Die O.B. Jaargang 1, no.39

(1)

ff

n d

i

e

p

art

y-politick

wor

d

Ajg·ilwner

s

u.itgesl

u

it

as

· vycmde

.

(i."

E

ERSTE

J

AAR

GANG.

'Die

WOENSDAG

,

5 AUG.

1942.

DUIDELDff(t GR

_.

ON

D

Sl

AG

VVAAROP

O.B.

AS VOiKS

BEVVE

GING Sr AA

N

Kt~AGTfE

DNG

!E

SPAN

MET

OOG

OP VRYHEIDSTAAK

Onderstaande 11erklaring in 11erband met clie uitbouing van die Grooti'aad, en daarmee die Ossewabrandwag as omvattendc vofkseenl1eid bew-sging waarbinne aile vofkskragte tot 'n een·

heid saamgesnoer sal word met die oog op ons vryr.eidstaali, is deur prof. L. J. du Plessis, Hoof van die Beleidsa1deling van die Grootraad, uitgereik:

Re:cds ,·crlcde jaar is dour die OJT.sicre-l

aer-trck bcsluit tot uitbouing van die Grootraacl

dour vcrtecnwoordiging claarin to gee aan al clio Ycrnanmsto verlakkinge ,·an clio ,·olkslcwc.

Hierdeur is uitdrukking gcgeo aan 'n behocfto ''"at al ge1·uimc Lye! ge\·oel is en wat intusscn vcrsterk is dcurclat die O.B. deur die aoder volksorganisasies in clio stock gclaat is met

bulle onLtrckking uit die Afrikancr-8enheicls -komi toe onder pa rty-politicke drnk.

Want die gevolg hicn·an was clat die O.B. · nou sondcr hnlp van buiLe moes optrec as

om-l·aHencle Afrikaansc volksbewcging en dus ook sy Ieiding mcor volksvcrlecnwoordigcnd mocs

maak.

Dit kon ogler nic onmiddellik gcdocn word

nie, ,·oral omdat die hewigc aam·allc \·an

impc-rialistiesc en nasionalisLicsc party-kant die be~

tronbaarhcid Yan bnic persona aan 'n Loets

onder\\"crp hot, waan-an die niLslag ecrs

afge-wag mocL word, en ook omdat die druk \·an clio

t,yc \\"einig tyd oorgclaaL llCt vir p1anmaLigc ontwikkcling.

l\Iaar nou hct die GrooLraad op sy · jongsLc sitting in Bloemfonlcin die bcslissendc slap gc-docn lot vcn1·cscnliking Yan die gcslcldc itlcaal.

Daar is naamlik oorgegaan tot die instelling van Stuctie-Jaers in al die Universitcitstede, be· staancte uit d·eskunctiges op versidflende terreinc, met 'n Uniale Koiirdinerende Hoof W<lt verant·

woordeiik is teenoor die Grootraad en die

Kom-mandant-generaal.

Die Laak van die Stuclic-Iacrs sal woes om

belcidsnaagsLukl;e Lc bcstudccr en belcid nit le

1\'Crk by wysc van aclvics aan die Grootraad, wat clan ook 1·erwerk kan word vir voorligting van

die O.D.-Dicnslacrs.

Iloofsaaklik ·uit die lode ,·nn die SLm1iclacrs

sal clan, na mate hnllc daarin na vorc-lrcc,

bc-nocm word die addisionclc !cdc van die Groot-raad as hoofdc van die vcrskillcnclc bcle iJs,·cr-Lakkingc. Nou reeds is die unialc Sludiclacr -lcicr also bcnocm lot lid van die Grootraad.

DIE CIW::\DSLAC:

As grondslag vir clio bclcitl veering is n ccr-gclo die pas gcpnblisccrclc brosjure: ,Die Ossc

-wabranclwag, v<~nwa:u on waarhccn," \\"at recus in duiscnclc vcrsproi word en wnarvan binnckort

'n ,·crccnvondigclc uittrekscl aan die Dicnslaers tot besJ,ikking gesLcl word.

Dnidclildwidshal\\"c hcL die GrooLraad t'glcr

'n paar groot bcginscls .necrgclo as fondamcot vir die uitbouing van die Grootraad en die-ont -wikkcling van die O.B. as (of Lol) volksbcw C'-ging van clio 1\ frikancrdom en aile potcnsic!c

Afrikaners, min of mccr soos volg (ek kan clio bc~luilc nic hccllcmal lciLer1ik wecrgec nie, orn -dat ck die noLulc nic iot my beskikking hot nic: maar dis ook nic nodig nic) :

I Hiermea tr-ne die O.B. op as vofhsbeweging

sander formcle vcrband met enige ander 1/0ilts·

organisasic en ailermins met enige politief{·e party.

2. As sodanig st·cJ hy hom direll teen die libe· ralisme, .kapitalisme en Britse Imperialisms en

dus ook teen clie vofksverde!cnde party·stelsel,

hoewef hy teen bepaa!de rcpublikeinse partye slegs verdcdigend sal optrce.

3. As grondsiag erkcn hy hierby die woord

van God en clio RepubiHteinse trt~clisie van die

Afrikanerdom, met ontwillkeling van laasge· nocnHic in die gees van die Rewolusie van die

twintigste ·eeu, maar dan, volgens die Calvinis· ticse grondsfag van cfill Afril,aanse Republika· nisme met:

(a) 'n Voortuurcndc beroep op die Heifige

Sf{rif;

(b) Erl<enning van die selfstandigheld van die

kerk, van die im!ividu, die gesin en el!~z

belangrike nasionale kultuurorganisasie

vofgens efkecn s-e eie aard en bestemming,

onderhcwig aan die rcgte van die gemeen· sltap;

(c) Beperking van die nasionafc saamskake· ling van die. volllslede en die samefe wings-instcfiinge tot wat noodsaalliih is vir die verwesenfiking van die vofk se een· heidsbestemming in die vestig!ng en on t-wildleling van die volkstaat.

Om die O.D. nou so lo lmu organisccr d::tL dit a-; Hcpnblil~cin~c Yolksbcwcging dam·dic sa am-skakeling kan vcnrc cnlik, is 1·crdcr bcscf clat dil onder 'n Ieiding mocl slaan waL in die ,·o!lc

sin ,·olksvcrlccnwoordigcnd is en wic so gcsag barns op sy ,·olksvcrtccnwoordigcnclc karakter

on sy voorldnrendc bckragtiging dour die moos

akiicwo ,·olk~lcde, on dat dil docltreffcnd gcrig moct ,,·cos op Yoorbcrciding van die volkstaat Ycrbondc meL clio aanlmoping en onLwikkcling van die nodigc buitclandsc n icndskapsbande

lf

n

d

ie

Ossewa

-b

rwulvJag

1 .

vo

rd

A

f

rikaners

ingesluit

as br

o

e

rs

.

No

.

$

9 .

met slate binnc ons gecstcs- en bclangegem ccn-slmp .

HERSIENING

.i\Ieb die oog hierop is o.a. bcsluit tot 'n cleu

r-iasicndc hcrsicning van die

o.n.

so organisasie

dour:

(a) Uitsui\\"cring ,·an bo tot onder \'an aile

clemente wat onbetroubaar en audcrsins onge-sond geblyk hot;

(b) Uitbrciding van die GrooLrnacl soos bo aan -geclui, met c1ieu verstanclc clat met vcrloop van

Lyd nog altyd clemente bygevocg kau word wat

voorlopig nog nic ,·erteenwoordig L:au word nie;

(c) Verstcrking van die seutralc Ieiding en uitvocrcncle mag, teenoor 'n oorblywcndc ongc

-sondc provinsialismc deur betcr finansiering

daan·an en bcleidsvorming daa.rvoor;

(d) Dckr<~gtiging van die scntralc gcsag dour

'n Unialc Offisicre-laertrck na. behoorlike voor -bcrcic1ing.

In vcrband mot die algemcnc bclcid is nog bcsluit om bcsonderc nadruk te Iii op die J>Osi

-ticwc bcvordcring van die volksbewcging en clio

volkstant so vccl moooL!ik in saamwerking met bestaandc instellinge, op die tocspitsing van die

ncgatiewc stryd teen die oorblyfscls va.n Britso

oorhecrsing in Suid-Afrika, on op die verster·

king van die ondersteuoingsaksic vir vervolgdo

(2)

TWEE

VlR KWAUTEIT EN TEVREDEN·

HElD DIE GOEDKOOPSTE

WYNE: Fonkelwyn 5/ -Lewenswyn 3/6 Vermouth 2/6 Hanekraai-Cocktail 3/6 Likeurwyn 2/ -Jeripigo, Rooi 1/3 Jeripigo, Wit 1/3 Soet Muskadel 1/2 Port 1/2 Worcester Hock 1/1 Pontak 1/1 Spesiale Sjerrie lld. Sjerrie lOd. BRANDEWYNE: Schoemanello 5/9 Ekstra Spesiaal 5/6 F.C.

5/

-JENEWER 6/ -LIKEURS: Ker,sie-Brandewyn 5/-Anys-Brandewyn

5/-Gemmer

-Brandewyn

5/-Lemoen

Brandewyn

5/-Peperment-Likeur

5

1-Van der Hum

5

/-JENEWER LIKEURS:

5/-3/6 2/6 3/-1/8 1/1 1/1

1/-1/ -lld. lld. lOd. 9d.

