Dit is de transcriptie van het interview dat gehouden is met Arend-Jan Compagner van de gemeente Borne.
Interviewer: Diede Hofhuis
Respondent: Arend-Jan Compager Datum 15-04-2015
Begintijd: 10.00 uur Eindtijd: 11.00 uur
Diede: Kunt u vertellen waarom de gemeente Borne de Kloostergaarde gekocht heeft?
Arend-Jan: Dit is wel een heel lang verhaal, ik moet even zoeken waar ik moet beginnen. Toen de tuin gekocht werd hoorde de tuin nog bij het ROC Almelo, die tuin was toen helemaal vervallen. Dat was erg jammer want die tuin lag daar maar, er waren wel verschillende mensen die daar gedachtes over hadden, maar niemand had geld. Het kwam dus niet van de grond. Uiteindelijk is er iets ontstaan waarbij het Seminar heeft aangegeven, wij willen daar wel een theeschenkerij beginnen. En dat de gemeente de tuin weer ontwikkelen, want er waren groepen mensen die dat ook belangrijk vonden. Want het bijzondere van die tuin is dat er bijzondere bomen en planten aanwezig zijn. Toen heeft de gemeente Borne langzaam maar zeker die gronden aangekocht. Er zijn toen overeenkomsten met het Seminar gesloten, dat hun de schenkerij daar mogen bouwen. Wij gaan dan kijken hoe we de tuin beter kunnen ontwikkelen. De kern van het verhaal was toen eigenlijk dat de opbrengst van de pacht, het theehuis pacht de grond van ons, van die pacht opbrengst wordt dan het onderhoud van de tuin betaald. Toen lag er ook een relatie met zorgorganisatie Scholtenhof die tegenover de tuin ligt. De gedachte was dat de mensen van zorgorganisatie Scholtenhof het groenonderhoud op zich nemen. Dan heb je een mooie combinatie, het pachtgeld gaat dus naar de zorgorganisatie en die doen dan het onderhoud. Zo werd er toen over gedacht. Maar langzaam maar zeker, toen dat allemaal een beetje bedacht was toen is daar een masterplan voor opgesteld. Aan de hand van dat masterplan zijn er allerlei subsidies ingestopt vanuit de gemeente en de provincie zeg maar. Daardoor is de tuin eigenlijk helemaal hersteld, als je kijkt naar hoe de tuin er tien jaar geleden bij lag en nu dat is een wereld van verschil. Hij is nu gewoon mooi en gestructureerd en het ziet er netjes uit, het is gewoon een mooie tuin geworden. Er is natuurlijk ook veel in geïnvesteerd. Alleen men heeft nooit goed nagedacht, ja we gaan wel investeren in de aanleg, daar was ook geld voor, subsidie. Maar hoe zit het nu met het onderhoud. Ik heb het project ongeveer anderhalf jaar geleden overgenomen van een collega die het proces gestart heeft. Een van de eerste dingen waar ik toen achter kwam was dat wij eigenlijk veel meer uitgeven dan dat er in komt qua pacht. Toen begon een beetje de discussie van hoe gaan we dat in de toekomst nou allemaal betalen. Toen zijn ook dit soort ideeën bedacht, dat we de hulp inschakelen van iemand anders. Maar ik zat er toen mee, want vanuit de Groene Poort waar ik ook bij zit hadden we de subsidie elke keer. Maar de Groene Poort houdt op te bestaan. Er moet dus eigenlijk een rapport naar de raad van we hebben dit aan pacht en het kost gewoon meer. Dus er moet structureel geld bij. En toen zijn we gaan kijken van misschien moeten we wel naar een stichting gaan. Daar hebben we het toen over gehad. In januari hebben we daar een gesprek over gehad met het theehuis. Om een stichting te benaderen, maar ik heb verder ook geen ervaring met een stichting ofzo. Maar ik heb wel geprobeerd om een stichting die met de partijen die in de tuin bezig zijn, maar daar kreeg ik geen goede signalen van. En dan kom je bij het tweede kernprobleem en dat is namelijk dat als die tuin er heel mooi bij ligt dan is de grootste belanghebbende natuurlijk het theehuis de Karmeliet. Kijk, zij zeggen en daar hebben ze ook gelijk in, het is een tuin die een aantrekkingskracht kan hebben op het hele gebied. Het kan een versterking zijn van het hele gebied, met de Groene Poort ook er is toen veel ontwikkeld in dat gebied. Alle ondernemers in de omgeving van
72
