Omgevingsdienst Veluwe IJssel (OVIJ)
Programma 5 Jeugd en onderwijs
2. Kinderen en jongeren groeien veilig en gezond op
2.2 Veiligheid waarborgen
Prestaties
Wat hebben we gedaan in 2020?
2.2.1 Borgen kwaliteit van Veilig Thuis om geweld in gezinnen te voorkomen en stoppen.
Toelichting Veilig Thuis NOG werkt voortdurend, ondanks de problemen n.a.v. de corona crisis, aan het verder (door)ontwikkelen van de organisatie en de kwaliteit van de dienstverlening. In 2020 is een integrale werkwijze ontwikkeld waardoor er effectiever en efficiënter kan worden gewerkt bij de uitvoering van de werkzaamheden in het primaire proces. Ook vindt er intensief samenwerking plaats met diverse ketenpartners voor het verder optimaliseren van de onderlinge samenwerking. Uit het klanttevredenheidsonderzoek in 2020 blijkt dat de meerderheid zeer tevreden is over de bejegening, het gegeven advies en de expertise van de medewerkers van Veilig Thuis.
Effectindicatoren
Trendanalyse
Clienttevredenheid geboden resultaat/advies en geboden hulp CJG De cliënt tevredenheid over geboden hulp vanuit het CJG is stabiel.
Jongeren met een delict voor de rechter
Op het moment van opstellen jaarcijfers zijn er nog geen cijfers over 2020 beschikbaar (op waar staat je gemeente.nl / CBS). We zien dat in Apeldoorn, de grote gemeenten en Nederland na 2015 het % stabiel op 1% blijft.
Jongeren met jeugdbescherming (aantallen)
We zien dat de stijgende trend in Apeldoorn in de jaren 2016-2019 nu in 2020 meer licht dalende trend laat zien terwijl in Nederland en de grote gemeenten een stijgende trend wordt gepresenteerd.
Jongeren met jeugdhulp
De landelijke CBS cijfers laten een stijgende lijn zien in het aantal jongeren met jeugdhulp. Ook binnen onze gemeente zien we die stijgende trend. De cijfers van 2020 hebben betrekking op het eerste halfjaar 2020.
Jongeren met jeugdreclassering
Deze cijfers laten zien dat het aantal jongeren met een jeugdreclasseringsmaatregel vrij stabiel blijft in Nederland. Het aantal in Apeldoorn neemt iets af. Mede door onze preventieve inzet en
samenwerking tussen politie, Jeugd-Boa's en het jongerenwerk. De cijfers van 2020 hebben betrekking op het eerste halfjaar 2020.
Kostenontwikkeling jeugdhulp (totale kosten jeugdhulp vanaf 2015)
De cijfers betreffen het totaalbedrag aan verantwoorde kosten Jeugdhulp (zorg in natura via
zorgaanbieders plus PGB) vanaf de decentralisatie Jeugdhulp per 2015. De kostenontwikkeling jeugd is in 2019-2020 gestabiliseerd. Dit is te verklaren door de maatregelen die we genomen hebben:
jeugdhulpaanbieders hebben een budgetplafond en we hebben praktijkondersteuning huisartsen gerealiseerd. We voeren de Jeugdwet streng en rechtvaardig uit en hebben de volumegroei weten te beperken. Een gevolg is wel dat we te maken hebben met oplopende wachtlijsten bij aanbieders.
Mogelijk heeft de coronapandemie ervoor gezorgd dat hulp is uitgesteld of sprake is van zorg mijden.
Toelichting maatregel budgetplafonds per 1/1/2020:
De budgetplafonds hadden in 2020 positieve effecten op samenwerking en kostenbewustzijn, zowel binnen de gemeente, bij het CJG als bij de zorgaanbieders. Aantoonbaar is meer frequent het juiste gesprek gevoerd over inhoud en kosten van de noodzakelijke zorg. Daarbij zijn er geen brede signalen aanwezig dat de budgetplafonds inbreuk deden op de kwaliteit van de zorgverlening. Verlengingen van zorg zijn uitgevoerd bij dezelfde aanbieder (geen wisseling voor de cliënt) en wachtlijsten zijn niet of in beperkte mate gestegen. Aandachtspunt daarbij zijn de wachtlijsten SGGZ.
