Ik,
Gerard Kleine Deters (500610323)
, ben student aan de opleiding
Communication & Multimedia Design
van de
Hogeschool van
Amsterdam
met afstudeerrichting
Technologie, Design en Interactie (TDI)
. U kunt contact met me opnemen via </>. De
afstudeerbegeleiding is verzorgd door
Maaike van Cruchten.
bokeh
afstudeerproject
Inhoud
Voorwoord 3 Dankbetuigingen 3 Managementsamenvatting 4 Probleemstelling en methodiek 7 . doelgroep 9Hoe ziet het productieproces van de fotograaf er op een gemiddelde werkdag .
uit? 10
De doelgroep 10 . Interviews 10
Uit welke taken bestaat het productieproces van de zelfstandig werkende fotograaf? 11
. Overkoepelende taken en administratie 11
. Conclusie 15
. onderwerp 16
Welke oplossingen voor zelfstandig werkende fotografen zijn er op dit .
moment? 17
. Scope 17
. Waar maken zelfstandig werkend fotografen nu gebruik van? 19
. Enquête 19 . Vervolgenquête 20 . Conclusie 23 . Persona 24 . User stories 25 . product 27
Wat is de benodigde functionaliteit voor deze alles-in-één productietool? 28
. Interviews 29 Basisfunctionaliteit 29 Structurering 29 . Structuur-schets 31
Hoe kunnen de basisfunctionaliteiten gebruiksvriendelijker werken? 32
. Applicaties met slimme functies 32 Overig 32
. Wat zijn de uitgangspunten voor het uiteindelijke ontwerp? 34
. Om rekening mee te houden 35
. Inspiratie 37
. techniek 39
Met welke techniek denk ik dat de applicatie het beste werkt? 40
. Web meets Native 40
. ontwerp 41 . Wireframes 42 Designconcept 47 . Eerste versie 47 . Wireframe 48 . Conclusies en aanbevelingen 49 Roadmap 50 . verwijzingen 51 . bijlagen 54
Voorwoord
Bedankt dat u de tijd neemt om deze afstudeerdocumentatie te lezen. Deze documentatie is geschreven door Gerard Kleine Deters, student
Communication & Multimedia Design aan de Hogeschool van Amsterdam. Middels dit afstudeerproject zal ik voorgenoemde studie afronden.
Tijdens het afstudeerproject ben ik begeleid door de afstudeerdocent Maaike van Cruchten. Bart-Jan Steerenberg is in de weer geweest als tweede lezer. Beide docenten wil ik ook via deze weg nogmaals hartelijk danken voor hun inzichten, motivering en toewijding bij het begeleiden van ondergetekende.
Laurens van Klaveren vertolkte de rol als extern professional. Ook hem ben ik dank verschuldigd. voor nieuwe inzichten, feedback op concept, de
wireframes en het uiteindelijk ontwerp.
In deze documentatie wordt verduidelijkt hoe mijn afstudeerproject tot stand is gekomen, de aanleiding en het onderzoek. De uitwerking tot prototype is te lezen in het zogenaamde ‘stijlboek voor bokeh’ en is als bijlage
toegevoegd aan deze documentatie.
Ede, mei 2013
Gerard Kleine Deters
Dankbetuigingen
Graag wil ik de volgende personen en bedrijven bedanken voor het meewerken aan interviews, enquêtes en gebruikerstesten:
Monique Timmer Arno
Simone Janssen
Imagine Fotografie - Pieter van Lierop Marco Peter
Mariska Hanegraaf Laura Vlaanderen Erwin Beckers fotografie Fotografie Marit Anker
Wim Wilmers - Wilmers Fotografie Emiel Lops Totaalfotografie Scheffelfotografie Emanuelle Schins Luther Hartog Lotte Vlot Fotostudio2 Raju Jasai
En natuurlijk alle anonieme deelnemers aan enquêtes, interviews en
gebruikerstests.
Elvera Gerlinda
Peter van der Lingen Fine Art Weddings Marco Pauws
Majanka Fotografie Patrick Ouwerkerk Astrid Termaat Fotografie Geluk in Beeld Fotografie Berdie Nicolai
Wieneke Hofland Jonathan
Chantal Helsloot Photography Dutch Eye Photography Damon
SLisette van de Berg Marije Hooijer Leonie de Jong Roxane Kramer Lisette de Weijer
Managementsamenvatting
Dit afstudeerproject is uitgevoerd in opdracht van de Hogeschool van Amsterdam, voor het afronden van de opleiding Communication & Multimedia Design.
Fotografen moeten veel taken tegelijk uitvoeren.Omdat een fotograaf (net als bijna alle zzp-ers vaak alleen werkt of in een klein team, is er meestal geen verdeling van taken mogelijk. Een fotograaf is dus met al die taken volledig op zichzelf aangewezen. Er zijn softwarepakketten die de fotograaf kunnen helpen bij al deze taken. Echter, deze systemenzijn vaak ingericht op het dienen van zoveel mogelijk verschillende soorten gebruikers en
beroepsgroepen en worden voor niche-beroepen overcomplex.
Zo’n applicatie kan makkelijker en intuïtiever. Om die reden is er gezocht naar de kernfunctionaliteit die een fotograaf nodig heeft, om tot een (prototype) toepassing te komen die toegespitst is op de niche waarin de fotograaf zich bevindt.
Tijdens de onderzoeksfase is er gekeken naar de doelgroep, de huidige producten op de markt en de wensen van de gebruikers. De antwoorden op deze vragen hebben de basis gevormd voor het ontwerp van een prototype van de applicatie: Bokeh. Methode van onderzoek was User Centered Design, in combinatie met principes uit Lean UX. Voor het in kaart brengen van de functionaliteit zijn User Stories gemaakt. Dit principe komt voort uit Behavourial Driven Design.
Belangrijkste conclusies uit het onderzoek:
• Er zijn op dit moment ongeveer 11.700 fotografen ingeschreven bij de Kamer van Koophandel
• De fotograaf is , naast het fotograferen zelf, het meeste tijd kwijt aan administratie, acquisitie en promotie.
• Huidige alles-in-één-systemen zijn, zeker voor startende fotografen,
veelal overcomplex en te rijk aan functionaliteit
• Momenteel wordt er nog het meest gebruikt gemaakt van op maat gemaakte Excel documenten om de administratie te regelen.
• Er is behoefte aan ‘overzicht brengen in het werkproces’ van de fotograaf
• De fotograaf besteedt bijna 1/5e van zijn totale uren in administratie, boekhouding en communicatie / acquisitie, veelal niet factureerbaar
• Voor een alles-in-één-productietool zijn klantcommunicatie, planning en taken en administratie de belangrijkste functionaliteiten voor de fotograaf.
Met dit onderzoek als leidraad is de basis gelegd voor een nieuw te bouwen applicatie en zijn de eerste stappen gezet qua ontwerp, indeling van pagina’s en structurering van content. Het geheel is verwerkt in een prototype voor iPhone, gemaakt met TAP (Touch Application Prototype).
Aanbevolen wordt om, alvorens voor deze applicatie te ontwikkelen, te kijken naar de technische mogelijkheden (en grenzen) van de voorgestelde techniek (hybride applicatie).
In een volgende release van deze applicatie kan de functionaliteit worden meegenomen uit de roadmap. Dit is onder andere de koppeling met bankgegevens en het toevoegen van kilometerregistratie voor de fotograaf.
Bokeh is een fotografische term, afgeleid van het Japanse
'bokeaji' (onscherp). Bokeh staat voor de kwaliteit van de
onscherpte in een foto, de onscherpte die ontstaat doordat het
voorwerp buiten het scherptevlak ligt.
Het zorgt er dus voor dat de achtergrond 'ondersteunend' wordt
en meewerkt met het belangrijkste (scherpe) deel van de foto.
Zo ook met de applicatie. Bokeh blijft op de achtergrond en
ondersteunt de fotograaf in zijn werkzaamheden, zodat de
fotograaf het meeste tijd kan besteden aan het belangrijkste:
Probleemstelling en methodiek
Fotografen moeten veel taken tegelijk uitvoeren. Voorbeeld: Een opdracht op locatie vraagt om een strakke organisatie en planning, je bent bezig met klantcontact, informatie over de locatie, het uitzoeken van je apparatuur, tijdsplanning, beheer van foto's, facturatie etc. Omdat een fotograaf (net als bijna alle zzp-ers vaak alleen werkt of in een klein team, is er meestal geen verdeling van taken mogelijk. Een fotograaf is dus met al die taken volledig op zichzelf aangewezen. Er zijn softwarepakketten die de fotograaf kunnen helpen bij al deze taken, de zogenaamde alles-in-één-systemen (zie
hoofdstuk: concurrentiematrix). Huidige alles-in-één systemen als
Basecamp,1 WHMCS 2 en Salesforce 3 zijn vaak ingericht op het dienen van
zoveel mogelijk verschillende soorten gebruikers en beroepsgroepen.
Het nadeel hiervan is dat deze systemen overcomplex worden. Voor een fotograaf kan het aanvoelen alsof hij verdrinkt in de vele functionaliteit die hij veelal toch niet gaat gebruiken. Het kan makkelijker en intuïtiever. Ik ben om die reden op zoek naar de kernfunctionaliteit die een fotograaf nodig heeft, een toepassing toegespitst op de niche waarin de fotograaf zich bevindt.
