Die O.B. Jaargang 6, no.24

(1)

Gcrcgistrccr nan die lHoofpo:.l•antoo~: as 'n Nuusblad.

Br~titanje We~~~ ~

~

SKu

~d

te Betcmag

W

aJ.

Q"D

~'lHO~o [p)~g

e

w@

rrn~

itce

~ ~

fEl

[(i)

~

ibe

~lj}w

e

W1l de

re:

m

[;O)B r<e

Jrg. 6. Kaapstad, Wocnsdag, 11 Mci 19-!7. Nr. 21.

Weens sy hankr

oLska

p

dreig

IBrittan

j

c

tans om n

ic

s

y

skulde te hctaal

wat

hy

gedurcnde

d

i

e

om·iog

aangcgaa

n

het nic.

H

ierdie d

r

eige

men

t

het

tot

sovcr nog

hoofsaaldik

b

et

1·ekk

i

ug

op

lede van

sy

ryk

,

ond

e

r

wie

Indic en

Egip

te

die ver

uaamste skulde

i

ser

s

is.

~~lfriD@W~

~~~®

uTI

®o~o

~ffi)

~t@JCit$@j~@rnJ~

Nadat

Eng

eland

souder

raadplegiug

van

nuder ryks]ande die

u

itgclok het de

n

r

s

y waarborg aau Pole

eis hy

nou

dat

die

nuder sy

skuld vir hom

moet

betaal.

oorlo

g

oorlog·

Rfli®ormttfiiJk

O~~~Kfi<flf

Die Britse minister van finan-sics, Hugh Dalton, het ,·erlede week 'n verldaring gcdoen dat Brittanje nie l<ans sien om al-leen die slmld van meer as £3.000 mi~joen te dra nie. Hy het aangevoer dat Engeland se oorlogskuld ,onwerklik, onbillil\ en 'n ondraaglike las op die Britse volk" is. ,Engeland is ster·lc," het hy gcs6, ,maar een bewys van sy Jo·ag· moet wces sy vasbera1le wciering om bier-die fantasticse vcrpligtings wat bui te die pel' icc ,·au gocie ,· er-stand en billildtcid is, op hom tc nc'eJn!"

Die reget·inJr oorweeg die op-!leffing van die verbod teen die Ossewabran<lwag ten opsigtc van die staatsdicns, volgens 'n opmerldng van mnr. H. G. Law -rence, :'llinistcr van Binn cland-se Sal<e, vcrlcdc ,,·cole in die pal'lcmen t.

In sy antwoonl op 'n be slwl-dig-ing vari dislcriminasic t-ccu 'n Q.B.-offisicr, het cUe minislcr

gese dat dit bl;rl<baa,· voo •·t-spruit uit die t;yd toe die r ogc-l·ing bcpaal het dat O.B.-lrde nie staatsarnptenarc mag WCI'S

nie. ,Dio t-yd het misldcn nou nangebreelc dat die regering die opheffing van hie1·dic vcr ·-bod van letlc

,

·an

die O.B. moot oorwecg." Die minister hct by-gevoeg dat hy niks vertlcr cp die oomblilc daaroor wil sc nic.

Hf.T

DUITSE.RS

OOR

nMftJ< ''

ATOOMKRA

G

BESKIK

Duitsc wctensl,apli!ws het reeds teen die so mer ,-an J !HO ntoomluag voortgebring nwt 'n

masjien wat hulle diep in 'n grot ven·aanlig- het. Dit sou ontwild;.cl won! om dcut· die Duitse weermag gebmil;. te wortl. Die ma1-jien is tans in Amcril;.a.

Hierdie mcrkwaardige ver -ldo.ring is gedoen deur prof. ·werner Heisenberg. een van

·die bekende Duitse Natuur-wetenskaplilccs.

Die bereiding van die atoom -l;.rag is baie ecnvoudig. ,Necm 800 twee-duim-buise suiwcr ura-nium. \'crbind dit met dun draadjies. La:>.t die draadjil's in 'n aluminium bat;. hang. Vul die bal< met swaanYate1·; die rcsultaat--bchcet·ile atooml< rag word vrygest cl en 'n mces l>rag-\'Olle ontploffing word teweeg-gcbring," het hy gcsc.

TE MIN SWAARWATER

Die onLwild<eling van die };.rag is -egtcr gestrem deur-dat die Duitsers nie genoeg ,swaarwater'', wat bulle van 'n fabriek in Noorwee ,·erkry het, kon !cry nie omdat die fabriek vemietig is.

Hy het verder w~rklaar c!at die Duitsc in:; gtingsdiens bc-wus was ,·an die Amerikaanse atoomna,·orsing- maar het dit nie as gevaarlik beskou nie.

Prof. Heisenberg is nou in cli.e Bdtse gcbied, maar die masjien w.:tarmee die atoom-l\rag voortgebring is, is d:lur die Amer·ikaners na America geneem. Hulle wou die prof es-sor oolc saamneem, maar die Britte het beswaar gcmnak cl.cur tc verldaar dat hy tJ.:H\1' meet bly ten einde :.uHlcr Duitse wetensk·aplikes daar -heen te trek

Duit§er§ Word

Lewen§iange

Sowjet

..

Slawe

Die tw~Jerniljocn D u its e Juygsgevangcnes van wie die Russo gcen vcrslag lwn gee nie, en omtrent \\!e allerwci.S aange -nec:n is dat hulle op een of an-tler· mani.er dour die Russe g e-lil•wideer· is, werk tans op plase

in l~uslnnd en word nic mcer as I>uitse luygsgevangenes beskou nic, maa1· as ,Russiese bur-gers,'' volgens 'n be1·ig in die Duitse !lCrs. Daannee word einHil< bcdocl dat hulle lcwens-lange slawe is.

Die 1\usse het onlangs aange-konuig d::tt hulle minde1· as een 1uiljoen Duitsers aanltou. tel'wyl Duitse IJronne ,-olgrhou hct dat daar min~tcns driemiljocn Duit -sers in Rusland moot woes.

BANKROT-KRAG Hierdie uitlating Jwm. daar-op neer dat Brittanje voor die oor!og sy krag kon openbaar dour 'n militere waat·borg· aan 'n Europese staat te gee en da:ndie verpligting na te !com ten koste van die we1·eldvrede; maar nou

n

a

die oorlog, moot hy sy krag daarin toon dat hy nie sy wetlike verpligtings na-kom nie. Daannee bewys hy gccn Juag nie, dog aJgeholl' banluotsl<ap mu~ lcapitaal en

sedeHldteid.

SY SKULDEl'~AARS

Aan Indie slculd Engeland meet· as £1,200 miljoen, aan

In Hrittanje word Dultse lnygsgcvangenes twce jaar na !lie oorlog nog steeds as slawc-arbeiders grbi'Uil;:. Oolc in Rusland en Franlu·vJc docn baie duiscnde Duitse gcvangcncs soortgelylce ar-beitl. ~~~ diP voll;.st·aacl het vel!hn. Smuts onlaugs na hienUe ge-bruil• vcrwys en vf~t·lda:u ,.da.t !lit, 11<\ slawe-arbcicl lyle, en nie strool> met tlie Gcneet'se J\onvensie nie.''

l)ic f11to toon 'n aantal Duitsc l;.rygsgevangencs !n Engcl::111d besig om slruill;:elders teen bomaanvalle te sloop.

Egipte £440 miljoen, aan Ier -land £250 miljoen, Austr·alie £170 mi!joen, Suid-Afril<a onge-veer £25 miljoen, Noorwee £80 miljoen, en Brazilie £65 miljoen. Die Engelsc pc1·s is hoogs in sy sl<!l\ met hie~·die oneervolle beleid wat Brlttanje van plan is om te volg, wat hy vct·toll< as 'n bewys dat Engeland ,.hnr-deiJ' word, en dat dit da:uop needcom da.t hy aan sy s lculd-eisers se: ,\Vel, as julio nie toestem tot clie voorwaardl's

wat binne Brittanje se \'et·moe is nie, wat gaan julio daarom-trent docn ?"

ROOK

Intussen is Engeland se gel-delike posisic nog steeds aan verswak. Die reuse-bedrag van meer as £700 miljoen wat hy van Amerilca geleen hct, het vir 'n groot dee! a! in rook op-gegaan. want daaruit is meer Amerikaanse tabal;. as voedsel gelwop. Teen verlede maand het Brittanje hierdie lening teen 'n tempo van £100 miljoen per maand verbruik sodat dit hom nouliks aan die !ewe sal kan hou tot die cinde van die jaar. \Vattet· dec! hiervan vir tabal< gcgaan hct, !tan gcraai wor·d as in aanmerldng geneem word

A

dat gedurende <lie laaste ses mnandc van ,-eriede ja~ll' Engc-land £39,200,000 daarvan bestce

hot aan tabali. tcenoot· slegs £29.700,000 aan vocdsel!

