Waddenzeedijk Terschelling 1 Inleiding

Tauw heeft voor Wetterskip Fryslân de planvoorbereiding uitgevoerd voor een verbetering van de Waddenzeedijk. Aanleiding hiervoor was de tweede toetsronde, waarin de dijk werd afgekeurd in het beheerdersoordeel. Dit onvoldoende beheerdersoordeel werd ingegeven doordat er

herhaaldelijk schade was opgetreden aan de bekleding onder niet-maatgevende omstandigheden. Deze bekleding bestond uit granietblokken.

Kenmerk R001-0494165OVN--wga-V01-NL

Het Wetterskip had slechte ervaringen met asfaltbekledingen, waardoor het aanbrengen van een toplaag over de bestaande bekleding niet verder als alternatief werd meegenomen. Gekozen is om de bestaande granieten blokken te vervangen door hogere betonzuilen. Ook is ter

voorkoming van het ontstaan van een ontgrondingskuil een steenbestorting aangebracht bij de teen van de dijk. De vrijgekomen granieten blokken zijn in de steenbestorting bij de teen verwerkt. Door de open ruimtes die zo bij de teen ontstaan is, zijn er meer kansen voor de ontwikkeling van ecologische waarden. Bovendien wordt de stabiliteit van de teen hierdoor verbeterd.

3.2.2 Ecologische concepten

Het ecologisch concept dat bij dit project een rol speelde was het gebruik van grove materialen voor de bekleding van dijken om open ruimtes te creëren ter bevordering van ecologische waarden. Dit concept is door het Wetterskip zelf ingebracht tijdens de fase van planvorming, omdat het Wetterskip dit in het verleden al vaker had toegepast.

Een ander ecologisch concept dat altijd meespeelt in het Waddenzeegebied is natuurlijke zanddepositie rond de eilanden. Dit concept is niet beschouwd in dit project, maar er liggen misschien kansen in de natuurlijke vorming van voorland. Dit concept is pas na afloop van het project bedacht. Het wordt in dit rapport beschouwd omdat het een typische omstandigheid is die altijd aanwezig is in de Waddenzee, dus niet een eenmalig ‘window-of-opportunity’. En het levert mogelijk een bijdrage aan de veiligheid van de primaire waterkering.

De natuurlijke zanddepositie zou kunnen leiden tot de vorming van een voorland, met als gevolg een verhoogde veiligheid van de waterkering. Door het effect van het voorland mee te nemen in de beoordeling van de waterkering kan een realistisch beeld worden gevormd van de

waterkering, waardoor eventuele overdimensionering kan worden beperkt of voorkomen. Hierdoor kunnen kosten en inspanningen worden bespaard.

Binnen dit project zijn ook andere ecologische concepten te bedenken die een rol zouden kunnen spelen. Deze concepten zijn echter algemeen van aard en worden daarom niet in bij dit project behandeld om herhaling te voorkomen.

3.2.3 Kansen

Een kans die is gegrepen bij dit project, is het feit dat er grove materialen zouden vrijkomen, omdat de bestaande bekleding in ieder geval vervangen moest worden. Deze grove materialen zijn verwerkt in de steenbestorting bij de teen van de dijk om daar mogelijkheden voor

ecologische waarden te creëren en daarbij de stabiliteit van de teen te versterken. Door deze oplossing was de hoeveelheid vrijkomende materialen die afgevoerd moesten worden kleiner. Voor deze dijkverbetering leidde het locale hergebruik van vrijkomende materialen dus tot een win - win situatie. Ook in de komende toetsrondes kan de steenbestorting meegenomen worden bij de beoordeling van de dijk.

Kenmerk R001-0494165OVN--wga-V01-NL

Een kans die niet is beschouwd in dit project is de natuurlijke vorming van voorland door

zanddepositie. Nu bood dit ecologisch concept in dit geval ook geen oplossing voor de bestaande problemen, omdat de dijk was afgekeurd wegens opgetreden schade. In gevallen waar geen schade is waargenomen, maar waar de dijk alleen op het technische oordeel (volgens de VTV) wordt afgekeurd, zou het meenemen van een dergelijk voorland (eventueel met aanvullende maatregelen) een toetsresultaat positief kunnen laten uitvallen. Hierdoor kunnen toekomstige dijkverbeteringen om aan de norm te voldoen eventueel worden voorkomen of verkleind.

3.2.4 Problemen

Bij het hergebruik van grove materialen in een steenbestorting zijn eigenlijk geen grote problemen te verwachten, zolang deze materialen dusdanig worden verwerkt dat ze meegenomen kunnen worden in de toetsing. Dit kan ook omdat dit in de huidige toetsregels al mogelijk is om de effecten van het toepassen van steenbestortingen mee te nemen.

Het voornaamste probleem bij het beschouwen van het natuurlijk gevormde voorland is de onzekerheid over de toekomst. De Waddenzee is een erg dynamisch gebied, waardoor heel moeilijk te voorspellen is of en in welke vorm een eventueel voorland in de toekomst aanwezig is. De kans bestaat dat er morfologische veranderingen in het gebied plaatsvinden die ervoor zorgen dat het ontstane voorland erodeert. Als er voldoende morfologische kennis is om de natuurlijke zanddepositie nauwkeurig genoeg in kaart te brengen, eventueel aangevuld met andere ecologische concepten om erosie te verminderen of voorkomen, kan het concept van natuurlijke zanddepositie worden meegenomen bij het beoordelen van de veiligheid van de primaire kering. In het project met de Waddenzeedijk zou dit echter niet tot een positief toetsresultaat leiden, omdat herhaaldelijk schade was waargenomen.

3.2.5 RAM-specificaties

Het hergebruik van grove materialen scoort op alle RAM-specificaties goed. De effecten de steenbestorting zijn te berekenen en toetsbaar. De steenbestorting heeft het hele jaar effect, en dit effect is juist maximaal tijdens MHW-omstandigheden. Er is bovendien geen extra

beheerinspanning nodig.

Het beschouwen van de vorming van voorland door natuurlijke zanddepositie is lastiger. De Reliability is laag, omdat er sprake is van ingewikkelde morfologische omstandigheden. De Availability is om diezelfde reden onzeker. Om deze twee zaken te verbeteren zou een aanzienlijke beheer- en monitoringsinspanning nodig zijn. Dit maakt dat ook de Maintainability niet hoog is.

Kenmerk R001-0494165OVN--wga-V01-NL

3.3

Spui-West