W
o
o
n
w
e
n
s
e
n
A
u
t
is
m
e
“Thuisvoelen is ontspannen’’
Stelt u zich voor dat licht, geluid, geur, temperatuur en andere
onverwachte veranderingen uw leven beïnvloeden. Dat een
object in de woning, verandering van schapindeling of
onverwachte geluiden leiden tot stress, angst of fysieke pijn.
Dit is de realiteit voor een persoon met een vorm van de
Autisme spectrum Stoornissen (ASS), het continue gehinderd
worden door storende omgevingsinvloeden.
Hoe een persoon met ASS de wereld ervaart is soms
onbegrijpelijk.
De woonwensen zijn vertaald tot praktische handvatten,
geselecteerd op basis van prikkelreductie,
onderhoudsintensiteit, uitvoeringsgemak en financiële
gevolgen. Middels het register, dat achterin de gids is
opgenomen, wordt u geleid naar de passende oplossingen
voor uw situatie. Of het nu gaat om leidraden voor
dimensioneren gedurende het ontwerpproces, selectiecriteria
tijdens de zoektocht naar een passende woonruimte of de
handvatten die u nodig heeft tijdens een verbouwing of kleine
aanpassing
.
In samenwerking met:
Praktijkgids ter bevordering voor het
zelfstandig wonen voor personen met een
vorm binnen de Autisme Spectrum
Stoornissen
.
2012
MIKE WESTERDIJK &
CHANTAL HOUWERS
AFSTUDEERPROJECT:
WOONWENSEN AUTISME
22-05-2012
ONDERZOEKSVERSLAG
WOONWENSEN AUTISME
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | Titelpagina 2
TITELPAGINA
Titel:
Afstudeerproject Woonwensen Autisme
Ondertitel:
Bevordering van het zelfstandig wonen voor autisten.
Naam en studentnummer: Chantal Houwers, 439670 Mike Westerdijk, 452446
Plaats en jaar van uitgave: Arnhem, 2012
Naam van de organisatie:
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Lectoraat ZorgGericht Bouwen
Eerste examinator: Ing. Leo van der Kooij
Tweede examinator: Ir. Martin Bouwman
Opdrachtgever: Mr. Tom Vroon
Projectleider: Ir. Martin Bouwman
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | Voorwoord 3
VOORWOORD
Met trots presenteren wij, Chantal Houwers en Mike Westerdijk, dit afstudeerverslag. De afgelopen maanden hebben wij met passie en toewijding aan ons afstudeeronderzoek gewerkt, waarin wij het doel stelden om de leefomgeving van iemand met ASS positief te stimuleren middels het ontwikkelen van een praktijkgids.
Als bouwkundestudenten hebben wij gedurende onze studie de afstudeerrichting Organisatie gekozen. Waar wij normaliter gewend zijn om zelf de hele uitvoering te organiseren, verstrekken wij in deze gids de benodigdheden aan de gebruiker.
Met behulp van onze praktische invullingen wordt de benodigde kennis verstrekt om een gefundeerde keuze te maken die past binnen de specifieke situatie. Hiermee wordt geen ideale situatie geschetst maar een breed scala aan oplossingen geboden om de storende omgevingsinvloeden per individuele situatie op te lossen.
Onze dank gaat uit naar: onze begeleiders Leo van der Kooij en Martin Bouwman, opdrachtgever en lector Tom Vroon en kenniskringleden vanuit het Lectoraat ZorgGericht Bouwen. Egbert Reijnen en Jeroen van Rooij, voor fundamentele kennis en inspiratie. Als laatste bedanken wij Janneke Vrancken en Erna Vaags voor hun taalkundige bijdragen.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | Inhoud 4
INHOUD
TITELPAGINA
2
VOORWOORD
3
INHOUD
4
INLEIDING
5
LEESWIJZER
6
PRAKTIJKGIDS
LITERATUURSTUDIE
PROCESVERSLAG
SAMENVATTING
7
SUMMARY
8
CONCLUSIE
9
NABESCHOUWING
10
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | Inleiding 5
INLEIDING
Overgevoeligheid voor alle mogelijke zintuiglijke prikkels, iets waar zo’n 1,5% (ca. 220.000 personen) van de Nederlandse bevolking last van heeft. Waar vele mensen spreken over autisme, is Autisme Spectrum Stoornissen sinds 1995 de correcte term. In deze gids zal deze benaming afgekort weergegeven worden als ASS. Klassiek autisme, het Syndroom van Asperger, PDD-NOS, Syndroom van Rett en het Syndroom van Heller, allemaal stoornissen die onder deze ‘paraplu’ van ASS vallen.
Hoe iemand met ASS de wereld ervaart is soms onbegrijpelijk. Stelt u zich voor dat licht, geluid, geur, temperatuur en andere onverwachte veranderingen uw leven beïnvloeden. Dat een object in de woning, verandering van schapindeling of onverwachtse geluiden leiden tot stress, angst of fysieke pijn. Dit is de realiteit voor iemand met een vorm van ASS, het continue gehinderd worden door storende
omgevingsinvloeden.
In de afgelopen jaren is de gedachte ontstaan dat een omgeving kan bijdragen aan het reduceren van storende prikkels. Door middel van onderzoek is deze hypothese positief bevestigd. Er zijn mogelijke omgevingsinvloeden geïnventariseerd waarmee de onwetendheid van kwade bronnen is opgelost. Tevens bleek dat iedere individu met ASS andere aanpassingen, ofwel woonwensen verlangt om de optimale situatie te creëren.
Hoe kunnen deze omgevingsinvloeden dan worden aangepast tot een prikkelarmere omgeving als er bekend is dat er geen standaard eisenpakket bestaat? In dit afstudeeronderzoek worden de oplossingen geboden voor het brede scala aan mogelijke prikkels die in en om de woning kunnen worden ervaren. Het doel hiervan is om het beperkende effect van de storende prikkels dermate te reduceren dat de
zelfredzaamheid wordt vergroot. De doelgroep betreft mensen met ASS van normale verstandelijke niveaus, wat ongeveer 85% van alle geïndiceerden beslaat.
De woonwensen zijn vertaald tot praktische handvatten, geselecteerd op basis van prikkelreductie, onderhoudsintensiteit, uitvoeringsgemak en financiële gevolgen. Middels het register, dat achterin de praktijkgids is opgenomen, wordt de gebruiker geleid naar de passende oplossingen voor zijn of haar situatie. Of het nu gaat om leidraden voor dimensioneren gedurende het ontwerpproces, selectiecriteria tijdens de zoektocht tot een passende woonruimte of de handvatten die benodigd zijn tijdens een verbouwing of kleine aanpassing.
Voor de technische lezer is het van belang om te benadrukken dat de diversiteit aan mogelijke prikkels een universeel Programma van Eisen (PvE) onmogelijk maakt. In de huidige situatie worden sowieso geen aangepaste PvE’s gebruikt voor de specifieke ASS bouw. Door de noodzaak van individuele benodigdheden is het gebruik van de term ‘woonwens’ ontstaan. Waar een wens normaliter geen echte maatstaf is, zal dat in deze gids wel zo zijn. Na individuele afweging evenaren de specifieke woonwensen het totale
eisenpakket voor die persoon.
Primair is de praktijkgids geschreven voor ouders, verzorgers, begeleiders van; en mensen met ASS welke zelfstandig of onder begeleiding kunnen wonen. De secundaire doelgroep omvangt de belangstellenden vanuit de bouwsector.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | Leeswijzer 6
LEESWIJZER
Het onderzoeksverslag van ‘Woonwensen autisme’ geeft inzicht in het gehele onderzoekstraject, vanaf het moment dat de eerste initiatieven zijn ontstaan tot aan de nabeschouwing. Algemene onderdelen zijn de inleiding, samenvattingen, conclusie en nabeschouwing. Daarnaast bestaat dit onderzoeksverslag uit een drietal kerndelen: de praktijkgids, literatuurstudie en procesverslag.
Binnen het algemene deel wordt in de inleiding een toelichting gegeven op de noodzaak van het onderzoek. De samenvatting verwoordt het gehele onderzoekstraject concreet. Tevens is een samenvatting geschreven in het Engels.
Het eerste kerndeel is de praktijkgids. Deze vertaling van de woonwensen tot praktische handvatten is een document welke de oplossingen van het onderzoek bevat. Doordat deze gids opzichzelfstaand toepasbaar dient te zijn voor de gebruiker is deze voorzien van een inleiding, theoretisch gedeelte, diverse kerndelen met de daadwerkelijke oplossingen en een nabeschouwing. Hierdoor is het tevens mogelijk dat de algemene gedeelten herhalingen vertonen met de algemene delen van het afstudeeronderzoek.
Het tweede kerndeel is de literatuurstudie. Dit is het theoretische gedeelte van het onderzoek en geeft antwoord op een aantal deelvragen. Het document is voorzien van een conclusie waarin de studenten een kritische beschouwing schrijven op de bestaande opvattingen en literatuur. Tevens worden hier de opgestelde deelvragen beantwoord.
Het derde kerndeel is het proces verslag. Deze geeft inzicht in het verloop van de grote uitdaging die de studenten zijn aangegaan. Naast procesbewaking wordt een weerspiegeling tot het Plan van Aanpak gegeven middels een conclusie en vervulling van het competentieprofiel. Er is afgesloten met een nabeschouwing van het gehele proces door zowel een persoonlijke als gezamenlijke reflectie.
Binnen het algemene gedeelte is bovendien de conclusie van het afstudeeronderzoek ondergebracht. Hierin is een weerspiegeling tot de gestelde hoofd- en deelvragen gegeven.
Ten slotte wordt in de Nabeschouwing het geheel afgesloten met een reflectie op de diverse samenwerkingen binnen dit onderzoek en aanbevelingen tot vervolgonderzoeken.
