8 Appendices
8.9 Uitwerking interview met Akke Vrijmoeth (Mekander, Winschoten Veendam)
Interview: In hoeverre is er een best-practice voor de inrichting van een governancesysteem
voor kleine natura-uitvaartverzekeraars, met alleen een AFM vergunning?
Interviewer: Luitsen Madhuizen Geïnterviewde: Akke Vrijmoeth Datum afname: 16 oktober 2018 Locatie: Telefonisch
Aanwijzingen Interviewer
1. Alle hoofdvragen behandelen en letterlijk lezen. 2. Aankruisen welke bijvragen, indirect zijn beantwoord.
3. Kijk of er nog relevante bijvragen overblijven voor het onderwerp. 4. Noteer het tijdstip van beginnen.
Introductie
5. Begin met een inleidend verhaal waarom je dit interview aflegt en wat er met de resultaten gebeurt.
Jij doet een master verzekeringskunde, zag ik. Dat klopt. Dat doe ik in Amsterdam en hiervoor
heb ik een Heao bedrijfseconomie opleiding gedaan. En om die master te doen moet je eerst een pre-master doen. Dat duurde een jaar en ik heb nu twee jaar de master gedaan. Dus in totaal ben ik nu drie jaar bezig en dit de afronding van het hele gebeuren. Ik heb al mijn tentamens behaald. Het theoretische gedeelte van het onderzoek is ook goedgekeurd. Het laatst gedeelte van het onderzoek is dat ik een aantal interviews moet houden en dat tegen de theorie aanleggen, daar een analyse van maken en dan eventueel een stukje theorie moet toevoegen. Ik vond het hartstikke leuk om deze opleiding te doen. Op dit moment ben ik drie jaar bestuurslid van De laatste Eer in Steenwijk en daarvoor ben ik acht jaar bestuurslid geweest van de Onderlinge brandwaarborg Maatschappij Giethoorn. Dat is een hele kleine schade verzekeraar. Dus ik heb nu zowel ervaring met de schade als de leven kant.
6. Vraag hoeveel tijd de persoon beschikbaar heeft voor het interview. Het interview duurt ongeveer 3 kwartier. Dat is geen probleem.
68 7. Vraag of het interview opgenomen mag worden.
Dat is prima Afsluiting
8. Vraag of de persoon het eindverslag wil lezen.
Ik hoef het verslag niet te lezen, maar ik vind het wel leuk om straks het eindresultaat te lezen.
Dat stuur ik je te zijner tijd toe.
9. Vraag of alles wat men zegt, behandeld mag worden in het verslag.
Ja, dat mag
10. Mag het verslag gebruikt worden voor de scriptie?
69 Begintijdstip: 10:00 uur
Inleidende vragen
Wat is uw functie binnen Mekander?
Ik ben directeur. Operationeel eindverantwoordelijke. Ben je dat al een tijd? Nee sinds vorig jaar. Maart 2017 ben ik begonnen. Daarvoor was ik bestuurder bij Unive Stad en Land, met commercie in de portefeuille. Het grootste gedeelte van mijn carrière heeft plaatsgevonden in de financiële dienstverlening, zowel aan de ondernemerskant, ik heb eigen zaken gehad, eigen portefeuilles en ook bij verzekeraars bij het accountmanagement gewerkt en dus alle hoeken en gaten wel gezien.
Zou u verzekeraars kunnen indelen in verschillende categorieën?
De categorieën die jij bedoelt, zijn dat de categorieën van de DNB? Dan heb je de kleine, de middelgrote en grote verzekeraars. Naar gelang het premievolume. Ik deel ze in, in Solvency2,
Solvency-basic en vrijgestelde verzekeraars en de niet onder toezicht vallende verzekeraars.
Ja, dat klopt. Ook deze indeling heeft te maken met o.a. premievolume. Want er zijn ook
andere indelingen. Sommenverzekeraars, schadeverzekeraars. Verzekeraars met afdwingbaar recht en zonder afdwingbaar recht. Waar het mij om gaat is de verdeling Solvency 2, Solvency-basic en de vrijgestelde verzekeraars. Mijn onderzoek gaat erover dat voor 2016, toen Solvency 2 nog niet van kracht was, werd door de basic- en vrijgestelde verzekeraars enorm tegen de invoering opgezien. Mijn onderzoek gaat er een beetje om, of dat terecht was en hoe het staat met de regeldruk. Wat is precies het probleem. En lopen de verzekerden het zelfde risico bij een Solvency 2 verzekeraar als bij een vrijgestelde verzekeraar, omdat zijn niet onder prudentieel toezicht staan.