5/-4/9 4/3

5/-4/3 4/3 4/3 4/3 4/3 4/3 Lemoen Jenewer

6 /-

5/- Suurlemoen-Jenewer 6/- 5/ -8/6 6/ -6 /-5/6 5/6

5 /

-5 /-4/6 4/ -26/6 25 /-

24/-247 -24/

-Voe~; by 5/- ~1r knosle eo bottelo, 0n 12/6 v1r va.ntjle wat ver~;oed sal worcl by tcrugseudlng. One lcwer dran1{ ln ons lnhoucrs solanlt ons ,·oorrade ''no lnhouers bet, en a!leeuUk op \·oonvaarde dat dle lnl_louerl:l blnne sestlg duo nnu ons terug besorg 1\'0rd. \Veens bottcl sli:!lnrste k:.\n ous alleenUk

ln ons elc bottels, klsslcs drnnl' ,·crtml,;:, l\'n.ar ~mike

dtnnl< 'n mllllnlum prys vnn fl-15-0 bc!oop. lndleu gocdkoper kissles ''erlanb word moct" u u etc lu· houcrtJ aan ous stuur. ·

Word verkoop In 12-boltel-klsslcs or 5-gellingvantj!ca

ot groter. U klssle van 12 bollcls ka.n Wyn, Bran-dcwyof Jeoever, Lilteur, Vermouth en Hanekraat

bevat. Terme: K. !II. B., plus treingeld na sylyne K.B.A., pllli! trclnkommiss!e. V.O.S. OUDTSECORN.

BESTEL VAN

JURGJENS SCHO

E

MA

N

,W~

VOIGT

BPKe9

HUGENOOT

.

Fabrikante van .

Kelder en Besproeii

n

gs

M

asjien

eri

e

,

S

l

e

p

w

aens,

Boere-wa

e

ns

,

E

n

s

.

, Ens

.

Foon: Paarl 23.

Po§bu§

10

9

Hugenoot

OiVDERSTEUN ONS

AD"VJER'Jl'JEERDER§

nH

.

N.P.

Het in

Dui

e

G

es

t

o

rt"

Se

D

u

i

he

Rad

io

Dog

Dr

;

Ma

l

an a

anv

a

r

di

t

a

s

gun

s

ti

ge

ant

w

oord

In sy i.ocspraak op ]~ppingluindorp bet. dr. )lalan die Duitso ant.woonl op sy cis daL DuiLs -Jand moot so wat. hy moL die Unio voor hot,

,voorlopig aanvaar". Hy hot towons 'n lang

gedoellc van die Duilso vcrklaring aangehaal,

maar terselfdertyd noukeurig sekere dele daar·

van weggelaat.

Die dole waL hy wcggclaat hct, is dour Die 'l'ran ,·alor Yllll t.! Julie nangehaal, en was van

so 'n ongunstige aard vir die Party dat genocm· de blad moes beduie dat dit nie die Duitse ampt-elike mening aangaande dr. Malan en die H. N. P. is nj.g, maar sommer 'n radiopraatjie.

Vol gens Die Transvaler het Duitsland be weer

"dat die Herenigde Party in duie gestort het"

en dat die Herenigde Partyleiers "vir hulle eie

voordeel of slegs vir die voordee! van die Party" werk.

Hicruit blyk dus duidclik dat bcwcrings \"fill poliLici dat die J-L~.P. dcm DniLslfind boskou

sal word as die weLt.igo YorLoonwoorcliger van clio Afrikanorvolk in gcval van vrecles onclorhan-delinge, Yan allo grond outbloot is. As Duits·

land van oordeel is dat die H.N.P. in duie gestort het, sal hy hom nie meer beskou as die

verteenwoordiger van die vo!k nie, maar sal

hy ongetwyfeld ander Afril{anerleiers wat min·

der vyandiggesind was t·eenoor Ouitsland, as die verteenwoordigers bes11ou.

As hierby in aanme.rldng gencem word dat

Hitler dieselfde vcrvolging van partypolitici

moes v-erduur het as die O.B., bestaan daar geen

twyfel dat sy simpatie nooit aan die kant van

enige politieke party sal le nie.

VOLKSKAS

!S U

E

I

E

BANI{!

-Hooikantool!':

Volkskas-gebon,

Se

n

tn.

a

l

st

r~n

t,

PRETO!RUA

(OpgeriJ; kragtcns die Iio-opcratlcwe Wei)

D

I

E

O.B.

,

WOENS

D

Aq

, 5

,

A

U

G. 1942.

A. N

.

S. TE

N

G

U

!

,-S1

'

E V

A. V

D

I

E V

OL

KSBEWEGI

NG

Die A.N .8. heL \·an '1 tot G J ulic 'n uiters

ge&laagdc sameLrekking in Proioria gchad, waar die ondor\l'erp , ons ,·olksbeweging" behandcl is. Dr. J. F. J. Yan Rensburg is herkics as ere-president.

O.n. is die volgende besluit gcncem in ,·orbancl

met die onderworp:

Op grond van 'n deeglike oudorsoek in ,-o r-baud me~ die vonn en inhoud vnn die worclonde

\7 olksbowcging op ons eic landsbodem en i;1 rlk) buiteland, wi] die A.:'\.8. in aansluiLing by ,·origo A.l\.8.-Kongresbosluile sy standpunt f

or-mulcor.

Die BeorO\·olksbowcging gryp \"Cr Lerug in ons

volksgcskiodcnis en word beliggaam in 'n onver· bicldelike hislorieso konLinu1teit. )fet die nasie -skopponde volksbeweging, die Groot Trek, wat

sy volwasse nasionnlo gosLalte gckry heL iu die t,,·ee Boereslalo, t.w. die Paul Kruger- en :\I.

T. 8Leyn-repnblieko, hot die BoerC\·olk y eerste

fase Yan Nasionale 8elfvorwcsenliking beroik. Hierdie gcskicclkuncligo ontwikkcling:;lyn is

seder~ clio infame Vrede ,·an Vereeniging vor

-breek, waarna die Boerevolk hom beclion hot Yan die parLypolit,icke wape:n in 'n wanhopige stryd om parlemenLOre mag. In 'n imperialisLiesc

insLitusioncle rnamwork moes diL Lot Nasionale

Frustrasie op verskillencle Lcrreino van ons

volkslowo loi.

Hierdie gebroke geskiedenislyn is in die won·

derjaar 1938 weer herstel met die Tweede Volks·

beweging. Met hierdie nasionale herrysenis

gaan die Afrillanervolk die tweede fase van sY Nasionale Selfve.rwesenliking binnc.

Ons Nasionale Weclergeboorlc in 1938 sluit

ook aan by die geestolike ,·orjonging wat vanclag

oor die helo werelcl waargencem word. In ons

land is hi01·dio woreldbo,,·cging reed:; voorafgo -gaan deur gelyksoort.ige staatkunclige skeppinge

,·an 'n wordendo Boerevolk op eie Afrikaauso boclom. Die verklaring hiervoor is dat torwyl die- 19do ccuso Europa ingebou hot op liboralis -tiesc inslng, die Boeredom hom Loe self l"oods al op Calvinist.iose grondslag uit.gebou hot.

Die wordende Volksbowcgiug moeL clio vorkreo

Boere\·olkslaat ,·an sy loiers op alle lewenslo

r-reine \"OOrsien ,·olgens die gesags- en ,·eranfr woordelike leicrskapbogiusels. As die bowcging wat clio geest.elike kragkorn van ons ,·olk moet

orm·at, is <lit YCral sy taak om 'n organicso

gesagsLaat in die i)lek van die meganiose inne

r-liln·erdeeldo rcgs!aat uit Le bou.

Die A.:'\ .• '. as clio organi asio waL die opko-menclc Boercleiors \"Orm en keur, is Len ,·olio bc

-,,·us \"fill die ,·erant,,·oordelikhcid wat op sy skouers nrs, en sal sy taak in alle bcskeidenheid

dog met beslislo erns volbring.

105 Takko

AVDOB

Roserwc

-40,000

fQ)

fonds

Lode . £90,000

Hoofkantoor:

St. J

ohn

s

tra

a

t

65,

BL

OEMFONTEIN

8EGRAFNISSE. K!STE. KRANSE. GRAFSTENE

DIE

VAN

KAA:f

\

§

1r

AD

eh

$e*

~an d~

eeUCe

dr~~ane-t-

!!liJ

e~J-1?kok

m

f>n.IJ

~de~IStac/

rofien-Jtt?

j!'B~ t~w~e~~·n,p-

en

~en t;ndeu&e~~·

(3)

DIE O

.

D

.

, W

OE

NS

DAG,

5 AUG

.

19

42 .

EI

ENAARDI

GE

SOORT

BOE

RDERY ·

OPS~G

TER

BEGEER

MISOE

STE

Kort gelede het ek die snaaksste soort b()erdery gesien wat 'n mens jou kan voorstel.

Ek kom op 'n plaas met 'n pragtige groot woonhuis daarop. In die huis woon die huurder van

die plaas, en 'n encliie ctaarvandaan in 'n tent die opsigter. Ek kon cladelik merk clat die

verhouding tussen die huurder en die opsigter, uiters sleg is. Alles wat die huurder aanpak,

keur die opsigter af en net waar hy l{an, probeer hy 'n speek in die wi·el van clie huurder to

steek.

