heilig Land, aen Isrels kindren toegewezen;

De golven der Jordaen zijn uit hun kom gerezen, En langs hun watermuer trok Josés heldenschaer:

Jehovah's bijstand was der vaedren beukelaer.

De ondankbre nazaet heeft die wondren dra vergeten En in zijn' overmoed, brooddronken en vermeten, Dorst hij den vreemden goôn zijn schandige offers biên:

Viel ons te beurt, de straf dier euveldaên te zien,

(7)

Laet ons, Elimelek, op beter uitkomst hopen!

Nog blijft in 't bang gevaer een veilge schuilplaets open;

Niet langer wachte ons hier een wreede hongersnood:

Ginds reikt ons 't Westerland het levenvoedend brood.

Laet ons de reizerstent op Moabs akker spannen, En, vlugtelingen uit dit schrikgewest gebannen, Slaen wij ons huisgezin op vreemden bodem neêr:

't Onzalig vaderland drukke onze voet niet meer,

Eer 't rampendragend spoor van 's Hemels toorn verdwijne En blijder dageraed dees velden weêr beschijne!’

Zoo spraken beide, diep getroffen in hun smart:

Stilzwijgend drukten zij elkander aen het hart En baden toen: ‘Wat ook het strengste lot gebiede, Jehovah's naem is groot, zijn heilge wil geschiede!’

De vastgestelde dag voor 't noô vertrek brak aen;

Het scheidensuer was daer: de kleine karavaen Begon den bangen togt: het opgeruide weder Brak stormend los en viel in zware buijen neder;

(8)

Het prangend zwavelzwerk hing dreigend op hun hoofd;

De vale bliksemstrael die 't hemeldeksel klooft, Verlichtte stond op stond hun moedelooze schreden.

Maer was het vaderland vernederd en vertreden, Nog viel hun 't scheiden zwaer, en als uit ééne stem:

‘Vaerwel dan, (riepen zij) geliefkoosd Bethlehem!

Vaerwel, verlaten oord! in heugelijker dagen,

Heeft ons uw erf gevoed, heeft ons uw schoot gedragen;

Nu vlugten wij, helaes, den overdierbren grond, Door bijstre ramp op ramp tot in het hart doorwond.

Vaertwel, dan, gij volschoone en onvergeetbre streken!

Wij zijn in ballingschap uwe eenzaemheid ontweken, Tot eens voor u de dag van vroeger welvaert keer':

Vaerwel, ô vaderland, geen onzer ziet u weêr!..’

Toen rolde een zilte traen hun langs de bleeke wangen;

Zij lieten 't somber hoofd stilzwijgend nederhangen, Zij sleepten langs hun pad de trage schreden voort, En trokken hopeloos naer 't verre gastvrij oord.

(9)

Waer de Arnon henenspoelt met statig golvenwiegelen, Waer rijke boorden, in zijn zilvren schoot zich spiegelen, Omzoomd met jeugdig groen en geurgen rozenknop, Daer doet zich voor het oog een weeldrig landschap op:

Hier heeft natuer de wet der schepping overtreden;

Haer tooverroede schiep een onverwisseld Eden En kleedde elk jaergetij in nieuwen lentedos.

Hier sleept de wijngaerdrank den zwaren druiventros, En spreidt de sycomoor zijn wilde vijgenbladen:

Hier prijkt de milde grond met rijken oogst beladen, En golft het geelend graen zijn gulden baren voort;

Maer in dit lustpriëel, in dit verleidlijk oord, Zoo ongemeen begaefd met 's hemels zegeningen,

Daer heerscht ook 't boos geslacht van Moabs stammelingen, Verworpen kroost, uit Loths bloedschendig echt geteeld.

Hier zetelt geile liefde, en rijst het afgodsbeeld

Der ontucht, opgetroond door wulpsche menschenhanden;

Hier plengt de onkuische drift haer dierlijke offeranden;

Zij scheurt voor 't wangedrogt de banden der natuer, Zij brandt op 't schandaltaer heur walglijk minnevuer En zwelgt den vollen teug der vuigste wellustdronken.

De ontaerde volksstam in den slijkpoel weggezonken,

(10)

't Vernederd Moab was in deze streek gevest.

Judea's huisgezin belandde in dit gewest;

Hier had de banneling zijn tenten opgeslagen;

Een klaerder horizont zag hij aen de oostkim dagen En hoopte in 't blij verschiet dat hem de toekomst bood.

Bedriegelijk verschiet, gewaende schim! de dood

Moest hem verhindren ooit die bloem der hoop te plukken, En hem uit de armen van zijn lievelingen rukken,

Schoon hij voor allen nu 't verbeide voedsel vond!

Maer lijdend was de ziel en 't harte diep gewond;

Hij, ooggetuige van wraekroepende euveldaden, Hij zag 't verblinde volk Jehova's wet versmaden, Het zegevierend kwaed, de reine deugd bespot En een ontzind geslacht, voor 't beeld van zijnen god, Het werk der menschen, opgeworpen door hun handen, De kniën buigen en d'onzuivren wierook branden.

Slechts in den engen kring van 't vreedzaem huisgezin, Trad hij, als uit een' droom, een beter wareld in.

Daer vond hij heul en troost en balsem voor zijn wonden:

Zijn zonen, door den echt aen Moabs stam verbonden,

(11)

Verzoetten de eenzaemheid van d'achtbren ouderling, Die Ruth en Orphah in zijn' vaderarm ontving.

Bevallig als de bloem bij d'uchtenddauw geboren, Was Ruth, die Khiljon zich tot ega had verkoren;

En 't uiterlijke schoon dat in de maegd beviel, Was slechts de spiegel van eene overschoone ziel, Die van heur lippen vloeide en zetelde in heure oogen.

Een teedre liefdekus wist meengen traen te droogen;

En zoo de erinnering die tranen vloeijen deed, Meêdoogend deelde zij in 't doorgestreden leed, En mogt een hartig woord van zielvertroosting wagen.

Zoo helpt zij Noami den last der jaren dragen, Of, als Elimelek, door d'ouderdom gebukt,

Met strompelenden tred de stoep der woning drukt, Steunt zij, de lieveling, zijn wankelende schreden.

Vaek, in de schaduw van het statig woud getreden,

Plaetst zij zich naest hem aen den voet des palmbooms neêr.

Dan roept hij vroeger tijd in 't rijp geheugen weêr,

Dan spreekt hij van het land, het voorwerp zijns verlangen;

En rolt ook wel een traen langs de ingevallen wangen,

(12)

Zij is het, die 't gemoed des vromen grijzen beurt:

‘Neen, vader, (zegt zij) neen, niet langer meer getreurd!

Rust in der goden wil met kinderlijk betrouwen;

Ga, laten we onze hoop op hunnen bijstand bouwen, Verhoord zij onze bede en gunstiger uw lot!’ -

‘Ach, (sprak hij dan) mijn kind, de goden niet, maer God!’

