Voor volk en taal : toneelspel in één bedrijf / Melt Jacobus Brink

Voor Volk en Taal .

~3q

,

BR\

....

TOONEELSPEL

I '

I

N

EEN

BE

DRIJ

F

l>Otll!

MELT J. BRINK.

l.\A • .\PSTAO:

"Arro:-. \l.E l'MlS, IlF.PERx1·, KRl'R<l\I .... RA \I',

1915.

-Voor Volk en Taal

.

TOONEELSPEL

I I

I

N EEN BEDR

I

J

F

(l()() 1:

MELT

·

0

.

BRINK

.

KAAPS'l'AD:

:\ATI0~.11.E PERS, llEL'EltKT, K1rn1••rn S'l'HAA'I'. H)]:i.

,,. aarclc La11<lge11ot.'11,

lk biedt 11 b~· dH:r.NJ dt> twt>t>dt> druk vnn l't'n Tonc><'lst11k.il· a;in, -door my, ... nu :r.owat ticn .iarPn g<'lf'<ll'll gPsc.:hl't>H'll, <'ll dil' d<•st~·cls spoeclig ,1·crcl 11it\'crkocht. \" crgun my, wat ik tot'n er ovt>1' ~wide tflns te hel'lrn len.

Tk heb dit \\'m·k.iP. ni1>t :r.o iwp1· voor op,·onring gcsc·hreven, of-schoon hot my verblyclen ;1,al, als er zulk C'Orclate .iongedanws. gp-v~ndon mogt>n wordcn, dio niC't ban~ imlll'n :r.yn om de 1·ol1C'u <lor ~a·ie uufjes in al lnm belachlikbei<l aan

't

p11bliek

te

vertonPn.

ll)·n

<lol'l was 1111'<'1' om aan VPIP-n on?.OI' Af1ikaner omh·n; <'I'll vooa:becld te govmJ. van \1·aa1·toc ecn \'Pl'i'llgp)sto opvot>ding lt>i<lt.

Ht't

gf'<lrag v11n de dric nwisjes moge 11 01·erdr·'\'•-'n s<:hyni>n, ma:u· l'l'l'I w:\arbeid m'vat de voorsklling trl<'h: want mrnr eigon taal 11it het lmisv€'rkecr wordt gebannon, en <'en nncler in de plauts ge~kl<l, is bet iwker, cl>tt de Ji.-fdn voor h t Pign1u moet verflamren 011 :r.elfs gehecl te uiet g:ut1i. Het bant 11ic·ts voor gcl~·ke rechten voor on?.e tu;d tP Rtryclcn, als de ·onder~ zelven ni~'t de bandt>n aan 't

we

rk

sla.an, en

!

w

t

vl'l'PHHln

vuur van hunne haarclstti'den wercn.

)focht <lit

s

tukj

e

]J,,t

ge

luk

hebben van, v.y

h

l'

t

nog zo'n kh-.in getal tot nndcnkHn tc bnmgcn, en de lief de voor ons Volk en Taal by h<'n tc \'Cl'h.'n'n<ligen, ,1-ces vcrzl•kcrd dat ik uiy <lan d.- tyd l'r aan bcsteedt

niPt

zal br•khigen.

VOOR VOLK EN TAAL.

TOONEELSFEL

In

E

en

B~drijf llO()lt

MELT

J.

BRINK.

PEHSO~EN. Daniel Re!:htuit, Uent.•nier (nol'~f'I' TI0<'1·).

Gert Ellemaat, Winkl•lit'r. Dirk PHreboom, Boe1· Klaas Hamerslag,

Smid

.

Piet Knlpoog, Seer1•taris van tfp Tiil.iliothl'ck. ,Jan Klaingeweer, Kl<'rk.

Johanna, Doehter nm Gi>rt (tH><•mt 7.i1·h .Jane). Katharina, Dl><'htl'r van Dii·k (mwUJt r.i<·b Katt>). Margaretha, Docht1•1· vnn Klaas (nOl'mt zid1 )faggic). Susanna Dapper.

TI<1r1·t'n <'n l)oqwlingen.

Ht>t stuk StlL'Plt op l'l'll Dorp in t't'I\ Kallh'l' •an l1ct nibliothet'k Gebouw.

Er

~taat t'l'll tafol llll't papit•r, 1i.•1111Pn cm inkt L'l' op, Stoelen CllZ.

Danlel en Plet (v.itten aan de tnfol). Daniel. Zijn al <l<• bril'l'jcs ]),,zorgd l'i<•t? Plet. ,J:l oom.

Daniel . . J y moct munr Y.OO goe<l z~·n om stJ"a ks a ls 8l•e1·etaris te agf't11·.

Piet. Oocd oom .... mnnr <lt•nk n .11iet d;1t clit f',•n .~IL'l'l1t1• tyd i.~. om 1H111 wo "11 y.,,·iz:a<kring tc hon~ ... dit• lio"'''' Y.yn llll'C'st nl b,•zig lll•' t pel'SL', •'ll \'<Lil ons ])nl'p is n•<•I 111C'nse 11011 a:in di" stJ"ancl.

Daniel. "\Js jy my vrnagt clenk ik clit ook, maar onze Afrikaan -dt•rs hi<•r, vooral I\C'efs G<•rt. Dirk en Klaas, l'll nog m<>er ande1·~ zyu z66 warm voor di:' zaak, dat z~· hl:'t IUl:'t ge\\'cld non will<'n heb-1.ien. z.r z1'gg<'n, clat m<•t i<'dere dag uitstel, onzt' taal mE'er gevaar

loopt van v<•rnietigd te \\'onlen, ook zal over viNti<'n dagl:'n die gmotE' YNgaclering. om dil' Rngl'ls1·h pn•ek1• in ons kerk af

te

st·ltaff.-11,--g .. houcl"n \\'orde, Pn nou d<'nk znl dat clit got·cl zal doert om ons mens<' <'<'rst l'l'll bl'Ptji<' wakk<'r

tt>

maak.

Plet. ""at is 00111 :1.y11 g<•voelc•ni< o'er dit' afs<·lrnffing van di1:1 Ji~ngC'ls-preek<' :'

Daniel. Jk is liepaald voor diE' afsc:haffing daar van, om dat <lit eon van rlit• oorzakt• is, die by gedraag hl't om Ollzt' taa.l z66 dil' nek

te h1·et>k.

Piet. )laar dt•nk oom nie, dat dit V(•(•l van orz(' jong<· 11H'l1St' naar andere kC'1·k :1.a l dr,\'H' :' ...

Daniel. Dit ka11 l\'l'l"'S, dat l't'll stuk

or

wat Olis mag \"erlaate, maar die mC'estl' dao1n·an zal van

zoo

'n Kt>ludtt> ll'C't'S. rlat ons ni1• \'1•f:'I aan hul :-.al vi>rli<'?.P, 1vant ik geloof uil', <lat f>E'nig 1-(0<'ijo AfrikaandPr. t.liC' ti•• Godsdil'nst z:-n<>r vadt'l'Cln, nwt )',~·u land '-'IL Yolk lief h<'t'ft. rlit om die rNh'. t.lit• rug iml tor ket'I'.

Plet. Dit is :wk .. 1· 11·11:11·; tnaar jamrn(•r is dit tog, dat :.100 1•PIO •·an onze jongr lllf'll>il', :r,oo 1•t•rzot op di .. EngPlst\ to.ml 11:rraakt lll't. Daniel . . Ja. <lit is s1\1·tig; maa.r aan wil' li~t uon dit> gr·oots t<-M'httld clan aan <lit• oudt•rs: lk is .... volstl'el'ks nit:' op tegt•n, om onzt• kinclt>rs g;m•d F.ng(•ls ti' late l<'Nen, \\';lat ons is hif:'I' in 1•en Engplsc Kolo11it•. en it•dl'l·1•en moPt dit kcnnt', alR h~· vo01·11it

wil kom en laat Intl dit 1-(<'l'llSt spn·ekt• op cl'nig1• plaats wm11· <lit t1• pas komt; maar in :1.,1·n lrnis. is <lit cli1' plil'ht van l'lkc Afri -kaandPI' 011d1•1" di<' voorgt•Pi't :-.~·11 volk I'll taul liPf t<' IH•bbt•n. om to makpn dat op di<' lnris alt:rar. g<'<'ll Vl'C'l'lllcl(• v11tu· \\'ordt ont -stoh•n, clan v..n1 t•ig(•fl tn:il l'll gt•t·n nndt>r daa1· word g<•sprokt•Jl,

(v.il•t op z.1·11 horlogt'). l\lt>n~ig, dit 's laat al. o\•I' <'ll half 1111r is cli., n•q.(adPl'ing, ik rnrn•t riog t•v.-11 <'Pn bl'it>f sc·l1ryv<', ik zal tlit hiL'I' rwast in .inn k1111too1· maar tloC>n. hlyl' zool:ing hic•r, clan kan jy dit• hrl'l'!'n 011tv1t11µ;t·11. als zy kou11•11. (:rf.)

:!<l" TOOXEEL.

Piet (tMwyl h~· l'l'lligl' papiPl"<'ll door :.1i1•t). lk cll'nk 00111 Danil'I lh•t g:l'Jyk, <lat Ollzt• jOll)!;l' llll'TIS<' lt>t•llf:ll'f>Ul'djg Z(i<) J<:ngPh·H'h gl'zind z.n1. is groott·l~·k,_ dil• ~d1t1ld \'an h11l 011d1'1·s. L1_{n om !ml 11ou daa} l'-\·:in L<• lwker•t'H z:rl mo1•il.d;: gaan. rlit• oud1•1·s i1al rwt lwrg op mot't tn•k. lt' lllC'l"r b.'· di1• t111·issil',, :1.111 is 01_{<'1' ht't· nlgPnWl'll<' Ult'<'!'} E11i.:Pls W'zintl <'n n•rzot op di'" b :il. dan <li•• jong kap1· .. Is. A rit• ! ... nl~

.i

.

Y

,·au <liP <l11i\·pl prn:it tn•p jy op 7.:Vll st.wrt. z.-g z11l moPs. of -:.;i·lionn tlit in di1• g,•,·:il d;·i" Jj,., ... En).!l'ltj .. s i>-. z11l kon1 wk"1· om bol'k" t1i hnal.

3

iltle TOO::-lEF.L.

Plet, Johanna, Katharina en Margaretha. (ullt• clril'. dPftil,.!; naar dl' 111<><l1• gPklt>t>d konwn lw ..

J

luidnH·htig t>n lagt·lit>mlt> binn('n -elk ]1ppft liar(' parn~ol iu cl<' hand).

Katharina. Ob, what good luek to filul :\ii'. \\'ink<'."<' h1·1·t', .inst wht>n \H' \rnntt•d him. Onod aftt>rnoon p,,ter'. ...

Johanna en Margaretha. Uuocl aft .. n111nn PPt.>1·. ho\\' do you

d

o; ...

Plt:t {1-(t'Pft ••lk th' hand). Go»i.i<' 111iddag- cla111<•s, llOl' gaat l1Pt, kon ik il•ts voor 11 doc•n; Ga zitt,•n (gt•pft hl'n .~tcll'IPll).

Margaretha,

nut

.

Pt•tt>J' ! ... lwt .i.1· d:111 nog nio• µ;.•l1•a I'll lu SJlt>ak F.11)!;lish:

Plet. \\·:mrnm zon ik i,·ts gaan l1•t•l'<'n,

'""t

il; :d l;,·n. lu'<'ll)!; n1~· <'Pll Engt•lsnwn hi1·1", ,,n ik l.al j11l \\',l's, 110<' ik nwL z,vn ta:ol hat;

omsprinµ;.

Johanna. Hut \\'h~· do ~·011 ahrnys talk D11t.c·h ll'ith 11s:- ...

Piet. Omclat jullt' ,\frilrn:omlPr :\IL•is~il',., i•. 1•11 inl Pig<' ta:il b1•

-hour tt• ~pn•kt>.

