REDENEERTOETSKOMBINASIE VAN LOWRY EN LUCIER BY GROEPE AFRIKAANS- EN ENGELSSPREKENDE SKOLIERE.
Verhandeling voorgel@ ter gedeeltelike nakoming van die vereistes vir die graad
M A G I S T E R A R T I U M (SI:i:LKUNDE)
aan die
POTCHEFSTROOMSE
UNIVERSITEIT VIR CHRISTELIKE HOeR ONDERWYS
deur
W. D. PIENAAR, Honns. B.A.
POTCHEFSTROOM l\faart 19 63 •
Bedanki~-By die aanbieding van hierdie vorhandeling wil die slcrywer sy opregte dank bring aan bepaalde perso-ne en instansi es.
Namens my promoter en myself wil ek die Weten -skaplike en Nywerheidsnavorsingsraad bedank vir TI navorsingstoekenning aan dr. D.J.W.Strlimpfer, w.J.t hierdie verhandeling finansieel moontlik gemaak het.
My dank aan die Raad van die Potchefstroomse Universiteit vir C.H.O., wat hulle my aanstelling as navorsingsassistcnt in hierdie ondersoek laat welge-val het.
Die leiding van my promoter, dr. D.J.W.Strilinpfer, sy diepe insig en ware belangstelling word besonder hoog op prys gestel.
Ook aan prof. J.M. Hattingh en dr. C.F.Schoeman, my dank vir hulle bekwame leiding en hulp dwarsdeur my studieloopbaan.
Verder bedank ek die betrokke skoolhoofde en leerlinge vir hulle beraidwillige samewerking.
Ook mnr. R.S. Hall van die Nasionale Instituut vir Personcelnavorsing, vir sy hulp met TI gedeelte va.n die verwerking van die statistieke, is ek veel dank verskuldig.
Aan mnr. Ponolis, vir die taalkundige versorging v~n die verh,.:.ndeling, my grootste waardering.
My dank ook aan die personeel van die Ferdinand Postma Biblioteek vir hullo geduld en bystand.
Aan mnr. N.J. Kleynhans en mej. Y.C. Boshoff; aan my skoonsuster en my moeder, vir hulle hulp op verskillende tye, wil ek my dank bring.
Die aanmoediging van my ouers in my studi e stel ek besonder hoog op prys. Sender hulle hulp en
algemene leiding was hierdie studie nie moontlik nie. Aan God die eer!
W.D.P. POTCHEFSTROOM.
INHOUDSOPGAWE.
Bls • Bedankings . •
Lys van Tabelle
.
.
.
.
.
• O • O • 0 0 • • • • • • • • • 0 •. iii Vi.ii 1. Ft\.KTCRE '?AT TOETSINTELLIGEN3IE BEINVLOED. . 1
Inleiding. • • • • • • 0 0 0 0 0 • 1 Di e verband tussen Omgewingsfaktore en
Toetsintelligcnsie • • . . • . . . • . • • 4 1. Buitelandse Bevindinge • . . . • . . . 4 (a) Sosio-ekonomiese faktore . . . 4 (b) Skoolfaktore . . . 8 (c) Stedelik- plattelandse- en
streeks-verskil1e . . • • . . . . • . . 10 2. Suid-Afrikaanse Bevindinge • . • . • . 12 Oorerwing Versus Omgewing . • • • . • . . . 16 1. Algemeen . . . . • . . • . • . . . 16 2. Enkele v-•rteenwoordigende Standpunte
wat die klem op Oorcrwingsfaktore
Plaas • . • . . • . . • • . • . 19 (a) Di~ Standpunt van Conway . • • • • 19 (b) Die Standpunt van Burt . . . • • . 20 3. •n VerteGnwoordigende Stand:punt wat die
kl em op Sosio-ekonomiese Faktore
Plaas . . . 2 3 Kul tui.irvrye en Kul tuurgem:Jenskaplike
Intelligensietoetse . • . . . . 25 1. 11.lgemet;;n • • • . • . • • • • • • . • • 25 2. Voorboclde. . . . • . . • . . . . 29 (a) Die "Leiter International Scale". 29 (b) Die "IPAT Culture-Free
Intelli-( C) ( d) ( e)
(f)
(g) gence Test" . . . . Di e 11Goodenough-mantekentoets11 • • Die "Progr essive Matrices" . • • • Die "Semantic Test ofIntelli-"
..
gen c e . . . . . Die "Davis--Eels GamGs" . . • • • • Die "Pattern Cfompletion Test11
• • 29
31
32
34 34 362. DIE REDENEERTOETSKOMBINASIE VAN LOWRY EN LUCIER • . • • • • • • • • .
Bls. • 38 Inleiding . . . . o o • • • o • • • o ., • c. • 38 Beskrywing van die Redeneertoetskombinasie • • 39 Vorige ondersoeke in verband met dj_e
Redeneerto6t skombinasie . . .
43
~. Die Ondersock van Lucier enFarley
(1961)
. . . .
. . .
. 43
2. Die Ondersoek van Lucier enBurnette (
1
96
1).
.
•
. .
.
. . .
.
.
. . 46
3.
Die Ondersoek van Andrews1 Leboen Lucier
(1
96
1)
. . .
48
3.
ONDERSCEK NA DIE BRUIKBAARHEID VAN DIEREDENEERTOETSKOMBIN.ASIE VAN LOWRY EN
LUC I ER o o • • • • • • • • " • • • o o • . 52 Inleiding . . e • • • • • • o • • " o • • • • 52 Proefpersone . . • . • . . • • • . • . . . • • 53 Vertaling van die Redencertoetskombinasie . • 55 Standaard Toetse wat eebruik is • • . . . • • 56
1. Die Nuwe Suid-Afrikaanse Groe:pstoets
( NSAG) • . . . • • • . . . • 5 6 2. Die Differensiele Bekwaamhe
ids-toetse . o • • • • • • • • o o • • • • • 58
3.
Die Biografiese Vraelys . • • • • . . . • 60 4. RESULTATE EN BESPREKING .. .
.
. • • 65 Korrelasie tussen LLRA en LLRB. . . • 65 Geslagsverskille. . . . • . . . . • . . • 67 Betroubaarheidsgegewens . . . • . • • . . . •69
(a) Toet s - hertoets • • . . . • . . . •69
(b) Intern8 Konstantheid • • . • . . • •69
(i) Kuder-Richardson-formula 20 . • • 70 (ii) Kuder-Richardson-formule 21 . • • 72 Geldigheidsgegewens • • . . . • . • 73 (a) Korrelasie met Standaardtoetse . . • 75(i) Nuwe Suid-Afrikaanse
Groepstoets (NSAG) . . • . . • 75 (ii) Differensiele Bekwaa
mheids-toetse . . . • 78 (b) Ouderdomsdiffer ensiasie . . . • . . .
81
(c) Standerddifferensiasie • . • . . • .81
(d) Interne Samehang . • . . . • • . . . 87vii.
Bls. Vergelyking van Afrikaanse en Engelse
Toetse o • • ~ " "' • o o • o • • o " • o 9 3 (a) Vergelyking van Rekenkundige
Gerniddeldes en Variansies. . . • 93 (b) Vorgelyking van Moeilikheids
-waar des van Items. . . • 95 Toetsprost asi e en Biogr afiese
~esonderhede . . . 98 0PS0MMING
SUMMARY
LITERATUURVERWYSINGS
BYLAE Ji..
Aanwysings en 0efenvoorbeelde van die
112 116 120
Afrikaanse LLRA . . . 130 BYLAE B.
Aanwysings en 0efenvoorbeelde van die
Engelse LLRA . . . 131 BYLAE C.
Aanwysings en 0efenvoorbeelde van die
Afrikaanse LLRB. . . 132 BYLAE D.
Aanwysings en Cefenvoorbeelde van die
Engelse LLRB. " . . . 133 BYLAE E.
Biografiese Vraelys . • . BYLAE F.
Resultate van Variansie-ontleding en t-toetse om Verskille tussen
Individu-134
Tabel Bls. 1. Korrelasies tussen LLRA en LLRB by Totale
Afrikaanse Groep en by Engelse Gro8p, afson -derlik vir "Met-tydgrens"- en "Sonder-tyd
-p;rens "- gegewens. . . " . . . . 32 2. Geslagsverskille ten opsigte van
LLRC-tel-lings by Afrikaanse (n
=
1200) en Engelse(n = 254) Groepe • . . • • • . • • • • • • •
68
3.
Toets-hertoets-betroubaarheids-koeffisien-te vir Standerd Sewe-leerlinge van Groep B. 71 4. Betroubaarheids-koeffisiente, volgens
KR-20~ van Afrikaanse en Engelse Toetse by Standerd Se;wc lcorlingo van Groepe Ben C • • • • • • • • • • • • • • o • • o • • • 71
5.
Betroubaarheidskoeffisiente, volgensKR-21, van Afrikaanse en Engelse Toetse by Groepe A, Ben C . . • • • • • • . • 6. Korrelasies van die Verbale (V),
Nie-Verbale (N) en Totaal-(T) t Gllings van die NSAG met Elk van die LLRA, LLRB en
.
