Maatschappelijke ondersteuning
1. Iedereen doet mee
Alle inwoners doen naar vermogen, zo mogelijk zelfstandig, volwaardig en met een aanvaardbare kwaliteit mee aan de samenleving en worden ondersteund waar nodig.
Wat hebben we bereikt in 2020?
In 2020 is ingezet op het zo goed mogelijk leveren van ondersteuning, ondanks de corona
maatregelen. We doen dit in nauwe samenwerking met alle aanbieders van zorg en welzijn en met ondersteuning van alle informele ondersteuningsvormen door vrijwilligers en mantelzorgers. Er is outreachend gewerkt door telefonisch contact te leggen met inwoners. Indien noodzakelijk voor de kwaliteit van ondersteuning, bijvoorbeeld bij multi-problem huishoudens, heeft ook persoonlijk (face-to-face) contact plaatsgevonden. Meedoen is door de coronacrisis voor alle inwoners een opgave, niet alleen voor de inwoners die gebruik maken van gemeentelijke ondersteuning.
De coronacrisis had in 2020, zowel inhoudelijk als financieel, impact op het bereiken van de doelstellingen en de financiële uitkomsten. Het aantal afgegeven indicaties laat in 2020 een grillig verloop zien. Met name in de eerste maanden van de crisis is een sterke terugval in de zorgvraag te zien, later in 2020 vindt gedeeltelijk herstel plaats. De coronacrisis maakt het lastig om de financiële uitkomsten goed te duiden: waar ontstaan effecten door Corona en waar zien we effecten van door ons ingezette maatregelen om kosten te beheersen? Maatregelen die we overigens, ook vanwege Corona, slechts voor een beperkt deel in 2020 konden inzetten. In de Turap 2021 zullen wij, op basis van actuele inzichten, meer uitgebreid op het effect van de maatregelen ingaan.
1.1 Preventie
Prestaties
Wat hebben we gedaan in 2020?
1.1.1 In alle stadsdelen ontmoetingsplekken, gericht op het voorkomen van eenzaamheid Toelichting Vanwege de gevolgen van Corona is na een onderzoek onder de aanbieders besloten
om de lopende tenderprocedure voor Basisontmoetingsplekken te stoppen en deze met één jaar te vertragen. Deze vertraging past binnen het beschikbare budget.
De subsidieregeling zou potentiële gegadigden een gelijk speelveld (het principe van level playing field) om voor subsidie in aanmerking te komen moeten geven. Door de coronacrisis komt dit level playing field onder druk te staan. Concreet betekent de vertraging dat we niet 1 januari 2021 maar 1 januari 2022 overgaan van administratief penvoerders naar hoofdaannemers per Basisontmoetingsplek. Ook het aanwijzen van een aantal locaties voor Basisontmoetingsplekken heeft later gevolgen.
1.1.2 Versterken hulpbronnen en daarmee duurdere zorg en ondersteuning voorkomen Toelichting We werken in het netwerk Samen055 goed samen. Dat heeft er onder andere mee te
maken dat we in Apeldoorn al lang samenwerken. Professionals kennen elkaar en het informele netwerk is goed ontwikkeld. In 2020 zijn per stadsdeel hoofdaannemers Inwonersondersteuning benoemd voor de jaren 2021-2023. De opgave voor het netwerk is partners verbinden om gezamenlijk integrale kracht te organiseren. Die kracht is gericht op verhogen kwaliteit van ondersteuning en afschalen van zorg, integraliteit en kostenbewustzijn vergroten.
In de verslagperiode zijn de volgende stappen gezet:
- Gezamenlijke ontwikkeling van een integrale methodiek van gesprek en triage - Oplevering locaties Samen055-Oost en Zuid
- Ontwikkeling van een monitoringtool om inzet en uitkomst van integraal overleg te volgen.
Eind 2019 werd de uitvoeringsagenda Samen055 aangenomen door de Raad. De doelen uit deze agenda zijn in 2020 vrijwel allemaal geïmplementeerd. Een terugblik op de realisatie in 2020 en vooruitblik naar 2021, vond op 3 december jl. in ontmoeting met de Raad plaats.
