AANSCHAF FRANSE BULLDOG
De specifieke kenmerken van een Franse Bulldog
Ellen Scholten
Aeres Hogeschool Dronten Dier- en Veehouderij
Diergezondheid & Management Eindfase
Aalten 06-06-2019 Martinus Tellegen
Aanschaf Franse Bulldog
De specifieke kenmerken van een Franse Bulldog
Ellen Scholten 4DGB
Dier- en Veehouderij
Diergezondheid & Management Eindfase
06-06-2019 Martinus Tellegen
Docent Aeres Hogeschool Dronten De Drieslag 4
Voorwoord
Voor u ligt het resultaat van het onderzoek naar de, voor de (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog, belangrijkste (uiterlijke) kenmerken van een Franse Bulldog. Dit onderzoek is uitgevoerd in het kader van het afronden van de opleiding Diergezondheid & Management van de Aeres
Hogeschool Dronten.
Graag wil ik Martinus Tellegen bedanken voor het begeleiden van dit onderzoek en het helpen mee denken voor een oplossing als ik het even niet meer wist. Het was een fijne samenwerking.
Inhoud
Samenvatting ... 4 Abstract ... 5 1. Inleiding ... 6 2. Materiaal en methode ... 10 2.1 Materialen ... 10 2.2. Methode ... 10 3. Resultaten... 123.1. De welzijnsnadelen van schadelijke, uiterlijke kenmerken. ... 12
3.1.1. Brachycefaal obstructief syndroom ... 12
3.1.2. Atopische dermatitis. ... 13
3.1.3. Hemivertebrae... 15
3.1.4. Malocclusie van de kaken. ... 16
3.2. Bekendheid van de nadelige gevolgen door bepaalde uiterlijke kenmerken. ... 17
3.3. Belangrijkheid van bepaalde (uiterlijke) kenmerken. ... 18
4. Discussie ... 20
5. Conclusie en aanbevelingen ... 22
5.1. Aanbevelingen ... 24
Literatuurlijst ... 25
Bijlage I Enquête ... 28
4
Samenvatting
Sinds het jaar 1800 worden diverse hondenrassen gefokt voor verschillende doeleinden zoals functie en karakter. In de afgelopen eeuw is het fokken op uiterlijke kenmerken belangrijker geworden als het fokken voor een bepaalde functie of karakter. In 1868 heeft Charles Darwin aangetoond dat er een aantal rassen zijn die ras geassocieerde gebreken hebben. Tegenwoordig ontstaan er ook bepaalde gezondheidsproblemen en het ervaren van nadelige effecten in het welzijn door het overdrijven van uiterlijke kenmerken.
Het is belangrijk om te onderzoeken welke schadelijke kenmerken voor de (toekomstige) eigenaren belangrijk zijn, zodat er in de fokkerij gericht gehandeld kan worden op het verminderen van de minst belangrijke kenmerken zodat er een gezondere hond gefokt word, die minder nadelige effecten in het welzijn zal ervaren.
De Franse Bulldog is een van de rassen die door erfelijke aandoeningen die samenhangen met bepaalde uiterlijke kenmerken, problemen in het welzijn ervaren. Ondanks deze schadelijke
kenmerken is de Franse Bulldog tevens een populair ras. Voor dit onderzoek zijn de vijf belangrijkste erfelijke afwijkingen van de Franse Bulldog gebruikt. Iedere afwijking is in verband gebracht met een uiterlijk kenmerk. Uit de literatuurstudie blijkt dat vier van de vijf uiterlijke kenmerken in verband kunnen worden gebracht met de erfelijke afwijkingen die zorgen voor nadelige effecten in het welzijn.
Om te kunnen beginnen met het fokken van een Franse Bulldog met minder kenmerken die
schadelijk zijn voor het welzijn is het belangrijk om te weten wat voor de (toekomstige) eigenaren de belangrijkste (uiterlijke) kenmerken zijn. Om dit te kunnen onderzoeken is de volgende
onderzoeksvraag opgesteld: ‘’Welke van de genoemde (uiterlijke) kenmerken van de Franse Bulldog zijn het belangrijkste voor de (toekomstige) eigenaren?’’. Deze vraag is beantwoord door een
enquête te verspreiden met onder andere de vraag: ‘’Hoe belangrijk vindt u onderstaande (uiterlijke) kenmerken van de Franse Bulldog?’’ Naast de uiterlijke kenmerken is ook het karakter van dit ras meegenomen in deze vraag. De resultaten van het onderzoek tonen aan dat het karakter en het formaat van de Franse Bulldog voor de (toekomstige) eigenaren het belangrijkste zijn.
De uiterlijke kenmerken die in verband gebracht kunnen worden met het ervaren van
welzijnsnadelen zijn voor (toekomstige) eigenaren niet belangrijk. Dit wijst er op dat de eisen die men stelt aan een Franse Bulldog aan het veranderen zijn. In een vervolgonderzoek zou onderzocht kunnen worden of de eisen van (toekomstige) eigenaren daadwerkelijk veranderen en of dit komt door betere bekendheid van de welzijnsnadelen die voortkomen uit bepaalde uiterlijke kenmerken. De literatuurstudie gaf veel verschillende informatie waardoor de juiste informatie er uit filteren moeilijk was. De literatuurstudie ondersteunt wel gedeeltelijk de eerdere onderzoeken waarin is onderzocht waarom mensen voor een bepaald ras kiezen (Gouw, 2017) en het onderzoek van LICG (2017) waarin bepaalde kenmerken in verband worden gebracht met bepaalde aandoeningen. Het betrouwbaarheidsniveau van de enquête was onvoldoende. Omdat de enquête een selecte steekproef betrof, zijn de resultaten niet generaliseerbaar voor de gehele populatie.
5
Abstract
Since 1800 dog breeds have been bred for various purposes such as function and character. In the past century, breeding on external characteristics has become more important than breeding for a specific function or character. In 1868 Charles Darwin demonstrated that there a number of breeds that have breed-associated defects. Nowadays certain health problems arise and the experience of adverse effects on well-being due to the exaggerting external characteristics.
It is important to investigate which harmful characteristics are important for the (future) owners, so that breeding can be focused on reducing the least important characteristics so that a healthier dog is bred, which has fewer adverse effects on well-being will experience.
The French Bulldog is one of the breeds that, due to hereditary disorders that are associated with certain external characteristics, that cause problems with their health. Despite these harmful characteristics, the French Bulldog is also a popular breed. The five most important hereditary defects of the French Bulldog were used for this research. Every devation has been associated with an external characteristic. The literature study shows that four of the five external characteristics can be associated with the hereditary disorders that cause adverse effects on their health.
In order to start breeding a French Bulldog with fewer characteristics that are harmful to the well-being, it is important to know what the most important (external) characteristics are for the (future) owners. To investigate this, the following research question has been prepared: "" Which of the (external) characteristics of the French Bulldog are the most important for the (future) owners? ". This question has been answered by distributing a questionnaire including the question: "" How important do you find the (external) characteristics of the French Bulldog below? "" In addition to the external characteristics, the character of this breed is also included in this question. The results of the research show that the character and format of the French Bulldog are the most important for the (future) owners.
The external characteristics that can be associated with experiencing welfare disadvantages are not important for (future) owners. This indicatest hat the demands placed on a French Bulldog are changing. A follow-up study could investigate whether the requirements of (future) owners actually change and wether this is due to better awareness of the healt disadvantages arising from certain external characteristics.
The literature study provided many different information, wich made filtering the correct
information from it difficult. The literature study does, in part, support earlier studies investigating why people choose for a specific breed (Gouw, 2017) and LICG research (2017 in which certain characteristics are associated with certain disorders.
The reliability level of the survey was insufficient.
6
1. Inleiding
Sinds het jaar 1800 worden in Europa diverse hondenrassen gefokt. Deze verschillende rassen werden gefokt om bepaalde functies uit te kunnen oefenen. Een aantal voorbeelden van deze functies zijn: jagen, bewaken van het land/eigendommen en schapenhoeden. Naast het vervullen van deze functies moesten de honden ook een karakter hebben dat als kenmerk had dat de hond gericht was op de baas (McGreevy & Nicholas, Some practical solutions to welfare problems in dog breeding, 1999)
Tegenwoordig zijn er meerdere aspecten waarop (toekomstige) hondeneigenaren de keuze van een bepaald ras baseren. Stefano Ghirlanda et al hebben in 2013 een onderzoek uitgevoerd om te onderzoeken waarom bepaalde rassen populairder zijn dan andere rassen. Tijdens dit onderzoek hebben zij gebruik gemaakt van de C-BARQ. Dit is een gestandaardiseerde vragenlijst over het temperament en gedrag bij honden. Deze vragenlijst heeft veertien aspecten waarop beoordeeld wordt, waaronder trainbaarheid, gedragsproblemen en energieniveaus. Voor dit onderzoek zijn er gegevens van tachtig verschillende rassen gebruikt om tot een conclusie te komen. In figuur 1 zijn de rassen die de top tien vertegenwoordigen weergegeven. Elk gekleurd vakje vertegenwoordigd een ander aspect van de C-BARQ-schaal (Todd, Why are some breeds of dog more populair than others?, 2013)
7 Volgens King, Marston, & Bennet (2012) is de afgelopen eeuw het fokken van honden op uiterlijke kenmerken een belangrijkere rol gaan spelen, als het fokken voor een bepaalde functie. Het fokken op uiterlijk is zowel voor de fokkers als voor de (toekomstige) hondeneigenaren van belang. De fokkers fokken op het uiterlijk zodat zij voldoen aan de rasstandaard van de hond. Daarnaast zijn volgens Maldarelli (2014) de afgelopen twintig jaar de hondenshows steeds meer in opkomst. Dit is voor de fokkers eveneens een reden om meer te gaan fokken op het uiterlijk en in mindere mate op karakter en/of functie.