.
74
LLRC by Groepe A, Ben C . • • . • • . • • • 767.
Korrelasie van Ses Differensiele Bekwaam-heidstoetse met Elk van die LLRA, LLRB en LLRC by Standerd 7 l eerlinge van
Groep A (n
=
158) • . . . 79
8
.
Variansie-ontledings om Ouderdomsdiffe-rensiasie tussen die 13-,
14-
en15-
ja -rige Leerlinge van Groepe A, Ben C bydie LLRC na te Gaan . • • • • • • • • • • •
82
g.
Variansie-ontledings om Differensiasietussen Standerds 6, 7 en 8 Groepe A, B en C by die LLRA na te Gaan . • • • • • 10. Variansie-ontledings om Differensiasie
tussen Standerds 6, 7 en 8 van Groepe
. .
83 A, Ben C by die LLRB na te Gaa.n • • • . • •84
Tabel Bls.
11. Variansie-ontledings om Differensiasie tussen Standerds 67 7 en 8 van Groepe A,
B en C by die LLRC na te Gaan • . • • • • • • 85
12. Itemontleding van Afrikaanse LLRA vir Standerd 7-leerl ingc van Groep B om
Itom-toets-korrelasie na te Gaan • • •
.
. .
13. Itemontleding van Afrikaanse LLRB virStanderd 7-leerlinge van Groep B om
Item-toets-korrelasie na te Gaan . • •
.
.
.
14. Itemontleding.van Engelse LLRA virStanderd 7-leerlinge van Groep Com
Item-toets-korrelasie na te Gaan • . • • • 0
15. Itemontleding van Engelse LLRB vir Standerd 7-leerlinge van Groep Com Item-toets-korrelasie na t e Gaan • •
. .
16. Rekenkundige Gemiddeldes enStandaard-afwykings van Afrikaanse en Engelse Vorms van LLRA, LLRB en LLRC by Groepe Ben C, asook t-waardes en F-waardes, vir Vergelyking van Taalvorms • • . . • . • •
.
.
17. Moeilikheidswaardes van Items van Afri-kaanse en Engelse Vorms van LLRA by
Standerd 7 Leerlinge van Groepe Ben C.
.
.
18. Moeilikheidswaardes van Items van Afri-kaanse en Engelse Vorms van LLRB by Standerd 7 Leerlinge van Groepe Ben C.
19. F-waardes by varia.~sie-ontledings om
.
.
89
90 9192
9496
97die Verband tussen Toetsprestasies en
FAKTORE WAT TOETSINTELLIGl~NSIE BEINVLOED.
Inleiding.
Intelligensiemeting is een van di e afdelings van die Psigologie wat TI lang en wisselende geskiedenis het. Baanbrekers op hierdie gebied het aanvankl ik toetse opgestel op grand van d{t wat hulle by kin-ders waargeneem het. Hierdie waarnemings was hoof -saaklik daarvoor verantwoordelik dat hulle bewus geword het van die groat verskeidenheid van uit
-drukkingswyses van intellektuele vermoe, die faktore wat die uiting daarvan be1nvloed en wat dus in g e-dagte gehou meet word by meting van intelligensie.
Die bydraes van hierdie baanbrekers , waaron -der veral Binet, is deur anQer navorsers beskou as die begin van ·n "eksakte wetenskaplike versta nds-meting". Ongelukki g was hierdie oorgretige en op -timistiese visie ietwat misleidend ten opsigte van al die probleme wat op hierdie gebied verborge gele het. Hierdie mense het die skyn gewek dat verstands -meting TI baie eenvoudige taak is, en was dan oak
V8ral verantwoordelik vir die groat getal "inte l-l igensietoetse" wat gevolg het.
Gedurende die periode wat daarop gevolg het, het persone wat direk met kinders gewerk het, be -gin twyfel aan die geldigheid van die t oetse en
- 2
-openlik begin kritiseer . Verder het ondersoeke na kulturele en ander faktore w2,t deur Binet en Stern genoem i s, begin.
Literatuur oor kulturele verskille in toetspres-tasie is geweldig omvangryk en dui op~ veelheid van vraagstukke wat op hierdie terrein nog onopgelos is. In enige vergelyking van die gemiddelde intellektue-le vermoe van verskillende groepe, verander die rela -tiewe prestasie van die groepe met die aard van die toets. So neig kinders van die hoer sosio-ek ono-mi ese statusgroepe, byvoorbeeld om beter te presteer
in verbale toetse as in meganiese toetse. Selfs binne dieselfde volk i s daar dikwels beduidende ver-skille aangetref tussen die verskillende sosio-eko-nomiese statusgroepe, Ook die algemene kennis waar-op bai e van di e intel l igensietoetsitems berus, ve r-skil van groep tot groep binne di eselfde kultuur of subkultuur.
~ Toenemende neiging in die hedendaagse psig o-logiese navorsing van groepsver skille 9 is om hierdie veranderinge en verski l le meer diepgaande as voor-heen te ontleed. Ver skei e grootskaalse ondersoeke na die intelligensi etoetsprestasi e van vergelykbare populasi es is gedoen 9 wat aangetoon het dat bedui-dende verhogings in di e gemiddelde prestasi es soms gepaard gaan met verbeteringe in die al gemene sosio-ekonomiese9 opvoedkundige en ander omgewingstoestan -de. Sulke bevindinge kan geillustreer word deur die ondersoek van Burt (1961)~ Nag ~ belangrike
studie is deur Davis en ander sosiolo~ van die Univer -siteit van Chicago gedoen. Volgens Davis (1951) is die belangrikste taak op die gebied van intelligensie-meting vandag om die kul tuurbepaalde faktore wat •n in-vloed het op intelligensiemeting te evalueer en te ont-leed. Die faktore wat volgens horn realisties en g e-kontroleerd bestudeerbaar i s , is (a) sosiale status,
(b) oefening, ( c) moti vering 5 ( d) vorm en aard van die toetse en (e) die wyse van aanbieding van die toetse.
Die toetsing van individue uit verskillende kul-turele en sosio-ekonomiese groepe, het geweldige tegnie~ se probleme opgelewer. Daar was byvoorbeeld die ver-skil in taal, waarvan die meeste intelligensie-toetse noodsaaklik gebruik moes maak. Probleme is egter selfs by nie-verbale toetse ondervind, veral ten op -sigte van die vaardigheid, werksgewoontes en motive -ring wat deur die toets vereis word . Om al hierdie probleme te oorkom, is die sogenaamde nkultuurvrye" toetse opgestel. Hierdie toetse was daarop gerig om die intelligensietoetse "vry" te maak van die om-gewingsinvloede wat steeds in die toetsing TI rel g e-speel het.
Alhoewel dit onmoont l ik is om TI toets te ontwerp wat absoluut vry i s van omgewingsinvloede, i s di t teoreties moontlik om TI toets op te stel wat alleen gebruik maak va~ ervaringskenni s wat aan verskeie kul
-turele groepe bekend i s . Dit is dan ook wat probeer bereik is met die sogenaamde 11kultuurvrye" toetse. In die praktyk is egter bewys dat merendeel van hier-die toetse nie slegs gebruik gemaak het van kennis
4.
wat gemeenskapl ik is aan verski l lende kulture nie. Verder is aangetoon dat selfs die aanbi eding van die
stof, die mate van vertroudhei d met diagrammatiese aanbieding, die toetsmotivering en di e houding teenoor die toets by die vsrski l l ende kulturele of subkultu-rele groepe verski l het. In hierdi e verband moet daarop gewys word dat die hodendaagse strevve nie "kultuurvrye" toetse is nie, maar eerder "kultuur-gemeenskaplike" toetse, soos lat er in hierdie hoof -stuk aangedui sal word.
Die uitskakeling van kulturele invloede in die toetse kan die voorspellings- geldigheid van belangrike kri teri a verminder. Die r ede hiervoor is dat ku l-turel e faktore die gedrag op verskillende vlakke be -invloed en dat deur di e uitskakcling van kulturele faktore dus ook aspekt e van di e algemene gedrag g e-elimincer word.
Goodenough en Harris (1950) het die mening uitg e-spr eek dat die soeke na kultuurvrye toetse, hetsy van int el l igensi e, persoonlik- sosi al e kenmerke, of eni ge ander meetbare aspek illusioner is. Ander onder -soekers ver ski l egt er van hierdie opvatting en p o-gings word steeds aangGwGnd om intelligensietoetse saam te stel wat as vry van omgewingsfaktore best em-pel lean word.
Di e Verband Tussen Omgewingsfaktore en Toetsintel l igensi e.