Ten cinde die Britto te beweeg om minder te rook is die be -lasting op sig-arette en tabak onlangs aansienlil< verhoog, so-dat sigarette tans in Brittanje 2d. stult kos.

SKADE

By dit alles hot Engelaml ge-we~digc skade gely dour die onlangse natuunampc. Die branclstofl(l'isis aileen het Brit-tanje sc krccliet ml't £200 mil-joen \'Crminder weens ,·erliese aan u!tvoer.

,Dit beteken dat ons die vermoe ver!oor hot om £200 miljoen se voedscl, grond -stowwe en masjinerie wat ons dringend nodig het, in te voer," het die betrold<e minis-ter verlede week \'crklaar. In sy nood is die Britse rege -ring tans bcsig om sy ondcrclmte ook af te leer om vrugte te eet. Dour 'n \"crbud te plans op die invoc1· ,·an sagtevrugte uit Suid-Airil<a, hoo!> hy om meer Yan die tJnie se goucl in hande te lo·y as betaalmiddel aan dollar·lande.

RU§lAND

lJE

JBlE§JLAG OlP

VOED§EL

IN JE1UROPA

Vir

§y

In Europa hct daar in <lie af-gelope wcel' 'n tocstand ont-wild<el wat daarop neerlcom dat die Vcrenigde State bcsig is om die Rooi Leer in Elll·opa Yan voedscl t c voorsien van wee die Russicsc beslaglegging op voedsel wa t Amcrilm a an g-e-teisterclc Iande gclewe1· hct om die hongersnoo<l te verlig.

Roemenie hct Ameril'a in !;.ennis gestel dat Rusl-and cis dat Roemenie minst·ens 400 vragt-e meclblom wat die V.S.A. na Roemenie gestuur het, aan '<lie Russo moet af-sta.:'tn. Die mecl is deel van die voedsel wat die g~allicerde

Jande aan Europa lewer om dk~ hong~ersnood te vcrlig. Onder drulc v-an die Russo het Roemenie toegestem en 100 vragte meelblom aan die

Rus-SI:! afgJestaan. Dit word

g><!-bruil\ om die Ru!'siese leers in Rocmenic te voed.

NUWE ElSE

Rusland het verder ool< nu-wc herbetalingst.).ise a.an Hon-garye gerig. Hiervolgens moet Hongarye £50.000.000 meer aan die Russe betaal as w-aar-loe voorheen ooreengeltom is.

Die nuwc eise sluit onder meer in dat al die Duitse c icn-domme in Hongarye aan die Russe oorgema.ak word en dat

Hongarye al die geld wat hy nog a-a:1 Duitsland gcskuld het, aan Rusland moet betaal.

Inmidclels het die Russe Oos·tenryl' in kennis gcstel dat indien die koerante nic ophou om oor die voedselposisie te kla nie, Rusland sy a.andeel aan die \·erslcaffing \'an ,·oedsel sal staak.

Mett $ft;©J<QJ8

f

ru

AU

N

«11

lB ({))de

m

Sonder· dat CCII enl\l'le st aal-(>laat van <Ee ocfensldp Gene-l·aal Botha ,·erwydcr is, is hy \'I'Oeg hicrdie "·eel• 0!1 sleeptou genecm om ncgc my! ,·an die lms, in die omge\\"in:r ,-an S i-monstnd, t.!eur lmnonvuut· tot sinl< gcbl'ing tc won!. Die ver-skonin;; vir hienlie ,·crmorsing Yan staal is dat die Unie nie gesldlcte slopingswerwe het waar <lie sldp afgctnlccl J;.on word ni.c. 'n Ander rl<slwus was dat die sldp nie sal sin!;. as die staal ecrs verwydet· word nic!

(2)

1..

BLADSY TWEE .,DIE O.B.,"' \\"OE0SDAG, 14 l\IEI 1947

9

9 [F)

~

Qll~~8lm®Wllt ~et Ulo~~~fl~

@

®W@l(ID[?

~~

~ ~®W®

rf

~

~~

~~llffMrrft~it~k v~tm

D~~@Mlr~tte

D

i

e

dc

m

oknltie

se

wercld is

i

n

d

i

e

j

o

ng

s

te

L

yd

d

i

ep

in

hepciusiu~ ()()l'

die wam·d

e

Yan

d

ie

parlementere stelsel

as

de

m

okra

ti

ese

i

n

s

t

elli

n

g,

<'H

h<'<'l

·

· wat

sclfkritiek

wo

r

d

uitgeoe

fe

n

deu

r

d

i

e

hct

r

okk

e

pa

rt

ye

.

O

n

s

bet

w~dc<.le

week 'n ops

o

m

ing van 'n sker

p

e

veroordelin~

d<'

m·

Die

l!3nl'~l"r

gcpublisecr,

e

n

i

n d

icsclf

d

e

w

eek

h

e

'L

d

a

m

· 'n

h

o

ofari

ik<'l

i

n

'

n

rf'~Prin~shlad

Y

e

r

skyn

,

wat ons

elders

a f

sondcrlik

pl

aa

s

.

Maa

r·

oo

k

van

Ad,cid<'r~kant

i

s

d

ie

par

le

ment

met

'n

skcr

p

m

cs

o

n

tle

e

d

.

'n

M

<'d<'w<'rk('r

Ya

n

Fo

r

·wat·d Yerkl

aa

r

dat

d

i

e

kie

se

rs h

lo

t

e

we

r

ktnie

in

die

hanclc

van

poli

-tick<'

pat·tyc gewo

r

d

h

e

t

e

n

ie

m

ec

r

vi

r

h

u

l

sc

lf

di

n

k

n

i

c.

UITGEDIE:\" Britta.nje is, dat die parlcmen· nie die selfstandi~c staatsman

IIy wys daarop hoe die po· lilickc pa1·tye vir die e.en of

Hnclc•· rigting staan w:J.t in

b1·cc lrekl<e dcur '.n dee! van

die volk gevolg word, maar

dan nllc dnadwerklil{)e optredc u!t die hande van die kicscrs

nccm. ,.Die volk is danl<baar

om hul dinl<werk vir hullc gc-doen lc kry.· en hul uitkyk

nccm ,·orm aan op lese wal

nic hul cie is nie.

Jlulle is toeskouers wnt ccn

\':ln 1lic lmnte toejuig. Hullc

:-.l<cp nie die openbarc mcning

nit• Pn ocfen geen drul• nit nic.

Hit. word gedoen !leur die poli·

tit·Jw b1·cint.rusts in die pa1·tyc. Jllcnlie siitirig \'an die pal·h•·

nwnt is bewys vir <lit allcs. O~uu· wonl dikwels \'Cr\\'~·s na

.di<' ,·oil< uaari.JUitc ~· <lit i.:; 'n \\'arc uitdruJddng. \\'ant diP

vnll; is indcrdaad uitgc~luit van

tlic politieke spel wat aangnan. Hullc sal ma:u '' ccr in~-rc~pan word ,·ir part~·belangE.. Hullc is

maar net \\'erlau!c en !>Ia'' c

C<!lar is geen groot wetgc. wmg voor die parlemcnt J~ic.

Die vernaamste debatte sal

gaan oot· die begroting. Dit

sal clke geleentheid bicd vir

partypropaganda en verkic.

singspraatjies.

Die parlement sal due; hicr-dic !.it ting t·indig soos h;\· beg-in hct - !n ,·mg-telonshcid van

da:ul en lcegheitl van siening.

Hy is ryp vir ontl>intling. lfic r-tlic parlemcnt het s~· nut oo1··

IC\\'C.''

IN EKGELA!'D

Ool< uit Engeland gaan die

stcmme op teen die

uitgedicnd-h.eid van die parlementere stcl·

sci, en allel'lei oorsakc \'ir di.:

\'Cn·al word genoem. So ve

r-ldaat· die redakteur \·an die 0\'Ct'scas Intelligence Digest.

wat 'n onclet·stcun;!r van die

l<onscrwalicwc element in

Gaa1rru U

nie

~/lad

agaskarr

Beset

?

Die opstand ,.a.n die in· boorlinge ,.a.n ::O.fadagaskar teen di" F1·anf'e het nou 'n stadium

hrrcil< c!at dit moontlik is dat

fo'n:J.nl<ryk hierdie gebied gnnn

onLruim. ViTanneer dit gebenr, is dit moontlik dat Suici-A

Cri-ka gcvt·a sal word om die plel< \'On Fr::mkryk in tc nccm.

Dit hct reejs aan di.e li

g-g-el<om dat Suid-Afrika ample· hk op die hoogte gehou word

met die ontwikkeling van die

toestand op :'-f.adagasl<o3r. U1t Parys word berig dat Sui<l

-Afrlka dit oon\·eeg om die

tnak van die Fra.nse oor tc

ncem.

Madagasl<ar is sl!:'gs 780 myl

van clie Suid-Afrika.:mse kus

,·erwyclcr. As ''erd•,dig-i ng-s. voorpos teen die Oostc is dil vir Suid-Arrilut en Europa \':tn besondere betel<.enis.

tere stelsel ,·a.ndag bcslis 'n ntn die 1 9c <'Cu ni<', maa1· die

ge\'aar geword het weens die politieJ;e baantjic~o<'l<l'l' nw