Margaretha. Jt is no 11s1• arg11i11g 1\'iU1 hint, .Jani•. h~· i~ 011

-Yl-'rlll'tt>dyk, (tot Pi!'t) w1• 1·:u1w l'or ;..0111,• books from tlw l1ibr:11·y. '"m '"'' lo;1n• tlu•m;

Piet, Znk;•l'i~·k; 7.<'g 1u,1· 111aar di<• tit,•ls; a Is jul Holl:omls1• \\·il

llL'bbt' kon ik ,i11I p1·a1·htig_. Rorn;111s g1·1'" "''" lu•t jnist gistPl't'll

1'('11 kist gPkn•gpn, nwt al dt• ,,· .. rk!'n \'an \'an LPllllt'(J, r.ooals nn:r.P " \"ooro11d<,rs" <'11'1: nok rlie n•rtaling1'11 n111 H;u·kland.-rs

WPt'kt'n, nnz.

Katharina (lutar nt•11s optn·kk .. 1Hll'). 011. fil• ! ... Hollan11s ? ... " 'ho """'' lwal'd of good Dut1·!J non· ls. .Hali! ... :'\o, '"'' dou·t

want any of tllt'so.

Margar£tha <spitsvin11i~1;). (\,rtainl,1· not'. ... :--;,,

m

w

n•ad~ tho"> trash nmr-a-da.~·s.

Katharina (m .. t vera!'l1ti ng). \\'" don't bt"long to th<' Olcl-S1·honl

-f ,adit>s, to r1•:1tl book,, t.h:ot \\'\'I'<.' \\Titll'll fol' 011r Gnrnd-mam:i's. Plet. \\'at'. ... <'n n•rnn<l1•rst1•l 1111 Pt·ns clat :i:~· \'OCH' 11w ... grnnt

-n1<11•ilPrs z~-n g1•seltn•1·pn, hPbt µy dnarnm n•µ:t rlit bo~rt t1•

ll<1t1me:-... fopi ! ... \'t'l'b1.•t'ld if..1· u clan lwtPI'

t

,

,

;-.~·n, <laa 111\'P "'""""

g1·oot on<h·1·s wa l'\'ll?

Johanna. :\t all PV1•nts th'"" art' 011t of l'asl1i1111 nmr,- ik zal ma:n· Z<'h; zulll-' is 011t of th!' mode• 11011, n·rstaa t i.1· :-...

Piet. 'Lievo ITanni; .i~· b1•hm•f dit \'001' rn~· ni;• tP , • ..,rtaal1'. ik 1·p1·stnat EDg;Plsc·h r11i111 mo gol'd. ;ols ,i,\', T-i:aat,ii1• of Ur·il't,iil-'.

Jehanna (sp~·tig). J,oo'; h.-r1'. P!'t•''" als jy 111.1·11 frit>ncl will r1· -main, don't C'llll 111P ;111,1· rnor" .Joha1111:1 01· Hanni; it. sw111cl1< tnn Joi\' and vommou. I wnut ln lit' <::tll<•d .forw'. :111d nothing 1·!~1'.

Katharina (l•\·r-nwo) . . .\IHl I am ·Kati•'. not Katrina nr KnHt.ii",

Margaretha (t·n·11z1111). En ik 11·il ook llll' M;ogrit-la of G1·iPt,ii<', !);l'<':ill \Ull'd1• lliP, \'t'l'"l:t;it jy~ ...

Piet (pl:igt'llfl). En ik 111•11 ook l!;<'>'ll l'L'lt>l', 111:1111· 11'<'1 P,•trw;

H1•1irlrik Knipoog: ... vPr:-taat. jut: ... .\l:i:ir all<" µ:c·kheid op t'ell

stokkiP .... <li~ i.~ tl<wnun tn_g rnaar ll<'l ""'11 t'Pµ:t<' 11aan: i<'t,_, tint

j11ll1•

o

ud

,·

1

·s

Y.on chrnas 11·:1;:, 0111

"''1

·

.i11ll<' :rnlkl' ll'l'lyh• 11wi<l<' name b· 1-(l'\'l', Y.oo dat j11l n·rplig i,.,, 0111 clit 11011 r.1'h·p tt• 1·<'rn 11di>r. jnl nLOl'l· diL' nfl Jl)l'JlSl'' dit ('f'll h('P.t.jil\ Otlfl<-'L" diP 00,:.!l' l>t'L'rl:Z; nlil'~c·hiPn, ?.:d lrnl n•1· .i11l1P dan twg U0

('l' laat doop.

Katharina. Oh, l'l•t,•r ... wh~· do ~·011 tt•as ... us so

r

...

Piet . .\l:i.ar K:iat,ii<·, 111,1·11 naam is mrn·s niPt Pt•tt'1·, maa1· wcl Piet of P .. t1·11,.,, ik is h<'l'i [!tll'tl t,•1•1·Nl1.• 111"t cli" 11:1:1m di•• ruyu oud,·r~ 1U,\ gt'~('VL' ht•t.

Katharina. 1\ou. J>i ..

t:

...

l'i"t: ... Pi .. t~ ... <1:111, as you like it ""· tlio11gh I think l'l't1•1· l'onnds bd.l!'r, you k11011', 11·t• ltavc a .l:loll<'lltot boy oil Olli' ra !'Ill. "Ito also lil-'Hl'S tlw ll:Hlh' of PiC't !

Plet (l:i<'lat>nd). Oh, dit j,; 11iks, mu l:ing ik 11w:ir ui!• j11l H

ottPn-tot ;wl\'<' j,.,; !'II t:t11k \':111 m~· ltc-t. ('<'11 :\lnzawbi,.l-.·1· kokmeid, wat

ouk <li,• naam v1111 T>::itt> drnuµ;, <'n 1.J,,· die lloanlinµ: Ho11~P; kyk, ik lwt :imp ... r d(•111· <lit· 111:1t g;enil; ik lll<"C'TI J.nzi1·,;-li11is. \\·aar ik is, lid zul t'<'ll pikzll'artro St. Ht'll'na !ll(·id, \\"a\, ook }l;iggit• lH'PL,

nuwr gP<'U <'<'ll 1·an h11ll i~ zoo mooi als .i11lh• i~.

Margaretha (tp1·y,~·<1., tot .Jolrnnua). Ho\\' ins11lti11g;? .. .fa11<·y to (·ompnrl' us \\'ith black nig:g<'rs. I !'011ld s1·1·>1t!·h his e.r<•s out l'or

t.ltnt.

Johanna (t•1· .. 11zno). I :.lmuld like to pull lois !'ars (tot l'iet) but

Pt-ter. lto\\· <larc ~·ou !'

Piet (plagt'11<1). }laar oli )';llSSi<· ! ... ik

l

w

t

.iul ntot•s g<•z1'g,

t!at

ik Pi,,t lwPt, maa1· nit> l'l't1•1'.

Johanna (sp."tig). I nm dpl(>rmint>d 11ot tu c·ull ,\'Oil by any other na1nt.".

Margaretha (en•nmo). X1,ith0r "·ill J! ... Yn11 an• P<>tl'L

Katharina (ovP117.0o). r\01· i.hull 1; you shaU t't•main PPt('r with

m\• till I die!

Plet. Wei als jnl pl<'izi<"I' da:1ri11 vind, cl0<•t <lit th\n mna1·, :ii zon jnl 111.1· ook .Jo('ht'm 1101•m, l'it't blyf ik tog, ik wil

m

_

,

·

11

011d1·rs gPPll

on.-~l'J' :la.n dOt'll.

Margaretha (t•rµ;Prl~·k). Did you t•vc•r St'O snf'h a nast~· and ht-acl -strong frllow ~ ... (kort af

tot

PiC't): s~1~·. (':tll ~·011 ll't llS han• tho boob II'<' askt'cl for? ... ( l'iPt gl'eft gL't:ll autwoord f•n clot>t of hy schryft) don't yo11 lwur lllt'? ...

Johanna (evem:oo). fan't that a do,rnright insult, not to answer you. JfuggiP ? ... \l'i1•t clo1•t als bo1'en).

Katharina (n~·<lig). Ha 1·<" you no m;inrwrs ~... (Pict sc·hr.l'ft 1·oort). Rei~... a I'<" .'·011 cl Pa f.

Pit·t

:-...

Plet (d0€'t of h.1· s<:hrikt). 0 ! .. : praat jut HJC"t m~· ~ ... ik cl:whl; dat dit nwt dit• Hottc•ntot jong, PiPt wa!;.

5

Margaretha (tt>rir.ydl· tot J11lian11a). Did ~·1111 ltt'al' that . . Jnru•? ... J11hanna. Uo11't tnkt· notice (tot l'k•t) l'it•t, ca11 you lt•t Uh liave thf' books.

Plet. Zckrrl.vk C)IJ sd1:q>it• ! ... zt•g maar 1n•lk1•, dit• HollandM• wil jnl ni1• heh ni<', elm~ wat n•r J•!ngrlsc ir.al ik gt•,.f. Scott, Uid-.•ui;, Thac·kcr.1-, Lev .. 1· ~ •••

Margaretha. :\o! ... llL' ~houlcl rathCJ" like i-.omt· of ih1· lut .. st non•ls. Love ~tori1•s 111· hOlll<'tliing 8PnsaLional; lrnn• ~·on got ··The

('oufl'sions of 11 lle:111liful Woman.'' " Th.. I.ad~· with Thi Pl' Lon•rs," and tl1n ·• J.m·<' Src·n•ts

or

a Young G id"

r ...

Plet. Tot m.n1 grunt gP110 .. 1.wn, mo,.t ik jullt' ir.c•KK*'ll. daL onz' RibliothrC'k gl'<'ll plants \"001' die SOOl't 1·a II uockt' op cl1• rnldit1 lwt>ft: .'II iss1·bi1•11, als 011ir.p Ht'µ;1eeri11g cli1• ir11•opr· n111 imlkc

onr.t•d1·-l~·lw p1·nlfo nog nit• l';·rbudc l11·t. zal j11I dit. b.1· di.- Haihrny b1wk-st1ollt:>t.ii1•s k11n kr~·w·.

Katharina (l1•rn,HL1· to d.- an<l<'I'<' tw1°P) . .\'011·. isn't that prn-~oking? ... I c:rn't ~tand it an~· long<.'1'. l'onw, k•t us go'. ...

Johanne (nun I' cl .. dt'llr ir.iPndc'). Oh: look h1'1'1•: tht•n• go1•s J 01111115· Popgun. i:.ltall w1• c·all ltim :' ...

Margaretha . . Jnhnn_v :- ... C\•rtainl~· c·all him (kn~."d•· l-ot cit· tlr .. 1') \\'I' 11·ill havo SOlllP 1'1111. and li>t him tl'a~t> P1•tr1· (ro1•1x'ncl11) .Tohnn~· ! ... . Johnn~· ! ... 1f1'. l'opg1111 ~ ... C-01111· lw1·1· (al" bovp11 tot

cit•

tin•;•) lop 11111~l a~si"t w<.

Plet. \\'uarolll llOl'lll jul 111'111 Popg1111. is dat <'NI spotnaam ~ ... Margaretha. Of

l

'"

"''"

"'

not; it is a trnnslutinu of hi~ Dutc·h nauw, fnnc.1-, •• 1'll'illgL•wc1·1·" '. ... it is too 1 idi1·11lo11"! ... tht• snmc 11;.: .1·01u·s, for WP c·;oll .1n11 1f1·. "'ink-..·~·l'.

Plet. 0 rnyu groolji;• ! ... wat \'l'I' gt>rst hf'ir.icl jul tog. >'.('K : ... jnl

is ;•1·g1•r dan l><•s1>ottrl.1·k .

.Jc.I ..

TOOI\E

E

L

.

De \'orig.-n, Jan.