2012
MIKE WESTERDIJK &
CHANTAL HOUWERS
AFSTUDEERPROJECT:
WOONWENSEN AUTISME
22-05-2012
PRAKTIJKGIDS
WOONWENSEN AUTISME
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | Titelpagina 2
TITELPAGINA
Titel:
Afstudeerproject Woonwensen Autisme
Ondertitel:
Bevordering van het zelfstandig wonen voor personen met ASS (Autistische Spectrum Stoornissen).
Naam en studentnummer: Chantal Houwers, 439670 Mike Westerdijk, 452446
Plaats en jaar van uitgave: Arnhem, 2012
Naam van de organisatie:
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Lectoraat ZorgGericht Bouwen
Eerste examinator: Ing. Leo van der Kooij
Tweede examinator: Ir. Martin Bouwman
Opdrachtgever: Mr. Tom Vroon
Projectleider: Ir. Martin Bouwman
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | Voorwoord 3
VOORWOORD
Met trots presenteren wij, Chantal Houwers en Mike Westerdijk, u deze praktijkgids. De afgelopen maanden hebben wij met passie en toewijding aan ons afstudeeronderzoek gewerkt, waarin wij ons ten doel hadden gesteld om de leefomgeving van een persoon met ASS positief te kunnen beïnvloeden.
Als bouwkundestudenten hebben wij gedurende onze studie de afstudeerrichting Organisatie gekozen. Waar wij normaliter gewend zijn om zelf de hele uitvoering te organiseren, verstrekken wij in deze gids de benodigdheden aan u.
Met behulp van onze praktische invullingen wordt de benodigde kennis verstrekt om een gefundeerde keuze te maken die past bij uw situatie. Hiermee wordt geen ideale situatie geschetst, maar een breed scala aan oplossingen geboden om de storende omgevingsinvloeden per individuele situatie op te lossen.
Onze dank gaat uit naar onze begeleiders Leo van der Kooij en Martin Bouwman, opdrachtgever en lector Tom Vroon en de kenniskring leden vanuit het Lectoraat ZorgGericht Bouwen. Egbert Reijnen en Jeroen van Rooij danken wij voor hun fundamentele kennis en inspiratie. Als laatste bedanken wij Janneke Vrancken en Erna Vaags voor hun taalkundige bijdragen.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | Inhoudsopgave 4
INHOUDSOPGAVE
TITELPAGINA 2
VOORWOORD 3
INHOUDSOPGAVE 4
LEESWIJZER & SAMENVATTING 6
INLEIDING 8 0. THEORIE 9 0.1 WAT IS ASS 9 0.2 WELKE DOELGROEP 9 0.3 FINANCIERING (PGB) 10 1. DE OMGEVING 11 1.1LOCATIE 12 1.1.1GELUIDSHINDER 12 1.1.2VOORZIENINGEN 12 1.1.3UITZICHT 13
1.1.4NIVEAU VAN WOONRUIMTE 13 1.1.5ADVIES LOCATIE 13 1.2HUISVESTINGSVORM 14 1.3BUITENRUIMTE 15 1.3.1BALKON 15 1.3.2OPLOSSINGEN 16 1.3.3SAMENGEVAT 19 2. IN DE WONING 20 2.1DAK 21 2.1.1DE VORM 21 2.1.2GELUID 21 2.1.3KOSTEN 22 2.1.4ADVIES 22 2.2VLOER 24 2.2.1SOORTEN GELUID 24 2.2.3MOGELIJKE OPLOSSINGEN 25 2.2.4FINANCIEEL 27 2.2.5HET ADVIES 27 2.3WAND 28 2.3.1NIEUWBOUW 28
2.3.2VERBOUW & RENOVATIE 31
2.3.3HET ADVIES 33
2.4GEVELOPENINGEN 34
2.4.1KEUZE VOOR HR++ GLAS MET KUNSTSTOF KOZIJNEN 35 2.4.2ADVIES/CONCREET SAMENGEVAT 36
2.5DEUREN 37
2.5.1DICHTSLAAN 37
2.5.2MODEL VAN DE DEUR 38
2.5.3TOCHT 39 2.6HANG EN SLUITWERK 40 2.6.1VALDORPEL 40 2.6.2.RUBBER BUFFERTJES 41 2.6.3DEUROPVANGERS 41 2.6.4DEURDRANGERS 41 2.6.5DOORSCOPE ® 42
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | Inhoudsopgave 5 2.6.6SLOTEN 42 2.6.8ADVIES 43 2.7INSTALLATIETECHNISCH 44 2.7.1VERLICHTING 44 2.7.2VERWARMING 46 2.7.3VENTILATIE 46 2.7.4E-INSTALLATIES 47 2.7.5W-INSTALLATIES 47
2.8RUIMTEN &INDELING 48 2.8.1 ÉÉN RUIMTE PER FUNCTIE 48
2.8.2INWENDIGE HOEKEN 50
2.8.3 WOONWENSEN PER RUIMTE 51
2.8.4HOOGTEVERSCHIL 51
3.0 AFWERKING 52
3.1KLEUR 53
3.1.1UITGANGSPUNTEN VOOR KLEURGEBRUIK 54 3.1.2 VERDUIDELIJKING DOOR MIDDEL VAN KLEUR 55 3.1.3WEGNEMEN VAN PRIKKELINGEN DOOR MIDDEL VAN KLEUR 55
3.2AFWERKING PLAFOND 56
3.3AFWERKING VLOER 57
3.3.1EIGENSCHAPPEN EN AANDACHTSPUNTEN 58
3.3.2 FINANCIEN 60
3.3.3AANPASSINGEN IN BESTAANDE SITUATIES 61
3.4WANDAFWERKING 62
3.4.1VENSTERBANKEN 62
3.4.2KEUZE VOOR KURK 63
3.4.2STRUCTUREN VERWIJDEREN 64 3.5AKOESTIEK 65 3.5.1AKOESTISCH PLAFOND 65 3.5.2AKOESTISCHE WANDPANELEN 66 3.5.3AKOESTISCHE ELEMENTEN 66 3.5.4AKOESTISCH AFDICHTEN 66
4. INTERIEUR & APPARATEN 67
4.1ZONWERING 68 4.2INTERIEUR 69 4.2.1MEUBILAIR INRICHTING 69 4.3KEUKEN 70 4.3.1APPARATUUR 70 4.3.2AFWERKING 71 4.4ACCESSOIRES 72 4.5HUISHOUDELIJKE APPARATEN 73 SLOTWOORD 74
VERKLARENDE WOORDEN LIJST 75
AUTEURSLIJST 84
BRONNENLIJST 85
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | Leeswijzer & samenvatting 6
LEESWIJZER & SAMENVATTING
"Beschouw je huis als een persoonlijke schatkamer"1
Deze praktijkgids gaat verder waar andere studies omtrent Autisme Spectrum Stoornissen zijn gestopt. Voorgaande onderzoeken signaleren de storende omgevingsinvloeden van woonruimten en geven in enkele situaties ook oplossingen, maar zijn tot op de dag van schrijven niet praktisch uitgewerkt. In deze gids worden de woonwensen van personen met ASS concreet samengevat tot praktische handvatten om daadwerkelijke realisering en prikkelreductie mogelijk te maken.
Per woonwens wordt een toelichting gegeven welke storende prikkels er zijn en welke oplossing(en) het meest geschikt zijn. Bij de bepaling/ afweging is rekening gehouden met betaalbaarheid, beheer aspecten, onderhoudsintensiteit en uitvoerbaarheid. De oplossing die geboden wordt kan bestaan uit een
keuzeonderbouwing, praktisch handvat, uitvoeringsstappenplan of randvoorwaarden waaraan de woonwens dient te voldoen.
De alternatieven worden gegeven op basis van de verschillende prikkels, dus één woonwens kan meerdere varianten hebben. Varianten dienen individueel bekeken te worden op basis van de gebruiksvraag; gehoor, geur, orde, tast of zicht. Achterin deze gids vindt u een register met alle gangbare storende prikkels voor mensen met een vorm van ASS en zijn gerangschikt op basis van de mogelijke gebruiksvraag. Wanneer u een specifieke oplossing voor een bepaalde prikkel zoekt dan kunt u deze hier eenvoudig opzoeken en wordt u genavigeerd/doorverwezen naar het bijbehorende praktische handvat.
In de gids worden in een viertal hoofdstukken alle elementen van een woning en zijn directe omgeving behandeld. Deze zijn geordend op basis van grootte van elementen. Het eerste hoofdstuk zal bestaan uit omgevingsfactoren, waarna gevolgd wordt met bouwkundige elementen, afwerkingen en interieur aspecten. Daarnaast zal er in hoofdstuk 0 - Autisme in Nederland de benodigde achtergrondinformatie worden gegeven over ASS, over differentiatie binnen de doelgroep en budgettering.
Hoofdstuk 0 – Autisme in Nederland
ASS is een verwerkingsstoornis is de hersenen en kan zich op vele manieren uiten. Elke geïndiceerde persoon is anders en heeft op zijn eigen manier last van een scala aan prikkels. In dit hoofdstuk word beknopt samengevat wat ASS inhoudt en wat de kenmerken zijn van de diverse diagnoses binnen ASS. Verder wordt diagnostisering middels de DSM, het ontstaan van ASS en de mogelijke oorzaken kort toegelicht.
Hoofdstuk 1 – Omgeving
Een passende leefomgeving bij een prikkelvrije woning is zeer belangrijk. De omgeving van de woning bepaalt de hoeveelheid prikkels welke de schil van de woning te verduren krijgt en dus uiteindelijk de bewoner. Binnen dit hoofdstuk zal de omgeving worden gesplitst in de locatie, huisvestingsvorm en de buitenruimte.
