Om te bepalen of er een verband is tussen probleembesef en verantwoordelijkheidsgevoel en het gebruik van zonnepanelen worden er meerdere multipele regressieanalyses uitgevoerd. De variabelen probleembesef en verantwoordelijkheidsgevoel worden apart behandeld met afzonderlijke multipele regressieanalyses. Daarnaast worden er multipele regressieanalyses uitgevoerd om te bepalen of het gebruik van zonnepanelen de laatste twee jaar heeft gezorgd voor groei in probleembesef en verantwoordelijkheidsgevoel. Aan het eind van deze paragraaf wordt hypothese 1 aangenomen of verworpen.
4.2.1 Probleembesef
Hieronder in tabel 11 zijn de resultaten te zien van de multipele regressieanalyse met probleembesef als afhankelijke variabele. Het model verklaart 3,1 procent van de variantie in probleembesef. De bijbehorende Durbin-Watson waarde is 2,014, op basis hiervan kan gesteld worden dat er sprake is van onafhankelijkheid van de waarneming.
Model B Std. Error Beta T Sig.
1 (Constant) 2,942 ,374 7,875 ,000
Groep met zonnepanelen ,149 ,110 ,100 1,347 ,180
26. Wat is uw geslacht? ,032 ,106 ,023 ,304 ,761
27. Wat is uw leeftijd? ,011 ,004 ,210 2,777 ,006
28. Wat is uw hoogst voltooide opleiding?
,095 ,060 ,120 1,598 ,112
Tabel 11: Regressieanalyse probleembesef
Uit de multipele regressieanalyse is op te maken dat van de variabelen geslacht, leeftijd, hoogst voltooide opleiding en gebruik van zonnepanelen alleen leeftijd een significante invloed heeft op probleembesef. Geslacht, hoogst voltooide opleiding en gebruik van zonnepanelen leveren geen significante bijdrage aan het voorspellen van probleembesef. Deze constatering is in strijd met eerder onderzoek op dit gebied. Uit het onderzoek van Beckers & al (2004) bleek namelijk dat oudere vrouwen meer open staan voor duurzaamheid dan jonge mannen. Daarnaast wijst onderzoek van Grob (1991) en Lehmann (1999) uit dat vrouwen sterker reageren op milieukwesties dan mannen. Ook dit verband kan op basis van de regressieanalyse niet worden gevonden.
Wat wel overeenkomt met het onderzoek van Beckers et al. (2004) is de significante invloed van leeftijd op probleembesef. Uit de regressieanalyse in dit onderzoek blijkt namelijk ook dat mensen naarmate ze ouder worden hoger scoren op de factor probleembesef.
Ten slotte is uit onderzoek van Kollmuss & Agyeman (2002) gebleken dat een langere opleiding niet per se hoeft te leiden tot meer milieubesef. Deze uitkomst wordt ondersteund door deze regressieanalyse, er wordt geen significante invloed van hoogst voltooide opleiding op probleembesef gemeten. Opleiding is daarom ook volgens dit onderzoek geen verklarende factor voor meer probleembesef.
4.2.2 Verantwoordelijkheidsgevoel
Model B Std. Error Beta Sig.
1 (Constant) 3,297 ,306 10,766 ,000
Groep met zonnepanelen ,188 ,091 ,155 2,079 ,039
26. Wat is uw geslacht? -,028 ,087 -,024 -,328 ,744
27. Wat is uw leeftijd? ,004 ,003 ,085 1,115 ,266
28. Wat is uw hoogst voltooide opleiding?
,071 ,049 ,109 1,447 ,150
Tabel 12: Regressieanalyse verantwoordelijkheidsgevoel
Hierboven zijn in tabel 12 de uitkomsten van de regressieanalyse te vinden met verantwoordelijkheidsgevoel als afhankelijke variabele. Het model verklaart 1,8 procent van de variantie in verantwoordelijkheidsgevoel. De verklaringskracht van dit model is daarom beperkt. De bijbehorende Durbin-Watson waarde is 2,000. Dit betekent dat ook deze waarneming onafhankelijk is.
