Eerste tooneel.
ANTISTIA, VIRIATA.
ANTISTIA.
Mevrouw, ik haet het alzo zeer, als gy 't kunt haeten. Ik acht myn roem, en gy het voordeel uwer Staeten. Gy wilt uw Ryk gevest, ik my gewroken zien. Gy kunt my schaeden, ik u hinderen, indien Wy niet malkanderen ons hart te kennen geeven, En ons verbinden om niet tegens een te streeven.
Men heeft Pompejus my ontnomen, en myn haet Om dien Ondank'ren, die zo laf zyn Vrouw verlaet, Te trotsen, doet my naer een ander huw'lyk trachten: Met een, die hem gelykt, of die nog meêr is te achten. Maer ik zocht nimmer u te hind'ren in uw min; En dat aen een Romein haer hant een Koningin Zou geeven, en een Helt, als hy, haer trouwen zoude, In spyt zyns naems, is iets, het geen ik nooit vertrouwde. 'k Dacht, dat in zyn' geboorte en uwen staet, Mevrouw, Gelyken af keer, en meêr fierheit weezen zou.
'k Hoor echter, dat hy is tot dat besluit gekoomen, En dat gy ook, Mevrouw, hebt vast'lyk voorgenomen, Zo niet uw beider Trouw voor morgen is volbragt, U, zonder meêr beraet, te scheiden van zyn Magt. 't Zou my, die steets niet zoek, dan zyne Magt te sterken, Zeer leet doen zulk een ramp en onheil uit te werken, En dat ik Sylla, die vry beeve voor myn naem,
Meêr nut, en dienst zou doen, dan al zyn Vrienden t'saem. Spreek dan, Mevrouw; wat hoop ook speel' door myne zinnen, Indien gy hem begeert, 'k houde op van hem te minnen. Een ander overschot van hoop, my ruim zo zoet, Gunt u Sertorius, met een gerust gemoet.
Al wat zyn tweede Trouw heeft tegens my misdreeven; En wyl zyn liefde my niet zonder smart verliet,
Heb ik naer wraek getracht, maer echter 'k haet hem niet.
VIRIATA.
'k Bid, doe als ik, Mevrouw, wil me alles openbaeren. Ik zal op myne beurt, myn hart u meê verk laeren. Ook weet ik, dat gy al te wel zyt onderrecht,
Om u te ontvein zen waer 't myn hart op heeft gelegt. Ik heb Sertorius uit Afrika doen koomen,
Tot veiliging myns staets voor het gewelt van Romen; En myner Buuren val heeft my doen zien, dat hy Alleen vermogen hadt om Syllâs Dwing'landy Te stuiten. Met één Schip alleen hier aengedreeven, Heeft hy zich met myn volk terstont te velt begeeven: 'k Stelde in zyn handen, en vertrouwde te gelyk, Hem myne Havens, Steên, myn Schatten, ja myn Ryk. Hy wierdt van stonden aen begunstigt met de zegen, En heeft van dag tot dag meer magt en roem verkreegen. 't Vervolgde Roomsche volk, en onze Vorsten, moê Van 't juk, die vielen hem van alle kanten toe. Met deeze magt heeft hy uw Legers vaek besprongen, En ze eindelyk tot aen de Pyreneên gedrongen: Maer nu hy door myn hulp is in dien staet gestelt, Zie ik voor my geen Man, my waerdig, dan dien Helt? 'k Acht zyn geluk myn werk, en zal veel liever sterven, Dan hem, zo waert een vrucht van myn geluk, te derven. Myn volk verdient ook wel, dat ik hen Vorsten laet, Gesprooten uit zo eêl, en zo doorluchtig zaet, Die magtig zyn het Ryk kloekmoedig te bestieren, En Spanjes kroon met zo veel lauweren te sieren, Dat eens de Pozich aen haer wetten overgeef, En zelfs de Tyber voor zyn trotse Boorden beef.
ANTISTIA.
't Is groots, Mevrouw; doch waer gy ook op toe moogt leggen...
VIRIATA.