Hoofdstuk 2 – De woning
In dit hoofdstuk staan de bouwkundige elementen van een woning centraal. Naast praktische tips voor nieuwbouw komen ook prikkelarme verbouw- en renovatieadviezen naar voren. Logischerwijs zal begonnen worden met grote elementen als het dak, de vloer, de wand en gevels. Wanneer de
hoofdelementen gedefinieerd zijn komen deuren, hang- en sluitwerk, installaties en ruimteindeling en woninginrichting aan bod. Aan het eind van dit hoofdstuk weet u precies hoe u een prikkelvrije woning kunt aanpassen of ontwerpen.
1 Le Corbusier
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | Leeswijzer & samenvatting 7 Hoofdstuk 3 – Afwerking
Naast de bouwkundige elementen zijn er ook prikkelreducerende woonwensen voor de afwerking van een woonruimte. In hoofdstuk 3 staat de wijze en niveau van de woningafwerking centraal. Prikkels door contrast, geur, structuur of tast worden toegelicht per element. Woonwensen op het gebied van kleuren, plafond-, wand- en vloerafwerking, maar ook akoestiek en nagalm komen aan bod. Naast het geven van praktische oplossingen en uitgangspunten om prikkels te reduceren, zijn ook materiaaleigenschappen vergeleken om u te ondersteunen bij het bepalen van de afwerking.
Hoofdstuk 4 – Interieur & apparaten
Naast bouwkundige- en afwerkingsaspecten kan ook een inrichting bijdragen aan het verlagen van storende omgevingsinvloeden. In dit hoofdstuk worden oplossingen geboden door toepassing van zonwering, meubilair, accessoires en huishoudelijke apparaten. Do’s en dont’s met betrekking tot aanschafkeuzes, aandachtspunten bij montage en andere woonwensenoplossingen die u dient te weten om storende prikkels te beperken.
Verklarende woordenlijst
In dit hoofdstuk wordt een toelichting gegeven op schuingedruktewoorden om de lezer te voorzien van de benodigde betekenissen binnen het vakjargon van zowel zorg als bouw.
Toelichtingen
Enkele overzichten die worden weergegeven zijn de figurenindex, gebruikte figuren met toelichting en de Auteurslijst, auteurschap van de hoofdstukken. Tot slot zal een Literatuurlijst gepresenteerd worden.
Register
In het register vindt u een overzicht van de meest voorkomende prikkels voor personen met ASS. Elke prikkel, welke dikgedrukt geschreven is, zal hierbij een verwijzing hebben naar een specifiek hoofdstuk of hoofdstukken met de praktische vertaling van deze woonwens.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | inleiding 8
INLEIDING
“Onwetendheid is de bron van al het kwaad”2
Overgevoeligheid voor alle mogelijke zintuiglijke prikkels, iets waar zo’n 1,5% (ca. 220.000 personen) van de Nederlandse bevolking last van heeft. Waar vele mensen spreken over autisme, is Autisme Spectrum Stoornissen sinds 1995 de correcte term. In deze gids zal deze benaming afgekort weergegeven worden als ASS. Klassiek autisme, het Syndroom van Asperger, PDD-NOS, Syndroom van Rett en het Syndroom van Heller, allemaal stoornissen die onder deze ‘paraplu’ van ASS vallen.
Hoe een persoon met ASS de wereld ervaart is soms onbegrijpelijk. Stelt u zich voor dat licht, geluid, geur, temperatuur en andere onverwachte veranderingen uw leven beïnvloeden. Dat een object in de woning, verandering van schapindeling of onverwachte geluiden leiden tot stress, angst of fysieke pijn. Dit is de realiteit voor iemand met een vorm van ASS, het continue gehinderd worden door storende
omgevingsinvloeden.
In de afgelopen jaren is de gedachte ontstaan dat een omgeving kan bijdragen aan het reduceren van storende prikkels. Door middel van onderzoek is deze hypothese positief bevestigd. Er zijn mogelijke omgevingsinvloeden geïnventariseerd waarmee de onwetendheid van kwade bronnen is opgelost. Tevens bleek dat iedere individu met ASS andere aanpassingen, ofwel woonwensen verlangt om de optimale situatie te creëren.
Hoe kunnen deze omgevingsinvloeden dan worden aangepast tot een prikkelarmere omgeving als er bekend is dat er geen standaard eisenpakket bestaat? In dit afstudeeronderzoek worden de oplossingen geboden voor het brede scala aan mogelijke prikkels die in en om de woning kunnen worden ervaren. Het doel hiervan is om het beperkende effect van de storende prikkels dermate te reduceren dat de
zelfredzaamheid wordt vergroot. De doelgroep betreft mensen met ASS van normale verstandelijke niveaus, wat ongeveer 85% van alle geïndiceerden beslaat.
De woonwensen zijn vertaald tot praktische handvatten, geselecteerd op basis van prikkelreductie, onderhoudsintensiteit, uitvoeringsgemak en financiële gevolgen. Middels het register, dat achterin de gids is opgenomen, wordt u geleid naar de passende oplossingen voor uw situatie. Of het nu gaat om leidraden voor dimensioneren gedurende het ontwerpproces, selectiecriteria tijdens de zoektocht naar een
passende woonruimte of de handvatten die u nodig heeft tijdens een verbouwing of kleine aanpassing.
Voor de technische lezer is het van belang om te benadrukken dat de diversiteit aan mogelijke prikkels een universeel Programma van Eisen (PvE) onmogelijk maakt. In de huidige situatie worden sowieso geen aangepaste PvE’s gebruikt voor de specifieke ASS bouw. Door de noodzaak van individuele benodigdheden is het gebruik van de term ‘woonwens’ ontstaan. Waar een wens normaliter geen echte maatstaf is, zal dat in deze gids wel zo zijn. Na individuele afweging evenaren de specifieke woonwensen het totale
eisenpakket voor die persoon.
Primair is deze gids geschreven voor ouders, verzorgers, begeleiders van en personen met ASS welke zelfstandig of onder begeleiding kunnen wonen.. De secundaire doelgroep omvat de belangstellenden vanuit de bouwsector.
2 Socrates
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 0. Theorie 9
0.
THEORIE
Om een goed beeld te kunnen vormen waarop de oplossingen in deze gids zijn gebaseerd is er voorafgaand een literatuurstudie uitgevoerd. In dit hoofdstuk zal beknopt worden ingegaan op deze theoretische achtergrond informatie3.
0.1
WAT IS ASS
Autisme kan worden omschreven als een informatieverwerkingsstoornis van de hersenen. De zintuiglijke waarnemingen (zien, voelen, horen, proeven en ruiken) worden anders verwerkt dan normaal. Het gevolg is dat iemand met autisme alle details die hij/zij waarneemt niet tot een geheel kan brengen. Hierdoor ontstaan er problemen met communicatie, sociale interactie en de verbeelding. Vanaf 1995 is de term autisme verbreed naar Autisme Spectrum Stoornissen, nader te noemen ASS. Een andere benaming voor ASS is de medische term pervasieve ontwikkelingsstoornis.
Welke vormen zijn er binnen ASS?
De pervasieve ontwikkelingsstoornissen worden geclassificeerd volgens de DSM-IVcriteria welke onderscheid maakt tussen 5 subgroepen, zoals onderstaande beschreven:
• (Klassiek) autisme • De stoornis van Asperger • PDD-nos
• McDD • A-typisch • Rett syndroom
• Desintegratiestoornis van de kindertijd (syndroom van Heller) Hoe ontstaat ASS?
Autisme Spectrum Stoornissen ontstaan in 90% van alle gevallen door een genetische afwijking in de ontwikkeling van het ongeboren kind. Omgevingsinvloeden van zowel voor als na de geboorte zijn risicofactoren welke, wanneer er meerdere factoren samenvallen, kunnen bijdragen aan de doorontwikkeling van autisme.
Wat zijn de specifieke kenmerken binnen ASS die leiden tot een afwijkende woonvorm?
Doordat alle zintuiglijke prikkelingen in het autistische brein anders verwerkt worden, dienen er ook andere eisen gesteld te worden aan een woning. Aanpassingen op het gebied van interne en externe
geluidsreductie, lichtinval, verlichtingssoort en -sterkte, technische installaties, muurafwerking,
kleurgebruik, indeling en structuur in de woning zijn gewenst. Alhoewel niet iedere persoon met ASS gelijke wensen heeft, blijft het reduceren van de zintuiglijke prikkels een vereiste. De individuele aanpasbaarheid van een woning blijft belangrijk, maar hierin verschilt iemand met ASS niet veel van een niet-ASS persoon. “Gewoon zoals thuis” is wat altijd in gedachten gehouden dient te worden wanneer aanpassingen of ontwerpen gemaakt worden voor een huis, juist ook voor iemand met ASS.
0.2
WELKE DOELGROEP
Er kan gezegd worden dat er geen specifieke doelgroep binnen de Autistische Spectrum Stoornissen te bepalen is. In de nieuwe DSM-V - publicatiejaar 2013 - gaat gesproken worden over één doelgroep met diverse gradaties, niet meer over de vijf subgroepen. Overeenkomende woonwensen zijn er op het gebied van het remmen van de beperkende prikkels. Wanneer de zintuigen minder geprikkeld worden zal de persoon met ASS minder storende effecten ontvangen waardoor het beperkende effect van de prikkels zal worden gereduceerd. Echter is er geen standaard oplossing waarmee alle prikkels zullen worden verholpen voor alle personen met ASS, maar het merendeel kan verholpen worden met een greep van kleine en middelgrote aanpassingen.