Dit is mede mogelijk gemaakt doordat in 2020 het budget voor volume- en prijsstijging beschikbaar was om gerichte verhoging van budgetplafonds toe te staan.
Het jaar 2020 was ook duidelijk een leerjaar. Zowel gemeente als zorgaanbieders moesten wennen aan het werken met de budgetplafonds. Dit leverde waardevolle kennis op voor het vervolg in 2021:
• Aanscherpen van communicatie en informatievoorziening;
• Verder stroomlijnen van processen, voorkomen dat budgetplafonds een bureaucratische procedure worden;
• Geautomatiseerde sturing en beheersing vergroten.
De geraamde bezuiniging budgetplafonds ad € 3 miljoen is in 2020 voor een bedrag van € 2,8 miljoen gerealiseerd. Onderstaande tabel geeft hiervan het overzicht.
€ 36,3 mln. Start bruto budget t.b.v. budgetplafonds 2020
€ 2,5 mln. Beschikbaar voor verhoging: budget volume en prijs
€ 38,8 mln. Totaal beschikbaar bruto budget voor budgetplafonds 2020
€ 33,6 mln. vastgestelde budgetplafonds per 1/1/2020
€ 1,6 mln. Structureel verhoogde budgetplafonds in 2020
Tussentijds is door 52 van de 189 aanbieders met een budgetplafond het verzoek gedaan tot
aanpassing van het plafond. Hiervoor was het beschikbare budget voor volume- en prijsstijging achter de hand gehouden zodat gerichte verhogingen konden plaatsvinden.
Praktijkondersteuners (POH):
Al in 2018 is gestart met Praktijkondersteuners bij huisartsen. In 2019 vond een verdere uitbreiding plaats waarbij in 2020 uiteindelijk op 15 verschillende praktijklocaties in totaal 37 huisartsen worden ondersteund. Daarnaast zijn er 8 praktijkhouders die verbinding hebben met het CJG via een contactpersoon. In totaal betreft dit een kleine 55% van de praktijken.
Helaas zorgde Corona er voor dat de ondersteuning in 2020 slechts gedurende een aantal maanden vorm kreeg. Daarmee zijn effecten over dat jaar beperkt in beeld. Met de ervaringen uit 2019, kan er toch een aantal kwalitatieve uitspraken worden gedaan:
- Zowel CJG als de huisartsen die worden ondersteund door een POH-er ervaren een betere samenwerking;
- Er is een positief effect op het aantal en de kwaliteit van de verwijzingen
- POH-ers kunnen helpen om werkdruk bij huisartsen (beperkt) te verlagen en hebben een positief effect op wachtlijsten
De deelnemende huisartsen hebben uitgesproken dat ze de samenwerking willen consolideren en willen uitbreiden op basis van de tot nu toe gebruikte aanpak (terug naar “voor Corona”) met als doel in ieder geval 80% dekking te realiseren in uiterlijk 2 jaar.
Ontwikkeling aantal wettelijke verwijzers naar Jeugdhulp
We zien hier de ontwikkeling van het aantal verwijzers naar jeugdhulp in % van de totale verwijzingen zoals ze in 2019 en 2020 in de cliënten administratie van de gemeente (GWS/SUITE) zijn
geregistreerd. We zien in 2020 ten opzichte van 2019 een toename van de verwijzingen CJG en een daling van het aantal verwijzingen vanuit de huisarts. Deze verschuiving is met name het gevolg van inzetten POH vanuit het CJG bij huisartsen.
Ontwikkeling kosten jeugdhulp verdeeld naar wettelijke verwijzers
We zien dat de kostenverdeling op basis van verwijzers ook een verschuiving laat zien in 2020 ten opzichte van 2019 vanuit de huisartsen naar het CJG.
Lessons learned
Zie prestaties voor de toelichtingen op lessons learned.