In het onderzoeksrapport ‘’Beweegredenen van hondeneigenaren, de aanschaf van een rashond’’ van S. de Gouw (2017) is onderzocht wat de belangrijkste aspecten zijn waar op (toekomstige) hondeneigenaren de keuze baseren voor een bepaald ras. Uit de enquête die tijdens dit onderzoek is afgenomen, is de volgende top drie van belangrijkste aspecten ontstaan:
1. Karakter 2. Uiterlijk 3. Formaat
Hier uit valt te concluderen dat het uiterlijk van een rashond een belangrijk aspect is waarop de (toekomstige) hondeneigenaar de keuze voor een bepaald ras baseert.
Uit een onderzoek dat NVG (Nederlandse Voedingsindustrie Gezelschapsdieren) en Dibevo gezamenlijk hebben uitgevoerd, blijkt dat er in 2017 anderhalf miljoen honden in de Nederlandse huishoudens aanwezig waren. Hetgeen dat opvalt is dat er steeds meer kleine(re) honden zijn. In 2017 is circa 40% van de honden lichter dan tien kilogram. Vijf jaar geleden was dit nog iets meer dan 30%. Een duidelijke verklaring voor deze stijgende lijn is er niet. Een mogelijke reden zou kunnen zijn dat dit komt door de verstedelijking, mensen die in een stad wonen kiezen van uit het praktisch oogpunt vaker voor een kleinere hond (Dibevo, 2018)
In 1868 heeft Charles Darwin al ontdekt dat er ras geassocieerde gebreken zijn bij bepaalde rashonden. Charles Darwin heeft een hypothese opgesteld dat spiergebreken bij Schotse
Herdershonden gerelateerd zijn aan de grootte van het ras. In 1963 toonde het BSAVA (Britisch Small Animal Veterinary Association) aan dat tien van de dertien gebreken bij rashonden geassocieerd werden met bepaalde raseigenschappen (Asher, Diesel, Summers, McGreevy, & Collins, 2009) Tegenwoordig is het zo dat bepaalde gezondheidsproblemen bij honden ontstaan door het overdrijven van uiterlijke raskenmerken. Mensen die een rashond hebben of willen aanschaffen hechten veel waarde aan typische raskenmerken. Mensen willen steeds een mooiere hond zonder dat zij zich realiseren dat deze extreme raskenmerken bij de hond kunnen leiden tot gezondheids- en welzijnsproblemen (Raad van Beheer op Kynologisch gebied, 2014). De kenmerken die er voor zorgen dat het dier een sterk afwijkende lichaamsbouw krijgt of dat een lichaamsfunctie niet meer goed functioneert, noemt men ook wel schadelijke raskenmerken (Ruis, 2015)
Rassen die een korte snuit hebben, nemen snel toe in populariteit, ondanks het toenemende bewijs dat dit uiterlijke kenmerk gekoppeld kan worden aan chronische en ernstige gezondheidsproblemen (Packer et all.,2017)
Op de website van dier-en-natuur info (2006-2018) staat beschreven dat de Franse Bulldog één van de meest populaire hondenrassen in Nederland is. Om de populariteit van een bepaald ras vast te stellen, kan het aantal pups dat per jaar wordt gefokt vast gesteld worden. Bij deze manier kan er alleen iets gezegd worden over de pups met een stamboom omdat een centrale registratie van honden zonder stamboom ontbreekt. In 2008 werden er 855 Franse Bulldog pups met stamboom
8 gefokt. In 2012 was dit 937 (Rothuizen, 2014) Van alle Franse Bulldoggen die men ziet op straat, heeft 12% een officiële stamboom (Franse Bulldog., z.d.) In 2008 stond dit ras nog op plaats elf in de lijst van de populairste rashonden. In 2012 stond de Franse Bulldog op plaats zeven. In 2014 stond de Franse Bulldog op de vijfde plaatst in de lijst met populairste rashonden (Van Heijst et al., 2015). Dit geeft aan dat de populariteit van de Franse Bulldoggen de afgelopen jaren bleef stijgen.
Zoals eerder beschreven zijn naast het uiterlijk ook het karakter en het formaat belangrijke aspecten waarop (toekomstige) hondeneigenaren de keuze voor een bepaald ras baseren. Het gewicht van een Franse Bulldog varieert van 8 tot 15 kilogram, waarmee dit ras behoort tot de kleine tot middelgrote honden (Saben, 2017) De Franse Bulldog behoort tot rasgroep 9, gezelschapshonden (Toepoel, 2007), Het gedrag en karakter van de Franse Bulldog is opgewekt, speels, sportief en opgewekt. Tevens staat dit ras bekend om zijn aanhankelijkheid. De Franse Bulldog speelt graag en is moedig en alert. Tevens is het op geestelijk vlak een gevoelige hond, stemmingen in huis voelen zij goed aan. De opvoeding van een Franse Bulldog wordt als makkelijk beschouwd. Franse Bulldoggen zijn slim en leren vrij snel (Franse bulldog, z.d.)
Het is bekend dat de Franse Bulldog een populair ras is, maar tevens een ras met extreem fysieke afwijkingen (Sandø., et all, 2017). Zelfs met afwijkingen welke zorgen voor nadelige gevolgen voor het welzijn, die behoren tot rasstandaard. Volgens de rashondenwijzer staat de Franse Bulldog op de tweede plaats in de top tien van de meest zieke rashonden (Rashondenwijzer, 2017)
De belangrijkste erfelijke afwijkingen van een Franse Bulldog zijn: - Brachycefaal obstructief syndroom
- Atopische dermatitis - Hemivertrebrae - Malocclusie kaken
Bovenstaande aandoeningen komen voort uit de specifieke bouw van de Franse Bulldog zoals in de rasstandaard is beschreven (Rothuizen, 2014). Deze uiterlijke kenmerken zorgen voor nadelige gevolgen voor het welzijn van dit ras (LICG, 2017)
Het onderzoeksrapport ’Beweegredenen van hondeneigenaren, de aanschaf van een rashond’’ van S. de Gouw (2017) toont de drie belangrijkste aspecten aan waarom een (toekomstige) hondeneigenaar voor een bepaald ras kiest. Het is niet bekend welke schadelijke, (uiterlijke) kenmerken voor de (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog het belangrijkste zijn.
Om een Franse Bulldog te kunnen fokken die minder nadelige gevolgen in het welzijn ervaart, is het belangrijk om te weten welke schadelijke kenmerken voor de (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog belangrijk zijn. Wanneer het bekend is waarop de (toekomstige) eigenaren
voornamelijk selecteren kan er gekeken worden op welke manier er een Franse Bulldog gefokt kan worden die minder nadelige gevolgen van de erfelijke aandoeningen ervaart. Niet alleen de uiterlijke kenmerken zullen een rol spelen, ook bijvoorbeeld het karakter kan een rol spelen bij de definitieve keuze voor dit ras. Voor de Raad van Beheer op kynologisch gebied is het belangrijk om te weten welke schadelijke kenmerken voor (toekomstige) eigenaren belangrijk zijn, zodat de Raad van Beheer op kynologisch gebied de rasstandaard aan kan passen. Voor fokkers is het belangrijk om dit weten zo dat zij kunnen gaan onderzoeken hoe de aspecten die een nadelig effect hebben op het welzijn er uit gefokt kunnen worden. De rasverenigingen Hollandse Bulldoggen Club en Eerste
Gezelschapshondenclub Nederland zijn bezig met de gezondheid van de Franse Bulldog. In het verenigingsfokreglement is vast gesteld dat het onderzoek naar Patella Luxatie bij de ouderdieren
9 verplicht is. De Hollandse Bulldoggen Club heeft daarnaast een luchtweg onderzoek middels een looptest verplicht (Franse Bulldog, z.d).
Om bovenstaande te onderzoeken is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: Welke van de
genoemde (uiterlijke) kenmerken van de Franse Bulldog zijn het belangrijkste voor de (toekomstige) eigenaren?
Om deze onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden zijn de volgende deelvragen opgesteld: 1. Welke welzijnsnadelen kan een Franse Bulldog ervaren van de schadelijke uiterlijke
kenmerken?
