Noord-Noorwegen
Noord-Noorwegen is verreweg de grootste en dunst bevolkte regio op het Noorse vasteland.
De regio beslaat meer dan een derde van het land en strekt zich uit van de idyllische regio Helgeland in het zuiden tot het noordelijkste puntje van het Europese vasteland bij de Noordkaap.
Voor dit artikel gaan we naar Finnmark, wat hetzelfde betekent als Lapland.
Finnmark is de noordelijk- ste provincie van Noorwegen.
Er woont 1,6 procent van de Noorse bevolking. De provincie telt 19 gemeenten. Ze grenst aan Troms in het westen, aan de Finse provincie Lapland in het zuiden en aan het Petsjenga district van de Moermansk Oblast in Rusland in het oosten.
Finnmark heeft een oppervlakte van 48 618 km². Er zijn lange fjorden aan de kust, terwijl het binnenland gedomineerd wordt
door een zeer grote hoogvlakte Het gebied ligt in haar geheel boven de poolcirkel. Bijgevolg speelt licht een belangrijke rol.
De zomeravonden zijn lang en licht. Tijdens een zomernacht hoog boven de poolcirkel gaat de zon zelfs niet eens onder, dit noemt men de middernacht- zon. De winteravonden zijn lang en koud, maar lang niet zo donker als je zou verwach- ten. Het noorderlicht laat een prachtig schouwspel aan de hemel zien met vleugjes rood, paars, blauw en groen licht, dit wordt de poolnacht genoemd.
Finnmark wordt voornamelijk verbonden met de Samen. Zij zijn van oorsprong een nomadisch volk, ook bekend onder de naam Lappen, maar dat beschouwen ze zelf als een belediging. Een deel van de Samen leefde traditioneel als nomaden die rendierkudden volgden in hun jaarlijkse voed- seltrek. De rendieren deden niet alleen dienst als trekdier voor de slede, ze leverden hen ook melk, vlees en huiden.
FINNMARK
Rendieren
Vanaf de 17e eeuw is de levenswijze van de Samen sterk veranderd. Slechts een klein percentage voert nog een nomadisch bestaan, en dan doorgaans nog slechts een deel van het jaar. De meeste Samen hebben zich als visser, landbouwer of zelfstandige ondernemer gevestigd. Hun leven verschilt tegenwoordig in weinig opzichten van dat van andere Scandinaviërs. Ze zijn wel nog vaak eigenaars van rendieren en gebruiken alles van het dier.
De pels van het rendier wordt gebruikt als leer voor broeken, mutsen, enz. Het leer is van een heel zachte soort en dus heel comfortabel. De huiden worden verkocht als sierkleed voor op de vloer of op een stoel. De geweien worden gebruikt voor souvenirs bv. voor handvaten van messen. Ze worden ook als geheel gewei verkocht aan toeristen. Ook de botten worden gebruikt voor sieraden.
Op vele plaatsen in Finnmark zie je langs de weg kraampjes waar dergelijke souvenirs verkocht worden.
Tot slot worden de rendieren natuurlijk ook gebruikt voor hun vlees. Verder in dit artikel volgt een heerlijk gerecht met rendiervlees.
De rendieren in het noorden van
Noorwegen lopen vrij rond in de natuur.
Meestal zijn de rendieren eigendom, maar dat wil niet zeg- gen dat ze tam zijn. Ze leven gewoon in het wild, kalven in het wild en worden vaak ook in het wild geslacht.
In culinair opzicht maakte Noorwegen in de jaren ’70 en
’80 van de vorige eeuw een grote depressie door.
Hoewel de Noorse keuken uniek was in zijn soort, gingen de Noren liever naar Zuid-Europa om daar te genieten van lokale en mediterrane gerechten.
In de afgelopen jaren heeft zich echter een culinaire revolutie voorgedaan in restaurants én aan tafel. Vooral lokaal geproduceerde en biologische gerechten zijn in opkomst. Die verandering heeft voor een groot deel te maken met de algemene stijging van de welvaart en de bereidheid om meer geld te geven aan kwalitatief hoog- waardige producten.
De revolutie heeft ook een hernieuwde trots op Noorse eettradities en ingrediënten met zich meegebracht.
Een echt Noors gerecht wordt gekarakteriseerd door de unieke landbouwgewoontes in
Noorwegen. In de ongerepte natuur staan schapen, geiten en rendieren te grazen op de eindeloze vlaktes.
Het koude en schone klimaat is niet alleen prettig voor de landdieren, maar biedt ook een goede bodemkwa- liteit voor het telen van vruchten, bessen en groenten, zonder gebruik van veel pesticiden. In kleine boerderijen worden in een gezonde omgeving melk, kaas en vlees geproduceerd.
De ontwikkelingen op alle niveaus van de voedselketen hebben hun vruchten afgeworpen. Inmiddels neemt het marktaandeel van lokale gerechten in supermarkten toe, terwijl overal in het land nieuwe, kleinschalige producten van kaas, honing, gebakjes en biologisch verantwoord vlees verschijnen. Het zal je niet verbazen dat er ook een opkomst is van Noorse koks op wereldniveau.
We zijn in Noorwegen tijdens het eindejaar, en wat smaakt er dan beter dan een lekker
wildgerecht? We schuiven aan in het restau- rant God Appetit, waar er voor ons een
stoofpot van rendier wordt klaargemaakt.
Noorse keuken
Nadat het rendier geschoten is, moet het eerst aan de achterpoten worden opgehangen. Dit draagt essentieel bij aan de uiteindelijke malsheid van het vlees.
De endeldarm van het dier wordt verwijderd. Daarna wordt het zo snel mogelijk naar een koele plaats gebracht, zoals een koelkast of een kelder.
Vlees van pas geschoten wild is te stug om in de keuken te verwerken. Het moet rijpen of besterven in een koele plaats, zo wordt het malser. Dat kan drie dagen tot maximaal een week duren. De tempera- tuur mag niet boven 7 graden komen.
Om het gerecht klaar te maken wordt het rendier eerst ontdaan van huid en ingewanden. Daarna wordt het in porties verdeeld.
Rendier bereiden
Ingrediënten:
4 rendierschenkels paar eetlepels boter 5 dl goede rode wijn in 5 ml water
4 eetlepels tomatenpuree 2 knoflooktenen 2-3 rozemarijntakjes 2-3 laurierblaadjes 2 rode uien 1-2 wortelen 1 selderijstengel bloem peper en zout
Snijd elke schenkel in aan de rand.
Kruid het vlees met peper en zout Rol de schenkels door wat bloem
Verhit een stoofpot en doe er wat olijfolie in.
Bak de schenkels goudbruin.
Zet het vlees aan de kant.
Snijd de uien, wortelen en selderij in blokjes. Plet de knoflook.
Zet de pot op een zacht vuur en stoof er de groenten in.
Roer regelmatig.
Leg het vlees op de gestoofde groenten.
Giet de braadsappen mee in de pot.
Schenk er de rode wijn bij.
Voeg alle kruiden en de tomatenpuree toe.
Laat de pot 3 tot 3,5 uur sudderen in een oven van 150 graden.
Serveer met aardappelpuree, rode bosbessen en augurken.