Om die kernfunctionaliteit boven water te krijgen houd ik een aantal interviews met de doelgroep, om erachter te komen wat ze beweegt, waar ze tijdens hun fotografische werkzaamheden tegenaan lopen en welke software ze op dit moment gebruiken.
Daarnaast breng ik de (directe) concurrentie in kaart middels een
concurrentiematrix. Een enquête onder de doelgroep geeft extra inzicht in de tot nu toe gebruikte programma’s, hun pluspunten en de
tekortkomingen.
Deze resultaten worden omgezet naar een lijst met functionaliteit, die beschreven wordt in de bijlage ‘Basisfunctionaliteit’. De zoektocht naar de functionaliteit wordt beschreven in deze afstudeerdocumentatie.
Vanzelfsprekend is een set aan functionaliteit niet genoeg om een applicatie ‘goed’ te laten zijn en werken. Door onderzoek te doen naar
gebruiksvriendelijkheid, valkuilen bij het uitdenken en ontwerpen van (web)applicaties wordt er een stevige basis gelegd voor het te bouwen prototype.
Het prototype richt zich in eerste instantie op de mobiele variant van de applicatie, als uitwerking is voor het scherm van de iPhone gekozen. in een
roadmap en in de aanbevelingen wordt verder beschreven welke
vervolgstappen zouden kunnen worden genomen om de applicatie uit te breiden, in functionaliteit en werking.
De methodiek tijdens dit afstudeerproject hangt vast aan enkele principes uit ‘Lean UX’. Smashing Magazine heeft in 2011 een erg duidelijk artikel
geschreven over de evolutie van Lean en Agile development naar Lean UX.4
Ik ben voor het eerst met de Lean UX methodiek in aanraking gekomen tijdens mijn afstudeerstage bij Onstuimig, een online-ontwerpbureau in Amersfoort.
1 Basecamp, The world's #1 Project Management Tool (Basecamp). 37 Signals LLC. 2013. 21 februari 2013. <http://basecamp.com/> 2 WHMCS (WHMCS). WHMCS Ltd. 2013. 21 februari 2013 . <http://www.whmcs.com/ >
3 Salesforce. SFDC Australia Pty Ltd. 2013. 21 februari 2013 <http://www.salesforce.com/au/>
4 Gothelf, Jeff. Lean UX - Getting out of the deliverables business. Smashing Magazine. 7 maart 2011. 21 februari 2013. <http://uxdesign.smashingmagazine.com/2011/03/07/
De basisprincipes van Agile Development worden omarmd door Lean UX:
1. Individuals and interactions over processes and tools. 2. Working software over comprehensive documentation 3. Custommer collaboration over contract negotiation 4. Responding to change over following a plan
Alle principes over deze methodiek uitleggen gaat wat ver, daar is onlangs een erg goed boek over verschenen.5 In het artikel van SmashingMagazine
staat deze schematische weergave die het goed samenvat:
Centrale vraag die ik wilde beantwoorden tijdens het onderzoek:
Hoe zorgt mijn alles-in-één productietool ervoor dat de zelfstandig werkend fotograaf op een gebruiksvriendelijke manier ondersteuning krijgt tijdens zijn werkzaamheden in het productieproces, zonder gebonden te zijn aan één apparaat?
Deze hoofdvraag wordt uitgesplitst in een aantal clusters, waarin meerdere deelvragen worden beantwoord:
Doelgroep
• Hoe ziet het productieproces van de fotograaf er op een gemiddelde werkdag uit?
• Uit welke taken bestaat het productieproces van de zelfstandig werkende fotograaf?
• Wat voor gevoel wil de fotograaf bereiken op het moment dat hij een alles-in-één productietool gebruikt?
Onderwerp
• Welke oplossingen voor zelfstandig werkende fotografen zijn er op dit moment?
• Waar maken zelfstandig werkend fotografen nu gebruik van om hun productieproces
makkelijk te laten verlopen? Product
• Wat is de benodigde basisfunctionaliteit voor deze alles-in-één productietool?
• Hoe kan de basisfunctionaliteit gebruiksvriendelijker werken?
• Wat zijn de uitgangspunten voor het uiteindelijk ontwerp? Techniek
• Met welke techniek denk ik dat de productietool het beste werkt? De deelvragen zijn beantwoord met verschillende soorten onderzoek. Zo is er om meer te weten te komen over de doelgroep gebruik gemaakt van enquêtes (twee stuks). Deze enquêtes geven inzicht in de problemen en kansen die de doelgroep ondervindt, op grotere schaal dan
gebruikersinterviews. De enquetes waren dus belangrijke pijlers om problemen te vinden, evenals nieuwe inzichten.
Hoe ziet het productieproces van de
fotograaf er op een gemiddelde werkdag
uit?
De doelgroep
Om kennis te maken met de doelgroep. Op 1 januari 2012 waren er 11.700 ondernemers ingeschreven als fotograaf bij de Kamer van Koophandel.6 In
een brancheonderzoek 7 van de FotografenFederatie (vakvereniging van
beroepsfotografen in Nederland) komen bruikbare feiten en cijfers aan het licht. In dit onderzoek werden 863 fotografen ondervraagd.
Leeftijd
De gemiddelde leeftijd van een zelfstandig werkend fotograaf is 48 jaar. De gemiddelde leeftijd van de startende fotograaf is 33 jaar. Bij vrouwelijke fotografen ligt de leeftijd op 35 jaar.
Gemiddeld is de fotograaf tussen de 21 en 40 uur per week bezig als professioneel fotograaf en heeft hij gemiddeld 37 opdrachtgevers en 2.4 opdrachten per opdrachtgever per jaar.
De meeste tijd voor een zelfstandig werkende fotograaf gaat op aan het fotograferen (39%), op de voet gevolgd door foto's digitaal bewerken (28%). Dit is echter niet het enige wat de fotograaf te doen heeft. Van alle tijd die de fotograaf bezig is met zijn werk, wordt er 7% besteed aan administratie en boekhouding. Samen met archivering van foto's (4%) en acquisitie en promotie (respectievelijk 5% en 3%) komt het totaal aan (veelal) niet-factureerbare tijd op 19%.
Interviews
Om meer inzicht te krijgen in persoonlijke situaties en meningen betreffende fotografische werkzaamheden zijn er een aantal interviews afgenomen met de doelgroep (in totaal drie interviews, twee interviews met gebruikers ‘> 35 jaar’, één interview met de doelgroep ‘startende fotograaf’ ). Deze interviews zijn belangrijk in het proces, omdat ze een kijkje op zaken geeft die in het onderzoek van de FotografenFederatie niet worden belicht.
Uit de interviews met de doelgroep bleek dat het productieproces veelal bestaat uit promotie en acquisitie (het vinden van nieuwe klanten). Dit gebeurt door middel van social media als Facebook, maar meer nog via een eigen netwerk van vrienden, kennissen en collega’s.
Daarnaast kwam er uit de interviews naar voren dat er gestreefd wordt naar duidelijkheid en overzicht in eigen administratie, zowel financieel als alles om het fotograferen heen. ‘Waar moet ik heen’, ‘wat voor mensen zijn het’ en ‘wat wil de klant’ zijn de belangrijkste vragen die beantwoord moeten worden voor de fotograaf. Tijdens de interviews bleek dat er qua werkwijze van de fotografen die uitgenodigd waren een flink verschil zit. Zo hield de ene fotograaf wat langer de boot af en wil ze eerst een aantal antwoorden op basisvragen hebben alvorens ze een afspraak plant. De andere fotograaf bespreekt het liefste alles tijdens een (lang) gesprek.
De meeste tijd gaat zitten in het selecteren en bewerken van de foto’s en de administratieve nasleep van een opdracht. Voor één fotograaf (die
voornamelijk met bruiloften bezig is), betekende dit zo’n dag of vier extra per opdracht, voor het maken van een voorselectie, een tweede selectie, het opmaken van een album, de goedkeuring en vervolgens de verfijning op het album en het bestellen van het album. Een andere fotograaf (die meer met studiowerk bezig is), stuurt de foto’s over de mail en zorgt verder niet voor
6 KVK. KVK. 2012. 21 februari 2013. <http://www.kvk.nl>
prints en is dus minder lang bezig met deze nasleep. Toch is zij ook lang bezig met de selectie en het bewerken.
In het interview met de startende fotograaf kwam naar voren dat zij (en haar studiegenoten) huiverig zijn om als zelfstandig werkend fotograaf de
arbeidsmarkt op te gaan, vanwege het huidige tijdsgewricht. Vaak wordt er dan ook voor een constructie gekozen dat de fotograaf zich laat inhuren door een bureau of organisatie. Op deze manier heb je aan de ene kant vrijheid om ook je eigen opdrachten te blijven doen, en aan de andere kant zicht op een (redelijk) stabiel inkomen.
De student die geïnterviewd werd heeft, vanwege de huidige crisis en daardoor krapte op de arbeidsmarkt gekozen om door te studeren (via de Kunstacademie). Ze heeft momenteel nog niet veel opdrachten, maar is daar ook nog niet actief mee bezig. Het meeste van haar werktijd tijdens een opdracht gaat zitten in de selectie en nabewerking, en het antwoord op de vraag ‘Wat wil de klant’ uitzoeken.