Zoo mogt de goede Ruth hem kalmte en vrede bieden;

Zoo zag Elimelek een tweetal jaren vlieden En woeste vlagen aen den hemel opgeklaerd;

Maer zwaerder ramp was nog den banneling bewaerd:

Hij zag, hij grijze, aen 't eind der levensbaen gekomen, Zijn stamboom uitgeroeid, zijn kindren hem ontnomen, Zijn zonen, neêrgeveld in de armen van den dood.

Die wreede slag was voor zijn vaderhart te groot:

‘ô God, (dus kreet hij luid) wat heb ik u misdreven?

Gij hadt in uw genaê die kindren mij gegeven,

Mijn troost, mijn hoop, den steun van mijnen ouderdom:

En nu ik onder 't wee het matte ligchaem krom, Dat ligchaem, afgetobd door rampen en door jaren, Ontrukt gij 't dierbaer kroost aen mijn vergrijsde haren,

(13)

Mijn lievelingen stort ge in 't onverbidlijk graf!

Neem mij dan ook, ô Heer, dit jammerleven af En roep in uwen schoot mij weder bij de mijnen!’

Toen voelde Elimelek zijn levenskracht verkwijnen;

Verzwakt en afgeleefd had hij aen de aerd voldaen, En stortte ook eindlijk neêr, om niet weêr op te staen.

Hij riep zijn teedre gade en kindren om zich henen:

‘Staekt, lievelingen, (sprak hij) staekt uw bitter weenen En treurt niet meer om mij; beminden, hoe, gij schreit Terwijl een grijsaerd van dees jammeraerde scheidt?

Ja, nog een stond, en 'k zal dit stoflijk kleed begeven, Maer 't is slechts wisseling voor een volmaekter leven, Dat me aen den eindpael van dees pelgrimbane wacht...

En gij, die hier op aerd mijn' wandel hebt verzacht, Gij, mijne zielsvriendin, die ik zoo teeder minde, ô Dat 'k in zaelger oord u eenmael wedervinde, Waer eeuwge liefde 't loon van aerdsche liefde zij!...

Gij, mijne dochtren, blijft uw grijze moeder bij;

(14)

Keert met haer naer het land dat wij zoo noô verlieten;

Mogt gij den voorspoed weêr, den zoeten vreê genieten, Dien u zijn milde grond en veilige akkers biên:

Mijn kinderen.... ik zal u niet gelukkig zien, Want ik verlaet u hier en keer tot mijne vaderen....

Vaertwel, gij allen dan.... ik voel mijn einde naderen...

ô God van Israël, ontvang mij in uw' schoot!’

De grijsaerd zweeg: het was het zwijgen van den dood.

Reeds driemael was de zon ten westen neêrgezonken, En had ter vierde reize aen de oostkim uitgeblonken, Toen Noami voor 't laetst heur kleine stulp verliet.

Haer neêrgeslagen blik, heur droef gelaet, verried Den kommervollen angst die in heur binnenst woelde;

Hoe diep was hare ziel geroerd! hoe zwaer gevoelde Zij nu den slag die plots haer' echtvriend had geveld!

Door Ruth en Orphah, beî heur dochteren, verzeld, Ving zij den aftogt aen langs de altijd groene boorden Der Arnon, die voor 't laetst den groet des afscheids hoorden:

(15)

‘Heeft lang de ballingschap mij aen uw vest geboeid, ô Vruchtbre streken, door mijn tranen vaek besproeid, Thans zeg ik u vaerwel, gij, nooit vergeetbre kusten!

Ik zal niet langer meer op uwen bodem rusten, ô Moab; land van heil en onheil saêm, vaerwel!

'k Verlaet uw gastvrij dak en keer naer Israël, Het erflijk vaderland van Gods verkoornen, weder.

Het doorgestreden leed, mijn rampen leg ik neder In uwen schoot, gij ooggetuige van mijn smart!

Maer neen, uw heugenis is dierbaer aen mijn hart:

ô Moab, zou mijn vloek uwe akkers ooit bevlekken?

Zij mogten 't stoflijk kleed van mijn' geliefden dekken, Van hem, om wien dit hart tot aen den grave rouwt;

Zijn dierbare asch blijve aen uw velden toevertrouwd;

Behoed den overschot, bewaer die heilge panden!

En blaest uw frische koelte op Juda's morgenlanden, Breng' dan haer zefir hunne erinnering tot mij...

Geliefde kinderen, vaertwel, hier scheiden wij:

Wat zoudt ge verder toch uw moeder vergezellen?

De dagen zijn niet lang die 'k nog op aerd zal tellen;

'k Ben oud en gij zijt jong; gaet, keert tot uw geslacht:

Kiest: zonder mij, 't geluk dat u daer tegenlacht

(16)

Bij vriend en maegschap, in uw huisselijke kringen;

Met mij, slechts ramp en leed, en vreemd bij vreemdelingen, Wacht u geen beter deel dan mij het noodlot biedt.’ -

‘ô Vrouw, (sprak Ruth) 'k misken den roep des harten niet:

Neen, wat uw noodlot zij, ik zal niet van u scheiden;

'k Zal, waer ge uw schreden rigt, uw schreden begeleiden, En welken onspoed ook de toekomst ons verheel', Ach, dat mijn kinderliefde in uwe rampen deel'!’ -

‘Uw hart (sprak Noami) heeft tot mijn hart gesproken;

Het bond dat ons vereent zij nimmer dan verbroken, En gij, mijne Orphah, ook mijn lieveling, vaerwel!

Ach, dat ik u nog eens aen mijnen boezem knell'!

Mogt Hij, die ons verhoore, u steeds de welvaert schenken Aen mij ontzegd; mijn kind, wil onzer vaek gedenken:

Hoe de afstand die ons scheidt voor 't oog onmeetbaer zij, Uw harte zij met ons, en blijve ons immer bij!’

Toen voelden zij een traen uit de oogen hun ontglippen;

Zij drukten de afscheidskus elkander op de lippen;

Zij lieten aen hun borst een' diepen zucht ontvliên En scheidden van elkaêr om zich niet weêr te zien!

(17)

II

Kom, 't oog ten hemel uit uw smarte!

Op God gesteund, ô Jacobs bloed!

A. BOGAERS JOCHÉRED.

De dageraed brak aen en kleurde de oosterkimmen;

De zonne rees omhoog en in haer uchtendglimmen Ontving het sneeuwgebergt' haer eerste stralenflits.

De Libanon verhief de nooit ontdooide spits;

Hij wierp zijn zilvren gloed op Isrels beemden neder;

En de eeuwenheugende eik, de trotsch verheven ceder

(18)

Begroetten 't morgenkoeltje in 't ruischende geblaêrt;

Het bonte voglenheer in 't lommrig woud geschaerd, Ontsloot in jubeltoon de tjirpende orgelkelen,

Om in zijn dankbren zang 't ontwakingslied te kwelen.

