KEES, TRIJN
KEES
Dag vrouw. 1180
[naar editie]
TRIJNDag Kees.
KEES
Zeg eens, kon je niet blijven leggen? Hoe is het? Hommeles?
TRIJN
Maar nee, helemaal niet.
(Zij gaat bij hem zitten, neemt een klein boerenspiegeltje en praat terwijl ze zich opmaakt)
Maar 'k moet mijn haar doen. - Kijk, hoe mijn hoofd eruitziet: Ik lijk nog steeds een vent.
KEES
Een vent, och vrouw, bij get, Daarmee heb je me op 't verkeerde been gezet. Ik dacht dat je een grappig bedelaartje was, 1185
Zo'n mooie fielt! Maar hoe gemeen ik toen ook was, Met ogen vol van slaap, het ging me al bezuren Dat ik je lastigviel en j' uit het schip moest sturen. Maar hoe is 't daar beneden? Hebben we nog tijd Om bij te praten?
1190
TRIJN
Ja, we hebben wat respijt,
Zijn ogen zijn nog toe. Toen ik hem wilde kussen, Bij 't opstaan, viel zijn hoofd meteen weer in het kussen.
KEES
Kom op, vrouw, laat me dan eens horen, voor hij komt, Wat duivel jou heeft kaalgeplukt.
TRIJN
Als je je mond
Wilt houden en belooft aan niemand iets te zeggen, 1195
Dan wil ik wel proberen het je uit te leggen, Maar zweer dat eerst.
KEES
Ik zweer het en dat is een woord
Dat men niet licht gebruiken mag. Vertel nou voort.
TRIJN
Je vroeg wat voor een duivel mij dan had bedrogen, Maar 't was een duivelin die mij heeft voorgelogen: 1200
Dat komt meer in de buurt.
KEES
Een duivelin? Een vrouw?
TRIJN
Maar hou je mond toch dicht en luister nu eens gauw. Och, Kees, let maar eens op wat voor vervloekte streken Dit volk verzinnen kan. 'k Had eerst wat horen preken, 'k Had in een vrouwenkot...
1205
KEES
Een klooster, zeker?
TRIJN
Ja.
... Een uur of twee verpraat. Och, kom, dacht ik daarna, Als ik een deel bekijk, waarom dan niet 't geheel? Dus ga ik welgezind naar 't Slot (of naar 't Kasteel).
KEES
Dat was een mannenkot: waarom deed je dat dan? Daar kreeg je, denk ik zo, een likje uit de pan. 1210
TRIJN
Het kwam niet eens zover; want ik liep toen terdege Verloren in die straten of noemt men dat stegen?
[naar editie]
Want stegen bennen hier als straten te Zaandam. 'k Ontmoette daar een mens dat bij mij overkwam Als een soort juffer of een Madame de Parme. 1215
Ze stonk naar muskusrat. Ze nam me in haar armen En kuste me spontaan, sprak me met Nichtje aan, Als waren we verwant.
KEES
Een grap, welteverstaan, Of was 't je nichtje, vrouw?
TRIJN
Als ik dat maar eens wist!
Ze noemde al ons volk. Het was een knappe list. 1220
Er kwam ook een Monsieur, die haar verwant zou zijn, Zo droog als stokvis, en ze noemde hem Kozijn, Zo mager en zo schraal. 't Leek niet echt een Monsieur, Want aan zijn ouwe, blauwe pluim zat niet veel kleur: Die pluim stond op zijn hoed. Hij droeg een mes opzij 1225
Van twee, drie ellen lang. We moesten van die prij
- Hoe hoog of laag 'k ook zong - we moesten in haar huisje: Ik noem het nu maar zo, want 't leek meer op een kluisje Dan op het fort dat 'k zocht. Ik wist niet wat ik zag, Dat doet er ook niet toe: er kwam wijn voor den dag, 1230
En dat leek me wel wat.
KEES
Je had vermoeide leden.
TRIJN
Ja, 'k was verhit van 't lopen.
KEES
Dat ligt in de rede! Het is een grote stad.
TRIJN
Dus 't was wel naar mijn zin,
Dat 'k wat kon drinken en de wijn liep er zoet in.