Jan (komt lugtig bin11t•u). Good aft1·nioo11. ludit•f. ! ... (xif'h hP-1-pott .. Jyk h11il>(<1ml). Oh mr ( 'rif'kic ~ ... how c·harn1ing

!.

..

how lon•ly

~·1111 an• looking. ladiL·~. Oh. d .. ar : ... oh dPar : ... wliat a pll'ast1rH

to llH'"t ym1 hl'l'I'. .. Ah! thrrl' is ~Ir. l'l'tt•1· \\"iuk-l'.l'I' ali;o: how

do .rnu clo old frllow: ... (iwhud Imm dP l111nt.I). Ro yon are making Jon• tn those b!'i111tif11l ftmnc•rs of our \'ill:tl!t'. 1·h : ...

Piet. lhtg .Jn11. mua1· t'l'J' Olli' \'Pl'dPl' pnrnt. lant ik joll onckr oil' ocg b1·1•11g. clat ik nit• gpstt'ltl is op by-natuP nit'. zoo nlR jy w ....

t,

h1•1•t ik Pirtf'I' Hl'mlrik Knipooj!, "" ge~n P1•kr \\'i11k-1·~·1-. mll'lll my d11s, ;,,oo uls \'!Ill 011cls, maar Pi .. t ....

Jan. Goc•d ou-bruer ; ... ik het niet gpwe1·t d:1t

i.v

<lit ni•· lyk nie, 11·:1nt om<lat 111.n1 nnam van Johannf'S 1'1t•ing<'ITt'C'I', ir.oo sn:1aks klink hPt ik op 1·t'rl'.nPk van Oll>'A' li .. vP nit>mlinut>t.ii<'s hi<•r. als ook om1lat ons tq!nn11·oonlig mcc•r dil' EngC'L~<' tuul slnnt,

clit

vernnderd

6

jn Johnny Popgun ,; ... l'op is no11 \H•I aw v1•el nan nie, mam· ;..o:1111

vNbePlrl tog ipt;; Kl'Oots ; ... iPts. zoo wat Kanon aehtig.

Margaretha (,klopt hl'rn op cfo schouclcr). Oh, .Johnny! ... ho11·

:funn~· of yon. it is qnit,, a pnn.

Jan. Dt>nk

.i.v

!\I aggi ... ~ ... ik is bl~· om fr hoor, dat ik to)! uPk

(•fl pun kan maak.

Johanna. Ilnt .Jolinn.v ' ... J .. t me tl'll yon. \\'l' cli1ln't 1·all .'·011 lier<' to "PPak 111· talk Dnteh 11·ith us; n11r motto is: Stil'k to th .. fashion, and English is th<' fashion llO\\', iu l'Yery r<'spe<'tablc <;Olll]Jilll,\'.

Jan. (\·rtaiul.1· .Ja1w ! ... c•1•rtainl.1-. 1 am '"'''.''}.(lad that ~·nu n·mincl me ol' it; as ~·011 kno\\', 11·p agn•ctl nev<'I' a}.(ain to talk D11tc·l1 •

'S-<·Ppt to om· lihu·l,; st•rv:i11ts. •

Plet. Wat :r.t•g .i~- cla:ir .Jan? ... dus lw~('honw .i~" my als <'<'II

Z\\"a rtl' jong:P?

Jan (1«•1.,;c·h1·ikt). Oh no! ... not in tllt' lt»1st. m~· cl1•ar l'Pt1·r. you kno\\' 1·p1·y 1n•ll ~·011 al'•' m.'' s1qwrior in 1·re1·_,. way. I. 11·on 't l111n

~·our

r

...

.

.

lings for m1ythi11g.

Piet . .fli1't>, jou llll'c'rclere is ik 11i<'. in gPl'll )..(l'1·;1(. maar al~ .i.v myn vriend \\'ii bl.n·1·', clan raai ik jou nwt spr<'eke me<'r voo

r-v.i1·hting tP \\'IWS.

Jan. Zc•k•'I' otl vri!'11d, ik v.al iu 't \'('lTolg np pi!~; 111,\-n tong Vt'l'l>'i my somt.l'<ls.

Katharina. Johnny, I 1·an't beal' t<> hear you talk that 11;1~ty Dutch. Stic·k to ~·onr 1:olo11rs old man: ... don't UP afraid of llll.''

-'1ltll'.

Jan. Yon an• quitP right, my clear Kati•; I wo11't clisobt>.' . .''OU for ;111,,·tbing in tho \\'Ol'l<l.

Margaretha. That';; l'ight, .Johnn.'· '. . .. l am glad \H' ('a llC'cl .'·011

in, as 11·p 11·1"''' Stll'H to fiml a champion in .nm. to t1JJl1old 0111·

b1'>111ti1'11l English whntM·1•r lrnppPn:<; Wt' lll'i' prnud of you.

Jan ~op trotsc,he \\'.''l'.«) . .\laggio.>, my 1ll:'ar'. ... T ~m·ar bPforp .''Oil, tltp~· C'all kill nw t1n•nt.'· tinws ovt·r·. befo1· .. J would forsakl' 0111· d .. ar F.nglish langnnge, f01· tliat nast.'· horrid D11kh.

Piet. "'at? ... noem jy cli1• ta al, diP .iou 011tl1•rs t'll grnot-n111ll'rs. alniaal l'atsoenlyke <'II •'<"t·l~·ks nrnnst',-alty<l lwt gc•sprok<'. lil'cl1·1 ·-lyk

r

...

.Jan! ... ,Jun~ ... \'OOI' zoo 'n chrna~ lu•t ik .i<>ll nooit aa11g1~

z1t'n ...

Jan (m vc•r\\·arring). )ly cl0ar olcl f1·ipncl. mo1•t tog ni(• glr>o cl:it ik :r.oo clwaas r.al \\'11t'l'.<' nm m~·n ouclt'rs ~<·harul<' aau t ... cloen. '.\11, m.\' clPar I'1•ter ! ... ] don't mt'an it.

Piet . . Jou mplnr>l'in is l't'g lrnrt .Jan,ik lwt jou ll:<'V.Pg dat ik 1!•'•'11 PC't1•r h..,et.

Jan (nog lllt'<'l' in de war). Oeh k~·k'. .. rlit's 1rn:1r ook, m:iar di1•

'Schaapie.s hier, maak myn kop glarl d1•111· muk:l:ir; tH't' Pi..t. ik erken, tlat ik my te dw:rns uitw•lat.• ll!'t. ik

i

;;

lil.'· dat jy m.'· !lit ondt>r die oog hn·n~.

Johanna (tn•kt h<'m a;m dt·n arm) . .

My

goo<lno~s, Johnny

l. ..

what is th" mattpr "·ith you 9 •.. Just now :nH1 said that you won't forsak" 0111· l!:uglish l:iugnagc for anything, and tlwrl• you 111·0

for-g(•tting ~·mirs••lf again, 1.J.v s1waking D11kh :-... 'Yhy don't you

sp:-ak 1•:11~lish; l't>LPr umll'rsbinds it \\"I'll l'nough.

Jan. ~·urgi1•c 11w, .Jam·!. .. It was v~ry thoughtless of me, bnt I

will tak<' c·arl' 11mr, you won't catch Ill!,\ again.

Katharina (11aa.r <lP dl'nr 7.il'n<l<'). Look! thPre C'OmAR that o ld-fashio11C'd Susan Courag<'; [ 1rnppos1• sh!' want som<' books too.

Piet (tot ,Jan). \\"i<1 tlrommel is 11011 WP<'r Ausan CouragE>~ ... Jan. Sann i.- Oappt•r ! ... ons het haa1· naam mews ook VPrtnnkl. Plet (IJ.1· xi1•hxplv(•n). H(•t jy 11011 ooit i~'ts belachPlyk1:1r g<'zien

? ...

j~· mol't jou kompl(•ct s(:hamc ov<'r znlkr. Ahikna.nde1·s. Gt!e TOONEF,.L.

De YorigPn, sannl.

s:mnl (IH.'Pl sb•mmig g!•kl('ed). K.vk, lnw trPf ik j11J clan nlmanl

hil't' nn.n rnn clag; ... Dag ,Jo]1anna, clag Katrina, dng Gri .. tji<>, drig l'i1't, d:ig .Jan (_gt•p(t 11111'11 cl .. hand).

Katharina (t<'rx.v<lt> tot d<' aml<'rt' t\\'Pt>). How olcl-CushionP<l ! ... shnkin1! hands with t'vt>ryon<'.

Sannl. En hoc gnat dit mt't jul almaal !. .. (phll!:<'ncl) Jan is ?.<'k<'r

11·E•Pr 1wg 1·prJi(•fd ... wit' van jullie <lrie znl dfo g1•lnkkige wros. Margaretha (spitsvinnig). You se<'m to l.w V<'l'Y familiar with .J nhnn~"s doing~.

Piet \t1•rr.ydp tot 8:inni,'). Stoor jou ni<' nan lrnar nio. (luid) :l.oo nl~ i~' r.i<'t, ik is nog :<p1·i11glPl'Pntl (nanr do mtiisjes v.iende)

t1Pl rnaar nnzc! drio ni1•1uli11net.iios en Jan, is C'en beetjie ziek

(n11clc•rw~·I st:rnn m11:C' clriP 11wis.i1•s nwt .-lk11:1r tp tl1dster<'n). Sanni. \\"nt makP1'r lml clan? ...

Plet (plagt>mh'). Ac-h, di<' armo s<·hn.api<'s, ly ,1Jmnnl zwnnr :inn tli(' F.ng11ls1' koorts.

Margaretha (zic-h n~·dig ti:iar hPm kc•eronde). PctN ! ... I wish ~·011 1rn11ld mind ~·nnr own bnsint'ss, and not talk s11C'h non~nnst'.

Plet (a ls bovPn). lk di;nk zul makoN iPdf>r. PPn )fostcwt-plPistPr

nntl(•I' h111le 1•n1•tzool<' nm din kwancl van hnl kop uf tP tn'k, nmlNs

1:111 hul hNs1•11s rniss«hi .. u claar ornlc'r kan ]~-.

Johanna (k1rnarl). Look lwr<>, P!'ter1 _{•.• you ar<' going too far}

now; :wm talk likP a fool!. ..

Katharina. If ~·on are :i g('ntlenrnn, ~on 11·nnld l'<'SP<><·t ladies, l'1•tl'r

!.

.

.

Piel (gPst1· .. ng). lloo lnng nls jufnonwP 11111 Vt'rntundig g<'drnag, h1•t ik allo eNlii!'d <'n rcspel't voor hnl, m:wr nls hnl net's die kraai

lll<'L Yl"(,p111<l1• \"('t:'l'C' "·ii gaan prnuk, en als gPkk~ gPdraag, r.oo uls j111lt1 11ou doL't, acht ik rnJ ten yollc ger('gtig<l tlio spot. µ1r.t hul te

Katharina. Xmr. J\lr. \\'i11k-c'.1'1'. 11·ill .1·011 ki11tll~· tt•ll 11s. in

"1ri•·h way \\.t\ aa·p n1aking 0111'St'l\·t·s :.:.o ridit·tlluus. Hs ~·011 say! Piet. Doot· t(j,. n•n1d1ting Yan .i11I <•igi'n taal. 1'11 11a-:q•Pr,Y 1·an

a!IPs wat l•~11gplsd1 is.

Sannl (r.aC'htr.inni~). l<'rn·i l'i1•tpr ! ... nwPt 111<' :.100 lwnl nunlr..t

ni<'. ?.111 1111•Pn dit r.c•lq•r ni<' ...

Plet (als vo1·p11) . ..\ls ..\frikaand .. r 111<•is;;i1•s di1'. :r.oo als r.ullr., nit, µ;oPijl• families µ;t>,prntt• is, .Intl t•igt•n vnlk Pn Laa[ op ?.06 'n m11.niPr

YPrnc·litPn, t>ll l11il voor Enw•lst.' clamt•s gaan 11itw·1'<·11, dan is clit

r.Pk1•r tog 11·t·l di1· topp1111t 1·an thrn:1slt1•i1l to·• n1>1•nwn.