Ek kon diL naderhand nic help om vir die

811'1. 'murder Lo vra waarom hy die opsiglcr nic in

~die pad sleek uic; die man is moor 'n o01·las as 'n hulp. ,Ek kan nic," was die anLwoord.

,Dis nie rk wat hom a:lllgcslcl hot nie, maar die eienaar van wic ek die plans huur, hy woon net hier oorkanL die bulL. Die cienan,r glo a an sy cie sLclsel van boor en hy glo ek sal dio plans beter bewerk as hy icmand nanslol wat my gc -durig krilisccr."

Ek heL die wcrk op die plans toe met groler belangstelling gnde geslnan.

,Kom on~ lei die land nnl," so die lmurder

nan die opsigLcr, ,dan kan ons die sand vroc g-tydig inplocg, en as clio ccrslc recn val, lwn dit

opskiet."

,Xcc, man," anLwoord clio opsiglcr. ,.Jy wil nou die vee laat n ck \'an dors. As jy die dam lccg lei, hoc dink jy waar gaan die clicro water kry?"

Nou kom ons gaan hart] mis om sol:~nk op die land lc gooi," gee die huurdcr too nan die be·

swaar Yrtn sy minden:..

Hicrdic YOorslcl was so billik c]aL sclfs c]ic vittcrigc opsiglcr geen bcswrwr daarlcco lwn maak nic, hocwcl ck nio kon insicn wartrom daar

nie waler gclci kon word nic. Daar sou log genocg oorgcbly hot l'ir clio \'CO om lc drink.

Ons kccr too die esse uit. Teen clkc os hot

die opsigtcr beswaar gcmank on tclkcns gcdrcig om sy bcswaar nan die cicn::wr to gr~an voorlo. Einclclik \\:tS claar darcm Lion ossics YOOr die wa nadal clio opsiglcr ook ccrs baio bcswnar

gemaak het. leon die lrckgocd wat dan ook nic

juis die rcglc was nic. Jn, sclfs met die grawe wat moos saam om die mis moo to laai, hot hy font gevind.

,liiCJ·dic mis is hopcloos lc skerp Yir eli~ land," hct by gcprotcstccr too ons cindclik by die kraal aankom. Die huurdcr wou ccrs toe· stribbcl, mrtar uiL die hoek \·an sy oog mcrk hy die eicnnar nnnkom. Lnasgcnocmdc so bcbng·

slclling 1s altyd gaandc as daar 'n groLcrig<> work aangepnk word. Die huurder wil nio grrtag in sy onguns \'C!Tal nic, en gee maar too aan

die cis \·an die opsiglcr. Hulle trek c]ic wn, 'n cndjic vcrdcr. 'l'ot my vcrbnsing sit die opsig

-lcr goon hrtnd by meL die laaicry nic, martr m

plans daarvan gaan slaan by by die etenaar on skindcr van die !murder. Beskulc]igings en beswarc rol oor sy Iippe, jn, sclfs Leon dtc

ma-nier waarop die lnmraer sy graaf hanlccr hot

hy opmerkings i.e rnaak. En al die Lye] staan

die eienaar maar anncbgLig en luislcr\

DniEK VA 'CEDH .• l i i

Too die hnurder die wa eindelik \'O] gclaai

hot, maak die opsigter bcswaa,r dat die ossc nie

die \'l'ag sal kan trek nie. Die ossc is vcels

i.e klein vir so 'n vrnagl En dii was dan juis op sy aandrang daL die grooL esse 11ic ingcspan

is nic, dag ck by myself.

Onclcrwyl ons almal die nag en ossc bctrag,

mcrk ek uit die hock \'an my oog hoc die opsig

-tor die hrick aanclrani. Die gcvolg w:~s clnn ook daL clio ossc bly slnan too die huuraer pran,t,

en hy ccrs 'n dee! van clio vrag weer moos af·

laai. l~k leon sicn daL hy baic vcrlco \·ocl in lecnwoorilighcid van die cicnaar. Eindclik is hy met 'n bictjic mis op c]ic buikplank \'crt land-loc. Daar heL die opsiglcr weer aan clio cionaar bccluic daL clio huurclcr die mis eintlik op die vcrkecrdc a];:l(~r wil aflaai.

'l'o<' kon ok dit nic mccr hott nie. Ek slap n:t die opsiglcr en na hom waarom hy dan so afbrckencl is in plans van to hrlp om 'n sukscs \·an die plaas lc martk.

11]\yk, ou vriond," was sy nntwoord, ,as ek

nou clio huurclcr was van hierdic plans en my cic plannc kon uiLYocr, son diL 'n lushof van 'n plans gewecs hoi. \·olgens die cicnaar so

stcl~cl kan ck die hunrdcr word indicn ck hom (die cicnaar) oortuig daL ck 'n bcler boer is as hi01·dic man, on die bcslc m:-tnier om horn to oorLuig, is om hom to baL sicn hoc 'n misluk· king hi01·die kcrcl \'an die boerdcry maak."

,0, ck sico. Jy bcdocl as hy nou as gcvolg van jou dwarstrckkcry so swak boor clat daar

'n misocs kom, sal die cicnaar horn in die pad sleek en c]ic plaas nan jou verhnur?"

,Prcsies."

,.Haar dink jy nic dis onecrlik van jou om

hom vcrkcerdc acldcs to gee ion cindc hom ·n

mislukking van clio plans lc laat maalc nic?" ,Hocgcnaamd nic," was die antwoord. ,Jy sicn, die cienaar so slelscl work so daL as ck die pluas huur, sicl hy clio hnidigc huurder weer

nan in my plek as opsiglcr, en dan bemocilik hy my opLrede weer."

,Maar dis rnos 'n ,·crskriklike slcgLo manior

,·an boor! Op clio manic,· sal die plans so agtcr·

niL gaan dat jy diL IaLor nic moor sal herkcn

nie I" rocp ek \tit.

PRESIES EENDERS

,Of diL so 'n slcglc slolscl is, wooL ck nic," anLwoord clio opsigtcr, , maar wr~L ek we] wcet is clnL dit nee so work soos julio poliLickc ste l-scl."

,Dis onwaar," ontkcn ck, , as ons so 'n \TO~

siclsol gchad hcL, son Suid-Afrika al Jankal in ellen do vcrkeer hcL." &

, Kyk hicr, ou \Ticncl," wcerlo hy my, ,jou

J(md hcL 'n eicnaar, naamlik die voH{. ITy hot 'n huurder wa~ hom bcstuur, naamlik die rege·

STELL

E

N BOSCH

On

s ee

rst

e ui

t

br

e

iding na

die pl

a

ttcland

Ye

rLr

o

u

ons a

a

n

u

sorg to

e

.

Om

no

n

so

'

n

onderneming

tc pak

,

v

e

r

e

is

m

oe

d

,

m

aa

1·

ons he

t

bai

e

daal'

van

.

ONDE

H

STEUN ONS

--

ONDERSTEU

N

'N

A. F

R

!KA.NERSAAK.

(HOU ADVERTENSIES DOP VIR OPENINGSDATUM) SO NA AS MOONTLI K 1 SEPTEMBER 1942

DJ/E

VOORTREKKER-APTEEK

DE BEER BROERS - EIENAARS

KAAP

S

TAD

en

BLOEM

F

ONTEIN

D

RlE

rmg, en

hy

hot 'n opsigter, naamlik die cppo·

sisie 1\'ie so 1\'0rk dit is om die rcgcring to kriti-sccr. En net soos ek nou die belofte het om

clio plaas te bestuur as die huidige huurder 'n

mislukking claarvan maak, net so s<aan julie Opposisie in die geleentheid om te regeer as hY

die volk han oortuig dat di·e huiclige regering 'n mislukking is. Vir daardie doel vind julie Op·

posisic fotlt met alles wat die regering doen en

probeer h;• hom soveel as moontlik in die wiele ry. En net soos die huidige huurder weer op·

sigter sal word in my plek en my dan V:eer in die wicle sal ry, net so sal julie regering na sy val weer die opposisie wor~ en die nuwe rege·

ring dan tot magte.loosheid dwing."

,Mam· clit bclcken mos dat oos land gedurig

rtglcruit moot gaan, nee soos hi odie pia as I"

j:~mmer ek diL uiL.

,Ek

glo nie die stelsel kan so slog 1'\'ees nio

as bclangrikc Afrikancrleiers die slclscl in julie: nuwc republick ook 1\'il he," gooi by my dood.

,)faar ons hot. darcm grooL dingo met hicrdic slclsel bereik," \'Crdcdig ek my Jciers.

BAKG

,1 [cL jy gcmcrk hoe gou die huurc]cr nctnou afgcsien hoi \':111 sy plan om die land nat to

lei ( Dit was uit n oes vir my krit.ick en aat die cicuaar dalk my parL sou vaL. H y is so bang om icts tc doen dat. hy liewer naderhand niks !locn nie. Dit is in my voordcel, want daarueur

maak hy 'n mislukking van die plaas en -ek kr)l clan die l{ans. Net so was elke partyregering in clio. land nog altyd te bang om iets groots aan te pak, te bang vir die opposisie se kriticl{ wat altyd tout sal vind, en t·e bang vir die afreke· ning van die volk. Daarom is julie annblanlte· vraagstuk nog nie opgclos nie en daarom is

julie naturellevraagstuk ook nog nie opgelos

nie en daarom het julie ook nog nie 'n r.epubliek nie."