Stem, lief gevleugelt', zangrenchoor, uw harmonij, Want Juda's leeuw verwon; de rampen zijn voorbij, Die 't uitverkoren volk in slavenbanden knelden!

God schonk den vrede u weêr; de vrijgestreden velden Staen als getuigen, in hun weelderigen groei,

Van hun herleven en hun jongherschapen bloei.

Weêr zal de landman, bij zijn morgenvroeg ontwaken, De zoete toonen van uw tooverliedren smaken En juichen, schoon hij bij den zwaren arbeid zwoegt, Dat hij met vrije hand een' vrijen akker ploegt.

Heil, Israël! voor u ontstaen weêr blijde dagen;

Weêr zal het vaderland zijn lievelingen dragen, Gebannen van zijn erf door vreemde dwingrenklem.

Ook de arme Noami begroette Bethlehem:

Zij prangde aen 't moederhart haer trouwgebleven dochter, En sloeg de blikken wel op menig puin, maer zocht er

(19)

Vergeefs het vreedzaem dak der nederige hut, Die in een beetren tijd haer kindschheid had beschut;

Waer eens Elimelek haer liefde had gezworen;

Waer, blijde moeder, zij haer kindren zag geboren, Herinneringen aen haer hart nu dubbel zeer.

Hoe droevig zagen beide op die verwoesting neêr, Nog overblijfsels van den dwang der vreemdelingen!

Zij mogten langer niet haer' tranenvloed bedwingen:

‘ô Ruth, (sprak Noami) 'k ben arm en gansch alleen;

Trek gij, mijn dochter, weêr naer Moabs velden heen;

Daer zal u heul en troost bij vriend en maegschap beiden.

Hoe zwaer 't een moeder vall' zich van haer kind te scheiden, Uw medelijdend hart, ô Ruth, weêrhoude u niet;

Voor mij zij de eenzaemheid, de ellende en 't bang verdriet;

Laet me op der vaedren grond mijn levensloop voltrekken:

Hij droeg mijn bakermat, hij zal mijne asch bedekken;

Verduldig drage ik nog het mij zoo drukkend leed, Als 'k u slechts, dierbaer kind, als 'k u gelukkig weet!’ -

‘Neen, moeder, neen, (sprak Ruth) ik weiger uw bevelen:

Ik ben en blijf uw kind en zal uw rampen deelen;

Hoe onregtvaerdig ook het dwingend noodlot zij, Het treffe mij dan ook, maer 'k blijve u immer bij;

(20)

Wat kon mij, zonder u, geluk en voorspoed baten?

'k Heb wat mij dierbaerst was, mijn vaderland verlaten;

'k Sprak Moab 't laetst vaerwel en volgde uw schreden, want Gij, Noami, gij waert mij meer dan 't vaderland!

Ik heb u kinderliefde en eeuwge trouw gezworen, Mijn hart bewaer' dien eed; wat lot ons zij beschoren, Wat ons de toekomst ook een bang vooruitzigt bied', Wij scheiden nimmer meer, o neen, 'k verlaet u niet!’ - Mijn kind, (sprak Noami) den moed niet opgegeven!

Nog is der armen troost, de hoop ons bijgebleven;

Vertrouwen wij op God in dezen bangen nood:

Zijn liefde is onbeperkt en zijn genade groot.’

Zie ginder, Bethlehem, uwe uitgebreide velden!

't Goudkleurig golvend graen mag hunnen rijkdom melden;

Hoe verre 't oog zich op uwe akkers henenstrekt, 't Ontwaert den milden oogst die uw valleijen dekt.

De blijde landman laet zijn vreugdeliedren galmen;

De breede sikkel snijdt de rijpgezwollen halmen;

(21)

Zijn stalen vleugel zwaeit als snorrende in het rond En velt het koren van den moêgedragen grond.

Een jonge vrouwenstoet komt de opgestapelde aren Verzaemlen, binden en in digte schoven gâren;

Maer wie is onder haer die uitverkoren maegd,

Wier zacht gelaet het merk van liefde en onschuld draegt?

De rozen zijn niet meer, die bloosden op haer wangen;

Thans heeft een doodsche kleur dien frischen blos vervangen, Thans zijn hare oogen van dien heldren glans beroofd;

Hun stargeflonker is door tranen uitgedoofd.

Het is de goede Ruth: schroomvallig in haer schreden, Was zij de vrouwenschaer van verre nagetreden, En raepte hier en daer op 't afgemaeide veld Een' enklen graenhalm, in 't voorbijgaen niet geteld.

Maer zal een vreemde dos heure afkomst niet verraden?

De volkshoop wees op haer, en in een schimpend smaden:

‘Wat doet (zoo riepen zij) dit kind van Belial, Eene afgoddienares, op onzen akker? zal

Dat vreemd gebroed ons land weêr ongehinderd drukken En, als voorheen, de vrucht van onzen arbeid plukken?

Niet langer dulden wij 't (kreet de opgeruide schaer), Weg met het vuige kroost van Moab! weg met haer!’ -

(22)

‘Gij heet uw' God, (sprak Ruth) een' God van mededoogen En u zijn kindren; maer uw hart blijft onbewogen

En onverschillig voor de rampen die ik lij;

Maer neen, ik vraeg, ik smeek uw' bijstand niet voor mij:

't Is voor een moeder; ach, laet ons dit weinig koren!

't Ging uit dien overvloed welligt voor u verloren;

Nu rekke 't nog een wijl ons jammerlijk bestaen, En God vergelde u eens het goede aen ons gedaen!’

Zoo smeekt het lieve kind, bij 't zielverscheurend nokken, De ontmenschten die op haer den ouden volkshaet wrokken;

Maer 't is vergeefs geschreid, maer 't is vergeefs gesmeekt, Geen traen, geen zucht die 't hart van ongevoelgen breekt:

‘Laet af, (dus schreeuwden zij) laet af, gij schaemtelooze!

Dat nooit uw voetstap meer op Boaz erf verpooze.

Bezoedel langer niet den godgewijden grond;

Terug, draeg verder heen uw schande en klagten rond!

Terug, verachteling!’

En schaemrood trok zij henen;

Maer nauwlijks uit het oog der woeste schaer verdwenen,

(23)

Trad haer uit gindsche weide een grijsaerd in 't gemoet.

De jaren hadden hem het streng gelaet verzoet;

De breede zilvren baerd die op zijn' gordel daelde, De digte sneeuwvlok die zijn' achtbren kruin omstraelde, Getuigden van zijn fors-gespierden ouderdom.

Hij zag het weenend meisje, en in zijne oogen glom De weêrspraek van zijn hart: een blik van medelijden.

‘Van waer de tranen die u langs de wangen glijden, Van waer de zuchten die gij in uw' boezem smoort?

