Uitkomsten interviews

De beleidsvraag die aan de hand van het veldonderzoek beantwoord moet worden, luidt als volgt: Welke mogelijkheden zien verschillende stakeholders voor het ontwikkelen van product-markt- partnercombinaties met Museum de Fundatie in de regio Salland? In deze paragraaf zal de beleidsvraag beantwoord worden.

Identiteit van Salland

Een van de onderzoeksvragen van het veldonderzoek was wat de identiteit van Salland is volgens de ondernemers. De meeste ondernemers gaven ongeveer hetzelfde antwoord. De heer Mulders van Djambo Kidsplay en mevrouw Mulder van Go-Kids gaven allebei aan niet goed te weten wat de identiteit van Salland precies is. Mevrouw Mulder gaf aan dat zij als niet-geboren Overijsselaar niet goed weet wat typerend is voor de regio Salland. De heer Mulders gaf ook aan niet te kunnen zeggen wat de identiteit van Salland is. Hij gaf aan dat het voor mensen uit Overijssel misschien wel duidelijk is wat kenmerkend is voor Salland, maar voor een buitenstaander is dit niet bekend.

De andere ondernemers die hebben meegewerkt gaven aan dat de identiteit van Salland geb aseerd is op de natuur, de rust, de ruimte en de gastvrijheid van de inwoners, maar ook op de grote

hoeveelheid landgoederen die de regio heeft, aldus mevrouw Kleine-Schaars-Kok. De heer Pronk (de Flierefluiter) omschreef Salland aan de hand van de diversiteit in het landschap (de IJssel met de uiterwaarden, het Nationaal Park de Sallandse Heuvelrug, bossen en heide, steden en kleine dorpjes). Daarnaast refereerde hij in de loop van het interview aan het karakter van de Sallanders. Volgens de heer Pronk zijn ze ingetogen en bescheiden, iets wat Salland als regio oo k kenmerkt. Daarnaast benoemde de heer Vrielink van Uitspanning de Lepelaar de kleinschaligheid van het aanbod als kenmerk van Salland.

Lieke Stroomberg, januari 2014 42

De eigenaresse van Galerie Brasserie 1703 in Wijhe noemde de gastvrijheid van de inwoners van Salland als typerend voor de regio. Het voorbeeld dat zij hierbij gaf is dat mensen in Wijhe hun huis openstellen voor toeristen als er geen accommodatie meer voor ze is in het dorp.

Het Sallands Bureau voor Toerisme (2010) omschrijft de regio als volgt:

‘In de provincie Overijssel ligt een uniek vakantiegebied. Tussen de rivier de IJssel en het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug: Salland! Salland is een streek met gezellige dorpen en de oude Hanzestad Deventer, met monumentale boerderijen, statige landhuizen, prachtige haveza ten en gerestaureerde molens. Een authentiek stukje Nederland waar het goede bewaard is gebleven met een geheel eigen charme en karakter. In Salland is veel afwisselende natuur: weidse uiterwaarden, een prachtig coulisselandschap en een bosrijke heuvelrug, mooie natuurreservaten en bloeiende heidevelden. Salland heeft veel te bieden en bruist van activiteiten. Grootschalig massatoerisme zult u hier niet vinden, maar wel een rijk gevarieerd kleinschalig aanbod. En dat is nou net onze kracht!’ Dit is de manier waarop het Sallands Bureau voor Toerisme de identiteit van de regio omschrijft en als gekeken wordt naar de uitkomsten van het veldonderzoek kan gezegd worden dat de identiteit volgens de ondernemers overeenkomt met de hoe het Sallands Bureau voor Toeri sme dit ziet. Imago van Salland

Salland is een regio die niet veel mensen buiten Overijssel kennen. Dit zeggen zowel de heer Mulders van Djambo Kidsplay als mevrouw Mulder van Go-Kids en de eigenaren van Galerie Brasserie 1703. De heer Mulders komt uit het westen van het land en vertelde dat de mensen daar niet op de hoogte zijn van het feit dat de provincie is opgedeeld in vijf regio’s die de merken vertegenwoordigen. Mevrouw Mulder van Go-kids bevestigt dit. Zij geeft aan niet te weten waar welke regio stopt en de volgende begint.