2. In hoeverre zijn toekomstige eigenaren er van op de hoogte dat de Franse Bulldog door bepaalde (uiterlijke) kenmerken nadelige gevolgen in het welzijn kan ervaren?
3. Hoe belangrijk zijn de (uiterlijke) kenmerken voor (toekomstige) eigenaren?
Het doel van dit onderzoeksrapport is het aantonen hoe belangrijk (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog de genoemde (uiterlijke) kenmerken vinden. Wanneer blijkt dat (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog één of meerdere van deze kenmerken niet of in mindere mate belangrijk vinden, kan de Raad van Beheer op kynologisch gebied beslissen om de rasstandaard van de Franse Bulldog aan te passen, zodat er een hond gefokt kan worden die minder erfelijke
aandoeningen heeft die kunnen zorgen voor nadelige gevolgen van het welzijn, maar wel officieel kan deelnemen aan shows of andere evenementen. Voor fokkers is het eveneens belangrijk om te weten welke kenmerken (toekomstige) eigenaren niet belangrijk vinden bij de keuze voor een Franse Bulldog. Als dit bekend is bij de fokkers, kunnen de fokkers gaan kijken op welke manier zij de
kenmerken die niet belangrijk zijn voor (toekomstige) eigenaren, er uit gefokt kunnen worden, zodat er een Franse Bulldog ontstaat die minder nadelige gevolgen van het welzijn ervaart door deze kenmerken.
10
2. Materiaal en methode
Om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden, zijn er drie deelvragen opgesteld. Om deze deelvragen goed te kunnen beantwoorden heeft er zowel deskresearch (literatuurstudie) en fieldresearch (enquête) plaats gevonden. In dit hoofdstuk is beschreven op welke manier de betreffende deelvragen zijn beantwoord en welke materialen hier voor nodig waren
2.1 Materialen
In deze paragraaf is beschreven welke materialen er nodig waren om het onderzoek goed uit te kunnen voeren.
Om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden waren er drie deelvragen opgesteld. Om deze
deelvragen en uiteindelijk de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden zijn de volgende materialen gebruikt:
- Een pc of laptop met internetverbinding - Honden-encyclopedieën of ander naslagwerk
2.2. Methode
In deze paragraaf is per deelvraag beschreven op welke manier de deelvragen zijn beantwoord. Deelvraag 1 is: Welke welzijnsnadelen kan een Franse Bulldog ervaren van schadelijke uiterlijke kenmerken?
Om deze deelvraag te kunnen beantwoorden werd er gebruik gemaakt van een literatuurstudie waarbij internetbronnen en encyclopedieën zijn gebruikt. Wanneer een literatuurstudie niet voldoende toereikend bleek, zou er een gesprek plaats vinden met Simone Konink. Zij is gezelschapsdierenarts bij Dierenkliniek Hof in Almere.
Om deze literatuurstudie zo goed mogelijk te kunnen starten, zijn in tabel 1 een aantal zoektermen genoteerd.
Tabel 1, Zoektermen deelvraag 1 Zoektermen deelvraag 2: Welke
welzijnsnadelen kan een Franse Bulldog ervaren van de schadelijke uiterlijke kenmerken
- Definition welfare.
- Welfare French Bulldog
- Consequences Atopic dermatitis
- Consequences Brachycephal obstructive syndrome
- Consequences Hemivertebrae - Consequences Malocclusion
Wanneer bij deze zoektermen een bruikbare bron werd gevonden, werd in de bronvermeldingen van deze bron verder gezocht naar bruikbare bronnen.
Deelvraag 2 is: In hoeverre zijn toekomstige eigenaren er van op de hoogte dat de Franse Bulldog door bepaalde (uiterlijke) kenmerken nadelige gevolgen in het welzijn kan ervaren?
Deze deelvraag is beantwoord door een enquête te houden onder (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog.
11 Deelvraag 3 is: Hoe belangrijk zijn de uiterlijke kenmerken voor (toekomstige) eigenaren?
Deze deelvraag is beantwoord door een enquête te houden onder (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog.
Deze enquête was een aselecte steekproef. De respondenten binnen de populatie werden op een onwillekeurige manier gekozen om deel te nemen aan dit onderzoek (Selecte steekproef, z.d.). Om de uitkomst van deze enquête zo betrouwbaar mogelijk te houden, werd er een berekening gemaakt met de steekproefcalculator. In deze berekening is een onderzoekspopulatie van 20.000 aangehouden, omdat het niet bekend is hoeveel (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog er zijn. Een eigenaar kan meerdere honden hebben en daarnaast zijn er nog de zogenaamde look-a-likes. Dit zijn honden die op de Franse Bulldog lijken, maar geen officiële stamboom hebben. Er werd een betrouwbaarheidsniveau van 95% gebruikt met een foutenmarge van 5%. Deze foutenmarge bepaalt de afwijking die de onderzoeksresultaten mogen hebben. Dit houdt in dat als 95% van de respondenten een bepaalde mening had, er van uit gegaan mocht worden dat 90 tot 100% van de respondenten deze mening deelt. Het betrouwbaarheidsniveau geeft aan hoe zeker het is dat 90% tot 100% van de respondenten deze mening deelt (Vleeshouwers, 2017). Deze berekening gaf als uitkomst dat er tenminste 377 respondenten de enquête moesten invullen om een goed beeld van de mate van belangrijkheid van de kenmerken te creëren (Steekproefcalculator, z.d.) Zowel de eigenaren van Franse Bulldoggen met een stamboom als de eigenaren van een look-a-like konden deelnemen aan deze enquête. Dit omdat er dan een groter aantal respondenten bereikt kon worden. De enquête begon met de filtervraag: Heeft uw (toekomstige) Franse Bulldog een
stamboom? Dit is gedaan om te bepalen of er een verschil in de resultaten van respondenten zit, die een Franse Bulldog met stamboom hadden of wilden aanschaffen, of degene die een look-a-like hadden of wilden aanschaffen.
De enquête werd verspreid via:
- Mailen naar de rasvereniging: Hollandse Bulldoggen club - Franse Bulldogen forum (www.fransebulldog.info/forum)
- Hondenforum (https://www.hondenforum.nl)
- Facebook https://www.facebook.com/groups/272565179531345/ - Facebook (eigen account) https://www.facebook.com/ellen.scholten.180
12
3. Resultaten.
De resultaten die verkregen zijn door de literatuurstudie en het houden van een enquête onder (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog dragen bij aan het antwoord geven op de deelvragen. De enquête is door 323 respondenten volledig ingevuld.
3.1. De welzijnsnadelen van schadelijke, uiterlijke kenmerken.
Om te bepalen of de Franse Bulldog welzijnsnadelen ondervind van bepaalde schadelijke, uiterlijke kenmerken, is de volgende deelvraag opgesteld: ‘’Welke welzijnsnadelen kan een Franse Bulldog ervaren van schadelijke uiterlijke kenmerken?’’ Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden is het belangrijk om een definitie van welzijn te beschrijven. Het welzijn van dieren is een begrip dat zich op verschillende niveaus laat definiëren (Stafleu et al., 1996).De definitie die voor dit onderzoek wordt gebruikt, luidt als volgt: ‘’Een individu verkeert in een staat van welzijn wanneer het in staat is zich
actief aan zijn levensomstandigheden aan te passen een daarmee een toestand kan bereiken die het als positief ervaart’’. Deze definitie wordt door de Faculteit Diergeneeskunde te Utrecht als
uitgangspunt gebruikt.
De Faculteit Diergeneeskunde te Utrecht maakt in de beoordeling van het welzijn een verschil tussen een acute situatie en de langetermijnsituatie. Om de acute situatie te beoordelen zijn de vijf
vrijheden, die in 1965 door de commissie van Brambell zijn opgesteld, een goede richtlijn (Dierenwelzijn, 2015).
Deze vijf vrijheden zijn:
1. Vrij zijn van dorst, honger en onjuiste voeding 2. Vrij zijn van fysiek en thermaal ongerief 3. Vrij zijn van pijn, verwonding en ziektes 4. Vrij zijn van angst en chronische stress
5. Vrij om zijn natuurlijk gedrag te vertonen (Verduyn, 2012)
Voor de langetermijnsituatie geldt dat het ondergaan van negatieve ervaringen/toestanden alleen dan het aanpassingsvermogen van een individu te boven gaat als deze niet door positieve
ervaringen/toestanden worden gecompenseerd. Voorbeeld: een hond die eens per dag gevoerd wordt ervaart wel degelijk honger maar weet dat het gevoed zal worden. De algemene
welzijnstoestand zal hier niet door worden aangetast (Dierenwelzijn, 2015)
Zoals in de inleiding beschreven komen de aandoeningen brachycefaal obstructief syndroom, atopische dermatitis, hemivertrebrae en malocclusie van de kaken voort uit de specifieke bouw van de Franse Bulldog en kunnen deze uiterlijke kenmerken zorgen voor nadelige gevolgen in het welzijn. Om te kunnen beoordelenwelke welzijnsnadelen de Franse Bulldog kan ervaren van deze, aan het uiterlijk waarneembare, aandoeningen volgt er hieronder een beschrijving van de aandoeningen.