Conclusie
Het productieproces beslaat het hele werkproces naast het fotograferen. Voor selectie en bewerken zijn er reeds een groot aantal spelers (Adobe bijvoorbeeld) op de markt en Adobe is inmiddels uitgegroeid tot de
beroepsstandaard. Het zou heel ambitieus zijn om hier aan te gaan tornen, maar voor een afstudeerproject niet realistisch. De scope van dit project wordt dan ook de andere grote moot van de werkzaamheden: administratie, in de breedste zin van het woord: van klantcontact tot factuur.
Uit welke taken bestaat het
productieproces van de zelfstandig
werkende fotograaf?
Overkoepelende taken en administratie
Een belangrijke taak is de website up-to-date houden met nieuwe foto’s, het is deel van de acquisitie. Veel fotografen houden een blog of
Facebookpagina bij met opdrachten die ze gedaan hebben, om zodoende promotie te maken en/of nieuwe opdrachtgevers aan te trekken. Ervoor zorgen om gezien te worden, zogezegd. Dit behelst ook het werken aan de vindbaarheid op Google (SEO) en het plaatsen van advertenties in bladen, magazines, op websites of in de krant.
Administratie voor de diverse instanties
In de administratie die door de diverse instanties (Belastingdienst, KVK) als verplicht wordt gesteld, moeten de volgende elementen worden
verantwoord 8: • Grootboekadministratie • Debiteuren- en crediteurenadministratie • Voorraadadministratie (eventueel) • In- en verkoopadministratie • Facturatie
• Onkosten (afschrijving inventaris en dergelijke)
• BTW aangifte
• Winst- en verliesrekening
• Aangifte inkomstenbelasting
• Urenregistratie
Voorbereiding
De voorbereiding begint met het contact met de opdrachtgever, via e-mail of telefoon. Vaak wordt er (zeker met het fotograferen van
privé-gebeurtenissen) een afspraak gemaakt om een aantal zaken door te spreken. Tijdens het contact met de opdrachtgever kan de fotograaf er voor kiezen om een contract op te stellen, evenals een offerte samen te stellen op basis van de wensen van de opdrachtgever. Als er op een bepaalde locatie wordt gefotografeerd, zal de fotograaf toestemming moeten vragen om daar te fotograferen.
In de voorbereidende fase wordt vaak afgesproken in welk tijdsbestek en onder welke voorwaarden de foto’s worden geleverd. Ook eventuele extra opties (DVD, fotoalbum) komen tijdens de voorbereidende fase ter sprake.
Daarnaast moet de fotograaf ervoor zorgen dat zijn apparatuur in orde is, ingepakt wordt (als het een opdracht buiten de deur betreft) en helemaal klaar staat voor de opdracht. De fotograaf moet zorgen voor een goede routebeschrijving (of adressen van alle locaties die hij wil bezoeken met de opdrachtgever) en een realistische inschatting van de werkzaamheden.
Tijdens een opdracht
De belangrijkste taak tijdens de opdracht is natuurlijk het zorgen voor goede foto’s. Voor de fotograaf zelf is het belangrijk om zijn uren in de gaten te houden, als hier restricties aan verbonden zijn tijdens het voorbereidende contact met de opdrachtgever.
Na een opdracht
Veelal worden de foto’s die genomen zijn tijdens een opdracht direct door de fotograaf gebackupt. Vervolgens kan de fotograaf beginnen met een grove selectie van de genomen foto’s, waarna er een X aantal foto’s overblijft
die worden bewerkt en gecorrigeerd waar nodig. Dit is mede afhankelijk van wat er is afgesproken met de opdrachtgever. De foto’s worden geëxporteerd en opgestuurd naar de fotograaf, op de wijze die is afgesproken. In de regel wordt hiervoor een DVD, USB-stick of een dienst als WeTransfer 9 gebruikt.
Als er extra’s zoals een album zijn besproken, werkt de fotograaf hieraan na de opdracht. Het maken van een album neemt flink wat tijd in beslag (eigen ervaring) en kan pas beginnen als alle foto’s zijn bewerkt en goedgekeurd door de opdrachtgever.
Na de opdracht kan de fotograaf ook de factuur opstellen en zorgen voor betaling door de opdrachtgever. Als de opdrachtgever akkoord geeft, kan de fotograaf foto’s van de opdracht plaatsen op zijn website en/of
Facebookpagina.
Tijdverdeling per taak
In het onderzoek van de FotografenFederatie 10 komen een aantal cijfers
over de tijdsverdeling per taak van de fotograaf naar voren (te zien op de volgende pagina’s).
9 WeTransfer. We Transfer B.V. 21 februari 2013. <http://www.wetransfer.com> 10 Legerstee, Fenke, Verhoog, Eric. Brancheonderzoek Fotografen. 2010.
Leeftijd en opdrachten
GEMIDDELDE LEEFTIJD
48 JAAR
GEMIDDELD AANTAL
OPDRACHTGEVERS PER JAAR
37
GEEN PERSONEEL (ZZP)
92%
1 PERSONEELSLID (ASSISTENT)
8%
Tijdsbesteding en opdrachten
AANTAL UUR PER WEEK
21-40
OPDRACHTEN PER KLANT PER
JAAR
2.4
STUDIO OF FACILITEITEN
60%
Verdeling qua uren (in %)
FOTOGRAFEREN
39%
DIGITAAL BEWERKEN VAN
FOTO’S
28%
BOEKHOUDING, ARCHIVERING,
ACQUISITIE EN PROMOTIE
Investeren
GEMIDDELD PER JAAR
€4000
INVESTEREN IN SOFTWARE?
(ERVAREN FOTOGRAFEN)
41%
INVESTEREN IN SOFTWARE
(STARTERS)
33%
Opdrachten (in % van totaal)
VIA MONDELINGE RECLAME
34%
VIA DE WEBSITE OF
PORTFOLIO ONLINE
28%
VIA EIGEN ACQUISITIE
20%
Portfoliogebruik
OP WEBSITE
43%
AFDRUKKEN /
PORTFOLIOBOEK
22%
Tijdens het interview
Om meer te weten te komen over de doelgroep is er een interview gehouden met twee fotografen: een bruiloftsfotograaf en een
studiofotograaf. De fotograaf die voornamelijk bruidsreportages komt er nu voornamelijk tijdens het gesprek achter wat de planning gaat worden en wat de taken per bruiloft zullen zijn. De andere fotograaf zorgt ervoor dat in de mailtjes voorafgaand aan de studioshoot duidelijk wordt wat de
verwachtingen per partij zijn. De studiofotograaf merkte op dat zij aan een redelijk vast prijsmodel probeert vast te houden: €x per x minuten, en
hetzelfde geldt voor de condities voor afleveren en bewerken. De
bruiloftsfotograaf heeft wel een vaste prijs per uur, maar is veel meer dan de studiofotograaf bereid om daarmee te ‘stunten’. Beide type fotografen willen (los van de vorm) uiteindelijk zoveel mogelijk over de partij te weten komen.
Voor de studiofotograaf geldt het dat ze nu nog geen gebruik maakt van een prijslijst of gestandaardiseerde e-mailberichten, maar daar wil ze wel naar toe werken.
Het vervelendste werkje van het vak fotograaf is de administratie volgens de studiofotograaf, en dan met name de financiële afwikkeling.
Conclusie
Uit het onderzoek naar de doelgroep blijkt dat de gemiddelde leeftijd van de zelfstandig werkend fotograaf op dit moment zo’n 48 jaar is. Dit is een behoorlijk hoge leeftijd en zeker iets om rekening mee te houden tijdens het ontwerpen van de te bouwen applicatie. De applicatie moet een bepaalde vrijheid bieden op het gebied van planning en invoeren van opdrachten (omdat iedereen anders werkt).
Mede door het gegeven dat de gemiddelde leeftijd van de fotograaf 48 jaar is en veelal gebruik maken van een volledig gepersonaliseerde
Excel-werkmap, is besloten om de applicatie te richten op een jongere doelgroep, namelijk de startende fotograaf. Deze doelgroep is huiverig voor de huidige situatie op de arbeidsmarkt, wil wel verder met fotograferen, maar zoekt op dit moment andere constructies (laten inhuren). Dan bestaat nog steeds de behoefte naar overzicht en hulp bij het opzetten van een werkproces voor hun fotografie.
Uit het onderzoek van de FotografenFederatie bleek dat, van de startende fotografen, 37% werkt als fotograaf van privé-gebeurtenissen11. Daarnaast
kwam er uit het onderzoek naar voren dat 41% van de recent gestarte fotografen geen 100% inkomen haalt uit de fotografische werkzaamheden op zich. 12
In eerste instantie werd er (ook tijdens de start van het onderzoek) vanuit gegaan dat deze applicatie het hele fotografenbestand zou moeten bedienen. Met de cijfers die uit het onderzoek kwamen in het achterhoofd en met de antwoorden op enquêtes en interviews is er, in de loop van het
onderzoek, meer gekeken naar functionaliteit en werking die kan helpen bij de fotograaf die niet altijd met zijn fotografische werkzaamheden bezig is, maar wel op de hoogte wil blijven.