Welke onverduerbre ramp heeft uw geluk verstoord?

Ga, droog uw tranen, staek uw zuchten, mijn geliefde:

Vertrouw een' vriend het leed dat u den boezem griefde, Hij ligte 't somber wee dat u het harte breekt.’ -

‘Wie zijt ge toch, (sprak Ruth) gij, die hier tot mij spreekt?

Zijt ge een onsterveling, zijt ge een der vredeboden Den hemel afgedaeld, gezanten van de goden, Genieën van het goed, die waken aen ons zij?’ -

‘Ik ben (hernam de grijze) een sterveling als gij, Mijn dochter, en als gij aen 't aerdsche stof verbonden;

Niet een dier geesten uit den hoogen afgezonden, Geboren met den mensch, trawanten van zijn lot.

Uw goden ken ik niet; ik eer den eengen God,

(24)

Den God van Israël, den Heer der legerscharen:

Maer gij, ô Moabs telg, verslaefd aen vreemde altaren, Spreek op, wat ramp ontvoerde u aen het vaderland?’

Toen vatte 't lieve kind den grijsaerd bij de hand, En op een groenend terpje, aen zijne zij' gezeten, Sprak zij: ‘Mijn vader (ja, 'k zal u mijn' vader heeten, Gij die meêdoogend op mijn jammren nederziet), 'k Verheele u d'oorsprong van mijn klagten langer niet.’

En treffend meldde zij den ramp haer wedervaren, Het wee geleden in een tiental ballingjaren,

En Boaz, diep ontroerd, verborg haer meengen traen Uit zijn gemoed gestort; en hevig aengedaen

Sprak hij: ‘Gods wegen zijn aen 's menschen oog verborgen:

Ga, lieve, treur niet meer, want Hij zal voor u zorgen, Wiens vaderhand uw lot aen Boaz heeft vertrouwd.

De rijke koornlast dien ge op gindsche velden schouwt, Mogt vóór zijn rijpheid nog het wild gevogelt voeden:

Nu moog hij ook, mijn kind, voor verdren ramp u hoeden.

Ga dan, mijn dochter, voeg u bij de vrouwenschaer Die ginds het overschot der halmen leest; met haer

(25)

Zult gij den arbeid en 't eenvoudig eetmael deelen.

Zij ging; de grijsaerd gaf den maeijers zijn bevelen En de aren, op zijn' wenk den akker overspreid, Verschaften haer het brood, zoo hongerig verbeid.

Hoe blij dan keerde zij tot de arme moeder weder!

En legde de arenvracht voor hare voeten neder, En sprak: ‘ô Noami, 'k was naer het veld gegaen En raepte hier en ginds het wijd-verstrooide graen;

Ik hoorde 't volk mijn' naem, mijne afkomst zelfs verfoeijen:

Vertwijflend toogde ik af en liet mijn tranen vloeijen, Toen mij, niet ver van daer, een grijsaerd tegen trad:

Zijn naem was Boaz; ô hoe medelijdend had

Hij 't droef verhael aenhoord dat ons zoo innig smartte!

Hij troostte mij, hij sprak mij goeden moed in 't harte;

Ik volgde hem op 't veld en raepte op zijn bevel Den oogst waermede ik u verheugd thans tegensnel.’ -

‘'t Was hij, (kreet Noami) ô dank den Allerhoogsten!

Ga dagelijks, mijn kind, op Boaz akker oogsten;

Wie onmeêdoogend u bejegende en verstiet, Zijn edel hart, ô Ruth, verwijst den arme niet.

(26)

Heb dank, ô Gij die ons een redder hebt gegeven!

Ja, 'k voel weêr in mijn hart de blijde hoop herleven, In dit mijn hart, zoo vaek door onspoed overmand!

Heb dank, ô God, 'k erken en zegen uwe hand!’

Geen nooddruft zal voortaen hun droef bestaen ontbinden:

Want dagelijks liet Ruth zich op den akker vinden, En daeglijks keerde zij met rijker halmenvracht.

Eens had 't goedaerdig kind de vrome taek volbragt, En trok naer 't stil verblijf, met voedend ooft beladen, Toen, in de digte schaêuw der breede vijgenbladen, Zij Boaz, neêrgevleid en vreedzaem rustend vond.

Hij sliep een' zachten slaep en 't hartig meisje stond Voor d'achtbren ouderling eerbiediglijk gebogen.

Zij knielde, en met een' traen van dankbaerheid in de oogen:

‘Slaep, Boaz (sprak ze), gij, op wien ons lot berust!

Slaep, goede grijsaerd, en van kommer onbewust Geniet den kalmen vreê, den zoeten slaep des vromen!

Verlaet de ivoren cel, gij zwerm van blijde droomen, Terwijl ge om zijne sponde uw gulden vleuglen spreidt.

Voert hem in 't huisgezin, waer eeuwge dankbaerheid

(27)

De harten aen zijn groot, zijn edel hart zal boeijen.

Blijf, onuitputbre hoorn van overvloed, blijf vloeijen Voor hem, voor wien uw schat een bron van weldaên is!’

Zij zweeg, de lieve, en bad; in hare ontroerenis Liet zij een' teedren kus, ontvallen aen haer lippen.

Op 't reine voorhoofd van den vromen Boaz glippen...

De grijze ontwaekte en vroeg: ‘Wiens stemme sprak tot mij?’

En Ruth hervatte: ‘Ik stond en waekte aen uwe zij';

Ik bad de goôn in stilte en riep hun milden zegen Op u, mijn vader, gij, tot weldoen steeds genegen, Gij, die den vreemden zelfs uw' bijstand niet onttrekt.’

Maer Boaz sprak: ‘Mijn kind, de God van Isrel strekt Zijn zegenrijken arm ook over allen henen:

Zijn zon heeft Jacobs erf en Moabs grond beschenen, Bepaerlend valt zijn dauw op beider velden neêr, Op ons, zijn kindren, ook op u; zoo deed de Heer En heeft ons opgelegd het goed naer Hem te plegen.

Niet mij dan danke uw hart, mijn lieveling, maer zegen De Vaderhand die u tot haren dienaer zond.’ -

‘De waerheid licht mijn geest en spreekt door uwen mond, (Dus kreet het lieve kind, in geestdrift opgetogen)

Ja, Isrels God is God en Moabs goden, logen!

(28)

En gij die mij aenhoort, o Boaz, 'k deel uw lot:

ô Zij dan ook uw volk mijn volk, uw God mijn God!’

En Boaz sprak tot haer bij 't hartigst boezemprangen:

‘De Heer verhoorde uw stem: Hij heeft uw bede ontvangen, Hij heeft u onder 't schut van zijne wet geschaerd:

Dit te beleven was mijn' ouderdom bewaerd.