1. Buitelandse Bevinding2:
(a) Sosio-ekonomiese faktore:
al vir bykans dertig jaar op wetenskaplike vl ek gedoen. Re2ds Stake (1927) het oppeTierk dct d22r ~ ver-wsntsknp bestc.an tusssn die i ntelligensiekwosient van kinders en die sosiale- en beroepsstatus v~n hulle OUGrs. In ~ hel e eent cl lntere on~ersoeke nn die verbena tussen die sosio- ekcno~iese status v~n die ouers en die t oet sintelligensi e v~n die kinders, in verskillonde l ende9 i s t elkens ho~ positiewe korre
-l nsies gevind. Noff (1938) het dit by blanke Amcr i-kaans e t c0ts lingo aan::1:et oon (;n Tor.ilins on ( 19:~4) by .Arcrik:::.c,nse Neecrs . Robbins ( 1948) het s oortgolyke r osul t c.te in Kc.nndc, bEhc.2.19 Kuip-,r ( 193 0) in Neder -l c.nd en Dui tslnnd, Sc~ndels ( si en Forbes, 1945) in Swede, Forbes (1945) in Noord- Ierlnnd, Heuyer9
Pieron en Sc.uvy (1954) in Fr:::~nkryk, en Ki rah .ra (sien Forb0s, 19,~5) in Jep2n. 1reerwcr hicrdie: posi tievve bevindinc:;s stecn di0 vrm I\1eenes ( sien Forbes , 19tr5)
wr.t by ~ Neecrgr oep bykr.ns t;een verwant3kap ccvirid het nie.
Een v~~ di1 groot ste ondarsoeke na die verbena
tussen die to~tsintclligensi a 2n sosic- ekonorni ese
f 2ktore i s geduronde die Eer3te W5r~ldocrluc dour s i elkunchces v,::.n diG 1'..1--:ierikc:~.::.:.nsc leer ui t gevoor ( sicn L::;.ngcnhoven, 19 60) . Di e II Army AlphcJ. "- t oets is ge -bruik en soos by ~nder toctse, is ~ovind dat die n~ -byliggendc beroopc in die hi ..:r::.rc;i -Jsc bsroepstruktuur
gewoonlik nie beduidend verskil het nie, mccr die ui ter -st es wel . Geduronde die Tweede ~Gr2ldoorloc is~
s ocrtgelykc ond ers oel: net di e 11.h.rr.1y Generc..l Cl-'.:'.SS ifi -cc.tion Test II uj_tc:evoer ( s ien L2,ngcnhov2n, 19 60) ,
6.
'!1 J3etreklike ho~ korrel e.sie i s verkry tussen die op-voedkundif;e peil (aantcl jr-~re fc-rT:1.ele ondenvys vol -tooi) van die ouers en die t oetsintelligensie van di e kinders. Reeds Goodenough (1927) het hierdie
ver-band ao.ngetoon met die Kuhlman-hersieni.ng vnn die J3 inet-toets. Vnn Alstyne (sien Langenhoven, 1960) het g e-vind dat daar •n gr ater mate vc.n verwantsko.p best2.an tussen die opvoedkundige peil van die rnoeder en die t oetsintelligensie vc:.n die kind, as tussen die van di e vador en die t oetsintelligensie van die kind.
Loavinger (1940) het die rosultat e VGn heelwat v2n die vroeere ondersoeke ir, die verband ontleed en t ot die gev0l gtrekking gekm 1 .. dc,t die ge:r.1i ddelde in-komste v~n die gesin die l cagst c rr:et die toetsintel -ligensie vnn di e kind korrelcer,
a~
t
di e korrelcsie met die vnder se ber oep ietwct hoijr was en d2t dieo:pvoedkundi ge peil van die oucrs die hoogste korre -l nsie gctoon het. Honzik (1940) het 'TI baie interes -s2nte ondersoek n2 dieselfde 2spckt e gedoen, en die vorige bevindings bevestig. Hy het ook gevind dat die intelligensiekwosifnt van die moeder '!1 beter
voorspelling bied van di e toetsprestasie van die kind, as di e opvoedkundige peil v2n een vEm die ouers .
Die intellektuele peil van die kind het by ver-skillende ondersoeke •n verwantskap get oon met sy posi sie in die gesin, asook met die grootte van die gesin. Sutherl and en Thompson (1926) het gevind dat di0 gemi ddel de intelligensie afneem hoe verder in die geboorte- orde geda~l word. Soos hierbo
gemeld, is daar 'TI betreklike ho~ korrelasie tussen die intelligensiepeil van ouers en hulle kinders. Verder is
dit dikwels so dat mense met lae intellektuele vermoe die ouers van groat gesinne is, en persone met hoe in-t ellektuele vcrmoe die ouers van kleincr gesinne. Die kinders uit die kleiner gesinne plaas dan TI konsentrasie van hoer intelligensie by die vroegste groepe in die ge-boorte-orde. Tog i s dit ook moontlik dat die onder-skeie fisiese, sosiale en ekonomiese omstandighede
waaronder die kinders ontwikkel het, •n invloed kan uit-oefen op hulle intellektuele ontwikkeling. Nisbet (1953) het, deur middel van parsiele korrelasies, tot die sl ot-som gekom dat daar ·n negatiewe verwantskap tussen die grootte van die gesin en die gemiddelde intellektuele peil van die kinders bestaan. Vernon (1951) het hoer korrelasies tussen die gesinsgrootte en die gemiddelde
opvoedkundige peil, gevind.
By navorsing omtrent die verband tussen toe ts-intelligensie en omgewingsfaktore word dikwels ook van samegestelde tellings op sosio- ekonomiese vraelyste gebruik gemaak, hoewel daar min eenstemmigheid bestaan oor hoe di t gedoen behoort te word. Havinghurst en Janke (1947) meen dat daar twee metodes bestaan waar-volgens die struktuur van die sosiale hierargie bestu-deer kan word, nl. sosio-ekonomies en volgens sosiale status. Waar "sosiale st atus" na die meer subjektiewe posisie in die gemeenskap verwys , verwys
"sosio-ekonomies" veral na beroep, opvoedkundige peil, wo on-buurt, ens.
Chapman definit er sosio-ekonomiese status as "the position that an individual or family occupies with reference to the prevailing average standards of
8
.
possGssions and partici pation in group activj_t i0;s of t he com:r1unity" (1933 , p. 21) . Die "Chap:oan-Sims Scale" was E:E:n van die eer ste skal e in hi erdi e verband, en het soos sy opvol ger , di e "Sims Scor e Card f or
Socio-Economic St atus'', b8st~an ui t TI vraelys oor di e kulturel e, ekonomi ese, opvoedkundige en beroepsst atus van di e gesin. 71 Ander ska.al , di e "Whittier Scal es f or Grading Home Conditions " i s uitsonderlik in die sin dat di e gegewens hi er verkry word deur TI beso0k aan di e ouers sel f . Chapman se "Living Room Equi pment Scal e" maak van dieselfde pr osedure gebruik. Burdick se "Apperception Test" meet ni e al leen die ekonomi ese en kulturel e fakt or e ni e m~ar ook di e etiese fakt or e in die huis . Di (1 "University of Cal i fornia Socio -Economic Index", Warner se "Index of Status Characte -ri stic en Leahy se "Minnesot a Scal e f or Occupat ional Classi fication", i s 2lmal vnri asi es op di e voriee me -t odes en ver ski l nie veel dacrvan nie (Gough, 1949).
(b) Skoolfaktore:
Daar bestaan veral twee faktore wat genoodsaak dat di e pr oblemc in vsrband met intelligensie wat in di e skool ondervind wor d9 ondersoek word. Di e eerst e is dat die skoal die bel angrikste, indien nie di e enig -st e9 inst~nsi e is wat kinders van gr ensl yn-intel l igensie as sodnnig klassi fi scer on benader. Die tweede faktor is dat intel l igonsiet oetse ni e alleen na wcarde geskat word in die l ig van skool prestasics nie, r12.ar dat dit ook sukses in dis skool loopbaan moot voorspel. Daar -om is di t nodig om t e bepaal wat die invloed van omge -wingsfaktor6 in di e skoal op di e toet spr estasi e van die kinder s i s .
Skoolaspekte wat gewoonlik met intelligensie -t oetsprestasie in verband gebring word9 is die groot -te van die skoal; of dit TI openbare of private skoal is, en of di t op di e platt eland of in die stad gelee is. Verder word gewoonlik ook nagegaan of die skoal in TI
goeie sosio- ekonomiese buurt gelee is al dan nie, en TI vergelyking word getref tussen persone wat TI kleuter
-skool wel bygewoon het en die wat dit nie bygewoon het nie. Dit is hoogs waarskynlik dat die meeste skool-verski l le nie aan di e skoal toegeskryf moet word nie, maar aan verskillende selekti ewe faktore , soos die sosio
-ekonomiese en motivering.
