4.1 Trend: Toenemende vraag naar flexibele en gevarieerde opvang
Gezien het aantal geboortes in Koksijde blijft dalen is er minder kinderopvang nodig. Anderzijds maak je onze gemeente aantrekkelijker voor (nieuwe) jonge gezinnen als er voldoende aanbod aan kwalitatieve kinderopvang aanwezig is. Het aantal beschikbare plaatsen gezinsopvang daalt jaar na jaar. De gemeente Koksijde haalt 44% van het aantal beschikbare opvangplaatsen t.o.v. het aantal kinderen van 0 tot 3 jaar. Toch merken we een daling van het aantal kinderopvangplaatsen binnen Koksijde. Het aantal onthaalouders dat stopt is groter dan het aantal onthaalouders dat start.
Deze tendens in de laatste jaren sterk bezig:
Thuiswerkende
Oorzaak van de daling van het aanbod is vooral de leeftijd van de harde kern onthaalouders. Een groot deel is er reeds van bij de opstart van de dienst (1990) bij en bevindt zich in de groep 45-60-jarigen. Door het dalende aanbod wordt het voor ouders steeds moeilijker op tijd een gepaste opvangplaats te vinden. Het zijn vooral de kwetsbare gezinnen die daarbij als eerste uit de boot vallen.
Daarnaast starten weinig nieuwe onthaalouders in hun eigen woning: woonprijzen maken dat jonge mensen niet snel iets kunnen kopen in Koksijde om dan thuis als onthaalouder te starten. Ook het statuut van de onthaalouders is geen werknemersstatuut, geen zelfstandig statuut en een zeer onzeker inkomen voor jonge mensen.
Er wordt vastgesteld dat er de laatste jaren heel wat openstaande facturen zijn en collectieve schuldbemiddeling loopt, wat wijst op een probleem rond betaalbaarheid in de kinderopvang (vooral BKO met vast tarief). Er worden jaarlijks steeds meer verminderde tarieven toegekend voor de inwoners van Koksijde (stijgend aantal kwetsbare gezinnen).
De werkzaamheidsgraad van vrouwen is groter door het activeringsbeleid van de VDAB – vooral deze (alleenstaande) vrouwen hebben nood aan een opvang voor hun kinderen. 30% van de werkzoekenden in Koksijde zijn van vreemde origine. Zij hebben vaak geen netwerk en moeten op zoek naar kinderopvang voor ze kunnen werken. Vaak zorgt het niet tijdig vinden van kinderopvang voor vertraging of uitstel van activering of integratie.
De wetgeving rond kinderopvang is daarnaast ook in volle ontwikkeling met een nieuw decreet, de overheveling FCUD-middelen (Fonds voor Collectieve Uitrustingen en Diensten) naar Kind en Gezin en het lokaal loket kinderopvang zou de toegankelijkheid naar de kinderopvang moeten verhogen. Subsidies worden daarvoor in 2019 voorzien. Daarnaast is het sociaal statuut voor onthaalouders een zeer onzeker statuut. Proefprojecten zijn lopende om die onthaalouders in werknemersstatuut tewerk te stellen.
Het huis van het Kind is in Koksijde geen fysieke plaats maar een overlegorgaan. Maximale gezondheids- en welzijnswinsten worden gerealiseerd door een neutraal en laagdrempelig informatie- en ondersteuningspunt binnen Koksijde op te richten voor gezinnen met kinderen. Het huis van het Kind verenigt verschillende factoren: preventieve gezinsondersteuning, gezinsbond, consultatiebureel, opvoedingsondersteuning. Binnen het project wordt o.a. het lokaal loket kinderopvang geplaatst: het centraal meldpunt voor kinderopvang binnen de gemeente.
