HOOFDSTUK 3: DE BANKENBELASTING IN ENKELE CONCURRERENDE LANDEN
3.5 Taxe systémique sur les banques
kent een standaard tarief en een verhoogd tarief voor de belastingheffing. Het standaard tarief dat wordt gehanteerd tarief is 0,02% en het verhoogde tarief kan voor speculatieve transacties oplopen tot ten hoogste 80%.176 Het tarief dat kan oplopen tot ten hoogste 80% is van toepassing wanneer de omwisseling van de deviezen plaatsvindt tegen een wisselkoers die de marge van de bandbreedtes van de koersschommelingen overschrijdt (art. 8). Deze marge moet nog nader worden bepaald.
De belasting is op grond van art. 10 verschuldigd door elke belastingplichtige voor de helft van het verschuldigde bedrag. Wanneer de andere partij niet in België is gevestigd, is de in België gevestigde belastingplichtige hoofdelijk gehouden om de verschuldigde belasting voor die andere partij te voldoen. Dit laatste kan onder andere plaatsvinden door het verschuldigde bedrag in te houden op de door hem verschuldigde tegenprestatie. Er kan zich ook nog een andere situatie voordoen namelijk dat een van de partijen als financieel tussenpersoon is erkend. Wanneer dat het geval is, is de tussenpersoon belastingplichtig en heeft hij ook de mogelijkheid om het verschuldigde bedrag in te houden op zijn tegenprestatie.
De Belgische belasting op de omwisseling van deviezen heeft voornamelijk gevolgen voor grote (internationale) bedrijven en, zoals vermeld, natuurlijke personen met hoge inkomens, doordat zij waarschijnlijk regelmatig deviezen omwisselen. De extra kosten waar de bedrijven mee te maken krijgen, door de belastingheffing op deviezen, zullen zij waarschijnlijk afwentelen op hun klanten. Dit zouden zij kunnen doen door een verhoging van de kosten die aan de klanten worden berekend of een verhoging van de prijs van de dienst en of het product.
3.5 Taxe systémique sur les banques
Op 1 januari 2011 is in Frankrijk de Franse bankenbelasting, Taxe systémique sur les banques, ingevoerd.177 Deze belasting heeft een dubbele doelstelling namelijk; ten eerste het beperken van de risico’s die banken nemen en ten tweede wil men extra opbrengsten generen. Belastingplichtig voor de Franse bankenbelasting zijn zowel de Franse als buitenlandse banken die onder het toezicht van de Autorité de Contrôle Prudentiel staan.178 Onder het begrip banken worden in deze wet verstaan: kredietinstellingen, betalingsinstellingen beleggingsinstellingen, gereguleerde financiële bedrijven, bank holding compagnies, markt bedrijven en leden van clearing houses.179 In Frankrijk gevestigde dochtermaatschappijen van buitenlandse lichamen en buitenlandse bijkantoren van Franse banken die een bepaalde hoeveelheid kapitaal (minimum regulatory capital) moeten aanhouden zijn tevens onderworpen aan de Franse bankenbelasting. Net zoals niet-Franse dochtermaatschappijen van een Franse bank, die ook een bepaalde hoeveelheid aan kapitaal moeten aanhouden. Franse branches die onderdeel zijn van een bank die in Europese Unie (EU) is gevestigd180, vermogensbeheerders en verzekeringsmaatschappijen zijn vrijgesteld van deze Franse belastingheffing.181
In tegenstelling tot Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland sluit Frankrijk voor de Franse bankenbelasting, niet aan bij de passivazijde van de balans maar bij de activazijde.182 De belasting wordt namelijk geheven over de risico gewogen activa, wat betekent dat banken afhankelijk van hoe
176 M. Quaghebeur, News & county digest, Belgium supports Tobin Tax, 29-11-2004
177 Art. 1 Taxe de risque systémique des banques
178 http://www.sullcrom.com/siteFiles/Publications/SC_Publication_Bank_Levies_in_the_UK_France_and_Germany.pdf
179 http://www.kpmg.com/KY/en/IssuesAndInsights/ArticlesPublications/PublishingImages/bank-levy-edition.pdf
180 http://www.kpmg.com/KY/en/IssuesAndInsights/ArticlesPublications/PublishingImages/bank-levy-edition.pdf
181 http://www.sullcrom.com/siteFiles/Publications/SC_Publication_Bank_Levies_in_the_UK_France_and_Germany.pdf
33
risicovol de activa zijn, een bepaald minimum kapitaal moet aanhouden. Hoe risicovoller de activa zijn, des te meer kapitaal een bank moet aanhouden.183 Er kan zich ook de mogelijkheid voordoen dat de verschuldigde belasting met terugwerkende kracht wordt verhoogd of verlaagd, dit is het geval wanneer de Franse overheid de regels met betrekking tot het minimum aan te houden kapitaal binnen drie jaar nadat de belasting is verschuldigd wijzigt.184 In de wet is een vrijstelling opgenomen voor banken die minder dan €500 mln. aan kapitaal moet aanhouden.185 Zij worden voor de Franse bankenbelasting buiten beschouwing gelaten. Echter men moet wel kijken of deze vrijstelling door de werking consolidatie nog steeds van toepassing is. Dit wordt verderop in een voorbeeld nader toegelicht. De belastingheffing vindt alleen op een geconsolideerde basis plaats wanneer de belastingplichtige aan het hoofd van een groep staat en dit groepshoofd is gevestigd in Frankrijk.186In de Franse wet is slechts één tarief voor de belastingheffing opgenomen en niet meerdere tarieven of tariefschijven zoals in Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland het geval is. Het tarief was in eerste instantie vastgesteld op 0,25%, echter dit tarief is in augustus 2012 verdubbeld tot 0,50% en vanaf 2014 geldt een tarief van 0,539%.187 De banken waren natuurlijk tegen deze verhogingen, zij waren van mening dat de belastingen al sterk genoeg gestegen waren en door deze tariefstijgingen houden de banken minder geld over om de economie te stimuleren.188