KEES
Wat was het? 1235
TRIJN
Spaanse wijn.
KEES
O ja, dan is 't geen wonder
Dat 't zoet naar binnen liep: ze wilden je eronder. Maar sprak je niet van gaan?
TRIJN
Soms wel, maar 't was slechts wind, Ze wou 't niet horen. Poeh! Ze zond om eten, kind, Om zo een grote voorraad eten, je zou denken:
't Was meer dan ruim genoeg om aan een prins te schenken. 1240
Ze zond haar meid om Klaas: die moest met haar Kozijn (Frans, meen ik dat hij heet) die avond vrolijk zijn. Verderrie, waar bleef Klaas?
KEES
Ik heb niemand gezien Die naar hem zocht.
TRIJN
O nee?
KEES
Dan waren z' hier misschien
Terwijl de baas en ik jou zochten langs de straat. 1245
Zo hebben z' ons gemist. Trijn, zeg eens, was het laat?
TRIJN
[naar editie]
KEESToen waren wij op pad: we konden niets meer lezen, Zo donker was 't eer Klaas wou afzien van de jacht.
TRIJN
Zo had men jullie wel gezocht de halve nacht 1250
En een stuk van de dag.
KEES
Hoe ging het met het slikken?
TRIJN
Ja kijk, je weet wel, Kees, snel eten doet verstikken En langzaam drinken kruipt een vrouwmens naar het hoofd. Wat zal ik zeggen? Ik werd stilaan zo verdoofd
Van die vervloekte wijn, dat ik je niet kan zeggen, 1255
Nee, echt niet, op mijn ziel, of ik ben blijven leggen In 't huisje waar ik was, of ergens heen gebracht. Denk jij je maar eens in, wat ik vanochtend dacht, Toen ik me koud en stijf vond zitten met mijn broekje Op een hoop vuile mest, in zo'n kwaad riekend hoekje 1260
Dat ik er nog van walg.
KEES
Zat j' op een mesthoop, vrouw? Och arme sloof!
TRIJN
Ja echt, en 'k beefde van de kou,
Zodat ik haast geen woord kon krijgen uit mijn mond, Toen - dat was mijn geluk - de klapperman me vond, Een nette klapperman, dat moet ik zeggen, één 1265
Die me weer moed in sprak: hij hielp me op de been En bracht me (zo beleefd, je zou het niet geloven!) Naar hier tot op de kaai. Maar hoe het met het roven
Van mijn bezittingen, mijn kleren en mijn spul Gegaan is, weet ik niet.
1270
KEES
'k Heb daarvan geen benul,
Ik heb maar weinige bordeeltjes door gewandeld, Maar dat was er vast een, en daar ben je mishandeld, Mijn arme lieve moer: in zulke watertjes
Daar vangt men zulke vis. Maar die twee pratertjes, Die snol met haar Kozijn, heb je die goed herkend 1275
En zie je ze nog voor je?
TRIJN
Ja.
KEES
Nou, dat serpent,
Heeft hier nu geen belang; het is een vrouw: die kan Best slempen met haar nicht; maar die vervloekte man, Die schrale jonker, vrouw, die blijft in mijn gedachten. Ben j' in dat huis gestroopt, en bleef j' er overnachten 1280
En lag je daar in zwijm, en zomaar in je hemd? Verdorie, Knelis' kind, wat denk je, heeft die vent...
TRIJN
Kees, hou je bakkes toe, je moet zover niet denken.
KEES
(Draait zich om, beeldt met twee vingers op zijn hoofd de horendrager uit) Gut, schipper, zou men jou zo'n paartje willen schenken?
Wel, zover denk ik niet, wat gaat het mij ook aan? 1285
Maar heb je van dit feest en zo al kond gedaan Aan Klaas, je man?
[naar editie]
TRIJNWelnee, ik ben nog bij mijn zinnen,
Ik ben niet gek! Ik kan nog steeds wel wat verzinnen Om zo een misstap te verbloemen.
KEES
Zeker, Trijn,
Dat is je toevertrouwd. Je houdt hem aan de lijn. 1290
Wat heb je dan verteld?
