Een kille Octoberochtend.
Op het perron liep Henk heen en weer, wachtend op den sneltrein. Soms stond hij, met den rug naar den ijskouden wind, even stil op het hooge viaduct om naar de leege holle straten te kijken der nog sluimerende wereldstad. Hij zag het ziekelijk witgroene licht der vele
lantarens reflecteeren op het ijsgladde asfalt, de bleeke gele schijnsels in de hooge cementen gevels zacht branden, de schaduwen van auto's en aapjes over een groot hel verlicht plein snellen. Achter de zwarte silhouetten van vlijmscherpe torens, rondende koepels en kantige daken zag hij het eerste armelijke zonlicht van den nieuwen dag tusschen violet blauwe wolkenbanken schrijnen.
Telkens als hij de onrustig sluimerende wereldstad zoo in den katterig druilenden na nacht zag, voelde hij een redelooze triestheid over zijn ziel huiveren. Een dreigende angst voor het naakte stadsgelaat, een schrik voor het eindelooze, nuttelooze werk, een onbegrensd meelijden voor de millioenen onbekenden die waakten of droomden in die duizenden op en naast elkaar gestapelde kameren. Dan leek de wereldstad een duistere doolhof waarin hij naar een onbekenden weg zocht, waarin hij vocht tegen schaduwen....
Zeur nu niet gromde hij. Ik wil alleen aan Natascha denken en gelukkig zijn. Met groote oogen overzag hij het spoorweg viaduct met de vele roode, groene, paarsche en goud-gele seinlichten die als flonkerende edelsteenen tegen het purper velours van den hemel hingen.
In een leegen coupé had hij een plaats gevonden. 't Was er behaaglijk warm en hij gevoelde zich thuis en rustig. Terwijl de trein door het bekende landschap snelde, al verder en verder weg van de wereldstad, herdacht hij de laatste maanden van zijn tobben en zwoegen.
Meermalen was de lust in hem opgekomen om Natascha te gaan bezoeken, doch telkens had hij de reis uitgesteld. Af en toe schreven zij elkaar, vriendschappelijke brieven. In haar laatste schrijven stond: 't Zou toch wel prettig zijn, Henk, wanneer we elkaar na zooveel maanden weer eens ontmoetten. Ik verheug me er ten minste op.... en jij ouwe jongen?
Die woorden waren voldoende geweest om alle slagboomen op te ruimen. Maar nu vroeg hij zich weer af wat hij eigenlijk in dat dorp doen ging. Wist hij thans hoe hij van Natascha hield? Was hij verliefd of prikkelden hem slechts begeertelusten?
En hij doorleefde weer de laatste nachten vol droomen en verleidelijke visioenen. Hij had haar weer gezien als dien avond bij het blauwe heide ven. Smetteloos wit als seringen, geurig als appelbloesem en haar stem zoo vloeiend zacht van geluid om er even met de hand over te streelen.
ivoor blanke huid, de groote goud-bruine oogen; de handen als blaren fijn generfd. Hoe stond ze tegen het goudend avondlicht in dat eenvoudige witte kleed, hoe schoon welfde heur borst, hoe rank was haar taille, hoe spanden de prachtige kaarsrechte beenen tegen den dunnen rok.
Maar wat wilde hij van haar? Heur spottende geest, vinnige kritiek, bijtende ironie bekoorden en irriteerden al naar zijn eigen stemming kaatste. Haar lichaam echter waaraan hij voor dien biecht avond ternauwernood waarde hechte, slechts gedacht had als iets zeer schoons, maar zóó ver weg dat de begeerte om het te bezitten niet vurig in hem oplaaide, als de liefde voor de sterren, de ondergaande zon, de teere kleuren op een meerspiegel, dat lichaam de vorm, de kleur, de warmte de geur alles er aan drong zich dichter aan hem op. Het visioen alleen bedwelmde hem. Hij kon er uren over zinnen. Hij zoende het in gedachten, terwijl zijn
vingertoppen tastend over denkbeeldige vormen streelden. Dan maakte hij zich zelf diets dat hij het onbereikbare op aarde eindelijk gevonden had. Natascha! zij beteekende de puurste ineenvloeiing van geestelijke en lichamelijke liefde. Hij probeerde telkens die twee begrippen tot een te vereenvoudigen, maar dan stond alleen nog begeerlijker dan ooit het schoone lichaam voor zijn verbijsterde oogen.