Allison en Barnett
(19
40
)
het gevind dat kinders uit die grot ere skole beter gemiddelde prestasi es in intel -l igensietoetse gelewer het, as kinders wat hulle oplei -ding aan •n kleiner skoal ontvang het. Verder het hulle gevind dat kinders uit skole wat in bet cr sosio- ekono -miese buurte gelee was , beter presteer het op t oet se van algemene intel l igensie, as kinders wie se skool in~ swakker sosio-ekonomiese buurt gelee was. Daar is ook gevind dat kinders in privaatskole gemiddeld beter pres -t asi es gelewcr het as kinders in openbare skole. Al hierdi e bevindingc is deur verskeie ander ondersoekers bevestig.Wat di e verband tussen skoolonderrig en toctsprestasie betref , het De Groot
(1948)
gevind dat die jar e van skool -bywoning by di e ouderdomsgroep 17 tot18
jaar, t aamlik hoog korrel eer met die gemiddelde intelligensiepeil. H0i lman(1928)
en Vernon(1
95
1)
het , daarteenoor, be -vind dat skoolbywoning nie •n groot verwantskap met intel -l igensie vertoon nie. Daar i s verskeie ondersoeke10. d
gelco\s om hierdie problee• op te klnar, met uiteen-lopende resultate. Wechsler (1958) is die mening toeged2an dat skoolbywoning die toetsintellieensie nie belnvloed voor, of o• en by, tienj2rige l eeftyd nie.
Goodenough (1928) het gevind dat kinders wnt die kleuterskool wel bygewoon het, gemi ddeld 'I1 ho~r intellektuele peil gGt oon het c.s die kinders wc.t nie ·n kleuterskool bygewoon het nie. Anders on ( 1940) het ·n b2ie interessante ondersoek in hierdie verbc.nd gedoen, fl2.Lr geen bevestiging vir die bevindings van Goodenough gevind nie.
(c) Stedelik- plattel&ndse- en strGeksverskille: 'I1 Groot 2antsl ondersoeke het d2ar op gedui dat persone - kinders sowel ~s v0lw2ssenes - wet in stede woon, r::cer "intelligent" is 2.s persone wat op die pl2.ttel 2.nd woon. Dr~c.r bGstc.2.n net soveel gege -wens oar streeksverskille, wc.t d2nrop dui dnt die
inwoners v2.n streke w2.t nader sc.n stede gelee is beter presteer in intslligensietoetse as inwoners v~n streke wat verder van die stede af gelec is.
Daar word heolwct verklaringe vir hi erdie ver-skynsel nnne:cbied. Volgcms He.£::ec:rd (1950) ks.n hulle in drie k~terogi ee verdesl word: (i) in stede word dikwels groter en beter skole gebou, beter onderwysers word dikwels getrek, en 'I1 l eerling ken in 11 kl2s
gepl ri2.s word wat diesel fde geDiddel de intellektuele peil het 2s hyself, met gevolglike msksimale benut -ting van sy potensi~liteite; (ii) selektiewe rn i-grasie, w::2.rme~:'. bedoel wor d dat die fleer vermoende ·
persoon van die platteland, die potensialiteit, be-nodighede, i nisiatief en motivering het om hulle status te verhoog en na die st ede t e vcrhuis, t e r-wyl die minder bekwame persone agtcrgelaat word; en
(iii) die stad, mGt dio stiIBulcring 0n kompctisi e van baie interpersoonlike verhoudinge, en die groter
omvang van die ervaringsveld, voorsien meer ge -l eent hede om die vaardighede wat deur die intelli-gensietoetse en skol e vereis word, te ontwikkel.
Havinghurst en Janke
(1947)
het gevind dat kinders uit die stede op al di e onderafdelings van di8 intel l igensi etoetse wat hull e gebruik het, ge -middeld beter prestGer het as die pl at tel andse l eer-linge , behalwe in die geval van meganicse insig -toet se. Ter verklaring hiervan stel hulle die moontlikheid voor dat die plaaskinders beter pr es -t eer het in slegs die spesifieke toets omdat hullodi e spesifieke vaardighedo wat deur die toets v r eis word, op die plaas kon aangel2er het. Etlike an-der ondersoekers het bevestig dat die stedelike kind gemi ddal d beter presteor in intel l igensi e -toctse.
GrGenhalg
(1
949)
het bevind dat die kinders van ouers wat in die buitcland gereis het, tydel ik daar gevest ig was , sodoende meer gestimuleer i s , gemiddGld beter prest asi es gel ewor het as diegene wat na di e st ede vorhuis het, en l aastens dicgene wat hoogstensin die platteland van een pl ek na •n ander verhuis het. ~ Voortreflike ondersoek op hierdie t errein i s gedoen deur Gindzborg en Bray
(1
953)
wat al bogenoem -de bevindinge bevestig het met~ baie deeglike ont-12.
l eding van gegewens wat gedurende die Koreaanse o or-log verkry i s .
2. Suid- Afrikaanse Bevinding~:
Die algemene opvatting is dat daar wel TI defi -nitiewe verband tussen die pr cst asi es in intel l ig en-sictoet se en omgEwingsfaktore bestaan. Die verski l-l ende navorsers hat egt er nie almal dieselfde r esul -t at e behaal nie, wat daarop dui dat di e v~rwantskap tussen di e twee gcnocmde aspekte verander onder ver
-skillend.e omst andighedc en wanneer vcrskillende toet
-se gebruik i s . Derhalvve moet die aard en omvang van di e vcrband in elke l and en ook t en opsi gt e van
el ke toets afsonderlik nagegaan word.
Langenhoven ( 1960) h0t in hierdie vcrband ·n insiggewendc, ondersoek in Suid-Afrika gE:doen, Hy het naaml ik TI sosio- akonomi ese vraelys saamgest el en di e g8gowens wat daarmc0 ingGwin is, vorg0lyk met
die prest asi cs van vcr ski l lende groepe in di e ver -ski ll ende vorms van di e Nuwe Suid-Afrikaanse Groeps
-toets (Nasional e Buro vir Opvoedkundige en Maat skap -l ike Navorsing, a). ·n Berocpsklassifikasi est el sel is ontwikkcl, asook TI bevredigcnde met ing van die ou~rs se opvocdkundi ge peil, dcur die hoogst e in
-rigt ing wat hul l e bygcwoon hc~t ( l aerskool, hourskool, uni vc~rsi t0i t of koll0ge), vir vadE:r en moGdGr t e
kom-hineer, Ook ander adpckts, soos die grootte van di e
gesin, aantal vertrskko in di e huis , oudGrdomsposi sie in di e gesin, di e bewoningsdi gthei d, die aantal ge
-riswe tuis j E:nsovoorts~ i s in di e vraelys gudek.
HoewGl el k van lii crdie faktore •n verband met toet sint0ll ige:,nsi e t oon, hct hul lE, niE: noodsaaklik
elkeen ·n onafhanklike bydrae t e l ewer tot die ver -band wat hull e gesamentlik vertoon nie. Daar is byvoorbeeld gcvind uat vcrbal c intelligensie
-kwosiGnt ·n noucr vsrwantskap met omgc.wingsfaktore toon as di o nie-v8rbale intE',lligE:nsiekwosient. Dit is ook bGvind dat kinders uit di e hofr s osio-ekonomiese groepe beter prest eer op di e verbale skaal , as op di e nie-verbal e skaal, t erwyl vir die l aer statusgroepe dit net andersom was.
Langenhovcn hot gevind dat kinder s van ouers uit die ho~r sosio- ekonomiese groep gemiddeld bet er pros t eer as die andc.r . Hy hc t gE:vind dat daar •n t aamlike r eelmatige styging in di e gemi ddel de int el -ligensiekwosiente van kind~rs was, met di e toename in di e opvoedkundig-· peil v2n di e ouers . Hy hcit n tendens bemork, dat die intclligensi e van die
kind •n rncer bsduidende verband m1::;t die opvoedkun
-dige peil van die mosdGr as mot die van di e vader toon. Kinders van ouers wat oorhcersend in die
professioncle beroepe was , het die hoogste gemiddel
-do j_ntGl l igern3i E.kwosi cnt e behaal.
Die faktore in die skool wat di e nouste verwant -skap mot toctsintel ligensi~ gctoon h8t~ was sk ool-standerd, ouderdom mGt toctn;;de I jare van sk oolby-woning, opvoedkundi ge g0l Gcnthei d soos beoordecl deur die klasonderwys<~r cm skoolmotivering. Anders
as by oorseso ondersoekinge is gevind dat di e ge -middel de prestasi es van diG pl aasskoollecrlinge ni e
swakker was as di 6 l eerlingc van dorps- of st ad -skole niej en geen beduidende pr est asi e-verskille tussen plat t ulandse kinders in di e algcmeen en
14.
stedel ike kinders is verkry nie. Langenhoven het bevind dat die f'aktore in die buurt nie so •n noue verwant skap met toGtsintcl l igensi e toon as die fak -tore in di e huis en skoal ni e.
Tweetalighei d wat voor skoal bekom is , het by Afrikaanssprekendes gepaard gogaan met TI hoer intel -l igonsiekwosient en by Engelssprekendes met •n laer gemiddol de int el ligensi ekwosi ent. Afrikaans -sprekendes wat in ·n oorw ~gende Engel se omgcwing ge -woon hct , het effcns ho~r presteer as di6 wat in TI
oorh0crsend Afrikaanse omgewing gewoon het, t erwyl Engol ssprekendes wat in TI oorhoersend Afrikaansspre -kende omgewing gawoon het, gcmi ddel d l.acr pr est eer het, as die wat in di e Enr;el.s,~ omgewings gewoon het. LangenhovGn het bemerk dat daar vcrder •n gcringe aan -dui ding bEstaan dat kinders wat wel verhuis het, be -ter prest eer as di~ kindcrs wat di t nie godoGn het nie.