,Dan wil jy so ons sal nooit 'n rcpublick mot

hierdic stelscl vorkry nic?" rocp ok verslac nit.

, Julie knn probec-r, maar daarmee hot ek

vrcac. Ek is doodgelukkig mot die \'OOruitsig dnt ek aanstaandc jaar baas \·an hierdic plans sal woes en dan in daardic pragtige huis sal

1\'0on.''

,1\ran,r jy sal mos ook niks knn uitrig nic," l10on ck hom.

,Daan-an is ck bcwus, maar sodra die plaas in c]ic uiterst.e verwaarlosing \'CITal het, sal clio cicnanr se oc miskien oopgaan vir sy vrot ste

l-sol, en dan hoop ck maar not dis my beurt om

lc besLnur I"

Prcdikant Geintet

·neer

Ds. D.

c.

s.

van det Merwe van Petrusburg, hootkommandant van die Ossewabrandwag, is vcrlede week deur die Smutsbewind ge'interneer.

Die internering het gevolg op 'n paar protes· vergaderings wat de.ur ds. Van der Merwe gehou

is teen di·e doodvonnis cp Visser en Van Blerk,

tllaar wat ook van H.N.P.-Itant sterk teenkan·

ting ontvang het. Besonderhede dienaangaande

sal in ons volgende uitgawe versllyn.

TE

KOOP

Opl!eg en

§uiwe~rae£eelde

W

ANGANELLA-SKAAP

R

AMME

FRIESLAN

D-

BULLET JIES

en

GLADDEHAAR

BOERBOK·

RAMM

E

lPll'yse

!B

illik

!!

Tevredenheid Gewaarborg.

Besondcrhede van :

T. B. JORDAAN

P.S. Buffelsfontein, SOMERSET·OOS.

,.._c•::\P3CQII:lcc=~:::: = >:o:::!!:Ql: -..ate~

b :r

G. A. FI

CHARDT,

BPK

.

Jll'ooo 706 Y8TEB\'VABE

BLOEMFONTEIN

Opge>1848 111'

(4)

V

IER

DIE 0.13., WOENSDAG,

5

AUG. 1942.

Die

Volksb~ad

Geantwoord

In 'n hoof:ntikcl van bykans twco kolomme doen Die Volksblad ,·an 20 Julie 'n bitsige aa n-val op Die O.JJ. wat ons so amusant vind dnt ons dit betrcur dat ons nic ruimte hct om clio

hole anikcl oor ic ncem nic. Die bind poog om hom to ,·orwoor teen die volgonde beskuldiging in ons uitgawo yau 1 Julie: ,Die Volksblad het

'n ach·crtensio ,·ir die \'ergndering (,·nn die

K. G.) ge\\·eier, terwyl cia a r talle ad ,·ertensies len bchoewe ,·an die oorlogsfonds en Joodsll

besighccle dacliks in hom verskyn."

Hierop nntwoord Die Y olksblad nou : , Dio cllrsle gcdcolto ,·an hiordio sinnetjie is waar, die middolsto is onwtl:ll' en die laasto is behg

-1 ik."

::\Iot botrekking tot. die laasto bcwcor hy dat

hullo die Jodc goon guns bewys om hul adYc r-tcnsics Lc plans 11ie, dis 'n gcwonc besigheids· transaksic l ,Hulle hot; iets nodig wat on~ kan

gee, nl. publisiteiL, en nns ,·erko0p ruimte aan hnlle net soos aan cnigc anclcr bcsighecle en net

soos ons nuus ,·crkoop aan ons intckenare.

Gecn kocranf; docn navraag of sy klantc, hetsy

atlYorleordcrs of inlekcnaHl', Jodc of Samaritane of Chrislcno i; nic. Ons het nog nooit in 'n

boikot geglo nie, hetsy op grond van ras, ge·

loot of politiek." J\lclus die blad.

Die Volksblacl necm dus advcrtcnsies ,·an

Jodc omdaL l1y nic glo in 'n boikot op grond

Yan ras, geloof of politiek nic. )Jaar hy woicr

Afrikaners c ach·crlcnsics op grond waan·an?

Hy gee self die anlwoord: , Daar is wcl mher· tcnsics waL ook 'n handclsonclcrncming soos 'n

koerant nln clio hand kan wys, omdat dit dan

nie mecr ·n go"·onc kwcssie Yan besigheid is nic,

maar 'n beleidsaak. Op hicrclic groncl het on~

die O.JJ.-advcrlensio gc"·eie·r, omdat die O.B.•

ve!dtog teen die staatkundige organisasie van die nasionale Afrikanerdom tot nadeel van ons volksbelange strek."

Tiaai? Is ekonomiese uitbuiting deur 'n Jood· se geldmag dan nie ook tot nadeel van ons volksbelange ni·e? Of kan praktykc wat tot

nnc1ccl ,·an ons ,·olksbelangc sirck maar \'

Oort-gaan SCl'.lllk dit maar net nie ,teen die staat· kundige organisasie van die nasionale Afrikaner• dom (alias H.N.P.)" gemik is nie? Ons hot

nooit. kon glo Die ,-olksblad sou so ruitcrlik crkcn dat hy moor bcsorgd is oor sy partybc·

lange as oor die be!ttngc ,·nn die volk nio. Beleid.

:Oiaar die blad bcwcer dat hy nooit boilwt op

grond ,·an politick nic. Is 'n ,veldtva teen die

staatkundige organisasie" (of H.N.P.) dan

nie 'n politieke saak nie7 En hot dr. .i\Ialan

dan nic oorlog ann die O.D. \'crldaar omdat hy

dan glo , ·n politickc parly" sou geword hot nio? Nee, Die Volksblacl so dis 'n saak ,·an bclcid, nic \'an politick nie! Geredelik gee ons

toe dat cbnr in die parLypolilick dikwcls groot ,·erskil bcslaan iusscn 'n party so beleid en sy polit.ick, maar dis nog geen scdolikc grond Yir nonnalc mcnso nio.

Imlicn danr cgtcr \\'Cl 'n vcrskil bestaan tus· sen bcloid en politick, sal ons die naag wil slel of die oorlog 'n saak van beleid of van politiek

is'? D.\\'.S. is Die Volksblad gckant teen clio oorlog omdat hy glo daL dit !cen die belange ,·an clio Yolk is (bclcid) of is hy daarte.en gckant

omdai clio \·oldm . . 'muls is \l'at. clio oorlog \'C r-klaat· het en nio clr. l\Jnlan nic (politick)?

I ndien di t vir hom •n beleidsaal< is, mag hy mos

-net soos in geval van die O.B. -nie ruimte

verkoop wat die oorlogspoging bevorde,· nie,

soos by voorbeeld die publikasie wat hy aan

Smuts se oorlogsirkus verleen het 7 Dan moot

dit rnos ook teen sy bcloid woes om 'n :lth-crto n-sio soos die YOlgendc lc plaas (Die Volksblad

16 :i\lci 1912) :

, Die J\:amm· van Koophand 1 hcvocl :1:111 clat bcsigheidsfirmns "·erknemors moot tocl:~at om

kolonel Hartshorn te hoor en 'die Boston-bom

-wcrpcr to hcsigtig b~· Yliogtikool 62 op )faan-dng 18 closer om 3 nm. . . . "

Of hPt Dil' \'olk~hlad hiL•rdi<' ~rher!C'nsil' gc

-plaas met die oog op die op,·oeclkundige waardo waL gclcc is in kol. Hartshorn so wonvingtoc· sprake en die bcsigLiging van 'n Uoston-bom

-wcrpor?

V c-rclcr: is Die ,-olksblad gckam t.con die konununismc orndaL dii icon die belnngc van ons Yolk is (bclcid) of wei omdao eli! andcr

mcnse ~s die ll.:\.P. is wat. rlaan·oor propaganda

mank (politick)? lndien dit 'n belcidsaak is,

dan behoort hy mas nie die voigende adverten·

si·a te plaas nie (Die Volksblad 1 Moi 1942):

, ~Mediese hulp vir Rusland ( Bloemfonteinse

Komitee) Vanaand in die l<omiteekamer van die eggenote van die Burgemeester, Stadhuis, adv. Frans Boshoff sal 'n toesp1·aak oor ,Die

Huidige Oorlogstadium' lewer." llicrdic toc -spraak was kommunislicsc propagand:1 ldaar en reoin, soos blyk ui! die vcrslag Yan Die Yolksblacl

\·an 5 :\lei waf; op blndsy \·yf yerskyn (nog 'n si uk ruimtc ,·ukoop ~an nndcrsdenkcndes !) .

Die Ossewabramlwag is nog oorlogsgesind nog kommunistiesgesind, maar repubiH\einsgesind,

dog sy advert·ensics word om ,beleidsoorwe·

gings" geweier! Die Leuen.

Die \·olksblad bewecr dat ons

,.

· n

direkto lcucn" ,·crlcl as ons so dat dna.r nth·ortcnsics

ten bchocwc yan die oorlogsfonch \'Crskyn, en

hy docn die ,·olgcmlc plegligo verldaring: ,Nog nooit, solank die oorlog duur, het EEN ENKE·

LE advertensie van daardie fonds in ons lwlom·

me vershyn nie."