Mijn dochter, ja nog voor gij waert tot mij gekomen, Had ik uw warme liefde, uw kindertrouw vernomen;

Ontvang nu ook het loon dier onverbroken trouw:

Wees mijne wederhelft, mijn gade; wees de vrouw Die 'k tot het steunsel van mijn jaren heb verkoren.

ô Dat een talrijk kroost, uit uwen schoot geboren, Vermenigvuldige en den stam van Boaz schraeg'!

Ga, keer tot Noami, mijn zielsvriendinne; draeg De blijde tijding die niet langer moet verzwegen, En dat zij 't heilverbond van hare kindren zegen'!’

En toen de lieve Ruth bij hare moeder kwam En de oude Noami de wondre maer vernam, Toen stortten beiden in elkanders open armen:

‘ô Ja, (kreet Noami) God toonde ons zijn erbarmen,

(29)

Daer zijn genaê den loop van onze ellenden stuit.

Nu heeft de ramp gedaen, nu heeft ons lijden uit!’

Toen strekte Noami de handen in den hoogen En over 't vrome paer, voor haer in 't stof gebogen, Sprak zij: ‘Mijn kindren, zijt vereenigd voor den Heer!

De Hemel zende op u zijn rijkste gaven neêr!

Ontvang, ô dierbaer kroost, den moederlijken zegen:

Een bron van duerzaem heil, van welvaert stroome u tegen, Een bron, die nooit den vloed van hare schatten stremm'!’

En met haer juichend riep de schaer van Bethlehem:

‘Verdwijn, o nacht! een dag van vreugde is opgerezen!

Verheugt u, Israël! Jehovah wees geprezen!’

Een heilvol jaer verstreek, en Obed zag het licht, Uit dezen echt geteeld. Hoe werd het lieve wicht Door 't minnend oudrenpaer geliefkoosd en gekoesterd!

Door de oude Noami verzorgd en opgevoedsterd, Was 't Boaz vadertrots, Ruths teedre moedervreugd.

Hoe vaek heeft de ouderling zich in den telg verheugd

(30)

Die zijn nakoomlingschap voor 't nakroost zal bewaren!

Hoe fronst hij 't voorhoofd bij het minste wedervaren, Hoe voelt de vader dan 't angstvallig harte slaen!

Neen, Boaz, Obed leeft: uw stam zal niet vergaen!

En gij, ô Noami, aen 't zoet gezin vereenigd, Uw onspoed heeft gedaen, uw jammren zijn gelenigd.

Voorbij, de ramp! voorbij, de nacht van leed en druk!

Thans kiemt voor u de dag van voorspoed en geluk.

Loost soms uw borst een zucht, voelt ge ook uw tranen vlieten, 't Zijn vreugdetranen die uwe oogen dan ontschieten.

Geniet, ô eedle vrouw, dien blijden dag, geniet!

Maer schoon de grijze boom den stam in 't luchtruim schiet, Tot in het diepst der aerd zijn taeije wortlen strekken

En frische looverblaên zijn trotschen schedel dekken, Schoon zijne levenskracht den loop der eeuwen tart, Hij valt, de onsterveling, knaegt hem een worm aen 't hart.

Zoo ook stort Noami voor 's levens wisselvlagen;

Zoo voelde ook zij een' worm aen 't rustloos harte knagen

(31)

En heure krachten door die wroeging ondermijnd, Schoon slechts herinnering haer nog den boezem pijnt.

Maer treffend was die slag, onheelbaer deze wonde:

Zij riep het teeder kroost om hare legersponde, En sprak: ‘Geliefden, ziet, mijn loopbaen is volbragt En 't wit bereikt waernaer ik aêmloos heb getracht.

'k Heb in dit tranendal een' langen strijd gestreden, Veel rampen uitgestaen, veel jammeren geleden, Maer sterf gerust, daer 'k u, mijn kroost, gelukkig laet:

Weent niet, beminden! schoon het uer van scheiden slaet, Zal de oude Noami haer kindren niet begeven:

Ja, 'k zal in u, mijn zoon, mijn Obed, nog herleven.

In u, mijn zoon, op wien de blijde toekomst bouwt;

In u, wien eenmael 't heil van Isrel zij vertrouwd!

Scheurt op, gij heemlen! splijt uwe ondoordringbre bogen!

De dood ontrolt het blad der toekomst voor mijne oogen:

Ja, 'k zie den vorstenband die u den schedel kroont, U, Obeds stammeling, die over Isrel troont!

Ja, 'k zie zijn jeugdig rijk een gloriezonne omwolken!

Buigt voor zijn' schepter! buigt en knielt, verbleekte volken, Door zijnen arm verplet, in 't stof aenbiddend neêr.

Juich, Isrel, in zijn komst! juich, Juda, hem ter eer!

(32)

Verheugt u; zie, de dag van heil is aengebroken.’

Zoo had voor 't laetst de stem van Noami gesproken, Haer stemme, met den geest der profecij bezield!

De kindren waren om de moeder neêrgeknield En reeds was hare ziel ten hemel opgetogen!

Nog baden ze om haer spond, het hoofd in 't stof gebogen.

De jongste zonnestrael zonk in het westen neêr, En de eerste morgengloed vond hen, nog biddend weêr.

1840.

(33)

Allerzielendag.

Nog werpt voor 't laetst op berg en dalen De najaerszon heur purpren gloor;

Nog zingt langs de overgroende zalen Voor 't laetst het jublend vooglenchoor;

Het westen zucht met zachten asem;

Bezwangerd met der bloemen wasem Kust hij voor 't laetst den zilvren vloed, Hij rimpelt nog zijne effen stroomen En streelt de lommerrijke zoomen....

Het is octobers afscheidsgroet.

(34)

Op eens!... een schrikkelijk ontwaken Dat de ijzren winterkroft ontsluit!

Het krimpend noorden spalkt de kaken En blaest zijn gift de longen uit;

Verdorrend sist hij door de takken, Doet 't blaedje van den stengel knakken En rukt en stuwt het dwarlend voort, Verflenst de geurge bloemenkelken, Doet, wat zijn adem treft, verwelken, Verkracht en doodverwt 't somber oord.

Natuer, verbijsterd door zijn slagen, Bukt 't afgemarteld hoofd, en hijgt Bij 't folterend geloei der vlagen;

De matgestreden schepping zwijgt.

De grijze wolken pakken samen, Loodzware ketingschakels pramen 't Heelal in hunnen ijzren knel;

De dagtoorts zinkt ter westerkimmen, En in een vuerrood avondglimmen Werpt ze ons nog eens het laetst vaerwel.

(35)

't Is nacht, er heerscht een diepe stilte;

Natuer, in doodschen slaep gesust, Bevangt eene akelige kilte;

't Heelal omhult een bange rust.

De solferzwangre etherdampen, Die, opgestapeld, samenklampen, Vergaêren, pakken zich op een, De donkre hemelkreitsen splitsen, En door de holle duisternissen

Breekt stond op stond een dwaellicht heen.