Dit komt overeen met het onderzoek dat NBTC-NIPO Research in 2011 heeft uitgevoerd. Hieruit bleek dat dertig procent van de ondervraagden niet bekend waren met de regio Salland. Van de overige zeventig procent is een deel geholpen naamsbekendheid. De ondervraagden kenden de regio na wat hulp van de interviewer.

Mensen die wel bekend zijn met de regio omschrijven Salland als een rustige regio met een grote hoeveelheid aan natuur waar men goed kan wandelen en fietsen. Daarnaast hebben ze het beeld van Salland dat het gastvrij is.

Mevrouw Weghorst van der Bend vertelde dat veel mensen gecharmeerd zijn van de gastvrijheid van de inwoners van Salland. Veel van de bezoekers van Galerie Brasserie 1703 komen uit het westen van het land (vooral Zuid-Holland) en vinden de rust in de regio en de gastvrijheid erg prettig. Als gasten terugkomen naar de regio is dit vaak een belangrijke reden volgens mevrouw Weghorst van der Bend.

Mevrouw Mulder gaf in het gesprek nog aan dat kennissen van haar, die niet uit deze regio komen, vaak erg onder de indruk zijn van het natuurschoon en Zwolle vaak zien als een vriendelijke stad. De mensen die zij spreekt zijn erg positief over de regio. Mevrouw Mulder omschrijft Salland als een verborgen pareltje. Het imago van Salland komt volgens de ondernemers overeen met de identiteit van de regio.

Huidige bezoekers

In de gesprekken met de ondernemers is gevraagd naar de huidige bezoekers van de regio Salland. Doordat de Fundatie twee locaties heeft, Zwolle (stad) en Heino (landelijk gebied) kan er onderscheid gemaakt worden wat betreft de doelgroep. Er zijn eigenlijk twee cirkels te ontdekken. De eerste

Lieke Stroomberg, januari 2014 43

cirkel is een groot gebied waarbij Zwolle wordt gecombineerd met de regio Salland. Hierbij staat Kasteel het Nijenhuis centraal. De tweede cirkel is de stad Zwolle, waarbij de regio Salland niet tot nauwelijks een rol speelt.

Volgens de ondernemers in Salland zijn het vooral de wat oudere, actievere mensen die van

wandelen en fietsen houden die naar deze regio komen. Mevrouw Mulder van Go-Kids gaf aan dat ze dat niet precies weet, maar zij heeft het idee dat de gezinnen met jongere kinderen meer richting het Vechtdal gaan, omdat daar meer kindvriendelijke campings te vinden zijn en dat er in Salland meer gezinnen met oudere kinderen zijn die van fietsen en wandelen houden. De heer Pronk van de Flierefluiter gaf echter aan dat er ook veel gezinnen met kinderen jongere kinderen (tot ongeveer 13 of 14 jaar) naar de regio Salland komen.

Behalve fietsen en wandelen besteden deze mensen tijd aan het bezoeken van dorpjes en steden als ze meerdaags verblijven en stoppen ze af en toe om iets te eten of drinken bij een

horecagelegenheid. De heer Vrielink vertelde dat veel mensen die bij zijn bedrijf vaak alleen een kopje koffie drinken, omdat het lunchpakket vanaf huis is meegenomen. Hij zou graag zien dat mensen wat meer geld uitgeven in de horeca als ze een dag gaan fietsen of wandelen, in plaats van dat ze het van huis meenemen.

De Flierefluiter is niet alleen een indoorspeelparadijs, maar heeft ook een kleine camping. In het gesprek is geïnformeerd naar het verschil tussen mensen die meerdaags verblijven en mensen die ergens maar één dag zijn. Twee aspecten waarnaar gevraagd is, is het bestedingspatroon en het ondernemen van activiteiten. De heer Pronk gaf aan dat gezinnen die een dagje naar de Flierefluiter komen om te spelen sneller ook geld uitgeven voor wat drinken of een patatje in het restaurant. Gezinnen die op de camping verblijven hebben zelf vaak alles bij de hand, waardoor zij minder snel zullen overgaan tot het kopen van een patatje in het restaurant.

Wat opvalt wanneer alle gesprekken naast elkaar gelegd worden, is dat op mevrouw Kleine-Schaars- Kok na, bijna niemand begint over de cultuurgeïnteresseerde bezoekers. Alle ondernemers hebben het over de actieve bezoeker die graag fietst en wandelt, wat goed aansluit op de identiteit van de regio die Salland Marketing uitdraagt, maar waar wel een grote groep potentiële bezoekers wordt vergeten.