3
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 0. Theorie 10
0.3
FINANCIERING (PGB)
De collectieve zorgkosten nemen jaarlijks toe in Nederland. De overheid wil haar collectieve lasten verminderen door de zorglast te verschuiven. De kostenlast verschuift naar de individu en de resterende collectieve lasten decentraliseren. Het meerendeel van de individu met ASS zal geen budget meer ontvangen om zijn eigen zorg in te kopen, waardoor het uitgavenpatroon kritischer beoordeeld gaat worden. Om deze reden zijn woonwensen in deze gids praktisch maar voornamelijk ook betaalbaar vervuld.
Vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) wordt zorg gefinancierd voor langdurig zieken, mensen met een handicap of personen die (tijdelijk) niet in staat zijn om voor zichzelf te zorgen. Tot voor kort kon via deze regeling zorg, in natura of middels een Persoonsgebonden budget (PGB), worden vergoed.
Met het PGB zijn er verschillende soorten hulp en begeleiding in te kopen, ook wel ‘zorgfuncties’ genoemd. Dit zijn: Huishoudelijke verzorging, persoonlijke verzorging, verpleging, ondersteunende begeleiding, activerende begeleiding, kortdurend verblijf buitenshuis. Daarnaast wordt er onderscheid gemaakt in ‘zorg met verblijf’ (intramuraal) en ‘zorg zonder verblijf’ (extramuraal).
Door de decentralisatie worden verantwoordelijkheden overgedragen aan gemeenten, middels de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Dit budget staat per gemeente vastgesteld, waardoor deze de vrijheid krijgen om naar eigen inzien aangevraagde indicaties te beoordelen. Hierdoor kunnen
differentiaties ontstaan in het vergoedingsniveau tussen gemeenten.
Vanaf 2012 kan alleen een PGB aangevraagd worden wanneer men een indicatie heeft voor ‘zorg met verblijf’. Voor alle gevallen die geen indicatie voor verblijf hebben, vervalt het PGB. Door extramuralisering, het verschuiven van zorglevering naar de eigen woonruimte, wordt het aantal indicaties voor ‘zorg met verblijf’ beperkt door de overheid.
Binnen de indicaties van ASS woont het meerendeel (67%) van de mensen in een huiselijke situatie, variërend tussen samenwonend met de partner, woonachtig bij de ouders of in een
eenpersoonshuishouden. Dit betekent dat tweederde van de doelgroep een indicatie heeft voor een zorgfunctie ‘zorg zonder verblijf’ en zal deze groep géén aanspraak kunnen maken op het PGB.
Wanneer een persoon een bijdrage of zelfs de hele investering uit eigen portemonnee dient te betalen, zal men kritischer worden op het uitgave patroon. De randvoorwaarden worden aangescherpt en men zal zich gaan afvragen of een investering daadwerkelijk wel nodig is. Om deze reden wordt er in de praktijkgids nadrukkelijk gekeken naar wat een financieel aantrekkelijke en dus betaalbare optie is om een bepaalde woonwens van mensen met ASS te kunnen vervullen.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 1. De omgeving 11
1.
DE OMGEVING
“Bij dezelfde omgeving leeft toch ieder in een andere wereld.”4
Wat zou een woning zijn zonder een passende omgeving voor zijn gebruiker? Voor een persoon met ASS is de omgeving van zijn of haar woonruimte bepalend voor de hoeveelheid prikkels die hij / zij te verwerken krijgt.
Binnen dit hoofdstuk wordt de omgeving gesplitst in factoren die betrekking hebben op de locatie en huisvestingsvorm. Er wordt gewerkt van groot naar klein zodat u systematisch de beste keuze kunt maken.
4 A. Schopenhauer, 1788-1860.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 1. De omgeving 12
1.1 LOCATIE
Domicilie is de oud Nederlandse vertaling voor de woon- of verblijfplaats van een persoon. Locatiebepaling is van groot belang om maximaal te genieten van de woonruimte. De ligging in de omgevingkan druk maar ook rustig zijn, met of zonder voorzieningen nabij en is alles bepalend voor het uitzicht vanuit de woning.
Dit onderdeel is voornamelijk toepasbaar wanneer de woninglocatie nog bepaald dient te worden. Wanneer deze al vaststaat, wat in vele situaties het geval zal zijn, dan zal dit hoofdstuk minder van toepassing zijn. Echter, wanneer de overlast van de woonomgeving een dermate hoog niveau heeft bereikt, zou verhuizen naar een prikkel armere woonomgeving een overweging kunnen zijn. Indien dit niet tot uw mogelijkheden behoort, word u doorverwezen naar de hoofdstukken 2.0 Woning, waar praktische handvatten worden verstrekt die de omgevingsoverlast kunnen verlagen.
Leven in een rustige omgeving, een prikkelarme omgeving, is voor een persoon met ASS meer dan wenselijk. Bij het kiezen van de locatie kan ervoor gekozen worden luidruchtige omgevingen, zoals een industriegebied of vluchthaven, te vermijden. Deze storende omgevingsfactoren veroorzaken geluiden,
geuren en trillingen die voor een persoon met ASS op een andere wijze verwerkt worden dan bij een persoon zonder ASS. Zo kunnen voorbijgangers of het verkeer ondraaglijke pijn aan de oren of storende trillingen veroorzaken. Uitlaatgassen of natuur kunnen lijden tot geuroverlast. In dit hoofdstuk zullen wensen worden besproken om prikkels zoveel mogelijk te beperken.
1.1.1 GELUIDSHINDER
In de Wet Geluidshinder (WGH) zijn maximaal toelaatbare waarden vastgesteld voor geluidsbelasting veroorzaakt door wegen, spoorwegen en industrieterreinen. In hoofdstuk 2.3 Wand worden
geluidsbelastingen van gevels en het gereduceerde geluidsniveau in de woning verder behandeld.
Geluidsbron Maximaal toelaatbare geluidsbelasting dB(A) in WGH
Wegen 48
Normaal 50
Spoorwegen 55
Industrieterrein 50 (buiten zone)
Naast de wettelijk gestelde eisen zijn er aanvullende wensen voor personen met ASS. Door de overgevoeligheid voor geluiden en andere zintuiglijke prikkels zijn de wenselijke geluidsniveaus lager dan de wettelijk gestelde niveaus. Scholen, speeltuinen, kinderdagverblijven en uitgaansgelegenheden zijn faciliteiten die een verhoogde hoeveelheid geluid en verkeersbewegingen veroorzaken. Op bepaalde momenten van de dag, bijvoorbeeld in de speelpauze of aan het einde van de schooldag, zijn de intensiteiten op piekniveau. Door bij locatiekeuze rekening te houden met de afstanden tussen woonruimte en bepaalde faciliteiten, kan overprikkeling voorkomen worden. In de tabel op de volgende pagina zijn concrete afstanden weergegeven.
1.1.2VOORZIENINGEN
Naast storende omgevingsinvloeden zijn er ook voorzieningen waarvan het wel wenselijk is dat ze nabij de woonruimte gesitueerd zijn. Mensen met ASS willen een zo normaal mogelijk leven leiden en hun eigen dagelijkse inkopen en boodschappen kunnen verzorgen. Doordat zij zich veelal ter voet of per fiets verplaatsen is het wenselijk dat deze voorzieningen nabij de woonruimte gelegen zijn om de zelfredzaamheid te stimuleren.
Boodschappen doen kan een enorme opgave zijn, de vele gangpaden waar onnodig veel soorten suiker te koop zijn (“welke moet ik nu kiezen?”), waar het soms heel druk is (chaos), waardoor wachten in de lange rij bij de kassa noodzakelijk is (“wat moet ik nu doen tijdens het wachten, wat kijkt iedereen raar naar me?”). Maar nog veel erger is dat producten regelmatig van locatie veranderen waardoor de (aangeleerde) routine van het boodschappen doen volledig in de war geschopt wordt en bij thuiskomst geconstateerd kan worden dat de ingrediënten voor het avondeten niet compleet zijn. De zelfredzaamheid kan gestimuleerd worden wanneer de supermarkt op loop- of (geringe) fietsafstand is gelegen, zodat de dagelijkse boodschappen zelf gekocht kunnen worden. De drempel om inkopen te gaan doen wordt verlaagd door de geringe afstand en wanneer er iets mis gaat, is het slechts een korte weg terug.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 1. De omgeving 13
1.1.3 UITZICHT
In de ideale situatie zal het uitzicht vanuit de woning bestaan uit wijd uitzicht op een rustig en natuurlijk geheel, wat betekent dat de woning in een groene omgeving gelegen is. Naast verkeer is ook een ‘blinde muur’ een storend aspect, deze kan een besloten gevoel veroorzaken.
Een bosrijke omgeving oogt aangenaam, maar is veelal ver van de voorzieningen, zoals in voorgaande paragraaf beschreven. Een tuin met verscheidene bloemen en planten lijkt een goede optie, maar kan voor een alleenstaand persoon met ASS erg veel moeite kosten om te onderhouden. De keuze voor een buurt met veel groenvoorzieningen heeft wel het positieve uitzicht maar niet de negatieve onderhoudsaspecten en wordt daarom aangeraden voor personen met ASS.
Voor aanpassingen van storend uitzicht wordt verwezen naar hoofdstuk 1.3.2.b voor het aanbrengen van plakfolie.
1.1.4 NIVEAU VAN WOONRUIMTE
In Nederland zijn veel appartementencomplexen gelegen aan een grote invalsweg. Buiten het feit dat dit mogelijk niet het gewenste uitzicht geeft, kan men erge hinder ondervinden van het passerende verkeer. Indien u een keuzemogelijkheid heeft uit meerdere verdiepingen, kiest u dan voor een woonruimte gelegen vanaf woonniveau 3. De geluidsgolven van het verkeer zullen de woonruimte minder bereiken dan bij een lager gelegen woonruimte. Men moet zeker weten dat iemand zich goed voelt bij die hoogte, met name in de buitenruimte. Voorafgaande aan de niveau keuze wordt het ten zeerste aangeraden om de
buitenruimte te betreden en beoordelen of de hoogte een storende prikkel kan zijn.