4.2 Trend: De zorgbehoefte in Koksijde diversifieert en neemt toe
Zorg wordt voor lokale besturen alleen maar belangrijker. Mensen leven langer en dat is positief. De samenleving verwacht dat we langer werken, waardoor een aantal zorgtaken die vroeger door jongsenioren opgenomen werden (opvang van de kleinkinderen, zorg voor familie en buren) meer in professionele handen terechtkomen. Lokale besturen zorgen voor een beter welzijn van elke burger door te sensibiliseren, de zorgvraag en het zorgaanbod op elkaar af te stemmen en zelf initiatieven te nemen.
Sommige groepen dreigen af te haken: jongeren zonder diploma, ouderen die vereenzamen, alleenstaande ouders die moeilijk de eindjes aan elkaar kunnen knopen, mensen die onder de armoedegrens leven... Het is een uitdaging voor elk lokaal bestuur om ervoor te zorgen dat iedereen erbij hoort, met een breed hulpverleningsaanbod voor iedere burger en extra ondersteuning voor wie uit de boot dreigt te vallen. Technologische innovatie kan kansen bieden, ook in de zorg.
Zoals reeds aangehaald, zien we een toenemende aandacht voor een gezonde leefomgeving. Mensen verwachten dat de (lokale) overheid die gezonde omgeving creëert, waar iedereen kan wonen, werken, spelen en vlot werk en privé kan combineren en kan genieten van een gezonde luchtkwaliteit. Welzijn en zorg worden met elkaar verbonden.
De vergrijzing en verzilvering van de bevolking neemt toe. Het rechtstreeks gevolg hiervan is dat ook de zorgbehoefte stijgt. Koksijde tracht de dienstverlening aan huis zo dicht mogelijk te laten aansluiten bij de zorgvraag van de senioren en zorg op maat te verlenen. Diverse diensten worden aangeboden: thuisbezorgde maaltijden, klusjesdienst aan huis, personenalarmsystemen, poetsdienst met dienstencheques, minder mobielen centrale, gezinszorg.
Daarnaast wordt de professionele zorg aangevuld met een uitgebreide vrijwilligerswerking. Het gros van de thuiszorgklanten zijn hoogbejaarde, zorgbehoevende, alleenstaande vrouwen.
Verschillende organisaties bieden gezinszorg en aanvullende thuiszorg aan binnen onze gemeente:
− OCMW Koksijde: 42.5% van het totaal aantal uren gezinszorg in Koksijde
− Familiehulp: 29.5%
− Familiezorg West-Vlaanderen: 17%
− Solidariteit voor het Gezin: 8%
− Thuishulp: 3%
Door de toenemende vergrijzing binnen onze gemeente, maar vooral door de sterke stijging van het aantal 80-plussers, zal de vraag naar zorg de komende jaren sterk toenemen.
Er zijn verschillende ouderenvoorzieningen aanwezig in Koksijde. Het Sociaal Huis Koksijde heeft 40 assistentiewoningen (serviceflats) (Maartenoom). Deze zijn gelegen aan het Marktplein 2-4 te Koksijde. Andere assistentiewoningen zijn:
− Villa assistentiewoningen, Koninklijke Baan 359 te Sint Idesbald – 52 flats
− La Vigie, Verdedigingslaan 9 te Koksijde
− ‘T Zout, Koninginnelaan 100 te Sint-Idesbald: 54 assistentiewoningen
− Doornhuys (Dunecluze), Ter Duinenlaan 30 te Koksijde: 24 assistentiewoningen
De woonzorgcentra in Koksijde zijn:
− De Brink, Pannelaan 55 te Koksijde - 30 bedden
− Woonzorgcentrum Dunecluze, Ter Duinenlaan 35 te Koksijde -96 bedden waarvan 6 kortverblijf
− Woonzorgcentrum Noordduin, Abdijstraat 57 te Koksijde
Al deze ouderenvoorzieningen zijn erkend door het Agentschap Zorg en Gezondheid. Bovendien is er bijzonder veel beweging op het vlak van ouderenvoorzieningen op de private markt. Zo zijn volgende projecten momenteel in opbouw:
− Beukenhof in Oostduinkerke: assistentiewoningen
− Cust’O in Oostduinkerke: assistentiewoningen
In Koksijde wonen er meer dan 10.000 60-plussers, vandaar is Koksijde een regio op zich voor de programmatie van serviceflats. Sinds 2013 is de programmatie voor groepen van assistentiewoningen evenwel weggevallen en is er geen voorafgaande vergunning meer nodig.