TI Inter Gssante bavinding van Langenhoven was,
dat kinders wat bioskoop mat ig besoek, gemi ddel d beter prest eer as diegenc wat dit t e veel of gl ad
-nic besoEk nie. Hoe meer daar na die uiterstes ge -n~ig i s , hoe laer was di e gcmi ddel de intcl l igensie.
•n AndEJr inte:r8ssant c vcrskynsel was dat daar bcduidende gesl agsvcr ski lle by di~ Afri knansspr e
-kendes voorgekom het, wat egter by die Engel sspre -kendes ontbr0ek het . Die r ede hi ervoor moet, vol -gens LangenhovGn, wanrskynlik in di e aar d van di e toet s self gcsoek word.
int6l l igensiekwosicnt getoon hot, was di e aantal ge -ri e;we tui s , di e beroep van di e vader, di e opvoed
-kunditsG poi l van di e ouc rs, di e; ouderdom by toetrede tot skool en skoolmotivering. LangGnhoven het
hiGrdiG kombinasi e verd0el in vorski l lende groepe , naaml ik sosio- okonomi cs , skoolbywoning en skool -motivering.
Langenhoven het beduidende korr0l asies tussen ·n hel e Gantal van die omgc)wing!::1faktore oelf gevind.
Die gevol gtrekking is geregverdig dut hier, in werk
-likheid, nie ~ groot aantal onafhanklike faktore op di e spcl was niu, maar waarskynlik sl egs ~ kl cin
aantal. Die vEn·ski ll endo omgcwingskenmcrkG wat ondersock i s , was dan waarskynlik elkccn ~ mcer of minder bel angriko m-at st af van so ~ faktor. Op
logiGso gronde kyn twyfel oak gcregverdig t e wees, of al die "omgcwingsfo.ktorcn wo.t hy onde;rsock het,
wcl omg\:lwingsfaktorci was en of sommige nie in wE-
rk-likheid aanduiders van oorerwing was nic .
Langenhoven bekl cmtoon dat moeilik bepaal kan
wor d in wat ter mat e die vorbande t usscn omgewings -faktorc en toet sprcot asi e oorsaakl ik of sl egs kon
-komit ant i s . Dat sommigG vcrhaude w0l oorsauk
-l ik is , i s duidolik, byvoorbecl d sy b~vinding
dat l angor skoolbywoning gepaard g&an mut bater toct sprest asi c:s , scl.fs nadat di e invlood van ouder
-dom g0lyk gemaak i s . Heelwat van die korr0l asies kan egt er rnoei l ik gcfnter pret eer word as aandui
-dinge van kousal itcit (vGr0 2lyk byvoorb20l d di e
korr2l asi e van di e aantal geriewe tuis met toet s
16.
van di e korrelasi es gesoek word in t usscngaande fak -tore, s6 d.at •n orngewingsfakt or en toctsprestasie beide met hi ·rdie faktor korrel e8r en gevolglik ook met
mekaar .
Oor_erwing__ Versus Omgewing. 1. Algemeon:
Na aanl eiding van die veolhcid van bevindinge
omtrent di e faktor e wat intell ektuel e prestasie be ln-vlood, ontstaan die vraag na di e rel atiewe bel angrik -heid van omgewings- en oorcrwingsfaktore in di e ver -oorsaking van die verwantskappe wat aangetoon is . Anders gest el, kom dit daarop ncer of di e korrel asies wat gevind is op oorsaaklika verbande dui, teenoor die alt ernati ef dat TI tuusenin faktor van oorgeerfde bekwaamheidt beidG di e toctsprestasi e en die aanwe -sigheid van pcrsone in TI bepaaldc omgewing bepaal. Byvoorbeeld, i s di e kinders van professionele pa r-sone rhoer intel l igent vLnwpcf ,di'c, mcer stimulerende omgewing wat hul le tuis hct, of bepaal oorgE:erfde bekwaarnhede beido di e beroepsprest asi es van die ouers en die int ellektuele peil van hulle kind.ors? Oar waarskynlik geen ander vraag in die si elkunde is so -veel gGskryf as oar die van oorerwing versus omgo -wing nic.
Vernon het in 1960 ·n int(,r c::ssante t eorie oor intelligensie g8formul eer . Op grond van die vel er -l ei onder• oeke wat alreeda op di e oorerfliko kom -ponent j_n intelligensi e gE.dui het, het hy ·n ingebore intelligensi e onderskei Hn daarvoor die simbool I A gebruik. Die eint likc mani fcstasi8 van int8lligen
-sie, waarvoor hy die simbool IB, gebruik het, i s
volgcns horn di e sosial c produk va.n aungel ee:rde ge
-drag wat ~c:ski cd binnE: die raamwcrk van I A· Ook
Piaget en Btirbel
(1
948
)
beskou di e int el l igensieas TI ontwi kkel ende kompl eks van aangel eerde gedrags
-patrone wat begin by die ecmvoudige refleks van die
baba? en eindig met ingewikkelde begripsvormings en
r edeneringspatrone. Die groei van die int elligen -sie, volgens Vernon, is dus afhanklik van di e sosial ~
interaksie, di e gebruik van t aal en die mani pulering
van objekte . Di t i s egtcr nog onbekond hoeveel
en wat ter faktore almal TI rol specl in hierdie proses
van stimulering.
Ons huidigo lrnnnis van fakt oro wat ·n rol speel
in die intel l igcmsie , berus op gegcwens wat vsrkry
i s van intelligensi ctootse. Dit bly st eads TI stry
d-punt of die intel ligensi etootse meer of minder meet
as net intel ligensie. Die prestasi c wat TI indiwidu
in TI intel l igensi E:tosts behaal het, noam Vernon I
c
.
Ic
is dus TI bcraming van I B, maar di t kan ook meerof minder as net •n berarning dc.arvan v,ecs .
Hierdie bcskouing word deur di e muost e onder
-sockers in bcginsel, met sl egs enkele wysigings, aan
-vaar . Daar bestaan E:gt 8r groat m~ningsverski l oor
die rnnt e van invloE,d wat di e oororwings- en sosio
-ekonomi ese faktore op toetsintal l igensi e uitoef en.
Een st andpunt i s dat di e int el l igc-:nsi e •n oorge -erfde, ingebore komponent bevat, ~ potensial i teit
waarop kulturel e faktore st imulC;rend of remmcnd inwerk. Di e mens i s dus produk van sowel oorerwing as omgewing.
18.
Die eksponent e van hiGrdi e groep ~isk9u gevolglik di e bestaan van "kultuurvrye" toetse as twyfelagtig. Hier di e gr oep beweer dat die genoemde ingebore raam -werk, IA9 ongeveer dieselfde i s vir al di e verskillen-de kultur ele gr oepe, maar dat die kulturel e invloede
(waaronder ook di ~ van sosio- ekonomiese status) ver-skill end i s . Dit is dus volgens hulle die oorsaak vir die verski l in die gemiddel de intelligensie van die ver ki l lende sosio-ekonomi ese statusgroepe. Di e klem wor d bier op di e sosio-ekonomi ese fakt ore gepl aas.
Di e onderst euners van die t eorie wat di e kl em op di e oorerwing pl aas, en wat beweor dat oorerwing al leen verantwoordol ik is vir die verski l le tussen di e ve r-ski l lende st atusgroepe, verkl aar die verskynsel dat die gemi ddelde intel lektuel e pei l van ver ski llende sosi o -ekonomi ese groepe verski l9 RS die gevolg van sosi al e bewcegl ikheid. Volgens hiGrdie t eorie beweeg persone van ho~r intel lektuele vermo~ na TI ho~r st at usgroep en,
omgekeerd, bewoeg pcrsone van l ae intellektuel e pei l na TI l ae sosio- ekonomi ese statusgr oep. Hieruit volg ,
l ogies, dat per sone met TI seker e intel lcktuele pei l op TI oorcenkomstige sosio- ekonomiese pei l aangetref
sal wor d. Hier vul di e kl e~ dus op di e oorerwings -fakt or e.
Sommi ge van diegene wat di e kl em op di e oorer -ving pl aas, wi l probeer om "suiwer" intel ligensi e te evalueer. Hull e poog om t oet se van al gGmeno intel l i
-gensi e op te st el, wat "vry" sal wr:;E:s van sosio-ekono -mi ese invloede. Die ander groep wet die kl em op di e
omgewing pl aas, beskryf l aasgenocmde poging as "illusi oner ."