TRIJN
Niks van die heel historie.
Hij voelde me in 't bed en zei toen: ‘Wel, verdorie, Moer Knelis, ben je daar, ben jij het in persoon, Of spookt het?’ Ik gaf hem een zoentje op zijn koon En zei: ‘Wat denk je dan? Dat spoken zoiets doen?’ 1295
‘Trijn,’ riep hij, ‘ben je 't echt?’ ‘Kijk zelf maar,’ zei ik toen En je begrijpt wel hoe. ‘Maar waar kom je vandaan, Waarom ben je zo laat? Is alles goed gegaan?’ ‘Zo laat,’ zei 'k, ‘ben je gek? Ik heb hier liggen kijken Van gisteravond af, of je het zeil zou strijken
1300
Om aan te meren. Maar dat is vergeefs geweest: Je ging gestaag je koers, ik zeg niet als een beest, Maar als een slaper met een flink stuk in zijn kraag. Ik heb het al gezegd: dat heb ik niet zo graag! Waarachtig, Klaas, je mag niet in die richting gaan. 1305
't Is slecht voor lijf en ziel, och, laat de drank toch staan, Doe het om mijnentwil.’
KEES
Ja, ja, je sloeg aan 't preken
Wel, bij mijn achterwerk, dat benne sluwe streken, Preciezer dan op een kompas. En wat zei Klaas?
TRIJN
O man, hij werd zo week als zoetemelkse kaas. 1310
Waarachtig, kind, ik ben voor deze keer niet schuldig. 'k Kwam zo mistroostig thuis, toen ik een halve dag Vergeefs naar je gezocht had en je nog niet zag, Dat ik niet wist hoe ik mijn pijn had moeten stillen. 1315
En daarom slikten we, je weet wel wat voor pillen. Daarbij was Kees mijn dokter - en de trouwe knecht Bedoelde het zo goed; hij zag dat ik oprecht Verdriet had in mijn hart en dat ik wel kon huilen.’
KEES
Dat 's waar, ik zei: ‘Kom baas, wat zou je zitten pruilen? 1320
Trijn draagt misschien een kind, maar zelf is ze geen kind. Het moet vast donker zijn, als zij de weg niet vindt. En heb je van verlangen droevige gedachten, Er is geen beter medicijn dan lange nachten. Neem eerst een pijp tabak, een borreltje erbij, 1325
Een pikketanissie, en dan het hoofd opzij. Voordat je 't weet ligt Moer Kernelis in je bed. Al ben ik maar een knurft, ik durf erom te wedden, Voor negen pinten bier.’
TRIJN
En daarna zei mijn Klaas:
‘Maar Trijn, ben jij het echt?’ Ik zei: ‘Wat denk je, baas, 1330
Ben ik het? Twijfel jij of 't echt of maar toneel is? Kijk nog eens als je wil. Ik ben heus Trijn Kernelis.’
KEES
En Klaas geloofde het?
TRIJN
Dat moest hij ook wel doen.
‘Ja,’ zei hij, ‘lieve poes, je bent het, geef m' een zoen.’ Enzovoort. Toen was 't weer: ‘Waar ben je blijven steken? 1335
Je kwam zo laat naar huis!’ Dus ik weer aan het preken: ‘Laat?’ zei ik. ‘'k Wou dat jij bij ons thuis in Zaandam Me niet zou kwellen en wat vroeger huiswaarts kwam, In plaats van me te laten zitten met mijn zorgen,
[naar editie]
Omdat jij 't huis niet weet te vinden voor de morgen. 1340
En nu heb ik een keer niet op mijn tijd gelet: 'k Was amper een uur later weer bij jou in bed. Zo'n uurtje stelt niets voor. En jij in alle staten!
Was dat zo'n vreemde zaak? Ik ken hier steeg noch straten. Die stad lijkt wel een bos, en donker werd het ook: 1345
'k Heb als een gek gedwaald voor 'k moe het bed in dook.’
KEES
Pas op, kijk uit, daar heb je hem.
(Klaas komt geeuwend uit het vooronder)