In 2021 gaan we verder in de lijn met de ontwikkelingen in 2020 en de goede
ontwikkelingen bouwen we uit. Erg belangrijk in die ontwikkeling zijn, vanzelfsprekend, de medewerkers van alle partners in de 4 stadsdelen. De professional van Samen055 beziet de vragen van inwoners in samenhang. Elk teamlid heeft eigen vakspecifieke expertise zoals welzijn, schuld hulpverlening of onderzoek naar maatwerk. Zo zorgen we voor voldoende kennis en specialisme.
1.2 Ondersteunen
Prestaties
Wat hebben we gedaan in 2020?
1.2.2 Kwetsbare inwoners kunnen zo mogelijk zelfstandig wonen
Toelichting De focus ligt op: herstel in de eigen omgeving, het stimuleren van de zelfredzaamheid en de participatie en het zo goed mogelijk zelfstandig wonen. We zien dat woningen niet altijd voldoende geschikt zijn om thuis te blijven wonen
Met lokale samenwerkingspartners hebben wij de lokale opgave wonen en zorg in beeld gebracht. Met de regiogemeenten en regionale partners hebben wij een verdieping aangebracht op de regionale opgave rondom Beschermd Wonen. In 2021 wordt hier verder invulling aangegeven.
1.2.1 De ondersteuningsvraag van onze inwoners is het uitgangspunt
Toelichting De ondersteuning sluit zoveel mogelijk aan bij de identiteit en de levenswijze van deze inwoner en kent verschillende vormen.
Vaak gaat het om een combinatie van verschillende voorzieningen, waarbij altijd eerst wordt gekeken naar wat iemand zelf kan, al dan niet met behulp van het sociale netwerk.
We zorgen ervoor dat inwoners zo lang mogelijk in de eigen woonomgeving kunnen blijven.
1.2.3 Onze dienstverlening gaat uit van de behoeften van kwetsbare inwoners
Toelichting Uitgangspunt in onze dienstverlening is te streven naar normalisering en te streven naar het versterken van de sociale veerkracht. Inwoners lossen zoveel mogelijk vragen en problemen zelf op, met steun van het eigen netwerk en/of door de steun van
maatschappelijke organisaties en vrijwilligers. Tegenslag hoort bij het gewone leven en leidt niet vanzelfsprekend tot professionele hulpverlening. Voor degenen die het echt nodig hebben levert de gemeente adequate ondersteuning op maat. Dat kan door de inzet van algemene voorzieningen en/of door de inzet van maatwerkvoorzieningen.
Daarbij kan een combinatie worden gemaakt van formele en informele ondersteuning en/of een combinatie van collectieve en individuele voorzieningen. Zo ontstaat een maatwerkarrangement dat aansluit bij de behoefte van de inwoner en gericht is op het versterken van de zelfredzaamheid.
We hebben een kwaliteitssysteem waarin er naast aandacht voor regels en privacy ook aandacht is voor kwalitatief goede zorg.
Nieuwe ontwikkelingen
Vervoerscentrale/Plus OV (Voorjaarsnota 2019)
Toelichting Ten opzichte van de begroting 2020 van de gemeente Apeldoorn werden substantieel hogere uitgaven op Routegebonden (RGV) – en Vraagafhankelijke vervoerskosten (VAV) verwacht. In de MPB 2020-2023 is daarom het budget met € 1,3 miljoen verhoogd.
Aanleiding was:
·Een stijgende zorgvraag die direct doorwerkt op de vraag naar vervoer
·Een stijging aan solo-indicaties
·Er zijn minder (efficiëntere) combi-ritten te maken, omdat Apeldoorn geen combi’s kan maken met andere gemeenten binnen het routegebonden vervoer
·De hoge kwaliteitseisen die wij vorig jaar in de aanbesteding aan de vervoerders hebben gesteld.
·De aantallen waarmee richting de aanbesteding gerekend is, zijn gebaseerd op aannames, dan wel (niet complete) data van PlusOV.
Zowel voor het routegebonden – als ook het vraagafhankelijke vervoer zijn we intern overleggen gestart om te kijken hoe de kosten op deze vervoersstromen kunnen worden gereduceerd.
1.3 Inzicht
Prestaties
Wat hebben we gedaan in 2020?
1.3.1 Jaarlijks publiceren we de monitor sociaal domein
Toelichting We hebben de monitor sociaal domein opgesteld, die is voor de zomer in de gemeenteraad behandeld.