Indien u meer wilt weten over het wegnemen van storende prikkels in buitenruimten, kijkt u dan in hoofdstuk 1.3 Buitenruimte.
1.1.5 ADVIES LOCATIE
Bij locatiekeuze van de woonruimte wordt aangeraden om rekening te houden met kenmerken op het gebied van natuur, sociale interactie, uitzicht, verkeersintensiteit en voorzieningen. Onderstaand zijn wensen geformuleerd waardoor storende omgevingsinvloeden uit de omgeving worden gereduceerd en de zelfredzaamheid gestimuleerd.
Omgevingsfactoren Wens
Gebied Binnen de bebouwde kom Wijk In een rustige woonwijk Uitzicht Groene, natuurrijke omgeving Sociaal contact met buren Juist wel gewenst
Leeftijdsgroepen in de buurt Gemengde leeftijden Supermarkt Op loopafstand, 800 meter Apotheek en huisarts Op loopafstand, 800 meter Openbaar vervoer Op loopafstand, 800 meter Invalsweg Appartementen > niveau 3 gelegen Kinderdagverblijf Minimaal 500 m vanaf woning Speeltuin Minimaal 500 m vanaf woning School Minimaal 500 m vanaf woning Autosnelweg Minimaal 1 km vanaf woning Treinstation Minimaal 1 km vanaf woning Spoorwegovergang Minimaal 1 km vanaf woning Industrieterrein Minimaal 2 km vanaf woning Luchthaven Minimaal 25 km vanaf woning
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 1. De omgeving 14
1.2 HUISVESTINGSVORM
Huizen zijn er in allerlei vormen, soorten en maten. De meest bekende zijn vrijstaande woning ofwel open bebouwing, twee onder één kap of halfopen bebouwing en rijtjeshuizen, ook wel gesloten woningen genoemd. De huisvestingsvorm draagt bij aan de beleving die de bewoner heeft van zijn of haar woonruimte.
De keuze voor een bepaalde woonvorm kan gemaakt worden door te kiezen voor rust en comfort in tegelstelling tot financiële en sociale factoren. In de ideale situatie zou iemand met ASS in een huis wonen dat zeer prikkelarm is, echter is het lang niet altijd financieel mogelijk om dit te realiseren. Vrijstaande woningen in Nederland kostten gemiddeld €424.6005 en zijn niet voor een ieder betaalbaar. Daar waar een appartement betaalbaar is, gemiddeld €195.100. Is de sociale omgeving dermate dat er een groter risico is op overlast door buren.
In de onderstaande figuur wordt weergegeven dat in de ideale situatie de vrijstaande woning op de eerste plaats staat, gevolgd door de halfopen en gesloten bebouwing. Deze gegevens zijn gebaseerd op het reduceren van de geluidsoverlast, zowel luchtgeluid als contactgeluid. Daarom staat de woonwagen op de laatste plaats, aangezien de woonruimte minder voorzien is van geluidsisolerende voorzieningen.
In deze praktijkgids zal niet verder ingegaan worden op de huisvestingsvorm, aangezien de woonvorm voor de doelgroep veelal is bepaald door de wooninstelling of de woning van de ouders. Aanpassingen die in een woning gedaan kunnen worden zodat de prikkelreductie gerealiseerd kan worden, zodat de persoon met ASS comfortabeler kan leven, zullen in de volgende hoofdstukken aan bod komen.
5 Analyse woningmarkt Nederland, 2009.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 1. De omgeving 15
1.3 BUITENRUIMTE
De buitenruimte, een ruimte of oppervlak in de buitenlucht en aan de woning gelegen, kan in de vorm van een balkon, dakterras of tuin zijn. Nederlanders hebben de buitenruimte hoog aan hun wensenlijst staan, een kwart heeft een balkon en ruim 70% heeft een tuin, slechts 4% heeft er geen. 6
Net als “thuis”, is een veel gedane uitspraak die gebaseerd is op het feit dat mensen met ASS een zo gewoon mogelijke woonsituatie wensen. Daarom is een buitenruimte dus zeer gewenst. Wel zijn er een aantal aspecten waar rekening mee gehouden dient te worden, voornamelijk bij woonruimten met een balkon. In dit hoofdstuk worden opties gegeven om prikkels weg te nemen van verkeersoverlast en
voorbijgangers, maar zullen daarbij mogelijkheid tot uitzicht behouden.
1.3.1 BALKON
De buitenruimte met de meeste storende omgevingsgeluiden is het balkon doordat deze veelal aan de weg zijde is geleden, waardoor vele prikkels van verkeer of voorbijgangers in deze ruimte kunnen worden ervaren. Balkons kunnen voorzien zijn van diverse soorten vloerafscheidingen, beter bekend als balustrades, hekwerken of borstweringen. In deze paragraaf zal aandacht besteed worden aan bepaalde typen die de mogelijkheid bieden om omgevingsprikkels te reduceren.
Een veelvoorkomende afscheiding is een metalen hekwerk met spijlen, welke overlast veroorzaakt doordat: • er een doorkijk is door de spijlen heen, welke uitzicht bied op een storende omgeving;
• de temperatuur van het metaal wordt beïnvloed door weersinvloeden. Deze koude of warmte kan door personen met ASS als pijnlijk worden ervaren;
• in sommige gevallen trillingen uit de omgeving worden opgenomen in de stalen profielen, waardoor extra sterke trillingen veroorzaakt worden. Waar deze vibraties normaliter niet opgemerkt worden, kunnen personen met ASS deze wel als storend ervaren.
Door in plaats van een hekwerk te kiezen voor een dichte borstwering, ontstaat een bescherming tegen het ongewenste uitzicht. De hoogte van de afscheiding is op basis van een aantal menselijke afmetingen te bepalen, zie onderstaande tekening. De hoogte dient minimaal 900 mm te zijn om het storende uitzicht weg te nemen.
In de huidige regelgeving, het Bouwbesluit 2003, wordt aangegeven dat een balkon voorzien dient te zijn van een vaste vloerafscheiding met een hoogte van 1,0 meter. Wanneer de vloer van het balkon op een hoogte hoger dan 13,0 meter is gelegen, dan dient afscheiding verhoogd te worden naar 1,2 meter. Indien uw vloerafscheiding 1,2 meter hoog dient te zijn, zal de borstwering tevens verhoogd dienen te worden van 0,9 naar 1,2 meter. Aangeraden wordt om in deze situatie een hoger zitmeubilair te plaatsen zodat de gebruiker, ook op grote hoogte, wel zijn gewenste prikkel armeuitzicht behoud.
6 Analyse woningmarkt Nederland, 2009.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 1. De omgeving 16
1.3.2 OPLOSSINGEN
Maar hoe bepaalt u nu de passende oplossing voor uw situatie? Het reduceren van de prikkels op het balkon kan middels vier manieren geschieden. In dit hoofdstuk wordt een splitsing gemaakt tussen twee nieuw- of verbouw varianten en twee aanpassingsopties voor bestaande bouw. Afhankelijk van de mate van de klachten kan de keuze gemaakt worden voor een kleine of grote aanpassing. Wanneer de
woonwens het wegnemen van storend uitzicht is, kan gekozen worden voor optie a. b. of c., geordend van minst reducerend tot meest reducerend. Daarnaast zijn alternatieven c. en d. geluidsabsorberende
afwerkingen waardoor omgevingsgeluiden sterk worden gereduceerd.
a. Decoratiemat voor spijlen balustrade
De meest voorkomende balkonafscheiding is een metalen balustrade met spijlen. Dit element voelt in de winter erg koud aan en in de zomer juist erg warm, waardoor verwarring kan ontstaan bij personen met ASS. De storende doorkijk tussen deze spijlen kan weggenomen worden door materialen tegen de bestaande balustrade te plaatsen die niet transparant zijn. Bij de keuze voor het betreffende materiaal dient u erop te letten dat de persoon met ASS zich aangenaam voelt bij dit materiaal. Natuurlijke tinten en materialen worden over het algemeen niet als storend ervaren en zijn hierbij een goed uitgangspunt voor het balkon.
Bij de gemiddelde bouwmarkt zijn verschillende soorten decoratiematten te verkrijgen. Matten van riet, bamboe of wilgentakken zijn in hoogten van om en nabij 1,0 meter ruimschoots verkrijgbaar. Let er hierbij wel op dat u een mat neemt die voor buitengebruik geschikt is. De rietenmat is ingebonden met een aantal vlechtdraden. Om de mat te bevestigen draait u een draad om de spijl van het hekwerk en de vlechtdraad van de mat heen. Het is verstandig om aan één van de uiteinden te beginnen, zodat de montage vanaf de binnenzijde van het balkon gedaan kan worden. We raden u aan om dit bij iedere spijl, zowel aan boven als onderzijde te doen om een stevig resultaat te krijgen. Het risico dat er nogmaals onderhoud gedaan moet worden doordat de matten losraken wordt hierdoor voorkomen.
Dat oplossingen soms erg simpel kunnen zijn, wordt in deze optie aangetoond. Waar de metalen balustrade prikkels veroorzaakte door het materiaal wat niet prettig aanvoelde, geen huiselijke uitstraling gaf en het gevoel van ‘opgesloten zijn’ kon bezorgen, is de rieten mat het tegenovergestelde. Deze goedkope
oplossing (slechts ca €10,- per meter) verminderd het storende uitzicht, oogt warm en natuurlijk en is ook nog eens eenvoudig te bevestigen.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 1. De omgeving 17 b. Folie voor glazen balustrade
Een andere veelvoorkomende balustrade is de glazen balustrade. Deze balustrade veroorzaakt naast de storende doorkijkmogelijkheid ook een storende weerspiegeling van invallend zonlicht. Dit kan worden opgelost door het glas te voorzien van een niet-transparante folie aan de binnenzijde van het balkon. Dit is een eenvoudige oplossing die in eigen smaak uitgevoerd kan worden. Mogelijke printen variëren van een breed scala aan effen kleuren, tot natuurafbeeldingen en andere decoratieve printen.