Sannl (alR yo1· .. 11). Z11! lwt clit :t.o•kPr rnaar g<'tla:in om jou

t.·

planµ;.

Johanna (l.1oos). Oh, 1 .. t l;im talk what ht• lik1•; and 11·e shall tlo

as II'<' like, 1tls ons Vt>1·kit•s om ynnng la<li1•s. al"trr l•}nglish st_\"I,. k 11·erR. I sho1ild likl' to SN' tlw ma.11 11 ho

\\

"

ill

pl'Pl'<'!lt 11s.

Sannl . . \:laa1· .Johanna; dau >::if j11l mot's 1U11ak clat ••lk1• jnngc ..\frikaanrlrw, rlil' trots is op S,1"11 volk, .iul di\• l"llg z:il tm• k1•t•r'

Johanna (11ls hn1°1'n). \\"hat <lo II'•' <•an• 1"01· K11l"11 old-fasltion ..

d

Afrikandt>rs, M< lo11g as 11'1' c:an g<'t 1<:111-(lish lon•rs :i11cl l111shuncls.

Plet. Dit. zal ook maar die• hPsl1• 1·001· j1rll<• \\'<'"~• 1rnnt voor <h1µ;Pl.vkl' Al"rikaand.-1·s, r.al ,iid ma:or sl1•<·ht1• huisvroUll'<' 11itll\uak.

Margaretha. At all "'"<'Ills. II'<' shall imit thpm hPtt.-r than m:my of thPsl' nnst~· Dnkl1. What do ~·011 sa~· .. Johnn~·;

Jan, f agl'!'I' 11·ith :VOil in f'VC'l'~·thiug :rn11 Sll,\". m~· ol1•ar )lap;gic; t.ht'I'<' is nothing I hatf. mo1·p than all tl10sP old-fa~hionrrl things.

Sanni. Manr m~·n lirvc> iyd .Jan! ... ~<·haam j~· ni<' 1·pr .io11 ui<'~ ... jo11 hra1·p v:1dl't', 11ynh<'CI' KIPing<'ll't'<''" 1Yas 1•Pn l·lolb1ndpr· vnn kop

tot tPr11; 11·at r.011 h~· r.t.'g. :tis h~· 1•a11 ch1:1g lllll! mo1•s f<'PV<', rn jou

Mo hnor prna.t? ...

Jan. nut. m~· d<'<ll' Sunni~--· ik is lll0l'8 nnu l!hHl \0C'randPnl. kan

jy dan niP iazil'n, dat r1>n lll<'llR mrt .ion tyd m0t>t mr1• gaan. You

must follow ll'hPl'P fo.shion lt>ads you.

Katharina (klnpt horn op dl' schnudt•r). Thnt's right .lohnuy. giv•• it tlwm !. .. onl~· don't talk D11td1 !~ ..

Jan (trnts op z~·n bon;t slaundt'). I am a nrnu and a g1•11tl<'

-man ! ... 11·ho foars nobncl~·; 1 nm as proud as ... as ...

Plet <inv:illf'ndt'). :I.Pf!: manr, ... m: au :1ss or a 1wac·ot'k ! ... Jan. Ko, as an Englishnrnn ! am! ha1·<• <·011rngP for· tPn. T IOYP

tlw F.nglish l:ingimgc•, hal.Jit8 aml y111111g l:irlil'S, tno, and 11·0<' to tlrl' Af'rika11clrr who clart•s to i11s11lt t.110m m my pn•s<•nc·p,

Plet (spottt>rul). AllP mensig .Jan! ... . i~· pra:it rn mrns b~·na

bang!.' .. ik ll<'t nooit gl'\\"l'<'t rlat

i

.

'

'

r.66 'n co111·agie> had! ... ik is glu<l vt>rn·onc1€'rd; dat j~· ?.oo 1-'YC\n, tol'n ii< 011:1.t' vril'11di11nC'tjrs hil'l',- 7.0o 's hul zl'g,- li<'lt'<'d.igd lwt, zoo stil 1-(l'~wyg hct •. iorrg.

·h

Jan (aar.~L>lrncl).

y,

,S,

..

.

that'~ tr11t> Pirt

1

.

.

.

b11t ... but you

see

(tL'l"zyJ.-tot Pit•~. Ik zal t~'l'll juu uiu iets zeg nie 011 maa.t, ik weet tog cla t ik <l ic pot zal V!'l"tt>l'I'.

Johanna (spils1·innig). ,Johuu.1· !. .. ~·011 nn• a eowa1·d and nothing l'lSl'. lust,•:trl of sbrntling np for us, yo11 turn tail, tmd leave us

to

t1111"s<•lv~·s. Jlnt .1·011.

p

,,t

,

•

1

·

,

what proof lun·e you got fol" saying ,,.,. 11·011't nwk1• good win•». T .. 11 ns !

Plet. I k l1('t g<'7.Pg, Iii<' YOO!' A rrikaaudl'l"S; I'll als jul wil lwblw

zal ik j11l dit uc•l\)"7.t', maar dan mo!'t .inl my ot•rst t•cu,paar VI"agc>

1)1•;rntll"ourd; ll"il j11l ? ...

Johanna.

1

l

rn

n•

no ol.o.it.'.1·tion; what is it~

Pict. h dit llH't'ning wat j11l gpz1•).( Ji,,t; dat nl 1rnt EngP]s is, ;-.on 's taal, gc1roont..', :f-<1tlt', cnz., bt•tor is clan die van ouzo

Afri-ka1111.d1•rs ~ ...

Johanna. (\•rtainly; it i> lH't.ter in 1-,vt'l"y n•sp1~et. \\'hat do ~·on

s;iy, I\ att> and JI :tggiP?

Katharina l'll Margaretha. ''<·s, we art• of the same opinion ;

it is far bdtt•r and pn•frrnule.

Plet. I k l>t•lltwl" ju[ ui1·

t"

Yt>rkllc, !rot' ou:r.e ,\frikaandl'l· vro11

-1n•ns. Yan dl' u11d1• sel1nol, -r.oo 's j11l hnl not'JU,- werk t•ll. led;

jul ..:nl dit 1n·l mu j111lc ei).(Pll 011dt•rs kan :r.ieu; 111aar wat ik graag

z<Ll ll'il we<'t1• is, hot• of jull1• 1111-gen111akte Eugdse meissies, -ver

-gc•t'f my 1rant, ik 11·(•et nil' hoe. of ik ju! andors moet n

ocru,-dagl•l.l'ks jul tyd clood)l"ong. zal ,i11l my dit naar waarhcid wil

vel"tt>I ? ...

Johanna (zi1•t <'l•rst naar fl., and1'r<' tWP<'. ;.,~· knikken van ".Ja").

Yes. 1r<.' will gi1·" you a trnt" :u·<·ount of 0111· daily doin(!;s.

Piet. GoPd; ... HOU J a.n !. .. mo als jy 011s straks Vp1-tcl lict, is j~·

en man di1.• llPl"}!;t'ns voor liaug is; dns r.ul jy zPk1·r ook nie be1·r1..'Csd

\\"t•<'S om hi1•r als 1•1•11 soort ~·an ll<'<·lrk r tc agcL'I", en na jy die

:r.aak ht"i aang1•hoo1·d, jou oonJ1,,•f daur o'p1· te 7.Cg, ma<u· onparty

-dig, lioo r; ...

Jan. All rigl1l, l'iPt, I 11·ill be tb1· .i11dgP. Go "uu.

Sanni. l'il't, .... 1· j11l ''"nl .. 1· g;aat,- ik wo11 graag l!en hoek, di<' gocliehtou 1·a11 '"Tt>n Ka.to._" 11il die hiLliothct,k l.Jt>l1lien, kan jy lllJ

d il asjl'h 1 icf g<.' '"" ~ ...

Piet. }let t•IPi>1iPr, ik lrl•t dit j11ist b~· d1! baud, hit>r rnrn.~t in di<'

kauwr; 111a11r lil.l'f nog "''" u1·c-tjit", ik ]11,t jou hier uoo<lig, als ge-t11igP liy die g1•1whiPclenis.

Sanni. :ll:1ar Log nit> ln11g nie. ik lu•t nog ll"el"k by die huis. 1

Plet. Ket 111aar t'•m oogeublik. \tot de anckr1•u) Kon myn 8chn,apies, wit> van j11l clric• zal my uon V'\•t"tt'l, wut 7.Y dugdyks doct

van zij opstant tot slaapt.~·d; ik if; dau1· rpgt, nieuwsgicrig na (ge

-!luist.Pr tussl'l1t>n de clrie). Kom :1£argan•Llm 11!'<'8 jy d,, e!'rste!. .. wit1 dio b1•ste v1·rt1•l gt~·f ik 1•eu J,,kkt>r r.ot•n.

Margaretha. For ~La1111•1 PC'kr ! Wti are not so fond of kissing.

10

Katharina (naar voi·en komende). Yes, I

will

tell you, but not

for a kiss, mind you I

Plet

.

Zoo 's jy wit, zcg my non erst, Hoc laat st;mt jy ·~ mur-gens op? ...

Katharina. I very Sl~ldom g<>t awake hl'forn 11i1u•. tlu·n 1 ring the

hull. fo1· my coffee, wh.ic:b the sunant briugs. :\l'tl-1· that I tak<'

my h1·ca.kfast in bed.

Piet

.

"

"

ie

maak die ontbyt klaari'

Katharina . .Uy mother, of c·o11rsu, assist,•d hy th<' sl'ITai1ts, at

ten I got out of hl•d, dress lll.\"Sl'lf, "·ith the assist;111c-p of my

maid, who also mn.kes up my hair, Engli.~lt stylo of tours.,.

Piet. In na-volging van do grooto Engclsc J,a<lil's, uic• waar~ ...

Katharina. Just so; aftor that, I take :t stroll in tlw ~;tn(,•11,

look at the bil'ds in thei1· cages, and c:all the bo~· to fc,•d tlwrn. Plet, Dns bet jy ook 1~011 jonge om juu tc l1dp ~ ...

Katharina. Yes; didn't I tell ~·011 just uow w.- li;11"1· ;1 1.o.v

callod Piet ! When l feel tired, I take a Look, jumps in 111~· hammoc:k unfkr the verandah, and r~·ad or <ln'<llll till the diurn·r

bell rings, which is about at h;ilf past twHIH•.

Piet.

Wie :1,orgt voor <lit" middagmaal 0

Katharina. :My mothN also, after meal T have a turn at th,.

Piano, then jumps in bed till th1·po, \l"l1!'n tlw 8l'l'vant l.Jl'ings nw

tea, then I order the Uar·t, drfre to the villag•', goPs shopping,

visit my friends, take my clanc-ing lesson twic:o ib week, m· pla~·

lawn-tennis, at s11vcn I rntum hom~, mostly bringing sc11111' fri<'nds

with me, and invite othl'rs to c·onw nncl spend the eYt-uirrg; at half-past seven wo have tea, th<.'11 adjourns to thlo! pado111-, h;i.n• music or danc,ing and oth(,rwisc t•njoy 0111·sdv(1s till t•hwen or· h<df-pa,t,

then I Sl•n<l tho friends home "·ith tlw car·t, ancl at t11"<•ln' l jump

in bod! tlw1·0; that is:~ true ae<.·ount of my daily cloing>;; now,

isn't th:i,t pnnct1rnl ? ...

Plet (spott<'nd). 0, heel punc·tuc~I. komplt-d r.oo al~ huog,· J

~11-gt'lsche Lndit-s <loon; t•n nw mama do1•t alkl' zoo gC'\\·illig znnd,•r

klagnu

?

...

cu wtirkt on zworgt haar af, allocn v11or 11"· g<·

11ot•-gon ? ...