De belangrijkste doelgroep binnen de zorg zijn de senioren (65+). De uitdaging is om in te spelen op de toenemende vergrijzing binnen onze gemeente. Daarnaast moet de continuïteit van de zorg verzekerd worden gedurende heel het proces van toenemende zorgbehoevendheid, dit in overleg en in samenwerking met alle partners. Er dienen voldoende zorg- en ouderenvoorzieningen gecreëerd te worden met het oog op de vergrijzing en verzilvering van onze bevolking. 91% van de inwoners is het eens dat er voldoende activiteiten zijn voor senioren in de gemeente.
Daarmee scoort Koksijde een stuk hoger dan het Vlaamse gemiddelde met 71%.
Ouderen zijn niet enkel zorgvrager maar tot op de leeftijd van 75 à 80 jaar zijn ze ook vaak zorgverlener. Zij bieden ondersteuning aan kinderen, kleinkinderen, ouders/schoonouders en hebben een groot aandeel in het totaal van de informele zorg. Het is voor de overheid een uitdaging om die zorg in de toekomst te bestendigen in het licht van de te verwachten demografische en maatschappelijke ontwikkelingen.
Dit biedt alvast opportuniteiten voor de vrijetijdssector: zorg en band grootouders-kleinkinderen kunnen gezien worden als een opportuniteit nl. communicatie, aanbod e.a. afstemmen op deze nieuwe vorm van ‘families met kinderen’ – vb. ontwikkelen van multi-generatie-vakanties.
In 2018 waren er 355 inwoners die een mantelzorgpremie mochten ontvangen. Er is de laatste jaren een lichte daling waarneembare van het aantal verstrekte premies.
2014 2015 2016 2017 20187 Mantelzorgpremie (euro) 75.820 79.460 75.940 66.300 64.320
Begunstigden MTP 361 404 416 392 355
Aantal verstrekte mantelzorgpremies 2014-2018
Het gemeentebestuur heeft een grote aandacht voor andersvaliden, o.a. door subsidiëring van diverse private initiatieven en door de betrokkenheid bij het beleid van een Andersvaliden Adviesraad. Bij de diverse openbare werken en de bouw van nieuwe voorzieningen is er aandacht voor de toegankelijkheid voor mensen met een beperking.
Het gemeentebestuur investeert bovendien veel in de sociale cohesie van haar inwoners, via het ter beschikking stellen van subsidies aan en het logistiek ondersteunen van de ruim 200 verenigingen die actief zijn op het grondgebied.
4.3 Trend: Gezond leven en bewegen winnen aan belang
De tendens en promotie voor een gezond leven en bewegen evolueren in positieve zin. Twee op de drie inwoners zijn bezig met gezondheid. Stoppen met roken, evenwichtiger eten, meer bewegen, matig gebruik van alcohol, … Mensen maken bewuste of onbewust keuzes die hun gezondheid beïnvloeden. Ook hun leefomgeving is een bekommernis én terecht. De vraag naar meer groene ruimtes, minder luchtverontreiniging, een stressvrije omgeving, een gezonder aanbod van eten en drank was nog nooit zo groot. Gezondheid is een thema dat als rode draad doorheen het volledige gemeentelijke beleid loopt, ‘health in all policies’. Werken rond gezondheid gebeurt dus niet enkel meer op één terrein, maar is de rode draad doorheen alle gemeentelijke diensten. Op 19 juni 2019 ondertekende de gemeente Koksijde naast andere besturen uit de regio het charter Gezonde Gemeente waarbij een statement gemaakt werd om inwoners maximale kansen te bieden op een goede gezondheid en levenskwaliteit.