Zenderen profiteren daarvan. Alles te samen maakt het dat dat gebied aantrekkelijker wordt en daar hoort die tuin ook bij. En daar hebben zij ook groot gelijk in. Het is niet alleen voor hun. Er zijn ook mensen in de tuin aan het werk en die hebben het gevoel dat ze dat doen zodat er meer mensen op het terras van het theehuis komen. Vandaar ook dat het heel lastig is om met die club mensen die bij de tuin betrokken zijn samen een stichting te beginnen. Dus toen dacht ik, dat lukt niet, ik ga in ieder geval een beheersplan laten maken. Want dat was er helemaal niet. Daaruit is naar voren gekomen dat als je die tuin goed wilt onderhouden dat er dan meer geld nodig is. Op basis van dat beheersplan hebben we een offerte aangevraagd bij Twente Milieu. Twente Milieu die coördineert het onderhoud sinds dit jaar, want er was ook niet duidelijk wie er bij de gemeente het onderhoud kon coördineren. Er zijn partijen aan het werk daar maar niemand hield daar toezicht op. Van vroeger uit, was er een buitendienst ‘Groen’ vanuit de gemeente Borne. Maar sinds twee jaar is dat naar Twente Milieu gegaan. Als jij intern mensen hebt die betrokken zijn bij die tuin dan kost het waarschijnlijk minder geld. Maar bij Twente Milieu moet elk uurtje natuurlijk ook betaald worden. En er zaten wel wat uren in dat overeenkomst, maar niet zoveel. Maar goed, voor ons was het wel makkelijk omdat daar de groenmensen zitten die de hele coördinatie over dat groen hebben. Dus Twente Milieu gaat vanaf dit jaar het onderhoud coördineren.Diede: Maar doet Twente Milieu dan al het onderhoud?
Arend-Jan: Nou ja, die besteden ook uit. Want Bakker & Kobessen die doen de borders, die straks weer heel mooi worden. En zorgorganisatie Scholtenhof is natuurlijk ook een partij die er nog bij betrokken wordt. Die heeft zelf ook geen groene mensen in principe, die huren ook bedrijven in die zorgen wel voor de coördinatie. Zij zijn verantwoordelijk voor een bepaalde kwaliteit. Dat wil zeggen een soort basis kwaliteit, er moet eigenlijk wel meer gebeuren maar dat geld is er gewoon niet. Mijn gedacht was van dan gaan we dat voor de toekomst vastleggen aan de raad, dat er jaarlijks structureel geld bij komt. Maar nu hebben we in januari een overleg gehad, maar één van de leidinggevende kijkt er toch anders tegenaan, die zegt van ja er moet toch gekeken worden of er nog andere oplossingen zijn. We moeten alle mogelijke oplossingen voor de toekomst in kaart brengen. En dat varieert van misschien moeten we de tuin wel verkopen aan het theehuis, dat hebben we ook pas geleden gelanceerd. Dat zou een optie kunnen zijn, dan zijn wij er vanaf. Want de gemeente is niet meer een partij die dingen gaat beheren, wij besteden het juist allemaal uit. Dat is een optie, verkopen. Een andere optie is de huidige situatie handhaven, maar daar zit het nadeel in dat de gemeente onderhevig is aan bezuinigingen. Het kan maar zo zijn dat er in de politiek gezegd wordt we moeten overal op bezuinigen, op die tuin kan ook nog wel meer bezuinigd worden. Dan gaat het onderhoud dus naar beneden. Bakker & Kobessen dat is een partij die gewoon heel goed werk doen in die tuin, maar dat is wel een dure partij. We kunnen ook zeggen, we halen al die borders eruit. Dat scheelt veel geld, maar dan gaat de kwaliteit van de tuin natuurlijk achteruit. Het theehuis heeft daar natuurlijk ook tuin en energie ingestoken dus voor hun is het van belang dat de kwaliteit blijft. Maar goed, die kans loop je dus als je voor de tweede optie gaat. Dan heb je nog een optie, dat we naar een stichting gaan. Maar dan is nu wel meer de gedacht om naar een stichting te gaan zonder het theehuis. Dan kun je naar een bestaande stichting gaan of naar een nieuwe stichting. Nou die gedachten die zijn er nu en die zijn ook al iets verder uitgewerkt. We hopen dat we dan binnen niet afzienbare tijd naar het college kunnen en als het college dan besluit van, we gaan op die voet verder, dan gaan we ook echt kijken van hoe we dat gaan realiseren. Maar de voorkeur is wel om naar een stichting te gaan die de tuin gaat beheren. Het voordeel van een stichting is dat je er een overeenkomst mee aan kunt gaat, dan ligt het geld voor de tuin gewoon vast. Kijk bij de gemeente heb je te maken met bezuinigingen en dat heb je dan niet. Plus dat een stichting, die kan ook nog kijken of ze extern financiers kunnen krijgen, dat kunnen vrijwilligers zijn die verbonden willen zijn met een stichting.