Ons ,·crwys Die Yolksblatl na sy nitgawc Yllll 29 April. daar sal hy Ices:

,Habatenloonstclling en Skoonhcidswcdstryd

in vorbnnd moL die Hamhlcrs-Kavalkaclcs ten

RETEl(EN!S VA

t

,. 8

AU

G

U

ST

US

Daar is 'n element in die viering van 8

Augustus wat nie verlore mag 1·aa11 nie.

Die inspanning van die lwmmando's om geld in te samel vir ons fonds verdien die hoogste waardering en lot, en dit is 'n aspel< van die dag wat van die grootste be· tekenis is. Dog dit is nie die hoofgedagte van die viering nie.

Dit moet 'n dag van hcrdenking en van

bcsieling wees net soos 8 Augustus 1938 dit

was. Op daardie dag is gebore die her·

ontwaldng van die Afril1anerdom. Op daar· die dag het ons voll1 oewus geword van sy eenheid van bloed, gees en ideaal, en uit

daardie bewuswording het die osse.wabrand· wag ontstaan as dracr van die A fril<aner·

dom se nuwe toekoms.

Dit moet 'n dankdag wees, 'n offerdag

vir die belofte van vryheid .en redding wat in 1938 aan ons volk dcur t~oer Hand ge·

gee is.

Uit daardie dag moet weer besieting straal

vir die vryheidstaal<, en diensbaar aan daar· di·e besieling moet die geldelike offers gestel word.

bate van die Goewerneur·generaal se Fonds c.k.

·:~Lcrdag . . . . "

Ro ook op 22 April: , Popn!Cro mililcrc nand

ten bate van die Goewerneur·generaal se Na· sionale Oorlogsfondse" (in die Plaza-bioskoop). Ons ka1l uog moor ''OOrbccldc nocm, maar vol· s!aan hiermcc.

Die opskrif ,·an die hoofartikcl waarin ons

nangcya] word, lui: ,.Yerdraaiing en Lcuen''.

Die \-olksblad \'Cnl·.vt ons clat by on~ a! tcyoro

op ,vo·rdraaiing~" bolrnp hot, maar tlat ons

nog nooit die orclcnt.likhcicl gehad hcl om vl'r-slconing ic \T::t nie. Fin! die blad ons hicrna

nog kwalik ncem ns ons geC'n notisi<' nnPm van

sy Lercgwysings nic?

Ons sal nie op 'n vcrskoning nandring vir clio

blad so growwo be kuldiging nic, manr ons wil

net ann die hand docn dnt. h~· hom die ,·ernC'de -l'ing kon bcspanr hot om 'n pleidooi vir Jodc

!c !ewer indion hy gcle!. hC'L op ons besw:l::tr. Ons beswaar was nie dat hy Joodse advcrten·

si·es opneem nie (dit is 'n saak vir sy eie ge·

wcte), maar ons beswaar is dat hY wei ,ruimte

verlwop" aan Jode, terwyl hy weier om di·e·

selfde ruimte aan mede·Afrikaners te verkOO!J

en dit net omdat daanlie mede·Afrikaners PO·

Ll"rt E K van hom verskil, hoewel die Jode

POLITIEK, sowel as RAS en GELOOF van hom vcrskil.

DIE

O.B.,

\YOENSDAG,

5 AUG.

1942.

A

Grondslag

Ge~e

Van

Ons

· Nuwe

T

oekoms

)fct die henlcnking van die Osscwnbrnndw:tg

se ontstaan aan die cindc ,·an hict·dic week, hoL

ons nic aileen die ,·icrdo jaar \':ln ons

volksont-waking belcwc nic, maar as boweging kon ons 'n nnwe mylpaal aankondig. Op blnclsy con van

hicrdic uilgawc ,·er>kyn 'n ,·erldaring \·an prof.

!,. J. du Plessis in \'Crband mot. die ui~bouing

\·an die Orootraad, "·at ongeLwyfcld eon \'an die helangrikslc a a nkoncligings in clio loopbaan vn n

41

die Osscwabrand\l·ag is. Dit is lcgclyk die vcr

-wc.,enliking ,·an ·n idcanl \'an licndniscndc Afri -knncrs en die begin Yan 'n ll\111'0 lockoms.

] n die afgclope j:uc met sy vrngLclosc parLy

-politieko gc"·ocl is die bchoefto nan 'n :-~llc -omYaLlendc Yolksbcweging clout· tallc clcnkcndo

Afrikaners gc,·oel. 'n ilcweging wat regnf,

sondcr \'l'ecs vir clck~icpropagnncla kon afstuur

op die vcnl'cscnliking ,·an ons rcpt1blikcinsc

~ncwc, het die idcaal ,·nn dui~endc gcword. Die

lcicrs ,·an die ,·olhorganisnsics hot in die stig

-ting ,·an die Afrikanereenhciclskomilce in Juni~ verledo ja:n so 'n omYaLtenclc organisasio gc

-sicn wal die kraglc van die A frikancrdom op

:1llo terrcino sou saamsnocr in 'n magtige poging

lot nywonling. Dnardio poging hcL danksy die parlypolitiek misluk, n die ccnhcid is Yc

r-brcck.

Die Osscwabrandwag, SO\\·cl as anclcr \'OOr·

slanders \·an cenheid hcL ioc bcscf daL daar

maar self in die brc;;sc ge pring sal moot \rord

om te red wn t nog to reel is. Op die Offisiorc·

laertrck in Oldobcr \'Orlcdc jaar is dnn ook !;c.

sluit chn die Os ewnbrnnclwng homsclf moet

uiL-bou tot daanlic l<ragtigo ,·olkwcrtccnwoordi

-gcnde cenhcidsbewcging. 'n Groot dccl ,·an clio

,·olk was C'gtcr gcskok "·cons die ho"·igo Yeldlog

teen die o~sewabranthmg \':111 par~ypolilickc kam. Die Ossewabrandwag het die aanval

ester oorleef en die afgelope. jaar het die hol· heid van al die kwaadwillige beskuldigings aan

die lig gebring. Die feit dat daar nou tot die

uitbouing van die Ossewabrandwag oorgegaan

kon word, is dan ook 'n bewys dat die denl1ende

dee I van die A frikanerdom sy vertroue in die

Ossewabrandwag as vol11Sbeweging herwin he.t. Tans het ons die snmcwcrking Yl1n groot krag

-to in ons bowcging snamgcsnocr en lean clan r nou

dour clio Osscwabrand\l'ag; moor opboucnd to work gogaan word as Lotnogtoo die ge>al was too hy in self,·erclcdiging sy bcslann moos reg·

verdig.

::\Iot die nu"·e kmglo w::tt hullo ,·era! besig sal hou meL clio grooL nnagstukkc ,·an die loekoms

en die oorskakeling ,·an die ouo tot die nuwc,

hot ons dnn ook nou binnc clio Ossewabrandwng die grondslag gelc van die Afrikanervolk se

nnwc Lockoms. Uit; hi01·dic allcsomvatLondo

,·olksbcwcging sal nou groci die ccnhciclstaat \·an die Bocre,·olk. Die idcaal \\'aL die

middcl-punt gc,·orm hcL van 'n nnderhalf ocu se worslclsLt·ycl is Lans bcsig om vorm nan to nocm.

Grootm

ad

Omv

att

e

nd

V

itgebou.

Vervolg van bls. I.

Afrikancrti.

Ten slot.lc is clit. ,·nn belang om daarop te wys dat ns 'n voorbcold van organisasic-meiodo, waL in sckcrc sin \'Olks,·crteenwoordigcncl is sonder

dat dit ly aan die cuwcls \·an die liberalc dem

o-kl·asie, \'Ct·wys is n:t die wyso waarop kcrkrade in ons 1\ frikaansc kcrJ.:c saamgestol "·ord, ter·

wyl een van die studielaers wat voormanne uit

dric l1erke sal insluit, tot taak het om te advi·

seer oor die verhouding tussen die l<erk en die

volksbewcging en die volkstaat.

Die \'l'a:lg is ook gcoppcr of die O.B. in sy

stryd teen die Dri!sc oorhecrsing en die liberalc

parlcmcntari~mo met die daaraan \'Orbondo party-sttlsel nog wei stcun kan gee aan parl c-mcntcrc vcrkicsingc onder die Drit.sc stclsol en

of hy nie \'CC'lecr hom bchoorL to onttrek nan die

hole pany-slryd en die parlemcntore aksie. Dts

cgter gc,·ocl daL eli~ ,·oorbarig sou 1\·ecs om op

hicrdio stadium claaroor 'n bcslissing to vel.

(5)

D

I

E O

.

B.,

\YOErTSDAG, 5

AUG

.

1

9 t

l2

.

Ge

weldi

g

e

Ge

e

sdrif

op

Ve

rg

ader

f

ngs

Ko

mmanda

n

t

~

Gen

~r

aa

l

Van

Aan

stootlike

Optr

e

d

e van dr

.

Amp

sdra

e

r

s

d

ie

Boltman

O

.

B

.