Elke Gezonde Gemeente engageert zich om tijdens de legislatuur 2019-2024 verder werk te maken om iedereen, en de meest kwetsbaren in het bijzonder, kansen te bieden en te stimuleren om gezond te leven in een gezonde omgeving.
Koksijde is een sportieve gemeente. Het aandeel van inwoners dat minstens wekelijks aan sport doet ligt met 59%
hoger dan het Vlaamse gemiddelde van 51%, maar Koksijde scoort ook beter dan de buurgemeenten waar de participatie lager ligt tussen de 49% en 57%. Het gebruik van het zwembad ligt in lijn met het Vlaamse gemiddelde.
63% van de inwoners geeft aan in 2017 geen enkele keer gebruik te hebben gemaakt van het gemeentelijke zwembad.
Het percentage van de inwoners die in 2014 minstens 1 huisartscontact per jaar had ligt voor Koksijde op 81,80 % van het inwonersaantal, net onder de mediaan op Vlaams niveau van 83,5%. Het percentage van de inwoners dat in 2015 minstens 2 contacten bij de tandarts had over 3 verschillende jaren ligt in Koksijde op 57,90%, in lijn met de Vlaamse mediaan van 57,7%.
Wat opvalt is dat het aandeel (%) van de inwoners met minstens één statuut chronische aandoening (2016) hoger scoort met 13,2% dan de Vlaams mediaan van 10,4%. Het aantal inwoners dat antidiabetesmedicatie krijgt of met een naar diabetes verwijzende nomenclatuur (diabetesconventie, diabetespas, zorgtraject diabetes) per 1.000 inwoners (2015) scoort met 77,12% hoger dan de Vlaamse mediaan van 54,7%.
4.4 Trend: Ruim aanbod aan sportvoorzieningen zorgt voor veel potentieel
In 2017 waren er per duizend inwoners 3,7 sportvoorzieningen in Koksijde (Vlaanderen 3,2) en 3,7 sportclubs (Vlaanderen 4,2). Met een score van 91% geven de Koksijde inwoners tevreden te zijn over de sportvoorzieningen in de gemeente Koksijde. Daarbij valt op dat de tevredenheid veel hoger is dan het Vlaamse gemiddelde met 76%
en hoger is dan bij de buurgemeente (76,5% en 84,5%). Ook de tevredenheid over de recreatievoorzieningen 94%
scoren fors boven het Vlaamse gemiddelde van 68%. Ook sportevenementen worden gesmaakt, met inwoners die meer dan 12 sportevenement bezochten in 2017 met een percentage van 45% ten overstaan van het Vlaamse gemiddelde met 39%.
Voor het Strandbad Oostduinkerke is het duidelijk dat het weer de voornaamste factor is die het bezoekersaantal bepaalt. Het Koksijdse badencomplex is eveneens weersafhankelijk, maar in mindere mate. In 2015 waren er in totaal 19.398 bezoekers aan het openluchtbad, in 2016 23.453 bezoekers, in 2017 17.788 bezoekers en in 2018
aan het zwembad Koksijde. Daar waar er in 2014 nog 228.034 bezoekers werden geregistreerd waren er dit voor 2018 slecht 173.331. De concurrentie wordt dus groter (Plopsaqua,….).
We zien wel dat de abonnementen voor beide uitbatingen zowel voor gezin als individueel stijgen. De maatregel om deze in beide uitbatingen te gebruiken zonder beperking is een stimulans tot aankoop (en voordelig voor de veel gebruiker(s). Toegangskaartjes voor kids -3 jaar kennen een daling niettegenstaande het gratis ticket (daling geboortes).