73
Diede: Oke. Maar het theehuis zei tegen mij dat als de bezoekersaantallen in de tuin gaan stijgen en er meer opbrengsten binnen komst voor het theehuis dat ze dan misschien wel meer pacht willen betalen. Arend- Jan: Nouja kijk, met pacht alleen gaan we het niet redden.Diede: Nee, oke.
Arend-Jan: Een van de spanningen die er ook is, dat is zeg maar dat wij vinden dat die tuin vrij toegankelijk moet zijn. Dat is hij in principe ook maar er zit een groot hek om heen. De gedacht van de tuin was dat mensen uit Zenderen bijvoorbeeld daar ook vrij naar toe kunnen. Die speelplek die daar zit bijvoorbeeld, die hebben we niet gecreëerd alleen voor het theehuis, maar ook voor de kinderen in Zenderen. Er was ook ooit een vrijwilligers groep die de educatie van de tuin zou op pakken, maar daar is allemaal niks van terecht gekomen. Maar zeker die binding met Zenderen, dat is heel erg belangrijk. Mensen hebben nu het idee dat ze de tuin niet zomaar in kunnen zonder een bezoek te brengen aan het theehuis. Vorig jaar is er nog een aparte poort gemaakt en daar staat ook op ‘vrije toegang’, alleen die poort zit elke keer dicht.
Diede: Oke.
Arend-Jan: Ik weet verder niet waarom dat is. Ik denk dat de mensen die jij gaat ondervragen, van de Kloosterpad wandeling, dat die wel denken van, hé waarom zit die poort elke keer dicht.
Diede: Ja ik had ook al het idee om dat wandelpad wat voor de tuin langs loopt, om dat gewoon door de tuin te laten lopen. Maar ik weet dus niet of dat nu wel door kan gaan.
Arend-Jan: Nou, dat is een heel goed idee. Dat hebben wij ook al gelanceerd. Wij gaan bezig met verandering van route structuren zeg maar. Je kent het wandel netwerk van de regio Twente wel toch? Diede: Jaa dat ken ik.
Arend-Jan: Nou dat wordt enorm opgewaardeerd. Daar is nu subsidie voor, voor heel Twente. Er zijn heel veel bestaande routes, het Kloosterpad is er daar één van. Wij willen nu naar één systeem toe, dat ligt nog wel een beetje gevoelig, maar we willen één systeem. Toen hebben we dat dus als optie meegenomen. Want als je door het arboretum in Losser loopt, ben je daar wel eens geweest?
Diede: Nee, ben er nog nooit geweest.
Arend-Jan: Dan moet je daar eens naar toe gaan, daar was ik ook nog nooit geweest, maar die tuin is echt is mooi. Echt een super mooi arboretum. Maar daar loopt dus ook dat wandelnetwerk, dat loopt gewoon dwars door de tuin.
Diede: Ja dat zou echt mooi zijn!
Arend- Jan: Ja en daar staat ook geen hek omheen. En daar kun je gewoon door heen lopen. Als het theehuis denkt van, dan komen ze niet bij ons op het terras, dat denk ik niet. De mensen die naar de tuin komen die komen gewoon lekker om te ontspannen en dan gaan ze lekker op het terras zitten na de tuin. Natuurlijk zijn er ook mensen die na het bezoek in de tuin gewoon weer weg gaan. Maar als je de tuin gewoon vrij toegankelijk maakt zonder het hek dan heb je sowieso meer mensen die dan ook op het terras gaan zitten denk ik.
74
Arend-Jan: Het zou mooi zijn als dat uit jou onderzoek zou komen. Tenminste daar heeft zo’n stichting dan ook wel weer wat aan als die misschien de tuin overnemen. Maar daar zitten nog wel heel wat ogen en haken aan en dat is nog lang niet rond hoor.Diede: Zijn de onderhoudskosten van de Kloostergaarde bekend eigenlijk?
Arend-Jan: Jaa, die zijn bekend. Die mag je ook wel zien. Wij hebben op dit moment een best wel ingewikkelde offerte.
(uitleg over de offerte)
Arend-Jan: De huidige onderhoudskosten zijn 18.516,25 euro per jaar en de pacht die wij ontvangen is ongeveer 10.500,00 euro. Er is dus een structureel te kort. Maar er zijn verschillende opties qua onderhoudskosten, maar hoe meer de kosten verlaagd worden, hoe verder de kwaliteit van het onderhoud daalt. Bakker & Kobessen bijvoorbeeld die kun je niet zomaar loslaten omdat zij veel van die bijzondere planten onderhouden, maar zij kosten wel veel geld. Dus stel je zou het zonder hen doen, daar wordt de kwaliteit niet beter op. Je moet wel echt even naar dat arboretum in Losser gaan, dan kun je kijken hoe ze daar dingen doen. Daar zie je bijvoorbeeld van die bordjes, maar kijk en dan komen ze bij ons en wij hebben daar geen geld voor. En dat is heel erg jammer. Er hebben wel bordjes gestaan, maar dat was niet echt wat want het viel allemaal om. Er moeten eigenlijk gewoon professionele bordjes komen.