COVID-19
Jeugd- en jongerenorganisaties konden vanaf half maart geen fysieke activiteiten meer organiseren omdat samenkomsten in Nederland verboden werden. Vrijwillige jeugdorganisaties die aantoonbaar te maken hebben gehad met verlies van inkomsten en gemaakte kosten veroorzaakt door de gevolgen van de corona maatregelen in de periode 1 maart tot en met 31 mei 2020, konden een beroep doen op de Compensatieregeling inkomstenderving jeugd- en jongerenorganisaties als gevolg van de uitbraak COVID-19. 3 jongerenorganisaties hebben een beroep gedaan op de regeling. In totaal is € 15.000 uitgekeerd.
Toprisico's
Nr Risico omschrijving Kans Bedrag Effect I/S Indicatie top-risico Financieel
niet-financieel 561 Extra afschrijving op onderwijsgebouwen. 50% € 2.000.000 € 1.000.000 I
Risicogebeurtenis: Als gevolg van afname van het aantal jongeren in Apeldoorn zal een aantal van de huidige schoolgebouwen niet meer voor onderwijsdoeleinden gebruikt worden. Schoolbesturen kunnen schoolgebouwen niet verantwoord exploiteren als het aantal leerlingen te veel afneemt. In 2020 heeft de zorgaanbieder Pluryn de activiteiten op De HoenderlooGroep beeindigd. Als gevolg hiervan hebben we de onderwijshuisvesting gebouwen op het terrein van De HoenderlooGroep voor € 6 miljoen moeten afschrijven naar de marktwaarde. Als een schoolgebouw niet meer voor onderwijsdoeleinden wordt gebruikt en de boekwaarde is hoger dan de actuele marktwaarde, zijn we verplicht om de boekwaarde af te waarderen tot aan de actuele marktwaarde.
Beheersmaatregelen
* Voor de meeste schoolgebouwen hebben we met de schoolbesturen afspraken gemaakt over gebruik van panden waardoor het financiële risico voor de gemeente voor de komende jaren lager wordt ingeschat (risicoprofiel is nu incidenteel in plaats van structureel).
* Er wordt bij leegstaande schoolpanden onderzocht of herontwikkeling van huidige onderwijslocaties naar het gemeentelijk Grondbedrijf mogelijk is.
* Binnen het totaal van toekomstige ontwikkelingen onderwijshuisvesting houden we, voor zover mogelijk, rekening met hergebruik van leegstaande onderwijsgebouwen.
641 Financiële consequenties in MPB opgenomen tekorten en volume- en prijsontwikkeling Jeugdhulp worden onvoldoende door de ingezette maatregelen opgevangen
70% € 4.500.000 € 6.300.000 S
Risicogebeurtenis: De kosten van jeugdhulp (PGB en maatwerkvoorzieningen door jeugdhulpinstellingen) zijn de afgelopen periode met miljoenen euro's toegenomen. De gemeente moet de jeugdwet uitvoeren. De jeugdwet heeft het karakter van een open einde regeling waardoor het beschikbare budget voor jeugdhulp fors wordt overschreden. Diverse acties worden ingezet om dat tekort terug te brengen en volumegroei te beperken. Het risico bestaat dat genomen maatregelen niet het gewenste financiele rendement realiseren.
Onzekerheid over toekomstige kostenontwikkeling als gevolg van Corona crisis 2020 speelt hierbij ook een rol.
Beheersmaatregelen
* Effectieve en efficiënte (samenwerkings) afspraken met regiogemeenten op het vlak van inkoop, kwaliteit, toezicht en handhaving maken. Hiermee versterken we onze rol als opdrachtgever en kunnen we bij jeugdhulpaanbieders een zo goed mogelijke prijs-kwaliteit voor de aan onze inwoners geleverde zorg organiseren.
* Actieve bestuurlijke en ambtelijke lobby (via de VNG en de G40) gericht op aanvullende rijksbijdrage aan de gemeente om de wettelijke taak van Jeugdhulp voor onze kwetsbare jongeren te kunnen financieren.
* Afspraken maken voor het indiceren van passende zorg waarbij we sturen op kostenbewustzijn bij verwijzers, dus op doelmatige en duurzame zorg.