Let wel op dat mogelijk in uw contract van de Vereniging Van Eigenaren (VVE) is opgenomen dat u geen drastische veranderingen in het buitengevelvlak mag uitvoeren, bijvoorbeeld kleurveranderingen. In deze situatie is het aan te raden om in overleg te gaan met de VVE en bij hen aan te geven dat het mogelijk is om een folie te gebruiken die aan de straatzijde voorzien is van een
uniseks kleur.
Bij het bevestigen van de raamfolie zijn er wel een aantal zaken waar u op moet letten. Waar tegenwoordig binnenshuis veelal gebruik wordt gemaakt van elektrostatisch folie, is deze niet geschikt voor gebruik in buitenruimten. Geadviseerd wordt om folie te gebruiken welke voorzien is van een plaklaag en geschikt is voor toepassingen buitenshuis. Daarnaast zal de aansluiting van de glasplaat op het kozijnframe extra goed gereinigd en gedroogd moeten worden, om te voorkomen dat het folie los laat in de hoeken. Onzorgvuldige verwerkingen zorgen voor herstelwerkzaamheden of oneffenheden, wat wederom prikkels veroorzaakt.
Om te voorkomen dat oneffenheden tijdens de verwerking ontstaan, wordt geadviseerd om volgens onderstaand stappenplan te werken:
1. ontvet het te behandelen oppervlak met een krachtig ontvettend middel en reinig met schoon water. 2. droog het gehele oppervlak en in het geval van een sponning, de naden erg goed met keukenpapier of
een doek. Let hierbij op dat er geen pluisjes achterblijven.
3. meng in een plantenspuit een geringe hoeveelheid warm water met afwasmiddel en spray het mengsel over het te behandelen oppervlak. Let er hierbij op dat u geen afwasmiddel met citroen wordt gebruikt, deze beschadigd de lijmlaag waardoor de levensduur van de folie wordt verkort!
4. knip het product ruim op maat, minimaal 5-10 mm groter dan het werkelijke oppervlak.
5. maak de rug van de folie op een hoek los en verwijder langzaam de volledige rugzijde van het product. om het schutvel eenvoudig te verwijderen, gebruik gerust een stukje plakband. Wanneer dit erg stroef gaat is de folie mogelijk te koud en kunt u deze beter op kamertemperatuur losmaken.
6. pak het materiaal aan de buitenrand vast, zo voorkomt u dat er vingerafdrukken op de kleefzijde van de folie ontstaan die later zichtbaar blijven.
7. druk het materiaal vanuit het midden van de ruit naar buiten toe. Gebruik een raamtrekker om het materiaal eventuele luchtbellen te verwijderen. Prik géén gaatjes in het materiaal om bobbels te verwijderen, hierdoor kan de folie eerder los laten in buitensituaties.
8. na de droogperiode van 24 uur kan het overtollige materiaal worden bijgesneden om zo een perfecte pasvorm te genereren. Indien er sprake is van inwendige hoeken, dan dient het bijsnijden direct na het aanbrengen gedaan te worden. Met een stalen liniaal en een stanleymes kunnen randen nauwkeurig worden bijgesneden.
9. schrik niet als er een witte substantie onder het materiaal lijkt te zitten, dit is het zeepsop wat reageert met de lijmlaag en trekt na enkele dagen weg.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 1. De omgeving 18 c. Akoestische borstwering
Wanneer de omgevingsgeluiden zo heftig worden ervaren dat u, of uw cliënt, de buitenruimte vermijdt is het mogelijk verstandig om een aanpassing te doen in de huidige balkonsituatie. Door een borstwering te creëren die voorzien is van akoestische isolatie(nr.4) en geperforeerde beplating(nr.1 en nr. 5), kan het
omgevingsgeluid terug gebracht worden tot acceptabele niveaus.
In situaties waar de bestaande balustrade uit een klein constructief onderdeel bestaat, zoals de metalen spijlen balustrade, kan deze worden verwijderd om daaropvolgende de nieuwe borstwering te plaatsen. Voor deze verbouwing zal een vergunning aangevraagd dienen te worden, met bouwkundige tekeningen en constructie berekeningen. Doordat de vloerafscheiding een belangrijk onderdeel is op het gebied van veiligheid is het aan te raden om deze activiteit door een bouwkundig aannemer uit te laten voeren.
In situaties waar de huidige borstwering een gemetselde variant betreft, is het niet verstandig dit onderdeel af te breken. In deze situatie kan een alternatief worden uitgevoerd door de binnenzijde van de balustrade af te werken met een akoestische isolatie en geperforeerd plaatmateriaal.
Wanneer u een nieuwe woonruimte gaat realiseren of deze oplossing wilt laten uitvoeren, spelen financiën mogelijk een grote rol in het keuzeproces. In de onderstaande tabel zijn investeringskosten van traditionele oplossingen en de prikkelarme oplossing met elkaar vergeleken. Hierin is te zien dat de prikkelarme
balustrade lagere investeringskosten heeft dan één van de traditionele oplossingen.
Prijs per m2 Hoogte [m] Prijs per m1
Metalen balustrade,
Spijlen, incl. buitenschilderwerk
€126,26 1,0 €126,26
Gemetselde balustrade,
Baksteen, strengpers vol, halfsteensverband
€97,35 1,0 €97,35
Akoestische balustrade
Geperforeerde metalen beplating, d=1mm, 20% open
€61,70 1,0 €61,70
Minerale wol 130 mm €14,15 1,0 €14,15 Stalen regelwerk €40,50 1,0 €40,50 Akoestische balustrade totaal,
Geperforeerde platen, 130 mm minerale wol, stalen spijlen 120x60mm hoh 1875
€116,35 1,0 €116,35
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 1. De omgeving 19 Het is ook van belang om naast de investeringskosten de onderhoudskosten te vergelijken. In
onderstaande tabel wordt duidelijk dat de onderhoudskosten van een spijlen balustrade verdubbelen in vergelijking tot de gemetselde balustrade met kunststof beglazing. Hierdoor komen de totale kosten over 30 jaar positief uit voor de aangepaste woonwens.
Metalen balustrade Gemetselde balustrade Akoestische balustrade
Levensduur 50 jaar 70 jaar 50 jaar Investeringskosten [€/m1] €126,- €97,- €116,- Onderhoudsfrequentie Periodiek schilderen Lage frequentie reinigen Schoonmaken
Kosten onderhoud per 30 jaar [€/m¹] €300,- €208,- €140,- Totale kosten over 30 jaar [€/m¹] €426,- €305,- €256,- Prikkelvermindering Geen Geen Hoog Veiligheid Minimaal Normaal Hoog Financieel voordeel t.o.v. metalen balustrade: 28% 40% * Beheerenonderhoudskosten.nl
Nu voorop staat dat de financiële effecten positief zijn, is het van belang om te benadrukken dat deze wens twee uiterst belangrijke prikkels reduceert, het drukke uitzicht en de storende omgevingsgeluiden.
Hierdoor kan iemand met ASS die zich normaal gesproken niet op het balkon zal begeven, nu rustig op het balkon verblijven en van de buitenruimte genieten.
d. Akoestisch plafond
Naast het bekleden van balustrades is het mogelijk om andere bouwdelen te voorzien van akoestische isolatiematerialen. Bij een inpandig balkon kan de akoestische isolatie tegen de bovenliggende verdieping geplaatst worden zodat nog meer omgevingsgeluiden worden opgenomen in een plafondafwerking. Het materiaal is eenvoudig aan te brengen door kantlatten tegen het plafond te bevestigen, deze in te vullen met akoestische isolatie en dit af te werken met geperforeerde beplating. Let er bij uw materiaalkeuze goed op dat uw akoestische isolatiematerialen en beplating geschikt zijn voor buiten. In hoofdstuk 3.2 Plafond afwerking zal deze handeling verder worden toegelicht.
1.3.3 SAMENGEVAT
In dit hoofdstuk worden oplossingen gegeven die op basis van de verschillende storende prikkels aangepast kunnen worden. Kort samengevat zijn de belangrijkste adviezen:
• het dichtmaken van de balustrade tot 900 mm zorgt voor een prikkelarmer uitzicht, maar behoudt de mogelijkheid tot uitzicht over omgeving;
• borstwering op 1,0 m vanaf onderliggende vloer biedt een veilige constructie;
• storend uitzicht kan worden gereduceerd door toepassing van natuurlijke rietmatten of plakfolie; • storende omgevingsgeluiden kunnen worden gereduceerd met akoestische borstwering of
plafondafwerking;
• de onderhoudsintensiteit wordt verlaagd (in vergelijking metalen-akoestisch) waardoor er minder ‘vreemde mensen’ over de vloer komen.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 2. In de woning 20
2.
IN DE WONING
Een woning biedt bescherming tegen weersinvloeden, regen en zonneschijn. De woonruimte biedt een dak boven het hoofd, letterlijk en figuurlijk gesproken.
Hoofdstukgewijs wordt de woning per element behandeld op bouwkundig niveau, voor zowel nieuwbouw als verbouw.
2.1 Dak
Welke typen daken zijn er en wat zijn de belangrijkste eigenschappen waar rekening mee dient te worden gehouden. Er kan hinder worden ondervonden van een slecht geïsoleerd dak of een schuin dak, in dit hoofdstuk wordt het dak verder toegelicht.