Diede: Maar op welke manier kunnen die kosten voor het onderhoud nou kostendekkend worden dan? Arend-Jan: Nou dat wordt het dus niet, want in feite zijn dit nog lage bedragen. Als je het beheersplan bekijkt, daar staat bijvoorbeeld dat een aantal bomen te groot wordt. Die bomen moeten dus een keer gesnoeid worden en dat kost heel veel geld en dat zit niet eens bij de onderhoudskosten in. Er is ook nog een vrijwilligersgroep aan het werk, ik ben er vorige week zelf nog geweest. Dat is ontstaan vanuit een onderwijsclubje, dan doen ze vooral de ruwe dingen, onkruid weghalen enzo. Maar wat ik wou zeggen is dat het beheersplan dus uitgaat van nog hogere kosten, dus als je het echt op een hele hoge kwaliteit wilt hebben dan zou je echt rond de 30, 35 duizend euro zitten per jaar. Als het door een professioneel tuin bedrijf zou laten doen. Maar zelf denk ik dat met deze bedragen, zo rond de 20 duizend, dat is wel een reëel bedrag. Dan kun je de tuin wel op niveau houden zoals hij nu is. En zo’n stichting waar we het net over hadden heeft daar misschien wel geld voor, die kunnen misschien wel subsidies krijgen. Bij de gemeente ligt dat natuurlijk wat lastiger, wij krijgen niet zomaar subsidies. Diede: Dus door middel van een stichting wil je eigenlijk proberen die kosten te verlagen?
Arend-Jan: Jaa, dan willen we met z’n stichting afspreken van, jullie krijgen gewoon jaarlijks dit bedrag. Maar zo ver is het nog lang niet, omdat het allemaal nog door de raad goedgekeurd moet worden. Er is natuurlijk heel veel geïnvesteerd in die tuin en dat hebben ze niet gedaan met de gedachte om hem een paar jaar later te verkopen. Daar zit een hele gedacht achter. En dat is natuurlijk dat niet alleen de tuin, maar het hele gebied aantrekkelijker wordt daardoor. Door die theeschenkerij, door de tuin, door het kloosterpad, dat gebied is gewoon veel aantrekkelijker geworden voor toeristen. Wij zien dat ook terug, er komen steeds meer bed & breakfast mogelijkheden. De camperplaatsen worden drukker bezocht, maar ook de mini camping en de hotels en de horeca in de omgeving van Zenderen lopen beter. Alleen de vermarkting daar moet nog aan gewerkt worden, niet alleen voor de tuin maar ook voor de rest van het gebied.
75
Arend-Jan: Dat is de combinatie van de theeschenkerij, de horeca voorziening, de speel voorziening en het assortiment van de tuin. Dus de fraaiheid van de tuin. Maar het assortiment kan versterkt worden, de herkenbaarheid bijvoorbeeld. Als ik daar in de tuin loop, en ik ben geen kenner dan heb ik er niks aan dat er een bijzonder assortiment in de tuin is.Diede: Dus dat zou een zwakte kunnen zijn van de Kloostergaarde? Dat er geen informatie is?
Arend-Jan: Nou een zwakte.. Er staan daar hele bijzondere bomen als je de kenners mag geloven, maar ik heb er geen verstand van en er staat dus nergens een bordje. En dat is dus wat ik gezien heb in het arboretum in Losser, bij iedere boom staat daar een bordje met informatie. Wat voor boom het is en wat er bijzonder aan is, dat is heel erg leuk.
Diede: Ja dat is inderdaad leuk.
Arend-Jan: En dat hoeft eigenlijk ook niet veel geld te kosten. Want die bordjes die daar staan, dat wil ik dan zelf ook wel een keer goed bekijken, dat lijken mij geen dure bordjes.
Diede: Nee, dat hoeft ook niet veel geld te kosten natuurlijk. En wat kunnen bedreigingen zijn voor de tuin? Bijvoorbeeld concurrenten in de omgeving ofzo.
Arend-Jan: Nee, ik denk dat er geen concurrenten zijn. Ik denk dat het toekomstige beheer wel een bedreiging is voor de tuin. Want de tuin moet op een toekomstbestendige manier worden voortgezet, dat is wel een bedreiging.
Diede: Oke. En wat zijn eventuele kansen voor de Kloostergaarde?
Arend-Jan: Nou kansen voor de tuin zijn bijvoorbeeld dat er gedacht was om de oude tribune weer te herbouwen. En dan zou je een evenement ofzo in de tuin kunnen organiseren. Maar daar zit wel een spanningsveld met de kwaliteit zeg maar. We hebben zelf een keer een streekmarkt georganiseerd in de