Katharina. Cortuiuly ~--· am I not lwr f·hilcl ~ ... and bt·sidPs tliat,

~·ou can't oxpeC't a .'·onng lad.v like Ill<', to go aml 1rnrk in t!11,

kitc:beu with those dirty black servants au<l to ~poil lllJ" hands aud complexion besides! ...

Plat. ~Iaar uw mo~er moet bet tog doen, nie waar? ...

Katharina. Of courso. isn't she my mother?

Plet.

En U\'I' Pnpa? ... laat by <lit a lies toe'? ...

Katharina. 'Vhat can he do? ... if ho wants his daughter to

become a well ecluca.ted and accomplhbcd yonug lady; ho ha!! no

11

Piet (tN?.ydt>). Ts <lit niP. s1:linnd1'l;1"k ~ ... (lnid) en non Margrieta

.. 11,Jolwm1u, uo;1 is <lit j11ll' bP11rt; ho1;1 bn•ug jnl rliP tlag dPnr? ... Mar&aretha, The sa111£' as T\at,., but. as wo ri.'sidt1 in tho Village, WC' hav<' of 1:o~n·sp morn Linw fo1· visitin~, lawn-tennis uml croquet-playing; l nl'c>dn't put my hands in coltl 1nikr, as the saying goes, my p:n·,•nts are loo kiml to let mo ~lavo and wo1·k, thl'y do it for 111t'. I sot1w~i11ws pity thnrn, to SP'-' thmn worl;ing so hard, when I

sit idk>.

Johanna. I. spend my time in tlte s:im .. 11·ay as )·fag~io, but I am awfully fond of urnsil' a11<1 spnn<l most of my time at tho Piano, that is to sa~·. wh<'u l am not r('atlini.:, < la<"lwml) lovo stories of conrso.

Plet (tcrr..vdP). l>t• Pon1• is zoo dw>1>1s als d., audl'l'e. (lnid) En pruhP.•r .i11l d;iu nil· om .i11l 0•11I .. 1·s in tliL· huishomling t1~ help, of ;wg Y.nl :wln· nit> dat ju! dit muet doPn ~ .. .

Mai'garetlla. Xo ~ ... why shonlcl tlwy :' ... mu· duty is to ket>p np t!tf< n·~p1•<:tability of ou;· familil's; and thL•irs to ker.p :ind irnppurt 118.

Katharina . . \ly 1rn1w1ti- 1rill r'l•rtai11ly not Hsk rno tu work for tlll'm, and shovld th .. y do so l slwll flatl." rd nsf' it.

Johanna. Aud !<O shall

r

,

for I :Lill not born to \YOl'k like tl1e

niggors.

Plet. Foei! ... l•'m•i'. ... wat f'<'ll n•rkL1cl'do woreld. l\faar nou Sanni; ll'il ik g1·aag ntll iou ook <'I'm, hoor, W•tt j~· il•dcro dag

nit-richt, kum v .. rtl'I ons rlii 11011? ...

Sann!. Ac-It, l'iet. laat my m:tar blyve; <lit 's moos nio noodig,

om jou dol'U L'll laatc• aan it>d<1r(· .. n ti: n•rtd, ik trachi myu pligt to rlo1'll, C'll <lit is go110Pg.

Pl£t. Xee myu seha<tpic; ik is tt' nit'llll'!lgiNig gt•11·orde, ons het 11011 g<•hoor, hol' mrnP Afrikaanse wou.ld-b<'-l~nglish !<?dii>s, lutl ty<l dour h1•t111g, J;i;1t. 011>1 non ook hool', hon r•t•11 opr .. gi1· ,\frilrna.ndOI· jong 111<-'i><sie zoo 's jy, dic> lrnar nie A1.J1aam voor l1aar Yolk, !ml taal. uul'h r.Pdt'. l1aar dal-(1' dmu· b1·png, daar zit dii> H.1'c·hter, .J:111

Klc•i,1gn1n1pr, di .. 11il~pr:i;1k mopt tlue11, i>n Ii.~- ka11 dit nin, r.onclC'I'

al bn•n partyl' gp]ioorrl t£' l1Pbhl'. Ko111 bL•gi11 dn!> mimr, en zeg ous

hoo la;it

.

i

.V

's ll!OllWllS op staat.

Sa;inl. In dL· ~o.:1(•r 0111 vi .. 1·, eu in Jo \\'inter om zes 1111re.

Pi<·t. Hot' brt>nµ; .i.v <li .. tb1g dNll'?

Sanni. Zofulra ik up is maak ik koffiH, on brnng dit Vf'r dio

ou

lll<'llS<' iu die kamC'r, want ik wt•ot, 'l.111 drink g1·a:1g vrrn·g l1ul kofliL', cl11n begin ik dit• l111is aank:mt ttt rnaak, laat die jongo die

T\:n11i U1Plk mrg clat tlii; ontbyt v66r a<:ht 11111'0 klaar is ...

Katharina (inntllPndt'). Olt, fie!. .. T won't he sn<:h a slave; you might as w1•ll go on yo11r knP<>s n.1Hl sl'rnb th<: floors: ...

Sanni. \\\•I, als daar 11i .. n1aud is, dan schaam ik my nio om dit

12

Plet. Bravo! ... Sanni, wci·ke doet ni('mand schandc, maar wel

luiheid.

Sannl. Dan kom die klein meid om k help, ons m:rnk 0011 alll'S

in ordo, en bogin voor die midclag <'0to te zorg, om twaalf uur· c<'t ons, al~ woor a.lies au.n.kant is, gaat ik kleerc en andt•t' goed htp, om vier uuro schenk ik koffie voor de ou mcnsc, ml't koek daarby die' ik die ochtend gebak bet, als daar gezelschap korn, gaat ik een bootjie zit praate of ook klavior of fiool spc1Jl. om vyf uur gaat ik goed voor de hnishonde koop, om ze\'<'n n1ll'e, IH'em ons tl1ee, in die avond het ons woer muziok als daar gezelschap kom, nnders lees

ik

ver die ou menstJ wat voor uit cen of antler Holl;1ndse hoek, en om tieu uur gaat ons slaap, dit is v.oo wa.t myn <lag werk.

Piet

(

h

aa

r

dio hand drukkendc). Dankie 8anni, jou verslag bet ruyn hart goed gcclaan.

Katharina (spytig). 0, we didn't C'Xpoct it othel'wise, some'

people profe1· slavery to respectability.

Plet. Wei, bat ons nou hoor wat die gcvoclC' van die llcchkr

zal

woes. Kom Jan, jy 't die

zaak

nou

nw

bC'jde kanto gchoord, van dio Engels gczinde zydc en van ons AJl'ikuaodcr kunt, wat is

nou j011 oordeel, wie van dio twee is :~an die rogtc kant P ...

Jan (beteuterd, v.iet van die drie r11ra1· Sanni en van !mar weer na dio drie). Jtt, ik woet nou r<>gtig nie wat tc z<>g, als ik strnks zeg, die een kant hct gelyk, clan kyk <lie a.ncler kaut zuur ... aucl,

I should like to remain friends with both sides:...

I.

..

I really don't know what to suy !. .. you see lJiot? ...

Margaretha (droigcnd). Tako care what you do, Johnuy.

"

'e

called you in to dofond us, not to judge.

Jan (geheel in die micldcn). Daar het jy

dit

ul! ...

a

l

s

ik in die

pan bly zit, <lan braai gaur, en spring ik in die vuur, clan ve1·brand

ik ook, wat moct ik nou doen?

Piet. Een lteehter moot naar gcen zuun.i gozigtc kyk, urnnr

regt doen, wat ook al dio gevolg ma.g woos; die scb1·ift zeg, "Doc regt en zio niet om,"-maar ik zul dit V<'l' .i<HI gemukk'lyk ruuuk, zeg nou dat jy jou een vrouwtjic, nit die vier dames hier rr.o<'t

kies, een vrouwtjie, waarmee jy die voon1itzigt het om gelukkig

mee to leef wie zal jy wit noem, Mn van die, wat met niks te doen,

clan mode en plev.ior te volg, haar tyd door breng? of zy, <lio van

dio ochtend

tot

dio avoncl zorgt en werkt eu tJen nut.t.ige lceve Joi? ...

Jan (vcrlcgen naar Sanni 7.Jeude). Sanni ... kan jy Engels ook

praat?

Sannl (lachoud). Met een EngC'lsmau wd, maar n.ic mt't jcm

. I

1110 ....

Piet. Korn, Jan, laat ons jou oorcleel hoor!. .. Jy 's moes en man

13

Jan {gt>lieol vcrlegon, haalt zyn zakdoek uit ('n waait zich ko<ll) .

. Ja, PiC't ! ... pfuu, ik voel wm·m,-Jy knn gemnkk!'lyk praat (ki·apt

:l':.rn kop) maar ik r.al dit van .daag zwaar kry (half smeekeut tot

1rle drio). Oh, my clears, yo11 arc nll of you so well looking, i;o

.nicel.v dnlSf>t•d; ou ! [ Rbon.ldn't like

to

hurt yo111· fe'i'lings.

Johanna (dreignnd). You'd bettrr Jrot try it! ...

Jan (als bo1ren). Oh! ... don't get augr:v with me my dean;! ... but ... hnt you ~ee Susan is such a goorl gil"l ; ... and I 1Lm sure i;l:e

"·ill uwkP me happy. {tot Sanni) .A.ch Samu jy

't

m,y glad ondcr!\tc

·bo:>1'0 gemaa.k.

Katharina ( woedend tot Jn 11). 011, you mean tmitor I... lc,t\

0f'reat1u·c, (slaat hem met haar pitrasol) thert>! ... there!. .. take tuat •(slaat hem) and that! ...

Katharina ·(evl'nwo). Do yon call yoursf'Jf a man? ... ,you ugly

little apo

!.

..

thm·o (slaut hem) thcr<' ! ...

Margaretha (e~·om:oo). Yon DC'vil

!.

..

~'ou promist:ld

to,

s11pport

our t'a\lS(', to bo 0111· champion! ... aud now you prefer ~ ,ej1 a

'lWnnilr•ss. ignorant g"irl to us educatc•d ~·otrng Ladies?... tl:tre

(slaat h<>m) you monk<'y, take that! and that! ... antl that! ...

Katharina (als bovcn). 8lturne on yon~ ... to C'hooso such 'l. girl,

Jialf servant, hnu· housekC'Ppcr, who doesn't miud f<(·rubbing flours,

above us. (sluat hem).

Jan (om

u.,,

tufel vln<'htendt', tf;'rwyl ?.." lwm slaamlo l'C'rvol,~·i.1).

Oh! ... Ka.tin, don't be so bun.I on me, I tli<ln'L uwun to 1th11lt

;you!

Piel (tusschcn beiclo komE>nd1~). Zac.:.l1tjes kin<lers I. .. zachtjes, iul

_gaat 11011 tc' vor, <lat jnl Jan zoo bf;'lll\ndeld kan my nic 1c·lwd,,,

miss1:hien

h

et

hy dit d .. u-1.· zyn dublwl:dnniglt<'i.d vordiend; i..;,.a1·

betoom jul touge !'IHI beetjio t.~gcn 01·01· Sauui. w<lnt ik znl 11it>

.toelato dat jul liaar, in myn kgenwooniigheid, zoo bel•'edigd, z.1· is

vcel to fatsoenlyk en gocd daar voor.

Johanna. W'lrnt~ ... fatsoor.Uyk? ... do you 1!V1'r find any tlccont

Ladies among the old-fashionf'<l

Dutt-h ,\

fri<-anders? ...

6do TOOJ\"Ell:L.

D

e

V

o

rig

e

n

,

Danie,.

Daniel (env(•n1·11elit, nit de andC'ro ka111er komonae). Stop! ... nog

eon enkcle bel1-wdiµ;ing tegen ons .dfrjkaanders, en ik zal weete hoe

met ju], nuffios, to lwuclcle, schaa1u jul, ju! nit>? ...