Mevrouw Kleine-Schaars-Kok erkent het belang van de cultuurbezoekers wel en heeft daarom ingespeeld op deze doelgroep door De Haere te exploiteren als Culture Club, waar kunst, muziek en culturele workshops de agenda vullen. Ook de heer Keuning is van mening dat er wel degelijk cultuurtoeristen naar de regio komen en maakt dit onder meer op uit de bezoekersaantallen van Kasteel het Nijenhuis en Museum de Fundatie in Zwolle. De cultuurtoerist is, zoals in hoofdstuk 4 paragraaf 3 is beschreven, vaak wat ouder en hoger opgeleid. Daarnaast is het iemand met zeer uiteenlopende interesses. De cultuurtoerist beweegt in cirkel 1, dat wil zeggen dat hij tussen de stad en het landelijk gebied beweegt. Mevrouw Kleine-Schaars-Kok speelt hier goed op in door de Culture Club in het landelijk gebied te exploiteren. Op deze manier wordt de cultuurtoerist ook naar de regio getrokken.

De doelgroep waar Go-Kids zich op richt, de jonge gezinnen met twee werkende ouders, hebben naar verhouding weinig tijd, maar willen de beschikbare tijd graag met het gezin doorbrengen. Dit

vertelde mevrouw Mulder in een van de eerste gesprekken met het Kenniscentrum. Binnen cirkel 1 vallen de gezinnen die een bezoek aan Kasteel het Nijenhuis in Heino brengen met een rondleiding van een barones en vervolgens een andere activiteit plannen in de buurt van Heino, bijvoorbeeld kanovaren bij een outdoor bedrijf. Deze groep mensen zoekt de natuur op, waardoor Salland een perfecte locatie is voor het exploiteren van activiteiten voor deze groep.

Lieke Stroomberg, januari 2014 44

De andere mogelijkheid is de groep gezinnen die gericht is op de stad en waarbij veel activiteiten plaatsvinden in de stedelijke omgeving bevindt zich in cirkel 2, de stadsregio of gemeente Zwolle. Hier combineren zij activiteiten die allemaal in de stad gelegen zijn en is de omgeving van die stad minder belangrijk. De heef Keuning gaf in een gesprek aan dat er weinig gezinnen zijn die op dit moment de Fundatie bezoeken. Het kleine aantal gezinnen dat nu naar het museum komt, wordt door de heer Keuning als diehard museumbezoekers omschreven, waarbij de kinderen het culturele aspect worden opgevoed. Gezinnen met kinderen zijn een potentiële doelgroep voor Museum de Fundatie.

Het toeristische en recreatieve aanbod

Op de vraag hoe de ondernemers denken over het toeristische en recreatieve aanbod in de regio Salland wordt over het algemeen gezegd dat het wel goed is. Mevrouw Kleine-Schaars-Kok van Landgoed Nieuw Rande en Culture Club de Haere gaf aan dat er voldoende

overnachtingsmogelijkheden in de regio zijn, dat er wandel - en fietsroutes zijn en dat ook de

actievere bezoekers zich niet hoeven te vervelen. Mevrouw Mulder van Go-Kids sluit zich hierbij aan wat betreft de overnachtingsmogelijkheden en de bestemmingen.

Tijdens de andere gesprekken kwam naar voren dat, ondanks de algemene tevredenheid, er wel een aantal verbeterpunten genoemd kunnen worden. Zowel de eigenaar van Djambo Kidsplay als de eigenaresse van Go-Kids is van mening dat het aanbod van de toeristische sector in orde is, het mag alleen duidelijker gepromoot worden door de ondernemers. Nu zijn veel bedrijven onzichtbaar voor de gasten, waardoor de indruk soms gewekt wordt alsof er weinig te doen is in de regio, aldus de heer Mulders van Djambo Kidsplay.

De eigenaren van Galerie Brasserie 1703 gaven aan dat ze graag wat meer

overnachtingsmogelijkheden in Wijhe zouden zien. Volgens mevrouw Weghorst van der Bend en de heer Huurneman is het aanbod te beperkt en is onder andere daarom een initiatief opgestart waarbij mensen hun huis openstellen, zodat toeristen en bezoekers kunnen overnachten.

