Fokdoelen en fokwaarden: hoe kies je een passende stier voor je bedrijf?

Fokdoelen en fokwaarden: hoe kies je een

passende stier voor je bedrijf?

Anouk van Breukelen, Harmen Doekes, Rita Hoving, Malou van der Sluis, Marieke Poppe

Naast fokwaardenschatting op basis van verwanten, kan genomic

selection worden toegepast. Voor jonge stieren, zonder nakomelingen, geeft dit een indicatie van het genetisch potentieel van de stier.

Wageningen University & Research Postbus 338, 6708 PB Wageningen

https://www.wur.nl/nl/Onderzoek-Resultaten/Onderzoeksinstituten/livestock-research.htm

NVI Kg melk Vet (%) Eiwit (%) Vruchtbaarheid

Stier 1 222 2.765 -0.54 -0.32 95

Stier 2 146 -95 0.20 0.00 111

Stier 3 138 -769 0.80 0.36 106



De stierenkaart is een overzicht van de fokwaarden van stieren voor verschillende kenmerken. De stierenkaart helpt om een stier te kiezen die aansluit bij het fokdoel van de veehouder (Tabel 1).



Fokwaarden zijn schattingen voor de genetische aanleg van de

stier. De fokwaarden zeggen iets over de verwachte prestatie van nakomelingen.

De NVI is een totaalindex, waarin kenmerken zijn gewogen aan de hand van een economische waarde.

Fokwaarden voor kg melk, vet en eiwit zijn uitgedrukt als verschil met het Nederlandse gemiddelde.

Fokwaarden voor bijv. vruchtbaarheid en uiergezondheid worden vergeleken met een gemiddeld Nederlands genetisch niveau gelijkgesteld aan 100 punten.

Tabel 1. Voorbeeld van een stierenkaart voor drie stieren met de totale index (NVI), productiekenmerken (kg melk, vet % en eiwit %) en vruchtbaarheidsindex

De stierenkaart & fokwaarden

_{Fokdoelen veranderen over de tijd}

De waarde van genomic selection

• Fokdoelen veranderen continu.

• In 1980 vooral nadruk op productie. Tegenwoordig veel aandacht voor gezondheid, vruchtbaarheid en duurzaamheid.

0% 20% 40% 60% 80% 100% 1980 1989 2003 2007 2012 2030 R ela tie ve nadruk in f ok doel Jaar Uiergezondheid Vruchtbaarheid Levensduur Exterieur Productie

?

Figuur 1. Relatieve nadruk in het fokdoel over de jaren heen

Nieuwe kenmerken



Onderzoek naar en evt. implementatie van nieuwe kenmerken

Voerefficiëntie

Het meten van de voeropname per koe

Veerkracht (Resilience)

Het selecteren van koeien die meer veerkracht tonen door te kijken naar fluctuaties in de melkgift

Methaanemissie Gemeten m.b.v. sensoren in krachtvoerboxen of melkrobots Genomische fokwaarden voor selectiekandidaten Referentiepopulatie Fenotype + genotype Selectiekandidaten Alleen genotype 10 15 20 25 30 35 40 11 41 71 101 131 161 191 221 251 281 311 Melkgi ft (kg)

Aantal dagen na afkalven

Voordelen:

 Fokwaarde voor jonge

dieren met redelijke betrouwbaarheid

Alleen fenotype van