De stormwind brult met nieuwer woede, Giert, huilt en slingert heen en weêr, Zweept en beschuimt met forsche roede Het bruisend, opgeruide meer;

De baren spatten tot de wolken, Het gapend ruim vertoont zijn kolken, Meer woedend baldert de oceaen, En de ongestuime golven klotsen, Verbreken magtloos op de rotsen, En feller brieschend loeit de orkaen.

(36)

De hemel giet het stroomend water Uit de opgescheurde krochten neêr:

Het stort en plast met wild geklater En bajert met het stormenheer;

De voortgedrongen wolken wringen Hunne opgekropte zwavelkringen;

De donders dreunen slag op slag;

Zij rollen, raetlen, klaetren, knettren, De bliksems schieten, schittren, plettren....

November telt zijn eersten dag.

Wat heete traen ontrolt mijne oogen, Wat diepe zucht ontglipt mijn hart?

Natuer, met somber floers omtogen, Schijnt deel te nemen aen mijn smart.

't Heelal, ontdaen van pracht en luister, Omhult een bang en aeklig duister;

't Treurt alles wat ik om me aenschouw;

Ja, werwaerts 't zoekend oog zich wende, 't Ontwaert slechts jammer en ellende, 'k Zie niets dan tranen, niets dan rouw.

(37)

November, wen ge in sombre vlagen Den naektgeschudden schedel beurt;

November, wen ge uwe eerste dagen Met vale en doodsche verwen kleurt, Dan kromt een diepbedroefde Moeder Zich weenend voor den Albehoeder, Legt hoogtijdsdos en sieraed af;

Dan treurt de Kerk om hare zonen, Stort mirten-blaedren, cipres-kroonen En bittre tranen op hun graf.

Hoor... 't klokgebom roept ons ten tempel:

Een menigte stroomt derwaerts heen;

Zij naekt in rouwgewaed den drempel, En klaegt in hulpeloos geween.

Zeg, grijsaerd, 't voorwerp van uw treuren?

‘Ik zag mijn zoon ten grafkuil sleuren, De steun van mijnen ouderdom,

Mijn zoon, mijn heil, mijn vreugd op aerde:

Hij stierf...! de vrouwe die hem baerde Ook zij rust in dit heiligdom.’

(38)

In wee betreurt de schaemle moeder Haer zuigeling, haer eenig kind;

De broeder weent er om een' broeder;

De vriend beklaegt zijn boezemvriend;

Ginds missen teedre buisgenooten Den telg uit hunnen echt ontsproten, En schreijen beide om 't dierbaer kroost;

De weduw wischt, van rouw omhangen, Een biglend traentje van haer wangen, En ouderloozen zoeken troost.

Ga weg van mij, die op dees dagen Naer vreugden haekt en feestgebaer!

Het weevol harte kan slechts klagen;

Een dag van bittren rouw is daer.

Ik ook heb menig vriend verloren:

o Dierbren, wilt mijn treurlied hooren, Het is uwe asch die ik beween;

Zou ik, ondankbare, u vergeten?

Dit denkbeeld van mij afgesmeten!

Mijn hart is niet gevoelloos, neen.

(39)

Ik had een vriend mij groot van waerde, Mij dierbaer, mij de rijkste schat,

Mijn trouwe bijstand op deze aerde, Die steeds mijn heil voor oogen had; - Een vriend die al mijn zwakheid kende;

Mijn kindsche schreden zorglijk mende Langs 't zielvereedlend spoor der deugd;

Mijn hulp, mijn troost, mijn wijze rader, En ach, die vriend, het was mijn vader, Het was de leidsman mijner jeugd.

Gedachten die het hart verscheuren!

Hij was... en 'k vind hem nergens weêr!

Eene eeuwigheid ontsloot haer deuren, God wenkte... en vader was niet meer:

Hij stierf, maer 't was den dood der braven;

Een zaelge, stormenlooze have Ontving hem uit dit tranendal;

Ja: toch een troost is mij gebleven:

God schonk hem een volmaekter leven, Waer hem geen ramp meer treffen zal.

(40)

Waer zijt ge, ô vrienden, heengevaren, Die 'k kende van mijn kindschheid af?

Zij vielen in die korte jaren, En rusten allen in het graf.

Zij zijn me als in een droom verschenen, En plotsling uit het oog verdwenen, Zoo kind als grijsaerd, keer op keer.

Dus schendt de storm den hoogen ceder, En teedre bloempjes velt hij neder En wentelt ze in de diepten neêr.

De aloude grijze tempelwanden Omvangen nu de droeve schaer;

De priester biedt zijne offeranden Den onbevlekten Offeraer;

Een seraf daelt op gulden veder Uit de open luchtgewelven neder En knielt in 't stof aenbiddend neêr;

De toonen van den treurzang galmen, Welriekende ambergeuren walmen, En klimmen plegtig tot den Heer.

(41)

Waer ijlt ge voort, o geestvervoering?

Wat paerlend zweet lekt van mij af, Wat siddering, wat zielsontroering!

Mijn oog ontwaert slechts zerk en graf.

Ik zie der dooden stille woning:

Hier rust en bedelaer en koning, De pelgrimstaf naest 't hermelijn;

Al wat de wereld eenmael baerde Keert hier terug tot stof en aerde, 't Zal hier ons aller rustplaets zijn.

‘Wat was weleer deze asch op aerde?

Zie hier een handvol nietig slijk:

De wereld kent verschil in waerde, In 't graf zijn mensch en mensch gelijk.

Dees zou men nauw een schuilhoek gunnen, En gene niet te prachtig kunnen

Bedekken met een praelgesteent';

Weldra toch, door den tijd gesleten, Wordt beider naem en staet vergeten, En 't stof vermengt hun kil gebeent'.

(42)

‘o Levensloop! hoe onbestendig, Hoe broos zijt gij, hoe kort van duer, Hoe wanklend, onvolmaekt, ellendig, Onzeker, jammervol, hoe zuer!

Wat ware een eeuw of meer verbeiden?

Gij moet eens, van deze aerd gescheiden, Verzinken in het somber graf;

Uw levensdraed is afgemeten;

De dood, op 't hollend ros gezeten, Wendt voor geen goud zijn sikkel af!

‘Uw jaren zullen ras verdwijnen Als lentebloemen van het veld;

Het uer van sterven zal verschijnen Eer gij uw dagen hebt geteld.

Wilt dan als ware christnen handlen, Gods bloemendreven staeg bewandlen, Zoo lang gij hier op aerd verbeidt;

Laet hoop en liefde uw gidsen wezen, En mogt uw hart den doodstrijd vreezen, Gij zijt dan tot dien strijd bereid.’

(43)

Zoo spreekt de herder in ons midden En slaekt tot God zijn vuerge bêe:

Laet, broeders, roept hij, laet ons bidden!