K

i

es

La

at

P

a

rt

y

-Die tocr van die Kommandant-generaal, dr. J. F. J. van Rensburg, deur die Oostelike

Provinsie van '20 tot 25 J uric, was 'n skitterende sukses .en het gcpaard gegaan met die grootste geesdrif. Op aile p!el<11e was die ontvangs uiters goed, en oral was daar stampvol sale.

~ Op sommige plekkc i. van p:nty-kant 'n boi

-koL teen dil' vcrgadcring~ gcorganisccr, lCl'II'Yi

op amlcr pl<'l<ke paging~ aangc11·cnd is om die vergaderings tc bei'ndoC'd. So het dr. Bollman,

wat gt.~riefshalw-e op Burgersdorp weggebly het,

na die vergadering op era dock gekom met 'n gevolg om 'n reeks vrae tc stel. Die geleen

t-he.id daarvoor is hom toegestaan, maar die uitslag was ctat etlike van sy ondersteuners van siens -wyse verander het. ~Y nac i~ op so 'n af(]oende wy~e deur (]ic 1\ommanclanl-generaal bean I "·oord

daL clr. l~oltman later Jieii'C'l' die hascpad gl'kies

ht'l. .A~ g<'volg van sy aansloollike oplrt'de heL die gehoor naderhancl hande uilgeruk. Die

Komman(lanl-generaal hct hulle cgtl'l' skerp

aangesprt'C'k C'll daarop g<'ll~·~ dal diL geen pnrty,·ergadt'l·ing is nie. maar 'n

gedi:s,iplincer-de byeenkoms vnn die Osscwabrandll'ag. D

aar-op heL hy hom lot dr. 13ollman gewend meL die

woorde: .,wei' hom dcur wie die ~lruikcling

Kom. Die onle "·a,; herslel, waarop mnr. P.

J. 0. de Wet van Ebenhaezer, groepleier en se

-kretaris van die sterkstc ·Party-tal< in Hofmeyr,

opgestaan en verklaar het dat hy tot vanaand 'n sterk partyman was, maar uit protes teen dr. Bollman se optrede as staande t·eenoor die van die Kommandant-generaal, hy daar en dan bedank nie atlcen as ampsdraer van die Party nie, maar 00!1 as lid.

Na hom het mnr. P. L. du Plessis van Alwyns -font-ein~ wyksleicr van die Party in Hofmeyr,

opgestaan en tc ltenne gegec dat hy ook klaar is met die partyp,ofitiek. ·

Y er.,keiC' per,onc hcl op ,·erskillcnde plekl;e

hul ,·oorn('mt le kenne gcgee om YOorlaan hy die Ossew!lbJ·andwag lo slnan.

Dr. Yan H.t•nsburg hcL baiC' rcguil gC'pmnL en

"·'' houding lt'enoor die . 'lonnjaers 1·ir wie hy in

die brcssc getrec het, her skril afgcsteek h~· die

yan dr. )lalan wal hulle hC'>;kryf !ls , nie sy mcnse niC' .. ,

,Daar ll'ord ,·crklaar dnl cliL anne misiC'ide manne is," hcL dr. \'an Hens burg ,·erklaar,

,maar die 52 Stormjaers wat tans op aanklag

van hoogverraad verskyn, het een vir een my die saluut gegee toe hulle uit die danker sel na

die hof gebring is. Ek het die saluut van clkeen beantwoord, en ek' erkcn ruitcrlik dat, hoewel ek baie militere salute geneem het, ck die

trotste was op die saluut wat hierdie jongmannc

my in die hof gegee het."

Op Adelaide heL mnr. en mev. J'. \V. Lombard

,·an l(rige. kraal, kheldon, Lwee oorblywende os ·e w:l( die l<..eufccswnenljie in 1!):38 ,·an Bed

-ford na Adelaide gelrek het, nan die Osse ,,·a-brandwag meL die oog op Augu. lus geskenk.

Ook me,·. genle. J. fl. du ToiL, waL 'n cleel

1·an die reis mecgemaak en vercler af~onderlike

,·erg:lderings Locgesprcek heL, heL grooL gecs

-drif LC'engekom, en or:1l heL mense waL tot soYer nog; getwyfel hcl, kom beluig daL hnllfr hul nou h,\' die ,·olksbc\\'eging skaar.

A~ in nnnmerking geneem 1\'0l'd daL dit. die kO\ltblc 1\'eek in jarc 1\'llS, en mense by hul hon -derde die ,·ergnderings bygell'oon hel, kan diL :,legs gcluig ,-an die n\11\'e onL"'nking 11':11. (bar

onder d<e volk posge1·aL heL nou daL nl die onll'are aanl~·gings n n die p:nLypoliliri in hul

huilendc· gcdaanLe onlmasker \I'Ord.

1\'J

E

EG

E

V

OEL l\IET HOL

LAN

D

E

R

S

Die meege,·ool van clke O.B.-litl sal onge fwy-fcld uiLgnan l.oL die I i'ollandcr · en hul gesinne

\I'UL, ,·oll-(ens persherigle, \'Cl·lede week deur ons

Rcgering ann die Xederlnnd. e spookrcgering in

Landen uilgele"·c1· is len einde hulle le d\\'ing Om militore diens 0rC'ns in die 1\',Ye wcre]d le

gaan doen. Hienlie mnnne het. ge\\'eier om by

die lc<.•r a:ln lc .luiL wnarskynlik omdnL hulle

dicst'lfde slnndpunL huldig as die Afriknncrvolk. Daie 1·an llllllc wns dan ook reeds j:ne in die

GniC' 11·oonngLig en cnkeltlcs is selfs kindors ,·an mnnnc \\'a[ die T"·eedc Vr.vheid>ool'iog mcege -mank heL.

.Die :\'cderlandse gesnnl, jonkheer 1·an TJcnnep,

het lo!so1·er \'Ois!rek ge11·eier om n:1n die \'l'OUC se cis om loelae le voldoen. As ,·eneen

-1\'00rdigcr 1·an die '1\edel'iandse spookrege

-ring heL hy bl~·ldJnnr mng om llollanders

op iC! roep om 'n l'ar1orland I beskerm 1\'aL hulle nie mecr 1\'il erken niC', mn~'ir nan rlie anderk:1nl heL hy die ,·oorreg om nie

1·erani woordelik I.e wees vir die ,·crsorging en

bcskenning nm diesclfdc ondcrdane nie. \'oor

-1\'aar 'n houding \\'aL 'n mens lanL dink nan die donkero Lirannie 1·an die )liddelecue, veral as in aanmerking gcncem word dat dia- familie nie

eens 'n afskeid ,·an hul manne, vndcrs en broers

1·ergun is nie!

Hull

e Was Ter Dood Veroordeel

Julian

Dawid

Visser

Hendrik

Si

e

fanus

van B!Grk Visser en Van Blerk wie se doodvonnis deur die Goewerneur-generaal-in

-Rade verander is tot lewenslange gevangenisstraf.

VYF

Vir

?

n Suksesvolle

Loopbaan

Studie

met

behulp

van

die beproef

-d

e

l

esings van die Irclpmckaar

Kor-r

espondcnsic

Kollcgc is die

bestc

en

g

o

edk

oo

p

t.sc manier om

u

sukses

in

di

e

lew

c te v

c

rseker

.

ME

ER A.S 200

KURSUSSE

Di

e He

l

pm

e

kaar

is die enigste

su

iw

e

1 :

opvoedkundigc Afrikaanse

Kor

r

espond

e

nsi

e

Kollegc in

Suid-.Af

rik

a.

R

e

ed

s

m

ee

r

as 16

,

000 Stndente

he

t

met b

ch

ul

p

\an

ons lesings

sukses

behaaL

Ook

U

kan

dit

doen.

P

o

s

d

ie Koepon nog

vandag

v

i

r

gr

a

tis hesolHlerhede

Die Besturende Dlrekteur,

Hclpmekaar Korrcspondenslc Kollcge,

Posbus 3512, Voorlrekkcrgebou, JOHA.J.'INESBURG.

Btuur my assebller besonderlledc omtrent •

l<orrespondensle Kursusse. Ek stel belang ln ... , .. Ne,am: ... . . . . ... . . . A<1res ... . (O.B. 5 Aug. 1912)

-

- -

---

-

----·---'--Besturende Dtrekteur: Dr. H. o. Luttt~;, M.A.

(S.-A.), D.Lllt. el PbU. (Letden).

'dede-Direktcurc: J. H. Greljbe (voors.), B.

N:-van Vuuren, P. Joubert, P. J. v. Z. Hatttngb,

A. C. v. W. Stroh.

H

elpmekaar

KOR

RESPONDENSIE

KOLLEGE

Voortrekl{ergebou 310, Hoekstraat 18,

J

OHANNESB

URG

.

Po

sb

us 3

5

1

2. Foon

22-

3

512 .

MAR

KAGENTSKA

p

Vr

oee

More ..

Mar~

KA.4PSTAfl

0

ifJe:r,aiil't{J

gegkied onmiddeUi

't.

~eefdi!w:

maamlelilr.1

of

$tJfl

-;i2rlang.

'M.llNNAAlFl

&

:VAN SCROO

H

~lenamr 1 Q~,;~tQV ~otl~t. Telefoon %-(llUi.

---·

ONDERSTEUN O!VS

A

DVERTEERDERS

(6)

SES

DUI

TSLAND GEPYPKAN!