De heer Pronk vindt dat er veel te veel rustpunten zijn langs de wandel- en fietsroutes waar niemand gebruik van maakt. De heer Vrielink, eigenaar van Uitspanning de Lepelaar in Olst, is ook niet

tevreden over de rustpunten en fietsroutes in de omgeving van zijn bedrijf. Hij heeft een

horecabedrijf met outdoor activiteiten. In de nabije omgeving liggen drie fietsroutes, waarvan geen enkele route langs zijn bedrijf komt. Dit vindt hij erg jammer, omdat hij wel in gesprek is geweest met de mensen die de fietsroutes uitgezet hebben. Hij zou graag zien dat er een fietsroute langs zijn onderneming komt, waardoor hij ook meer bezoekers trekt. Op bovengenoemde aspecten na zijn de ondernemers verder wel tevreden over de diversiteit van het toeristische en recreatieve aanbod in de regio.

Als er gekeken wordt naar de activiteiten die de verschillende doelgroepen ondernemen, kan gezegd worden dat voor de doelgroep gezinnen met jonge kinderen (tot 12 jaar) Doepark de Nooterhof, de Flierefluiter, een outdoor center en klimhal Yosemite veel bekeken worden op de site van Go -Kids. Go-Kids maakt gebruik van Google Analytics om bij te houden hoe vaak een pagina op de website bezocht wordt. Duidelijk was dat de echte culturele instellingen als Museum de Fundatie niet veel werden bekeken. Mevrouw Mulder denkt dat dit komt, omdat de drempel om met kinderen naar een museum te gaan vaak gevoelsmatig te hoog is. Daarnaast ontbreekt het kinderaanbod in musea ook vaak, waardoor dit soort activiteiten niet ondernomen wordt.

Het spelen in een indoorspeelparadijs of andere actieve uitjes is daarentegen wel erg populair onder gezinnen met kinderen. De heer Pronk van de Flierefluiter gaf aan dat de gezinnen die op de camping verblijven vaak weinig ondernemen in de omgeving omdat de kinderen zich erg goed vermaken op

Lieke Stroomberg, januari 2014 45

het terrein van de Flierefluiter. Als ze wel van het terrein afgaan, is het om de natuur in te gaan en te fietsen.

De wat oudere mensen die van de natuur houden, fietsen en wandelen vooral veel in de regio, zegt de heer Vrielink van Uitspanning de Lepelaar. Zij maken gebruik van de fiets- en wandelroutes en af en toe van een horecagelegenheid. Bij Galerie Brasserie 1703 komen regelmatig fietsers binnenlopen om te lunchen, maar de heer Vrielink heeft andere ervaringen. Hij gaf aan dat veel mensen die een stuk gaan fietsen zelf brood en wat te drinken meenemen, waardoor er minder geld bij zijn

horecagelegenheid besteed wordt aan eten en drinken.

Volgens mevrouw Kleine-Schaars-Kok is de cultuurtoerist iemand die gebruik maakt van zowel culturele voorzieningen als van de fiets- en wandelpaden in de regio. De gasten die in de Culture Club komen nemen ook vaak een drankje in het café, om vervolgens door de tuin langs de koetshuizen te wandelen. Dit komt overeen met wat beschreven is in de interne publicatie van Flooren & Felder (2011) als het gaat om verschillende activiteiten die ondernomen worden. De cultuurgeïnteresseerde bezoeker onderneemt meerdere (betaalde) activiteiten dan de gemiddelde wandel aar of fietser. Samenwerken om de vrijetijdseconomie te bevorderen

Een van de onderwerpen tijdens het veldonderzoek was samenwerken. Op de vraag of de ondernemers al samenwerkten met andere bedrijven in de regio werd wisselend gereageerd. De meeste ondernemers werken op dit moment nog niet samen, maar hebben aangegeven wel geïnteresseerd te zijn in mogelijke samenwerkingen.

Go-Kids is een onderneming die al aardig samenwerkt. Zij gaven aan elke onderneming die bij hun website aangesloten is te zien als een samenwerking. Daarnaast werken zij samen met Cinemum (een initiatief waar ouders met hun baby naar een film kunnen). Go-kids is bezig om dit concept ook in Zwolle te introduceren.