Uit de tabel is op te maken dat het gebruik van zonnepanelen een significante voorspeller is van verantwoordelijkheidsgevoel. Op basis van deze constatering is op te merken respondenten met zonnepanelen beschikken over meer verantwoordelijkheidsgevoel dan respondenten zonder zonnepanelen. Geslacht, leeftijd en hoogst voltooide opleiding leveren geen significante bijdragen aan het voorspellen van verantwoordelijkheidsgevoel. Dit betekent dat geslacht, leeftijd en hoogst voltooide opleiding geen significante verschillen kunnen verklaren in verantwoordelijkheidsgevoel.
4.2.3 Groei probleembesef
Hieronder is in tabel 13 te zien wat de uitkomsten van de multipele regressie met groei probleembesef als afhankelijke variabele. Van de groei in probleembesef kan 1 procent van de variantie verklaard worden door dit model. De bijbehorende Durbin-Watson waarde is 2,013. Ook van dit model kan daarom onafhankelijkheid worden aangenomen.
Model Unstandardized Coefficients Standardized Coefficients T Sig. B Std. Error Beta 1 (Constant) 3,777 ,572 6,609 ,000
Groep met zonnepanelen ,051 ,169 ,023 ,301 ,764
26. Wat is uw geslacht? -,110 ,162 -,051 -,677 ,499
27. Wat is uw leeftijd? -,001 ,006 -,008 -,103 ,918
28. Wat is uw hoogst voltooide opleiding?
-,113 ,091 -,094 -1,231 ,220
Tabel 13: Regressieanalyse groei probleembesef
Uit de regressieanalyse blijkt dat zonnepanelen, geslacht, leeftijd en opleiding geen van allen significant bijdragen aan groei van probleembesef over de laatste twee jaar. Daarnaast worden motivatie voor zonnepanelen en of iemand zelf heeft gekozen voor zonnepanelen ook als onafhankelijke variabelen getoetst. Motivatie voor zonnepanelen bleek met een significantie
46
van 0,251 geen significante bijdrage te leveren aan het voorspellen van de groei van probleembesef. Het feit of iemand zelf kiest voor zonnepanelen draagt echter wel significant bij aan het voorspellen van de groei van probleembesef. Hieronder in tabel 14 is te zien dat van de groep die niet zelf kiest voor zonnepanelen een hogere groei in probleembesef wordt voorspeld dan de groep die wel zelf kiest voor zonnepanelen. Op basis hiervan kan gesteld worden dat het gebruik van zonnepanelen leiden tot meer probleembesef bij mensen die niet zelf kiezen voor zonnepanelen. Echter laat de groep die wel zelf heeft gekozen voor zonnepanelen geen groei in probleembesef zien. Door deze constatering is er een verschil op te merken in de groei van probleembesef tussen de groep respondenten met zonnepanelen onderling op basis van het zelf kiezen van zonnepanelen of niet.
Er is uit tabel 15 gebleken dat er tussen de respondenten met zonnepanelen en respondenten zonder zonnepanelen als geheel geen significant verschil kan worden verwacht in de groei van probleembesef. Hierdoor kan gesteld worden dat in ieder geval het plaatsen van zonnepanelen niet tot het aspect probleembesef leidt. Er zijn andere factoren die invloed hebben op probleembesef, uit dit onderzoek is gebleken dat leeftijd er daar één van is. Er werd namelijk een significant hogere score op probleembesef verwacht, voor ieder jaar dat de leeftijd van de respondent toenam.
Model Unstandardized Coefficients Standardized Coefficients T Sig. B Std. Error Beta 1 (Constant) 3,491 ,886 3,940 ,000 Zelfgekozen zonnepaneel -,624 ,283 -,263 -2,206 ,031 26. Wat is uw geslacht? ,142 ,253 ,068 ,563 ,576 27. Wat is uw leeftijd? -,010 ,009 -,132 -1,063 ,292 28. Wat is uw hoogst voltooide opleiding? ,206 ,142 ,178 1,453 ,151
Tabel 14: Regressieanalyse groei probleembesef
4.2.4 Groei verantwoordelijkheidsgevoel
Hieronder in tabel 15 zijn de uitkomsten van de multipele regressieanalyse te zien met groei verantwoordelijkheidsgevoel als afhankelijke variabele. Dit model verklaart slechts 0,7 procent van de variantie in de groei van verantwoordelijkheidsgevoel. De verklaringskracht van dit model is daarom zeer gering. De bijbehorende Durbin-Watson waarde bedraagt 1,979. Dit houdt in dat deze waarneming ook onafhankelijk is.