Katharina (permantig).

Whut

rig;ht have you, !\fr.

Reclituit,

to ~poak to us in this way? ...

Daniel. Dio recht, die elk regt ge-nnnl nwns bet, om onschuld <..'ll col'lykhoid, tegen leuge.n en la~tnrtaal te verdedigen, ::ils ju!

my vro('md was, zou ik "'"'etc hoo hier tc bandcle, maar tot jul

14

Johann3. Hut that 11;ives you no ri~ht to insnlt ns; l\"P urc• nm m<>l'fl sc·liool gids. but well e<lucutPd young ladi1>.s, who krnrn

t hoir TIUUUl(ll"R.

Daniel {lagd1.•11d) .• J;i h<'1>l g0<.'i.i<' rnaoi»rP., om ('n jonkrnan nwt sambn·PrtjiL'8 to sla1111, en jnl oi~en tual en )/ati1> te b<•spot (•n tp

\'01'11<.'h.

Margaretha. \\\' likf' Euglisl1 bf'tt .. r than Dutch, and "ho

will prevent 11s from 11sing it, Llw morc- so as WP e;1n't speak

D11tch well enough.

Daniel. ,'t,rkoop my 11011 a~sCThliPf J.!;PL'll knoll<' voor c·itroen<'.

i

''

weot vrin bc•tN, vrm'll;L'i", tcwn j1tl uop; als sc·ltoolgaando rnPissips

L.'"

m~ in l111is k11·rn11. hC't j11l ultyd Holla11cls gPsprok<:>, sind!-i wnnnt•C'r het ju! clit dan :-.oo glu<l n'rgN>t<• ? ... I'll wil jul my kom vert<'l. dat

.iull' ouclers ;1,al t<Jl' hwt. <fat una1· niks a ]ft EugL•ls in 11111 lmillL' wor<lt gesproko? ...

Margaretha. T am cc•1·ta in my par~nts likC' it; tlwy hn v<' alwa~·~. enc:onia:~ed rne to 8pnak it.

Johanna. ~nd so ltavl) mine.

Katharina. 3-li:rn like>wisC'. and although Uw.v Jiud it cliffi<,11lt

:<;OlllL'time::: to expr<'SS tlwmsl'l\"C'S 1n•ll, tltP,Y ~p(':t.k it also. Daniel. A ls dit <1<• w:rnrhC'id is, spyt clit my !wt tL• m0Pt<•11

hoot·<•n want ik lid mvn oud ... vrinckm. nooit tot )100 'n laflwicl in

st:iat

~"'wltt

,

dor·h

ho

~ <li

t ouk

r.~

,ik v.Pr:rnL•k jnl Hollancls m1•t

m~

·

·

t1• spn ... •ko, "';int ik laat my nie wys make, dat j11l daartoo nie irL staa t :r.011 l\'l'l'S.

Katharina \ t<Jt cl<' andPa' tire<'). ·1 thiuk \l'L' had lwtt1•r go'. ... Margaretha. I am too m11c·h of :1 lady to ~tay long ... r.

Johanna. Y1•s, t:omu; b11fore I loo~.- all 1·011trnl Ol'<'l' 111.1· tongue.

(zy willPn g11n11). Daniel. Wa(·ht c•Pn 11og1•11hlik, ik Lwt nog wnt te zC'ggc : ... ~oo Pvi'll, hct j11l arnw Sauni hi111-, op ht•t grnw1·lyks buh'1'digd, als of :-:y rloo<larm, 011g<'-Nl11kP1•1·d <·n ('{'n ~oorl van hC'di .. nd ... zou \\'<'L'S.

:ils .i11l hanr 11ie gPHOl'g kl•n nie, kau ik .inl V<'r·tel, dnt 7.~' N'll wP

l-gPst,•lrlC\ 11wissic- is, ltaa1· oml1•rs hf't gPl<l, maar <lit tlaar gl'ln:lk.

want ~tild t·n ~oc~l gt-At'f g~<.'n w:ianl<' aao lwni~ Ul~ns! 1naar "·t-1,

;1,y11 of liaar karnkt.·1·. rn ik \1-.,,•t dat 7.Y Ptlll moisr;iC' is, op \\·j,.

got'll 111cns ~lalU11erking :r.al kan rua.ak1 z~· is \-Vorloi:a.a.111 eu zuinig. t•n bn•ng li:inr tyd nit' in yclC'llwid nu lNliµ:heid door. I'll dP mau di ... ha:u· tot vro111r mag kr_,·g ... zal .,,~n j11111· ... ttjil' op 7..\"11 !Pvonswc.•g g,•vondc-n lwbben, ;1,y is lll<>t. n•gt. <'Pll voorbec•ILI van Cell 1vartt dP11gd;1,nllll' Afrikaan~n \TOil\\", cli1• h:1a1· ,-olk tot <ll~I' H'1·strPkt. in

t .. gcnst<'lling van di!' vcna<lt•rs van Yolk t'll taal. c]j., hut ,,,,,h·p

bL•spott .. lyk L'll v<•rnd1td,,·k 111a.kP11, <'11 i<'ClC'r Vl'l'staudig nwns nwt.

15

7de TOOKF.RT •.

Daniel. Piet. Sanni. Jan.

Plet \lul Jau) .. Jan, gaat jy dan 11it• ruel' um Lui Ln Lroosw cu

tc

IJ<IM0_{hl'l"lllt•~}

Jan. :\,~,; 011 lirof·i-, ik is rnn dag nc•t va;,l gl·ko111; 1lil' gucdji1•s ii; 11011 al Li· kwaad op my, ik %al m.Y 111aar voor •'•!l'St uit <lie von k" 11w"t l1ou.

Sannl. l'il't ka11

.

i.Y

wy m;j .. !,iid dit• bwk gc·<'f die ik gcnmtg

l1l't :· ...

Plet. J\li·t plt-izir•r, ik gaal dil l1aal (12;aal iu de• ~.ykm1t('I", en

k11111t d;1.d1{vk 1u1·t ht't hoL•k tlilJ lty aau Sa 1111 i gl•l'ft) hier is <lit.

Sanni (IJa11id <k hand w••u1H](•). Dag 00111 DaJ1i1•. maar 11 Jllul't

J11~· 11i1• w1•1•r zno prys 11i1', dit maak wy tug al t..: n·rlegl'; ik docL tug 11ik.-. lll<:<'l' al;, m~·u pliel1t.

Daniel (hanr hand in <11• Y.,\'llL' h0111ll'n<I,-). J\lyn kiucl JY Vt~ru;!111<1 g1•pr,1%n tn 1ninl1lf1, ""'" ,,J dil• Af1·ikaa11d1·1· 'llds:;ic·:, 111:1.11· zo:i ·~"

.i.v; dan IH1l10l'f ons nit' b:iug tc IH'l'S tlat ons volk zul ten ondcr

)!<l:lll {tln1kt !war du li;111d) (frodenis th11i:; kiud.

Sann!. Da11ki,• oum (g~1·f l'i1·t L'll Jan du hand). Da1.; l'i!·t. d:~g .Jan.

Jan. ~:11111i ma~ ik ,.l'I" jo11 na<ir h11is lirPngr ...

S:inni ( 111•111 plaag .. Hd). 1laar ik

w

l

jo11 lllOl'S Hie ka11 Vt>rstaan,

.

i.1·

p•·aal allyd Engds.

Jan . ..'\el', ik is 11011 1•1·11 (ijpi,jj,, g<'lll•es. (al" mul l:iawii). <:'nd TOOXJ•:l•:r..

Daniel. Piet.

Daniel. [rd j~· 11011 ooiL dll':tWl' s1·L1·p~d>1 gul'-iL'll d:rn tlie l11Pi R-;,i11r-.~ .... ik kou ni1• amh·rs d:tu :dll'~ te hoor 11·at ;-.11] sprnk; want dit· d1•11r stond otJ[Jl'; ik Y.Oll ook al PJ'(l1·r hi11n1•11 l!;<'lrnuwu zyn;

111a:1.r wo11 Log :1.i1•11 111)(• v1·r, lllll d11-:tash1•id zou gaan; <lit wa:, t'<'TI

gol'i.iP innd vau ,iou, om hul v.oo uit tt' lok; om l11ll tl11g11l,vks tlocn •'ll lat ... 1.L·ln•r;, l1· n•1·L1•l (zi<'t op :1..vn lwrologi1•) wnar lilyveu du

Yl'i11tlt•J1:.,, dii \l'Onli al L,1·d H'l' dit1 \" org<L(krinµ; i aJi ~ uaar kom

h11l ul (~iL•t

"•

'II

papi1'r i11, tprwyl l'il•t de st1ll'lcn om de tafol pla:tbl 1•11 daarnu ll<'l"l'llS hem gaat ziLt<"u).

Sste TOOXEEL.

lh• Yoriw•u Gert, Dirk, Klaas, en anderen, (iy kom('n na

1•lkumk·r liiuncn).

alll'n (grm·L•'ll li,r li11n intreden)

Ooc(l<•n 111iddi1g 00111 Daniel, 11.ig 1t.·neor llugt11it 1. .. <lag Piet, l:Hl;',.

16

Daniel. Goedon mid<lag niml(111, netim plaats, dan kunnen wy

\J,.giunon, (all\•n v.t•tt .. 11 v.il:h, voo1·tgaand,'). \\'E'l vriJ1{(Pn, <loor dE>

mccstu11 111n11· da:1 rtm• ,·crv.ocht, h(lb ik dezu Vergadoring by cen

µ;t•rno[>t'll. Het <1ol'l n-aarvan i~, um uns Yolk zoovoel mogclyk op lll't gm·aar t\• ""'·v. .. u, <lat h.-t bedrnigcl, door het vcrwaarloozcn

n111 onv.t• Taal 1;111 traditi<•s \':tn ht•t Yourgeslucht, cn te trachton lid ~aliunual gL•Vol'I, 1·ooral \J.\· <>Ul'll' jongo menso lllt'r op tc wek -ko11. 1·n k 1·crstp1•kt!ll, 11 t(• V.t•ggrn, clai ik van hartu in swm mot

hut tlocl t•1· van, is ouuouclig, dt•wyl l!Y myn gcvook•n rlaarorntreut

lrnnt; ik l'l'cl'li slm:hts dat wy al tP Jang gpv.m•gen hobhen, de kwanl. di" ons Volksh1•st:i.an nn ta:tl ondt.•rmynt, is r<•c<ls dicp i

n-gl1vr\•tcn, l'rl 11·y Y.11lkn onv.t:' n'r('Pntle krnchton mootcn aan

wcn-den, om hl't iL1gon te gn.an en ons Volk voor ondorgang to b('hoc<lcn.

Gert.

.J

a, 11 y mori<•n <'l'Udrngtig zyn, "·unt cendragt maakt

sterk.

Daniel. Heel waar; maar zal or een<lrugt zyn? ... zal ons volk

11;m1·illig :r.yn om tc ontwak<'n, op unv.,, roqistt•m, nu <lat hct zoo

-lang unn:rsc·hillig is gew('ust? ... en door wicus sdiultl zyn wy zoo

nirgt•konwn? ...

Klaas . .:\t•t dm11· de Eugelst', cliu ouz' taal met gcm,!Jtl willen

ontlcr drnkk1rn.

Dirk. Jn, en ook d1Jur <lie lafhoitl, om Engels in onzc Kerke tc

[att> IJl'l'Ckt>.

Gert. J;-:;n dun ook door onv.e ~t·holc. waar in byna goen Holllinds

meer gcll'Nd 11·onlt.

Daniel. \'rinch., dl' 1· .. de11C'n, tloor u daar gc11ormd. ht>bbon zeker

vt•cl tot <le m:htPrujtgang vnu Yolk en ta al byg<'dragen, rnaar ur is, naar rn,1·n gm•nPl011, nug Pen nndl're, en vt>el gevaarlykcr punt, <lie sC'httld da:..-:1u11 is.