2. Enkele Verteenwoordigende Standpunte wat die Kl em op Oor erwingsfaktor e I'l aas.
(a ) Di e St andpunt v:.:-m ConwcJ,y ~
Volgens Conway
(1
95
8
)
bsstaan daar defini t iewe verski l l e tussen di e ingebor e int el lektuel e peil van verski l lende individue en sosi o-ekonomi ese groepe. Die verskynsel dat daar verski l le in die gemi ddel de ingebore i nt el l igensi e van verski l lende gr oepe best aan, skryf sy t oe aan "sosi al e bewe8gl ikhei d. 11 Vol gens hierdi e t eori e kan indivi due met ~ hoUr intel l ektuel e vermoe tot oor0enkomst ige sosi o- ekonomi ese st atusstyg en omgekeerd, sal di e persoon met ~ l aer inte l-l ektuel e pei l ver pl aas word na die sosi o- ekonomi ese
statusgr oep waarin l1y of sy sou inpas.
Conway erken dat, indiGn di e kind van wie di G ouers c.can di e ho~r sosio- ekonomi ESG st atusgroep be -hoort, ni e oor die: nodige intel l ektuel e vermoe be -skik nici, hy nog ni e noodwendig hoef t e daal in s o-si o- ekonomi ese st atus ni e. OmgekGerd, sal die
kind van wi e di <~ ouers aan di e l aer-sosio- ckonomi ese st at usgroep behoort nie noodwendig na ~ hoer sos
io-ekonomi ese statusgroep styg, ashy van bo-normal e intell ektuel o pei l i s ni e. Di e eersgenoemde kind orf, benewens int el l ektuel e vermoe, wel ook mat e -riele wel vaar t wat ham op di e bet rokke sosio- ekono -mi sse st atusgroep kan handhaaf , en di e ander kind kan deur finansi ~l e omst andighode gedwing word om
di e skoal op TI vroe~ l cef tyd t e verlaat. Di e ne i-ging t ot sosial e buwecgl ikhei d bl y cgt er al tyd vo ort-best aan.
20.
die probleem werklik wetenakaplik benadGr ken word,
nie alleen die oorgo~rfdG intol l igonsia gemeet moet
word nie, maar ook cli8 nK.tt c waart oc sosial e
beweeg-likheid kan plaasvind. Vcrskei e onderso0kers het
in hierdie vcrband al reeds baanbr ekerswE:rk gedoen,
waaronder pers one s 002 Bowly, Chapman, Saunders fJn
Gindzberg (si en Conway,
1
959
).
Conway kom ook tot die gevol gtrekking dat die
genevcrsameling wat di e horr intellektu0le vermo~
veroorsaak, in dis hoLlr statusgroepe sal t oencem, maar t erselfdGrtyd sal di o gGnev0rsameling wo.t di e
l acr intellokt uel e peil vcr oorsaak geensins verdwyn nie. In die~ l ;_:_wr statusgr oep sal di e geneversame
-ling wat bt;palend is vir dio hoer intelloktuel e ve
r-moe afnecm, m2-cJ.r sal ook nooit uitgeput ra&k ni o.
Conway spr eek di e rnening uit dat die r ol wat
oorErwing i n diG bepaling vc:.n di e intellektuel e peil
speel, vcel gr otor is 20 di ~ van di G cosi o- ekonomiese
invloede. Daar bestaan, vol gcns haar, geen r ede
waarom di e verskil t ussen die verskillcnde sos
io-ekonomi ose st atusgroepe se gemiddel de intellektucl e peil, ni e t oegeskryf moot word aan genetiese faktore
nic. Conway
(1
9
59)
haal Fisher aan, wat meen dat :"dj_stinctions of social cl 2ss ar e:': distj_nctions of
r elativel y permanent biological entities, not
strictly insulated, but influencing one another by
a constant diffusion of persons who pass from class
t o class."
(b) Di e Standpunt van Burt:
Burt
(
1959
)
se st cmdp-Lmt berus op drie uj_tgangslli-gensi e word oorgedra volgons di e mul ti.faktor-teorie van oororvving; (ii) in Bri ttanj E:, was daar in dErtig ge -sl agt e of moGr ~ bespGurbare neiging onder individue van ho~ intelligonsie om tot ho~ sosio-ekonomi ese statusgroc.)pe t e styg, en vir indi vidue vo..n laer in-t elligensi e om t e daal t ot di e l aer sosi o- ekonomi ese gr oepe; (iii) met variasi e hot hisrdi e tweevoudige beweging teen stoeds toenemende t empo t oegeneem, om vanaf min-bedui dende hoeveelhede t ot t aamlik groot
omvang te groei, soos onlangse ondersoeke aan die lig gebring het. Op grand van hierdie dri e uitgangs
-punte is t ot die slot som geraak dat daar t ans 1n
be-duidende verskil in di e genetiese: sarn.estelling van die verskillonde sosi al e kl asse i s , en dat hierdie ver skille di e duidelikst e geopenbaar word deur di e vor skil in die gcmi ddel de intellektucl e peil wat ve r-kry i s viral di e verskillende klasse. Dit is ook duidel ik dat daar groot individuel e variasi es binne elke gr oep sal wees, sodat el ke klas tog hoogs he
-t er ogeen bly. Hierdie ver skille sal ver der vcrgroot word dcur omgewingsverskille en deur ingebor e ver -skille in t emperament .
Die f eite- getuienis wat Burt se t eori e bevestig, kan volgens hom in twoe groo e vcrdeel word, deduktief en induktief. Die dedukt if--;vvc r E:denasi e word gr oo
t-liks gcstcun deur die toorio van psigj_ese oor0rwing wat die msest o gGrn':tici vandag erken, naamlik dat individuel e verski l l e in konmGrke soos intelligGnsi e,
hoofsaaklik oorgedra word volg0ns dio bcginsel s van poligeni es0 of multi faktorial e oor~~:inc. Alle orga~ nism0s, pl unt e of di0re, vertoon spesial e hoedanighede
22.
wat sekere tipes voortplantingsisteme insluit. Die twee beperkings op paring, wLt bykans 2.lle kruis -bevrugtc,nde organisnrns 1'::cnmork, naarnl ik oie wat die
ui t 0rmatige vorms van ondcrskeidclik j_ntl.'ling en
uitteling rem, is ook by die mens in die reel dui -delik waarneombnar . In di e rnecst e mcnslike gemeen -skappe word die outomatiese beheer van t eling egter vervang deur sosial e en intolloktuel e behcer. Ve r-der gaan menslike groepe, binne s8kere wye en veran -derlike gr ense, soms van inteling tot uitteling oor
en we:,er tcrug, op wyses wat vr eemd i s aan enige an -d er organismos . Di e gevolg van hierdie samestc: 1-lings is di e ontstaan van gr oepe binne gr oepe5 en spesifiek wat genoem word "klassen en 11rasse11
•
Binne die meer beskaafde gernc<Jnskappe het daar op
dil wyse, binn0 diesclfde wye geografiGse gebied
klnsse ontst&an wat ond8r gcwonG sosi al e omstand ig-hede saum,.verk, dog in di 0 r eel ni e s2.em voortplant
nie. •n Seksre mat e vc1n wisselwerking vind egter
wel plaas: individue van di e l aagst e sosial e klas -se of statusgroepe, wat bui·tengewone fisieke en in-t ellektucl c vermoens vertoon, asook dqardie kenmerke besit wat ei e i s aan die hofr statusgroepe , kan daa
r-in sl aag om die grens oor t e st eek en uit te styg
bokant hulle nanvanklike statusgro0pe. Die indi -viduc van di8 hot:r kl asset by wie hiErdie kenmerke duidelik ontbreek hat, het weer g0neig om t e daal t ot ·n l aer vlak.
Die tweedG doel van die redenasie, naamlik die induktiewo st adium, i s om di e Vf)r onderstellings wat
-gelyk met die r esul t ate wo.t vcrkry is van ondersoc}ke wat uitgevoer is dour mi ddel van vcrst nnd.st oetse en soortgelykG metodes, onder verteenwoordigende st eekpr oewe v2n volwassencs en kinders , Weer
eens het di e ont loding van die result ate die onder
-soekers t ot di e gGvolgtrekking gebring dat die
genotiesc hipotese t en volle gGregvcrdig is.
3. ·n Vertcenwoordigende Stand punt wnt di e klem op Sosio- ekonomieso Fakt ore Pl aas,
Hal sey en Fl oud se st andpunt (Hal sey,
1
958
&1
9
59;
Floud en Halsey,195
8)
i s dat daar geen in-gebore vsrski l le in die al gemene intcl lektuel e pei l
van di e VGrski l lende sosi o- ekonomies8 groepe bestaan
nie . Volgens hulle i s di e werklike intelligensi e van die gemi ddel de kind van di e l aagst c statusgroep
net di eselfde QS die van di e gemi ddel de kind van die hoogst e statusgr oep. Die verski l le wat wel
o~nskynl ik best aan, i s bloat di e gevolg van die ver
-ski l le in di e sosio-ekonomi ·S8 agt 0rgrond van die
gr oepe. Indicn al di e hindernisse v8rwyder sou word, sou dit vir die kind vnn die l aagst c groepe net so maklik woes om Univcrsi tei tspeil t e bereik
as wat di t die geval sou wees mGt kinders uit die ~oi, sosi o- ekonomi ese groepe. Die VErski l le in di e ge -mi ddul de intelligonsie ven di e verskill ende klcsse
weerspi e0l, volgens hullG, slegs die invlocd van om -gcwingsfakt or o op di e t oGt spr Gst usi es.