S\Val< gchalte parlementarier die 20stc Cl'u. TIH' hrt die on-wat dit in ·die twintigste eeu dcrdanigheid van indh·iduele

na vorc gebeur het. idees aan <lit' lcirrs van die

Hy slo·yf: span, noodlotlig g-cwonl. .,Di1~ parlementere ~telscl .,Hoe clikwels hoor 'n het 'n ooreenlwms begin toon mens nie sedert die (ifgelope

met die openbare skool-stelsel. twintig jaar 'n parlcments

-Dic swepe opcnbaar 'n tref. lid aan taf.el sc cat hy vir fende ooreenl,om.s met die pre. dit of -dat gestem het om. fekte. Sola.nk Brittanje deeg- dat hy clcur die sweep aa.n.

lik regcer is deur daardie groot gese was om dil te doen,

selfstandige maghebbers (v.an hoew~J hy hewig daa1·tee.n -die \'Orig;~ eeu) het alles gocd gcl<ant was nie.

gegaan. Die openbare sl<oo!- ,,Dit is die ccrstc versldl wat

scun is geleer om sy pcrsoon- el< tussen die J9c en 20stc eeu

like begeertes en gcdagtes te opmerl<. Die leierslntp het hec

l-onderwerp aan die verl<laarcle tcmal \'Cran<lc•·· Die !;(else! wat

bcleid van sy spa.n. Dit, soos !citlil< volma~J; was ondt1· b

e-ck

se

.

was goed toe die lciers \'O(•gde Jeicr~l<np, is vnnclag

ui-van die span betroubarc manne tcr'> gc,·aarlil;. 'n :liens weet

was. hoe die prcfcl;-stelscl in die

l\laar dit het noodlot tig ~r- ~I; ole eersteldas is so Ian h. die

blyl< toe die lcicrsl<ap 011 'n prefel<te goecl is. en dodelil; go··

heeltemal nuwc tipo gcval hct, Yaarlil• wnnneer hullc sleg is."

N

a

~

m

ute~~~

Oh

m

hra!l1lg

§

ce

~fib~

$

fr

till

m1

Ir

SEGRJEGASHEOBlEGiNSEL

I

N

HALFGEIBAK\IIE

BELE

I

D

'n Vcncgaande bclcidsontwikl<eling is Yerlcdc '' crl< tlrur genl.

Smut~ ten opsigte van die naturcllc aangekondig toe hy 'n nf,

·aar-tliging van die Natun'IIOraatl in H:aapstad mef'gcdccl hC'I <lnt die

l't'g<'ring die Naturelleraa<l, soos ingestcl onder <lit• tlct·tzngwct

Yan 1936, se magic so gann uitbrei dat dit 'n bcstureml(· liggaam

,.i,· die natm·cllcgehic(JO won! somlet· blanl<e \'CI'IN·n\\'onrdig-ing.

en verdcr dat die re~-rel'ing ool< afsondcrlil<c naturcllc-\·aJdwnde

gaan crl<en. Oaar il< sown! l 00 naturelle-val<hOI~th: wat up tlic

oomblil< aandring op crl;cnning.

D1c besonderhede omtrcnt die

magte van die nuwc naturel·

leraad sal l·ater met die pro.

vinsiale rade bespreek word.

Hocwel daar versldllcnde be·

dcnl<iu~;c ingcbl'ing Jean \\'Ord

tc·cn die stap van gent. Smuts, t•n vera! die metode waarop hy dit• saal; aa.ngepal< het, is h icr-dil' bdcidsaanl;ondiging van die

E<'rstc ;\linistcr in sy wese 'n .,tnp in die rigting \'lln segrc·

g-a~il' en l<an dit as sotlanig ,·ei"W('IJ;om word. Dit is net

jammer dat dit die indruk

sl<cp .asof dit 'n toeg-ewing aan

die wecrbarstige naturelleraad

is wat in die jongste tyd 'n ui tcrs astra.nte houding teen

-oor die Unie-regering

inge-ncem het.

HALFGEBAK

Terselfdertyd moet ool< be

-l<lemtoon word cat die ideaal

dat die naturellc hulsclf in hul

('ie gebied moet bcstmu· - 'n

bel.eid wat die O.B. stcrl<

voot·slaan - nic verwcscnlil<

sa] kan word onder die huidigc

halfgcbakte metodcs van die

reg-ering nie.

Die belcid Yan SCI!I'Cgnsill

word clenr clie huidigc hrwintl

aan die een l;ant slwon·ocl<'tHI

,g-c\-olg. maar tcrsclfdcrtycl ''on!

geweier om <lie ,·ollc l<on

se-kwensics Yrtn so 'n hcldtl te

aanvaar I'll dl'ut· te \'OCr.

Die \Taagstuk word nog meer

bemoeilik deur <lie uilbuiting daan·an in die parlemert

-iets w.at al sovccl slcade aan.

gerig het dat sowel van oppo

-SJSie- as van negcringska.nt herhaaldelil< geroep is om clie saak buite die partypolitiek te

hou. Die blotc geroep word

egte1· deur die ondcrskeie partye as politiel<c propaganda be

-slwu en daarom bly die Stse;k

waar dit is.

Die Yernaamste voorw.:lat·de

Yir 'n stclscl van s•clfregerjng

aan die naturelle is dat dit .in

gees van wclwillenclhci·d

aan-vaar en as dee! beskou moct word Ya.n 'n bree segregasie

-bcleid wat ten doe! hct die afsonderlil<e ontwil<l<eling Y.:tn die nature! in sy <'ie gemeen

-skap.

Souder hierdic ,·oorwaarde!.

mag so 'n stap slegs 'n spc<'l in die hand ,·an l;ommunistiesC' a g-ila tot·s wee,;.

Oat die huidige houding \'an

die naturelle Jeie1·s in die 1·aad

egt<lr a~!es behalwe wclwillcnd

is. blyk uit die fcit clat hul dag

-bcstuur l1ierdic bclcid vcnvcrp het en regstreel>sc vcrtcenwoor -diging in aile wetgcwcnde 11')!;'·

game eis.

Kire~~w

~

_K

_{wy SlkrJJJldl}

V

iw

S

f

ce

gfl:

c&

fLo

Vo

9 ~

9 ~Stuurr

Sw(()lk

M afteria(()ll

Na P

C01i!leme!l11

fly

p

\'crontrus oot· die lae pcil van die Unie-parlcment, wa( in

die jongste tyd Yan so 'n aard is dat lc<lc Yan die publick daa•··

heen gaan om hulsclf fp Ycrmaal;, probeer die Forum, 'n 1'1',1;<'

-ringswecl<blad, die oor,aal' vir die agtcruitgang

u.r

die Jdesct·, \ind!

Die blad begin dcut· te erken

dat die parlemcnt in 'n ,·ervalle

toesta.nd ,·erlcecr: ,.Gecn

waar-neme1· van diC' pt\l'lcmcntere

tonccl, gccn intl'lligo'ntc twc -rantlcscl· l<on n!o in die jong- -stc jure g1't t·cf \\'(•cs en bcdrul< voel oo1· dio swal< gt•haltc van menslil<o ma.t.cl'iaal in aile pa•·· t.re wat dic Jl:lrlc•m('ni uitmaa.k nie. 'n Glad It· hoc JW•·sentasie

Yan die hultllgc ,·oJJ;sraatlslede.

om die scnaat maar nie te noem

nie. is int<'IICI<IuccJ en andersins

nic wcrl<lil< tocg<'rns om be· ,·oeg<lc \\'Cigewt•rs tc \\'CCs nie.

.,Met andcr woorde. 'n ,·er

-ontrustcndc .:~antal L.V.'s

verl<ccr wat dit, die hoogste

raad in die Janel, betref, op glibbcrig-c lcrrcin en ltan daa1·om wcining of geen by.

dr31e !ewer tot die goeie be.

slulll· van die land nie."

.. KIESERS SE FOUT" Hicrclic tocstand mecn die

blacl is nie clic rout \'an die parlements!cdc o~ die parl

e-ment nie, maar .. geheel en a! ''J.n die l<iesers wat hierdic

mcnse na die parlement stuur as hul v-crtccnwoorclig:ers. Dit

I

e

i.n die hancle va.n die kiesers

-lwrps om te besluit wie hulle

moct vertccnwoordlg. :Maar

dil is van gcen waarcle om te

wag Yir 'n algemcnc \'Crl<iesing om dit te docn of om te meen dat 'n kruisic eenmaal in vyf

ja-ar genoeg is nie. Die tyd om op te tree is in die jo.rc tussen die Yerkiesings, met

an-der woorde, nou. En die

mc-tode om dit tc do~n. is om

belang te stcl en dccl te ncem

aan die polit ieke I ewe. de

s-noods op die laag-st~ k~rf,

d.w.s. aa.n die wcrl<saamhcd"'

van die plaaslil<c tak of af.

delingsbesturc."

0~0~0~000000000000000

voro

~

Jeug

§o

e

i

{

Ket§

N[

n

:nt§

:1\a afloop \'an 'n \'ergadering n-at gcnl. \\'. R. Laubscher op

