Hoofdstuk 6 Conclusies en aanbevelingen
6.3 Aanbevelingen
6.3.2 Toekomstig onderzoek
De belangrijkste aanbeveling voor toekomstig onderzoek is in de voorgaande paragraaf reeds behandeld. Daarnaast zijn er nog wel enkele andere aanbevelingen te doen. Zo richt dit onderzoek zich specifiek op telemonitoring van hartfalenpatiënten maar daarnaast zijn er natuurlijk ook andere telemedicine toepassingen voor diverse chronische aandoeningen. Het gepresenteerde model is wellicht ook toepasbaar voor telemonitoring van diabetespatiënten of voor telebegeleiding in de palliatieve zorg.
(On)bewust en (on)bekwaam
Zolang cliënten(organisaties) er niet om vragen is er voor aanbieders geen sense of urgency om extra moeite te doen voor telemedicine. Wanneer zij er wel naar vragen en er geen actie op wordt ondernomen zal de zorggebruiker stoppen met vragen. De vraagzijde zal daarom moeten worden versterkt. Het bestaan van
telemedicinetoepassingen is bij veel zorggebruikers en hun organisaties nog
nauwelijks of zelfs helemaal niet bekend. En onbekend maakt onbemind. Als men er al van gehoord heeft hikt men aan tegen technologie, onder meer uit angst om persoonlijke contacten te moeten missen. Ook (onder)kent men de mogelijkheden ervan nog niet. [Remote control!; visiedocument NPCF (2007)]
53 Voor toekomstig onderzoek is het wellicht ook interessant om het conceptueel model dat in dit onderzoek is gepresenteerd, te gebruiken voor andere telemonitoring initiatieven voor hartfalen die bijvoorbeeld in het buitenland plaatsvinden of nog opgezet moeten worden. Wellicht komen hier andere interessante aspecten naar voren.
Doordat het aantal initiatieven en dus het aantal betrokken professionals gering is, is het voorlopig moeilijk meer kwantitatief en generaliseerbaar onderzoek uit te voeren. Wanneer op grote schaal telemonitoring voor hartfalenpatiënten is ingevoerd, zal dit wellicht mogelijk zijn.
Tot slot kunnen naast dit onderzoek, telemedicine initiatieven ook vanuit andere disciplines bestudeerd worden. Zo zijn er ethisch en juridisch interessante vraagstukken met betrekking tot verantwoordelijkheid en privacy. Wie is er bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de behandeling van de patiënt, als deze op afstand en door meerdere medici plaatsvindt? Is de medische data en het dossier van de patiënt zelf of is dit het eigendom van de behandelend arts? Daarnaast is telemedicine uiteraard het onderzoeksgebied voor medische wetenschappers, zolang de ontwikkelingen op technologisch gebied doorgaan.
54
Literatuurlijst
Al-Qirim, Nabeel (2007), ‘Championing Telemedicine Adoption and Utilization in Healthcare Organizations in New Zealand’, International Journal of Medical Informatics, 76, 42-54
Arts, Joep W.C, Ruud T. Frambach en Tammo H.A. Bijmolt (2007), ‘What Really Drives Innovation Adoption by Consumers? A Meta-Analysis on the Antecedents of Intention versus Behavior’, Working
Paper, Marketing Faculteit, Vrije Universiteit Amsterdam
Bacon, James C. (1992), ‘The Use of Decision Criteria in Selecting Information Systems/Technology Investments’, Management Information Systems Quarterly, September, 335-53
Bagozzi, Richard P. en Kyu-Hyun Lee (1999), ‘Consumer Resistance to, and Acceptance of, Innovations’, Advances in Consumer Research, 26, 218-224
Bashshur, Rashid L., Timothy G. Reardon en Gary W. Shannon (2000), ‘Telemedicine: A New Health Care Delivery System’, Annual Review Public Health, 21, 613-37
Brugha, Ruairí en Zsuzsa Varvasovzky (2000), ‘Stakeholder Analysis: a Review’, Health Policy and
Planning, 15(3), 239-46
Clarkson, Max B.E. (1995), ‘A Stakeholder Framework for Analyzing and Evaluating Corporate Social Performance’, Academy of Management Review, 20(1), 92-117
Frambach, Ruud T., Harry G. Barkema, Bart Nooteboom en Michel Wedel (1998), ‘Adoption of a Service Innovation in the Business Market: An Empirical Test of Supply-Side Variables’, Journal of
Business Research, 41, 161-74
Frambach, Ruud T. en Niels Schillewaert (2002), ‘Organization Innovation adoption; A Multi-level Framework of Determinants and Opportunities for Future Research’, Journal of Business Research, 55, 163-76
Freeman, RE, 1984, “Strategic Management: a Stakeholder Approach”, Pitman-Bellinger, Boston
Gagnon Marie-Pierre, Gaston Godin, Camille Gagné, Jean-Paul Fortin, Lise Lamothe, Daniel Reinharz and Alain Cloutier (2003), ‘Study of Telemedicine Adoption by Physicians’, International
55 Hallahan, Kirk (2000), ‘Inactive Publics: The Forgotten Publics in Public Relations’, Public Relations
Review, 26(4), 499-515