3.1.1. Brachycefaal obstructief syndroom
Het brachycefaal obstructief syndroom is een veel voorkomende ademhalingsstoornis bij
hondenrassen die een korte schedel hebben. Deze kortschedelige rassen worden brachycefale rassen genoemd. Bij brachycefale rassen is er bij het fokken alleen rekening gehouden met vermindering van de lengte van de schedel. De zachte structuren die zich in de mondholte bevinden zijn niet in dezelfde verhouding verminderd. De Franse Bulldog behoort tot de brachycefale rassen, dit ras heeft volgens de rasstandaard een korte snuit waardoor de zachte structuren te weinig ruimte in de
13 mondholte hebben. Bij zachte structuren kan men denken aan de tong, zacht gehemelte en de tonsillen. De anatomische kenmerken van het brachycefaal obstructief syndroom zijn: vernauwde neusgaten, een te lang, zacht gehemelte, een onderontwikkelde luchtpijp en onderontwikkelde neusschelpen (Dier & Recht, 2017). Op afbeelding 2 is het verschil te zien tussen de ruimte voor de zachte structuren bij een hond met een normale snuit en een hond met een korte snuit (brachycefale rassen). De midden neusvleugel begint bij 4A. Bij de hond met de normale snuit (A) ziet men dat er veel meer ruimte is voor de zachte structuren dan bij de brachycefale hond (B).
Afbeelding 2 Verschil in ruimte voor de zachte structuren (Langere neus – Probleem opgelost?, z.d.)
Packer, Hendricks, Tivers en Burn (2015) beschrijven dat wanneer een brachycefale hond volwassen wordt, de zachte structuren voor ademhalingsproblemen zorgen. De zachte structuren worden in de te kleine ruimte in de schedel samengedrukt waardoor de luchtstroom tijdens de ademhaling wordt verstoord, waardoor benauwdheid ontstaat. Door de vernauwde neusgaten moet de ingeademde lucht door een kleinere opening naar binnen wat vergeleken kan worden met het ademen door een rietje. Tijdens het inademen wordt het te lange gehemelte een stukje de keel ingezogen waardoor de ademweg wordt geblokkeerd. De onderontwikkelde luchtpijp is nauwer dan een normaal
ontwikkelde luchtpijp waardoor het moeilijker is om de lucht naar de longen te transporteren. Deze afwijkingen zorgen samen voor een bemoeilijkte ademhaling met als gevolg een continu
zuurstoftekort voor de hond. Daarnaast zijn brachycefale rassen gevoelig voor oververhitting. Hijgen is het enige mechanisme van een hond om warmte kwijt te kunnen. Het hijgen zorgt bij brachycefale rassen voor meer zwelling van de voorste luchtwegen waar door de al bemoeilijkte ademhaling nog moeilijker zal worden. (Brachycefaal Obstructief Syndroom (BOS), Diergeneeskundig Centrum Groningen, z.d.).
Door de benauwdheid en gevoeligheid voor oververhitting ten gevolge van de bemoeilijkte
ademhaling, die wordt veroorzaakt door het brachycefaal obstructief syndroom, is de Franse Bulldog door deze aandoening niet vrij van fysiek en thermaal ongerief. Dit toont aan dat de staat van het dier niet voldoet aan de tweede vrijheid van Brambell.
3.1.2. Atopische dermatitis.
Atopische dermatitis wordt ook wel omgevingsallergie genoemd. Atopische dermatitis heeft een erfelijke basis. Er zijn een aantal rassen waarbij atopische dermatitis vaker voorkomt dan bij andere rassen. Een van de rassen waar het in verhouding vaker voorkomt dan bij andere rassen is de Franse Bulldog (Medisch Centrum voor Dieren, z.d.). Bij atopische dermatitis is de barrièrefunctie van de
14 huid verminderd. Hier door reageren deze honden sneller op prikkels van uit de omgeving dan honden met een gezonde huid (Medisch Centrum voor Dieren, z.d.). De symptomen van atopische dermatitis zijn: jeuk, de huid kapot bijten/krabben, bijten op de tenen en oorontstekingen die door een allergische reactie worden veroorzaakt (Atopie – Diergeneeskundig Centrum Groningen, z.d.).Er zijn diverse factoren die jeuk kunnen uitlokken of verergeren. Voorbeelden van factoren die jeuk kunnen uitlokken of verergeren zijn: omgevingsallergenen (huisstofmijt, boom- en graspollen en huidschilfers van andere dieren), voedselallergenen, stress of angst. Daarnaast kunnen
hormoonschommelingen, temperatuurschommelingen en luchtvochtigheid ook jeuk veroorzaken. Honden die een verminderde barrièrefunctie van de huid hebben, zijn tevens erg gevoelig voor bacteriën en gisten die op de huid leven. In afbeelding 3 zijn de factoren die voor jeuk en/of ontsteking kunnen zorgen, weergegeven.
Afbeelding 3 Factoren die voor jeuk en ontsteking van de huid kunnen zorgen (Medisch Centrum voor Dieren, z.d.) De huidbarrière van honden met atopische dermatitis is verstoord doordat onder andere de samenstelling van de vetten op de huid afwijkend is. Hier door wordt de huid poreus waardoor de huid vocht verliest en de allergenen makkelijker binnen kunnen dringen. Afbeelding 4 laat zien dat wanneer de allergenen binnen dringen, er in het lichaam verschillende cellen in werking treden, waar door er jeuk en ontsteking ontstaan (Medisch Centrum voor Dieren, z.d.).
Afbeelding 4 Reactie van allergenen, bacteriën en gisten (Medisch centrum voor Dieren, z.d.).
De jeuk, eventuele oorontsteking en het bijten op de tenen dat wordt veroorzaakt door atopische dermatitis zorgt er voor dat de Franse Bulldog niet vrij is van fysiek ongerief. Als het dier de huid kapot bijt of krabt, is het tevens niet meer vrij van verwondingen. Dit toont aan dat atopische dermatitis er voor zorgt dat het dier niet vrij is van de tweede en derde vrijheid van Brambell.
15
3.1.3. Hemivertebrae
Hemivertebrae is een afwijking in de wervels die voor een abnormale druk op het ruggenmerg zorgen, waardoor zenuwen bekneld kunnen raken. Hier door kunnen de honden moeilijk lopen, moeilijk over eind komen en rugpijn krijgen (Hemivertebra (half aangelegde wervels), 2017). Hemivertebrae hangt samen met de gedraaide staart van de Franse Bulldog, waardoor dit een gezondheidsrisico is dat kan voortvloeien uit het uiterlijk van de Franse Bulldog (Rashondenwijzer, 2012). Zoals in afbeelding 5 is te zien hebben de normale wervels een cilindrische vorm die goed op elkaar aansluiten. Deze normale wervels worden verbonden door sponsachtige schijven die het skelet ondersteunen en de ruggengraat beschermen. De afwijkende wervels hebben een driehoekige vorm. Door deze afwijkende vorm sluiten de wervels niet mooi op elkaar aan. Hier door ontstaat er ruimte tussen de wervels en de sponsachtige schijven waardoor de bescherming van de ruggengraat verdwijnt (Brooks, 2018) Symptomen van hemivertebrae zijn: kromming van de wervelkolom, bewegingsproblemen, coördinatieproblemen, moeilijk lopen moeilijk overeind kunnen komen, wiebelende gang, gedraaide staart, rugpijn, neurologische afwijkingen, uitval van zenuwen en verlamming (Rashondenwijzer, 2017)
Afbeelding 5 Normale ruggenwervels versus afwijkende wervels (Brooks, 2018)
Wanneer de zenuwen bekneld raken en de Franse Bulldog hier door moeilijk gaat lopen en rugpijn krijgt, komen de derde en vijfde vrijheid van Brambell in het geding. De rugpijn verwijst naar de derde vrijheid van Brambell: vrij zijn van pijn, verwonding en ziektes. De Franse Bulldog is van nature een energiek ras (Startpunthonden, 2016). Omdat de Franse Bulldog door deze aandoening moeilijk kan lopen en hier door zijn energie niet kwijt kan, is het niet vrij om zijn natuurlijke gedrag te vertonen.
16
3.1.4. Malocclusie van de kaken.
Een hond heeft normaal gesproken een schaar gebit. Daarbij staan de snijtanden in de bovenkaak iets voor de snijtanden in de onderkaak. Op deze manier scharen de hoektanden langs elkaar heen. Als de hond de kaken sluit, vallen de punten van de kiezen in de bovenkaak precies in de ruimte tussen twee kiezen in de onderkaak (Malocclusie | Sterkliniek Dierenartsen Deventer, z.d.)
Malocclusie betekent een afwijkende stand van tanden en kiezen, ontbrekende of extra elementen en het slecht op elkaar aansluiten van de boven- en onderkaak. Bij de Franse Bulldog ziet men dat het een te korte bovenkaak heeft, dit hoort bij de specifieke bouw van dit ras. Door de te korte bovenkaak ontstaat er een onderbeet (Een onderbeet of overbeet bij de hond – Caressa Dierenziekenhuizen, z.d.). Op afbeelding 6 is het verschil te zien tussen een schaargebit en een onderbeet. Links ziet met een schaargebit dat bij honden normaal is, rechts is een onderbeet te zien.
