stij-ging van het aantal leefloners.
Leuven in cijfers - Omgevingsanalyse
Sommige bevolkingsgroepen lopen meer risico om in armoede terecht te komen dan andere. Zo zijn eenoudergezinnen kwets-baarder dan tweeoudergezinnen, lopen huurders duidelijk meer risico dan eigenaars en hebben laagopgeleiden het moeilijker dan hoogopgeleiden. Diverse factoren werken armoede in de hand, en kunnen er omgekeerd ook het gevolg van zijn: een lager opleidingsniveau, gezondheids-problemen, een ongezonde woon-situatie, de gezinssamenstelling, schulden... Zulke factoren hangen vaak ook samen. Toch gaat het steeds om gemiddelden: iemand met een slechte gezondheid of een lage opleiding belandt niet per definitie in armoede.
132 133 Armoederisico in Leuven
Onderstaande figuur laat zien hoe Leuven scoort ten opzichte van het gemiddelde van de 13 centrumsteden en het Vlaams Gewest, en dat voor negen verschillende indicatoren voor armoede.
Indicatoren voor armoede, 20171
Veel alleenwonenden
Alleenwonenden hebben slechts één inkomen, terwijl veel van hun vaste kosten even hoog zijn. Daardoor lopen ze meer gevaar om in armoede terecht te komen. Leuven telt in verhouding duidelijk meer alleenwonenden dan zowel het Vlaams Gewest als de centrumsteden.
Een gevorderde leeftijd kan het risico nog vergroten: 80-plussers zijn op zich niet kwetsbaarder voor armoede, maar wel als ze alleen wonen.
In Leuven woont 39% van de 80-plussers alleen.
Alleenwonenden, 20172
Leuven Vlaams Gewest Centrumsteden
Alleenwonend 47,9% 31,2% 39,8%
Aangiften < 20.000 euro 37,8% 37,1% 41,6%
Leefloners 1,72% 0,56% 1,26%
25-64 jaar met verhoogde tegemoetkoming 12,1% 10,2% 16,2%
Niet-werkende werkzoekenden, laaggeschoold 37,1% 46,6% 49,5%
65-plussers met verhoogde tegemoetkoming 23,1% 28,8% 28,5%
65-plussers met een inkomensgarantie 5,5% 4,0% 6,1%
Kredietnemers met minstens één achterstallig krediet 3,7% 3,8% 5,4%
Gezinnen (unieke) op wachtlijst sociale
huisvestingsmaatschappijen 6,3% 4,8% 8,0%
Alleenwonend
Leuven 23.671 47,9% 2.250 39,0%
Vlaams Gewest 864.040 31,2% 151.246 38,8%
Centrumsteden 293.408 39,8% 41.260 41,6%
Meer leefloners door de instroom van vluchtelingen
In juli 2018 ontvingen 18,68 per 1.000 inwoners van Leuven een
leefloon of equivalent leefloon. In vergelijking met de rest van Vlaande-ren, inclusief de centrumsteden (13,41), is dat veel. Alleen in Gent is het cijfer nog hoger (20,30).
De belangrijkste verklaring ligt bij de verhoogde instroom van erkende en beschermde vluchtelingen sinds de winter van 2015-2016. Dat zie je ook in de grafiek: het aantal leefloners van buiten de EU vertoont een duidelijke stijging.
Leefloners, naar herkomst, van 2014 tot 20183
EU niet-EU
jul. 17 453 1.073
jan. 18 477 1.237
jul. 18 494 1.191
Dak- en thuislozen
Er zijn geen officiële cijfers over het aantal dak- en thuislozen in Leu-ven. We weten wel dat 80 mensen in 2016 hun referentieadres hadden bij OCMW Leuven, en dat OCMW Leuven in 2017 123 aanmeldingen voor een doorgangswoning kreeg. CAW Oost-Brabant bood in de winter van 2017-18 aan 63 mensen een slaapplaats aan. CAW Oost-Bra-bant heeft ook een outreachwerking, die zelf op daklozen toestapt: die bereikte in de periode 2017-2018 in totaal 184 mensen.
Een equivalent leefloon is een leefloon voor mensen die geen recht hebben op een leefloon, bijvoorbeeld vanwege hun verblijfsstatus, maar die zich wel in een vergelijk-bare noodsituatie bevinden
Een doorgangs-woning is een woning die het OCMW voor een korte periode verhuurt aan mensen die zich in een noodsi-tuatie bevinden door bijvoorbeeld een uithuiszet-ting, brand of gezinsconflict, of doordat ze dak-loos zijn
ARMOEDE Leuven in cijfers - Omgevingsanalyse
STAD LEUVEN
Armoederisico voor kinderen en jongeren
Er bestaan verschillende indicatoren om het risico op kinderarmoede in te schatten. Dat risico neemt toe:
• wanneer de ouders alleenstaand zijn
• wanneer kinderen of jongeren opgroeien in een gezin met een lage werkintensiteit, of een gezin dat moet rondkomen met een (equivalent) leefloon
• wanneer de kinderen recht hebben op een verhoogde tegemoet-koming in de ziekteverzekering
• wanneer ze indicatorleerling zijn of vroegtijdig de school verlaten.
Ook het aantal geboortes in kansarme gezinnen is een indicator voor kinderarmoede.