, 1 n Suid-.\ frika is daar loicrs, moor bcpaald

lci0rs Yan di0 Oss<mahrandwag . . . wat

rocle-11C'CI' dat Dnil land baas van Ruid-Afrilm sal

word en Yir ons dikteC'r wat ons staats1·orm sal

wecs . . . "

Hiordie Yalse voorslolling van dio O

ssewa-brandwag so standpnnL deur dr. :\falan ,·oon-er·

Jedo , 'atcnlag op JBppingLuindorp sou so om·

er-sLaanbaar gcwces hct as wat, dit hom onwa::trdig

is, was dil nic dat 'n mens met, 'n bicljio insig

in die p:nlypolitieko wanmctodcs die motief

d:l:HYOOr maldik kan ontdek nic.

Dr. :\falan docn hicrdic bewcring a· inleiding

loL sy behandeling Yan die Duilsc antwoord op sy cis 'n antwoorct wat c!r. Malan se lyfblad van

die Transvaal so ongunstig vir dr. Malan g

c-vind het dat hy eintlik die Regering verwyt het

omdat hy die ,Afrikaners" wat verantwoortielik

is vir di·l! uitsenctings na Duitsland nog nie ,ge· pak" het nie!

Jn daardio Ouitso :1nlwoord is o.a. die ,·crwyt gcdoon da t da::u- Y:ln sekerc k•lllt vorldaar is

Bor

sheeld

ge

sken

k

vir

8 Augustus

Die jong kunslenaar, Pot rns Yan

Em-men is, Y:1 n Kaapstacl, hot 'n pragtigc

bors-bccld Yan president J\rugor, asook 'n ski

l-dcry 1·an :\fajuba meL clio oog op 8 Aug.

ge~kcnk.

Die borsbedd

s~'ll

in Kaapslad nit-gcloof word by wysc van 'n raaikompctisio,

wa:nna diL opgcvcil sal word en die hclfLe

1·an die prys na die winner gaan.

dat Dnitslancl die 'Gnic graag sal wil annekseor.

Dit is 'n bekende feit dat Ouitsland dr. Ma:an

voorheen reeds erg kwalilt geneem het omdat

hy in die Parlement so 'n moontlil{heil.l in die

vooruitsig gest-el het.

:\faar omdaL daar gccn name in clio Duitso

,anLwoord" gcnocm is nie, probeer clr. Malan nou daardie Duitse venvyt op die skouers van

die Ossewabrandwag skuif, sodat di·l! volk moet

dink dat die Duitse. a::mvai op die politici wat

e!e·belang en partyvoordeel bo volkseenheid stel, eintlik van toepassing was nic op di-e H.N.P., wat volgens Duitsland in duie gestort het nie,

maar op die Ossewabrandwag!

Jndien di<. nic die' moLicf aglcr dr. :\Jalan so

bcwcring is nic, kan ons dit slogs aan saligo

onkundo tocskryf sowcl wat bcLrcf die houding

Yan DniLsland as dio boleid van clio

Ossowa-brandwag. En in daardio gc,·al sal ons dr.

Vervolg in kol. 2.

SASBA

V

er:dg Volksdiens!

Le

nings

vir gesalarieerde

persone

vcrkrygbaar

.

7'M'In

e

ui

tMs

billik

.

Ra

adple

eg

SA§BAN!{

lP AAR

L : -

Posb

us 266.

WORCES

TER:

-KAAPST

AD

:

-Posh

us

57. Posbus

2387.

·----

---

- - - -

---POLITIEKE MU

NT IN DI

E

SKADU

VAN

DIE GALG

In amwoonl op die beskuldiging ,·an 'n

naam-losc bricfskrywcr in Die Trans"aler <lat hy in

die snak \'an Visser en Van Blcrk in Engels

opgelrl'e hoL in die hof, ,·erklaar gcnl. J. D. Jerling dat diG On\\·aar i:; dat sy hoflaal Engels

was. ,Die sLukkc \'an die hof sal bewys dat ek nn die begin af in ;\ frikaans opgetrco hot,

en dat die doknmonte dcur my ingclewcr, in

Afrikaans opgcslcl is," skryf hy.

, Wat by my egter swaardcr geweeg !let as by

Di~ Transvaler, was die belange van die twee

jong Afril{ar.e;-s wat nou in die skadu van die

clood staan, en nie die politieke munt wat uit

hul toestand geslaan kan word nie. Die

open-bare aanklaer, ad,-. Dickins.on, het 'n baic reg

-l·crdigc houding ingcneem, maar hy is glad nio

so good in Afrikaans as in Jt}ngcls nie. In be

-lang Yan my klicnlc het ck loo sckcro 1·an clio

rcgsargumcntc in Engels ll'aargcnccm. Dii. hot

ook soms gcbcur dat ok Afrikaans gcbruik hot,

en diL in l~ngels moes hcrhaal ten oindo mis

-l·erstan<l lc YOorkom. \'erder "·as die grooL

massa 1·an die gcLuicnis l'an die Kroon in

JJ:n-gcls, on tlit was die gctuicnis waarop ck my

hooftia:tldik moes loespits. Bk was verplig om

die KroongcLuics in Engels le kruisvcrhoor tonsy ck van 'n tolk gcbruik won maak, en dan sou

grooi. I'Oonlclc 1·nil my kruis1·crhoor 1·erlorc

ge-gaan hcl, en sou ck bcslis nio in bclang van my klicnlc gchamlel bet nio."

'

Vervolg van kol. I.

:\falan die 11·oordc tocyoeg wat 'n Icrse fabricks

-baas ccnmaal aan con van sy workers tocgevoeg

hot ioc hy hom ann dio slaap by sy masjicn

geYind hcL: ,Slaap maar \'Oort, slaap manr

voort, jy is nog in diens so lank as wn t jy slaap !" Ons ag dit onnodig om op die .aanLygings te

ani.woord. Dr. :\(alan en niemand andors sal

sclfs cens nit clio Ossc\l'abrandwag so bcle

ids-Ycrklarings kan aflei dn t, hy dio gcloof kocstor

dat Duitsland nie ons vryheid sal gee nic.

Ons hoi. nog altyd so vcrscker~l ge1·ocl oor

tlic DuiLso oproglhcid cbi. ons clit, nie aileen as

oorbodig nic, maar ook as bclcdigond vir Duit.s

-land geag heL om hom to vra wat sy houding

len opsigLo van Suid-Afrika is.

Ous wcct egLcr dat clio hoofsekretaris van die

H.N. Party op Yrybnrg in heldcro taal gese hot cl::tL hy bedank vir 'n rcpubliek wat

Duits-lancl ons sal gee, omdat hy sal lyk soos Duits·

land hom wil he! :\.La.w. dat DuiLsland sal

diktccr wat ons slaatsvorm moot wees!

Dr. :\[alan mag hoop om die v6lk to bluf, mnar clio geskicdcnis sal hy nio kan bluf nio,

en ons vrccs, nog mindor Yir Duilsland.

Foon 3·0520 wandelgang

Groo'te l{erl\:g·eb{)U

KAAP§'f AD

Sm~::tl<lii<O Brnnlgcregtc Snnns.

Onthanl u vricntlc Ju dlo Kotnehuls.

RESEPSIES EN ONTV ANGSTE.

SLUJIT NOU AAN

BY. !DIE V.M.K

.

DIE Al'!Uli.-\~R SE EIE )IO'l'ORVEltENIGINO.

V.M.K. KJubbcdlenlng Slult die Volgcnde In:

Gmtls slecpdlcns.

Gocdlwpcr motorverscl•crlng, J;:Tatls rcgsndvteo.

V.l\LK. nnubcvole gnraJ:es, hotclle, losleshulse en k!lloca wa.ar ga•vryheld en biiiUco Afrlkancrbcdlcniug u lnwng.

Snelle nflrwcrlngsdlcns.

J•u.dverslo.c, PatJ .. cu roetcknarte.

'n Unlcke motorl<cntckcn.

Volle Besonderhede van:

-DIE HOOFUESTUURDElt, DIE 'l'A.KBES'l'UUltDEB.

Bus 20·13, Kaapotnd. Bus 1093, Johannesburg.

DIE T,\KBESTUURDEB, Bus 383, Bloemfontein.

D

IE

O.B.,

WOENSDAG,

5 AUG.

1942.

'N

.

VOORBRAl'l'D PUODUK

TANS IN

VIER

VERPAKKINGS:

GE

E

L

B

LOU

R

OO!

GROEN

lig

mid del

populer

donker

pyp

Voorbr~nd

l

a

bakmaatsk~ppy

(Edms.) Bpk

.

Kommissarisstraat '200

JOHANNESBURG

MOENIE OOR

D.LL\MESJASTE

OF

HOEDE

PRAAT NIE

KOOP

Dl1

'

LZETV

ER

V

A

_V-V

IT

'N PRAGTIGE

VER

-SHEIDENIIEJD

,

NOU NE'l'

V

iT

,

E'ER

ONT

Y

ANG,

BY

V

oor

t.

r

ek

kerw

eg

PAROW

HET U DJ1"'?

SO

NIE

BESTEL DADELIK

Ko

mman

d

o

-

V

l

ag

O. B

.-

Vaandel

met wapon in ldcUJ·o.

£1

-15-0

£1-15-0

O

.