Afbeelding 6 Schaargebit en onderbeet (ter Meulen, z.d.)
Malocclusie kan voor verschillende problemen zorgen. Door dat de tanden en kiezen niet goed op elkaar aansluiten, ontstaat er tandplak en tandsteen. Dit kan tandvleesontsteking en ontsteking van de steunweefsels van de tanden en kiezen veroorzaken. Door een verkeerde stand van de
hoektanden en kiezen kunnen er wonden in de bek ontstaan doordat deze in het slijmvlies drukken. Deze wonden in de bek zijn pijnlijk en kunnen voor eetproblemen zorgen. De wonden in de bek kunnen tevens uitbreiden tot fistelvorming, bijvoorbeeld naar de neusholte (Caressa
dierenziekenhuizen, z.d.)
De wonden in de bek die worden veroorzaakt door een verkeerde stand van de elementen zijn pijnlijk. Door deze pijnlijke wonden is de Franse Bulldog niet vrij van pijn en verwondingen, waardoor het niet voldoet aan de derde vrijheid van Brambell.
17
3.2. Bekendheid van de nadelige gevolgen door bepaalde uiterlijke kenmerken.
Zoals in de inleiding staat beschreven is de Franse Bulldog een ras dat de afgelopen jaren in
populariteit bleef stijgen maar tevens extreem fysieke, erfelijke afwijkingen heeft. In hoofdstuk 3.1 is beschreven welke nadelige gevolgen de Franse Bulldog, van de belangrijkste uiterlijke kenmerken, in het welzijn kan ervaren. Door dat de populariteit van de Franse Bulldog bleef stijgen, ondanks de uiterlijke kenmerken die voor nadelige effecten in het welzijn zorgen, word er gesuggereerd dat de (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog niet weten dat deze afwijkingen voor een nadelig effect in het welzijn zorgen. Om te onderzoeken of het bij (toekomstige) eigenaren wel of niet bekend is dat de afwijkingen voor een nadelig effect in het welzijn zorgen, is er een enquête
verspreid. Een van de vragen in de enquête luidde: ‘’Wist u voor de aanschaf van uw Franse Bulldog, dat dit ras door bepaalde uiterlijke kenmerken nadelige gevolgen in het welzijn kan ervaren?’’ Deze vraag heeft antwoord gegeven op de deelvraag: ‘’In hoeverre zijn (toekomstige) eigenaren er van op de hoogte dat de Franse Bulldog door bepaalde (uiterlijke) kenmerken nadelige gevolgen in het welzijn kan ervaren?’’ De bijbehorende enquêtevraag is door 323 respondenten ingevuld. In Figuur 1 zijn de antwoorden van deze vraag verwerkt.
Figuur 1 Bekendheid van de nadelige gevolgen in het welzijn door bepaalde uiterlijke kenmerken.
Het merendeel van de respondenten (298 respondenten, 92.3%) heeft aangegeven dat zij op de hoogte waren van de nadelige gevolgen in het welzijn die voortkomen uit de bepaalde uiterlijke kenmerken van de Franse Bulldog. De overige respondenten (25 respondenten, 7.7%) heeft aangegeven dat zij hiervan niet op de hoogte waren. Dit toont aan dat de meerderheid van de (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog voor de aanschaf van de hond op de hoogte was van nadelige gevolgen in het welzijn door bepaalde uiterlijke kenmerken.
Om te bepalen of de respondenten weten welke schadelijke, uiterlijke kenmerken in verband staan met welke aandoeningen, is in de enquête de vraag: ‘’Welk kenmerk hoort volgens u bij welke aandoening?’’ gesteld. Bij deze vraag had de respondent de keuze om per afwijking meerdere uiterlijke kenmerken aan te vinken. De termen voor de afwijkingen die bij deze vraag zijn gebruikt,
92,3 7,7 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Ja Nee Perc en ta ge
18 zijn: ademhalingsproblemen, afwijkende manier van lopen, jeuk en het niet correct sluiten van de kaken. Er is voor deze termen gekozen omdat deze zichtbaar zijn voor de (toekomstige) eigenaren. Deze vraag is door 323 respondenten ingevuld. In Figuur 2 zijn de antwoorden van deze
enquêtevraag verwerkt.
Figuur 2 kenmerken versus aandoeningen
Bij de afwijking ademhalingsproblemen geeft 94.7% (306 respondenten) aan dat dit wordt veroorzaakt door een te korte snuit, tevens denkt 9.6% van de respondenten dat de andere afwijkingen eveneens bij het kenmerk ‘’korte snuit’’ horen. Voor de afwijkende manier van lopen geeft 91% (294 respondenten) aan dat dit te maken heeft met de bolle rug, 11.8% geeft aan dat de overige afwijkingen eveneens bij het kenmerk ‘’bolle rug’’ horen. Bij de afwijking jeuk geeft 91.3% (295 respondenten) aan dat dit in verband staat met de huidplooien, 10.5% van de respondenten denken dat de overige afwijkingen eveneens in verband staan met het kenmerk ‘’jeuk’’. Het niet correct sluiten van de kaken heeft volgens 90.4% (292 respondenten) te maken met de onderbeet. 10.5% van de respondenten denken dat de overige afwijkingen tevens te maken heeft met het kenmerk ‘’het niet correct sluiten van de kaken’’.
3.3. Belangrijkheid van bepaalde (uiterlijke) kenmerken.
Het is belangrijk om te weten op welke (uiterlijke) kenmerken de (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog een keuze maken voor dit ras. Als dit bekend is, kan er gekeken worden op welke manier er een Franse Bulldog gefokt kan worden die door veranderingen in, of zelfs het verdwijnen van, bepaalde (uiterlijke) kenmerken minder nadelige gevolgen in het welzijn ervaart. Om te onderzoeken welke (uiterlijke) kenmerken voor (toekomstige) eigenaren het belangrijkste zijn, is er in de enquête de vraag gesteld hoe belangrijk zij bepaalde (uiterlijke) kenmerken vinden. Deze enquêtevraag heeft antwoord gegeven op de deelvraag: ‘’Hoe belangrijk zijn de (uiterlijke)
kenmerken voor (toekomstige) eigenaren? Deze vraag is door de respondenten beantwoord op een likert-schaal waarbij 1 staat voor geheel onbelangrijk en 5 voor belangrijk. De kenmerken waarvan de respondenten moesten aangegeven hoe belangrijk zij deze vonden zijn: het karakter, het formaat,
94,7 3,7 4,6 4 1,5 5,3 91,3 2,8 3,1 91 3,1 3,7 5 2,8 2,8 90,4 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Ademhalingsproblemen Afijwkende manier van lopen
Jeuk Het niet correct sluiten
van de kaken Pe rc e n tag e Afwijkingen
KENMERKEN VERSUS AANDOENINGEN
19 een korte snuit, de huidplooien, een bolle rug en de onderbeet. Deze vraag is beantwoord door 323 respondenten. In Figuur 3 zijn de resultaten van deze vraag weergegeven.
Figuur 3 belangrijkheid bepaalde kenmerken
Figuur 3 laat zien dat het karakter voor 82.4% (266 respondenten) het belangrijkste kenmerk is.
Daarna volgt het formaat van de Franse Bulldog. 24.8% (80 respondenten) vind dit het belangrijkste kenmerk en 29.10% (94 respondenten) vinden dit belangrijk. Wat opvalt aan de resultaten van de uiterlijke kenmerken die voor nadelige effecten in het welzijn kunnen zorgen, is dat deze door de (toekomstige) eigenaren geheel onbelangrijk zijn.
1,90% 12,10% 43,00% 39,30% 48,60% 56% 0,30% 6,20% 15,80% 18,90% 18,60% 15,80% 3,10% 28% 23,20% 26,30% 20,10% 11,50% 12,40% 29,10% 10,50% 9,30% 6,20% 6,80% 82,40% 24,80% 7,40% 6,20% 6,50% 9,90% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00% KARAKTER FORMAAT KORTE SNUIT HUIDPLOOIEN BOLLE RUG ONDERBEET
Belangrijkheid bepaalde kenmerken
20
4. Discussie
Het doel van dit onderzoeksrapport was het onderzoeken welke uiterlijke kenmerken voor de (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog belangrijkste waren. Het betreft hier met name uiterlijke kenmerken die in de rasstandaard zijn opgenomen, zoals: een korte schedel, huidplooien, een bolle rug en het niet correct sluiten van de kaken.
Om de hoofdvraag van dit onderzoek: ‘’Welke van de genoemde (uiterlijke) kenmerken van de Franse Bulldog zijn het belangrijkste voor de (toekomstige) eigenaren?’’ te kunnen beantwoorden, zijn er drie deelvragen opgesteld. De deelvragen waren:
1. Welke welzijnsnadelen kan een Franse Bulldog ervaren van de schadelijke uiterlijke kenmerken?
2. In hoeverre zijn toekomstige eigenaren er van op de hoogte dat de Franse Bulldog door bepaalde (uiterlijke) kenmerken nadelige gevolgen in het welzijn kan ervaren?