* In het plan van aanpak vanuit het project kostenbesparing Jeugdhulp zijn mogelijke kostenbesparende maatregelen uitgewerkt. Maatregelen zijn of worden na besluitvorming geïmplementeerd.
1041 Volumemutatie aantal zorgplaatsen 25% € 5.000.000 € 2.500.000 S
Risicogebeurtenis: Risico dat het aantal zorgplaatsen in de gemeente Apeldoorn in de toekomst muteert. Bij uitbreiding van het aantal zorgplaatsen kan dit tot hogere kosten leiden, bij afname tot verlaging danwel verschuiving van kosten. Het sluiten van locaties kan leiden tot druk op de zorgverlening.
Beheersmaatregelen
* Zowel ambtelijk in werkgroepen als bestuurlijk in VNG commissies en G32 pijler voeren wij al een aantal jaren een gezamenlijke lobby richting het Rijk als wetgever en geldverstrekker. Doel hiervan is om zowel de lokale als regionale belangen zo duidelijk mogelijk naar voren te brengen.
* Door het uitvoeren van een transformatie agenda werken we toe naar een inclusieve samenleving met voldoende aandacht voor herstel, ontwikkeling, participatie, financiën en eigen invloed van de cliënt.
Totaal € 9.800.000
* Als het risico structureel is, wordt het financieel gevolg verdubbeld (zie toelichting in hoofdstuk 4.1.2.2)
Samenvatting verschillen programma
Onderwijshuisvesting:
Op onderdeel onderwijshuisvesting verantwoorden we per saldo een financieel nadeel van € 4,4 miljoen. Dit nadeel bestaat voor € 6 miljoen euro uit extra afschrijving van voormalige
onderwijsgebouwen bij De HoenderlooGroep (Pluryn). Deze duurzame waardevermindering is het gevolg van de sluiting van deze zorginstelling en daarmee het verlies van de onderwijsfunctie van de gebouwen in bezit van de gemeente. Afwaardering vond plaats naar marktwaarde. Verder is er een voordeel op de doorbelaste rente van € 0,7 miljoen (als gevolg van lagere marktrente en daardoor lager rentetoerekening) en een voordeel van € 0,9 miljoen op reguliere baten en lasten
onderwijshuisvesting door o.a. doorgeschoven onderhoud en lagere schadelasten.
De voor- en nadelen op onderwijshuisvesting worden exclusief het rente voordeel en nadeel op de afschrijving De HoenderlooGroep conform de uitgangspunten verrekend met de reserve
onderwijshuisvesting. Dit omdat de bespaarde kosten in 2020 de komende jaren als extra uitgaven verantwoord zullen worden ten behoeve van de feitelijke uitvoering van nieuw- en verbouw projecten (kadernota’s onderwijshuisvesting) vanaf 2021. De extra afschrijving De HoenderlooGroep en de bespaarde rente worden niet verrekend met de reserve onderwijshuisvesting.
Leerlingenvervoer:
We hebben voor het schooljaar 2019/2020 het routegebonden vervoer (leerlingenvervoer, dagbestedingsvervoer en jeugdwetvervoer) aanbesteed. Dit omdat we voor het route gebonden vervoer per augustus 2019 uittraden uit de gemeenschappelijke regeling Vervoerscentrale Stedendriehoek (PlusOV). In 2020 is er sprake van een nadeel op het budget van € 250.000. Dit nadeel heeft een structureel karakter. Onderliggende oorzaken voor de stijgende kosten in het routegebonden vervoer zijn:
• Een stijgende zorgvraag die direct doorwerkt op de vraag naar vervoer
• Een stijging aan solo-indicaties
• Er zijn minder (efficiënte) combi-ritten te maken, omdat Apeldoorn geen combi’s kan maken met andere gemeenten binnen het routegebonden vervoer
• De hoge kwaliteitseisen die wij vorig jaar in de aanbesteding aan de vervoerders hebben gesteld.
• De aantallen waarmee richting de aanbesteding gerekend is, zijn gebaseerd op aannames, dan wel (niet complete) data van PlusOV.