Hauser, John, Gerard J. Tellis en Abbie Griffin (2006), ‘Research on Innovation: A Review and Agenda for Marketing Science’, Marketing Science, 25(6), 687-717
Helitzer, Deborah, Debrah Heath, Kristine Maltrud, Eileen Sullivan and Dale Alverson(2003), ‘Assessing or Predicting Adoption of Telehealth Using the Diffusion of Innovations Theory: A Practical Example from a Rural Program in New Mexico’, Telemedicine Journal and e-Health, 9(2), 179-87
Hebert, Marilynne A., Barbara Korabek (2004), ‘Stakeholder Readiness for Telehomecare: Implications for Implementation’, Telemedicine Journal and e-Health, 10(1), 85-92
Hu, P.J., P.Y. Chau, O.L. Sheng (2002), ‘Adaptation of Telemedicine Technology by Health Care Organisations: An Exploratory Study’, Journal of Organizational Computing and Electronic
cEommerce, 12(3), 197-221
Jaarsma, Tiny (2005), ‘Health Care Professionals in a Heart Failure Team’, The European Journal of
Heart Failure, 7, 343-49
Mitchel, Ronald K., Bradley R. Agle, en Donna J. Wood (1997), ‘Toward a Theory of Stakeholder Identification and Salience: Defining the Principle of Who and What Really Counts’, Academy of
Management Review, 22(4), 853-86
Spaulding, Ryan J., Tracy Russo, David J. Cook and Gary C. Doolittle (2005), ‘Diffusion Theory and Telemedicine Adoption by Kansas Health-Care Providers: Critical Factors in Telemedicine Adoption for Improved Patient Access’, Journal of Telemedicine and Telecare, 11, 107-09
Stefl, M.E. en S.L. Tucker (1990), ‘Applying stakeholder analysis to health care administration education’, Journal of Health Administration Education, 12(2), 119-44
Suchman, Mark C. (1995), ‘Managing Legitimacy: Strategic and Institutional Aproaches’, Academy of
56 Turner, Jeanine W., Robert J. Thomas en Michelle Gaillun (2001), “Consumer Response to Virtual Service Organisations: The Case of Telemedicine”, International Journal of Medical Marketing, 1(4), 309-18
Turner, Jeanine W., Robert J. Thomas en N. Lamar Reinsch, Jr. (2004), ‘Willingness to Try a New Communicaion Technology: Perceptual Factors and Task Situations in a Health Care Contxt”, Journal
of Business Communication, 41(1), 5-26
Varvasovszky, Zsuzsa en Ruairí Brugha (2000), ‘How to do (or not to do) a Stakeholder Analysis’,
Health Policy and Planning, 15(3), 338-45
Waarts, Eric, Yvonne M. van Everdingen, Jos van Hillegersberg (2002), ‘The Dynamics of Facters Affecting the Adoption of Innovations’, The Journal of Product Innovation Management, 19, 412-23
Whitten, P. and B. Love (2005), ‘Patient and Provider Satisfaction with the Use of Telemedicine: Overview and Rationale for Cautious Enthusiasm’, Journal of Postgraduate Medicine, 51(4), 294-300
Williams, Tracy J., Carl M. May and Aneez Esmail (2001), ‘Limitations of Patient Satisfaction Studies in Telehealthcare: A Systematic Review of the Literature’, Telemedicine Journal and
e-Health, 7(4), 293-313
Publicaties:
Commissie van de Europese Gemeenschappen, “Actieplan Inzake Informatie en
Communicatietechnologieën voor Ouderen”, COM(2007) 332 definitief, Brussel, 14 juni 2007
Gootte Rapport: Hooge, E.H, M.E. van der Sluis en F.J. de Vijlder (2004), ‘Stakeholders in Beeld’
Visiedocument Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) (2007), ‘Remote control! Toekomst en Betekenis van Telemedicine voor de Zorggebruiker’
Rijksuniversiteit Groningen (2008), ‘Kijken Op Afstand Logisch Alternatief: Gebruikersonderzoek’, Faculteit Economie & Bedrijfskunde
RIVM Rapport: Vlaskamp, F.J.M., K. Webers, G.W.M. Peters-Volleberg en A.R. van Halteren (2001), ´Telemedicine en Telecare in de Thuiszorg: Historische Ontwikkelingen en
57 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2007), “Niet van Later Zorg”, Den Haag
Vrijhoef H.J.M., J. Janssen-Boyne, W. Engering en A.P. Gorgels (2005), ‘Telebegeleiding bij Hartfalen: Haalbaarheidsonderzoek van de Health Buddy’, Universiteit Maastricht en Academische Ziekenhuis Maastricht.
Boeken:
Baarda, Ben, Martijn de Goede en Joop Teunissen, 2001, ‘Kwalitatief Onderzoek’, Stenfert Kroese, Groningen.
Goodijk, Rienk, 2006, ‘Ondernemen in interactie met de omgeving: het belang van stakeholder management’, In:
Moratis, Lars en van der Veen, M., Basisboek MVO: maatschappelijk verantwoord ondernemen, 53-70 , Assen: van Gorchum
Malhotra, Naresh K., 2004, ‘Marketing Research; An Applied Orientation’, Pearson Education Inc., New Jersey
Mitroff, Ian P., 1983, ‘Stakeholders of the Organizational Mind’, Jossey-Bass Inc. Publishers, San Francisco
Rogers, Everett M., 2003, ‘Diffusion of Innovations’, Free Press, New York
Websites:
Pluut, Bettine (2007), “Een Gronings EPD in de praktijk”, (bezocht op 13 februari, 2008), [www.bettinepluut.com/een-gronings-epd-in-de-praktijk/]
58