3. Hoe belangrijk zijn de (uiterlijke) kenmerken voor (toekomstige) eigenaren?
Uit eerder onderzoek naar de beweegredenen van hondeneigenaren om een bepaalde rashond aan te schaffen van S. de Gouw (2017) bleek dat het karakter, het uiterlijk en het formaat voor de eigenaren de belangrijkste aspecten zijn. Volgens King, Marston & Bennet (2012) is het fokken gericht op de uiterlijke kenmerken de afgelopen eeuw een belangrijke rol gaan spelen. Uit onderzoek van Sandø, et all (2017) blijkt dat de Franse Bulldog een populair ras is met extreem fysieke
afwijkingen. De afwijkingen brachycefaal obstructief syndroom, atopische dermatitis, hemivertebrae en malocclusie komen voort uit de specifieke bouw van de Franse Bulldog, zoals deze in de
rasstandaard staat beschreven. Uit onderzoek van het LICG (2017) blijkt dat deze uiterlijke
kenmerken voor nadelige effecten in het welzijn van de Franse Bulldog kan zorgen. Dit onderzoek ondersteunt gedeeltelijk de resultaten van het onderzoek van S. de Gouw (2017). Het karakter en het formaat zijn voor (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog de belangrijkste aspecten waarom zij voor dit ras kiezen. Tevens ondersteunt dit onderzoek de resultaten het onderzoek van het LICG (2017) gedeeltelijk. Alleen het uiterlijke kenmerk huidplooien is niet direct in verband te brengen met atopische dermatitis.
De literatuurstudie die is gedaan om de eerste deelvraag te beantwoorden was moeilijk. Op het internet is veel en veel verschillende informatie te vinden over de bepaalde kenmerken en aandoeningen. Bij vier van de vijf aandoeningen is door de literatuurstudie aangetoond dat deze worden veroorzaakt door de specifieke kenmerken van de Franse Bulldog. Door dat er veel en veel verschillende informatie op het internet werd gevonden zou, ondanks een zo goed mogelijke selectie van de informatie, het zo kunnen zijn dat bij het beantwoorden van deze deelvraag (deels) verkeerde informatie is gebruikt. Dit zou van invloed kunnen zijn op het resultaat welke nadelige effecten de Franse Bulldog in het welzijn ervaart door de uiterlijke kenmerken die in verband zijn gebracht met de erfelijke aandoeningen.
De tweede en de derde deelvraag zijn beantwoord door (toekomstige) eigenaren een enquête te laten invullen. De respondenten zijn niet specifiek geselecteerd om te kunnen deelnemen aan deze enquête waardoor er gedacht werd dat het een aselecte steekproef zou zijn. Achteraf bleek dat niet iedere (toekomstige) eigenaar van een Franse Bulldog evenveel kans had om de enquête in te vullen, vanwege de manier waarop de enquête is verspreid. Dit betekent dat het een selecte steekproef is geworden. De enquête is online verspreid via twee verschillende hondenforums en drie verschillende facebookpagina’s. Twee van deze facebookpagina’s zijn pagina’s voor eigenaren en liefhebbers van
21 de Franse Bulldog, de andere facebookpagina was een privé account. Uit de antwoorden van de enquête bleek dat het merendeel van de respondenten op de hoogte waren dat de Franse Bulldog specifieke kenmerken heeft die het welzijn nadelig kunnen beïnvloeden. Daarnaast toonde de antwoorden van de enquête aan dat de specifieke kenmerken die zorgen voor deze nadelige effecten minder belangrijk waren voor de respondenten dan de kenmerken die geen nadelige effecten in het welzijn veroorzaken.
Om een betrouwbaarheidsniveau van 95% met een foutenmarge van 5% te behalen, waren er 377 respondenten nodig Deze enquête is ingevuld door 323 respondenten, wat betekent dat het
betrouwbaarheidsniveau niet is behaald. Omdat het in dit onderzoek een selecte steekproef betreft, zijn de resultaten niet generaliseerbaar voor de gehele populatie.
In de enquête is er geen filtervraag opgesteld om te bepalen of de respondenten al een Franse Bulldog hebben of er in de toekomst één (of meerdere) willen aanschaffen. De ervaring en de kennis die iemand al dan niet heeft met het ras, zou van invloed kunnen zijn op de resultaten die betrekking hebben op het feit dat de Franse Bulldog specifieke kenmerken heeft die voor nadelige gevolgen in het welzijn kunnen zorgen.
In de enquête zijn wel de vragen gesteld of de huidige Franse Bulldog een stamboom heeft en of de volgende Franse Bulldog een stamboom zou hebben en of de respondenten verder nog opmerkingen had. De resultaten van deze vragen zijn niet verwerkt in dit onderzoek. De verkregen antwoorden zijn niet per respondent verzameld, waardoor de antwoorden op de verschillende vragen in de enquête niet aan een elkaar te koppelen zijn. Voor de vraag wat betreft de stamboom betekent dat, dat er geen verschil kan worden aangetoond of (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog met stamboom meer kennis over de schadelijke kenmerken had dan (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog zonder stamboom. Wat betreft de opmerkingen van de respondenten betekent dit dat eventuele aanvullingen op de gegeven antwoorden niet verwerkt konden worden.
22
5. Conclusie en aanbevelingen
Dit onderzoeksrapport is er op gericht om aan te tonen welke (uiterlijke) kenmerken voor de (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog het belangrijkste zijn. Het betreft uiterlijke
kenmerken die in de rasstandaard van de Franse Bulldog zijn opgenomen, maar tevens voor nadelige gevolgen in het welzijn van de Franse Bulldog kunnen zorgen.
Om te kunnen onderzoeken welke (uiterlijke) kenmerken voor de (toekomstige) eigenaren het belangrijkste zijn, is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: ‘’ Welke van de genoemde (uiterlijke) kenmerken van de Franse Bulldog zijn het belangrijkste voor de (toekomstige) eigenaren?’’. Om deze onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden, zijn de volgende drie deelvragen opgesteld:
1. Welke welzijnsnadelen kan een Franse Bulldog ervaren van de schadelijke uiterlijke kenmerken?
2. In hoeverre zijn toekomstige eigenaren er van op de hoogte dat de Franse Bulldog door bepaalde (uiterlijke) kenmerken nadelige gevolgen in het welzijn kan ervaren?
3. Hoe belangrijk zijn de (uiterlijke) kenmerken voor (toekomstige) eigenaren? De uiterlijke kenmerken die voor de eerste deelvraag zijn onderzocht, zijn: een korte snuit, huidplooien, een afwijkende manier van lopen en het niet correct sluiten van de kaken. Om te bepalen of de Franse Bulldog door deze afwijkingen welzijnsnadelen ondervindt is er gebruik gemaakt van de vijf vrijheden van Brambell.
De korte snuit van de Franse Bulldog veroorzaakt de aandoening brachycefaal obstructief syndroom. Het brachycefaal obstructief syndroom zorgt er voor dat de Franse Bulldog een bemoeilijkte
ademhaling heeft. Brachycefale rassen zijn gevoelig voor oververhitting. Hijgen is voor honden het enige mechanisme om warmte kwijt te kunnen. Het hijgen zorgt bij brachycefale rassen voor meer zwelling van de voorste luchtwegen waardoor de al bemoeilijkte ademhaling nog moeilijker zal worden en de Franse Bulldog de warmte niet voldoende kwijt kan. De benauwdheid en de kans op gevoeligheid voor oververhitting ten gevolge van het brachycefaal obstructief syndroom tonen aan dat de Franse Bulldog niet voldoet aan de tweede vrijheid van Brambell, namelijk het vrij zijn van fysiek en thermaal ongerief en dus nadelige gevolgen in het welzijn kan ervaren.
Atopische dermatitis heeft een erfelijke basis en er zijn er een aantal rassen waarbij deze aandoening in verhouding vaker voorkomt dan bij andere rassen. Een van deze rassen is de Franse Bulldog. Honden die atopische dermatitis hebben, hebben een verminderde barrièrefunctie van de huid. De samenstelling van onder andere de vetten op de huid zijn bij honden met atopische dermatitis verstoord, waardoor allergenen gemakkelijker de huid kunnen binnen dringen als bij een hond met een gezonde huid. Atopische dermatitis kan zorgen voor jeuk, het kapot bijten of krabben van de huid, bijten op de tenen en oorontstekingen die door een allergische reactie worden veroorzaakt. Jeuk, het bijten op de tenen en eventuele oorontstekingen die worden veroorzaakt door atopische dermatitis zorgt er voor dat de Franse Bulldog niet vrij is van fysiek ongerief. Wanneer de Franse Bulldog de huid kapot bijt of krabt is het tevens niet meer vrij van verwondingen. Dit toont aan dat atopische dermatitis er voor kan zorgen dat de Franse Bulldog niet vrij is van fysiek ongerief en niet vrij is van verwondingen en hier door nadelen in het welzijn kan ervaren.