Floud en Hul sey uanvaar dat daar wel ingGborc verski l lc tussGn di 2 intel l igensi e van di G vGrsk il-l endo individue b0st ann, maar nie tussen verskillende statusgroepe nie.
2
4
.
In die ondersoek van Hal sey en Floud
(1
9
59)
is veronderstel dat di e tenpo v2n sosiale beweeg-l ikhei d genoegsaa• sou wees om 10 persent van die
hoe sosi o- ekononi ese statusgroep, en wel die met
die l aagste gemi ddel de intelligensie, t e vervang
met TI gelyke get al van die mees intellektuele lede
van die l aer statusgroep. Selfs onder hierdie
o• standi ghede, en • et die veronderstelling dat
in-gebore intell igensie deur ~ enkele geen ve
roor-saak word, het dit sewe generasies geneen om TI
"suiwer" hoe klas te produseer. Di t i s belang
-rik OD daarop t e l et d2t sElfs nadat di t gedoen i s met TI ho~ stat usgroep bestaande uit een t iende
van di e popul nsi e, die uitwerking van die dreine
-ring van di e hoe intelligensiegr oep uit di e l ae
statusgroep, di e gemiddelde intell igensie vnn die
l ae statusgroep QT11per gl ad nie belnvloed het nie.
Die ondersoekers het t ot die slot srn-:1 g0raak,
dat waargeno~e verski l le tussen di e gemiddel de
t oet sintcl l igensie v~n di e sosiale statusgroepe,
eerder t oegeskryf moet word aQn sosic-ekcnoni ese
f akt ore wat di e t octsresul tate beinvloed en die
indi vi due st imuleer of rem, as a.an genet iese fak -tore. Gevol gl ik word di e probleem van
navor-sing, vol gens hulle, die ontledi ng van die om
-gewingskomponent e van sosiale st atusgroepe wat
Kul tuurvrye en Kultuurgemeenskaplike Intell igensi etoet~e.
1
.
Algemecn:Een v2.n die vernc.nmst c redes wnc.rom nie- verbale toetse opgestel is, w~s om sodoende individue v~n
verskillende kulturele of subkulturele groepe te toets met mat criaal wnermee hulle gelyke geleenthede tot
prestasie sou he. Dit is egter duidelik det verteen -woor digers van bepaalde kulture nogtans gestrem sal
word ten opsigte vun pr estcsie in die meeste nie-verbale toetse, hoofsaaklik as gevolg van die spesifieke kennis wat di e t oetse veronderstel . Anastasi
(1
96
1)
wysbyvoorbeeld dc.ar op dat die prentvoltooi1ngstoets van die 11Army Beta11 kennis van spcsifieke kultuurgebonde voor -werpe, soos rn viool, ·n posseel, •n geweer en ·n sekmes vereis. Ook die spoedfaktor kan lede vsn sornmige kulture bevoordeel en lede van ander benadeel. V er-skeie ondersoE::k8rs , wc.taronder Janke en Havinghurst
(1
945
)
het gevind dat l ede v2n di e hoer sosio-ekono -miese stc.tusgroepe vinnigcr werk as l Ede van die l aersosio- ekonomiese statusgroepe.
Curry
(1
962
)
het nanget oon dat verskille in kulturele agtergrond, mot iv6ring kan beinvloedj en dat dit weer die t oetstellings vcn kultuurgemeen -skaplike toetse kan beinvloed. Die l aer sosio -ekonomiese statusgroepe is volgens hom meer inge -stel op rc.aiwerk c.s die hogr sosio- ekonomiese stntusgroepe. Daarteenoor s21 lede van die ho~r statusgroepe weer rn item wat i etwat moeilik mag lyk sander meer verbygaan, sonder om di t te vol -tooi. Die lede van die l aer groep snl minder geneigd wees tot so rn optrede.26.
Om die beporkings van kulturele faktore op intelligensietoetse, en in besonder die nie-verbale toetse, te verminder, is pogings aangewend om 11 kul-tuur-vrye11 toetse op t e stel. Daar is gehoop dat sulke toetse ~ regverdige meting van die verstan-delike vermoe moontlik sou maak. Anastaci (1961) beveel aan dat daar op die volgende punte gelet moet word voordat son toets geevalueer word.
Eerstens, kan geen toets vry wees van die invloede van die omgewing nie, aangesien elke toets n steek-proef van gedrag meet en sodoende ook enige faktor wat gedrag sal beinvloed inn mate sal weerspieel. Dit is volgens haar, teoreties wel moontlik om n toets saam te stel, wat alleen die ervaringskennis veronderstel wat die verskillende kultuurgroepe
gemeenskaplik het. Son toets sou nie vry wees van kulturele invloede nie, maar sou slegs gebruik maak van elemente wat aan die verskeie kulture
gemeen-skaplik is. Dergelike toetse kan as "kultuurge-meenskaplik" beskryf word. In Engels word di.e term "cross-cultural" in die verband gebesig en vandag word dit bo die term "kultuurvrye" (culture-free) verkies.
Volgens Anastasi moet, tweedens, ook daarop gelet word dat geen bestaande toets universeel toepasbaar of volkome onbeperk ten opsigte van kulturele verwysinge is nie. Die verskil is gra-dueel en kultuurgemeenskaplike toetse is net minder beperk as ander toetse. Die blote gebruik van potlood en papier of die aanbieding van abstrakte opdragte wat geen onmiddellike praktiese betekenis het nie, sal sekere groepe bevoordeel en ander benadeel.
Enige toets neig om mense uit die kultuur waarin dit opgestcl is, te bevoordeel, en die van and er groepe te bc-:;nadeel. Elke kul tuur versterk sekere vermo~ns en gedragspatrone en inhibeer an
-dere. Dit kan dus verwng wor d dat toetse wat by-voorbeeld in Amerika ontwikkel is, Amerikaners sal
bevoordeel. Di t i s interessant dat dieselfde
ver-skynsel ook in die geval van stedelike en pla
tte-l andse groepe nangetref word. Wanneer twee vorme
van dieselfde toets ontwikkel word, op stedelike en pl attelnndse groepe respektiewelik, en dan
weer t oegepas word op nuwe steekproewe,sal die ste
-delike gr oep beter presteer op die stedelike vorm,
en die pl attelandse groep sal beter presteer op
die plattelandse vorm.
Volgens Anastasi+ (1961), best aan daar drie
ver ski l lende benaderingswyses tot die t oet sing
van persone van ver skillende kulture. Hierdie
benadering verski l onderling t Gn opsigt e van hulle
fundamentele doelstellings. Eerstens , kan
ver-skillende t oet se ontwikkel word binne elke kultuur
en dan gevulideer word alleenlik volgens plaaslike
kriteria. Hierdie benaderingswyse kan opgemerk word in byvoorbeeld die baie hersienings van die Binet-toets vir gebruik in die verskillende l ande.
In dergelike gevulle word die toets se geldigheid
bepaal t en opsigt e van die spesifieke kriteria
wat veronder st el is om voorspel te word, terwyl
prestasie volgens plaasl ike norme ge~valueer word.
Elke toets word al leen t cegepas binne die
2
8
.
vergelykings v2,n kul tuur met kul tuur word ond er-neem nie.
•n Tweede bene.dering i s oJ:1 die toets binne een kul tuur op te stel en om di t dL~,n toe te pas
op individue met verskillende kulturele agtergrond. Son prosedure sal gevolg word wanneer di e doel vc.n die t oet sing is die voorspelling van n plaas -like kri teritun binne ·n bepaalde kul tuurgroep. In so ·n geval mag, we.nn5er die kul turele l ading van die toets verminder word, die toetsgeldighei d
ook afneem, aangesien die kriterium self kultureel belaai is .
Die l aaste ben2deringswyse tot die t oetsing van verskillende kultuurgroepe hou in die uitkies van ite• s wat ger.eensknplik is 2.an verskei e k ul-ture en die validering v2n die t oet s w2t sodoen -de saamgestel word, vol gens pl aaslike kritori2 in al die v0rskillende kultuurgroepe. Dit is die basiese prosedure by die opstel van kultuurgemee n-skaplike toetse, hoewel die herhaalde validering in die verskillende kulture dikwels nagel8.at i s . Sander hierdie stap kon n toet s egt er nie beskou word as betreklik vry van elemente wat e.an kultu -rele bepcrkinge onderhewi g i s ni e.
Anastasi r.ierk op: "Moreover, it is possi-ble that a test constructed entirely fro~ ele
-ments that are equally familiar in cultures might
measure trivial functions and possess little va -lidity in terms of pructice.l criteria in any cul-ture"
(1961,
p
.
258)
.
Dus moet die gel digheidherbopaal word in terme van kriteria wat as belang-rik beskou word binne elke spesifieke
kultuur-groep.