Wat verstaat u onder een vrijgestelde verzekeraar die adviseert en/of bemiddelt?
Misschien moet ik dit even toelichten. Je hebt vrijgesteld verzekeraars en als die adviseren en/of bemiddelen dan kom je onder toezicht van de AFM te vallen. Adviseer je, of bemiddel je niet. Informeer je alleen, of doe je alleen maar execution-only dan val je in principe niet het toezicht. Ben je dat met mij eens? Ja, want volgens mij zijn dat twee verschillende begrippen.
Volgens mij zit de vrijstelling gekoppeld aan prudentieel toezicht van DNB. Adviseren en bemiddelen valt binnen het definitiekader van de AFM.
Vindt u het goed dat we deze verzekeraar een vrijgestelde verzekeraar noemen?
Ja
70
Nou, dat zijn er verschillende, volgens mij. De term vrijgesteld impliceert dat je, je bijna nergens aan hoeft te houden, dat je, zeg maar, als je niet oppast, allerlei kaders los laat die te maken hebben met je risico-inschattingen. De uitdaging die een vrijgestelde verzekeraar heeft, is toch te handelen als stond hij onder toezicht van De Nederlandse Bank. Want uiteindelijk, ik noemde het voorbeeld van de risico’s. Als je direct onder toezicht valt van DNB, dan hebben ze daar heel duidelijk hebben ze daar sturing in. Dan willen ze daar verslaglegging in, die willen ze kunnen beoordelen. Maar de vrijgestelde verzekeraar hoeven dat niet, maar de risico’s zijn er wel. De uitdaging is dan toch, als vrijgestelde verzekeraar om je te houden aan een aantal aspecten die formeel, feitelijke bij de andere Solvency 2 en basic verzekeraars vallen. Dat is
een goed uitgangspunt denk ik, maar dat kost jullie wel moeite om dat in te regelen. Ja, dat
kost wel moeite. Dat kost ook moeite voor het bestuur, want als een bestuur dat niet ziet, dan moet je, als je daar als “buitenstaander” invalt, dan vond ik het heel raar dat het bestuur daar eigenlijk helemaal geen aandacht voor had. Dat kan ik mij voorstellen. Het bestuur vind het fijn
om vrijgesteld te zijn, zodat ze van alle zorgen af zijn, maar dat is natuurlijk een beetje schijnzekerheid. Klopt. Dat bedoel ik. Uiteindelijk zijn die thema’s er wel. Dat is ook wat ik van andere interviews terugkrijg. Dat is 1 van de uitdagingen. Het is wachten tot er weer een vrijgestelde verzekeraar omvalt en dan komt iedereen weer onder prudentieel toezicht te vallen en dan krijgen heel veel vrijgestelde verzekeraars een probleem, omdat ze daarop niet goed zijn voorbereid. Ja. Dat klopt. Daar kun je op wachten, of dat er een forse graai in de kas wordt
gedaan of allerlei andere gekke dingen die er kunnen gebeuren. Zie je verder nog uitdagingen,
naast de uitdaging, dat als je weer onder prudentieel toezicht komt te vallen? Ja, In dit kader
is dat de grootste uitdaging, maar er zijn natuur nog veel meer uitdagingen, maar die liggen op een ander terrein, dan waar wij nu over praten.
Is het duidelijk welke rol de toezichthouder (DNB / AFM) speelt?