2.2 Vloer
Kiest u voor een vloer met veel massa, een zwevende vloer of een verlaagd plafond? Contactgeluid en luchtgeluid zijn een vervelende prikkel in de woning, zeker wanneer de persoon met ASS in een
appartementencomplex woont. Aan welke eisen dient de vloer te voldoen bij nieuwbouw en hoe kunt u ervoor zorgen dat zelfs bij overschrijding van de vastgestelde grens er geen prikkel is.
2.3 Wand
Gevels, woningscheidende-, binnen-, en voorzet wanden. Wanden en muren maken de woning, maar kunnen de woning ook onleefbaar maken. Voor nieuwbouw en verbouw worden de meest gangbare wanden toegelicht en uitgelegd.
2.4 Gevelopeningen
Naast de esthetische waarde van een gevelopening in de woning, hecht een persoon met ASS juist waarde aan andere kenmerken van de opening. Kritische aandachtspunten zijn bijvoorbeeld hoe groot de opening is en welk kozijn word erin geplaatst.
2.5 Deuren
Doorkijkmogelijkheden, reliëf en dichtslaan zijn storende prikkels die veroorzaakt kunnen worden door deuren. Ze sluiten de een ruimte af en geven de achterliggende ruimte een eigen identiteit. Alles wat u zou moeten weten over deuren vindt u terug in dit hoofdstuk.
2.6 Hang en sluitwerk
Dat deuren veel te verduren hebben is voor niemand een verassing, vooral tijdens een driftbui worden er nogal verhoogde krachten op het hang en sluitwerk uitgeoefend. Tocht en dichtslaande geluiden wekken prikkels op. Het vergroten van het veiligheidsgevoel kunnen deze prikkels juist verminderen. Om een lange prikkelarme levensduur van een deur te kunnen realiseren worden in dit hoofdstuk allerlei praktische handvatten gegeven om in uw situatie toe te passen.
2.7 Installatie technisch
Woningen zitten tegenwoordig vol met diverse installaties om het leven te vergemakkelijken en te verbeteren. Denk hierbij aan de verlichting, verwarming, ventilatie, E-installaties en W-installaties. Al deze voorzieningen brengen geluiden, geuren en warmte met zich mee. In dit hoofdstuk zijn de handvatten beschreven om ervoor te zorgen dat de persoon met ASS hier geen of minimaal door geprikkeld word.
2.8 Ruimten(hoeveelheid) & indeling
Elke ruimte zijn eigen functie, de context van de ruimte niet zien voor iemand met ASS komt namelijk vaak voor. Tevens zal er in dit hoofdstuk worden toegelicht waaraan de woning dient te voldoen om leefbaar te zijn.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 2. In de woning 21
2.1 DAK
Een dak is er in allerlei soorten en maten. Een aantal types zijn: zadeldak, schuindak, plat dak, mansardekap, wolfskap, tentdak, kegeldak en een ui-dak. Al deze daken worden op hun eigen manier toegepast,
gespecificeerd en naar wens gebouwd met verschillende materialen. Een dak is voor iemand met autisme op twee vlakken bepalend: 1. De vorm aan de binnenzijde;
2. De geluidsreductie.
2.1.1 DE VORM
U zult misschien denken: ‘’Waarom is de vorm belangrijk?’’
Iemand met autisme kan zich erg storen aan oneffenheden in een woning. Een opstapje, een boog of zelfs een los stukje behang kan zorgen voor een onaangename prikkel. Wanneer er een kamer direct onder de
kap is gelegen, zullen er schuine wanden ontstaan wat kan zorgen voor het benauwende gevoel ‘de wanden komen op mij af’. Nu is het natuurlijk mogelijk om een autistisch persoon niet op de bovenste verdieping te laten komen, echter dan zal een bovenwoning nooit kunnen voldoen voor iemand met ASS. Dit zorgt echter voor minder efficiënt gebruik van de woning en doet psychologisch ook niet veel goeds voor de persoon met ASS. Hij/zij kan bang worden in de eigen woning, de hoeveelheid stress neemt toe. Om optimaal gebruik te kunnen maken van de woning ligt het toepassen van een plat dak meer voor de hand.
Daarnaast is een schuindak vaak veel gehoriger dan een plat dak, wat komt doordat het kunststofschuim in de gebruikte panelen vaak weinig massa heeft.
Om er zeker van te zijn dat een plat dak optimaal is in zijn efficiëntie tot gebruik, willen we u op de
gebruiksoppervlakte (GO) attenderen. Voor de gebruiksoppervlaktebepaling dient er een vrije hoogte te zijn van tenminste 1500mm+, een schuin dak verkleint dus de GO van uw woning.
Onderstaand zijn een tweetal schetsen (doorsnede en plattegrond) weergegeven van een zolderverdieping in een woning. Hierop is te zien dat de vloeroppervlakte onder de kap tot 1500+ niet gerekend word tot het GO van de woning.
2.1.2 GELUID
Daken zorgen ervoor dat alle invloeden van buiten ook echt buiten blijven. Buiten het feit dat het alle narigheid tegenhoudt (regen, wind, zon, hagel, sneeuw, dieren, etc.) is het ook fijn als het geluid wordt gereduceerd tot minimaal. Het hedendaagse bouwen zorgt ervoor dat bijna elk dak optimaal te isoleren is en er een zeer hoge Rc-waarde te behalen is. Het bouwbesluit stelt deze Rc-waarde op 3,5 m² K/W. Hoe hoger deze Rc-waarde is, hoe hoger de warmteweerstand is.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 2. In de woning 22
2.1.3 KOSTEN
De kosten van een plat en een schuin dak zijn hieronder verder omschreven als element (inclusief arbeidskosten)
Plat dak Schuin dak
EPS sandwich element, Rc=3.5, Dikte=140mm.
€40,- p/m² €46,- p/m²
Onderhoudskosten p/j €0,95 p/m² €0,06 p/m²
Uit bovenstaande tabel blijkt dat een plat dak veel duurder is in onderhoud, terwijl de aanschaf wel goedkoper is. De energiekosten zijn echter bij een slecht geïsoleerd schuin dak over het algemeen 30% hoger dan bij een plat dak. Dit heeft voornamelijk te maken met het feit dat de oppervlakte waardoor de warmte kan ontsnappen groter is.
2.1.4 ADVIES
Wanneer er de mogelijkheid is om een plat dak toe te passen op uw woning dan is dit aan te raden. Het neemt onnodige prikkels weg voor de persoon met ASS. Indien er toch een schuindak geplaatst wordt of
aanwezig is, creëer dan opbergruimte aan de kapzijde door er deurtjes of schotten voor te plaatsen. Er
wordt dan opbergruimte gecreëerd, waarin de persoon
met ASS structuur kan brengen en bovendien minder last
ondervindt van de schuine wanden. Voldoende
opbergruimte is een pre voor iemand met ASS, dus dubbel voordeel.
Het maken van schotten langs de schuine kant is vrij eenvoudig te doen, er zijn bij de meeste bouwmarkten kant en klare pakketten te koop met zeer duidelijke handleiding. Wilt u niet gaan klussen dan zijn er ook nog leveranciers op de markt welke complete kastsystemen leveren, een voorbeeld is Plexat (zie fig.2.1.2)
Daarnaast is het na-isoleren van het dak aan te
raden. Dit kan al door een extra gipsplaat te
bevestigen aan de onderzijde van het dak. Het is nog beter om een extra isolatielaag tussen het dak en de toegevoegde gipsplaat te plaatsen, ten behoeve van geluidsisolatie en thermisch comfort. Tevens word aangeraden niet één maar twee platen toe te passen, dit
zorgt voor een hogere stootvastheid.
De schets hiernaast geeft weer hoe u het beste het dak kunt na-isoleren. In het voorbeeld wordt er uitgegaan van de volgende materialen en gegevens:
1. Dakpan 2. Tengel 3. Panlat 4. Dakbeschot 5. Spoor 6. Lat 7. Gipsplaat 8. Isolatie
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 2. In de woning 23
N.B.
6: Het is ook toe te passen op een gordingenkap, draai dan de tekening 45° om;
7: Bij de keuze voor 1 of 2 gipsplaten: kies voor 2. Het is sterker en kan beter tegen een stootje (voor het geval dat de persoon met ASS driftbuien heeft).
Wanneer u zelf uw dak wilt na-isoleren, denk dan altijd aan uw Persoonlijke Bescherming Middelen (PBM’s)!
Isolatie materiaal kan op meerdere lichaamsdelen irritatie opwekken. (voor verder informatie over PBM’s zie: www.arboportaal.nl)
Onderstaand is een praktisch stappenplan weergegeven waarmee u het beste uw schuine dak kunt na-isoleren.
1. De na-isolatie van het dak gebeurd voornamelijk met
glaswol of steenwol. De producten worden geleverd als losse isolatieplaten of als spijkerflensdekens (verpakt aan beide zijden met dik papier). De spijkerflensdekens zijn zo ontworpen dat aan beide zijde een strook papier uitsteekt waardoor de besvestiging tussen de balken vrij eenvoudig is. Naast dat de dekens eenvoudig en schoon verwerkt kunnen worden (geen last van vezels), veranderd het dakaanzicht aanzienlijk.
2. Meet de lengtematen tussen de balken op.
3. Snijd de spijkerflensdeken of de isolatieplaten op maat met behulp van een broodmes.
4. Niet de spijkerflensdekens op de balken vast. Laat losse stroken goed op elkaar aansluiten en tape de naden af.
5. Maak isolatieplaten net iets breder dan de afstand tussen de balken. Klem ze daar tussen. Zet ze vast door latjes tegen de balken te spijkeren.