Galerie Brasserie 1703 in Wijhe is ook een onderneming die samenwerkt met verschillende

bedrijven. Allereerst werken zij samen met lokale ondernemers om hun inkopen voor de brasserie te doen, maar daarnaast is in de loop van de jaren ook een samenwerking ontstaan tussen Galerie Brasserie 1703 en een reisorganisatie die de IJsselroute aanbiedt, waarbij toeristen met de boot naar Deventer komen en vervolgens van Deventer naar Kampen fietsen. Galerie Brasserie 1703 is een plek geworden waar onderweg wordt gegeten.

De andere ondernemers werken nog niet samen. De heer Pronk, eigenaar van de Flierefluiter, geeft aan dat in Salland heel veel ondernemers op hun eigen eilandje aan het werk zijn en daardoor niet kijken naar wat er mogelijk is in teamverband.

Wanneer het gesprek kwam op mogelijke samenwerkingsverbanden bleef het bij sommige

ondernemers wat stil. De eigenaar van Uitspanning de Lepelaar in Olst gaf bij het eerste contact aan niet echt een mogelijkheid te zien voor samenwerken, maar wilde graag in een gesprek kijken wat de mogelijkheden waren. Dit gold ook voor de heer Pronk van de Flierefluiter. Op het moment van het gesprek was hij in overleg met de Provincie Overijssel over mogelijke samenwerkingsmogelijkheden. Hierbij gaf de Provincie aan dat het mooi zou zijn als er een samenwerking met een culturele

instelling ontwikkeld kon worden. De heer Pronk gaf aan dat hij met zijn bedrijf niet in de positie is om het product van de Fundatie te ondersteunen, maar dat hij wel een aanvullende rol kon spelen door een extra activiteit aan een museumbezoek toe te voegen. De Flierefluiter ziet vooral

mogelijkheden in de vorm van een arrangement, waarbij gezinnen ’s ochtends naar Museum de Fundatie gaan (locatie Zwolle of Heino) en ’s middags bij de Flierefluiter komen spelen en wellicht ook komen overnachten op de camping. Ook gaf hij aan mogelijkheden te zien voor het combineren van klassenuitjes. Er wordt regelmatig door scholen gebruik gemaakt van zijn bedrijf als het gaat om

Lieke Stroomberg, januari 2014 46

schoolreisjes. Hij stelde voor om de kinderen ’s ochtends op een speelse wijze iets educatiefs te laten doen (vb. een rondleiding door de barones op Kasteel het Nijenhuis) om vervolgens ’s middags een patatje te eten en te spelen bij de Flierefluiter.

De eigenaren van Galerie Brasserie 1703 zien ook samenwerkingsmogelijkheden met Museum de Fundatie in Heino. Op dit moment sturen zij al mensen door, maar zij denken dat er meer mogelijk is. Mevrouw Weghorst van der Bend gaf als voorbeeld dat het wellicht mogelijk is een aantal

kunstwerken in hun Galerie te hangen van dezelfde kunstenaar als die op dat moment

tentoongesteld wordt in Museum de Fundatie. Wanneer mensen in Galerie Brasserie 1703 lunchen en geïnteresseerd zijn in de kunstwerken, kunnen zij deze mensen doorsturen naar Museum de Fundatie voor meer werken van de kunstenaar. Deze vorm van samenwerken kan leiden tot een nieuwe stroom bezoekers die de Fundatie anders wellicht niet trekt, te weten de mensen die langs de IJssel en rondom Wijhe fietsen en wandelen. Het concept dat mevrouw Weghorst van der Bend heeft gegeven is in veel meer locaties toe te passen. Zo stelde de eigenaar van Djambo Kidsplay voor om (foto’s van) kunstwerken in het indoorspeelparadijs te hangen. Hij vertelde dat kinderen als ze jarig zijn door middel van een soort speurtocht toegang kunnen krijgen tot de schatkamer waar ze een cadeautje krijgen. De (foto’s van de) kunstwerken van Museum de Fundatie zouden hier ook onderdeel kunnen worden van de speurtocht.

De heer Mulders, eigenaar van Djambo Kidsplay, ziet net als de heer Pronk mogelijkheden in een arrangement waarbij de kinderen ’s middags uit kunnen razen. Daarnaast heeft de heer Mulder ook een duidelijke visie op samenwerken met bedrijven in de horeca. Hij doelde hiermee op het inzetten