;\lar~·dalc toe~<''>PI'CCI< het. het 'n jong Afrll<aner wat lid is \'an die \'erenigd<' Party opge

-staan en vrrldnar dat hy, en hy meen ool< bnic jong m::mne Yan sy geslag-, nn icts nuuts en iets

beters socl< om die pick \'an die

partyst.clscl i.n to ncem. Gcnl. Laubscher hot in sy

tocspmal< hcldt'lntoon dat die

Osscwabrnndwng die <.lraer is

\'an 'n V<'l'llllliC lewcnsbesl•ouing

en stnnt n>rm \\al tlie gees van

ons ,·ollc ,·crjong en sy matc

-riele w<'l\'aart gnan ,·ers~ker.

<X>~O'OOO~OOOOO<X>OO~~O

D'c blad g&·:tn da.n ,·oort om

te beduie hoe die kiesers hul·

self maar moet ,·envyt vir die

J'cit dat ,.soms 'n goeie ver· teenwoordiger. maar dikwels sl-egte verteenwoordigers" na

di.e parlement gesluur word weens hu~ gebrek aan cleel

na-me aan die politick.

DIKTATuHE

Hoe die gcwone panylicl or selfs taks,·oorsiller ,-~rby

goo.n kom by die parlyclll<l:t

-ture wat in die jongsL~ jare

\an bo af beslis wie as kan. didaat mag staan en wie nie,

beduie die blacl cgtcr nic.

Alma! Wl't'l tlat die politielcc

partyo in hul ,YWl'l' om slaafsc

gehoorsnamhci<l in die l<oulws te ,·crlo·y in die jong-~>te jare steed' llll'('l' en mt•rr die l<euse

'an \'Crt Ct'll\\ oonliget!> ui t die

han<lc ,.an lli<• l<ic~>rrs geneem

het. Die cen pnrty het 'n ste!sel

,·an kic!'kolleg-cs om die plel<

tc necm van vroeere takbe. nocmir.gs, t-crwyl ·n ander weer

volm:tg nan liY hoofleicr gee

om b.~nocmings te \'eto. So

hcL daar op 9 ?1-Iaart 19-!2 nog

die, ''olgendc aankondiging in 'n part ykocrant onder handtc·

kcning van die hooflcier, ve

r-skyn:

I

,i\lct di(' oog op ons

Party-h<'lang cu J;ragtens die

hui-ll·ngt•\\ one magte wat die

l<ong•·es op 4. Augustus, !.1.

aan rny ver.lc,en het, Yerklaat·

cl< hil•rrncc die benoeming Yan

'n partyl<nntlidaat Yir tlic•

nanstaandc Pro\'insinle Raad-vcrldesing ,·ir die kies afdeling-Xamakwalancl as nietig tc

wcCli, en bepaal ek Yerdcr da I 'n nu\\ c bcnoerning deur llie

tald<c ,·an die part.r sal plna

!.-\'ind op 25 iHaart om 2 n.m.

Die gcwone partylid hcL

deesdac dus weinig mag om te !ties wic hy wil. Sy maglc

hct hy oorg()dra aan sy p:ll'I.Y·

bcsture.

Se/f/ooshe

id

In

Dien

s

Van

0

8

0

Groblcrshoop. -1\(cj. Swanc· poe! wat omtrcnl die Jig. g.aamsbou van 'n .J..jarigc l<ind

het hoewcl sy reeds 31 jaar oud is, was met Vryheidsdag.

,·iering tc Grootdrink teen

-woordi~. Sy h('t toe \'ersoek

d3t sy skuil g~hou moct wor" er: dan moct cll<e kind wat

haar \\il sicn, minstcns ·n trip

-pens bctaal. Die opbrcngs

moet dan in die Koodhulpfonds gestort wm·cl. Op die manier is gou-gou lOs. gcin.

llfej. Swnncpoel is die dog -tcr ,·an mnr. en me,·. Corne

-lius Swnncpoel woor..agtig on

-gc\'Cet· 150 myl ten noorde ,·an Upington in die Kaliharie. Sy kan lYli(' mooi handwerl< en naaimasjicnwe1·1< docn en is 'n \'llrige 0 B. Sy is gebore op 18 Maart 1916. ·:-; PRACTICE BEDRAG ,·an £ I,O:i5 is ingesamel op 'n

Kerl<-bnsnar. te Kanon Eiland op Sa tcrclag-, 26 April.

Di' bccl••1.£t hct alle \·orige opbrcng-ste oortref. (Korr.).

(3)

.,DIE O.B.," WOENSDAG, 14 MEl 19·17 BLADSY DRIE

---

----

---Bring

Bo

o((hkap

V

alill

· Tro1ill

Uli

t

Trorrulk

GEVANGENE LOSGELAAT

Snam met hom uit <lie SentrnlC' Ge\':wgenis waar hy sedert

I !H2 aange11011 i~, hot mnr. J. A. van Zyl wat op 'n agt<laagse

hongPr~taking was om die re}:"ering te <!wing om r·cg ann hom

h• laat geslded. 'n hoollsliap van llil' dcrticn oorgcblewe politielu• gcvangt•nes a:w di<• 1\.G. cwrgebriug wanrin hulle opnuut hul

lojalilcit en lr(lu aan die l<ommatrdant-gc·neraal, dr. Huns \'an

Hcnsuurg. bctuig.

De politieke gc,·nngcnes wat

nog aangehou word, is hoog in hul sldk met die oorwinning wat deur mnr. \'an Zyl behaal is, bet·ig ons korrespondent uit Prctot·ia. ='1i<! allcen is hul

moraal b3.ie hoog nic. maar dit

h.et die onderlinge band ,.an

1\ameraadskap ver~l!!rk.

BESOEK KG.

i

:'\fnr. Van Zyl is \'Cl·lede week (Dinsdag) losgelaat na

-d..'ll die ~-iinister \'311 Justisie

ir. 'n teLegram opdrag gegee

het dat die gevangen~ onvoo

r-waardelil\ vrygelaat moes

word.

Volgens die oorspronkl.ike

t·ccling mocs die loslating al op 28 April plaasgevind het.

maar deur die optrede van die tronl<owerheid is sy straf met meer as twee m:lande ,·.erleng

en sou hy eers op 8 Julie in vryh.eid geslel word.

By sy losl-ating is hy deur

mcv. Van Zyl, s~· agt-jarig.c c!ogtertjie en 'n m~dc oud

-gcvangene, mnr. I. J. Ferreira,

ing-cwag. Hy het die KG. v.e r-l~dc 'vVocnsdag in Johannes -burg onlmoet by watter ge

-leenthcid hy die boodskap uit

die lronl\ aa.11 dr. Van Rcnsburg oorgebr·ing het en sy trou op

-nuut ann die KG. bcluig hct. BEAMPTE SE HOUDING \:V.;J.tler gees teen die gevan.

gene in die tronk geopcnb:J.ar

i!', blylt uit die f•eit dat nadat die bel'ig dat hy die ,·olgende dag losgelaat sou \\'Ord reeds in die pers versl<yn hct, 'n amptcnaar

,

.

an

die ge\'&llSJe

-nis rnev. Van Zyl toegesnou

het dnl ha.:lr man nic voor 8

Juli~ losgel.aat sou word nie. .. Die hcrig in die ltoerante is somrn.cr koerantpraatjies," het hy gese.

:-.rnr. Van Zyl hct \'Oot·heen in die myne by Roodepoort g.swerk maar sal nie daarhcen

terug-kcer nie omdat sy ge-sondhcid dit nie toclaat nle.

By sy loslating was hy baie

swa k en moes ondcrsleun

\\'OI'd.

A

Q@

(Q)

IDin

~«D

m

CffiffiiDl

B@(O)

rr~

§«))IDJ

OIDlttp~(Q)f

H~t

Daar hang nog stl'eds 'n "·aas vnn gchcimsinnighcid oor die

oulangso ontploffings by Texas Oi ty, N 001'(1 Ameril;a, waarby 'n groot dee! van <.iie !-lad in ptlin gi'H'. mcf'r· as duiscml JlC·rsonl'

<lif' le\\'c gelaat en "o"at driedulseml be:>rcr is.

Hie rooJm·oll;c wa t ))y Texas

City opg-rstyg het, hct net so gl'lyl; S11ns die "·at <IPur clie atoombom in Japan veroorsaalc

is.

TWEE. M.A

.

-E.U<

SAM/ENS

ON

u~

ONK

Gf.S

K R.Yf

\\'illem .J. J. ,·an Ren,burg

Politicltr gevangcnc Willem

J. ,J, van Henshurg wnt · gedu

-rende l\l<•i J !H3 onder die nood

-rcgu laf<ic•s tnt nogc jaar t ronl< -st raf n•r·oonll'el is, Ju·t ,·oor -\'Crlede \\N'I' <lie :\I.A.-graad in

SusiolOI-:'il' ontvang. Dit is a!ln

hom toc·~\'lten hy gelcenthcill

van die• gradrplegt igheid ll•

Blocmfoutcin. Hy verl;ce•· tan;.

nog in <li<' Scnt.rale Gcvnngcnis,

maar word die end \'Uti clic mannd losgclaat.

'

l'oe hy !n 1942 in hcgl'cnis

geneem is. wa., hy 'n ~:>tnats

amptcnanr en deeltydse stu

-dent aan die U.KO.V.S. Hy het

sy denlc jaarsl;ursus Yir dit•

graad

n.A.