Als je het aan mij vraagt. Voor mij wel. Hoe ben jij aan die informatie gekomen? Dat is door de ervaring van de afgelopen jaren, vakliteratuur, studie etc. Het is niet naar jou toegekomen. De
AFM heeft geen informatie verstrekt, hoe je de dingen moet inregelen. Ik vind dat de AFM
richting de vrijgestelde verzekeraars, specifiek onze organisatie geen informatie heeft verstrekt. De AFM is er niet. Voor ons is de AFM onzichtbaar. Je moet 1 keer per jaar de
marktmonitor invullen. Ja, dat klopt en thats it. Meer is er niet. Op de ingevulde monitor krijg je
verder geen reactie. Ja een reply dat je hem hebt ingevuld, maar verder niet. En we krijgen de factuur 1 keer per jaar, maar voor de rest is de AFM vrij onzichtbaar.
71
Vragen
Hoofdvraag 1:
- Prof. dr. Roger Laeven stelt dat het de verwachting is dat kleine verzekeraars, ondanks dat ze onder een light versie van Solvency 2 vallen, meer moeite hebben met de toenemende regeldruk dan de grote. In hoeverre bent u het eens met deze stelling?
Voor ons is het nu goed te doen, maar als wij nu direct onder Solvency 2 zouden komen te vallen, dan is dat heel moeilijk en dan gaat deze stelling gelijk op. Ons bestuur heeft gekozen voor een aparte directiefunctie en wij hebben hier wel mensen rondlopen die dat wel kunnen, maar als je echt klein bent en werkt met een lekenbestuur, dan is dat hopeloos, denk ik. Heeft
het dan met name te maken met incidentele inspanningen of met structurele inspanningen.
Met het structureel opleveren van je verslagstaten, het bijhouden van je data, het maken van je risicoanalyses, dat is zo gigantisch veel werk en wat je ziet is dat De Nederlandse Bank op dat punt, of eigenlijk is het de ECB, dat een riskanalyse maken was in het begin een leuke sessie, je ging een beetje bij elkaar zitten en het werd wel wat, maar daar kom je niet meer mee weg. Het is echt ingewikkeld en pittig en als je dan klein bent, dan wordt dat een hele toestand.
Bijvragen:
- Kunt u voorbeelden geven van de regeldruk die Prof. dr. Roger Laeven bedoelt?
- Waarom zou een vrijgestelde verzekeraar meer moeite hebben met de toenemende regeldruk?
- Voelt uw organisatie ook meer regeldruk door de invoering van Solvency 2?
Hoofdvraag 2:
- Kunt u aangeven aan welke algemene vereisten een vrijgestelde verzekeraar moet voldoen om een vergunning van de AFM te krijgen?
Ja, dat kan ik wel. Wil je dat van mij dan ook weten? Het heeft te maken met de geschiktheidstoets. Je moet voldoen aan de diplomavereisten, maar ook allerlei vereisten op het gebied van integriteit en gedrag. Dat zit heel erg aan de AFM-kant. Het heeft meer met
governance en compliance te maken. Ja dat klopt. Dan met je solvabiliteit en liquiditeit. Nee
dat zit aan de prudentiële kant.
Bijvragen:
72 - Was de informatie goed toegankelijk?
- Vindt u dat de toezichthouders (DNB en AFM) genoeg informatie hebben verstrekt over het vrijstellings-regiem van DNB?
Ik vind het lastig om daar iets van te zeggen, omdat ik later ben ingestroomd. Wat ik heb meegekregen, maar dat is meer van de sessies die we hebben met andere directies, waaronder David, is daar nog wel wat inspanning door de account verricht om dat boven water te krijgen. Voor mij is het op dit moment helder.
Hoofdvraag 3:
- Wat is uw belang om te kiezen voor het vrijgestelde regiem?
Dat heeft feitelijk wel voor het grootste gedeelte te maken met de inspanningsverplichtingen die daaromheen hangen. En daar uit voortvloeiend de kosten. Je moet eigenlijk met elkaar vaststellen dat de organisatie zoals die er toen stond, er helemaal niet klaar voor was. Voor Solvency 2 of Solvency 2 basic. Dan bedoel ik echt intrinsiek, dus voldoende kennis en kunde. Voldoende beschikbare data. Het is eigenlijk een soort opluchting geweest, denk ik dat het vrijgesteld regiem er kwam.
Bijvragen:
- Wat zijn volgens u de voordelen van het vrijgestelde regiem? - Wat zijn volgens u de nadelen van het vrijgestelde regiem?