11 Legerstee, Fenke, Verhoog, Eric. Brancheonderzoek Fotografen. 2010. 61 12 Legerstee, Fenke, Verhoog, Eric. Brancheonderzoek Fotografen. 2010. 59
Welke oplossingen voor zelfstandig
werkende fotografen zijn er op dit
moment?
Om de concurrentie in kaart te brengen is er een concurrentiematrix opgesteld (te vinden in de bijlage, onder ‘Concurrentiematrix’). Hieronder wordt er per concurrent een korte samenvatting gegeven van de
ingebouwde functies. In de bijlage is, in tabelvorm, de complete set aan functies per concurrent te vinden.
Scope
Deze analyse is gericht op directe concurrenten: applicaties met een vergelijkbare set aan functionaliteit zoals nu beoogd met de te bouwen applicatie. Uitgesloten zijn (niet populaire) applicaties die zich richten op één hoofdactiviteit voor een fotograaf (facturatie, planning).
Pixifi (vanaf €17,50 per maand) 13
Pixifi is een web-based studio management systeem en richt zich voornamelijk op fotografen met een eigen studio. De applicatie laat je contracten, workshops, evenementen, facturen en offertes maken en houdt je opdrachtgeveren, inbox en betalingen in de gaten. Pixifi is het programma dat qua beoogde functionaliteit het dichtste bij dit project staat, al is bij Pixifi de focus duidelijk gelegd op het vereenvoudigen van het werk van
studiofotografen. Handig om mee te nemen in dit project: het maken van contracten per opdrachtgever.
Studiocloud (gratis, uitbreidingen vanaf €9,95 per maand) 14
Een gratis cloud-based systeem dat zich richt op
opdrachtgevermanagement, administratie en projectmanagement.
UItbreidingen (Cloudproofing: foto’s online verkopen) zijn tegen een bepaald tarief te verkrijgen en synchronisatie loopt via de cloud. Grootste voordeel is (uiteraard) dat het gratis is.
Lightblue Software (€340,00, daarna €12,50 per maand) 15
Lightblue is een zeer uitgebreid administratiesysteem, met een sterke focus op overzicht. Een nadeel is dat er geen e-mailondersteuning in zit, er zijn echter veel andere handigheidjes ingebouwd die mee kunnen worden genomen in dit project. Er kunnen custom velden worden aangemaakt per ‘shoot’, om zo de informatie die de fotograaf belangrijk acht per opdracht te kunnen archiveren. Elke opdracht wordt kleurgecodeerd, zodat de fotograaf in één oogopslag ziet met wat voor opdracht hij te maken heeft. Daarnaast is er een optie om ‘search queries’ aan te geven, zodat de fotograaf een lijstje kan aanmaken die (bijvoorbeeld) de volgende items bevat: ‘alle onvoltooide opdrachten uit januari 2012’.
Spectra Professional (vanaf €105,00 per maand) 16
Een administratiepakket dat, naast de administratie, ook met foto’s overweg kan. De fotograaf kan er slideshows, presentaties en DVD’s mee maken. De administratiemodule heeft een uitgebreide agendafunctie met een wizard, die ervoor zorgt dat de fotograaf de juiste tijd inplant per opdracht. Vanuit Spectra is het ook mogelijk om te e-mailen, sms-en en telefoongesprekken te voeren. Ook de financiële administratie is via Spectra te onderhouden.
13 Pixifi. Simplifi Life LLC. 10 oktober 2012. <http://www.pixifi.com>
14 Studiocloud. Studiocloud. 10 oktober 2012. <http://www.studiocloud.com>
15 Lightblue Software. Lightblue Software Limited. 10 oktober 2012. <http://www.lightbluesoftware.com>
Wat in dit project gebruikt kan worden: Bepalen in hoeverre het wenselijk is om ook foto’s en de afhandeling hiervan bij het project te betrekken.
ShootQ (€58,00 per maand) 17
ShootQ is een redelijk grote speler in Amerika (in Nederland niet te
gebruiken) en zet in op leads en shoots. Daarnaast is er een mogelijkheid om op een professionele manier je prijzen te laten zien op de website van de fotograaf. Meest handige (en unieke functie) in ShootQ: Online boeken en het online ondertekenen van contracten. ShootQ werkt samen met veel andere pakketten, waaronder Google Calender, Intuit, LiveBooks en Wordpress.
Photobase (Eenmalig €110,00) 18
Photobase richt zich op trouwfotografen en is al wat ouder (wat vooral te zien is aan de interface). Het is gebouwd door trouwfotografen, de functies die erin zitten zijn er allemaal in gekomen door eigen ervaring en ervaring van andere trouwfotografen. Ook bij Photobase zitten de belangrijkste elementen van een alles-in-één tool, waaronder
opdrachtgevermanagement, e-mail en (financiële) administratie. De applicatie maakt ook gebruik van de Google Maps API, zodat de fotograaf adressen voor fotolocaties kan opslaan, per opdrachtgever of voor hemzelf. Handig om mee te nemen voor dit project: Er is ook gedacht aan post-productie, waar je als fotograaf kunt nagaan of de albums voor je bruidspaar al onderweg zijn en of het bruidspaar tevreden is met de aangeleverde foto’s.
Simply Studio System (vanaf €42,00 per maand) 19
Deze applicatie heeft drie pijlers: Studio Management, Accouting en Online Proofing. Simply Studio System heeft een fris uiterlijk en is web-based. Aan
leads genereren is gedacht door er een functie voor e-mailmarketing in te bouwen. Het online proofing gedeelte is uitgebreid, de fotograaf kan prijslijsten aanmaken (per opdrachtgever) en ook kortingen of giftcards uitgeven. Handig om mee te nemen: Het kunnen importeren van je financiële gegevens via de bank.
17 ShootQ. ShootQ Inc. 10 oktober 2012. <http://web.shootq.com/>
18 Photobase. Red Cat Software. 10 oktober 2012. <http://www.redcatsoftware.com>
Waar maken zelfstandig werkend
fotografen nu gebruik van?
Enquête
Om meer te weten te komen over het gebruik van software onder fotografen is er een enquête geplaatst op internet, waar in totaal 55 respondenten hun zegje hebben gedaan. De enquete biedt inzicht in de problemen en kansen die de fotograaf tegen komt. De enquête is gericht op zowel studio- als ‘buiten’-fotografen. Met de resultaten uit de enquete, alsmede de resultaten uit het onderzoek naar concurrenten en het usability-onderzoek, kan een stevige basis worden gezet voor de uiteindelijke lijst met basisfunctionaliteit.
Maak je gebruik van een softwarepakket voor je administratie?
Ja Nee
56%
44%
Welke software gebruik je?
Wat heeft je doen besluiten om deze software te gaan gebruiken? (Meerdere antwoorden mogelijk)
Excel Moneybird Acumulus
13%
26%
61%
Aangeraden Prijs Functionaliteit 0% 13% 25% 38% 50%Om jou over te halen om mijn administratietool te gebruiken, wat moet er echt aan functionaliteit in zitten? (Meerdere antwoorden mogelijk)
Uit de begeleidende antwoorden op de 'waarom'-vragen blijkt voornamelijk dat Excel veel wordt gebruikt vanwege de uitgebreide mogelijkheden met betrekking tot overzicht creëren. Je kunt er een persoonlijk
administratiepakketje van maken, met allerlei overzichten.
Services online zijn ook populair, voornamelijk dat het onderweg ook te gebruiken is en je niet meer aan één apparaat gebonden zit voor je
administratiezaken. Flexibiliteit en overzicht zijn de meest gebruikte termen om aan te geven waarom de huidige software prettig is.
Mail Mail categoriseren Documenten / afspraken Planning Foto’s harde schijf
0% 25% 50% 75% 100%
Vervolgenquête
Om de jongere doelgroep (de koers die is ingezet na het vooronderzoek) beter te leren kennen is er nogmaals een enquête opgezet, waar 13 respondenten op hebben gereageerd.
Met welke ‘tak’ van fotografie ben je het meeste bezig?
Wat voor apparatuur (hardware) gebruik je om je taken naast het fotograferen zelf uit te voeren?
Studiofotografie Fotografie op locatie Bruiloftsfotografie Concert & eventfotografie Natuurfotografie 0% 8% 15% 23% 30% Desktop (Mac / Pc) Laptop Tablet Smartphone 0% 10% 20% 30% 40%
Maak je gebruik van een applicatie voor je zakelijke e-mail?
Zo ja, welke applicatie gebruik je voor je e-mail?
Ja Nee
50% 50%
Apple Mail Sparrow Google Mail (online)
0% 8% 17% 25% 33%
Wat heeft je doen besluiten deze applicatie te gebruiken?
Kun je aangeven wat je het prettigst vind aan deze applicatie?
Uit de antwoorden kwam het volgende naar voren:
• het gemakkelijk archiveren van e-mail, waardoor je een lege inbox krijgt en houdt;
• Smart Inbox, waar mail van een bepaald e-mailadres in komt;
• Gebruiksvriendelijkheid; • Synchronisatie Aangeraden Prijs Functionaliteit 0% 18% 35% 53% 70%
Maak je gebruik van een applicatie voor je planning?
Zo ja, welke applicatie gebruik je voor je planning?