!n die tronl• voltooi

en daamn. sy 1\f.A.-studic voo

rt-ge~it. Hy hct ondct· ll'illing van

<It· . . J. tlr \V. Tieyter studt•L•r·.

Jntusscn hct s.r belangstclling

oolc in 'n :1nd1•r rigting ont wilc

-l>el en h,\' hct reeds die sl>rif -telilm tlt·el van die l\I.A.-gr·nad

in Elwnomic ,·oJtooi.

Tyden~ sy aanlwudiJJg in

Bloemfontein het hy saam met ande1· o.n sensasionelc wySt! ui t; die Iron!< gcbrrl'k, maar is Jatct· weer in hcg-t en is genecm. lly is die seun van ds. en me,·. I. \\'. J. ,-an Ren!-.burg, emeritus-lcr·aar ,·an die N.G. gemecutc, Vc·ntcrsbur·g. Dir JH'CSI nsie van mnr. \Vi llie qw Hensl>urg. wat g-evoeg lmn word hy dil' \'an under politicl'e

gen1ngenes wat !u llie tJ·onl<

,·erder stml<'l'r het, is mau1· net

'n \'l'nlcrc ondersl;ry,nng ,·an

die feit dnt dit yan die bl'stc

Jialihc·r· Boer·cseuns was wat

deur die Empire sc troni>C

gc-gaan hot in die afgelope oorlog.

Die ramp i<; ,·croorsaak deur die ontploffing ,·an die Fra.'lse sl<ip Gr·andcamp w:tl volgens die O''~~rhedc 'n \Tag- ammo

-miumnitraat nan boord gehad

hcl. Die sl<OI< van die

om:.-ploffing is baie myle ,·er ge-,·oel o()n het ,·an Texas City 'n stad van die doocl gemaak.

In Xcw York word die ,·er

-ldaring ,·an <lif' C\\\ crheid in

hvyfl'l getrel< en word gemcen

<lat 'n atoombom wat op die !-ld p was, die oorsanl< ''an die

ramp i'>.

H

ce~

i Onftw@rice~de

J

@

de

W

ce~

~em

m

Die onden·oors. van di.e

Texas City-Spoor\\'cg'maatslwp

-pya w..:tt korl voor Jie ontplof-fing nan boord w:ts. hct ver

-klaar dat die skip 'n n·ag am

-munisie aan boord het en dat sy hesltemming gchcim gchou

word. D~e owerheid daaren -tecn het ge~e dat die skip ni

-trate vir bcmestingsdoelcindes

aan boord hel.

Di~ ,·ermoede <!'ll 'n atoom -bom die ramp vet·oorsaalt het, word ool; verstarlt weens die feit dat 'n maatsl\appy. die Monsanto Chemical Co., wat betrokkc is by die maak van

atoombomme. ool< deur die ontploffing in puin gele is.

Die p.ers het noukeurig ver-my om hierdia feit onder die aancktg \'•:ln die wcreld te bring Pcrsmanne wat Kngasa.l<i jn

Japan besoe!{ he!. na·dat die atoombom sy verwoestings

-Wcrl\ voltooi het, het vrrl\laar

dal die toncle by Texas City sterl< herinner :t:tn die tonele by Nagasal\i.

1Duitsers Die

1Deu

r

Gewys

Die regering het hom bcreid \'Crklaar om ctlilm duiscntlc

ontwot·tddc pcrsone uit Joego-Siawic in die unie toe tc laat.

llienlic inligting is dcur <lie Jntel'l\asionale Vlugtelinge-organisasil'

in Switserlancl bel;end gemnak. Die organisnsic ondernccm om

sowat. £34,000 tc hest.co om hierdil' mense na Suid-Afril;a en

:\meril<a te vcn·om· waur· llllllc ltul gaan \'C'SI ig.

~~---

---In dieselfde asem wat die rc-gering hierdie ontworlcldc jodc in Europa wat daat· \'asgcltcer sit omct·at hulle nic in P.:lles

-tina to.cgelaat w'or<l ni·e. in die

Unie we!kom heet, het hy

aangeltondig dat hy nie be

-reid is om tydelilce asicl nan

die 900 Duitsers wat op die punt slaan om uit Tanganjika gcdcporlear te word, te \'erleen

nil;.

Die regcring wil Yoorgce

•:lsof hi·erdie berig onwaar is.

Uit 'n \'orige verldaring \'an

genl. Smuts blyk egter dal hy

wei ontwortceldes uit Europese kampc sal toelaat as dec! van sy immigrasie-plan.

N

uu

s U

it

V

r

yb

urg

l\Iooi rccn het uitgesak in Vr y-burg dorp en distrilc.

'n Noodlotligc ongeluk hct

tussen Vryburg en Bloemhof plaasgevin·d toe 'n vragwa mel

voetbalspelers Yan Vt·ybur~

met die trein gcbots het. Die

besluurcler en clrie seuns is

on-midc~lhk gedood en verskcic ander vcrl\eer nog in die hos -pitaal tc Vryburg en Klerlt s-dorp.

Nog 'n ongcluk h~t gebeur

toe 'n motor, wat op wcg wns

nc. ·die ongelul<sterrein by 'n motorhek omgeslaan het. Ook die insitlendcs verl\ccr in die Hospilaal tc \\'olmaransstad.

MOTORoAssuransie

by-CS:. k

~~u

~

~6

Q

-

----

0 r~~

SUID-AFRIJ<AANSE NASIONALE '

TRUST EN ASSURANSIE MPY., BPK.

Ill

'Iakkc dwarsdcur clio unie ~

A.V.B.O.B

.

Lyl<bcoorgers, Ornfstcenmal<ers.

Begrolulsvel1lckcrnarn

Bloemfont.clo - Pretoria

180 Takke

MARKAGENISKAP

..

A

VROJEE

MORJEa

R~ARK

lfUAP§TAD

0

Betsllng geskied oumJcJdelllb

weekllko, mnandellks ol

soos vorlang

0

Beste heersende pryoo

MJINNAAR

EN VAN

§CHOOR

Etewn.a11r: GUSTAV RETIEJll"

[(ennis

v

an di

e

A

P

L

UIMVEE

Ulo Ueste Flrmn om o l'l,UDrYF.t:

t:U:W3 en e.n<.ler l'ltOUVRTt; aan

t.e Dtuur In:

C. 1\1.

ELOFF

EN

Kllt:

.

<Eon ... ) nr>lt

MORE~LUlli (I'OB~US 11AG) :"ewron

G. A.

FICHARDT

,

Bpk.

(Lll1 JUrlhaa.w:o B4llclclatnllt1tant

.t\iASJTh'ERIE, YSTERWARE, PRODUKTEHANDELAARS

Foon 700 Opgerlg 1848

BL

O

EMFONTEIN

M!EUJBJE!LS

PRYSE STYG VINNIG

KOOP

NOU

Ons hou allccnlil< goeio

l'walitcit l\Ieubels in

Yoonaad

WERDA

Me

ub

e

l

h

andelaars

(EIEl'o.'DOl\IS) BEPERK

G1·oote Iici·I•gcbou - Kaapsta<l

WERElD§AKJE

1

_e

_r

_e

_i

_{s Bestr}

_ulerin

_g

_van

_S

_T

_AATI(USDE.

S

lwf

di

e v

ol

gell(le Boeke

1·ir u

aan

.

DIE l\'IODERNE STAAT

deUI· Prof. L. J. du Plessis HI!.:AR TilE OTJIER SIDE.

The Afrikaner and German Side

THE GREAT GLOBE IT ELF

By W. C. Bullitt

2/G pos\'l'y.

2/9 posny.

11

/9

posvry.

.,The only totaH.tarian imperialism that threatens

war to-day is the Sovi~t Union.·•

THE DARK STDE OF THE l\100~ ) G/G (lOS\'I'y.

,.Consists of a selection of personal narrali\·es of Poles who have suffered during the Russian occu

-pation."

TilE SO\'JET DIPACT OX TilE WESTEHX WORLD By Prof. E. H. Can

REPORT ON THE RUSSIANS

By W. L. White

l\IY ANSWER. by Oswald Mosley.

REPORT FRO:\I GER;.\lA!'\Y,

By Leonard 0. l\loslcy

SUID

-

AFRIKA

'N TUISTE

v

m

,

DIE NAGI~SLAG

Deur Prof. dr. G. Cronje

'i/3 posny. 13/G (lOS\'I'y.

13/- pOS\'ry.

'n Blywende oplossing van S.A. se rasseHaagstukke.

AFRIKA SUNDER DIE ASIAAT

Deur Prof. dr. G. Cronjc 13/- posHy. BEHIND TilE PRESS L'i' SOUTH AFRICA

H. Lindsay Smith 9/3 posvry.

THERE ARE NO SOUTH AFRIC.>\.1\S

By G. H. Calpin 13/G posny.

Pro

Eccle§ia=

Bo e

k

Jh

2lllll

rll

en

(4)

BLADSY VIER ,DIE O.B.," WOENSDAG, 14 MEI 19-!7

----

---

----

---

-,DIE .O.B." WOENSDAG, 14 :i.\•IEI 1947

JHilEIR V 0

JRMIN G

N 00

DSAAKLIK

In die afgelopc weke het daar uit versl<illende kampe stemme

opgcgaan teen die parlementere stelscl, en demokratiese woord

-voerdcrs, hier sowcl as in· Engeland, het die vraag begin stcl of

die parlement nog 'n bruikbare instrument vir die demokrasie is. Elders in die blad plaas ons sommige van hierdie Yeroordelings.