Gert (1·01 gt1t•sttlrift). Z .. g ht>t om;, Hrol'dur ~-.. on '\\'f zullco u

fiteunC'n, om ht•t met nll1· krnt·l1t tc bestr.'•don ~

Klaas \cvrnv.oo). Ja "'·" v.ullt•ll to01w11, dat -cu· nog A.frikaanders,

z,1·11, <lil· all.-s vour '\'olk 1•11 taal 01·er lwbben.

Dirk (en•uv.oo). Om t•r,- cll's noods,- g;o!!d C'n bloed voor op tc

offornn ! ...

Daniel. U \\' .''l't•r voo1· t!L• v.aak, vricndt'll, v .. rbl~·d my grootelykR ; Pll ik v<'l·trou11-, dat al:o <•r g1·lia11dC'ILI moet word!'n ; gy tllH' woor<len

ook waarhl'itl znlt m;1k1in, nls gy my nu eenigo ogcnblikken uw

a:rndacht

wil

stltt'nkon, v.al ik u op hl't gcvnar 11·y:1.en, w:rnrvan ik

spnwk; ik h1•b him· cwnigt• aanteek1Jningcn 01· ovorgemaakt, clit ik u, moll v!'l'lnf, zal voorlci.en.

Klaas (\'ol Y11111). Jn, .Ja '. Hro1•tl,•r. ft•,•st <'11 11·ys ons op bet ge-vu<11-.

Gert (1•\'(lflV.OO). W<•1•s Oil~ toL k·id~nrnn, ('II Gcneraal, <'n

wr

zullt>n 11 volg1'11.

Dirk (ove11v.oo). Urnvo Brnotlerli !. .. maar geef nou vel' necf

17

Daniel

.

Yan dt1 F.ngPhwn ,,·il ik 1111 niL•t \'<'<'1 Z<'gii;rn; flit Rlt•l'hts,- Jft·t is \\'<'I waar, dat n•lt•n ya11 h1•111, lwt l't' np g:Piwt lll'bb!lll, dnn lllPPstt•1· O\'<'I' Oils t .. !.fwl1•11, <'11 w;rnr lt .. t kan, ons \'olk

:mo

,,.d

als taal t1• 011lk·rdn1kk .. 11.

z

.

,.

di1• c11t clo .. n, hd1oor('n

N·htl'I' tot het

.J inl(o

, of v .. rblindt> gl'<l<•r•ILI'; NJ ik Jtt'l'lll i. .. t hen ?.OO

p1·g ook ni .. t k\rnlyk: zoodal ik g:nust kau biddrn. " Hccl'C vcr -j:tl•l'f lwt hnn, :r.~· 11et1•n niPt wat z~-dol'n ... z~· lwhbrn het idre, dat nllt>R l(nrtl mo~t i1~·11. wat 7.Y dn!'n. t'll lllt'l'll<'n. om dat 011?.I' Kolonie

l'l'll Engl'ls«lu• is. ook .. lk1• Kolonisl i1i1·h J.:ni;l·l~man mo1't

gc-VOl'h'n; hl't b<'sk cl1•1•l 1·an lrnn :\;oti••. i~ p1·l1lt•r nil't nrn dat j.!;t'\'Ot11l•n.

Gert

.

U sl:rnt clil• sp~·l<l·r op r.pt kop' ... Dirk. Stiltt•! ... stilt1•! ...

Daniel.

l>us op <lilt p1111t is lu·t gp1·aar ui .. t :r.oo h .. <•1 groot, men

lrnn µ;<'<'11 mons<'h, nog mimlrr r1•n Yolk tot irts clwing<'n, \Yant oml .. rdr11kking. maakt

l'""

\'olk, zom\·<'I uls

•

•

•'ll

taul juist stt'rker,

maa.r <IP oon:akrn, waarin nwp1· ge\·:rnr 1·001· 011s hC"staat; is hct kwancl d:Lt uit 0111< :.wlv1•11 1·1mrt komt, l'I' l •. n1 clri<'. <lil' g~· hi('I' 11it rnyu opstcl Y.tilt lr1101·1•11, sdll'nk my d11s uw1• aandacbt (bt>µ;int van hC't papi1•r flat voor IH'lll op tafrl Legt l<' 1<'7.l'n). tot ecrsta punt. nrf'm ik hrt Eng,.lst·lt-pn· .. k•·n, in onr.e kl>l'kt!n; nwn 7.E'i;(t dat h1•t noodi.c; is, 0111fl11t andt•rs onr.C' jonge mcDS•', dit',-tot hun :-whnnde

z,1· ht't JJ;l'Y.t•ii;d,- voor l4P\'Pll hl't Hollands1·h niPt gono('g tl:l

ver-!.l:lan: nnar nndt'l'l' k,•l'kN1 7.Ulll•n ov .. doop1•n, lk znl nu ,·oore1•rst

ni1•t :.wgg<•n, voor ho .. v1•1Tt> l'nk.,1 .. nrn 011r.t1 Pn•dikantcn, ondrr -w~·:.w1·1< I'll voor al rle mtn<'rs Z<'h·c sd111ld danr aan h .. bb!'n; mna1· ik voor m~-, kan ui .. t in :t.i<'n, dat onz<' k1,1·k rlaarcloor in ii;t>vnar kan Vl'rk1'<'n•n van V<'l'l<' k•drn t" Vl•rlil'zt•JI, dat Pr 1wnigl<' jonl(r

lafaanls z11ll1•11 l(l<'VOJHl.•11 \1ordN1, di1• rlat z11llC'n cloC'n, wil ik ni .. t untkC'J111c11, nrnar W<'l'S Vl'l·zekL•rd <lat h11n gf'tul niet iz;root ~ml ?.~'n, 1111 ook slN·hts nit dp z11lke11 \ll'staan. m·f'r wiC' 0117.<' kL•l'k niC't i>:ul l>1ihol'\'Pll ti' trmll'l'll, <•n hel'I go<'d zal lrn11nl'ln misiwn; ik hen V<'l'-:f.l'kl.'l'Cl, clnt gl'C'll kincl van ons \-olk, dio wezc11tl,\'k :r.i .. tswnarcle rn

ti .. fda voor \' olk I'll taal bezit dP kerk voor zulkC' niL'tigc rcdcncn :r.al v<>rlotc•n.

Gert.

Volkom1:1n waarhei<l ! ...

Dirk. Oic dnt doct, is gmriss<'lyk e<'n half g<'b:tkkm Afrik

ann-der.

Daniel.

En clan bt'staat ook dit µ;c1·aur, dat in plants vnn te

1·ol'111l<'1l11n, d;it on:r.1• jon11:c mcmscben dl' kcrk V<'rlate11 )wt jni~t

hL't t<lJ.:l'll ovorp;l'i<telde i1al doon; !Jo() velo ollllrrs van cl<' b11ito11

<lorp<•n <'ll plaat~wn 7.('nd<'n hnnnc kindt•rcn m1:u· ell• K:1apsc·he S1·!111l1•11; r.y l1•1•rt111 tlaar lu•t F.ngPls niet ullc<'n p;cd111·<•ndo di' wee

k-<la){t•n. m:tar \\'Olll'll uok <lcs Zondags de F.ngrlim diC"nstC'n by; hun 1•ig1•11 ktal WOl'lf :r.tio, 1-(l•IH'<'I \'l'l'getcn, t'll r.y krygl'll t!t'll \TN!llldo

li1•l. komen z~· dan op h111111n dorpen tPrng, wanr lwt,-lrnn

lief-l,(<'\1·nrd11n,- r:11g:1•ls nirt gl•p1·cekt word, <lan sl11itl'n 7.~·

zic·h

by

<l

ti

umlct'l' party aa11; <'ll ,,·nnh•n van lievor lc<lo geheel en ul ver-lorene schuapl• voor ouzo party.

lR

Klaas. Jn, wy hchoor<'n als <"iln man, er up te stnnn, dnt er in onxP kork.,,n ~t't'n ancl•ll'L' ta:d clan de on7.C' wonlt ~r·~prokPn of g(l

-pn•dd.

Daniel (voul'tg;tande nwt ]c•z1:11). Hc•t ll1t·1•dt1 punt rnn gc•\·aar;

ik crken ht<t, 11·unlt gt>vonclt•n, of lil•Vl'I', a:t 11g1·k1re1•kt in or1:t.P ~<·liolen, in!<tecle dat al d:rnl'

ell'

)iationalit1•its gp1·m·l in dt• jouge harten word gt•plaut, vi1Hlt juist ht'.'t tPgPntlPt'l plants, ulles wat \TCAllld is won] l'l' in on<ll'l"\Yt'.'zen, bl•halH• 011~.1' e>igPn g<'schiedenis, en wanr Pl' nog :LI fots aan wordt gpdaa11, is het me>e>st<1l ce>n vcr-draai<lc, waar cle waurheicl vret-mcl nan is; t•n clan nog, in welkc t:ial wol'dt het aan bet jonge gt'.'>hu·lit toe gt>tli<.:ml f ... \" oorxe>krr nict in hun cigcnc; w:int, he>t 1·a!t 11i11t tt> ontlH•nm'n, dat onzP taal in do scholon, over lwt a lg .. rnccu, mu::i r heel sticf moecl1•rlyk wordt belrnndt-lcl. En 11·i1! zijn f'l' uu ook hiur, <fo voo1 ·nruimstc-scbuldigen? ... weclcr din en kt> le lafhartigun onder tic Pn~dikaute>n,

de

ondcrwyzcrs en oudNs zC'lven; \\·::int, door wil', 11·onlcn ell' me(•ste onzor Groot(' Kost, 1m nndere> sdrnll'll, onder houden~ ... gedet•ltcl.rk wd dool' de Hcgr.orinp:, ma::tr grnotelyks tog door b,nlra)l;en vnn onze g1•mH11ntt.•ns; w_v AfrikaaJ\dNs lu·bhf'n 1lus grnoeg de nuu-ht in haurfon, om hicl'in vt•randering tc brcngrn, ma:i.r wonlt er it>ts gt•rla;tn '.-' ... of 11t-lfs gctn11·ht om te doen '.-' ... p1· wordt gomonl Pn gekl:rngd, 111aar 111t'll vouwt de

hnntlc•n

in den

sehoot, on blyft sla.perig t<w 11ion; ('11 zoo gaat bet k\\·aad 1·oort <'fl <'Ct al diepPI' in flt:' hurton van het jongl' gl'1<lad1t; en lllPt n•gt kan ik hit•I' vragen

\Ynt kfaagt gy rhln, gy Afrikaandrri<! Ui1t mon onll' UlOC'dPrtaal nie>t ePrt ~ In <lit•nst 1lP1< l:rn1ls, 1101·h op dt> !wholl'n.

\\"a:tr nit•ts (fan

'

t

F.ngr(sd1 word g1•]p('rr1? \\"at mort 11:.1·~ •.. 1bt rr in mr kl'l"krn

:r.oo dikwyls F.ngt•I.<. mH'Clt g<'prt'Pkt

F.n dat ]l('t jong gt'slad1t dnt op µ:roe>it Haast andl'l's ni<'ts clan Engcis<'h spnll'kt ! .. . Gy klaagt! ... nmar ht'.'Lt g_1· n~<·ht van klngrn ? .. .

/leg, ... h1•ht gy ooit nl na-gcda<'ltt Of uiet de st'lrnkl ligt ;i.;111 uw zp]vpn

J<:n of g' 1111· plid1t W<'l hcbt 1·olbrnl'lit~ ... Jfoht gy 11w kind'r<'o li0fd' rn nC'hting

Ooit ingcp1·rnt voor 1110Nh'rs t.;1nl ~ ... L<'l{d' ooit Ly u cl:it 1lierba111· kh•in-111>ocl H1•t klt•in><t gc11·igtj1' in 1ln sch:ial ~ ...