Model Unstandardized Coefficients Standardized Coefficients T Sig. B Std. Error Beta 1 (Constant) 2,781 ,549 5,066 ,000 26. Wat is uw geslacht? -,024 ,156 -,012 -,154 ,877 27. Wat is uw leeftijd? ,006 ,006 ,080 1,038 ,300 28. Wat is uw hoogst voltooide opleiding? ,016 ,088 ,014 ,181 ,857
Groep met zonnepanelen -,024 ,162 -,011 -,148 ,882
Tabel 15: Regressieanalyse groei verantwoordelijkheidsgevoel
Hieruit blijkt dat het gebruik van zonnepanelen, geslacht, leeftijd en opleiding geen van allen significante invloed hebben op de groei van verantwoordelijkheidsgevoel. Op basis hiervan is te stellen dat het gebruik van zonnepanelen niet leidt tot verantwoordelijkheidsgevoel.
Om te bepalen of het al dan niet zelf maken van de keus voor zonnepanelen een rol speelt is er een tweede multipele regressie uitgevoerd. Hierin werd het al dan niet zelf kiezen voor zonnepanelen als voorspeller van groei in verantwoordelijkheidsgevoel opgenomen. Dit model kan 8,1 procent van de variantie in de groei van verantwoordelijkheidsgevoel verklaren. De bijbehorende Durbin-Watson waarde is 1,842. Deze waarneming is daarmee onafhankelijk. Model Unstandardized Coefficients Standardized Coefficients T Sig. B Std. Error Beta 1 (Constant) 1,612 ,831 1,940 ,057 28. Wat is uw hoogst voltooide opleiding? ,336 ,133 ,307 2,522 ,014 26. Wat is uw geslacht? ,281 ,237 ,141 1,187 ,240 27. Wat is uw leeftijd? ,006 ,008 ,093 ,757 ,452 Zelfgekozen zonnepaneel -,385 ,265 -,171 -1,451 ,152
Tabel 16: Regressieanalyse groei verantwoordelijkheidsgevoel
De multipele regressie, te zien in tabel 16, liet een interessante uitkomst zien. Opleiding blijkt een significante voorspeller te zijn voor de groei van verantwoordelijkheidsgevoel tussen de groep respondenten met zonnepanelen onderling op basis van zelfgemaakte keus of niet. Uit tabel 18 blijkt dat binnen de groep met zonnepanelen het verantwoordelijkheidsgevoel respondenten met een hogere opleiding significant hoger scoren op groei
48
verantwoordelijkheidsgevoel dan respondenten met een lagere opleiding. Hieruit kan geconcludeerd worden dat, binnen de groep respondenten met zonnepanelen, mensen met een hogere opleiding de laatste twee jaar zich verantwoordelijker zijn gaan voelen voor milieubescherming dan mensen met een lagere opleiding. Op basis van deze uitkomst kan vastgesteld worden dat het plaatsen van zonnepanelen niet leidt tot verantwoordelijkheidsgevoel, in ieder geval voor de respondenten met een lagere opleiding.
4.2.5 Conclusie met betrekking tot hypothese 1
Naar aanleiding van de analyse van de data kan een uitspraak worden gedaan over de juistheid van hypothese 1. Deze hypothese luidde: Mensen woonachtig in huizen met zonnepanelen hebben een hoger probleembesef en verantwoordelijkheidsgevoel met betrekking tot duurzaamheid dan mensen woonachtig in huizen zonder zonnepanelen. Hiertoe zijn multipele regressieanalyses uitgevoerd met probleembesef en verantwoordelijkheidsgevoel als afhankelijke variabelen. De voorspellers in het model waren het gebruik van zonnepanelen, leeftijd, geslacht en opleiding. Hieruit bleek dat respondenten woonachtig in huizen met zonnepanelen een hoger verantwoordelijkheidsgevoel hebben, maar niet over meer probleembesef beschikken met betrekking tot duurzaamheid. De conclusie met betrekking tot hypothese 1 is dat mensen met zonnepanelen op hun woning een hoger verantwoordelijkheidsgevoel hebben, maar dat het probleembesef van beide groepen als gelijk kan worden beschouwd. Op basis van de analyse wordt hypothese 1 daarom gedeeltelijk aangenomen.