En allen knielen, bidden mêe, En alle handen sluiten samen, En alle lippen fluistren Amen, En de offerbêe stijgt tot den Heer, En God verhoort de stem des harten:

Hij lenigt onze bittre smarten En stort zijn zegen op ons neêr.

En zie.... de duisternissen scheijen:

Een nieuwe dag vervangt den nacht:

De dartelende zefirs vleijen

De schepping; 't westen aêmt weêr zacht;

De zon, verwinnares in 't kampen, Splijt de opgepakte winterdampen En breekt de grauwe wolken door:

Zij baedt zich in de azuren transen, Spreidt op 't heelal haer heldre glansen En schittert met verjongden gloor.

1833.

(44)

Het nachtgezang.

Als David zich neêrvleide op Bethlehems velden En sliep op hun bloemrijke vacht,

Beving hem Gods adem; zijn geest werd getroffen:

Hij hoorde 't gezang van den nacht.

En zie, nu vernam hij den lofzang der heemlen;

Het snarenspel klonk uit hun boog;

Het starrenheir stemde de lieflijkste akkoorden, En 't statige lied rees omhoog.

(45)

Het zonnelicht daelde ter westerkim neder:

‘Gods aenschijn is licht!’ was zijn kreet;

Het purperen avondrood gaf hem ten antwoord:

‘En ik ben de zoom van zijn kleed.’

‘Wij zijn uw gezellen, uw nachtwacht!’ zoo spraken De wolken en pakten zich saêm;

De donder weêrgalmde in het water der wolken:

‘'t Orkanengeloei meldt zijn naem!’

De suisende windkolom lispelde zachtjes:

‘Hij zweeft op mijn wiekengevlot.’

En 't stille der avondlucht zuchtte nog zachter:

‘Verkwikkend is de adem van God.’

‘Ik hoor aller lofzang, (riep de aerde getroffen) Slechts ik laet zijn naem ongenoemd?’

De dauwdroppel antwoordde: ‘Uw zuigeling juiche, Hem lave ik als 't lentegebloemt.'’

(46)

De weeldrige beemden hernamen: ‘Wij tieren En schieten ons zaed uit uw schoot.’

De halmen des korenvelds ruischten daertusschen:

‘Wij zijn aller zegen in nood.’

De maen liet zich hooren: ‘Ik prijs u hier boven!’

Het starrenheir sprak: ‘U zij eer!’

De krekel ook juichte in haer schuilhoek en zeide:

‘Hij zendt ook zijn dauw op mij neêr.’

‘Hij drenkt mijnen dorst,’ riep de hupplende hinde.

‘Verkwikt ons (sprak 't hoornvee) zoo mild;’

‘En kleedt onze lammeren,’ blaette de kudde;

‘En schenkt onze spijs,’ zong het wild.

De tortelduif kirde; met de eenzame zwaluw Verhief zij tot God heure stem;

En de echo weêrgalmde 't get ilp hunner zangen, En gaf hunnen jubeltoon klem:

(47)

‘Wij hebben ons nesten, ons woning gevonden, Wij zijn geener zorgen bewust,

En onder den scherm zijner vleugelenschaduw Genieten wij 't stille der rust.’

‘Rust’ luidde het antwoord der stamelende echo, En de echo hield lang aen dien toon:

Daer kraeide de wekker van 't morgenrood: ‘Open!

De nachtvorst verlaet zijnen troon.

Doe open, doe open, gij poorten der wareld, 't Gestarrende nachtfloers verdwijnt;

Ontwaek, gij, o mensch, en aenbid uwen Schepper:

De koning der eere veschijnt!’

De zonne steeg op; heure stralen begroetten Den lommer- en dauwrijken zoom;

Bezielden, hernieuwden de schepping, en David Ontwaekte uit zijn psalmrijken droom.

(48)

De toonen van deze harmonische zangen Ontvloeiden zijn beeldrijke veêr,

En dagelijks stroomden die hemelsche akkoorden Van 't trillende snarenspel neêr.

1837.

Godsdienst.

Het hoentje drinkt geen waterdrop, Of slaet een blik ten hemel op;

Het duifje pikt geen korrel graen, Of bidt den Gever buigend aen;

Doe gij in geest wat duif en hoen Met ligchaem en bewustloos doen.

Uit 't hoogduitsch. 1839.

(49)

De vrome sterveling.

Ja, zalig is op aerd de stervling die zijn leven

In vroomheid leidt; wiens hart steeds gloeit en leeft in God!

Wat storm ook huil', geen dreigende onmagt doet hem beven;

Hem is 't geweten kalm: tevreden in zijn lot

Bouwt zijn vertrouwen hoog; de Hoop is hem gegeven, De goddelijke hoop rust in zijn stil gemoed,

En laet hem naer het doel van eedle wenschen streven.

De rozenkleurge strael der morgenzon begroet

(50)

Zijn zuivre ziel; van uit het nietig stof der aerde Streeft 't rustig hart tot aen het flikkrend starrenheer.

Gods vrede lacht hem toe; hij voelt zijn eigen waerde En acht zich burger van het groot heelal, ja meer.

In zijn verbeeldingskracht blijft hij ten hemel staren,

't Verblijf hem toegedacht - maer wijlt toch gaerne op aerd.

Reeds hoort hij 't psalmend choor der zaelge geestenscharen, En houdt zijn edel lied aen hunnen zang gepaerd.

De sluijer der natuer wordt voor zijn oog geheven, Heur misklank lost zich op in zoete harmonij;

En wordt hij door de vaert des tijdstrooms voortgedreven, Hem dreigt geen leed - Gods albehoeden staet hem hij.

Welzalig dan op aerd de stervling die zijn leven Door 't aerdsche tranendal in stille vroomheid leidt;

Hij zal in 's warelds nacht voor ramp nog stormen beven En 't heil hem toegezegd wacht hem in de eeuwigheid.

Uit 't hoogduitsch. 1834.

(51)

Lofzang.

Ja, 'k zal mijn luit een lied ontwringen, Tot U, o bron van alle goed!

Ja, 'k zal uw naem ter eere zingen, Schoon deze Serafs siddren doet.

Ja, 'k naek U, Godheid, vol vertrouwen, Hoe ook uw naem in 't Licht te aenschouwen

Geen stof, geen aerdling ooit vermag.

Gij, Azoth, in uw grijze wallen, Zaegt de afgeschrikte beeldtnis vallen

Die slechts Jehovahs bondark zag.

(52)

Maer hoe? zal ik de Godheid prijzen, Ik, worm, ik, zondaer, blode en naekt?

Neen, laet ook hooger lofzang rijzen, Nog is die lofzang onvolmaekt.

Maer schoon uw naem blijft onvolprezen, Hoe vreeslijk ook die naem mogt wezen,

o Heer, hef ik tot u mijn lied!