Hemivertebrae is een afwijking in de wervels. Gezonde wervels hebben een cilindrische vorm die goed op elkaar aansluiten. De sponsachtige schijven tussen de wervels beschermen de ruggengraat. De afwijkende wervels hebben een driehoekige vorm waardoor de wervels niet goed op elkaar aansluiten en de sponsachtige schijven niet de gehele ruggengraat beschermen. Een van de symptomen die een (toekomstige) eigenaar kan zien is een kromming van de wervelkolom, de
23 zogenoemde bolle rug. De Franse Bulldog kan deze aandoening uiten door moeilijk te gaan lopen. De rugpijn verwijst naar de derde vrijheid van Brambell, vrij zijn van pijn, verwondingen en ziektes. Wanneer de Franse Bulldog moeilijk gaat lopen door de rugpijn kan de Franse Bulldog, die bekend staat om zijn energieke karakter, zijn energie niet voldoende kwijt. Hier door komt de vijfde vrijheid van Brambell, het vrij zijn om natuurlijk gedrag te vertonen, in het geding. Het niet voldoen aan twee van de vijf vrijheden van Brambell toont aan dat Franse Bulldog door deze aandoening nadelige gevolgen in het welzijn kan ervaren.
Normaliter heeft een hond een schaargebit, waarbij de elementen bij het sluiten van de kaken in elkaar vallen en de snijtanden in de bovenkaak voor de snijtanden in de onderkaak schuiven. Doordat de Franse Bulldog een onderbeet heeft, sluiten de tanden en kiezen niet goed op elkaar aan. Dit kan er voor zorgen dat er meer tandplak en tandsteen ontstaat. Hierdoor kan er tandvleesontsteking en ontsteking van de steunweefsels van de elementen ontstaan. Door een verkeerde stand van de kiezen en de hoektanden kunnen deze in het slijmvlies drukken. Hier door kunnen er wonden in de bek ontstaan. Deze wonden zijn pijnlijk en kunnen voor eetproblemen zorgen. Door deze pijnlijke wonden is de Franse Bulldog niet vrij van pijn en verwondingen, waardoor de Franse Bulldog niet kan voldoen aan de derde vrijheid van Brambell, namelijk het vrij zijn van pijn en verwondingen. De pijn en verwondingen veroorzaakt door malocclusie kunnen er voor zorgen dat de Franse Bulldog nadelige gevolgen ervaart in het welzijn.
Omdat de Franse Bulldog een populair ras is met extreem fysieke afwijkingen is er onderzocht of (toekomstige) eigenaren en van op de hoogte zijn dat dit ras (uiterlijke) kenmerken heeft waardoor het nadelige gevolgen in het welzijn kan ervaren. Om dit te kunnen onderzoeken is de volgende deelvraag opgesteld: ‘’In hoeverre zijn toekomstige eigenaren er van op de hoogte dat de Franse Bulldog door bepaalde (uiterlijke) kenmerken nadelige gevolgen in het welzijn kan ervaren?’’. Deze vraag is gesteld aan (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog. De vraag is via een enquête onder (toekomstige) eigenaren verspreid. 92.3% van de respondenten heeft aangegeven dat zij op de hoogte waren van de nadelige gevolgen in het welzijn die voortkomen uit bepaalde (uiterlijke) kenmerken. 7.7% van de respondenten heeft aangegeven dat zij hier niet van op de hoogte waren. Het merendeel van de respondenten is er van op de hoogte dat de Franse Bulldog door bepaalde (uiterlijke) kenmerken nadelige gevolgen in het welzijn kan ervaren.
Nu het bekend is dat het merendeel van de (toekomstige) eigenaren hier van op de hoogte is, ontstond de vraag of zij ook wisten welk uiterlijk kenmerk met welke aandoening in verband kan worden gebracht. Daarom is er in de enquête de volgende vraag gesteld: ‘’Welk kenmerk hoort volgens u bij welke aandoening?’’ 94.7% van de respondenten gaf aan dat ademhalingsproblemen volgens hen bij het kenmerk een korte snuit hoort. 91% van de respondenten is van mening dat de afwijkende manier van lopen voortkomt uit het kenmerk een bolle rug. 91.3% heeft ingevuld dat jeuk kan worden veroorzaakt door huidplooien en 90.4% heeft aangegeven dat de onderbeet te maken heeft met het niet correct sluiten van de kaken. Hier uit valt te concluderen dat het merendeel van de (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog weten welk uiterlijk kenmerk bij welke
aandoening hoort.
Om een Franse Bulldog te kunnen fokken met minder extreme fysieke kenmerken waardoor dit ras minder nadelige gevolgen in het welzijn zal ervaren is het belangrijk om te weten op welke uiterlijke kenmerken (toekomstige) eigenaren de keuze voor een Franse Bulldog baseren. Dit is onderzocht door in de enquête de vraag te stellen hoe belangrijk zij bepaalde (uiterlijke) kenmerken vinden. Deze vraag in de enquête geeft antwoord op de deelvraag: ‘’Hoe belangrijk zijn de (uiterlijke) kenmerken voor (toekomstige) eigenaren?’’ Voor 82.4% van de respondenten is het karakter het
24 belangrijkste kenmerk. Daarna volgt het formaat van de Franse Bulldog, 24.8% van de respondenten vind dit het belangrijkste kenmerk en 29.10% van de respondenten vind dit belangrijk. Wat opvalt aan de resultaten is dat de uiterlijke kenmerken die voor nadelige gevolgen in het welzijn van de Franse Bulldog kunnen zorgen, het minst belangrijk zijn.
De onderzoeksvraag: ‘’Welke van de genoemde (uiterlijke) kenmerken van de Franse Bulldog zijn het belangrijkste voor de (toekomstige) eigenaren?’’ kan aan de hand van bovenstaande resultaten worden beantwoord. De belangrijkste kenmerken voor (toekomstige) eigenaren zijn het karakter en het formaat van de Franse Bulldog.
5.1. Aanbevelingen
Uit dit onderzoek is gebleken dat het karakter en het formaat de belangrijkste kenmerken zijn waarop de keuze voor een Franse Bulldog wordt gebaseerd. Daarom is het raadzaam om deze twee kenmerken tijdens het fokken zo min mogelijk te veranderen.
Omdat de respondenten hebben aangegeven de uiterlijke kenmerken, die in verband gebracht kunnen worden met het ervaren van welzijnsnadelen, niet belangrijk zijn, lijkt het er op dat de eisen die de (toekomstige) eigenaren aan een Franse Bulldog stellen aan het veranderen zijn. In een vervolgonderzoek zou onderzocht kunnen worden of de eisen van (toekomstige) eigenaren
daadwerkelijk veranderen en of dit komt door de betere bekendheid van de welzijnsnadelen die door bepaalde (uiterlijke) kenmerken worden veroorzaakt. Bij dit vervolgonderzoek kan er op gelet
worden of er verschil in eisen zijn van (toekomstige) eigenaren van een Franse Bulldog die wel of geen stamboom heeft.
25
Literatuurlijst
Asher, L., Diesel, G., Summers, J. F., McGreevy, P. D., & Collins, L. M. (2009). Inherited defects in pedigree dogs. Part 1: Disorders related to breed standards.. The veterinary journal, -, 402-411.
Atopie - Diergeneeskundig Centrum Groningen. (z.d.). Geraadpleegd op 4 februari 2019, van
https://www.diergeneeskundigcentrum.nl/hond/ziekten/365-atopie
Brachycephaal Obstructief Syndroom (BOS) - Diergeneeskundig Centrum Groningen. (z.d.). Geraadpleegd op 18 maart 2019, van
https://www.diergeneeskundigcentrum.nl/hond/ziekten/399-brachycephaal-obstructief-syndroom-bos
Brooks, W. (2018, 4 september). VetPartner Featured Articles. Geraadpleegd op 5 februari 2019, van
https://veterinarypartner.vin.com/default.aspx?pid=19239
Caressa dierenziekenhuizen. (z.d.). Een onderbeet of overbeet bij de hond - Caressa Dierenziekenhuizen. Geraadpleegd op 26 maart 2019, van
https://dierenziekenhuizen.nl/honden/het-gebit-van-de-hond/onderbeet-overbeet-bij-de-hond/
De Franse bulldog. (z.d.). Geraadpleegd op 3 mei 2018, van
http://www.fransebulldogclub.nl/index.php?page=de-fransebulldog
De Gouw, S. (2017). Beweegredenen van hondeneigenaren. Geraadpleegd van https://www-greeni-nl.aeres.idm.oclc.org/iguana/www.main.cls?surl=search
De populaire franse bulldog. (z.d.). Geraadpleegd op 19 maart 2018, van https://dier-en-natuur.infonu.nl/huisdieren/182202-de-populaire-franse-bulldog.html
Dier & Recht. (2017). De Franse Bulldog, het ziekste hondje van de klas. Geraadpleegd van
https://www.rashondenwijzer.nl/sites/rashondenwijzer.nl/files/field/attachment/rapport_fr anse_bulldog.pdf
Dierenwelzijn. (2015, 23 februari). Geraadpleegd op 19 januari 2019, van
https://www.uu.nl/organisatie/faculteit-diergeneeskunde/dierenwelzijn
Een onderbeet of overbeet bij de hond - Caressa Dierenziekenhuizen. (z.d.). Geraadpleegd op 5 februari 2019, van https://dierenziekenhuizen.nl/honden/het-gebit-van-de-hond/onderbeet-overbeet-bij-de-hond/
Franse Bulldog. (z.d.). Geraadpleegd op 28 mei 2018, van
https://www.houdenvanhonden.nl/hondenrassen/alle-rassen/fci-groep-9/franse-bulldog/
Hemivertebra (half aangelegde wervels). (2017, 19 december). Geraadpleegd op 5 februari 2019, van https://www.rashondenwijzer.nl/aandoeningen/hemivertebra-half-aangelegde-wervels King, T., Marston, L. C., & Bennet, P. C. (2012). Breeding dogs for beauty and behaviour: why
scientists need to do more to develop valid and reliable behaviour assessments for dogs kept as companions.. Applied animal behaviour science, -, 1-12.