Hetgeen hiervoor is besproken, zal aan de hand van een voorbeeld worden toegelicht. Stel vennootschap A en B zijn allebei voor 50% aandeelhouder van vennootschap C, C is dus een gezamenlijke dochtervennootschap van A en B. Vennootschap A en B staan aan het hoofd van de groep, wat betekent dat de belastingheffing op een geconsolideerde basis kan plaatsvinden. Het minimum vereiste kapitaal dat vennootschap C op basis van de risico gewogen activa moet aanhouden is €500 mln. Vennootschap A moet een kapitaal aanhouden van €300 mln. en het kapitaal dat vennootschap B moet aanhouden bedraagt €650 mln. Vennootschap B is onderworpen aan de bankenbelasting, aangezien zij meer dan het minimumbedrag van €500 mln. aan kapitaal moeten aanhouden. Vennootschap C kan ook geen beroep op de vrijstelling doen, omdat het minimum aan te houden kapitaal gelijk is aan €500 mln. De vrijstelling is namelijk alleen van toepassing wanneer het aan te houden kapitaal minder bedraagt dan € 500 mln. De vraag is dus of vennootschap A door de werking van consolidatie ook onderworpen is aan de Franse
bankenbelasting. A hoeft namelijk op basis van de risico gewogen activa maar een minimaal kapitaal van €300 mln. te aanhouden, wat minder is dan de vrijstelling van €500 mln. Door de werking van de proportionele consolidatie die hier van toepassing is, omdat A en B gezamenlijk de zeggenschap hebben over vennootschap C, bedraagt het minimum kapitaal dat A respectievelijk B moet
aanhouden: €300 mln. +(€500 mln. *0,5)= €550 mln. voor vennootschap A en €650 mln. +(€500 mln. * 0,5)= €900 mln. voor vennootschap B. Het kapitaal dat vennootschap A doordat zij voor 50% aandeelhouder is van vennootschap C moet aanhouden is €550 mln.. De vrijstelling is niet meer van toepassing en vennootschap A is dus belastingplichtig voor de Franse bankenbelasting.
183 Nota risicogewogen kapitaaleisen en de rol van externe ratings
184http://www.sullcrom.com/siteFiles/Publications/SC_Publication_Bank_Levies_in_the_UK_France_and_Germany.pdf
185 Art. 110 Taxe de risque systémique des banques
186 http://www.sullcrom.com/siteFiles/Publications/SC_Publication_Bank_Levies_in_the_UK_France_and_Germany.pdf
187 Art. 220 Taxe de risque systémique des banques http://bofip.impots.gouv.fr/bofip/6632-PGP
188 http://www.latribune.fr/entreprises-finance/banques-finance/20130917trib000785535/banques-bercy-etudierait-le-relevement-de-la-taxe-systemique.html
34
Bij de berekening van de verschuldigde bankenbelasting van vennootschap A en B, wordt hetminimum vereiste kapitaal verminderd met het gedeelte dat afkomstig is door de zeggenschap over vennootschap C. De verschuldigde bankenbelasting van de drie vennootschapen is:
- Vennootschap A is aan bankenbelasting verschuldigd (€550 mln. -(€500 mln. * 0,5))= €300 mln. *0,539% = €1,62 mln.
- Vennootschap B is aan bankenbelasting verschuldigd (€900 mln. -(€500 mln. * 0,5))= €650 mln. *0,539% = €3,5 mln.
- Vennootschap C is aan bankenbelasting verschuldigd €500 mln. * 0.539% = €2,7 mln.189 De banken zijn de Franse bankenbelasting elk jaar op 30 maart verschuldigd.190 De belastingopbrengst die door middel van de bankenbelasting wordt gegeneerd komt in de schatkist van Frankrijk terecht en niet in een afgescheiden fonds.191De opbrengst heeft in 2011 ongeveer €500 mln. bedragen en zal vanaf 2012 zo’n €800 mln. per jaar moeten bedragen.192
In de tabel op pagina 35 wordt een overzicht gegeven van de Nederlandse bankenbelasting en de verschillende vormen van bankenbelastingen in de hiervoor besproken landen.
189 190 Taxe de risque systémique des banques
190 230 Taxe de risque systémique des banques
191 http://www.kpmg.com/Global/en/IssuesAndInsights/ArticlesPublications/Documents/bank-levy-9v2.pdf
35
Tabel 1: Vergelijking tussen de vijf hiervoor besproken landen.
3.6 Samenvatting
De bankenbelasting zoals die in het Verenigd Koninkrijk van toepassing is, lijkt erg op de Nederlandse variant van de bankenbelasting. Het belastbare bedrag voor de bank levy is de passiva verminderd met een aantal posten. Er zijn twee tarieven van toepassing één voor de kortlopende en één voor de langlopende schulden. Tevens geldt er een vrijstelling voor de eerste £20 mld.. In Duitsland vindt de heffing van de Duitse bankenbelasting ook plaats over de passivazijde van de balans, namelijk over de relevante passiva. Deze relevante passiva worden progressief belast. Derivaten worden ook, tegen een speciaal tarief, in deze belastingheffing betrokken. Frankrijk sluit niet aan bij de passivazijde van de balans, maar bij de activazijde. Banken moeten op basis van de risico gewogen activa een minimum kapitaal aanhouden, hierbij geldt een drempel van €500 mln. Het minimum aan te houden kapitaal wordt belast tegen een vast tarief van 0,539%.