Onnoembre! Gij toch zijt te gader

Mijn God, mijn vreugd, mijn heil, mijn Vader, Die met erbarming op mij ziet.

Al heffen duizenden bazuinen, Cymbalen, harpen, keer op keer Het hallel aen in Sions tuinen,

Wat is U 't lied van hooger sfeer?

Geen geesten, min nog aerdelingen, Vermogen 't uwen naem te zingen,

Hun stem zal als de wind vergaen;

En 't ruischen van hun gulden snaren Is als 't geklots van woeste baren

Die schuimend in de branding slaen.

(53)

Zoo trachtten zij in alle tijden, Zoo poogden zij uit al hun kracht, Uw dienaers en Baals ongewijden,

Uw naem te omvatten uit hun nacht:

Dees wilde in de natuer U zoeken, En gene in de opgeslagen boeken,

Maer geener vorsching werd voldaen:

Zij zochten uwen naem te melden, Maer dwaelden op te ruime velden,

Op een onmeetbren oceaen.

Zoo zong in Sions tempelwanden, o Heer, een koning uwen lof:

Maer 't speeltuig glipt hem uit de handen, Zijn stem ontbreekt voor zulk een stof!

De bard, in Galjes eikenwouden, Wil fier zijn trotsche stem ontvouden,

Maer stem en woorden vindt hij niet, Als hij de ruimte heeft doormeten, En, op der eeuwen ijzren keten,

Hij uwen naem gestempeld ziet.

(54)

Zoo buigt in Zah'ras heete zanden Ismaëls nageslacht ter neêr;

Zoo huilt aen Ganges weelge stranden De bons uw' grooten naem ter eer;

Zoo doet in Salems tempelchoren De priester zijnen lofzang hooren;

Zoo zucht de kopht in zijne cel;

Zoo doet de griek zijn wierook branden;

Zoo heft tot U de onreine handen 't Verworpen kroost van Israël!

Dan, uw verheven naem te zingen Is boven aller menschen kracht.

Geen stem, geen snaertuig kan men dwingen, Geen woorden zijn in onze magt.

Maer is 't me ontzegd, met brooze vingren, Het wierookvat omhoog te slingren

Tot U, o naemloos Opperheer, Duld dat ik dan, in 't stof gebogen, Schoon in mijn geestdrift opgetogen, In stilte uw grooten naem vereer'!

1834.

(55)

Liefde.

Hoe groot, o Heer, is uwe liefde Ja, gij zijt liefde, en enkel liefde!

Vergeefs op 't holle, onstuimig meer Verheft de waterhoos de opeengepakte baren,

Stuift woedend, blijft een poos op 't schuimend pekel waren, Breekt dan en ploft verschriklijk neêr:

(56)

Vergeefs in 't ruim der woestenijen

Ontplooit de windkolom heur vuerge schakelrijen, En stuwt de zandwolk dwarlend voort,

Die bergen hoopt en groeven boort:

Vergeefs dat, brekend door de wolken, De sneeuwklomp van de hoogten stuift, En dondrend langs de helling schuift, En neêrstort in onpeilbre kolken:

Vergeefs! ik vrees hunne onmagt niet:

De Alziende waekt op mij; zijn zorge, Zijn liefde is mij ten borge

Dat mij geen leed geschied'.

'k Blijf onder zijne vleuglen schuilen, En wat orkanen om mij huilen,

Wat zandwolk, waterhoos of sneeuwkloot om mij neigt, Zijn liefde weert den val die mij den schedel dreigt.

Hoe groot is dan, o Heer, uw liefde!

Ja, gij zijt liefde, en enkel liefde!

(57)

En 't zij 'k der bergen top bestijg', En op hun spitsen eenzaem dwale, Of in den holsten afgrond dale

En spoorloos rondgezweept in moedlooze onmagt zijg':

In afgrond en op bergenspits Is uwe liefde, o Heer, mijn gids.

Geen vader mint den eerstgeboren', Geen moeder 't zuigend kind, Als Gij uwe uitverkoren',

Als gij ons mint.

Maer wie zal uwe liefde malen?

Maer wie omvat haer' gloed, Zoo ééne heurer stralen

Den Cherub reeds ontvlamt, teert en herleven doet?

Hoe groot is dan, o Heer, uw liefde!

Ja, gij zijt liefde, en enkel liefde!

1837.

(58)

Aen eene doof-stomme, blind geboren.

Geknakte twijg van 's aerdrijks loten, Misvormig uit de heup gesproten,

Die u, beklaegbre kleene, in 't leven heeft gebaerd;

Gij, doof en stom en blind; wier oogleên, steeds gesloten, Slechts tranen kennen, uit uw rampen opgegaêrd, En langs de bleeke groef der wangen heengevloten;

Gij, onder uw natuergenooten Miskend, verlaten en verstooten,

Had niet de godsvrucht u haer heul en troost gespaerd:

(59)

Gij ziet het niet, dat vurig pralen Van de onafzienbre dundoekzalen,

Wanneer de zonschijf Oost of West in 't purper kleurt, Schoon ook de warme gloed die afkaetst van heur stralen, Uw levensader wekt en u het harte beurt;

Noch 't needrig bloempje, ontkiemd in de eenzaemheid der dalen, Bedauwd van zilvren hemelkralen,

Schoon de amberadem der petalen,

Bij 't fladdren van het koeltje, u zachtkens tegengeurt.

Maer ook de afzigtbre wareldwonden, Die uit de duisternis ontstonden,

Welke onze zwarte ziel in eeuwgen nacht omwindt;

Vervolging, nijd en wrok, in duren eed verbonden, De razende onmagt die zich zelve 't hart verslindt,

De deugd verguisd, het kwaed vergood, het regt geschonden, En 't oorlog, welks metalen monden

Den dood op 't schriktooneel verkonden, Dit alles ziet ge niet: ook daervoor zijt ge blind.

(60)

Gij hoort het niet, wen uit de abeelen En 't loovergroen der lustpriëelen

Het vleuglenreppend heir zijn hulde aen God bewijst, En duizend bekjes Hem een morgendanklied kwelen, Die 't bonte woudgepluimte ook op Zijne akkers spijst;

Of wen in 't tempelruim, bij 't maetgezang van velen, Gestroomd uit duizend menschenkeelen,

En 't kerkdoordreunend orgelspelen,

't Lofzingend psalmenchoor Jehovah te opwaert rijst.

Maer ook die duizend lastertongen, Den heeschen gorgel uitgedrongen,

Wier honend vloekgeschreeuw door 't vlak der heemlen boort, Schoon ze ook den bliksem aen die heemlen niet ontwrongen, In de eeuwge harmonij door 't wangeluid gestoord;

't Geween, wiens traendrop brandt en uitdroogt in de longen, De kreet, aen de onschuld afgedwongen,

En 't wraekgekrijsch, den strot ontsprongen, Ook daervoor zijt ge doof en hebt die niet gehoord.