Toelichting
Effectindicatoren
Trendanalyse
Cliënten met een maatwerkindicatie WMO
In Apeldoorn maken relatief meer inwoners gebruik van individuele voorzieningen WMO dan gemiddeld in Nederland. Dit is te verklaren door de relatief hoge vergrijzing in onze gemeente. Ook maken, vergeleken met andere grote gemeenten, relatief veel inwoners gebruik van Beschermd Wonen. Dit is het gevolg van een historie met relatief veel zorginstellingen binnen onze
gemeentegrenzen.
Kostenontwikkeling Beschermd Wonen incl. PGB (bedragen in mln. euro)
De kostenontwikkeling over de jaren heen betreft een ontwikkeling in de tarieven en een ontwikkeling in de zorgvraag. De stijging van de kosten in 2020 ten opzichte van 2019 is 6% Hiervan is 4% het gevolg van tariefstijging en 2% het gevolg van lichte toename van de zorgvraag.
Kostenontwikkeling huishoudelijke hulp (bedragen in mln. euro)
De kostenontwikkeling over de jaren heen betreft een ontwikkeling in de tarieven en een ontwikkeling in de zorgvraag. In 2019 zien we een forse stijging van de kosten ten opzichte van de verantwoorde kosten in 2018. Deze stijging is met name een gevolg van de invoering van het abonnementstarief (geen inkomensafhankelijke eigen bijdrage). In de verantwoorde kosten 2020 is rekening gehouden met € 0,4 miljoen voordeel op de financiële afwikkeling van 2019. We hebben in 2020 een groei in de kosten (na correctie genoemde € 0,4 miljoen) van 7%. De tariefstijging 2019 naar 2020 was 2,3 % en het volume verantwoorde huishoudelijke hulp in 2020 over het hele jaar genomen met 4,7% is
toegenomen. Echter, de zorgvraag huishoudelijke hulp heeft in 2020 een grillig verloop laten zien als gevolg van corona. Dit komt echter door de flinke dip in april (Corona) waarna de stijging zich
langzaam maar zeker weer voortzet. Op 31/12/2020 zijn er toch weer 11% meer betaalde cliënten dan op 1/1/2020. Alleen is dat effect pas in de laatste maanden van 2020 echt zichtbaar zodat de kosten nog niet zwaar meetellen.
Kostenontwikkeling WMO begeleiding individueel en groep incl. PGB (bedragen in mln. euro)
De kostenontwikkeling over de jaren heen betreft een ontwikkeling in de tarieven en een ontwikkeling in de zorgvraag . We zien in de periode 2017-2019 een structurele kostenstijging van € 3 mln. per jaar. Deze stijging komt grotendeels door toename van de zorgvraag en voor een beperkt deel als gevolg van tariefstijging.
Het aantal cliënten voor begeleiding groep (dagbesteding) laat vanaf eind 2019 (dus voorafgaand aan de corona crisis) een lichte daling zien. In de loop van 2019 zijn de maatregelen "Een ander gesprek"
en "Voorliggend veld" ingesteld, die een dempend effect hebben op de toename van het aantal cliënten. Als gevolg van Corona zijn maatregelen minder goed te realiseren (er wordt weer meer telefonisch afgewikkeld).
We hebben in 2020 geen financieel tekort doordat we de begroting 2020 hebben opgehoogd naar aanleiding van de kostenstijging in 2019. Het is onzeker hoe de zorgvraag zich na corona in de loop van 2021 zich zal gaan ontwikkelen.
Kostenontwikkeling WMO voorzieningen (woonvoorzieningen rolstoelen etc.) (bedragen in mln. euro) De kostenontwikkeling over de jaren heen betreft een ontwikkeling in de tarieven en een ontwikkeling in de zorgvraag. De kostenstijging in 2019 ten opzichte van de kosten 2018 is een gevolg van toename van de zorgvraag (mede als gevolg van invoering abonnementstarief (geen
inkomensafhankelijke eigen bijdrage) en de nieuwe aanbesteding per 1/1/2019 waarin kwaliteit van hulpmiddelen een belangrijke voorwaarde is geweest. We hebben in 2020 geen financieel tekort doordat we de begroting 2020 hebben opgehoogd ten opzichte van 2019.
Rapportcijfer geleverde zorg
Het rapportcijfer is in de afgelopen periode stabiel (een 7). Het cliënttevredenheidsonderzoek over het jaar 2020 wordt in 2021 uitgevoerd. Hiervan zijn de resultaten in februari 2020 ten tijde van het opstellen van de jaarrekening nog niet bekend.