Sommige laat dit net by kritiek, andere praat van uitgediendheid, tcrwyl 'n derde die kiesers oplwmmandcer om 'n verbetcring te probeer aanbring. aangesien, volgens sy mening, die enigste ander keuse 'n dil<tatuur is. Hicnlie stemmc bewys rnna1· net ccn din·g, en <lit is dat die besware wat die Ossewabrantlwag

sctlert sy ontstaan teen die parlcmcntcrc stelsel ingebring het, nie OJ> voorool'(lcle of propaganda. bents nic, maar 'n ralw ontle

-ding was van die siel;.te-verskynsel op politiel;.c gebied. Dit bewys verder hoe ryp die tlcmol;:ratiesc wcrclcl is Yir ltervorming

in die J'igting wat die Ossewabramhvag bcpleit.

Ons aarsel dan ool< nie om te beweer nie dat indicn die Osscwabrandwag hom vandag met alle mag sou toespits op 'n propagandaveldtog dwarsdeur die land hy binne 'n baie kort tydjie genoeg krag sal mobi!iseer om die nodige staatshervorming

teweeg te bring. As die tyd ooit rnl was vi•· 'n organisasic soos die Osscwabrandwag is dit nou.

Vir ses jaar was die Ossewabrandwag in 'n sware verdedi

-gingstryd gewikkel, en moes hy aan twee fronte veg: teen die Empire, wat hom gcldellk probeer laat clooclbloei het dem· hon-clerde van sy 'ede op te sluit, aan wie sc naasbestaandes ontsag

-lil<e bedrae uitbetaal moes word deur die Beweging - £100,000

in vyf jaar. Aan die andcr kant moes hy homself verdedig teen die aanvalle van die BI'Utusse uit eie kring. Albei hierdie fronte

is nou in die proses van likwidasie. Met hcelwat minder k rags-inspanning as die stryd om selfbehoud tydens die oorlogsjare, sal die Ossewabrandwag vanclag soos 'n veldbrand kan versprei,

gcsien die algemene gebrek aan vcrtroue in die huidige leie

r-skappe en ste"sels.

TWEE WEf.:

Die Ossewabrandwag egter, hoewel hy •n grondige omwente -ling op politiel<e en maatskaplilte gebied voorstaan, ondersl;:ei hom van die kommunisme daarin dat hy nie andersdenltendcs wil vernictig en homself tot diktator verhef nie. Hy is die profeet van hcrvorming, en daarom volg hy die weg van oortuiglng en

samcsnoering, en so lank hierdie weg oop I>ly, volg hy dit. \Vaar on!'> ,·olJ;: op die oomb!il;. aan 'n poli tiel<c party met buitelandse trou uitgelewer is wat Yeral die Afril;:ane1· wil onderploe tot 'n mngtelose minderhl'id, is dit die Osscwabrandwag se bcleid em ccrs in samewerking met ander nasio.na.le groepe ontslae te raal;: van die bewindvoeremlc party, en sodoeutle CCTS die onmiddellilw

gcvaar af te wend. .Dnan•oor het ons net een jaa;· tyd. Daarom

dring die Ossewabrandwag aan op 'n gesamentlikc front van

nasionaalgesindcs en is hy bereicl om sy gcwig agter 'n

party-kombinasie in te werp. inclien sy vdendskap erlcen word. Langs hiet·tlic weg, glo ons, sal die hervormingsgcdagtc, wat tans net soos voor die oorlog begin deurslaan in laitiel;: op die padc mcn-ti:rc stc!scl, 1111\I'C en wyer beslag- luy sonder onnodige stryd.

Die feit clat Engclse mondstul<l<e deelneem aan hiCI·dic lui-tick en die vraag begin stel of die parlement nog as 'n demo-l<ratiese werktuig beskou kan \Vord, bcwys dat hierdie hervorming

nie net 'n Afrilcaanse begecrte tot oot·hcersing is nie, so9..s die

Engelse pers dit graag wil Yoorhou nic, maar 'n vertoll<ing is ,·an die algemene begeerte by die volk wat moeg en sat is vir

die onwerklike gestoei van politieke partye in die wetgewende raad van die voll<.

Die hervorming van die parlementere stelsel tot 'n bruikbare instrument van volksverteenwoorcliging en volksbestuur, is 'n

noodsaaldikheid wat tot stand gebring sal moet word indien

die vraagstukke waarop die kommunisme teer, opgelos moet word. \\'anneer die Icier van dio opposisie pleit dat die naturelle-Yraag-!'>1 ul< buitc die partypolitiel;: gehou moct word, en 'n verantwoor -dclil<c J\li.nistct· 'n bcroep op die volli: docn om deux middel \'an •n pctisie te probecr \'CI·hoed tlat die l<lcurvraa.gstuJ;: in die pa. r-lcment behamlel word, is dit immers genoeg aanduiding van die 11oodsaaldild1cid <!at 'n verandering hoogs noodsaalclik is. As hierdie wcg egter om die een of antler rede, blyl;: geslotc te wccs, sal

dit sy plig en taalc wces om op eie houtjie die nodigc luagte tc mobiliseer vir daanlie hervorming, want sonder dit is die blanl;: e-tlom in Suid-Afl'ilm. in ellc gcval tot onmag en ondergang getloem.

P!ROPAGANDA

UN

3@

TAlfE

Rusland is besig om da.ag

-liks jn dertig talc van sy J<Ommunistiese propaganda lnvyt le raal<. Die uitsen

-dings sluit nie aileen nuus

in ni-e, maar ool< ander

aan-gclcenthede. Uitsendings

word ook in En~els g·ehou. Voor 1950 sal Rusland nog

v>9.n 22 sterk senders Yoor-sien word.

N

eMre

nbettg

!DuUJr

Voortt

Veldm. Albert I~sselring,

voormalige opperbevelhebber

van die Duitse weermag in Italii:i, is deur 'n Britse hof tot

•die dood veroordJeel. Hy sal

doodgcslciet word.

Die aanklag teen hom was dat hy v.ero.ntwoordelik sou wees vir die doodskiet van gy

-selaarS'.

VoS~A

o

0 _T~gmJO®f%

_{W1ID~ 'IT'~®~}

_J]([lcmrr

Agt~r ~~

tiDMB~~~~rmfffl

B®~krywilDlg v~IDl Glf(Q)(Q)~

MeJm~cej@l

g

'u

Erkenning

dal

.

die

Dnit.

sc V.2

-

wctenskap

1 ikcs

die Amerika::msc

na-vorser

s

tien jaar voor wa

s

in die

ou

tw

i

kke

li

n

g vau

die

vunrpyhvapcn

s,

i

s

so

pas

dc

u

r Ame

ri

k

aa

nsc

wctcnskaplik

es

g

edoe

n.

Die

oorgrote

m

eerded

tei

d v

a

n

die

Dnitse

vuurpylwete

n

s

ka

plikes

i

s

t

an

s

in

diens v:m die

A

meri

ka

an

se

oor

-Jogsdepnrtc

ment.

Hulle is

in

Duitsland

de

ur

'

n

spesi

aal opge

leide

afdeling

geskaak

voo

r

dat

auder

moondhedc b

u

ll

e

in

die hande

kon kry.

Die antwoord op die vraag

van die wereld waar die Duitse

wetenskaplikes hulle tans be -vind, is deur die Ameril<aansc oorlogsdepartement beantwoo1·d.

'n Paa1· hct in die hande Yan die Russe gcval, maar die res is verplig om na Ameril<a tc

verhuis. Dlt sluit ontwerpcrs

van Duitse vlicgtuh~ sowel as die uitvinders van die V2 in.

Lanl< voor die inval in Duits-land het die Ameril<aanse leer 'n opgawe gemaak van die

mees bekende en voortreflikste Duitse tegniei en vasgestel

waar hulle werk en bly. Met elke a.fdeling Amerikaanse

tl·oe-pe was claar 'n afdeling van hierdie opgelcide skakers en

keer op l<ee1· het hulle seker

gemaak dat hulle al die Duitse

wetenskaplikes wat hulle kon vind, vir Amerika inpalm. Hicr-die wetcnskaplikes werk van-dag te Fort Bliss, Texas, en

Dayton, Ohio.

GROOTSTE TRIOMF Die grootsto tegniese triomf van !lie Duitse brein was die