Was haar geest ongerept gebleven dan zouden zij saam de onbekende
paradijslusten gezocht en gevonden hebben. Maar nu was niets haar vreemd. Zij zou in den afgrond van haar gedachten vergelijkingen maken. Die veronderstelling joeg hem 't bloed naar 't hoofd. Hij schaamde zich voor die waarheid. 't Verleden had het schoone beeld geschonden. En toch was de begeerte gebleven om dat schoone lichaam te omhelzen. Bestond er dan toch een vleeschelijke en geestelijke liefde? Als hij zijn jaloerschheid teugeloos liet voortsnellen dan zag hij Natascha als een veile deern in de armen van verliefde jongens en mannen. Dan leed hij helsche pijnen maar vervloeken kon hij dat liederlijk schoone lichaam niet. Zelfs die pijnen hitsten zijn begeerten op. Hij vond dit alles zeer verachtelijk en toch genoot hij van het visioen. Zoo sterk was het verlangen om haar te streelen en te zoenen dat hij zijn jaloerschheid en woede, zijn teleurstelling en wanhoop als futile dingen weg kon denken. Hij verachte haar, maar nog veel meer zich zelf. Hij vergaf haar alles maar ook zich zelve. Hij overwon zijn blanke liefde droomen voor éen uur lichamelijke liefde.
En leunend in de kussens van den wagen, sloot hij de oogen. Een éenig verlangen om haar te omhelzen en te overlommeren beheerschte hem. Was dit geschied, dit duldeloos verlangen gestild, dan bleef er niets, niets meer te wenschen. Al het andere leek bijzaak. De zon ging elken dag onder. Oogen die elken dag de
schoonheid zagen werden blind. Gedachten die altijd naar god zochten verstompten. Geleerden die eeuwig naar den steen der wijsheid zochten wisten dat ze elk uur dommer werden. Er bestond maar één groote liefde, één begeerte. Zoo kon één vol glas maar éénmaal leeg gedronken worden. Aan één liefde één begeerte voldaan worden. Alles wat volgde was een verschraalde herhaling, parasiteerde op hoop, zooals het heele leven. Er was geen grens aan zijn begeerte. Daaraan te voldoen zou, dit wast hij zeker, ook het einde zijn....
Liet hij even zijn giftige jaloerschheid als een stormwind over zijn bloesem blanke gedachten-tuinen varen, dan zag hij visionnair hoe de verliefde Natascha met anderen gesold had. Hij trachtte haar zielsleven te ontraadselen. Beukte als met hamers en breekijzers op een gesloten poort en zag dan nog slechts door een kier één zelfkant van haar wezen: een moment opname bij bliksemlicht, haar zinnelijkheid. Zijn gedachten drongen verder, woelden als handen in sintelhoopen. Zij moest wel de geheime paden kennen die een doolhof gelijk door de oerwouden der zinnen slingeren. De verdwaasde verliefde goddelijke jongens met trillende monden, bonkende harten, schuchter vriendedelijke oogen. De minnaars met kleine bloempjes, vluchtige zoenen, pijnlijke handdrukken, jammerlijke sonnetten en stamelend proza. Maar heilig en onbegrensd vertrouwend en eerlijk. Juichend of wanhopig bedroefd over haar woord, lach of oogenblik. Zij moest de mannen kennen met hun
schijnheilige beloften van eeuwige trouw en liefde, die hun ijdelheid tentoonstelden en hun lusten verheimlijkten. Mee hebben geleefd hun apathie en gelatenheid, hun voldane en geeuwende leegheid. Zij moest weten hoe zij tierden en steunden of amechtig terneer lagen met doode oogen, hamerende harten en verlangenlooze lijven.
Zij doorzag immers de mannen en wist hoe ze zich versierden met gestolen pluimen. Hoe ze zich kronkelden en wenden om hun begeerten te bevredigen. Zij moest ook het verschil kennen tusschen het kijken van den eenen of den anderen die driften en liefde te koop boden.
spon-de had hij die zijkant van haar psyche bekeken.... maar bij het daglicht zag hij zoo vele facetten van haar rijken geest en zoo begeerlijk schoon leek dan weer haar gelaat en lichaam, dat hij grinnikte om zijn belachelijke jaloerschheid en zich verachtte om zijn graaien in de levens-belt.
Leunend in de kussens van den wagen sloot hij de oogen. Zoo kon hij haar fantaseeren zooals hij haar eens gedroomd had. Een droombeeld waarnaar hij gaand door de wereld zocht.
(Wordt vervolgd). G.J.M. SIMONS.