Ja
Nee
43%
57%
iCal Google Calendar 0% 13% 25% 38% 50%Wat heeft je doen besluiten deze applicatie te gebruiken?
Kun je aangeven wat je het meest prettig vind aan deze applicatie?
Uit de antwoorden kwam het volgende naar voren:
Integratie met OSX en Spotlight (direct afspraken aanmaken zonder een dialoogvenster) Overzichtelijk Synchroniseren Aangeraden Prijs Functionaliteit 0% 15% 30% 45% 60%
Mijn afstudeerproject richt zich op het maken van een alles-in-1 tool voor
fotografen. Van e-mail tot een takenlijstje, van planning tot administratie.Wat
vind je belangrijk in zo’n applicatie?
Als verbeterpunten op de huidig gebruikte software wordt genoemd: layout, alles aan elkaar kunnen koppelen uit verschillende systemen,
gebruiksvriendelijker en minder uitgebreid. E-mail (basis) E-mail (data filteren) E-mail (archiveren) Administratie (facturen) Administratie (offertes) Administratie (boekhouding) Postproductie (archivering) Postproductie (locatie foto’s) Klantcontact (basis) Klantcontact (contracten) Acquisitie (portfolio) Beheren website (beschikbaarheid) Beheren website (portfolio) Beheren website (contactformulier) Planning Notities
0% 23% 45% 68% 90%
Conclusie
Door de afgenomen enquêtes en onderzoek naar de doelgroep via de interviews en deskresearch is er inmiddels een goed beeld van de benodigde functionaliteit voor de alles-in-één productietool. Uit de vervolgenquête bleek dat de fotograaf over het algemeen zijn computer / laptop en mobiele telefoon gebruikt voor zijn fotografische werkzaamheden.
De belangrijkste services in de applicatie zijn klantcontact, planning en taken, overzicht, tijdsregistratie en administratieve taken.
Uit de toelichtingen op antwoorden in beide enquêtes blijkt dat de fotograaf gebaat is bij het bieden van overzicht in de taken die de fotograaf moet doen. Taken kunnen bijvoorbeeld zijn: het sturen van e-mails / contact met klanten / het regelen van de boekhouding en administratie en het verwerken van voltooide opdrachten.
Uit de vervolgenquête, gehouden onder een aantal jongere (vaak startende) fotografen bleek dat een tablet niet of nauwelijks gebruikt wordt om de werkzaamheden naast het fotograferen zelf mee te verrichten. Dit in acht nemende, is besloten om tijdens dit project uit te gaan van een mobiele versie met als fallback een webversie van de applicatie.
De doelgroep is omgezet naar een persona, aan de hand van de kenmerken, ontdekt in de interviews onder eindgebruikers. Daarnaast zijn er een aantal user stories opgesteld, die beschrijven wat de gebruiker wil kunnen doen met de applicatie.
Persona
Bij het maken van dit persona ben ik uitgegaan van de principes die Dan Saffer hanteert in zijn boek ‘Designing for Interaction’. 20 De gegevens in dit persona zijn
opgesteld aan de hand van in totaal drie interviews (2 met gebruikers > 35 jaar, 1 gebruiker van < 25 jaar).
Jeroen
Ambitieus talent zoekt toekomst
Demografische kenmerken Gebruik van apparaten en dergelijke Leeftijd: 25 jaar
Baan: Freelance fotografische werkzaamheden Woonplaats: Utrecht
Huwelijkse staat: Woont samen met Laura Inkomen: +/- €850 netto p/m
Opleiding: Fotovakschool Apeldoorn (afstudeerfase)
Hobby’s: Bezoeken van exposities; gadgets; psychologie en filosofie
Laptop: Apple Macbook Pro 15” Telefoon: iPhone 4s
Tablet: Geen
Camera: Nikon D600
Gebruik van apparatuur: Laptop: +/- 30 uur Telefoon: > 16 uur
Programma’s: Photoshop, Lightroom, Adobe Bridge, Excel, Mail, Word / Pages
“Van foto’s schieten
word ik gelukkig,
maar ik heb geen
idee of ik er m’n werk
van kan maken.”
User stories
In user stories wordt opgesomd wat de gebruiker met de applicatie zou willen en kunnen doen. 21 User stories vinden hun oorsprong in de Agile
development omgeving en bij Behaviour Driven Design (BDD). Deze techniek wordt vaak gebruikt bij software-ontwikkeling. Voor deze vorm is gekozen om het geheel meer praktisch in te steken. Deze user stories vormen, samen met de wireframes de handvatten voor het uiteindelijk ontwerp.
Story: Overzicht krijgen in het werkproces
Als fotograaf
Wil ik overzicht krijgen in wat ik nog moet doen voor een bepaalde opdracht Zodat ik niets over het hoofd zie of vergeet
Scenario Dashboard alle opdrachten Criteria Ik heb de applicatie opgestart Als Ik op de dashboardpagina ben En Ik zie de notificaties die daar staan En Ik tik een notificatie aan
Dan Weet ik wat me nog te doen staat en moet ik de bijhorende taak kunnen verrichten
En dan moet de applicatie een afgeronde taak bij een notificatie verwijderen uit het overzicht van notificaties.
Story: Nieuwe opdracht aanmaken
Als fotograaf
Wil ik direct een nieuwe opdracht kunnen aanmaken
Zodat ik deze opdracht overal kan uitbreiden, aanpassen of verwijderen
Scenario Dashboard
Criteria Ik heb de applicatie opgestart Als Ik op de dashboardpagina ben En Ik tik op de knop ‘nieuwe opdracht’ En ik vul de gegevens die ik tot nu toe weet in
Dan moet er een nieuwe opdracht aangemaakt worden. En dan moet ik alle gegevens kunnen wijzigen op elk moment.
Story: Item aanmaken
Als fotograaf
Wil ik een nieuwe item kunnen aanmaken in de applicatie
Zodat ik de gegevens niet hoef te onthouden en ze veilig opgeslagen zijn
Scenario Nieuwe klant aanmaken Criteria Ik heb de applicatie opgestart Als ik op de dashboardpagina ben En Ik ga naar de zone ‘klant’ En Ik tik op ‘nieuwe klant’
En Ik vul de bekende gegevens in
Dan Worden de gegevens opgeslagen door de applicatie
En dan moet ik deze klant overal kunnen gebruiken in de applicatie.
Story: Communiceren met klant
Als fotograaf
Wil ik overzicht krijgen in wat ik nog moet doen voor een bepaalde opdracht Zodat ik niets over het hoofd zie of vergeet
Scenario Dashboard alle opdrachten
Criteria Ik heb de applicatie opgestart, ik heb een klant aangemaakt in de applicatie (zie story: item aanmaken)
Als Ik op de dashboardpagina ben En Ik ga naar de zone ‘klant’
En Ik tik een conversatie aan
Dan Wil ik de laatste berichten zien en direct kunnen antwoorden of een bericht sturen.
En dan moet de applicatie mij een seintje geven als er antwoord op mijn bericht komt.
Story: Nieuwe e-mail
Als fotograaf
Wil ik een e-mail met een aanvraag direct kunnen verwerken
Zodat ik niet eerst iets hoef op te schrijven en vervolgens op een andere plek in de applicatie invoer.
Scenario Nieuwe e-mail van onbekende met een aanvraag Criteria Ik heb de applicatie opgestart
Als Ik op de dashboardpagina ben En Ik ga naar de zone ‘mail’
En Ik zie dat er een nieuwe e-mail is En Ik tik de e-mail aan
En Ik lees ‘m door en zie dat het een aanvraag is
Dan moet de applicatie zo slim zijn dat hij de belangrijke gegevens vast uit de e-mail filtert en me vragen of ik voor die gegevens een nieuwe opdracht en klant wil aanmaken
En dan moet de applicatie deze gegevens opslaan onder de naam die ik invoer.
Story: Timer starten
Als fotograaf
Wil ik kunnen bijhouden hoeveel tijd ik met iets bezig ben
Zodat ik dit eventueel kan doorberekenen aan de klant of doorgeven aan de officiële instanties.
Scenario Timer starten via dashboard Criteria Ik heb de applicatie opgestart
Als Ik op de dashboardpagina ben En Ik tik op de knop ‘Timer starten’ En Ik ga aan het werk
Dan Moet de timer doorlopen, ook als ik met de applicatie bezig ben. En dan , als ik de timer stop, dan moet de applicatie vragen voor welke opdracht de tijdsregistratie is en me aanbieden om een nieuwe opdracht aan te maken.
Story: Foto’s importeren en selecteren
Als fotograaf
Wil ik overzicht krijgen in wat ik nog moet doen voor een bepaalde opdracht Zodat ik niets over het hoofd zie of vergeet
Scenario Importeren
Criteria Ik heb de applicatie opgestart Als Ik op de dashboardpagina ben En Ik tik op de knop ‘foto’s importeren’
En Ik ik tik aan van welke camera de applicatie de foto’s moet importeren En Ik zeg welke foto’s moeten worden geïmporteerd.
Dan Moet de applicatie deze importeren
En dan moet ik de mogelijkheid krijgen om ze voor te selecteren of bewaren voor later.