2. Voorbeelde.
(a) Die "Leiter International Scale":
TI Voorbeeld van TI kultuurgemeenskaplike
in-telligensietoets is die "Leiter International
Scnlei: (sien Anastasi, 1961; Cronbach, 1960) wat
in 1936 deur Russel Leiter ontwikkel is en wat in
1948 hersien is. Die toets is opgestel vir die ouderdomsgroepe 2 tot 18 jaar en dit is veral
bruik-baar by belernmerde kinders. Die t oets word indi-vidueel en sonder tydsbeperkings t oegepas. Die
toetsreeks is veral ontwikkel onder verskillende I\
etiese ,. groepe . in Hawaii. Dit is ook op verskeie ander rassegroepe in Afrika en elders t oegepas.
TI Treffende kenmerk van die Leiterskaal is
die byn~ al gehele afwesigheid van instuksies. Elke toets begin met TI beie maklike taak wat van
dieselfde tipe i s as die wat dwcrsdeur daardie
toets gebruik word. Die begryp van die taak word as deel van die toets beskou. Die skaal is ont-werp om TI groot omvang van funksies te meet, soort-gelyk nan die wat in verbale skale aangetref word. Voorbeelde vnn die take is onder andere persep-siele vergelykings9 anal ogie~, geheue en verskeie ander.
(b) Die "IPAT Culture-Free Intelligence Test:"
Per-JO.
sonality and Ability Testing" v2n die Univc.:rsiteit
van Illinoi s , ontwikkGl en word soms ook die "Cattell Culture-Free Test" gonoem. Die toet s i s in
1
9
33
ontwikkel maar hersi enings daarvan hGt in
1
944
en in1
9
50
verskyn.Tans is diG toGts in drie vorms beskikbaar :
Skaal 1, vir di e ouderdomme
4
-
8
jnar , asook vir swaksinnige volwasst;nes; Skaal 2 vir die ouder domme8 - 12 jaar en ongeselekteerde volwassenes; en
Skaal J waarvan die gebruiks- omvang vanaf hoerskoo l-l eerlinge t ot superieure volwussenes is . Elke skaal i s opgest sl in twee paral lel le vorms 1A en B. Skaal 1 bestaan uit agt t oetse w~arvan net vier as rede -lik kultuurvry beskou kan wor d. Di e samestel lers beveel aan dut die vier kultuurvry~ to0t se t esame as 'rl apnrte bat tery gebruik word, en ap2.rte norms i s
vir di e doel voorsi en. Skal e 1 en 2 is eenders, behalwe vir die grao.d van oei l ikheid. Elk bestaan
uit voltooiing van figuurr6ekse, klassifisering van
figure, patroonvoltooiing en r edenering oor r angskik -kings van figure. Betreklik uitgebreide verbal e in -struksi es is nodig, maar di e outeur _(sien Anastasi
1961)
boweer dat die gee van hierdie instruksi es in n vreemde t aal of deur gebare ni e die moeilikheid vandie toets be~nvloed ni e. Die toets kan met of san -der t ydsbeperking t oegepas word, en norms is vir al -bei metodes voor si en.
Cordova
(1
9
53)
het die toets op kinders in Amerika toegepas en t ot die slotsom geraak dat: "No test can be completely ' culture-free ' or even ' culture- constant' ,since the cont ent of any t est will tend to fnvour one or another culture. The elimin2t ion of specific culturally l imi ted information fron a t est i s only
a partiQl and superfici~l solution. Each culture
stimulates t he deve:l opr::ient of certs.in abi li ties and
intcr est s 9 c.nd inhibi ts others. The r esulting
psychological differ ences wi l l inevitably be refle
c-t ed in t est pGrformance 9 as in any othsr behaviour
of individual s r ear Gd in diverse culturul settings .
In the Cat tel l test, for exampl e9 the i toms consists
almost exclusively of abstract geometric forms and
patterns; and the t est is 9 of course, of the paper
-2..nd- pcncil vetriGty. "
(1
953
,
p.6).Die I .P.A.T.-t oetse i s volgens Anast o.si
(1961),
in verskeie Europesc l c,nde9 in di e V.S.A. en in se-kere Afrik~- en Asi~-kultur~ toegepas . Norme wns
geneig om onvcrnnderd te bly by kulture wat t aamlik
soort gelyk was aan di~ wnarin die toetse ontwerp is;
in kulture wat verski ll end was9 het die pr0stasies
egter aansi enl ik benede di e oorspronklike norme gedaal .
(c) Die "Goodenough-mantekentoets:"
TI Ietwat vcrski l lende bcnaderingswyse is die van
Goodenough
(19
26
)
se Mantckentoets, waar die opdragaan di e proefpersoon e onvoudig i s om TI t ekening van
•n m2n t o m2.ak9 so goed as hy of sy kan. Hierdie
toets was in g0bruik vanaf
19
2
6
tot1
96
1
sander enigehersiening. •n Uitbreiding en her siening is in
1
96
1
gepubliseer onder die t i tel 9 die "Harris-Goodenough
Test of Psychological Maturity. " In di e hersiene
3
2
.
klem op di e kind se wa2.rner.1ingsc.kkura2.thei d en on t-wikkeling vnn begripsvorming, eerder ns op artis
-tieke aanl eg gepl 2ns . Krcdiet word gegee vir die
insluiting vnn indivi duele l iggcansdele, kl edings -detail, pr oporsie, p0rspektief en dergelike ken -merke. Di e items is geselekt eer op grond vnn
ouder doms- differensiesie, verhouding tot t ot ale t el
-ling in diG toets en verhoudin6 t ot groepsintelligen -sio-toetstellings.
In die hersi ene ska2l (sien Anctst e.si,
1
96
1)
moetdi e toetsling ook rn tekeni ng v2.n ·n vrou mnr,.,k, s owel as rn t ekening van homself. Di e Vrou-skanl b8st~an ui t i tGrns w2-t soort[ el yk is Land dil van die IV:an -skc'.c.l . Di e Self- skanl i s ontwikkel as 'Yl projektie
-we persoonlikhei dst oets, nlhoewel die beskikb~re
bevindingc omtrent hierdi e t oepnssing nie belowend
i s nie.
Di e t oets is r eeds t oe£opas in verskeie ondor -soeke in verskoie l nnde en etniose gr oepe. Die result2t o van hiard·e cndersoeke het getocn dct die toets rn grater s2Leh2ng met die kulturole cgt ergrond het 2.s wc.t ne:nvc.nklik deur G,~oa.enough vercnderstel
i s. Die reeds-sangehenl de opinie v~n Gocdenough on Harris
(1
950
)
,
n~2Elik dnt die socke n2 rn kultuur -vrye t oets •n i l lusi onere ¢:kt·iv·:,i..tci t i s , moct ook hiert:,angoh3.c.l word. Di e blete gebruik van p2.pi er en
:potlood on ·n tekoning t e r1c.o.k, i s besli s kul tuur
-gebonde.
(d) Die "Progressive Matrices,"
Di o "Progressive M2trices" wc.t deur R2-ven (1947) l
(sien ock An2st2si , 1961 ; Cronbach, 1960) in Brittcnje
meet. Dit word beskou as een van die beste
nie-verbale metingsinstrumente. Die toets bestaan uit 60 patrone of ontwerpe, waarvan TI deel van elk wegg
e-laat is. Die proefpersoon kies die vermiste deel uit
ses of agt alternatiewe. Die items word in vyf reekse
gerangskik, elk bestaande ui t 12 ont·,,.1erpe waarvan die moeilikheidsgr aad toeneem, m&ar nogtans op dieselfde prinsipe bly berus. Die eerste r eeks vereis akkurate
onderskeidingsvermoe, en die latere moei l iker items vereis analogie, permutasie, verandering van patroon
en ander logi ese verwant skappe.
'Tl Makliker vorm wat ook van kleure gebruik maak,
is l ater saamgestel vir t oet sing van kinders (Raven,
1947). Die toets is egter oak wereldwyd met sukses gebruik, onder andere in verskeie Europese lande, die V.S.A., Argentinie en Suid-Afrika. Die bruikbaarheid van die Britse norme in ander l ande, waarvan die kul
-ture nie grootliks van die van Brittanje verskil nie,
i s oak aangetoon. Die al gemeenste kritiek t een
hier-die toetse is in verband met die gebruik van die enkele
tipe item wat onwenslik klem op die ruimt elike verwant
-skappe plaas.
Daar moet daarop gelet word dat hierdie toets, sowel as ander sogenaamde kultuurvrye t oetse,
toepas-baar is op merendeel van die situasies waarvoor taal-l ose toetse opgestel is. Die kultuurvrye toet s het die voordeel bo die taallose toets dat dit minder
kul-tuurbeperkte kennis verei s. 'Tl Verdere voordeel is dat die huidige kul tuurvrye toetse in •n grater mate
steun op abstrakte denke en minder op ruimtelike aanleg
as wat in beskikbare en goed gestandaardiseerde taal-lose toetse die geval is.