6. Dek het isolatiemateriaal geheel af met bouwfolie. Laat dit op de naden 10cm overlappen en tape de naden af. Als de
isolatieplaten tussen de balken zijn aangebracht, kan het dak eenvoudig afgewerkt worden met gipsplaten.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 2. In de woning 24
2.2 VLOER
De vloer is een essentieel onderdeel in de woning voor iemand met een vorm van ASS. Een vloer kan namelijk op meerdere vlakken voor prikkels zorgen. Er is echter wel een verschil tussen een vloer in een appartementencomplex (woningscheidend) of een vloer in een huis (meerdere lagen).
Harde muziek en contactgeluid staan bovenaan als het gaat om irritaties van buren en is een veel voorkomend probleem. Zeker bij de wat oudere woningen met een dunne houten balken vloer laat de isolatie vaak te wensen over.
Onderstaand wordt u duidelijk gemaakt waar de problemen zitten bij lucht- en contactgeluid. In de schets hieronder (Fig.2.2.1) zijn de problemen visueel weergegeven voor personen in een onderliggende woning. In de schets onderstaand (Fig.2.2.2) zijn mogelijke oplossingen weergegeven om deze problemen te verhelpen.
2.2.1 SOORTEN GELUID
a. Luchtgeluid
Luchtgeluid vindt plaats door trillingen in de lucht. Deze trillingen brengen een constructieonderdeel in trilling, wat vervolgens hierna de lucht aan de andere zijde weer in beweging brengt (flankerend geluid).
Oplossingen
-Voldoende massa in de woning aanbrengen -Geluidslekken voorkomen
-Vermijden van lichte bouwdelen die aansluiten op de zware scheidingsconstructie. (zie hoofdstuk 2.3 Wand)
b. Contact geluid
Contactgeluid vindt plaats wanneer bijvoorbeeld uw bovenbuurman over het parket loopt. Door zijn stappen ontstaan er trillingen in de vloer welke in de onderliggende woning te horen zijn.
Oplossingen
- Plaatsen van voorzetwanden of zwevende vloeren. Hierdoor is er geen direct contact meer met de constructie (zie hoofdstuk 2.3 Wand);
- Het toepassen van een verlaagd plafond in de ontvangstruimte (is ruimte waar de overlast wordt ondervonden) zie hoofdstuk 3.1 Plafond;
- Het toepassen van twee afzonderlijke
scheidingsconstructies (bijvoorbeeld een ankerloze spouwmuur) zie hoofdstuk 2.3 Wand.
Het is nu duidelijk welk soorten geluid een vloer kan doorlaten als prikkel en welke oplossingen er mogelijk zijn. Nu rest alleen nog de vraag welke is voor u de beste?
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 2. In de woning 25 c. Gestelde eisen
Vanuit het bouwbesluit zijn de gestelde eisen als volgt: - Luchtgeluid isolatie-index Ilu;k≥ 0dB
- Contactgeluid isolatie-index Ico + 5dB
De waarde van 0 dB houdt in dat er absolute stilte is (gehoordrempel), +5 betekent dat wanneer er een grotere geluidsbron is dan ‘normaal’, er alsnog wordt voldaan aan absolute stilte.
Voor meer informatie verwijzen wij u naar NEN5077 geluidswering in woongebouwen.
Voor iemand met ASS is het van belang dat óók de geluiden die buiten ‘normaal’ vallen niet gehoord worden, extra isoleren dus. +5dB is niet voldoende en aan te raden is om minstens een Ico ≥ 8dB toe te passen. In de komende paragraaf zullen diverse mogelijkheden aan bod komen om aan deze waarde te voldoen.
2.2.2 MOGELIJKE OPLOSSINGEN
a. Toepassen Massa
In onderstaande tabel is weergegeven welke minimalen er worden gesteld aan een verdiepingsvloer met behulp van massa (Kg/m2).
(In dit overzicht wordt er uitgegaan van een appartementenvloer welke bestaat uit kanaalplaten. De keuze valt hierop om de volgende redenen: kanaalplaten wegen 20%-50% minder dan massieve vloeren, circa 50% minder wapening, mogelijkheid tot hergebruik, gebruiksvriendelijkheid op zowel bouwplaats als fabriek).
Om nu de gestelde eis van Ico ≥ 8dB te verkrijgen kan er worden gekozen voor twee opties; een dikkere kanaalplaatvloer of een dikkere afwerklaag. Een dikkere afwerklaag wordt hierbij afgeraden, omdat dan de kosten veel hoger zijn. Een dikkere plaat bestellen is eenvoudiger en goedkoper (zowel in de voorbereiding als de uitvoering).
b. Toepassen Zwevende dekvloer
Wanneer er een zwevende dekvloer wordt toegepast, kan er worden gekozen uit onderstaande
mogelijkheden. Ten allen tijde dient er wel op gelet te worden dat de zwevende dekvloer hoogwaardig en correct uitgevoerd wordt. Indien dit niet gebeurd kan het resultaat erg tegenvallen. Aangeraden wordt om een gerenommeerde aannemer in te schakelen bij klussen van dit kaliber.
Om te voldoen aan de comfortklasse -ofwel een betere geluidsisolatie- is in onderstaande tabel optie 3 aan te raden. Deze oplossingen zijn zeer geschikt voor mensen met een vorm van ASS. Het biedt zekerheid dat ook juist de onverwachte (anders dan ‘normale’) geluiden vermeden worden.
De onderstaande schets (Fig.2.2.3) geeft weer waaraan een zwevende dekvloer dient te voldoen. Het belangrijkste aandachtspunt voor de vloer is: de isolatie tussen dekvloer en de bouwmuur. Deze zorgt
Eigenschappen Prijs/m² Kg/m² Oplossing Resultaat
Appartementenvloer (kanaalplaat) Overspanning >7.5m, dikte 260mm 46.70 505 Cementdekvloer van 50mm dik, 95kg/m² Ico ≥ 5dB Appartementenvloer (kanaalplaat) Overspanning >7.5m, dikte 320mm 50.32 705 Cementdekvloer van 50mm dik, 95kg/m² Ico ≥ 8dB Eigenschappen Prijs/m ² Kg/m² Oplossing Resultaat Appartementenvloer (kanaalplaat) Overspanning >7.5m, dikte 260mm 46.70 505 Zwevende dekvloer met Ilin > 11dB Ico ≥ 5dB Appartementenvloer (kanaalplaat) Overspanning >7.5m, dikte 200mm 42.87 400 Zwevende dekvloer met Ilin > 14dB Ico ≥ 5dB Appartementenvloer (kanaalplaat) Overspanning >7.5m, dikte 260mm 46.70 505 Zwevende dekvloer met Ilin > 14dB Ico ≥ 8dB
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 2. In de woning 26 ervoor dat er geen contactgeluid wordt doorgegeven. Indien deze aansluiting niet goed wordt gedetailleerd, levert de dekvloer amper voordeel m.b.t. contact- en luchtgeluid reductie op.
c. Toepassen Verlaagd plafond
Voor de toepassing van een verlaagd plafond zijn er zeer veel oplossingen op de markt, waarbij vaak de
esthetische waarde voorop staat. Voor mensen met ASS kan een verlaagd plafond een uitkomst zijn als er hinder is van contactgeluid van bovengelegen woning, luchtgeluid of galm. In hoofdstuk 3.2
Plafondafwerking zal er verder worden toegelicht hoe een verlaagd plafond het beste kan worden uitgevoerd. Verschillende adviezen met betrekking tot galm zullen in hoofdstuk 3.5 Akoestiek aan bod komen.
Afstudeerproject: Woonwensen Autisme | 2. In de woning 27
2.2.3 FINANCIEEL
Wat deze geluidreducerende aanpassingen kosten, is in onderstaande vergelijking verwerkt. Hierin zijn twee opties gegeven, verzwaren van massa en toepassen van een zwevende vloer.
Massa
‘normaal’ Prijs/m² ‘Optimaal’ Prijs m²
Vloer type Kanaalplaat 260mm, 505kg/m² €46.70 Kanaalplaat 320mm, 705kg/m² €50.32 Afwerklaag 50mm cementdekvloer, 95kg/m², klasse D-20 €7.45 50mm cementdekvloer, 95kg/m² €7.45 Ico ≥ 5dB ≥ 8dB Totaal €54.15 Totaal €57.77 Zwevend ‘normaal’ Prijs m² ‘Optimaal’ Prijs m²
Vloer type Kanaalplaat 200mm, 400kg/m² €42.87 Kanaalplaat 260mm, 505kg/m² €46.70 Afwerklaag Zwevende dekvloer, Ilin > 14dB €15.00 Zwevende dekvloer, Ilin > 14dB €15.00
Ico ≥ 5dB ≥ 8dB
Totaal €57.87 Totaal €61.70
Wat opvalt is dat een ‘optimale’ vloer met massa ongeveer even duur is als een ‘normale’ zwevende vloer. (bij de keuze voor een zwevende vloer of massa dient er nog met één aspect rekening worden gehouden, namelijk een zwaardere vloer brengt ook een zwaardere fundering met zich mee waar uiteraard ook wederom hogere kosten bijhoren).
2.2.4 HET ADVIES
Om optimale reductie te hebben van zowel contactgeluid en luchtgeluid is het aan te raden een zwevende dekvoer toe te passen met een isolatie index van ∆Ico > 14dB op een kanaalplaat van 260mm dik (505kg/m²). Dit zorgt voor een resultaat van Ico ≥ 8dB en Ilu;k ≥ 5 dB. De kosten van de vloer zullen dan +/- 7% duurder zijn, echter de funderingkosten vallen lager uit. Bovendien bespaart u in de toekomst op uw energierekening.
Opmerking: Het is natuurlijk altijd mogelijk om zowel een zwevende dekvloer als een verlaagd plafond toe te passen.