Scenario Selecteren
Criteria Ik heb de applicatie opgestart, ik heb foto’s geïmporteerd. Als Ik op de knop ‘maak voorselectie’ heb getikt
En ik swipe door de foto’s
Dan Moet ik per foto kunnen aangeven om ze te houden (selecteren) of niet te houden (uit selectie halen)
Wat is de benodigde functionaliteit voor
deze alles-in-één productietool?
Met de conclusies uit de twee clusters van deelvragen over de doelgroep en het onderwerp is er een requirements-list opgesteld, benodigd om de basisfunctionaliteit voor mijn tool in kaart te brengen.
Uit het onderzoek van de FotografenFederatie22 blijkt dat er veel tijd wordt
opgeslokt door de administratie en boekhouding, het archiveren van foto's en de acquisitie en promotie. De directe concurrenten blinken veelal uit in één of meerdere aspecten, maar niet het totaalplaatje. 23
In de eerste (verkennende) enquête die ik heb gehouden onder fotografen heb ik de volgende vraag gesteld: 'Om jou over te halen om mijn
administratietool te gebruiken, wat moet er echt aan functionaliteit in zitten?' . De antwoorden:
Hieruit blijkt dat het toevoegen van documenten en afspraken aan een opdrachtgever zeer belangrijk wordt gevonden. De planning, mailfuncties en categoriseren van content is ook belangrijk voor de fotograaf.
Mail Mail categoriseren Documenten / afspraken Planning Foto’s harde schijf
0%
25%
50%
75%
100%
In de vervolgenquête is er nogmaals ingegaan op de functionaliteit. Dat leverde de volgende resultaten op:
Veel waarde wordt gehecht aan het klantcontact, de administratie, e-mail en planning / acquisitie.
De volledige lijst met uiteindelijke functionaliteit is te vinden in de bijlage ‘Basisfunctionaliteit’.
E-mail (basis) E-mail (data filteren) E-mail (archiveren) Administratie (facturen) Administratie (offertes) Administratie (boekhouding) Postproductie (archivering) Postproductie (locatie foto’s) Klantcontact (basis) Klantcontact (contracten) Acquisitie (portfolio) Beheren website (beschikbaarheid) Beheren website (portfolio) Beheren website (contactformulier) Planning Notities
0% 23% 45% 68% 90%
22 Legerstee, Fenke, Verhoog, Eric. Brancheonderzoek Fotografen. 2010.
Interviews
In de interviews kwam naar voren dat het vooral niet te lastig moet zijn om nieuwe items aan te maken. Als het langer duurt dan het op een briefje of een post-it schrijven, heb je eigenlijk al ‘verloren’. De applicatie is bedoeld om zich aan te passen aan jou, niet andersom.
Basisfunctionaliteit
Met deze kennis en informatie in het achterhoofd, ben ik de verschillende functionaliteit gaan indelen in zogenaamde ‘zones’: deelgebieden in de applicatie die verschillende functionaliteit zal herbergen. In veel gevallen zal hier overlap in zijn. Juist omdat de applicatie het de gebruiker zo makkelijk mogelijk wil maken door bepaalde informatie niet twee keer in te voeren, zal de applicatie zo moeten worden ontworpen dat het bepaalde informatie in zones ‘leent’ uit andere zones. Op die manier werkt de applicatie naar een situatie waarin alle informatie slechts één keer hoeft te worden ingevuld en één keer wordt opgeslagen. Dit reduceert het werk voor de gebruiker, maar ook de foutgevoeligheid in de informatie.zone
Met de informatie uit de enquêtes, de interviews en de concurrentieanalyse is de basisfunctionaliteit, -functionaliteit die benodigd is om de applicatie en ‘af’ gevoel te geven- opgedeeld in de volgende basiszones:
•Opdracht •Klant •Mail •Administratie •Planning / taak •Urenregistratie
•Foto’s importeren en selecteren
De volledige lijst met functionaliteit is opgenomen in de bijlage (‘Basisfunctionaliteit). Een roadmap (aanbevelingen en ideeën voor
toekomstige functionaliteit is te vinden na de algemenen conclusies op het onderzoek, op pagina 52.
Structurering
In de voorgaande pagina’s is er ingegaan op de basisfunctionaliteit van de applicatie en is de functionaliteit verdeeld in zones. Om de structurering van informatie en content te bepalen is het wijselijk om op zoek te gaan naar een 'haakje': de zone waar alle andere zones aan opgehangen kunnen worden. Op deze manier wordt er al een deel van de structuur zichtbaar en is het op een later moment makkelijker om de invulling van de content te bepalen.
In een aantal schetsen keek ik waar alle functionaliteit het beste aan opgehangen kan worden. Dit bepaalt de invalshoek van de applicatie en de plaatsing van overige functionaliteit binnen de applicatie.
Uiteindelijk kwam ik er op uit dat de zone 'opdracht' centraal komt te staan. Immers: de zone opdracht kan bestaan zonder alle overige zones en nut hebben. De zone opdracht wordt met de informatie uit andere zones (klant, planning, etcetera) verrijkt.
Ter verduidelijking een praktisch voorbeeld: De fotograaf maakt een
opdracht aan: 'Fotograferen voor een bruiloft'. De opdracht staat nu op
zichzelf, heeft verder geen content. De fotograaf zet de datum van de bruiloft in de agenda. Dit item in de agenda kan nu worden gekoppeld aan de opdracht. De fotograaf krijgt mail van het bruidspaar. Ook de mail wordt nu gekoppeld aan de opdracht. De fotograaf maakt een klant aan met de informatie die hij weet over het bruidspaar. De klant wordt gekoppeld aan de
opdracht en is zo ook gekoppeld aan agenda, mail en eventuele taken.
Omdat alle zones aan elkaar gekoppeld kunnen worden, kun je dus in
agenda een taak aanmaken, maar ook in taak een agendapunt maken. Beide
kanten op, zogezegd.
Basisgedachte is dus dat er een aantal standaard zones zijn, die zelf
benaderd kunnen worden (je kunt bijvoorbeeld alle mail bekijken), maar ook gefilterd kunnen worden (alle mail van een bepaalde klant of een bepaalde
opdracht). In schematische vorm ziet dit er als volgt uit:
Opdracht staat centraal, daaronder hangen de overige zones (die toegevoegd kunnen worden aan een opdracht, of aan elkaar.
Structuur-schets
In de structuurschets wordt duidelijk hoe alle zones zich verhouden tot elkaar. Opdracht staat (qua hiërarchie) bovenaan, daaronder vallen alle overige zones.
Hoe kunnen de basisfunctionaliteiten
gebruiksvriendelijker werken?
Applicaties met slimme functies
Writethatname
Writethatname 24 is een applicatie die je mail scant op contactgegevens en
deze automatisch updatet in je lijst met contacten. Deze manier van meedenken kan de gebruiker helpen bij het vergemakkelijken en versnellen van de workflow.
Clear App
De app Clear 25 voor iPhone (en inmiddels ook voor Mac) is een applicatie
die voor de meeste functionaliteit gebruikt maakt van gestures. Om een taak af te vinken swipe je de taak weg. Om een nieuwe taak toe te voegen swipe je de huidige lijst met taken naar beneden en kun je direct beginnen met typen.
Camranger
Camranger 26 bestaat uit een WiFi dongel en een gratis applicatie voor de
iPad. Met de dongel is er directe interactie met de aangesloten camera (vooralsnog Canon en Nikon) mogelijk. Binnen de app is er de mogelijkheid om de foto’s op de sd-kaart te bekijken (ook op volledige resolutie).
Smapp
Deze applicatie voor iPhone richt zich voornamelijk op filmcrews, maar bevat een aantal handigheidjes. Zo kun je terugvallen op een wizard om snel de juiste lens voor een bepaalde situatie te vinden. Ook kun je diverse tutorials (betaald en gratis) bekijken en zijn er shotlists te maken en een paklijst (welke gear moet ik meenemen).
Overig
Binnen de applicatie zullen er veel ‘lijstjes met informatie’ komen,
opsommingen van diverse elementen dus. Om dit gemakkelijker in te delen en beheersbaar te houden, heeft Lightblue Software (beschreven in
‘Beschrijving concurrenten’) een manier ontwikkeld om snel lijstjes te kunnen maken met bepaalde parameters (de zogenaamde search queries).
Bijvoorbeeld:
‘Alle onvoltooide taken voor opdrachten die plaatsvinden in de maand mei’.
Foto’s bekijken en rating geven
Applicaties als CamRanger maken het mogelijk om verbinding te maken met de camera en zo de opgeslagen beelden te bekijken. Binnen de applicatie zal er functionaliteit worden aangeboden om (bijvoorbeeld in de loze tijd tijdens shoots) vast een voorselectie te kunnen maken van de gemaakte foto’s.
Portfolio
Om klanten te overtuigen van je kwaliteiten kun je gebruik maken van een portfolio. Er zijn al enkele apps (FolioBook 27, Portfolio 28) die gretig aftrek
24 Writethatname. Kwaga. 2012. 12 april 2013. <http://writethat.name>
25 Clear App. Realmac Software. 2012. 12 april 2013. <http://www.realmacsoftware.com/clear/> 26 CamRanger. Dave Pawlawski. 2012. 12 april 2013. <http://www.camranger.com>
27 Foliobook. Rocket Garden Labs. 2012. 3 mei 2013. <http://www.rocketgardenlabs.com> 28 Portfolio. Britton Development. 2012. 3 mei 2013. <http://www.ipadportfolioapp.com>
vinden in de AppStore. Deze functionaliteit helpt de fotograaf bij zijn werk (alles op één plek) en wordt toegevoegd aan de roadmap (functionaliteit voor een later moment).