H1·1.it

g' in uw lmi.~,--dien t'.'e>n'grn akkN·

Tn h<•<'l ons 11",Wlf' )p\'('ll~-hnd,

"\Vaur

'

t

xaa<ljc

't 1n'l

igst op zo11 gr0t•ij<'n,

-'

t

Uw kind'rcn in hct hurt goplant? ...

1

9

Of, was het u niet me.,,. tot n eugde

Dat .Jan :1.00 mooi ko11 F.ngds(·h praat~

En zoo hor-cloopt 1o1n John gcnol'md werd In huis r.oo wel als op cl., straat r ...

Of dat cl<' 1rn11m ,-an Margart>tba J\'id rnooi gf:'nol'g klonk voor 11\\" kincl Dat in 't n'l·drnai<l« B11g .. ls1·h' .\laggi"

:\lc1'-r s1·hon11l1<>irl vo01· <ll• w:l\'l"l•ld vintl.

Klaas (tt>r:-.yd•'). Zou h~- dit op myu .\la;,!;gi1· l.ll'dn .. l,•11 :- ... Dirk. l>it is cit> r.uin·p waad1Pid,

•

'

II

ntlt 11it>t it• ont.kt•nru•n vri1-1J1d Dani<']'. (tL•l'z~·rl,·') Zou

Ii

_,

.

ll"t'l't>', 1lat myn l\at.ri<•na, ouk Kate gl•111w1u<l 1rn;·clt; ...

Gert (t<'rn,vdn). Als Jam• ltaar mnnd tog m;iar niC' \\'L'<'l' n•r -hrautl ht•t, lll••t l1aa1· p11gdH'I".'' o'l'I' rliL• l<:ng,.[seh \'001·111rn111lwid.

Daniel I voortgaau<lt• ll"IPL l!•:t.t>n). l•!n \\"P]k._, n;n<'l1tC'n, :1.nl Ul' boom

·OHS IL·v .. n·n :-... :1.al ik h .. t 11 "'L'gg"n~ ... of nt't>n, l:111t ik 11 lit'n~r

foitcn noP1nt•11. cJi11 gy :t.t->k••r ook al r.<'ln• opg:l'lllt•rkt zult ht>hb .. 11,

ueom n11z11 C'liri~k]~·ke .Jongl'lings V<'l't'PlligingPn b11_{hoon•ndt• tot} 0117.0 "Rolln11dsd11., KPrk, van dl' \'<'1' al"g,•lq!t'LL dorp<'ll, ll"il ik ni!·t sprt>kPn, ik :ml 11 slt•chts op di .. 011><1-"1· Hoofdstacl wyr.t'll, l'r wonlPJL

dikwijls, <:On<'l-1J"tP11, en gf•:t.ellige :lVOllll b~'t·Pnkomstt>n, door onr.(• J""gnliedf-'n gc•gPn•n, maar \\'l'lk" is dt• taal tliP "" cl .. n lwH•ntoou

VOlwt:' ... 011'-l' t•igl'Utl~ ... o llt>Pn '. ... Y..il' maar 11h1('hti. dP. l'ro

gra111-llla's na <>f>.l{l'stPlrl in Eng .. 1;;1'11, Za11gst11kken F.ngelsC'h, H<'citati .. s Engl'ls1,h, r.t'lfs dfl clHbattPn "·nrrlpn nw•~stal in Ji .. t R11µ;Plsd1 ge -voerd, dnor vol-blot•d jullgl' Al"rikaa11dNs. onrlt:'r ll'idi11g van l'r1>· dikantt•u l'll an<lt>rA Voornrnnrwn van ons Yolk. Is on7.<' taal dnn

r.66 >\rill aan woorden en S<'hoon" 11it<lr11kkingen? of is Jwt Eng<'lsl'h dan ><oovl'l'I mooi,i .. 1· >'11 vc•1·lu•nmPr:' ... noomt lllt'll dit ,·1mr11itg:ang

hy ons Volk; wotuncer het :-:)"11 <'lh•I Y ciorg<'slacht a!dus in liet

aan-gt':t.icht slaat :' ... en :r.ic·h sc:haamt voo1· hunn' taal l-111 Y.1\den i' ... ,·oor wi1'l' b1,lrn11d :1.~· gl·strcden l'tl g1•lPd<'n hdibrn, 7.yn ""·'· dan lag<'r als .d ... Kalir j..(t'r.onkf'TI, cli<• ho" 1·1~1· <'IL hm' la11g ook \an 111111 land l'll

stamnwn gcs<:hl'idf'n, tog altyd hnn Pigl·ll taal nid. n•rlorwh<'nPn.

Gert. Ook wiia1· : ... ma,11· non lll<Jl't dit n·randt'rt>n, w~· :r.~·11 11011

\\·akk<..1_1· gcwonlon.

Klaas. \\'y mm•ton 1'1' op staau; dat e1· nwl'r mll'(lll nan h .. t

Hollands in ottzo sd1ol1•11 µ; .. 11-_nl wordt'n.

Dirk. :1.Pkf'r ! ... aan :11 rll' la1L11·lil'id <'II nf11·<'nwhilli1.d1l•id mopt t-><'11 ·l'incll' ktJlllt'U.

Daniel (voortgaandl' nwt ll'Zt!n). En 1111 h1•t cl1't'dt:' p1111t. uu1>11· dit•

na:lr 111,,·11 oorclnl. tlP j.!rontsto oonrnak 1•:111 dPn :t<·liten1itga11g \"all

Yolk 1•11 Taal, !);t'\\"<'l'st, t•ll nog is. i>n clit' voor:il. ik Y.l'J.( l1t't 11wt drnl'l"h1<id, te w.vl"•n is 11.n.n de oudt•rs Y.t•lvt>. \Yant w:i.:ir tog on

t-vangt hc't kind, cl" "''rst indr11kk11_{11 tPn µ;oc'<l(• of tPll kwad<', d:in in} lwt onc!Nl,,·k ln:ii: ! dt• h·~s1'11 hl'm daar g<'g<'V•'ll, hl~·n•n ;- 11·at ook

:lil

in h<.'t ll'''"n z.nw 1·1T:i;·i11)o!P11 11101-(1> z~·n.- ht•m alt~·J b~-. het

i&

clt' 1•erstP blaclz~·d ... di .. in Z,\'ll lt•ve11sho<'k \\'ord bt•sd1n•n·n. PH lion

ook

h

<:'t

stof t'll morl<ll'r ,·;111 h1tC'1·p j:t.l't-'11 Pl' Ol'l:'I' lll'Pll 1\·or<lt ge -stort, <'IL hPt :-;..Ju·ift 1·001· P<'tl t."d 011l,•es!1n:11· 11101!<' makP11; lwt hi.vi' dnur on11it11·is1·l1h11ar. \\'il' llW<'r tog, iiP<'fl l1t>t <'••rstt' gi>l.wd,i

.-cht hPm zyn 11101>tl1>1' l1•Prd1• sta1ut'IP11, in 1111· 0111.h•rdom vcrg<'t{~ll ? ...

\\'it• 11\\'l'I". brengL Y.it'h 11i1~t 11og. :r.oo n .. ·nig kl1•in l111i~f'l.1·k vomT:d.

011 it•S nit cl1•n lllO!llJ Ill\"~ VlldPl"S lt> uiUllt<ll~ ... lJUd\'l'l0_{iuJiuge11 Vflll}

hltPI'•' lii«fty<l rnag de hand dt•i< t~·rh uit lu•t g1•l1<•11gPn l\"<'1£ g

e-rnngcl hC'bbnn; cit' c·t>rst<' i11tln1kk1·11 tog ui ..

t

.

Ou<lers ~ ... hebt gy

daar ll'f:'i tl\'<'r nagi•dad1t O!ll grn'du :-mad, in

rl<'

ltarlP11 11\l'el' kli>itl<'tl

t(' strooijen :-' ... <"n gpzoi·).>;d clat giw11 011kr11id l'l' zi,in wo1·te.lcn inschoot '.-' ... hl'lit g~· J1i<•t. door l<nrn•e l'n O\"<'rsc·l1illiglwicl in Rlaap µ;ewi<•gcl, toog!'lakn dat

dt

•

vi,iaud oukruid tuss1•n ck' tarwC'

lt!'Pft J.!:ti>:naid, ik vn·P~. in \"l'<'lL' g<'vall<.•n rnaar al t .. Y.Pl'l' het

lantstl',

l>f' hod1•111, 11 aar i11 't, g1wd1• plant.i<· Z.1·n wortrls :1.C>kf'r 't dif'pst zo11 shwn

Daar k1n•t>kt1• II..'"· g:wsd1 ouuach•11k1·nd.--

-l£

.,

11

l\·ctigti,•rt•nd kliskrnid aan.

Van w:i.nr, kon1t hi>t aud,•rs.- ik v.nl Uoclsdi .. nst <'1' h11itN1 h1tP

n,-dat uwe ki11d<"n·11. ~oo onvN~c·ltillig 01ntri>nt \"olk c·n Ta<1l v.y11 :' ...

• Ju in V<'Pll' g .. ndlt>n, !wt UPSJJott<.•11 <'II Yeriood1(111"n '. ... l1ad g~· ht>rt

n~n hnnne 1·<.•rst1• .i••ugd. b<.>nM'f'!lS dc>ugd .. 11 GodsH11eht, ook tie Jidd,, ,-nor dezc>lv .. , i11g1>p1·1•11t, had g~· h<'ll 01> de <'clel<' afkom!'.t en

dadon lt111111Pr n1d<•1·p11 g<.'ll"l'Zl'll: d:tn v.onclC'n z,\' p1· tl1a11i< trotsch op

z.,·n; ('[! trat·ht..~n h<'n 1111 t1' voJg<,11. h1111ri.. :wdPn f'll ~<.'1\·oouten, lnm

<'On>oucl en dt-111gcl1•n. h ... tPt' 1vaardl'<'n'11, C'!I lrnnne ta.al in t'Pl'O

ho11de11; in stt-d .. \"au, zoo

nli:

nu,- Rlf'chts <lf' dadP!l YU!I vreemden

tc UC'wonrl<.•1·pn t>n b1111 tHal t1• \wmi111wn. .llaar- n'l'gcd het my

dat ik zoo r.-g:t11it sprP<•kt.- g,Y lwbt nog t'l'j:i;f:'l' gohand0ld, niet

tdlHt'll lH"bt g,,· doo1· 1111·c' la11whf'icl toegf'latPn, d11t v.y hPt vn~f'mde

hebbC'n liof gt•k l'C')!;t'n, )!;~-lwbt lu•n ..r zdfs in gt•stcrkt en a:mgf' -moPdi)!;<l. lwt Holbndsl'l1 11it 111re hnizPn t(' bamwn, door nwt hen

in hot Rngl·lseh k c·onVC'l'St'!'l"l:'ll, hoe b1>:1.1,·aarlyk v<'lon uwcr er ook

nrndn t.•rehrt koncl,•n konw11. ;moclat mf'er clan t'f'rL docll' hnn eigtm

kinder·en u.-laeht ('ll bt•!>.pot wonlt·rr, t.Pl'l\'~-1 nooit cl .. g1•dac·htp by u

1s opgekonwn dat

:\ld di> tual ga:m ook de 7.t•cl('n \"an

'

t \"

66r g1'sl:1C'ht

tP

Joor mt>t !'t'll

}~n 't bfrn•d varr ht>ldt•n. vloPit da11 Jatl'r Door cl' a<l'r1.•11 van slt'<'hts lafaanls hN•n.

Z

o

o

ma:i kt

g-;;

van mv kind' n•n bastaurdi<

}~<.>n soc11·t. \\'aar Plk <lt•n mond voor spoelt ""aar Engl'lsd1mnn nol'h 1\frikaandf'I"