Het nadeel is dat je dan allerlei kosten moet maken en zaken op de rit moet zetten. Maar ik vind ook wel dat vrijgesteld zijn, als je niet oppast, dan loop je het risico, bijvoorbeeld met risico-inschatting, dat is wel een hele goede oefening voor jouw als organisatie. Of je nou klein of groot bent. Het is wel een lastige, maar gelijker tijd wel een hele goede en eigenlijk doe je dat nu niet, omdat niemand daar nu vraagt. Op het moment dat het niet verplicht is, dan doe je het niet. Want financieel, er kijkt een actuaris mee er kijkt een accountant mee. Het hele financiële van Solvency, dat is in principe niet zo heel erg zwaar, maar, wat ik zeg die risicoanalyse is wel heel erg opportuun vind ik.
- Welke zaken zou u willen veranderen?
Nee, dat zou ik niet weten. Hoofdvraag 4:
- Michiel Claassen schrijft in augustus 2015 een artikel in het Financieel Dagblad met de titel ; “Laat kleine onderlinge verzekeraar niet verdwijnen”. Herkent u zich in de titel?
73
Ja, je ziet wel degelijk dat er een consolidatieslag is of dat hele kleine verzekeraars ermee stopen. Sommige verzekeraar (schade en leven) werden door de invoering van Solvency 2 gedwongen om hun activiteiten op andere manier voort te zetten. Bij de uitvaartverzekeraars zie ik dat niet. De kleine onderlinge uitvaartbedrijven hebben wel heel veel vlees op de botten. Alleen als je de lijn doortrekt, dan ontstaat er wel een ander beeld. Solvency 2 heeft een aantal hele goede aspecten, maar de bedreiging zit hem meer in het feit, dat je er gewoon niet aan kan voldoen. Het komt vooral door de regelgeving, niet door de solvabiliteit en de liquiditeit, maar laten we heel duidelijk zijn ook aan de kwaliteit van je governance en je interne toezichthouders. Als je daar de toetsing overheen laat gaan dan weet ik wat er van over blijft.
Bijvragen:
- Heeft u organisatie problemen ondervonden met de invoering van solvency 2? - Zag u destijds op tegen de solvabiliteitsvereisten?
- Heeft u de invoering van Solvency II ervaren als een bureaucratisch proces? - Heeft u veel extra kosten moeten maken en heeft het u veel extra tijd gekost?
- Was het goed duidelijk welke veranderingen moesten worden doorgevoerd i.v.m. de invoering van Solvency 2?
Hoofdvraag 5:
- Welke organisatorische aanpassing zou u maken als u binnenkort onder het zogenaamde Basic-regiem zou komen te vallen?
Niet zoveel geloof ik. Ik heb in ieder geval 1 functionaris die dat goed zou kunnen. Ik zou wel het functiehuis aanpassen. Wat bedoel je daarmee, het functiehuis? Ik heb nu twee mensen op de financiële zitten, waarvan er 1 zich bezig houdt met business control en die zou een verzwaring van zijn rol krijgen. Hij zou zich ook meer moeten gaan toeleggen op risicoanalyse.
Hebben jullie de sleutelfuncties ook belegt? Formeel hebben we die wel belegd in het bestuur,
dus compliance en risk en dat doen we ook samen met de accountant Profinis. Die speelt daar ook een rol in. Compliance is belegd bij 1 van de bestuurders, maar ik heb niet het idee, dat hij daar heel erg druk mee is. Dus formeel is het belegd.
Bijvragen:
- Hoeveel fte zou dit kosten?
Nee naar mijn inschatting nu niet.
74
Dat zou ik binnen een jaar kunnen optuigen.
- Zou u nog wel concurrerend kunnen werken?
Jawel.
- Zou dit een reden kunnen zijn om niet meer zelfstandig verder te gaan?
Nee.
Hoofdvraag 6:
- Een vrijgestelde verzekeraar valt niet onder het prudentiële toezicht. Heeft u het idee dat een verzekerde bij een vrijgestelde verzekeraar meer risico loopt, dat de verzekeraar de verplichtingen naar de verzekerde in de toekomst niet kan voldoen?