26 LICG. (z.d.). Franse Buldog. Geraadpleegd op 19 maart 2018, van
https://www.licg.nl/honden/franse-bulldog/#ziekten-en-erfelijke-aandoeningen
Maldarelli, C. (2014). Although purebred dogs can be best in shows, are they worst in health?. Geraadpleegd van https://www.scientificamerican.com/article/although-purebred-dogs-can-be-best-in-show-are-theyworst-in-health/
Malocclusie | Sterkliniek Dierenartsen Deventer. (z.d.). Geraadpleegd op 5 februari 2019, van
http://www.dierenkliniekdeventer.nl/gezelschapsdieren/behandelingen/tandheelkunde/mal occlusie.php
Medisch Centrum voor Dieren. (z.d.). Atopie: risicogroepen. Geraadpleegd op 11 maart 2019, van https://www.mcvoordieren.nl/atopie-risicogroepen
Medisch Centrum voor Dieren. (z.d.). Hoe ontstaat atopische dermatitis? Geraadpleegd op 4 februari 2019, van https://www.mcvoordieren.nl/hoe-ontstaat-atopische-dermatitis
McGreevy, P. D., & Nicholas, F. W. (1999). Some practical solutions to welfare problems in dog breeding.. Animal Welfare, 8, 329-341. Geraadpleegd van
http://sydney.edu.au/vetscience/research/disorders/documents/solutiondogbreeding.pdf
Langere neus – Probleem opgelost? [Foto]. (z.d.). Geraadpleegd op 4 februari 2019, van http://www.hawbucks.nl/franse-bulldog/langere-neus/
Packer, R. M. A., Hendricks, A., Tivers, M. S., & Burn, C. C. (2015). Impact of Facial Conformation on Canine Health: Brachycephalic Obstructive Airway Syndrome. PLOS ONE, 10(10).
https://doi.org/10.1371/journal.pone.0137496
Packer, R. M. A., Murphey, D., & Farnworth, M. J. (2017). Purchasing popular purebreds: investigating the influence of breed-type on the pre-purchase motivations and behaviour of dog owners.
Animal Welfare, 26, 191-201. Geraadpleegd van
http://www.ingentaconnect.com/contentone/ufaw/aw/2017/00000026/00000002/art00006 Raad van Beheer op Kynologisch Gebied. (2014). 'Fairfok', projectplan gezonde en sociale hond in
Nederland. Geraadpleegd van
https://www.houdenvanhonden.nl/contentassets/65667fcc01fe43b38c9f598e099ea43c/fair fok-projectplan.pdf
Rashondenwijzer. (2017). https://www.rashondenwijzer.nl/top-10-zieke-hondenrassen. Geraadpleegd op 28 mei 2018, van https://www.rashondenwijzer.nl/top-10-zieke-hondenrassen
Rashondenwijzer. (2012). Franse Bulldog. Geraadpleegd op 11 maart 2019, van
https://www.rashondengids.nl/7v7/informatie-per-ras/franse-bulldog?ref=7BX
Rashondenwijzer. (2017, 19 december). Hemivertebra (half aangelegde wervels). Geraadpleegd op 10 mei 2019, van https://www.rashondenwijzer.nl/aandoeningen/hemivertebra-half-aangelegde-wervels
27 Rothuizen, J. (2014). Incidentie van schadelijke raskenmerken en erfelijke gebreken bij populaties van
gezelschapsdieren.. Geraadpleegd van
https://www.diergeneeskunde.nl/media/filebank/2180557c69d64338be2633f46cac72cc/inci
dentie-van-schadelijke-raskenmerken-en-erfelijke-gebreken-bij-populaties-van-gezelschapsdieren.pdf
Ruis, M. (2015). Module duurzame fokkerij. Geraadpleegd van http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/365854
Saben, S. (2017). The french bulldog bible. Londen, Verenigd Koninkrijk: DYM worldwide publisher. Sandøe, P., Kondrup, S. V., Bennet, P. C., Forkman, B., Meyer, I., Proschowsky, H. F., . . . Lund, T. B.
(2017). Why do people buy dogs with potential welfare problems related to extreme
conformation and inherited disease? A representative study of Danish owners of four small dog breeds. Geraadpleegd van
http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0172091 Selecte steekproef. (z.d.). Geraadpleegd op 3 mei 2018, van
http://www.steekproefcalculator.com/selecte-steekproef.htm
Stafleu, F.R., Grommers, F.J. and Vorstenbosch, J. (1996) Animal welfare: evolution and erosion of a moral concept. Anim. Welfare 5, pp. 225–234
Startpunthonden. (2016, 1 maart). Franse Bulldog Rasbeschrijving & Informatie. Geraadpleegd op 19 maart 2019, van https://www.startpunthonden.nl/hetras/89/Franse-Bulldog
Steekproefcalculator. (z.d.). Geraadpleegd op 5 mei 2018, van
http://www.steekproefcalculator.com/steekproefcalculator.htm
Ter Meulen, M. (z.d.). Het gebit. Geraadpleegd op 5 februari 2019, van
https://www.robkalmeijer.nl/kynologie/De_duitse_herdershond/1989/08/page06/index.ht ml
Todd, Z. (2013, 25 september). Companion animal psychology, Why are some breeds of dog more populair than others? Geraadpleegd op 23 januari 2018, van
http://www.companionanimalpsychology.com/2013/09/why-are-some-breeds-of-dog-morepopular.html
Toepoel, P. M. (2007). Toepoels hondenencyclopdie. Haarlem, Nederland: Uitgeverij J.H Gottmer. Van Heijst, B. A. C., De Kort, M. A. C., Overgaauw, P. A. M., Vinke, C. M., Beekmans, M. H. C.,
Hieselaar, K. J., . . . Hofstra, G. (2015). Feiten & Cijfers Gezelschapsdierensector 2015. Geraadpleegd van http://edepot.wur.nl/361828
Verduyn, M. (2012). Het dier is mens ding geworden: van huisdier tot gezelschapsdier en van
landbouwhuisdier tot productiedier. Boekencentrum: VBK Media.
Vleeshouwers, L. (2017, 1 augustus). De steekproef in je scriptie. Geraadpleegd op 19 maart 2018, van https://www.scribbr.nl/onderzoeksmethoden/steekproef-in-je-scriptie/
Welkom in het Jaar van de Hond met… steeds meer kleine honden. (2018, 16 februari).
Geraadpleegd op 13 maart 2018, van https://dibevo.nl/nieuws/welkom-in-het-jaar-van-de-hond-met...-steeds-meer-kleine-honden
28
Bijlage I Enquête
In deze bijlage vindt u de enquête Beste respondent,
Bent u een (toekomstige) eigenaar van een Franse Bulldog? Leest u dan alstublieft verder. Heeft u geen Franse Bulldog en wilt u in de toekomst geen Franse Bulldog aanschaffen, dan zou ik u willen vragen om de enquête nu te sluiten.
Voor mijn afstudeeropdracht onderzoek ik welke kenmerken van de Franse Bulldog belangrijk zijn voor de (toekomstige) eigenaar. Dit zijn een tweetal algemene kenmerken (het formaat en het karakter) Daarnaast zijn er nog een viertal uiterlijke kenmerken (een korte snuit, huidplooien, een bolle rug en de onderbeet) in de enquête meegenomen.
Door het invullen van deze enquête draagt u bij aan het doel om in de toekomst een hond te kunnen fokken met minder erfelijke afwijkingen waardoor het dier een betere kwaliteit van leven ervaart. Het invullen van deze enquête zal circa 2 minuten van uw tijd kosten.
Bedankt voor uw deelname!
Met vriendelijke groet, Ellen Scholten, student Diergezondheid & Management aan de Aeres Hogeschool te Dronten.
30
Bijlage II Resultaten enquête