Reiskosten
Gebruik makend van de GPS-functie van je telefoon, valt er erg makkelijk uit te rekenen hoeveel kilometers je hebt gemaakt voor een bepaalde opdracht. Belangrijk: de GPS-functie maakt geen onderscheid tussen lopen of
autorijden. Meest voor de hand liggende optie: de teller start pas bij het bereiken van een snelheid van 10km / uur of hoger.
Gericht op mobiel, mogelijkheid tot web
Om het geheel minder statisch te maken wordt er voornamelijk gericht op het gebruik van mobiel en tablet (en met name de laatste). Een webversie van de applicatie is beschikbaar, maar de focus ligt op het werken op mobiel.
Structurering blijft min of meer gelijk
In het hoofdstuk -‘Structurering (vanaf pagina 29)’ werd ingegaan op de structurering van informatie binnen de applicatie. Er is gekeken naar andere vormen van structurering, waaronder de vorm die Trello 29 hanteert. Deze
applicatie hanteert een losse vorm, waarin de enige twee vaste vormen een ‘titel / groep’ en een ‘card’ zijn. Je maakt een groep aan, geeft deze groep een titel en vervolgens kun je ‘cards’ toevoegen. Deze cards kunnen tekst of data bevatten. Dit is een vrije vorm, waarbij de applicatie zich aanpast aan de gebruiker. Voor de te ontwikkelen applicatie is deze manier niet ideaal. Op deze manier verwordt de applicatie eerder tot een takenlijstje, waar mijn visie meer is: het bieden van overzicht in de diverse (openstaande) opdrachten. Hier wordt al eerder een overzicht gemaakt, namelijk de opdeling per opdracht. Ook is er vanwege de consistentie gekozen om per opdracht een keuze te kunnen maken uit de verschillende zones (als een taak, bestand, mail, etc.).
Functionaliteiten die worden meegenomen: Swipefunctionaliteit om acties op te roepen (uit de Clear app), het verbinden met een spiegelreflexcamera om foto’s uit te lezen en een voorselectie te kunnen maken in de applicatie (Camranger). De functies uit Smapp zijn besproken met de doelgroep tijdens de interviews, maar hier zagen ze geen voordeel in. De gehoorde
opmerking: ‘Juiste lens en afstanden moet je gewoon weten, anders moet je er niet aan beginnen’. Voor filmcrews ligt dit anders.
Wat zijn de uitgangspunten voor het
uiteindelijke ontwerp?
Gebaseerd op de uitkomsten tot dusver, zal de applicatie uiteindelijke sterke affiniteit vertonen met een ‘dashboard’ ontwerp: een ontwerp waar veel informatie wordt verpakt in een logische, overzichtelijke pagina, die regelmatig ververst. Grootste uitdaging is om de gebruiker relevante informatie te geven, gericht op zijn situatie en wensen.
Omdat er veel informatie beschikbaar is (als de gebruiker de applicatie gebruikt), is het belangrijk om te kijken welke informatie relevant is, en welke informatie juist weggelaten kan worden (tot een later moment). In andere woorden: welke informatie is belangrijk genoeg om de applicatie mee te openen?
Vanwege de hoeveelheid informatie, vind ik het verstandig om de ‘one-window-drilldown’-techniek 30 te gebruiken. Een lijst met items wordt
weergegeven, inclusief één of meerdere individuele eigenschappen. Bij een klik op een item krijgt het item meer ruimte. Anders dan een ‘list-inlay’ 31,
waar de content van een item in de lijst zelf wordt weergegeven door een uitklapconstructie, heb je met ‘one-window-drilldown’ volledige focus op de content van het item.
Usability guru Jakob Nielsen heeft in 2009 een lijst opgesteld met de tien grootste valkuilen in het proces rondom het structureren van informatie. 32
Omdat mijn applicatie omgaat met veel data en informatie, quote ik een
aantal van deze struikelblokken uit dit artikel, en presenteer mijn visie voor mijn applicatie per struikelblok.
1. No structure
“The most notable structural problem is when designers treat a site like one big swamp with no organizing principle for individual items. Yes, users can fish the swamp using search or by following links from current promotions or outside sites. But whatever they dredge up is it. No opportunities for understanding the site's other offerings or locating related items.”
Belangrijk is dus om te zoeken naar een duidelijke en eenduidige manier van structureren, waarbij informatie niet op zichzelf staat, maar daadwerkelijk een verbinding heeft met de rest van de getoonde informatie.
6. Inconsistent navigation
“Navigation exists to help users, not to be a puzzle in its own right. Users should be able to understand it immediately, and apply that understanding throughout the site. [...] Although global navigation is not a site's most popular element, its persistence serves a key
purpose: it's a beacon that helps users understand both where they are and how they can easily maneuver back to the top of the site if they lose their way.”
De navigatie moet op zo’n manier in elkaar zitten dat de gebruiker op elk gegeven moment terug kan naar de startpagina (homepage in het geval van
30 One-window-drilldown. Designing Interfaces. 12 april 2013. <http://designinginterfaces.com/patterns/one-window-drilldown/> 31 List inlay. Designing Interfaces. 12 april 2013. <http://designinginterfaces.com/patterns/list-inlay/
een website). Dit is in lijn met wat Steve Krug zegt in zijn boek ‘Don’t make me think’ 33: De navigatie in applicaties en websites vertelt de gebruiker waar
hij is en waar hij heen kan. Maar, navigatie is nog meer dan dat:
“Het geeft ons iets om aan vast te houden [...] Ze vertelt ons wat er is. [...] Ze vertelt ons hoe we de site moeten gebruiken.”
Belangrijk dus om de gebruiker nooit het gevoel te geven dat hij verdwaald is.
Gebruikers lezen over het algemeen geen lappen tekst, maar zullen de pagina scannen34. Dit in het achterhoofd houdend, is het verstandig om
bepaalde aanknopingspunten voor de ogen op de pagina te zetten.
Dit zorgt ervoor dat de gebruiker in een aantal milliseconden gezien heeft wat er op een bepaalde pagina te doen en te zien is.
Het product wordt een applicatie waarin veel acties uitgevoerd kunnen worden. Juist daarom is het belangrijk om een consistente user interface te ontwikkelen. Dit hangt samen met de standaardisatie. Een button moet eruit zien als een button, een checkbox als een checkbox. Lijkt logisch, maar gaat in de praktijk nog wel eens mis 35.
Om rekening mee te houden
Volgens Geckoboard 36, de makers van een populaire dashboardapplicatie,
zijn er zes gouden regels om rekening mee te houden37:
1. Zorg voor de juiste data per type gebruiker
2. Zorg voor het juiste type dashboard (praktische info, strategische / executive informatie of informatie voor analyserende doeleinden. 3. Groepeer data op een logische manier en benut de ruimte op een
effectieve manier
4. Maak de gepresenteerde data relevant voor de gebruiker
5. Prop je dashboard niet vol, presenteer alleen de meest belangrijke informatie
6. Bedenk hoe vaak de applicatie moet refreshen.
Voor het ontwerp is het van belang om rust uit te stralen. Een schreeuwerige applicatie verwart de gebruiker niet alleen, hij weet ook niet meer waar hij op moet klikken om progressie te boeken 38. Uitgangspunt is dus een rustige
interface, met visueel gewicht hangen aan de elementen waar manipulatie door plaatsvindt.
33 Krug, Steve. Don’t make me think. Vert. Walsmit Vanja. Tweede druk. Zaltbommel: Thema, 2011
34 Nielsen, Jakob. F-shaped pattern for reading web content. useit.com. 17 april 2006. 12 april 2013.
<http://www.nngroup.com/articles/f-shaped-pattern-reading-web-content/>
35 Mokhov, Oleg. 10 essential web application usability guidelines. Speckyboy. 31 maart 2011. 12 april 2013.
<http://speckyboy.com/2011/03/31/10-essential-web-application-usability-guidelines/>
36 Geckoboard. Geckoboard. 2013. 12 april 2013. <http://www.geckoboard.com>
37 Building Great Dashboards - 6 golden rules to succesfull dashboard design. Geckoboard. 10 juli 2012. 12 april 2013. Geckoboard.
<http://www.geckoboard.com/building-great-dashboards-6-golden-rules-to-successful-dashboard-design/>
De rust kan ook worden behaald door contextspecifieke navigatie. Deze techniek zorgt ervoor dat de interface alleen de navigatie-elementen laat zien de de gebruiker nodig heeft (in de juiste context), en niet alle elementen die beschikbaar zijn.39 Het beste voorbeeld hiervan is de ‘ribbon’, gebruikt in
Microsoft Office.40
Verdere uitgangspunten die belangrijk zijn om mee te nemen in het ontwerp (overgenomen van een artikel van Shawn Adrian):41
Consistentie
Gebruik maken van de conventionele manieren van invoer en manipulatie van content zorgt ervoor dat gebruikers weten wat ze kunnen verwachten. Dit maakt dat de applicatie gemakkelijker in ge gebruik wordt.