'k Weet, dat het beter was zo wenschelyk een Trouw, Als hy my hoopen doet, nog uitgestelt, Mevrouw. Maer 'k weet ook, dat de vreê, hem heden aangeboden, Hem al te kragtig weêr naer Romen schynt te nooden. Zo hy te Rome koomt, ben ik hem eeuwig quyt; Dies wil ik dat onze Echt my van die zorg bevryd'. Waeg ik te veel door zulks zo vry'lyk te verklaeren, 'k Loop liever dat gevaer, dan wis ten gront te vaeren. En schoon uw Ballingen ons al verlieten, hy
Alleen is stuts genoeg voor onze Heerschappy. Myn volk, naer uwe wyze in 't Oorlog onderweezen, Ontziet geen Rome, schoon 't alom zyn juk doet vreezen. En 't zyn Romeinen, die niets trachten, dan alhier Te zegepraelen, en te stryden, vol van vier. Ja, onder zyn beleit zal 't eeuwig triomfeeren, En, waer hy voorgaet, met gewenschte zege keeren. Een voorbeelt zo volmaekt, en zo doorluchtig, zal... Maer wat wil deez' Romein?
Tweede tooneel.
ANTISTIA, VIRIATA, ARKAS.
ANTISTIA.
Mevrouw, een vreemt geval
Moet oorzaek zyn, dat hy hier heden is gekoomen. Het is myns Broeders vrygemaekte, wil niet schroomen, Spreek, Arkas, zeg...
ARKAS.
Mevrouw zal uit deez' Brief verstaen
Iets wonders, daer ik zelfs naeuw' kan geloof aen slaen.
ANTISTIA.
Myn waerde Zuster, 't eint van uwe en onze plaegen Is eens gekoomen, en ik doe u thans verstaen, Dat Sylla van het Staetsbewint zich heeft ontslagen,
En reên wil geeven van al 't geen hy heeft gedaen. Hy heeft den Raet en 't volk hun magt reets weêr gegeeven;
En zo Pompejus u nog 't allerminst bemint, Emilia is in het baeren doot gebleeven,
En 't schynt de Hemel zelfs u weêr op nieuws verbindt. Ja Sylla zelf, om zo veel haets eens te doen staeken,
Staet toe dat uw gemael zyn hant u weder geeft, En dat gy naer uw wensch te saem in vreugde leeft, Nu Rome en elk door hem weêr aen hun vryheit raeken.
De Hemel toont my dan in 't einde mededoogen! Ik sta, zo wel, als gy myn Arkas, opgetoogen. Vlieg na Pompejus Heir, en zeg hem al het geen....
ARKAS.
Mevrouw, hy weet het reets, en spoeit zich herwaerts heen. Ik hadt een Brief, aen hem, door Sylla zelf geschreeven, Om aen hem kennis van hun beider staet te geeven, Dien heb ik hem, niet ver van hier, ter hant gestelt.
ANTISTIA.
Was hy vol vreugde en min toen hem dit wierdt gemeld? Wat zegt, wat doet hy toch?
ARKAS.
Oordeel van zyn verlangen,
Mevrouw, naer d'yver, die gy voelt om hem te ontfangen. De kracht der liefde, die hem herwaerts heen voert, maekt, Dat hy om uwent wil het verder reizen staekt.
Hy toeft niet, dan alleen in 't geeven der Geboden, Die in dit groot geval in 't Leger zyn van nooden. Hy zal in 't kort hier zyn; en zendt me, op dat Mevrouw Dit onverwacht geluk op 't spoedigst weeten zou.
ANTISTIA.
Mevrouw, dit raekt u meê, nu zultge zonder vreezen, En Medeminnaeres, van mynent weegen, weezen.
VIRIATA.
Ik twyffel niet, Mevrouw, dat gy het niet meêr zyt; Maer echter 'k ben van geen Meêminnares bevrydt. Neen; Rome, 't welk die Helt bemint met ziel en zinnen, En dat hy boven kroon, en scepter zal beminnen, Indien het onze Trouw....