8.1 Trend: Toename van de ruimtedruk noodzaakt duurzaam multifunctioneel gebruik van ruimtes en gebouwen
In Vlaanderen neemt de druk op de reeds schaarse ruimte steeds toe. Verdichting is daarbij een mogelijk antwoord, op voorwaarde dat dit op een kwalitatieve manier gebeurt, zowel in bouwwijze/architecturaal, als met aandacht voor het samenleven. Er liggen ook nog heel wat kansen in het multifunctioneel gebruik van ruimtes en gebouwen. Zoals het gebruik van gemeentelijke infrastructuur en scholen, maar ook de herbestemming van kerken kan hier een belangrijke invalshoek zijn.
De gemeente had in 2017 een bevolkingsdichtheid van 499 inw/km², wat boven het Vlaamse gemiddelde van 438 inw./km² ligt. In de provincie West-Vlaanderen is dit 377 inwoners per km² (2017). De dichtst bevolktste statistische sector in Koksijde is Koksijde-Bad met 4.720 inwoners per km². Voor Koksijde is de ruimtedruk hoger dan het gemiddelde van de andere kustgemeenten met 485 inw./km². De totale bebouwde oppervlakte steeg van 848 ha in 2005, naar 954 ha in 2017.
Opvallend is dat het aandeel bebouwde oppervlakte voor welzijns- en recreatiefuncties, de afgelopen jaren van 14,3% in 2008 naar 16,4% in 2017 steeg voor Koksijde, daar waar de bebouwde oppervlakte voor deze functies op Vlaams niveau afnamen. Uit deze cijfers blijkt dat de gemeente Koksijde de voorbije jaren fors investeerde in nieuwe infrastructuur voor welzijn en recreatie.
8.2 Trend: De burger schenkt meer aandacht aan kwaliteitsvolle architectuur, infrastructuur en bouwkundig erfgoed
Sinds 30 april 2015 is de gemeente Koksijde erkend als erfgoedgemeente waardoor een eigen beleid kan worden uitgebouwd. Bijkomende bevoegdheden voor Koksijde:
Advies geven bij sloopaanvragen van items die in een vastgestelde inventaris zijn opgenomen Advies geven bij aanvragen voor het kappen of verwijderen van houtig erfgoed, opgenomen in de vastgestelde inventaris
Meldingen van archeologisch vooronderzoek met ingreep in de bodem behandelen Meldingen van archeologische opgraving in ontvangst nemen
Toelatingen geven voor handelingen aan of beschermde goederen Het bekrachtigen van archeologienota’s
Er werden acties ondernomen om het waardevol bouwkundig erfgoed waaronder karaktervolle villa’s en zeldzaam geworden cottages, te bewaren door middel van inventarisatie. Er werd geopteerd voor een sterrensysteem gaande van vijf sterren tot één ster. Hoe groter de kunsthistorische waarde van een gebouw, hoe meer sterren het krijgt.
Gebouwen met vijf sterren, d.w.z. met een internationale uitstraling, komen in Koksijde niet voor. Gebouwen met vier sterren zijn beschermd of beschermenswaardig. Gebouwen met drie sterren zijn beeldbepalend. Gebouwen met één of twee sterren ondersteunen wel het totaalbeeld van de wijk waarin ze voorkomen, maar hun intrinsieke waarde is relatief beperkt. Gebouwen zonder sterren hebben geen kunsthistorische waarde en werden daarom ook niet in de inventaris opgenomen. Sedert de vaststelling van de gemeentelijke inventaris speelt deze ook in stedenbouwkundige plannen als in het vergunningenbeleid een rol. Op planningsniveau worden de viersterrenwoningen grafisch aangeduid met afbraakverbod. Deze lijst werd ook gekoppeld aan de lijst van het waardevolle erfgoed opgesteld door het voormalige VIOE (Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed), wat er toch op duidt dat de gemeentelijke inventaris door het VIOE naar waarde werd geschat.
Met deze inventaris als basis is er een verregaande toekomstvisie ontwikkeld, bestaande uit twee luiken.
Vertrekkende vanuit de gedachte dat bewustmaking de eerste stap is op weg naar behoud van het bouwkundige erfgoed, werden een aantal initiatieven om de ontsluiting van dit erfgoed te bevorderen. Men kan zich niet beter bewust worden van het bijzondere karakter van het Koksijdse erfgoed dan door er langs te wandelen of te fietsen.
Daarom zijn er een 17-tal erfgoedwandelingen en –fietstochten gepubliceerd, meestal met een begeleidende brochure, rijk geïllustreerd met foto’s en teksten. Daarmee worden inwoners en vakantiegangers op plekjes gebracht waar zij voordien misschien nooit eerder geweest waren. En als tweede stap werd de inventaris gekoppeld aan het Geografisch Informatiesysteem (GIS), zodat de Koksijdse “patrimoniumzones” digitaal in kaart kunnen worden gebracht.
Ontegensprekelijk maakt dit onroerend erfgoed integraal deel uit van de groeigeschiedenis van de gemeente. Vanuit deze bekommernis wordt dan ook de nodige aandacht besteed aan specifieke maatregelen om de toerist en de inwoner verder te sensibiliseren om zorgzaam om te gaan met dit steeds zeldzamer wordende erfgoed. Het funeraire erfgoed wordt hierbij niet vergeten.
Ook op vlak van archeologie is Koksijde een vooruitstrevende gemeente. De sites van het abdijmuseum Ten Duinen en de abdijhoeve Ten Bogaerde zijn toonaangevende archeologische projecten. Met de opmaak van het landschapsbeheerplan voor Ten Bogaerde vervult Koksijde nog een deeltje van zijn pioniersrol. Dit gebied omvat 132 ha en heeft belangrijke historisch-archeologische, erfgoed-bouwkundige, landschappelijke en natuurwaarden. Het kent verschillende beschermingen als landschap, monument en dorpsgezicht.
8.3 Trend: Natuurgebieden en open ruimte komen onder druk te staan
Koksijde kenmerkt zich door drie dorpskernen: Wulpen, Koksijde, Oostduinkerke en vier badplaatsen Sint-Idesbald, Koksijde, Oostduinkerke en Groenendijk en een aantal natuurlijke corridors tussen de kernen met name het kanaal Nieuwpoort-Veurne en de natuurgebieden Doornpanne en Hoge Blekker, Noordduinen en Ter Yde/Zeebermduinen.
Deze structuur is grotendeels verankerd in gewestplan Veurne-Westkust waarbij grote delen van onze gemeente als natuurgebied werden vastgelegd. Om de natuurgebieden te beschermen nam Koksijde in het verleden het initiatief om beheersplannen op te maken om een aantal landschappen te beschermen, waaronder de Duin-Polderovergang Ten Bogaerde en de Houtsaegerduinen, Doornpanne. Daarnaast zijn diverse beheersplannen in opmaak.
Alles samen wordt de gemeente gekenmerkt door 701 hectare natuur. Van de totale oppervlakte van het grondgebied Koksijde is 19% bebouwd.
Bebouwde oppervlakte sinds 1982
Tussen 2014 en 2018 is er in totaal 48 ha bijkomend bebouwd. We zien tijdens deze jaren wat de invulling van de percelen betreft een stijging van de recreatie sportvoorzieningen.
Bodembedekking Koksijde
De bodembedekking naar aard, oppervlakte en jaar