Contrast
Ofwel: Ervoor zorgen dat klikbare elementen verschillen van de elementen die dat niet zijn, hetzij in kleur, grootte lettertype of positionering.
Layout
Het gebruik van een grid in ontwerp zorgt niet alleen voor rust en eenheid, het leidt de gebruiker ook door het ontwerp.
Hiërarchie in functionaliteit
Om een interface te versimpelen is de techniek die het meeste gewicht geeft aan de belangrijkste functies een goede basis. Minder belangrijke functies worden op deze manier niet weggestopt, maar krijgen een minder prominente plaats.
Feedback
Als er iets gebeurt (hetzij door invoer van de gebruiker of door een actie van het systeem) is directe feedback noodzakelijk. Als de actie een lange tijd nodig heeft om uit te voeren is een progress indicator een belangrijke manier van visuele feedback geven.
Uiteindelijk kom je, bij het indelen van functionaliteit over de beschikbare ruimte, uit bij wat Tesler de ‘Law of the conservation of Complexity’ noemt. Hoeveel functionaliteit je ook wegstreept, complexiteit is inherent in elk proces: je hebt bepaalde basisfunctionaliteit nodig om de applicatie te laten werken.
39 Fadeyev, Dimitri. 10 useful web application interface techniques. Smashing Magazine. 12 januari 2009. 4 april 2013. <http://uxdesign.smashingmagazine.com/
2009/01/12/10-useful-web-application-interface-techniques/>
40 Use the Ribbon instead of toolbars and menus. Microsoft. 12 april 2013.
<http://office.microsoft.com/en-001/help/use-the-ribbon-instead-of-toolbars-and-menus-HA010089895.aspx>
Inspiratie
Om inspiratie op te doen ben ik bij dribbble.com, een online netwerk voor designers om screenshots te laten zien van waar ze momenteel mee bezig zijn, gaan kijken voor inspiratie voor het ontwerp van mijn project. Ik merkte als snel dat ik nu al een bepaalde stijl voor ogen heb. De stijl ligt ook het dichtste bij me, met veel witruimte, rustige ontwerpen, overzicht en niet teveel poespas.
Kortom: Het ontwerp voor de applicatie wordt er eentje met een stevige
dashboard-tint, waarin de relevante informatie een grote ruimte krijgt toebedeeld. Dit alles in een een interface met minimaal kleurgebruik, zodat de focus ligt op de opties tot manipulatie van de content.
Deze vorm van ontwerpen wordt veelal flat design genoemd 42 en wordt
veelal voorgeschreven door interactieontwerpers. Het is het type ontwerp waarin de vorm de functie (of functionaliteit) volgt.
De set aan basisfunctionaliteit is beschreven in de bijlage
(‘Basisfunctionaliteit’). De uitwerking van de schermen staan in het ‘stijlboek voor bokeh’, die bij deze afstudeerdocumentatie is geleverd.
Voorgaande versies van het ontwerp zijn te vinden in de bijlage van deze afstudeerdocumentatie, onder ‘Eerste versies ontwerp’.
Met welke techniek denk ik dat de
applicatie het beste werkt?
Web meets Native
Volgens Gartner 43 is er meer en meer behoefte aan web-applicaties met
een Web Meets Native functionaliteit. Kortgezegd: applicaties die draaien in de browser, waarbij functionaliteit buiten de sandbox van de browser ook gebruikt kan worden. Hierbij valt te denken aan bepaalde hardwarespecifieke eigenschappen als de camera, motion sensor of acccelaratiemeter van een apparaat.
Voor mijn applicatie raad ik sterk aan om te starten met hybrid applicaties in een native container. Groot voordeel van deze manier van werken is dat er minder specifieke coding per platform hoeft plaats te vinden. Door middel van frameworks als PhoneGap 44en Titanium 45 is het mogelijk om eenmalig de applicatie op te zetten, waarna het framework zorgt voor de implementatie per mobiel besturingssysteem.
Dit betekent kortgezegd dat de applicatie in de verschillende
applicatiemarkten kan worden gezet, maar dat de content via HTML / CSS en JavaScript wordt binnengehaald. Voordelen van hybride applicaties zijn dat alle functies van het apparaat kan aanspreken, de applicatie ook offline gebruikt kan worden en de meeste techniek al bekend is bij developers (html / css / javascript). Dit zorgt voor een kortere ontwikkelingstijd en een bredere markt, aangezien er niet per mobiel besturingssysteem hoeft te worden geprogrammeerd, maar alles via één universele applicatie wordt getransformeerd tot native containers per besturingssysteem.
Voor het verbinden met een server (van de applicatie) kan er bij PhoneGap gebruikt gemaakt worden van diverse netwerkprotocollen (bijv.
XmlHTTPRequest en Web Sockets) om makkelijk te communiceren met
allerhande backend services.
Alle functionaliteit die de applicatie nodig heeft, zoals bestandsmanagement, netwerkfunctionaliteit, GPS, contacten en notificaties kan worden opgelost met PhoneGap.
43 Smith, David Mitchell. Web meets native: Beyond hybrid. Gartner, 15 augustus 2010. 3 mei 2013. <http://bokeh.gerardkleinedeters.nl/onderzoek/bijlagen.zip> 44 PhoneGap. Adobe Systems Inc. 2013. 12 april 2013. <http://www.phonegap.com>
Wireframes
De wireframes zijn bedoeld om inzicht te krijgen in de plaatsing van functionaliteit en het aanbrengen van de logica achter de applicatie.
In de concurrentieanalyse 46 zijn een aantal concurrenten bekeken. Grofweg
hebben deze applicaties min of meer de volgende opbouw:
Rood staat voor identiteit van de maker, geel voor de content, groen voor
opties om content te manipuleren (van filters tot menu’s en tabbladen) en blauw staat voor opties met betrekking tot het manipuleren van het gebruikersprofiel (accountopties, uitloggen, etcetera). Deze opbouw zie je bijvoorbeeld ook terugkomen in de verschillende webapplicaties van Google. Als voorbeeld heb ik Gmail genomen, en de verschillende soorten functionaliteit op deze manier ingekleurd:
Dit principe geldt ook overigens ook voor veel andere (web)applicaties. In de eerste schetsen (te zien op de volgende pagina) is de applicatie op dezelfde manier opgebouwd.
De eerste schets om navigatiefunctionaliteit in kaart te brengen. Deze opzet is gekozen in navolging op de plaatsing van elementen die andere concurrenten hanteren. Al snel merkte ik dat ik hier niet mee zou uitkomen. Immers, nadat er is geklikt op ‘mail’, zou er nog een navigatielaag moeten zijn, waar gekozen kan worden voor ‘inbox’, ‘verzonden items’ of iets dergelijks. Dit geldt voor alle menu-items.
Het tweede wireframe maakt gebruik van een navigatielaag aan de bovenkant, waaronder de sub-items kunnen staan. De opdracht (die de functie als hoofdzone binnen de applicatie vervult) staat links. Vervolgens staat er in ‘dashboard-stijl’ de belangrijkste informatie uit verschillende zones. Nadeel van deze opzet is dat géén van de items op de pagina meer uitspringt. Uit de interviews en testrondes bleek dat er geen visuele ondersteuning aanwezig is voor de belangrijkste items. Veelgehoord: “Waar moet ik kijken?”. Deze opzet legt de lat om de applicatie te gebruiken te hoog en is op deze manier dus niet bruikbaar.
Dit wireframe is voortgeborduurd op het tweede wireframe en tracht meer rust te brengen door elementen weg te laten. De navigatie aan de bovenkant maakt gebruik van iconen en tekst. Daaronder wederom de opdrachtenbalk en aan de rechterkant vrije ruimte die gevuld kan worden met informatie over bepaalde opdrachten. In dit geval is er gekozen om drie komende opdrachten (binnenkort) te laten zien, met daaronder in tabelweergave de rest van de opdrachten binnen een bepaalde tijd (deze maand, dit jaar, alles). Uit de gebruikerstests bleek dat voornamelijk het ‘binnenkort’-gedeelte niet werd begrepen. Een lijst van opdrachten is wel handig, maar het ‘binnenkort’-gedeelte hoeft niet persé het belangrijkste te zijn. Immers, zo werd er geredeneerd, als het binnenkort plaatsvindt, dan is het meer een geheugensteuntje, en niet het antwoord op ‘wat moet ik nog doen’. Het geheugensteuntje staat nu dus in de weg en deze oplossing zorgt er niet voor dat duidelijk wordt wat er nog gedaan moet worden.
Na de eerste gebruikerstests met de eerste drie versies van de wireframes ben ik opnieuw gaan nadenken over de structuur. Belangrijk is om te zien wat je gedaan hebt en wat er nog moet gebeuren. Met dit in het achterhoofd heb ik bovenstaand ontwerp gemaakt. Dit ontwerp maakt geen gebruik van een sidebar- en contentconstructie, maar gaat uit van de volle breedte, die vervolgens wordt verdeeld over een grid van 12 kolommen (gelijke breedte). Binnen deze opstelling kun je dus creatiever omgaan met de ruimte. Uit de commentaren tijdens de gebruikerstest bleek dat iconen voor het weergeven van een bepaald zone niet werkt. De iconen zijn niet altijd zelfverklarend en derhalve niet altijd bruikbaar.