Nee, dan refereer ik naar onze situatie. Breder in de markt durf ik die stelling niet aan, maar als ik naar onze situatie kijk dan zie ik daar niet een verschil met de verzekeraars die onder toezicht staan van DNB. Breder in de markt weet ik wel voorbeelden waar het niet goed geregeld is. Er is een vereniging die meer wil samenwerken met ons en dan kijk ik in de boeken en dan zie ik dat ze de technische voorziening toerekenen aan het eigen vermogen. Daar wordt je natuurlijk niet blij van. Dan heb je dit onderwerp, volgens mij te pakken. En zo zullen er waarschijnlijk wel meer zijn, maar dat weet ik niet.
Bijvragen:
- Hoe gaat uw organisatie om met solvabiliteit en liquiditeit? - Heeft u interne ratio’s waar u op stuurt?
Ja
- Maakt u gebruik van een actuarieel rapport?
Ja
- Heeft u een herstelplan opgesteld indien u bepaalde ratio’s niet haalt?
Nee Dat is wel een onderdeel van basic, dat je dat wel moet hebben. Ja dat klopt, maar die hebben wij niet. Ik zie er niet tegenop om dat te maken en het zou me ook binnen een jaar lukken om dat op rit te hebben.
75
Hoe is in uw organisatie de good governance geregeld?
Dat is lerende, laat ik het zo zeggen. Jullie hebben beleidsplannen, procedures, processen
allemaal vastgelegd. Ja dat wel, we hebben een AO/IC, dat hebben we allemaal wel. Maar
good governance interpreteer ik meer aan, de besturing zelf, de kwalitatieve besturing van de organisatie. Operationeel heb ik het over mezelf en dat hebben we nu behoorlijk op orde, alleen de besturing vanuit de bestuurslaag, de laag die feitelijk meer toezicht houdt op mijn handelen, ik denk dat daar nog wel een slag gemaakt kan worden. Daar zie je nog wel onervarenheid op een aantal thema’s. Er was een governance code van het verbond van
verzekeraars, maken jullie daar ook gebruik van? Dus leg uit of pas toe. Dat je daar verslag van doet en dat, dat op je website staat. Nee Dat het een onderdeel is van je jaarverslag. Nee. Bijvragen
- Voelen de dagelijkse beleidsbepalers zich verantwoordelijk voor good governance?
- Is good governance een standaard agendapunt bij bestuursvergaderingen, staat het op de jaarplanning, wordt er voldoende tijd aan besteed, wordt er extern advies ingewonnen
Niet waar ik bij ben.
- Is de good governance beschreven, is er een handboek organisatie, zijn er functiebeschrijvingen, is de zeggenschap structuur beschreven, welke hoofdlijnen van beleid zijn er beschreven, zijn er beheersmaatregelen opgesteld, wordt de onafhankelijkheid van de sleutelfuncties gewaarborgd?
Ja, de AO/IB Een handboek kun je groter maken, met o.a. de statuten, incidentenregeling etc. Die zijn er allemaal wel, maar die zitten niet in 1 handboek.
- Worden de door de organisatie gesignaleerde risico's serieus betrokken in de afwegingen bij de besluitvorming?
Vorig jaar hebben we voor het eerst een risicoanalyse gemaakt. Daar zijn we ook groeiende in.
Hoofdvraag 8
Was uw organisatie bekend met de good governance principes van het verbond van verzekeraars en met de huidige gedragscode?
Ik wel, laat ik het zo zeggen. Op bestuursniveau denk ik niet. Het staat niet in het bestuursverslag van de jaarrekening en het staat ook niet op de website.
76
- Werden de good governance principes van het verbond toegepast? - Wordt de gedragscode van het verbond toegepast?
- Wordt in het jaarverslag en/of op de website, aandacht besteed aan good governance?
Afsluiting
- Wilt u het eindverslag, wat aan de hand van het interview wordt gemaakt, lezen?
Nee, maar ik zou wel graag de scriptie te zijner tijd willen ontvangen. Als de scriptie is
goedgekeurd zal ik hem toesturen.
-.Mag alles wat er is gezegd, behandeld worden in het verslag? - Mag het verslag gebruikt worden voor de scriptie?.
77