V2, verldaar Time in sy w

eten-sl>aplilce rubriclc. Dit mag aile

wapcns in die toelwms

oor-sl<adu. Die geheim van die V2

(die tegniesc !<ode was E.W., wat staan vir Elektroniese Wer-ke) is baie dceglik bewaar. 1\a-dat 'n aantal van die vuurpyle

vervaardig is, is hul!e in die geheim by Peenemiinde, aan die

Baltiesc Sec, getoets. Dit is in

groot onclergrondse fabriel<c tc

Nordhauscn, oos van Kassel, vervaardig.

Toe die Russe besig was om

op Stettin, vyftig my! van die

vuurpylfabrick, te bestorm, het die Duitse opperbevel 'n vrye

keuse aan dr. ·werner von

Braun, direl<teur van die

vuur-pylnavorsing, gcgce om te vJug

of om op sy pos te bly. Naclat

hy samesprcldngs met sy per -soneel gehad het, het hulle bc -sluit om in die rigting van die

M

a01k

!PffatntnJe

Vor

V

o

U

gende

Oorff

og

Wa.nneer lugmaghoofdc van

cUe verskillende dominium.s in

Augustus in Londen vergader

sal. hulle die hele o01·log van-af 1913 besprcek en aUe V!e

ld-slae nagaan om die Jesse

da.ar-uit te leer en clit op die vol-gendc ool'log toe te pas. Die lconferensie is h~le deur die Britse lugmag. Kaartc. ver -slae en modelle van allerlei aard sal as voorligting dien.

Mili te1·c waarnemers in L

ou-den het onlangs <lie strateg·iese

verdedigingsafspringplelc van

Sui<l-Aft·iha in tytl van oorlog

bl!ldcmtoon. Dit het geslded nn aanleiding \'an die rel<ot·dvlug

tussen Londen en Kaapstnd. Verdere vlugte waarin gepoog word om clie afsta.nd nog

vin-nigcr a£ t.c Ie, sal moontlilc ui

t-gevoel· word.

Maj. Poole, adjunk-hoof van die Unie se gen•erale star, is reeds in Londen waar hy militere samcspreldngs by-woon.

\Vesterse aanval!ers te vlug. Hulle is cleur die Amerikaners

onderskep en na die Amer i-kaanse gebiecl \'ervoet·. Later is hulle na Amcri.l<a gestuur.

Intussen het 'n ander afdelin;;

Amerikaners die fabriek te

Nordhausen gcfynl<am en alles

wat hulle kon gebruik, sowel

as die V2-bomme wcggeneem.

Hulle het aEcs gckry wat hulle

wou he, verldaar Time. TIEN JAAR

Te Fort Bliss woon tans 120 van hierdie Duitsc weten

slmp-likcs. Dit is die voltallige staf

wat vroeer in Duitsland werl<

-saam was. Saam met hu!le is al

die gegewens oor die geheim van die V2 na Amerika gebring.

Hul eerste taalc in Amerika was om die Amcril;:aanse

we-tenskap:ikes allcs te vertel wat hulle van die \'tturpyl af weet. Dit. het baie voorligting en

on-del'l'ig gel<os om dit ann die verstand van die AmcriJcaanse

wctcnsl;:aplil<t'S tc uring. Die Amerilmners het ontsaglil;: ,·eel gelcer. sl;:r;l'f Time. \"olgens 'n berel•cning het hullc Amcrilm

benewens tien jaat· van na\·o r-sing miljoenc dollu1· bespaar.

Met die on:angse afsldet van

die Duitse vuurpylc tc White

Sands in A mcril<n. was dit

Duitse wetcnsl•aplil<cs wat die voorligting gegee het.

JUNKER-MAKNE

Oo!;: die wctenslcaplikes wat

verbonde was aan die groot Junker-fabrielt te Dessau, is

tans in Amcrikaanse hande. Aan die hoof hict·vnn was dr. A.

Franz. l\et voordat dre Russe

die stad binnc ge\'al het, het

die Amerikaners in der haas

die Duitse wetellSkaplikes en

hulle modelle sowcl as nuwe masjinerie, vctwyder. Dr. Franz

en 87 ander wetenskaplikes van die Junker-fabriek werk tans

naby Wdght F'ie!d te Dayton,

die breinsentrum van die

Ame-rilmanse Iugn1ag. Onder

hier-<lie mannc is die ont wcrpcr \'an die 1:\lesserschmitt 163 spu

it-v!iegtuig·. \'erdc:· i!'> daar

Yal-!'>kcrrn-ontwerpers, in!ltrument

-dcslmr:diges en ,·ooraanstaande wetcnskaplil;:es op feiHik ellw ntwnrsings-:tfdelinK wat clic

lug-\'lUtrt bicd.

GERI~GE LOON

Die Ameril;:ancrs betaal die

Duitse wetenskaplikes 'n

ge-ringe loon van twce tot elf dol

-lar (8s. tot .€2) per dag. Daar worcl reeds maatreels getref om

die families van hierdie

man-ne na Ameril;:a te bring. Die Yenvagting word uitgcspreek

dat huJ:e later Amerikaanse

burgers sal word. Die oorbring

van hulle families moet die

poging om hulle as Amerika-ncrs te laat inburgcr, versterlc

K

on1muniste

In

Pad Ge$'(.eek

Die Franse regcr.ing het be -sluit om al die Kommunistiesz

Ministers in die l<abinet uit te

Sit. Dit het geskied na

aan-leiding YaJI die optrcde Y·3.n die Kommuniste wat teen die

Franse ekonomiese beleid ge -stem het.

D.ie w:rtroue-mosie wat deur ·die Franse eerste minister

in-gedien is, is met 360 teen 186

stemme aangeneem. Hierop het

die Kom:nuniste hullc ,·an die

kabinet onttrek.

In die plel< Yan die

Jwmmu-niste wat uit die l<abinet gesit

is, is drie Sosialistc en twee

Progrcssiewe Katoliekc

be-noem.

DIE

PERSBELEGGINGSKOHPORASIE llEPERK.

(PE

HSKOR

)

Ann aile Bclang-stellcndcs en V l'iende in NA1'AL E~ GRIEil\\'ALA~"D-OOS

LET OP!! LET OP!!

NO

G

N

ET 6,000

AAl'\fDEL:E

van 5/- ell< is bcsldl>baa.r vir belangstellentlcs in Natal en

Griclcwaland-Oos.

lnskrywings word

OuheLToeplik

Gestaak on 30

Junie

194·7

Jongstc ontwikkelinge mank hienlic aandcle

BE SO~DER WAARDEVOL

'l'ree dadelil• in Yerbinding met:

L. ST

E

IN,

P

.a.

E.

B. C

ADLE,

,Twyfelfonte

i

n,

(5)

,DIE O.B.," WOENSDAG, 14 MEI

19

11 V

errmaa

k~

ikheidl

Die

Mo

ti

e

f

OudMG

e

nL

Ve

rsluis

1 Oorled

e

N.aclat hy mecr as 'n jaar Ian!< aan maagkanker gely het, is mnr. J. V•ersluis, voor

-heen generaal van die Osse

-wabrandw.ag in Kimberley, verlede week in die hospitaal

le Kimbct·ley oodecle.

BIESO

JE

K

AAN

P AlR

iL

EMENJ

(DEUR TOESKOUER)

'n Kapena:ar sender sakgelcl

kan m.cnige uut· van die groot

-stc verrnaak deurbl'ing op die galery van onsa agbo;tre par -lernent. Soos 'n dominee-vriend eendag opgemerk het toe hy

op pad was soon-toe: ,Hier stap

ons nou na die hoogste wet -gewende gesag van die land en ons hele motief is - vcrmaa.l' !"

Nou-die-dag was hier 'n p.:tar

vricncl·e uit die Vrystaat en hul!e is toe deur een van ons kommandante en sy vrou na die volksra.ad geneem. Dit is die mal<likste manier om van

niksv.ermoedendc mcnsc uit ·

die b'inneland vm·ig-2

aanhan-gers van die Ossew.:tbrandwag te maak.

ANTIEKE OPTOG Die pal'lerncnt het begin met

'n taamlil< potsicl'lilte middc

l-ecuso O}ltog. ~Iense met die eienaanligste ldcre en pruike

hct <laaraan dcclgcneem. 'n Groot Reptcr is O(l twec mild(e

op 'n tafel gchang en die SpeaJ,.

er het gcbid. Die mcnse op die

galery het egter oopoe bly sit - 'n mens maak mos nie oe toe

as die spelers bid in 'n biosl<eop ni·e!

In elk gcval di.c eerste' tyd het die Speaker gevra, mense

hct geantwoord, maar niemautl