B

.-

S

kr

yf

bl

o

k

,

2/6

Blou met bypasscnde kocvertc.

Bxosj

u

re

1/3

meL lewensbesk rywing 1·an clio Komclt.-Conl. on clrio

toesprakc.

R

an

g

b

ande

1/3

F

i

et

s

viae

1/6

O

.

B. -

HOOFKW ARTIEU,

Kamer 916, Groote Kerkgebou,

KAAPSTAD.

ONDER§TElUN ONS

(7)

D

IE

O.B.

, WO

EKSDAG, 5 AU

G

.

1

942 .

D

IE

BESTE DIS

S

IPLINE

G

E

B

ORE

UI

T

HESPEK

(DEUR S. J. TJ. DU T.)

• As ons 'n bictjic dicpcr nadink oor boslaando "1\'0onlc, ,,·ord eli~ vandag \·ir ons al hoc mecr

duidclik "·aarom die hcle slryd iecn die O.J3.

gnarL

Dit is 'n stryd, 'n uitcrste paging, 0111 die dissipline van die 0.8. te ondermyn. Om h

icr-dic doc) die beste to bercik, moet die Ieiding

van die O.B. in minag~ing by sy volgclingo ge

-\bring word. Om ccn voorbceld aan tc haal, kan

ons maar ne~ nan die skanclnligo bicrt

afcl-cpisode herinncr. Lg. metode om die respck vir die G.B.-leiding !c ondermyn, sal seker nio

maklik gou weer gecwcnaar word nle. Ccdure

n-clo die afgelope tycl he~ daar weer die bes

kuldi-ging van ,be,·elo om sabotasio to pleeg" die Jig

gcsien. Vil· allcs wat in die land verkcerd gaan,

is dio O.B. skuldig voorgchou. Eers was di~ die Smuts-bewiud \lat met hicr·dic beskuldigings en uit die luggegryplc sabctasie-pogings die

0.13. in onguns by die volk wou probcer bring.

Ons dink maar aan clio Durban-episode. En as

so 'n kastige sabotasic-poging ontdek is, is dit

altyd weer met internerings gevotg. Net 'u

stok om die honcl rnee lc slaan; uet 'u ekskuus vir nog mecr in!.erncrings.

Yanchg cgler kom die bcskuldigings en aan

-klagtc as sou clio O.B.-Iciding vcrau~woordelik W<'CS vir clio draadknippcTy en born on tploffings

in die land. ook nnuiL eio Afrikaoer-gelcdero.

Sal llicrdie bes!wldigings n:e weer opgevolg word

deur meer internerings nie? Sal hierdie

be-s!wldigings nic as oorsaak he dat daar in meer as een BOoerehuisgesin 'n hoof weggenecm word

nic?

Kogmaals wil ons daarop wys, dat die dool

van die vernictigers van die O.B. gebruik mnak van aile strooihalms en nglcraf-mctodes 0111 die

agting vir ons leicrs le ondcrmyn.

Bcscf hierdic pcrsonc van eie-belang dan nio

dat die volk sc oc binne die geledcrc van dio

0.13. oopgcgaan hct nic; dat die Ossewabr

and-wng-lede weet wat clio docl is van him·clic ondc r-myners nie? Besef hulle nio dat hullo clio

respck vir die 0.13.-Jeiding des Le mccr s~imulcer nie? Dat hullo die dissipliuc van die O.B. des

te meer slaal nie?

Bescf hierdic lnstcraars nic dat die volk \Tir hullc alle respck verloor he~ nic? Oat hullo

besig is om hul eie dissipEne tc ondermyn, en

a!so hut eie en uiteindelike ondcrgang des te

vinniger bewerkstellig nic?

Maar meer nog, besaf hulle nie dat dit nio

die O.B. sc dissiplinc is wat hullc ontlermyn nic;

maar die AFRIKANERVOLK s'n?

Dr. Hans \·an Rensbu rg hct in sy op~rede met

die bcskcrming van clio \~oortrekkcr-Pcrs-gebou

virgocd die sec! op die hoogslc respek en dis;i -i>liuo vau clio O.B.-leidiog gcsiL!

DE

K

OCK

s

e

GARAGES

Voortrekkerdrnat, MIDDELBUKG, Tvl. Eieno.ar: Hereforddr~at, GROBLI:R~DAL, Tvl. D. D. D!i. KOCK

'•aente vir Pontl!4c en G.!'.f. VE"ar;:motor:;

TOT U D!E

NS!

V.M.K, AANDEVEEL.

F

oon 62

P

o

s

hu

s

53 HEI

L

BR

ON

O

M

te weet dit is die plek waar u kan

!wop na u smaah en sover u beurs dit toelaat

BETEKEN oneindig veel vir u, waar u

met vriendclil\he!d bcdien word in u

D

i

E

'

MonERNE

WINKEL

!

A

D

V. STR

YD

O

M

B

E

Y

O

R

DE

R

J

UK

S

KEI

-

SP

OR

T

GiL ·waterherg dee! mnr. H. L. 1'\eelhlin~ rneo dat die O.H. die kiesafdcling van mnr. ,J. C.

~lrydom ~o ingcneem het dat die .,Xasi1male

Leier'' dccsdae huishesoek moci doen om steun le werf. Op >Y \'erhet.c \'Cidtog teen die 0. B.

reageer hullc ogler heel gcrnocdclik. Jlullc

ignorecr clio ncl. 'J'en I'Oorbeeltl dien 'n

verga-dcring waL hy orllang~ op die plaas Klipplaat

vnn mnr. l•'anio du Plessis toegcspreck hcL. Die

O.H.-komrnandanl, mnr. :\Janie LoubsC'r, en 'n

aan!.al ledc l1cl die vergadel'ing bygcwoon. \'oor -dat mnr. Slrydom begin praai. hct, hct mnr.

I~oubser opgcslaan en ge\'l'a: .)Inr. Strydom,

bcpaal u tog nou by clio- gemcenskaplike tccn-!.ander en laat slaan vir ons, soos ons u rnet

Toe mnr. Strydom daarop rm'~ sy

O.JJ.-lcma begin, het mnr. J,oubser

weer opgestaan en neL gesc: ,K&rels korn ons gaan speel jukskei." Vir die origc hct mnr.

• !.rydom · n klompie rnense in <lie huis locge-sprcck onclerw~·l die res buitc ju.kskci gcspcel hot, asof daar niks andcn; '"as om in hclang lc stcl nie.

.

- - - - -

---

---11a

_lB

_e

_U

_e

_B

_U

_ia

_nce

D

IE A

FRIKAN

ER SE 'ffi!STE!

aUe

~11wd~Yne

geriewe

m.Uik

e

T

erme

E

i

eoort:-a: M

e

v.

P. J. RETIEI\,

Foo

n

2-1!833

Onz Oz::tnwlt siill Trefn,.,

Kinof's

i

r

ant,

Ons Posbestclling·Afdeling

Bcweeg daeliks.

Om use.lf tc oortt~ig Bestel van ons.

K.M.B.

Fluweel Ry- Pretoria

broeke £4-15/- Kommando's

Bestel vroeglydig Bring ons 'n b

e-Voorrade Beperk Stuur u male

o

(

r

tJ

'f

soek en onder-stcun 'n goeie Afrikaanse saak

SILVA

(

Edm

s.

) Bpk.

ORION-GEBOU Yoorl rcl<l<cr-Wcg 386 A CAPITAL PARK

PRETORI

A

SE

WE

SP

OORBON

D

KAS BEPERK

se

VO

OR

K

OM T

E

L

E

URSTELLING

Slegs 'n geringe aantal

,B"

-

AAN

DELE

5 %

ku

m

u

l

atie

we v

oo

rl

{euraa

nd

c

l

e

teen £1

elk

nog

,·erkQ

g-b

aar

.

Dit

is u

~& 'ld~

e

k

a

m;

.

Stuur navraagvonn omniddclli

k

.

N

a

v

r

aa

gv

or

m

.

D

ie Sekrctaris, sl)OO

l'

bond

k

as,

D

e

pe

r

k

,

Bus

82:::.9,

Johannesburg

.

\

Yaa1

· de IIee

t

·,

Stun

r

my

a.n.b

.

per kerende pos

· n

aansoek,·orm om

'

aandele

.

Die u

wc

,

Y o

ll

e na

a

m

A

d

res

.

...

.

...

.

..

.

....

...

.

S

.

J

.

KR

Y

NAUW

.Aigemene Handelaar en Produkta Kopfl!',

0 Spesialis in Dames Tabberds en Manspakk.e 0 Mans en Dames Skoene 0

Kruideniersware teen die billik:~to

pryse

e

Bc!:tellings word opgeneem en

onmid-dellik by u huis afgele\ver

e>

H/v. NUWE· en GARCIASTRA.AY, Foon 68 - Posbus 54

B

EAUFORT

-

WES

OJB.. A

l

mana

k

vir 194

2

'n Pragstuk met afdruk van 'n skil

-dery deur Coetzer op omslag, wat die

O.B. in sy wese en strewe simboliseer. Belangrike datums uit ons geskiedenis

sowel as die geboortedae van ons helde

word aangedui.

Hierdie almanak is die eerste van 'n

reeks en is hoofsaak!ik aan ons vol ks-e-eskiedenis gewy. Dit sal dien as posi -tiewe propaganda vir die doe! en strewe