We hebben daarnaast in 2020 op de afwikkeling voorgaande jaren met PlusOV en contractuele afwikkeling PLusOV een voordeel van € 194.000 gerealiseerd ten opzichte van het gereserveerde budget vanuit de jaarrekening 2019.
Compensatie regelingen onderwijs:
We ontvingen € 190.000 rijksbijdrage voor "Noodopvang van kinderen van ouders met een cruciaal beroep" en € 65.088 voor "Vergoeden eigen bijdrage ouders peuteraanbod" in verband met Corona.
Omdat de feitelijke afwikkeling van deze compensatieregelingen in 2021 wordt verantwoord, nemen wij deze middelen via de Reserve overlopende projecten mee naar 2021.
Hoger onderwijs:
Wij hebben de ambitie om Hoger onderwijs in Apeldoorn een impuls te geven. Met diverse partijen (waaronder Saxion, UT en Akos) zijn daarvoor jaaroverschrijdende verplichtingen/toezeggingen aangegaan/gedaan voor circa € 1,3 miljoen. Reden waarom voorgesteld wordt het volledige restbedrag als overlopende post mee te nemen naar 2021. In het eerste kwartaal 2021 volgt er een raadsvoorstel voor aanvullend budget uit reserve Hoger Onderwijs
Wijkteams (Stichting CJG):
We verantwoorden in 2020 met betrekking tot het subsidiëren van de stichting CJG een financieel voordeel van € 1.380.000. Dit voordeel is het gevolg van:
• Besluit vanuit het CJG om € 1.000.000 vanuit de reserve van de Stichting CJG over te dragen aan de gemeente;
• Een voordeel van € 100.000 op definitieve afwikkeling subsidie 2019 (na vaststelling jaarrekening 2019 van het CJG).
• Een voordeel van € 290.000 op verwachte onderbesteding in 2020 op men name onderdeel CJG4kracht (vooruitlopend op de jaarrekening 2020 van de stichting CJG);
Aan het CJG is gevraagd in 2020 extra te investeren door het team uit te breiden met 10
formatieplaatsen, waaronder praktisch pedagogische gezinsondersteuning op MBO-niveau. Aan deze prestatieafspraak heeft het CJG voldaan echter nog niet gedurende het hele jaar. Daarmee is niet het volledige budget 2020 benut. Daarnaast laten ook de overige posten binnen de begroting CJG ruimte zien, waardoor de subsidie vanuit de gemeente Apeldoorn aan het CJG met een bedrag van € 290.000,-- lager vastgesteld zal worden.
Maatwerk dienstverlening 18- (individuele jeugdhulp):
Op een totaalbudget van € 45,6 miljoen voor individuele jeugdhulp (taakveld 6.72 en 6.82 samen) verantwoorden we in de jaarrekening 2020 € 47,1 miljoen aan kosten jeugdhulp 2020. Dit betekent een tekort van € 1,5 miljoen ten opzichte van het budget. Het nu verantwoorde tekort in de jaarrekening 2020 is binnen de in 2020 gerapporteerde bandbreedte tussen een voordeel van 1 miljoen en een nadeel van 3 miljoen euro. In het onderdeel “effectindicatoren / trendanalyse” gaan we nader in op de genomen
maatregelen (budgetplafonds en POH) om kosten te beperken. In de verantwoording 2020 is geen rekening gehouden met eventuele terugvordering overschreden budgetplafonds 2020 omdat daar bij het opstellen van de jaarrekening 2020 nog geen betrouwbare inschatting van is te geven.
Maatwerk dienstverlening 18- (PGB):
Op het onderdeel PGB hebben we op een raming van € 1,2 miljoen een voordeel van € 230.000 (waarvan
€ 60.000 voordeel op de financiële afwikkeling met de SVB (Sociale Verzekerings Bank) over 2019). Het CJG heeft in 2020 gestuurd op het verlagen van het aantal PGB’s.
Maatwerk dienstverlening 18- (Jeugdwet vervoer):
Op het onderdeel Jeugdwetvervoer verantwoorden we voor 2020 een nadeel van € 563.000. In dit nadeel is € 105.540 aan hogere kosten voorgaande jaren vanuit PLusOv begrepen.