in die volksraad het hul daa r-aan gestcur nie. Hulle was al-ma! blyl<baa,r besig om hul pos oop to mank en briewe te lees.

Daarna het sommige opgestaan

en by die ander ouens die

nuus van die dag oor en weer

gaan ver·tel.

BEDAAR

Later het daar darem 'n mate van rustighcid hieron-..:ler ingetrce en het dit beg;n lyl< asof die agbtwe lcde b2gin .aandag gee aan die verr

igtin-ge. Ons Vrystnatsc vr·iende

was teen hierdic tyd •:11 min of

meer bekecr en het al !us be -gin ln·y om cen of ander soort van opruiming· tew,ecg tc bring. Hulle wou weet of dit maar altyd so gaan.

In ell< gcval toe die ergste rumocr be-daar het en daar nic mcer briew.e was om tc

lees nie, was die Speaker al weer voort, die septer van die tafel af en 'n voorsitter so aan die een kant van die tafel, waaronder ·die septer Ie.

UITKOGGEL 'n Pos ondct· die departement van finansics was onder beS}lre -1\ing. maa1· die Icde het baic

Mirroder

S

temkr(Q]g

Virr K UeurUi01ge

Di·e steml<rag van die lde

ur-lingl<.iesers is bykans met die helftc minder as gcvolg van

d~e Kieswet van 1045, wat v-e r-eis het dat alma! opnuut moes

rcgistrccr, aldus 'n verkla

-r.ing \"-'1.'lt dcur die Nasionalc

Vcreniging van Kleurlinge u it-gereik is.

Met die algcmcne verkiesing in 1943 was daar· 80,000 kleur -ling l<iesers op die lys, terwyl

daar nou net meer as ·10,000 is. Pogings s-al egter in werking gestel word om die ander be-tyds ger-egistreer toe l<ry \·oor die verldesing. meer belang gcstel in die dr oog-tc en het verldes om hieroor tc 1n·aat. Oie ceu agbat·e lid 1m die ander het gcpraat, en die cen n:t die ander is detu· die: mense aan die oorl<ant van die saa) uitgelwggel. Slwolldnders son ja.Iocrs geword het om <lit te sien - waarom mag die

grootmcnse dan a! die lll'et he·?

'n Lid van die regcring het in sy toespraak be<luie hoe <lie opposisie die boere w.il

rulneer. Hulle wil he die re

-gering moet vir die boere geld gee om vee te koop so

-odat da.ardie vee ook maar kan doodgaan van droogte! En op hierdie argument het

'n spreker later so waarlik-waar geantwoord: ,Moenie

dink die bcere is so dom nie !"

het hy op dieselfde intelligen-sie.vlal< betoog.

Een lid bcweer dat w.at die regering doen 'n druppel in die emmer is. 'n Bejaarde negoeringslid se toe: ,Ons wil cmmers dieselfde he." Hierop

bars die hele opposisie soos 'n l<oor los met ,.emmers, em

-mcrs. o! en11ners, .emmers . . . "

vir 'n hele ruk lanl<. Die Vry-staatse tannie langs die !<om

-mandant op die galery hct half paniekerig begin word.

VINGERTJIE

Dit was vir een rcgenngslid

darem te vee! en hy word so

verontwaardig dat hy met sy

vingers begin beduie. Sy teen

-standers vind dit toe heel pret -tig. ,Ryk die vingertjie; J)as op die ~·ingertjie val af; vat nou weer die amlcr vingcrtjic; wag

daar val 'n papier af .... nee,

vorentoe, 11ou weer die cerste

vingertjic .... ens., ens." Tot groot pret van sy tcenstande~s

en die vennaal<soel;:ers op dte galery "vord die lid toe kwaad en vertel hoc hy onder genl.

smuts in Suidwes-Afril<a in

1911 g.eveg het.

(Dit alles onder 'n begro

-tingspos van <lie <lepartement

van finansics).

Skielil< begin die opposisie soos 'n Jwor roep: ,Orde, or de, orde, orde, orde . . . .'' Die

voorsitter \Vat tot dusver aile

tekens van tevredenheid met die orde g.etoon het, roep toe ook skielik: ,.Orde, orde !" Kan die u.gbare lid vir my se wat dit met hierdi.e pos te doen het ?"

,.Dit· het niks n"Let die pos te

(VetTolg in volgende kolom)

Oud.genl. Versluis was 'n vurige on<lersteuner van die Ossewabrandw:lg en hct groot

dienste aan die Beweging be -wys. In 19,12, toe dk~ regering

op gr·oot sl;:aal tocgeslaan het op die O.B., was hy geruime

tyd in die tronl< in Pretoria,

s.aam met een van sy seuns, onder vcrd·enl<ing dat hy aan ,ondermynende bedrywighede" deelgenecm het. Toe sy ge

-sondhcid l-ater ingegee het, het hy sy ontslag aangevra as generaal.

As gebore Hollander het mnr. Versluis tydens die Tw.ee

-dc Vryheidsoorlog met goehel

-mc boodskappe vir die Boere

-magte na Suid-AfrH<.a gekom.

Hy het later by die Boere

aangesluit en hom so vereen -selwig met die Afrikancrvolk

dat baie min mense bewus was van di·e fe.it d-at hy 'n gebore Nederlander was.

Hy word oorleef deur sy e

g-genotc en sewe kinders.

(Vervolg van vorigc l<olom) •doen 11ie" roep die agbare lid

uit en gaan sit.

Dio tocslwuers op die galcry

Jag toe baie hard, maar gcl

ul;:-ldg was die chaos onder so

groot clat die bcamptes daarvan·

nil<s gemerl;: ltet nie!

,POLITIEK!"

Een van die L.V.'s het toe nadcrhand die ander !<ant be

-gin beskuldig dat hulle poli -tiel{ in die parlement praat.

Dit was vir die Vrystaatse besoel<ers eens te vee!. Hulle

flag 'n mens mag net op die

sl;:ole nio politiel;: praat nic! Toe cen van die volksraa ds-ledc die besoekcrs later op tee trakteer, gee die Vrystaatse oom hom die versekering dat hy nie kans si.en om sy tyd

so tc gebruil< nie, al betaal hullc hom £1,000

'n

ja~r. N.a

'n rul<l<.ie was al die bekcnde ou figure wat flussies so

bal-jaar het in die volkSJ'aaclsaal, bcs•ig om tee

t.e

drink. Dit was

mocilik om uit te reken hoe

-vee! in die saal oorgebly het - clit kon hoogstens 'n stuk

of tien gcwees het.

Met die vertrek het die L.V. die besoekers genooi om weer te !<em. Die ta.nnic het egter verscl;:er dat sy vecl liewer sec

-lug inasem!

@~EW'JmA~JE

V~~~&

D~R

lt~

~

sal

gehon wor·<l in die

HOF

M

EYRSAAL

,

K

AAP

S

T

AD

op

DONDERDAG

,

22 MEI, 194

·

7 ,

om

8

1 1.1n

.

Sprelc

e

rs

:

Adj

u

nk

-

K.G.

J. A. SMITH en

DR

.

H.AN

S

VAN

· RE

NS

JBURG.

(By hierdie geleenthcitl sal die offisiere en bran<lwagte \'an <lie \Vcstelil.:e Provinsie afskeid nccm ·van <lie A.ILG. met die oog

op sy vcrhuising na George).

A

lle Offisi

e

r

e e

n

Br

amlwa

g

t

e

~vord

clringend

ve

rsoelr om t

ce

n

w

o

orcli

g t

e

t

vee

s.

Daar is 'n groot vraag na Ronde Kom -mando in d1e stad rond

Hulle Is koel. rook lckker met 'n e•e

geur wat hulle elke dag mcer vriende besorg.

BLADSY VYF

1/Y,UH/

IOJWJI!{},dil

~

S

H

i

AREll!t

SH l88S

lyk

Hierd

i

e Jaar

Op U

Beste

~ns

hied

die

A

ll

e

rjon

g

st

e

og

g

end- en m

i

ddag

-r

okk

e

aan

.

Loa

en F

r

emod

e Ko

stu

um

s

Q

~

-Aandle!e

KENN

I

S

GE\

V

ING

Vir algemcno inligting word hlermee bcl<end gemaak dat

<laar nog 'n beper·Jrto~ aantal (gewone) VOLKS K:\S-aandelo vir insln·ywiug besltil,baar is.