Indicatoren voor kinderarmoede in 20174
In Vlaanderen is kinder- en jongerenarmoede vooral geconcentreerd in de centrumsteden, en dus ook in Leuven. Opvallend is met name het hoge aantal geboorten in kansarme gezinnen. In Leuven bedraagt dat 20,2%: beduidend hoger dan het gemiddelde voor het Vlaams Gewest (12,8%). Vergelijken we de 1.132 deelgemeenten van Vlaanderen, dan staat de deelgemeente Leuven met 36,7% zelfs op de vijfde plaats (cij-fers voor 2016). Bij iets meer dan een derde van de geboorten in kans-arme gezinnen is de moeder niet van Belgische origine. Zulke gezinnen zijn vaak op vele vlakken kansarm: volgens Kind&Gezin heeft 85% een onregelmatig of te laag inkomen, zit 81% in een precaire arbeidssitu-atie, is in 79% het opleidingsniveau van de ouders laag, scoort 61%
onvoldoende op huisvesting, en scoort ongeveer 30% onvoldoende op stimulatieniveau en gezondheid.
De werkinten-siteit van een huishouden is het aantal maanden dat alle leden van een huishouden van 18 tot 59 jaar (exclusief stu-denten) werkelijk gewerkt hebben, gedeeld door het aantal maanden dat ze maximaal hadden kunnen werken.
Mensen met een laag inkomen hebben recht op een verhoogde tegemoetkoming voor gezond-heidszorg. Zij en hun kinderen be-talen dan minder bij de dokter, bij de apotheker of in het ziekenhuis.
Indicatorleer-ling: leerling die opgroeit in een gezin dat een schooltoelage ontvangt, of van wie de moeder geen diploma se-cundair onderwijs of getuigschrift van het zesde middelbaar heeft.
ARMOEDE Leuven in cijfers - Omgevingsanalyse
Buurten met meer kwetsbare gezinnen
Kind&Gezin heeft geen cijfers per wijk. We weten echter dat kinderar-moede vaker voorkomt in buurten met veel gezinnen die kinderen onder de 12 jaar hebben en moeten rondkomen van een leefloon. In Leuven zijn zulke kwetsbare gezinnen vooral te vinden in de binnenstad, de omge-ving van de Tervuurse en de Naamsepoort, in het zuiden van Kessel-Lo en in Blauwput, en in de sociale woningbouw in het algemeen.
Aantal 0- tot 12-jarigen in gezinnen met recht op (equivalent) leefloon5
STAD LEUVEN
A A N T A L KINDEREN, PE R ST ATISTI SCHE SECTOR
0 - 5
alleenstaande ouders 18,8% 16,6% 20,1%
(equivalent) leefloon met kinderen 18,8% 30,6% 27,4%
verhoogde tegemoetkoming 16,1% 13,7% 24,7%
indicatorleerlingen 18,2% 32,2% 38,4%
vroegtijdig schoolverlaters 13,8% 10,7% 16,4%
geboorten in een kansarm gezin* 20,2% 12,8% 21,8%
gezin met lage werkintensiteit 10,4% 10,6% 16,7%
* cijfers voor 2016
136 137 Veel kinderen en jongeren met een verhoogde tegemoetkoming
4.058 Leuvenaars onder de 24 jaar (16,1% van die leeftijdsgroep) kun-nen aanspraak maken op een verhoogde tegemoetkoming. Dat relatief hoge cijfer is mee te verklaren door het grote aantal jongere vluchte-lingen met een leefloon: zij hebben immers automatisch recht op zo’n verhoogde tegemoetkoming. In 2017 ging het om 567 jonge vluchte-lingen. In 2018 waren het er 731 (bijna 40% van alle leefloontrekkers), maar sindsdien daalt het cijfer weer. Voor heel Vlaanderen kunnen 13,7% jongeren onder de 24 aanspraak maken op een verhoogde tege-moetkoming, voor de centrumsteden gaat het om 24,7%.
Energiearmoede: 480 dossiers per jaar
De overheid beschouwt elektriciteit en verwarming als basisbehoeften.
Vooraleer een sociale leverancier een gezin mag afsluiten wegens wan-betaling, moet hij het dossier voorleggen aan de lokale adviescommissie (LAC) van de gemeente. De LAC kan een afbetalingsplan voorstellen, beslissen om een budgetmeter te installeren, of andere maatregelen nemen. Het doel is zo weinig mogelijk mensen de toegang tot energie te ontzeggen.
Gemiddeld komen er per maand 40 dossiers op de LAC aan, of ongeveer 480 per jaar.
Aantal budgetmeters in Leuven op 1 december 2018
Aantal budgetmeters
Elektriciteit 497
Gas 460
Aantal afsluitingen in Leuven in 2018
Aantal afsluitingen
Elektriciteit 8
Gas 16
De LAC gaat alleen tot afsluiting over als alle andere opties uitgeput zijn.
Meestal gaat het om mensen die al vaak voor de LAC verschenen zijn.
In de Stadsmonitor gaf 5,5% van de bevraagden aan dat ze het voorbije jaar één of meer rekeningen van elektriciteit, water, gas of stookolie niet (op tijd) konden betalen6.
ARMOEDE Leuven in cijfers - Omgevingsanalyse
SAMENLEVEN